15/1/2018. Δρ. Σάββας Παρασκευόπουλος Χειρουργός Ουρολόγος Θεσσαλονίκη 2-5 /11/ ο Μακεδονικό Ουρολογικό Συμπόσιο

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "15/1/2018. Δρ. Σάββας Παρασκευόπουλος Χειρουργός Ουρολόγος Θεσσαλονίκη 2-5 /11/ ο Μακεδονικό Ουρολογικό Συμπόσιο"

Πελαγία Μανωλάς
6 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Η χρήση του PET CT στην Ογκολογία και όχι μόνο Δρ. Σάββας Παρασκευόπουλος Χειρουργός Ουρολόγος Θεσσαλονίκη 2-5 /11/ ο Μακεδονικό Ουρολογικό Συμπόσιο 1

2 Τι είναι το PET SCAN; Η Pet scan (pozitron emission tomography PET) είναι μία τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων Τα ποζιτρόνια είναι μικρά σωματίδια ανάλογα των ηλεκτρονίων που έχουν θετικό φορτίο. Μετά την εκπομπή τους εντός των ιστών συναντούνται με ηλεκτρόνια και μετά από το φαινόμενο εξαΰλωσης που προκαλείται εκπέμπονται δυο φωτόνια κατά αντίθετη φορά που εντοπίζονται από τους ανιχνευτές της PET-camera Προετοιμασία για την εξέταση Νηστικός 6 ώρες πριν 6-8 ποτήρια νερό πριν Ζεστά ρούχα Αποφυγή έντονης μυϊκής εργασίας, κάπνισμα μία μέρα πριν. Όχι οδήγηση Στις γυναίκες έλεγχος εγκυμοσύνης 2

3 15/1/2018 Που βασίζεται η εξέταση; Μπορεί ο Θεός να αγαπάει το χαβιάρι, αλλά ο καρκίνος αγαπάει τη γλυκόζη. Ποια είναι τα ραδιοφάρμακα που χρησιμοποιούνται; 3

4 15/1/2018 Φυσιολογική καθήλωση της 1818-FDG Στον εγκέφαλο Στο μυοκάρδιο και στους γραμμωτούς μυς Στο στομάχι και το παχύ έντερο Στις ουροφόρες οδούς (διότι δεν επαναρροφάται στα ουροφόρα σωληνάρια) Στο φαιό λίπος και με τη χαμηλή θερμοκρασία 4

5 Ενδείξεις σε μη ογκολογικές νόσους Τοπικές λοιμώξεις Οστεομυελίτις Οστεομυελίτις προσθετικών αρθρώσεων Οστεομυελίτιδα σπονδυλικής στήλης Διαβητικό πόδι Πυρετός αγνώστου αιτιολογίας (FUO) Λοιμώδης ενδοκαρδίτιδα ως αίτιο FUO Ενδείξεις σε μη ογκολογικές νόσους Στη HIV λοίμωξη - έχει 92% ευαισθησία και 94% ειδικότητα, αλλά δεν είναι πάντα δυνατή η διάκριση της λοίμωξης από τον όγκο. Στη HIV όταν προσβάλλεται το Κ.Ν.Σ. Συχνές επιπλοκές της, είναι η τοξοπλάσμωση και το λέμφωμα. Η διαφορά είναι ότι το λέμφωμα έχει υψηλή μεταβολική δραστηριότητα, ενώ η τοξοπλάσμωση όχι. 5

6 HIV με βλάβες στο Κ.Ν.Σ. Τοξοπλάσμωση Λέμφωμα Πόση ακτινοβολία προσλαμβάνει ο ασθενής; Η ακτινοβολία που προσλαμβάνει ο ασθενής είναι μικρή, αποτελεί περίπου τι 1/3 της ακτινοβολίας μιας κλασσικής αξονικής. 6

7 Παθήσεις-ιατρικές ιατρικές ενδείξεις που δεν απαιτείται έγκριση από το ΚΕΣΥ Μονήρης όζος πνεύμονος Σταδιοποίηση κατά την αρχική διάγνωση στο μη μικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύμονος Σταδιοποίηση μετά από θεραπεία του μη μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα Παθήσεις-ιατρικές ιατρικές ενδείξεις που δεν απαιτείται έγκριση από το ΚΕΣΥ Νόσος του Hodgkin Στο υψηλής κακοήθειας μη Ηοdgkin λέμφωμα διάχυτο εκ μεγάλων Β κυττάρων Μελάνωμα : σταδιοποίηση ( για απομακρυσμένες μεταστάσεις) 7

8 Παθήσεις-ιατρικές ιατρικές ενδείξεις που δεν απαιτείται έγκριση από το ΚΕΣΥ Καρκίνος θυροειδούς υποτροπή (εφόσον το ολόσωμο σπινθηρογράφημα με Ι-131 είναι αρνητικό και η θυρεοσφαιρίνη αυξημένη) Καρκίνος κεφαλής τραχήλου: α. διάγνωση ( αγνώστου πρωτοπαθούς) β. σταδιοποίηση γ. υποτροπή Παθήσεις-ιατρικές ιατρικές ενδείξεις που δεν απαιτείται έγκριση από το ΚΕΣΥ Καρκίνος οισοφάγου : σταδιοποίηση (προ της χειρουργικής επέμβασης) Καρκίνος παχέος εντέρου : σταδιοποίηση (προ θεραπευτικής μεταστασεκτομής) Νεοπλασία αγνώστου πρωτοπαθούς : διάγνωση 8

9 Παθήσεις-ιατρικές ιατρικές ενδείξεις που δεν απαιτείται έγκριση από το ΚΕΣΥ Όρχεις : υποτροπή σεμινώματος Γυναικολογικός καρκίνος: α. υποτροπή Ca τραχήλου β. υποτροπή Ca ωοθηκών *Τα ανωτέρω ισχύουν σύμφωνα με την αρ.πρωτ.υ4α/οικ.37747/ υπ. αποφ. και όπως αυτή συμπληρώθηκε με την Υ4α/οικ.31226/ υπ. αποφ. Καρκίνος προστάτη Ο συνδυασμός PET/CT ενισχύει σημαντικά τη διάγνωση. 9

10 Καρκίνος προστάτη Στην PET με FDG βλέπουμε ότι το 80% των πρωτοπαθών όγκων με καλή διαφοροποίηση έχουν μία σχετικά χαμηλή γλυκολυτική δράση και για το λόγο αυτό δεν συγκεντρώνουν υψηλά ποσοστά του ραδιοφαρμάκου. Ανατομική σχέση με την ουροδόχο κύστη. Καρκίνος προστάτη Η διαφοροποίηση μεταξύ ουλών, φλεγμονής, υπ. προστάτη και τοπικής υποτροπής μετά από ριζική προστατεκτομή ή ακτινοθεραπεία είναι πιο δύσκολη με την FDG. Επιπλέον ο πλήρης ανδρογονικός αποκλεισμός μπορεί να ελαττώσει την πρόσληψη της FDG. 10

11 Καρκίνος προστάτη O Oyama και συνεργάτες του αναφέρουν ότι η πρόσληψη είναι μεγαλύτερη όσο αυξάνεται το Gleason σκορ. Επίσης η αύξηση του PSA συνοδεύεται από αύξηση της πρόσληψης Καρκίνος προστάτη Ο Seltzer και συν. σε μια σειρά 45 ασθενών με ριζική προστατεκτομή και ακτινοθεραπεία με υποψία υποτροπής αναφέρουν ότι το 50% είχαν εμφανείς μεταστάσεις στην PET όταν το PSA ήταν > 4. 11

12 Καρκίνος προστάτη Άλλα ραδιοφάρμακα που χρησιμοποιούνται στην PET για τον τοπικό προστατικό καρκίνο είναι τα: 11C- Μεθειονίνη, 11C- Acetate και 11C Choline. Καρκίνος προστάτη Η PET scan δεν είναι πολύ χρήσιμη για την διαφοροποίηση υπολειμματικών όγκων ή υποτροπών από τις ουλές και τις ινώσεις που γίνονται μετά τη θεραπεία. 12

13 15/1/2018 Καρκίνος προστάτη Γενικά η μεγαλύτερη χρήση της PET στον καρκίνο του προστάτη σχετίζεται με την δυνατότητα της εκτίμησης και του εντοπισμού της πρωτοπαθούς ή μεταστατικής νόσου κατά τη διάρκεια τη θεραπείας βοηθώντας έτσι στην πρόγνωση και την θεραπεία. Καρκίνος προστάτη 13

14 Καρκίνος ουροδόχου κύστης Χρησιμοποιείται το ραδιοφάρμακο 11C Μεθειονίνη γιατί αποβάλλεται λίγο από τα ούρα αλλά «αναγνωρίζει» το 78% των όγκων. Μπορεί να εντοπίσει τις τοπικές επεκτάσεις του όγκου αλλά και τις μακρινές. Καρκίνος ουροδόχου κύστης Ο Kosuda και συν. αναφέρουν ότι έχει 100% αποτελεσματικότητα για πνευμονικές, οστικές, λεμφαδενικές απομακρυσμένες μεταστάσεις και στο 67% των πυελικών λεμφαδένων. 14

15 Καρκίνος ουροδόχου κύστης Οι τοπικές υπότροπες ή οι υπολειμματικοί όγκοι αναγνωρίζονται σε ένα ποσοστό 60%. Καρκίνος των νεφρών Το πλεονέκτημα της PET σε σχέση με την αξονική είναι η διαφοροποίηση μεταξύ των όγκων και των κύστεων και η πιο ακριβής εντόπιση των μεταστάσεων σε τοπικούς λεμφαδένες ακόμα και σε μικρότερους του 1cm που δεν μπορούν να εκτιμηθούν από την αξονική. 15

16 Καρκίνος των νεφρών Στην απομακρυσμένη νόσο η PET επηρεάζει την θεραπεία σε περισσότερο από το 40% αποτρέποντας έτσι χειρισμούς που δεν είναι χρήσιμοι Καρκίνος των νεφρών Η PET είναι αποτελεσματική στην αναγνώριση οστικών μεταστάσεων που δεν είναι ορατές από το σπινθηρογράφημα οστών με γ- κάμερα. 16

17 Καρκίνος των νεφρών Γενικά η PET scan στο νεφρικό καρκίνο είναι πιο ακριβής από την αξονική τομογραφία για την παρακολούθηση της εξέλιξης της νόσου, των μεταστάσεων ή της τοπικής υποτροπής. Καρκίνος των όρχεων Από όλους τους ουρολογικούς καρκίνους η χρήση της PET έχει μελετηθεί περισσότερο στους καρκίνους των όρχεων. Γνωρίζουμε ότι έως και το 30% των ασθενών σταδίου I, έχουν οπισθοπεριτοναϊκούς λεμφαδένες θετικούς με κίνδυνο υπότροπης >30% 17

18 Καρκίνος των όρχεων Το 25% των ασθενών σταδίου II είναι υπερσταδιοποιημένοι χρησιμοποιώντας την αξονική και τον υπέρηχο. Απέναντι τους η PET, έχει καλύτερα αποτελέσματα οδηγώντας σε σωστές θεραπευτικές αποφάσεις όπως χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία ή χειρουργική επέμβαση. Καρκίνος των όρχεων Σε ασθενείς με όγκους γενετικών κυττάρων μη σεμινωματώδεις, με υπολειμματικούς οπισθοπεριτοναϊκούς όγκους ή με αυξημένους καρκινικούς δείκτες μετά από την χημειοθεραπεία, είναι αναγκαίο να γνωρίζουμε αν υπάρχει υπολειμματικός όγκος, ώριμο τεράτωμα και/ ή ίνωση. 18

19 Καρκίνος των όρχεων Η PET λοιπόν μπορεί να διαφοροποιήσει τον όγκο από την ίνωση ή το τεράτωμα. Οι μεγαλύτερες σειρές ασθενών δίνουν ευαισθησία της PET στο 88% και ειδικότητα στο 95%, αρνητικη προγνωστική αξία στο 90% και 96% για την θετική. Όλα αυτά είναι ανώτερα από την αξονική. Καρκίνος των όρχεων Όπως προείπαμε η αξονική δεν μπορεί να αναγνωρίσει μεταστάσεις μικρότερες του 1 cm ενώ στην PET είναι μικρότερες των 5mm και επίσης έχει χαμηλή ευαισθησία η PET στον εντοπισμό του ώριμου τερατώματος το οποίο έχει χαμηλό μεταβολικό δείκτη στο ζάχαρο. 19

20 Καρκίνος των όρχεων Στο αμιγές σεμίνωμα για τους υπολειμματικούς όγκους μετά τη χημειοθεραπεία υπάρχουν αντικρουόμενες απόψεις. Ο μεγαλύτερος αριθμός των ουρολογικών κέντρων αποδέχεται ότι οι όγκοι μικρότεροι των 3cm αντιστοιχούν γενικά σε ίνωση και απαιτούν μόνο παρακολούθηση. Σε άλλα κέντρα γίνεται η παρακολούθηση ανεξαρτήτως της μάζας του όγκου. Καρκίνος των όρχεων Γενικά η PET στον καρκίνο των όρχεων είναι χρήσιμη για να αναγνωρίζει την παρουσία ή απουσία της νόσου στις υπολειμματικές μάζες μετά τη θεραπεία. Επιπλέον αναγνωρίζει υποτροπές νωρίτερα από άλλες μεθόδους όταν έχουμε αύξηση των καρκινικών δεικτών. 20

21 15/1/2018 Καρκίνος των όρχεων 21

22 15/1/

23 15/1/

24 15/1/2018 Σας ευχαριστώ! 24

Σχετικά έγγραφα

ΑΔΑ: Β4ΛΨΟΞ7Μ-8Δ4 ΑΝΑΡΤΗΤΕΟ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ. Αθήνα, 05/06/2012. Αρ. Πρωτ.: 26688

ΑΔΑ: Β4ΛΨΟΞ7Μ-8Δ4 ΑΝΑΡΤΗΤΕΟ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ. Αθήνα, 05/06/2012. Αρ. Πρωτ.: 26688 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ & ΚΟΙΝ. ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ & ΚΟΙΝ. ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ Εθνικός Οργανισμός Παροχής Υπηρεσιών Υγείας www.eopyy.gov.gr Γενική Δ/νση: Σχεδιασμού & Ανάπτυξης Υπηρεσιών