Μέρος Β 5. Αξιολόγηση Ευχρηστίας

Transcript

1 Μέρος Β 5. Αξιολόγηση Ευχρηστίας Αλληλεπίδραση Ανθρώπου Υπολογιστή Μάιος, 2010 Παλαιγεωργίου Γ. Τμήμα Πληροφορικής, Α.Π.Θ.

2 Η δική μας διαδικασία σχεδίασης Research & Problem reformation Analyzing and Modeling Users Understanding the activities Prototyping Requirements Specification Task Analysis Evaluation Refinement Product

3 Αξιολόγηση ευχρηστίας Research & Problem reformation Analyzing and Modeling Users Understanding the activities Prototyping Requirements Specification Task Analysis Evaluation Refinement Product

4 Ορισμοί της ευχρηστίας Δεν υπάρχει ένας κοινά αποδεκτός ορισμός για την ευχρηστία και είναι πλέον σαφές, πως η ευχρηστία δεν μπορεί να χαρακτηριστεί σαν ένα αντικειμενικό μέτρο. Ο Shackel (1991) καθορίζει τη ευχρηστία ενός συστήματος ως την «ικανότητα - σε ανθρώπινους όρους - που έχει ένα σύστημα, να χρησιμοποιείται εύκολα και αποτελεσματικά, από ένα προκαθορισμένο φάσμα χρηστών, λαμβάνοντας υπόψη την προκαθορισμένη κατάρτιση και υποστήριξη των χρηστών, για να εκπληρώσει μια προκαθορισμένη σειρά στοιχειωδών εργασιών, ακολουθώντας μια προκαθορισμένη ακολουθία σεναρίων».

5 Ορισμοί της ευχρηστίας Στο πρότυπο ISO (ISO1991c) «Ο βαθμός στον οποίο ένα προϊόν μπορεί να χρησιμοποιηθεί από προκαθορισμένους χρήστες, για να επιτευχθούν προκαθορισμένοι στόχοι με αποτελεσματικότητα, αποδοτικότητα και ικανοποίηση, σε ένα προκαθορισμένο πλαίσιο χρήσης». Η «αποτελεσματικότητα» ορίζεται ως η ακρίβεια και η πληρότητα με την οποία οι χρήστες επιτυγχάνουν τις προκαθορισμένες στοιχειώδεις εργασίες Η «αποδοτικότητα», ως οι πόροι που καταναλώνονται, σε σχέση με την ακρίβεια και την πληρότητα με την οποία οι χρήστες επιτυγχάνουν τους στόχους τους. Η «ικανοποίηση» είναι ένα καθαρά υποκειμενικό μέτρο και αφορά στην άνεση και στην αποδοχή της χρήσης του συστήματος από τους τελικούς χρήστες.

6 Ορισμοί της ευχρηστίας Preece (1990): Η ευχρηστία ορίζεται ως: ένα «μέτρο της ευκολίας με την οποία ένα σύστημα μπορεί να μαθευτεί ή να χρησιμοποιηθεί, της ασφάλειάς, της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας του, καθώς επίσης και της συμπεριφοράς των χρηστών απέναντι σ αυτό». Αυτός ο ορισμός δεν κάνει καμία ρητή αναφορά στο πλαίσιο της χρήσης ή στους προκαθορισμένους στόχους των χρηστών, αλλά προτείνει πως η ευχρηστία είναι απλώς ένα χαρακτηριστικό του συστήματος.

7 Ορισμοί της ευχρηστίας ISO Shneiderman Nielsen Αποδοτικότητα Ταχύτητα Απόδοσης Αποδοτικότητα Χρόνος Εκμάθησης Ικανότητα Εκμάθησης Αποτελεσματικότητ α Ικανοποίηση Διατήρηση Στον Χρόνο Ποσοστό Λαθών Χρήστών Υποκειμενική Ικανοποίηση Ικανότητα Απομνημόνευσης Λάθη/Ασφάλεια Ικανοποίηση

8 Ορισμοί της ευχρηστίας Ο Dix διαχωρίζει τρεις βασικές ομάδες: ικανότητα εκμάθησης, ευελιξία και ευρωστία

9 Ευχρηστία - στόχοι Ένα υψηλό επίπεδο ευχρηστίας, θα μπορούσε να φέρει πολλά οφέλη υψηλή αποδοτικότητα: πολλά συστήματα, έχουν ως σκοπό τους την ολοκλήρωση, όσο το δυνατόν, περισσότερης εργασίας στον λιγότερο χρόνο. Αν ένα τέτοιο σύστημα δεν είναι εύχρηστο, κάποιος χρήστης, πιθανώς, να σπαταλήσει περισσότερο χρόνο «παλεύοντας» με τη διεπαφή παρά παράγοντας έργο.

10 Ευχρηστία - στόχοι Ένα υψηλό επίπεδο ευχρηστίας, θα μπορούσε να φέρει πολλά οφέλη υψηλή παραγωγικότητα: μια εύχρηστη διεπαφή επιτρέπει στους χρήστες να επικεντρωθούν στην εργασία τους, και όχι στα εργαλεία που χρησιμοποιούν.

11 Ευχρηστία - στόχοι Ένα υψηλό επίπεδο ευχρηστίας, θα μπορούσε να φέρει πολλά οφέλη λιγότερα σφάλματα - υψηλή ασφάλεια: ένα σημαντικό ποσοστό των ανθρώπινων σφαλμάτων, οφείλεται στην φτωχή σχεδίαση. Σε μερικές περιπτώσεις, τέτοια σφάλματα είναι δυνατόν να οδηγήσουν σε επικίνδυνες καταστάσεις, είτε για τους ανθρώπους είτε για το σύστημα.

12 Ευχρηστία - στόχοι Ένα υψηλό επίπεδο ευχρηστίας, θα μπορούσε να φέρει πολλά οφέλη μικρότερη ανάγκη για υποστήριξη: ένα εύχρηστο σύστημα θα προκαλέσει λιγότερα προβλήματα στους χρήστες του, και ως εκ τούτου, η ανάγκη για υποστήριξη του μειώνεται.

13 Ευχρηστία - στόχοι Ένα υψηλό επίπεδο ευχρηστίας, θα μπορούσε να φέρει πολλά οφέλη υψηλή αποδοχή: όταν οι χρήστες «συμπαθούν» ένα σύστημα επειδή αυτό είναι εύχρηστο, είναι ευκολότερο να το αποδεχθούν και να το χρησιμοποιήσουν.

14 Ευχρηστία - στόχοι Ένα υψηλό επίπεδο ευχρηστίας, θα μπορούσε να φέρει πολλά οφέλη υψηλές πωλήσεις: ένα σύστημα μπορεί να γίνει περισσότερο ανταγωνιστικό σε σχέση με άλλα, εξαιτίας της ευχρηστίας του.

15 Ευχρηστία - στόχοι Ένα υψηλό επίπεδο ευχρηστίας, θα μπορούσε να φέρει πολλά οφέλη οικονομία σε δαπάνες ανάπτυξης: οι αλλαγές που γίνονται νωρίς στον κύκλο ζωής ενός συστήματος, είναι πολύ φτηνότερες από αυτές που γίνονται στα τελικά στάδια.

16 Αξιολόγηση ευχρηστίας Μακράκης (1999): «η αξιολόγηση είναι μια διαδικασία συλλογής, επεξεργασίας, ανάλυσης και ερμηνείας δεδομένων που αφορούν συγκεκριμένα αντικείμενα, και η οποία πραγματοποιείται με βάση συγκεκριμένα κριτήρια».

17 Αξιολόγηση ευχρηστίας Οι Hilbert & Redmiles (2000) ορίζουν την «αξιολόγηση ευχρηστίας» ως: «την πράξη της μέτρησης των ιδιοτήτων της ευχρηστίας (ή του προσδιορισμού πιθανών προβλημάτων) ενός συστήματος ή μιας εφαρμογής, σε σχέση με συγκεκριμένους χρήστες, που εκτελούν συγκεκριμένες διεργασίες, σε προκαθορισμένα πλαίσια»

18 Κατηγοριοποίηση μεθόδων αξιολόγησης Διαμορφωτική αξιολόγηση Η αξιολόγηση αυτή εφαρμόζεται στη φάση της κατασκευής του συστήματος και είναι μικρής κλίμακας και εντατική, με αξιολογητές ειδικούς ή χρήστες, που αναφέρουν συνεχώς τα αποτελέσματα στους σχεδιαστές, οι οποίοι, με την σειρά τους, πραγματοποιούν τις αλλαγές που απαιτούνται. Συνολική αξιολόγηση Αποτιμά την επιτυχία του συστήματος μετά την ολοκλήρωσή του σε σχέση με τους προκαθορισμένους στόχους, αναζητά τις συνθήκες εκείνες που οδηγούν στα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα και προτείνει μοντέλα χρήσης του συστήματος με την καλύτερη σχέση κόστουςαπόδοσης

19 Κατηγοριοποίηση μεθόδων αξιολόγησης Ποιοτική αξιολόγηση Στις ποιοτικές προσεγγίσεις, το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στην ανάλυση των υποκειμενικών νοημάτων που αποδίδουν οι χρήστες σε αυτό που αξιολογείται. Ποσοτική αξιολόγηση Στις ποσοτικές αξιολογήσεις αναζητάμε ποσοτικά δεδομένα. Αυτά είναι δεδομένα στα οποία αποδίδεται μια αριθμητική τιμή και στα οποία θα γίνει εφαρμογή στατιστικών μεθόδων ανάλυσης.

20 Κατηγοριοποίηση μεθόδων αξιολόγησης Ανοικτή αξιολόγηση Ο χρήστης-αξιολογητής καλείται να εκφράσει τη γνώμη του ελεύθερα, χωρίς την καθοδήγηση μιας προκαθορισμένης δομής ερωτήσεων Κλειστή αξιολόγηση Ο χρήστης αξιολογητής καλείται να απαντήσει σε μια προδιαγεγραμμένη πορεία ερωτήσεων

21 Κατηγοριοποίηση μεθόδων αξιολόγησης Καταμετρητική αξιολόγηση (survey) Καταγράφονται οι απόψεις του αξιολογητή, είτε από τον ίδιο σε ένα ερωτηματολόγιο. Παρατηρητική αξιολόγηση (observational) Παρατήρηση χρηστών: Χρήστες ή αξιολογητές χρησιμοποιούν το υπό αξιολόγηση σύστημα, ενώ ανεξάρτητοι παρατηρητές ή/και λογισμικό υπολογιστή ή άλλη καταγραφική συσκευή, καταγράφουν τις ενέργειες και τις αντιδράσεις των χρηστών αξιολογητών Παρατήρηση ειδικών: Ειδικοί στο υπό αξιολόγηση σύστημα παρατηρούν και μελετούν τη χρήση του συστήματος και καταγράφουν τις απόψεις τους

22 Κατηγοριοποίηση μεθόδων αξιολόγησης Μέθοδος Περιγραφή Υπέρ / Κατά Πότε Χρησιμοποιείται Αναλυτική Αξιολόγηση Χρησιμοποιεί μια επίσημη ή μια ημι-επίσημη περιγραφή της διεπαφής για να προβλέψει την απόδοση του συστήματος Δεν χρειάζεται πρωτότυπο ή χρήστες. Έχει περιορισμένη εστίαση και δεν δίνει λύσεις για επανασχεδιασμό. Μπορεί να γίνει νωρίς στον κύκλο ζωής (και να απασχολήσει λίγους πόρους). Αξιολόγηση Ειδικών Εμπειρική Παρατηρητική Αξιολόγηση Ειδικοί κρίνουν το σύστημα και προσπαθούν να βρουν προβλήματα στη διεπα-φή παίζοντας το ρόλο άπειρων χρηστών Συλλέγουμε δεδομένα από την συμπεριφορά των χρηστών κατά την χρήση του συστήματος Φτηνή και αποδοτική μέθοδος, μιας και λίγοι ειδικοί μπορούν να ανακαλύψουν πολλάσημαντικά προβλήματα. Η ανάλυση των στοιχείων συλλέγονται είναι χρονοβόρα και καταναλώνει πόρους. Δίνει όμως, ποιοτικά ενδιαφέροντα αποτελέσματα. Μπορεί να αποβεί ιδιαίτερα δύσκολη μέθοδος και να επηρεάσει την δραστηριότητα και την αποδοτικότητα των χρηστών. Η μέθοδος μπορεί να εφαρμοστεί σε όλα τα στάδια σχεδιασμού και κατασκευής του συστήματος. Χρησιμοποιείται συνήθως σε πρωτότυπα που έχουν φτάσει σε σημαντικό βαθμό ολοκλήρωσης και είναι σχεδόν έτοιμα προς χρήση. Συνεπώς είναι πιο ακριβής μέθοδος σε σχέση με τις άλλες. Εμπειρική Καταμετρική Αξιολόγηση Με συνεντεύξεις και ερωτηματο-λόγια εξάγονται οι υποκειμενικές γνώμες των χρηστών για την διεπαφή Οι συνεντεύξεις χρησιμοποιούνται σε ένα περιορι-σμένο γκρουπ χρηστών και μπορεί να είναι χρονοβόρες. Τα ερωτηματολόγια χρησιμοποιούνται σε μεγάλα γκρουπ χρηστών και είναι πιο εύχρηστα. Όπως και η προηγούμενη. Πειραματική Αξιολόγηση Ο αξιολογητής μπορεί να χειριστεί κάποιες παραμέτρους που συνδέονται με το σχεδιασμό της διεπαφής και να τις μεταβάλλει. Μελετάει την επίδραση στην απόδοση των χρηστών κατά τις μεταβολές. Προϋποθέτει καλή γνώση πειραματικής μεθοδολογίας, είναι χρονοβόρα και χρειάζεται πόρους. Έχει περιορισμένο εύρος, αλλά δίνει καλά αποτελέ-σματα σε σωστά εστιασμένα ερωτήματα. Χρησιμοποιείται συνήθως σε πλήρως εξελιγμένα προϊόντα.

23 Κατηγοριοποίηση μεθόδων αξιολόγησης Μη αυτόματη: μέθοδοι που εκτελούνται από ειδικούς και όχι από υπολογιστικά συστήματα. Αυτόματη συλλογή: μέθοδοι που στηρίζονται στην χρήση λογισμικού για την καταγραφή πληροφοριών σχετικών με τον χρήστη και το σύστημα. Αυτόματη ανάλυση: μέθοδοι που είναι ικανές να εντοπίσουν προβλήματα ευχρηστίας αυτόματα Αυτόματη κριτική: μέθοδοι που όχι μόνο επισημαίνουν πιθανά προβλήματα αλλά προτείνουν και λύσεις

24 Τεχνικές αξιολόγησης

25 Κατηγορίες δεδομένων ευχρηστίας Με τον όρο «δεδομένα ευχρηστίας», χαρακτηρίζουμε οποιαδήποτε πληροφορία ή γεγονός, το οποίο θεωρούμε χρήσιμο στην μέτρηση των ιδιοτήτων της ευχρηστίας ή στον προσδιορισμό πιθανών προβλημάτων, σε ένα υπό αξιολόγηση σύστημα.

26 Κατηγορίες δεδομένων ευχρηστίας On-line συμπεριφορά - απόδοση: χρόνοι ολοκλήρωσης διεργασιών, ποσοστό των διεργασιών που ολοκληρώνονται, ποσοστά σφαλμάτων, διάρκεια και συχνότητα της χρήσης οδηγιών και βοήθειας, πλήθος των χρησιμοποιούμενων λειτουργιών κ.α. Off-line μη λεκτική συμπεριφορά: μετακινήσεις ματιών, εκφράσεις του προσώπου, διάρκεια και συχνότητα της χρήσης τεκμηρίωσης, off-line δραστηριότητα επίλυσης προβλημάτων κ.α. Γνώση - κατανόηση: λεκτικά πρωτόκολλα, απαντήσεις σε ερωτήσεις κατανόησης, αποτελέσματα διεργασιών κ.α. Τοποθέτηση - άποψη: γενικά σχόλια, σχόλια σε ερωτηματολόγια, συνεντεύξεις, και εκτιμήσεις. Πίεση - ανησυχία: γαλβανική απόκριση δέρματος (GSR), ρυθμός καρδιάς (ECG), δυνατότητες εγκεφάλου (ERPs), ηλεκτροεγκεφαλογραφήματα (EEG), εκτιμήσεις άγχους κ.α.

27 Το φάσμα των γεγονότων

28 Τεχνικές αξιολόγησης - Εξέταση Εξέταση Thinking-Aloud Protocol Question-Asking Protocol Shadowing Method Coaching Method Teaching Method Co-discovery Learning Performance Measurement Log File Analysis Retrospective Testing Remote Testing Ο χρήστης μιλάει κατά τη διάρκεια της εξέτασης. Ο αναλυτής ρωτάει τον χρήστη κατά τη διάρκεια της εξέτασης. Ειδικός εξηγεί τις ενέργειες του χρήστη στον αναλυτή. Ο χρήστης μπορεί να κάνει ερωτήσεις σε έναν ειδικό. Έμπειρος χρήστης διδάσκει άπειρους χρήστες. Δυο χρήστες συνεργάζονται. Ο αναλυτής καταγράφει τα στοιχεία της χρήσης. Ο αναλυτής αναλύει τα στοιχεία της χρήσης. Αναλυτής και χρήστης βλέπουν βιντεοταινία από τη χρήση. Αναλυτής και χρήστης, απομακρυσμένοι κατά την εξέταση.

29 Τεχνικές αξιολόγησης - Επιθεώρηση Επιθεώρηση Guideline Review Cognitive Walkthrough Ειδικός ελέγχει τη συμμόρφωση της διαπροσωπείας σε κανόνες Ειδικός προσομοιώνει την διαδικασία επίλυσης προβλημάτων του χρήστη. Pluralistic Walkthrough Heuristic Evaluation Perspective-Based Inspection Feature Inspection Formal Usability Inspection Consistency Inspection Standards Inspection Πολλοί ειδικοί εκτελούν γνωστικό περιδιάβασμα. Ειδικός εντοπίζει παραβιάσεις σε κανόνες και πρότυπα. Ειδικός εκτελεί, ανεπίσημα, ευρετική αξιολόγηση. Ειδικός αξιολογεί τα χαρακτηριστικά ενός προϊόντος. Ειδικός εκτελεί, επίσημα, ευρετική αξιολόγηση. Ειδικός εξετάζει τη συνέπεια μεταξύ των προϊόντων. Ειδικός ελέγχει τη συμμόρφωση σε πρότυπα.

30 Τεχνικές αξιολόγησης - Διερεύνηση Διερεύνηση Contextual Inquiry Field Observation Focus Groups Interviews Surveys Questionnaires Self-Reporting Logs Screen Snapshots User Feedback Ειδικός ρωτάει τους χρήστες στο περιβάλλον εργασίας τους. Ειδικός παρατηρεί τους χρήστες στη χρήση του συστήματος. Πολλοί χρήστες συμμετέχουν σε συζήτηση για την εφαρμογή. Ένας χρήστης συμμετέχει σε συζήτηση για την εφαρμογή. Ειδικός ρωτάει το χρήστη συγκεκριμένες ερωτήσεις. Ομοίως. Ο χρήστης καταγράφει τις UI ενέργειες. Ο χρήστης καταγράφει τις στιγμιότυπα της οθόνης. Ο χρήστης καταγράφει σχόλια για την εφαρμογή.

31 Τεχνικές αξιολόγησης Αναλυτική μοντελοποίηση Αναλυτική Μοντελοποίηση GOMS Analysis Πρόβλεψη χρόνου εκτέλεσης και εκμάθησης. UIDE Analysis GOMS ανάλυση μέσα σε ένα UIDE. Cognitive Task Analysis Πρόβλεψη προβλημάτων ευχρηστίας. Task-Environment Analysis Knowledge Analysis Αντιστοίχιση στόχων με UI διεργασίες. Πρόβλεψη δυνατότητας εκμάθησης. Design Analysis Καθορισμός πολυπλοκότητας σχεδίου. Programmable User Models Δημιουργία προγράμματος που δρα σαν τον χρήστη.

32 Τεχνικές αξιολόγησης Προσομοίωση Προσομοίωση Information Proc. Modeling Petri Net Modeling Genetic Algorithm Modeling Information Scent Modeling Μίμηση αλληλεπίδρασης χρήστη. Μίμηση αλληλεπίδρασης χρήστη με τα δεδομένα χρήσης. Μίμηση αλληλεπίδρασης αρχάριου χρήστη. Μίμηση Web Site πλοήγησης.

33 Ευρετική αξιολόγηση διεπαφών Αποφυγή κοινών λαθών με τη χρήση 9 σχεδιαστικών αρχών [ - Saul Greenberg

34 Ευρετική αξιολόγηση Συστηματική αξιολόγηση για να εξετάσουμε αν η διεπαφή είναι συμβατή με συγκεκριμένες οδηγίες σχεδιασμού Μέθοδος 3-5 Επιθεωρητές Ευχρηστίας Μηχανικοί ευχρηστίας, τελικοί χρήστες, ειδικοί Επιθεωρούν ξεχωριστά τη διεπαφή (~1 2 ώρες μια απλή διεπαφή) Συγκρίνουν μετέπειτα τις σημειώσεις τους Είναι επαρκής για αξιολόγηση πρωτοτύπων και πραγματικών συστημάτων

35 Ευρετική αξιολόγηση Πλεονεκτήματα minimalist προσέγγιση Λίγες οδηγίες συλλαμβάνουν πολλά κοινά προβλήματα ευχρηστίας Οι κανόνες είναι εύκολο να απομνημονευτούν και να εφαρμοστούν με μέτρια προσπάθεια Δεν απαιτείται η εμπλοκή τελικών χρηστών Φθηνός και γρήγορος τρόπος για την επιθεώρηση ενός συστήματος Μειονεκτήματα Οι αρχές είναι οι στοιχειώδεις Δεν μπορούν να εξεταστούν ως μια απλή λίστα ελέγχων Υπάρχουν ασάφειες κατά τη χρήση τους

36 Προβλήματα που βρίσκονται από ένα αξιολογητή Μέσος όρος σε έξι περιπτώσεις 35% όλων των προβλημάτων ευχρηστίας 42% των σημαντικών προβλημάτων ευχρηστίας 32% των μικρών προβλημάτων Το να βρεις κάποια προβλήματα με έναν αξιολογητή είναι καλύτερο από το να μη βρεις κανένα πρόβλημα με κανέναν αξιολογητή!

37 Προβλήματα που βρίσκονται από ένα αξιολογητή Οι επιδόσεις ποικίλουν ανάλογα Με τη δυσκολία της διεπαφής που αξιολογείται Την εμπειρία και εξειδίκευση του αξιολογητή Μέσος αριθμός προβλημάτων που βρίσκονται από: Αρχάριους αξιολογητές - 22% Καμία εμπειρία αξιολόγησης Τυπικούς αξιολογητές - 41% Με εμπειρία στην ευχρηστία Με διπλή εξειδίκευση - 60% Εμπειρία στην αξιολόγηση ευχρηστίας και στη συγκεκριμένη διεπαφή Βρίσκουν επίσης προβλήματα που σχετίζονται με το πεδίο

38 Προβλήματα που βρίσκονται από ένα αξιολογητή Οι αξιολογητές εντοπίζουν τόσο εύκολα όσο και δύσκολα προβλήματα Οι καλύτεροι αξιολογητές μπορούν να μη βρουν εύκολες δυστοχίες Οι χειρότεροι αξιολογητές μπορούν να ανακαλύψουν δύσκολα προβλήματα

39 Προβλήματα που βρίσκονται από πολλαπλούς αξιολογητές 3-5 αξιολογητές βρίσκουν 66-75% των προβλημάτων ευχρηστίας Διαφορετικά άτομα βρίσκουν διαφορετικά προβλήματα Όχι μεγάλη αλληλοκάλυψη των προβλημάτων που αναφέρονται

40 Προβλήματα που βρίσκονται από πολλαπλούς αξιολογητές Ποια είναι η καλύτερη σχέση κόστους-οφέλους;

41 Ατομική ή ομαδική αξιολόγηση Nielsen Γιατί; Προτείνει ο κάθε αξιολογητής να εξετάζει μόνος του τη διεπαφή Ώστε να μην επηρεάζεται η αξιολόγησή του από άλλους Να είναι ανεξάρτητη και αμερόληπτη Μεγαλύτερη ποικιλία στο είδος των λαθών που βρίσκονται Δεν απαιτείται το διαχειριστικό κόστος οργάνωσης των συναντήσεων

42 Αυτοκαθοδηγούμενη διερεύνηση ή βάση σεναρίων; Αυτοκαθοδηγούμενη Σενάρια Ανοιχτή διερεύνηση Όχι αναγκαστικά προσανατολισμένη στις εργασίες Καλή για τη διερεύνηση διαφορετικών προοπτικών της διεπαφής, και για ανίχνευση λαθών Εξετάζεις τη διεπαφή χρησιμοποιώντας αντιπροσωπευτικές εργασίες των χρηστών Διασφαλίζει ότι τα προβλήματα εντοπίζονται στα σχετικά σημεία της διεπαφής Διασφαλίζει ότι συγκεκριμένα χαρακτηριστικά της διεπαφής αξιολογούνται Περιορίζει το εύρος της αξιολόγησης, μπορεί να μην εντοπιστούν γενικά προβλήματα

43 Συνεπώς 9 Αρχές σχεδιασμού διεπαφών Απλός και φυσικός διάλογος Μιλάμε με τη γλώσσα του χρήστη Ελαχιστοποιούμε το φόρτο μνήμης για το χρήστη Είμαστε συνεπείς Παρέχουμε ανάδραση Παρέχουμε καθαρά σημεία εξόδου Παρέχουμε συντομεύσεις Αντιμετωπίζουμε τα λάθη με θετικό τρόπο Παρέχουμε βοήθεια Ευρετική αξιολόγηση Οι αρχές μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αξιολόγηση ευχρηστίας μιας διεπαφής

44 1 Απλή και φυσιολογική αλληλεπίδραση Χρησιμοποίησε το υπάρχον εννοιολογικό πλαίσιο των χρηστών Ακολούθησε τη σειρά εργασιών του χρήστη Ελαχιστοποίησε την αντιστοίχιση μεταξύ διεπαφής και σημειολογίας της εργασίας From Microsoft applications

45 1 Απλή και φυσιολογική αλληλεπίδραση Παρουσίασε ακριβώς τις πληροφορίες που χρειάζεται ένας χρήστης Λιγότερες είναι τελικά περισσότερες... Λιγότερα να μάθεις, λιγότερα λάθη, λιγότερη απόσπαση προσοχής... Πληροφορίες πρέπει να εμφανίζονται σε φυσική σειρά Οι σχετικές πληροφορίες πρέπει να είναι γραφικά ομαδοποιημένες Η σειρά πρόσβασης στις πληροφορίες πρέπει να συναντά τις προσδοκίες των χρηστών Απομάκρυνε ή κρύψε άσχετες ή σπάνια χρησιμοποιήσιμες πληροφορίες Βάλε μόνο τις σημαντικές Απέφυγε τις καταστάσεις λειτουργίας (modes) Χρησιμοποίησε τα παράθυρα με φειδώ Μη προσθέτεις άσκοπη πλοήγηση και διαχείριση παραθύρων

46 1 Απλή και φυσιολογική αλληλεπίδραση Compuserve Information Manager File Edit Services Mail Special Window Help Services Telephone Access Numbers PHONES Access Numbers & Logon Instructions United States and Canada United States and Canada CompuServe Network? List List by: State/Province Area Code Only 9600 Baud List

47 Πλεονέκτημα: όλες οι πληροφορίες στην ίδια θέση

48 Μειονέκτημα: ειδική κατάσταση επεξεργασίας

49

50 Πλεονέκτημα: σταθερή θέση των παραθύρων Μειονέκτημα: οι συνταγές ξεχωριστά από τα γραφήματα

51 collapsed onto one screen (needs formatting) Add Undo Double click to edit (mode buttons gone) Click to get info

52 2 Μίλησε με τη γλώσσα του χρήστη My program gave me the message Rstrd Info. What does it mean? That s restricted information But surely you can tell me!!! No, no Rsdrd Info stands for Restricted Information Hmm but what does it mean??? It means the program is too busy to let you log on Ok, I ll take a coffee

53 2 Μίλησε με τη γλώσσα του χρήστη Η ορολογία να βασίζεται στη γλώσσα των χρηστών για την εργασία Χρησιμοποίησε στοιχεία υποβοήθησης της μνήμης, εικονίδια & συντομεύσεις με νόημα eg File / Save Ctrl + S (συντόμευση) Alt FS (δράση μενού) (tooltip)

54 2 Μίλησε με τη γλώσσα του χρήστη

55 3 Ελαχιστοποίησε το γνωστικό φόρτο του χρήστη Οι υπολογιστές είναι καλοί στο να θυμούνται, οι άνθρωποι όχι! Προώθησε την αναγνώριση αντί της ανάκλησης μενού, εικονίδια, διαλογικά πλαίσια επιλογή vs εντολών βασίσου στην παρουσίαση των αντικειμένων

56 3 Ελαχιστοποίησε το γνωστικό φόρτο του χρήστη Δώσε μορφοποίηση εισόδου, παράδειγμα και προκαθορισμένη τιμή

57 3 Ελαχιστοποίησε το γνωστικό φόρτο του χρήστη

58 4: Να είσαι συνεπής Συνεπής σύνταξη εισόδου Συνεπείς γλώσσες και γραφικά Ίδια οπτική εμφάνιση σε όλο το σύστημα Ίδιες πληροφορίες / στοιχεία ελέγχου στην ίδια θέση σε όλα τα παράθυρα Συνεπείς επιδράσεις Ok Cancel Cancel Ok Ok Accept Dismiss Cancel εντολές, δράσεις πρέπει να έχουν το ίδιο αντίκτυπο σε αντίστοιχες περιστάσεις προβλεψιμότητα

59 4: Να είσαι συνεπής Γιατί έχουν υπερυψωμένη εμφάνιση οι συγκεκριμένες ετικέτες;

60 From Peachpit website

61 From Peachpit website

62 5: Να παρέχεις ανάδραση Να ενημερώνεις διαρκώς το χρήστη Για το τι συμβαίνει Πως ερμηνεύεις την είσοδό του Οι χρήστες πρέπει να γνωρίζουν διαρκώς το τι συμβαίνει What s it doing? > Doit > Doit This will take 5 minutes... Time for coffee.

63 5: Να παρέχεις ανάδραση Σε τι κατάσταση βρίσκομαι Τι επέλεξα Microsoft Paint Πως το σύστημα ερμηνεύει τις ενέργειές μου

64 5: Να παρέχεις ανάδραση Γίνε όσο πιο συγκεκριμένος μπορείς βάσει της εισόδου του χρήστη Ακόμη καλύτερα στο πλαίσιο της ενέργειας του χρήστη

65 5: Να παρέχεις ανάδραση Πολλαπλά αρχεία αντιγράφονται αλλά ανάδραση εμφανίζεται μόνο ανά αρχείο που μεταφέρεται Drawing Board LT

66 5: Να παρέχεις ανάδραση Χρόνος αντίδρασης Πως οι χρήστες αντιλαμβάνονται τις καθυστερήσεις <0.1s στιγμιαίο 1s η ροή της σκέψης μένει ανεπηρέαστη αλλά η καθυστέρηση γίνεται αντιληπτή 10s απόσπαση προσοχής από το διαλογικό πλαίσιο > 10s ο χρήστης θα θελήσει να κάνει επιπλέον ενέργειες

67 5: Να παρέχεις ανάδραση Μεγάλες καθυστερήσεις κέρσορες Για μικρής διάρκειας συναλλαγές Διαλογικά πλαίσια με ποσοστά για μεγαλύτερες εργασίες Χρόνος που απέμεινε Εκτιμώμενος χρόνος Contacting host (10-60 seconds) Τυχαία ανάδραση Για άγνωστους χρόνους cancel

68 6. Να παρέχεις σαφείς εξόδους How do I get out of this?

69 Core Dum 6. Να παρέχεις σαφείς εξόδους Δεν αρέσει στους χρήστες να παγιδεύονται από τον υπολογιστή! Πρέπει να παρέχουμε έναν εύκολο τρόπο διαφυγής από όσο το δυνατόν περισσότερες καταστάσεις Στρατηγικές: Cancel (για διαλογικά πλαίσια που αναμένουν την είσοδο του χρήστη) Universal Undo (για να επιστρέφουν σε προηγούμενη κατάσταση) Interrupt (για μεγάλης διάρκειας ενέργειες) Quit (για να φεύγουν από το πρόγραμμα οποιαδήποτε στιγμή) Defaults (για την επαναρχικοποίηση ενός διαλογικού πλαισίου με ιδιότητες)

70 7. Να παρέχεις συντομεύσεις Έμπειροι χρήστες πραγματοποιούν συχνές λειτουργίες γρήγορα Στρατηγικές: Συντομεύσεις σε πληκτρολόγιο και ποντίκι Ολοκλήρωση εντολών context menus function keys Διπλό κλικ vs επιλογή μενού type-ahead (εισαγωγή εισόδου πριν το σύστημα είναι έτοιμο για αυτήν) Άλματα πλοήγησης Συστήματα ιστορικού WWW: ~60% αφορούν επανεπισκέψεις ιστοσελίδων

71 Συντομεύσεις πληκτρολογίου για μενού Ρυθμιζόμενες μπάρες εργαλείων για συχνές δράσεις Μενού με διαχωρισμό, πιο πρόσφατα επιλεγμένες γραμματοσειρές στην κορυφή Διπλό κλικ ανοίγει διαλογικό πλαίσιο Διπλό κλικ ανοίγει μενού σχετικό με το αντικείμενο Microsoft Powerpoint Στοιχεία κύλισης για αλλαγές σε επίπεδο σελίδας

72 Διαφορετικές αναπαραστάσεις για να πραγματοποιείς γρήγορα διαφορετικά σύνολα εργασιών Εμφάνιση μπάρας εργαλειών κατάλληλης με το περιεχόμενο Microsoft Powerpoint

73 8: Αντιμετώπισε τα λάθη με θετικό τρόπο Τα άτομα κάνουν λάθη! Τα προβλήματα προέρχονται από λάθη Συνειδητές σκέψεις οδηγούν σε ένα λάθος αντί σε μια σωστή λύση απροσεξία Ασυνείδητη συμπεριφορά οδηγεί σε λάθος κατεύθυνση για την επίτευξη ενός στόχου Π.χ. Οδηγείς για το κατάστημα, και καταλήγεις στο γραφείο Εμφανίζεται συχνά σε επαναλαμβανόμενες εργασίες Λόγω της έλλειψης συγκέντρωσης Συχνά προκαλείται σε παρόμοιες ενέργειες

74 Σχεδιάσε για τις απροσεξίες Γενικοί κανόνες Να τις προλάβεις πριν συμβούν Ανίχνευσε και διόρθωσέ τες όταν συμβούν Να μπορεί να τις διορθώσει ο χρήστης μέσω ανάδρασης και undo

75 Τύποι απροσεξίας Λάθος σύλληψη Συχνά εκτελέσιμες ενέργειες εκτελούνται αντί για αυτές που είχαμε πρόθεση Συμβαίνει όταν συχνές και πιο σπάνιες ενέργειες έχουν την ίδια αρχική ακολουθία Επιβεβαίωση αποθήκευσης ενός αρχείου όταν δεν θέλετε να οριστικοποιηθούν οι αλλαγές που κάνατε Ελαχιστοποίησε τις φορές αυτές Κάνοντας τις ενέργειες ακυρώσιμες (undoable) αντί της επιβεβαίωσης Επέτρεψε την επανεξέταση της ενέργειας ενός χρήστη Π.χ. Άνοιξε τον κάδο ανακύκλωσης για να επαναφέρεις ένα αρχείο I can t believe I pressed Yes...

76 Τύποι απροσεξίας Λάθος περιγραφής Η επιδιωκώμενη ενέργεια παρόμοια σε άλλες με άλλες που είναι πιθανές Συχνά συμβαίνει όταν τα σωστά και λάθος αντικείμενα είναι κοντά μεταξύ τους Βάζεις χυμό σε ένα μπολ αντί σε ένα ποτήρι Μετακινείς ένα αρχείο σε λάθος κατάλογο με το ίδιο όνομα Ελαχιστοποίησε με Πλούσια ανάδραση Έλεγξε αν η είσοδος του χρήστη είναι λογική, etc. undo

77 Τύποι απροσεξίας Απόσπαση προσοχής έλλειψη συγκέντρωσης Ξεχνάς το στόχο καθώς πραγματοποιείς την ακολουθία των ενεργειών Ξεκινάς να πας σε ένα δωμάτιο και ξεχνάς τι ήθελες να κάνεις Πλοηγείσαι σε μενού και διαλογικά πλαίσια και ξεχνάς τι αναζητάς αλλά συνεχίζεις τη δράση για να θυμηθείς (ή πηγαίνεις πίσω στο αρχικό βήμα)! Ελαχιστοποίησε Αν το σύστημα γνωρίζει το στόχο, πρέπει να τον κάνει σαφή Αν όχι, πρέπει να επιτρέπει στο χρήστη να δει τη διαδρομή ενεργειών που επέλεξε

78 Τύποι απροσεξίας Λάθη κατάστασης Τα άτομα πραγματοποιούν ενέργειες σε μια κατάσταση εργασίας ενώ βρίσκονται σε μια άλλη Αναφέρονται σε ένα αρχείο που βρίσκεται σε άλλο κατάλογο Αναζητούν εντολές και επιλογές μενού που δεν είναι σχετικές με την τρέχουσα δράση τους Ελαχιστοποίησε Να έχεις όσο πιο λίγες καταστάσεις λειτουργίας μπορείς (ιδανικά καμία) Να καθιστάς τις διαφορετικές καταστάσεις έντονα διακρίσιμες και ορατές

79 Γενικές αντιδράσεις του συστήματος για λάθη Γενική ιδέα: Υποχρέωσε λειτουργίες Εμποδισε τη συνέχιση των αδικαιολόγητων ενεργειών Να επιβληθείς στο χρήστη Απαγόρευσε στο χρήστη να συνεχίσει Π.χ. δεν μπορείς να περάσεις την οθόνη εισόδου (login) μέχρι να δώσεις το σωστό κωδικό Προειδοποίησε Προειδοποίησε το χρήστη ότι κάτι ασυνήθιστο συμβαίνει Προσοχή γιατί όταν χρησιμοποιείται συχνά, μετατρέπεται σε εκνευριστική αλληλεπίδραση Π.χ. alert box

80 Γενικές αντιδράσεις του συστήματος για λάθη Μη κάνεις τίποτε Η μη λογική δράση να μην μεταφράζεται σε υπολογιστική δράση Ο χρήστης πρέπει να κατανοήσει μόνος του τι συνέβη Π.χ. Εισαγωγή γραμμάτων σε ένα αριθμητικό πεδίο (δεν εμφανίζεται τίποτε στο πεδίο) Π.χ. Όταν βάζεις ένα εικονίδιο ενός αρχείου πάνω σε ένα άλλο εικονίδιο αρχείου (επιστρέφει στην αρχική θέση) Αυτο-διόρθωση Το σύστημα αναγνωρίζει τις λάθος ενέργειες και τις διορθώνει Οδηγεί όμως σε προβλήματα εμπιστοσύνης Π.χ. ορθογράφος

81 Γενικές αντιδράσεις του συστήματος για λάθη Ας το συζητήσουμε Το σύστημα αρχικοποιεί διάλογο με τους χρήστες για να βρεθεί μια λύση στο πρόβλημα Ένα λάθος μετάφρασης ενός προγράμματος μας οδηγεί στη γραμμή που εμφανίστηκε το λάθος Δείξε μου Το σύστημα ρωτά το χρήστη σε τι αποσκοπούσε η ενέργεια που πραγματοποίησε Μετά η δράση γίνεται αποδεκτή

82 8: Αντιμετώπισε τα λάθη με θετικό τρόπο What is error 15762?

83 8: Αντιμετώπισε τα λάθη με θετικό τρόπο Ένα λάθος προβλήματος σε ένα χειριστή πυρηνικού αντιδραστήρα

84 8: Αντιμετώπισε τα λάθη με θετικό τρόπο Adobe's ImageReady AutoCAD Mechanical Windows Notepad Microsoft's NT Operating System

85 8: Αντιμετώπισε τα λάθη με θετικό τρόπο Να παρέχεις μηνύματα λάθους με νόημα Τα μηνύματα λάθους πρέπει να είναι στη γλώσσα εργασίας του χρήστη Μην κάνεις το χρήστη να νιώθει ανόητο Ξαναπροσπάθησε, ξεροκέφαλε! Error 25 Cannot open this document Cannot open chapter 5 because the application Microsoft Word is not on your system Cannot open chapter 5 because the application Microsoft Word is not on your system. Open it with Teachtext instead?

86 8: Αντιμετώπισε τα λάθη με θετικό τρόπο Απέφυγε τα λάθη Προσπάθησε να κάνεις τα λάθη αδύνατα Να παρέχεις λογικούς ελέγχους στην είσοδο των δεδομένων Π.χ. Όταν εισάγεις μια παραγγελία 5000 pencils is an unusually large order. Do you really want to order that many?

87 Εγχειρίδια...

88 9. Να παρέχεις βοήθεια Η βοήθεια δεν αντικαθιστά μια κακή σχεδίαση! Απλά συστήματα: Άμεση χρήση, ελάχιστες οδηγίες Τα υπόλοιπα συστήματα Πλούσια σε χαρακτηριστικά Τα απλά πράγματα πρέπει να γίνονται με απλό τρόπο Να προκαθορίζεται μονοπάτι μάθησης για τις σύνθετες λειτοργίες Volume 37: A user's guide to...

89 Πως χρησιμοποιείται η τεκμηρίωση Πολλοί χρήστες δε διαβάζουν εγχειρίδια Προτιμούν να δαπανούν το χρόνο τους διερευνώντας τρόπους εκτέλεσης της εργασίας Συνήθως χρησιμοποιούνται όταν οι χρήστες είναι σε κατάσταση πανικού Η τεκμηρίωση στο διαδίκτυο είναι καλύτερη Δυνατότητα αναζήτησης σε μηχανή αναζήτησης Βοήθεια ειδική για το συγκεκριμένο πλαίσιο στο οποίο ζητήθηκε Κάποιες φορές χρησιμοποιείται για σύντομη αναφορά Λίστα συντομεύσεων Σύνταξη ενεργειών, δυνατότητες...

90 Τύποι βοήθειας Διδασκαλίες ή/και εγχειρίδια «ξεκινώντας το...» Σύντομοι οδηγοί που αρέσουν στα άτομα όταν χρησιμοποιούν για πρώτη φορά το σύστημά τους Ενθαρρύνουν τη διερεύνηση και την αναγνώριση των βασικών χαρακτηριστικών Προσπαθούν να εισάγουν στις γενικές έννοιες της εφαρμογής και τις βασικές λειτουργίες on-line tours, ασκήσεις, και demos Επιδείξεις βασικών αρχών μέσα από πρακτικά παραδείγματα

91 Τύποι βοήθειας index Εγχειρίδια αναφοράς Χρησιμοποιούνται για λεπτομερείς αναζητήσεις από ειδικούς Σπάνια ερμηνεύουν έννοιες Είναι οργανωμένες θεματικά on-line υπερκείμενο search / find Πίνακας περιεχομένων cross-index Microsoft Help

92 Τύποι βοήθειας Wizards - Οδηγοί Βοηθούν το χρήστη σε βασικές εργασίες Επικίνδυνοι αν ο χρήστης «κολλήσει» Ποιο είναι το όνομα του υπολογιστή μου? Fred? Intel? AST? Microsoft Powerpoint

93 Μέθοδοι αξιολόγησης Έχουμε δει Ευρετική αξιολόγηση Ανάλυση χρήσης συσκευών εισόδου Επιπλέον Ακολουθιακή ανάλυση γεγονότων Γνωσιακό Περιδιάβασμα Πρωτόκολλο ομιλούντων υποκειμένων Ελεγχόμενη πειραματική διαδικασία

94 Ανάλυση ακολουθιών γεγονότων Τα σύγχρονα παραθυρικά περιβάλλοντα, παράγουν γεγονότα, ως φυσικά προϊόντα της κανονικής λειτουργίας τους. Επειδή αυτά τα γεγονότα μπορούν να συλλεχθούν αυτόματα, και επειδή, δείχνουν τη συμπεριφορά των χρηστών απέναντι σε μια διεπαφή, θεωρούνται καιρό, ως μια καρποφόρα πηγή πληροφοριών, σχετικά με την ευχρηστία μιας εφαρμογής.

95 Μέθοδοι ανάλυσης ακολουθιακών γεγονότων Μέθοδοι για συγχρονισμό και αναζήτηση.

96 Μέθοδοι ανάλυσης ακολουθιακών γεγονότων Μέθοδοι για το μετασχηματισμό ακολουθιών γεγονότων

97 Μέθοδοι ανάλυσης ακολουθιακών γεγονότων Μέθοδοι για την εξαγωγή συνοπτικών στατιστικών

98 Μέθοδοι ανάλυσης ακολουθιακών γεγονότων Μέθοδοι για ανίχνευση ακολουθιών

99 Μέθοδοι ανάλυσης ακολουθιακών γεγονότων Μέθοδοι για σύγκριση ακολουθιών

100 Μέθοδοι ανάλυσης ακολουθιακών γεγονότων Μέθοδοι για τον χαρακτηρισμό ακολουθιών

101 Μέθοδοι ανάλυσης ακολουθιακών γεγονότων Μέθοδοι απεικόνισης

102 Μέθοδοι ανάλυσης ακολουθιακών γεγονότων Η προσέγγιση των 8 Cs» των Fisher & Sanderson (1996) Ομαδοποιήσεις (chunks) Σχόλια (comments) Κώδικες (codes) Συνδέσεις (connections) Συγκρίσεις (comparisons) Περιορισμοί (constraints) Μετατροπές (conversions) Υπολογισμοί (computations)

103 Μέθοδοι ανάλυσης ακολουθιακών γεγονότων Η προσέγγιση των 8 Cs» των Fisher & Sanderson (1996)

104 Γνωστικό Περιδιάβασμα [cognitive walkthrough] Η αξιολόγηση αφορά τη συσχέτιση στόχων του χρήστη - αποκρίσεων συστήματος στα πλαίσια συγκεκριμένων σεναρίων χρήσης. Ο αξιολογητής κάνει τα εξής : 1. προσδιορίζει τυπικούς χρήστες 2. ορίζει τυπικές εργασίες χρηστών 3. καθορίζει τυπικές σωστές ακολουθίες ενεργειών για κάθε εργασία χρήστη 4. για κάθε βήμα της κάθε ακολουθίας αποφαίνεται αν ο χρήστης θα μπορέσει να ολοκληρώσει επιτυχώς την εργασία του με βάση κριτήρια - ερωτήσεις <Ε1,Ε2,Ε3>

105 Γνωσιακό Περιδιάβασμα: Ερωτήσεις Ε1: Η επόμενη σωστή ενέργεια γίνεται σαφής στον χρήστη; Ε2: Ο χρήστης μπορεί να συνδέσει την περιγραφή της σωστής ενέργειας με τον στόχο του; Ε3: Ο χρήστης καταλαβαίνει σωστά την απόκριση του συστήματος, δηλαδή θα του είναι κατανοητό αν έχει κάνει σωστή ή λάθος επιλογή; Το αποτέλεσμα της μεθόδου αυτής είναι η ανακάλυψη σχεδιαστικών ατελειών του υπό αξιολόγηση συστήματος, δηλαδή περιοχών του στις οποίες η απάντηση σε κάποια από τα παραπάνω Ε1-3 είναι αρνητική. Σε μια τέτοια περίπτωση προτείνεται αντιμετώπιση της ατέλειας.

106 Παράδειγμα Χρήση τηλεφώνου με προώθηση κλήσης *21*7413# και ακύρωση προώθησης κλήσης #21# Σχολιασμός της συμπεριφοράς του χρήστη Όταν προσπαθεί να αλλάξει την προώθηση της κλήσης του

107 Παράδειγμα Σηκώνει το ακουστικό ακούει συνεχές σήμα (ένδειξη ότι υπάρχη ήδη ενεργοποιημένη εντολή προώθησης κλήσεων) Πατάει #2 (ακύρωση προώθησης) ακούει σύνηθες σήμα επιλογής Επανατοποθετεί το ακουστικό ακούει σήμα επιλογής Πατάει *2 (εντολή προώθησης) ακούει σήμα επιλογής Επιλέγει 212 ακούει συνεχές σήμα Επανατοποθετεί το ακουστικό Ε1: Η επόμενη σωστή ενέργεια γίνεται σαφής στον χρήστη; Ε2: Ο χρήστης μπορεί να συνδέσει την περιγραφή της σωστής ενέργειας με τον στόχο του; Ε3: Ο χρήστης καταλαβαίνει σωστά την απόκριση του συστήματος, δηλαδή θα του είναι κατανοητό αν έχει κάνει σωστή ή λάθος επιλογή;

108 Πρωτόκολλο ομιλούντων υποκειμένων [think aloud protocol] Oι χρήστες καλούνται να εκφράσουν μεγαλόφωνα τις σκέψεις, απόψεις και τα συναισθήματα τους ενώ αλληλεπιδρούν με το σύστημα. H μέθοδος απαιτεί σχετικά λίγους πόρους, έχει δε αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματική. Γνωστές παραλλαγές του πρωτοκόλλου : 1. πρωτόκολλο κρίσιμης απόκρισης (critical response): ο χρήστης εκφέρει άποψη μεγαλόφωνα μόνο κατά τη διάρκεια προκαθορισμένης εργασίας τμήματος του όλου έργου 2. πρωτόκολλο περιοδικής καταγραφής (periodic report), ο χρήστης περιγράφει μεγαλόφωνα τη σκέψη του μόνο αφού εκτελέσει ένα συγκεκριμένο έργο, ώστε να μην διαταράσσεται η ομαλή εκτέλεση του έργου.

109 Ομιλούντα υποκείμενα: διαδικασία Ορίζουμε στους χρήστες τις εργασίες που πρέπει να εκτελέσουν Τους ζητάμε να εκφράσουν μεγαλόφωνα τις σκέψεις τους ενώ εκτελούν την εργασία που τους έχει ανατεθεί. Οι σκέψεις των χρηστών καταγράφονται συγχρόνως με τις ενέργειες τους. Στη συνέχεια γίνεται ανάλυση και σχολιασμός του υλικού. Έμφαση στην ικανοποίηση του χρήστη όχι στην απόδοση του συστήματος

110 Ομιλούντα υποκείμενα: Πλεονεκτήματα Ο αξιολογητής συνάγει συμπεράσματα για το νοητικό μοντέλο του χρήστη. Αν η ακολουθία ενεργειών του χρήστη είναι διαφορετική από την αναμενόμενη για την εκτέλεση του έργου, συνάγεται ότι το σύστημα δεν είναι αρκετά σαφές. Γίνεται η καταγραφή της ορολογίας που ο χρήστης χρησιμοποιεί, ώστε να ελεγχθεί αν αυτή είναι σε αντιστοιχία με αυτή που έχει χρησιμοποιηθεί στα εγχειρίδια και στη διεπιφάνεια του συστήματος.

111 Ομιλούντα υποκείμενα: Μειονεκτήματα Η μεγαλόφωνη έκφρασης σκέψεων ίσως διαταράσσει τη συγκέντρωση του χρήστη π.χ. μαθητής μικρής ηλικίας που προσπαθεί να λύσει ένα δύσκολο πρόβλημα. Είναι δύσκολο σε πεπειραμένους χρήστες να εκφράσουν όλες τις σκέψεις τους αφού έχουν αυτοματοποιήσει πολλές ενέργειες τους.

112 Ελεγχόμενη πειραματική λειτουργία Κλασσική τεχνική αξιολόγησης λογισμικού που παρέχει ποσοτικές μετρήσεις της απόδοσης του συστήματος όταν οι χρήστες εκτελούν προκαθορισμένες εργασίες. Δεν είναι απαραίτητη η ισχυρή αλληλεπίδραση ανάμεσα στους αξιολογητές και τους χρήστες Οι μετρήσεις γίνονται σε εργαστήρια, σε συνθήκες που προσομοιάζουν τις συνθήκες πραγματικής λειτουργίας. Τα ποσοτικά δεδομένα είναι χρήσιμα όταν ελέγχουμε απόδοση συστήματος συγκριτικά με κάποιο άλλο ή έναντι προ-καθορισμένου στόχου απόδοσης. Τα πειράματα μπορούν να συνδυάζονται με ποιοτικού χαρακτήρα μετρήσεις και παρατηρήσεις, όπως συνεντεύξεις ή ερωτηματολόγια.

113 Εργαστήριο Ευχρηστίας Λογισμικού Παράθυρο παρατήρησης Καταγραφικός εξοπλισμός Λογισμικό καταγραφής συμβάντων Χώρος παρατήρησης

114 Διαδικασία Ορισμός στόχων πειράματος Διεξαγωγή πειράματος Προσοχή στους κανόνες δεοντολογίας Π.χ. Στις βιντεοσκοπήσεις Επεξήγηση πριν το πείραμα Δυνατότητα διακοπής του πειράματος Αποφυγή διακοπών (τηλεφωνημάτων) κατά το πείραμα Μη αναγνώριση του υποκειμένου μετά το πείραμα... Ανάλυση αποτελεσμάτων και συμπεράσματα

115 Εσείς Επαναπροσδιορίσετε το πρόβλημα Πραγματοποιήστε έρευνα για το πρόβλημα Δημιουργήστε τις persona σας υποθέτοντας στοιχεία για τους πραγματικούς χρήστες Δημιουργήστε λίστα σεναρίων χρήσης της αλληλεπιδραστικής σας συσκευής (κατηγοριοποιήστε τα σενάριά σας) Αναλύστε τις βασικές δραστηριότητες αλληλεπίδρασης σύμφωνα με τη Θεωρίας της Δραστηριότητας. Πραγματοποιείστε Ιεραρχική Ανάλυση Εργασιών για τα σενάρια κλειδιά Αξιοποιήστε την τεχνική της ταξινόμησης καρτών για να οργανώσετε όλες τις ιδέες που δημιουργήθηκαν από τα προηγούμενα στάδια και να δημιουργήσετε ένα υπολογιστικό φύλλο απαιτήσεων από την εφαρμογής σας

116 Εσείς Δημιουργείτε πρότυπα για διαφορετικές διαστάσεις του προϊόντος (φωτογραφίες) βάσει ιδεών που έχουν προκύψει Χρησιμοποιείτε τα πρότυπα για την εξέλιξη του σχεδιασμού σας Δημιουργείτε επαναληπτικά νέα πρότυπα Διατυπώνετε την εξέλιξη του σχεδιασμού που προέκυψε από τα πρωτότυπα Μας παρουσιάζετε την επόμενη φορά τα πρότυπά σας Σημαντικό: Πρέπει να λαμβάνετε διαρκώς υπόψη σας τα προϊόντα των προηγούμενων σταδίων να ανατρέχετε συχνά στη συλλογή ιδεών σας

117 Εσείς Πραγματοποίηση αξιολόγησης ευχρηστίας την επόμενη φορά στο βελτιωμένο πρότυπό σας Συζήτηση για τεχνικά θέματα