Οικονομική κρίση, Σύνταγμα και δημοκρατία. 1. Η οικονομική κρίση και τα όρια του Συντάγματος

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Οικονομική κρίση, Σύνταγμα και δημοκρατία. 1. Η οικονομική κρίση και τα όρια του Συντάγματος"

Transcript

1 Οικονομική κρίση, Σύνταγμα και δημοκρατία 1. Η οικονομική κρίση και τα όρια του Συντάγματος Η οικονομική κρίση και οι δραματικές συνέπειες που επιφέρει στους περισσότερους τομείς της κοινωνικής και πολιτικής ζωής έχουν θέσει σε δοκιμασία την τήρηση του Συντάγματος, ο σεβασμός του οποίου στη χώρα μας μοιάζει να μην αποτελεί πια προϋπόθεση για την ομαλή λειτουργία των θεσμών. Η διακυβέρνηση του τόπου ασκείται με τη λήψη αποφάσεων που το περιεχόμενό τους προσδιορίζεται προφανώς εκτός των προβλεπόμενων συνταγματικών διαδικασιών για την ακρίβεια έξω από τη χώρα. Ειδικότερα, οι σημαντικότεροι νόμοι όχι μόνο δεν αποτελούν προϊόν διαβούλευσης και αντιπαράθεσης, αλλά εισάγονται προς ψήφιση στην Βουλή υπό τη δαμόκλειο σπάθη της οικονομικοκοινωνικής κατάρρευσης της χώρας, μετουσιώνοντας σε κανόνες τις συμφωνίες που καταρτίστηκαν μεταξύ της κυβέρνησης και των δανειστών 1. Η διοίκηση, απαξιωμένη στο σύνολό της από μια σφοδρή κριτική 1 Τα παραδείγματα που μοιάζει να απεικονίζουν με τον πιο γλαφυρό τρόπο τη μετάλλαξη της νομοθετικής λειτουργίας είναι αυτά των ν. 3845/2010 και 4046/2012. Με τον πρώτο εγκρίθηκε το Μνημόνιο Ι «Μέτρα στήριξης της ελληνικής οικονομίας από τα κράτη-μέλη της ζώνης του ευρώ και το ΔΝΤ» και εισήχθησαν στην έννομη τάξη, ως προσαρτημένα παραρτήματά του, το «Μνημόνιο Οικονομικής και Χρηματοπιστωτικής Πολιτικής» και το «Μνημόνιο Συνεννόησης στις Συγκεκριμένες Προϋποθέσεις Οικονομικής Πολιτικής», δηλαδή δύο από τα τρία μέρη του Μνημονίου Συνεννόησης («Memorandum of Understanding»), που υπογράφηκε στις αφενός από τον υπουργό Οικονομικών και το διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, ως εκπροσώπους της Ελληνικής Δημοκρατίας, αφετέρου από τον επίτροπο Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων, ως εκπρόσωπο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία ενεργούσε για λογαριασμό των κρατών-μελών της. Ο δεύτερος ενέκρινε το Μνημόνιο ΙΙ («Memorandum of Understanding») μεταξύ της Ελληνικής Δημοκρατίας, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Τράπεζας της Ελλάδας, το οποίο αποτελείται από τα εξής επιμέρους μνημόνια: α) Οικονομικής και Χρηματοπιστωτικής Πολιτικής, β) Συνεννόησης στις Συγκεκριμένες Προϋποθέσεις Οικονομικής Πολιτικής και γ) Τεχνικό Μνημόνιο Συνεννόησης, που επισυνάφθηκαν ως παραρτήματα στο νομοθέτημα. Παρ ότι τα μνημόνια περιέχουν κατά κύριο λόγο τους στόχους που οφείλει να εξυπηρετεί η νομοθετική πολιτική της Ελληνικής Δημοκρατίας, σηματοδοτούν με πολύ σαφή τρόπο τη μεταλλαγή που επήλθε στη νομοθετική λειτουργία. Το ελληνικό Κοινοβούλιο αφενός τα υιοθέτησε με συνοπτικές διαδικασίες, που απέκλειαν οποιαδήποτε συμμετοχή των μελών του στη διαμόρφωση του περιεχομένου τους, αφετέρου εισήγαγε με αυτά στην έννομη τάξης τις βασικές αρχές που επικαθορίζουν το περιεχόμενο όλων των νομοθετημάτων που υιοθετούνται έκτοτε και που οφείλουν να συμμορφώνονται προς τις κατευθύνσεις τους.

2 που ασκείται με επικοινωνιακούς όρους, υποχρεώνεται να ενεργεί στο πλαίσιο ενός ραγδαία και συνεχώς μεταβαλλόμενου νομοθετικού πλαισίου, συχνά με όρους σκοπιμότητας και όχι νομιμότητας 2, ενόσω τα στελέχη της λειτουργούν με το φάσμα της απόλυσής τους, η οποία μάλιστα πραγματοποιείται με διαδικασία που έχει ως πρώτιστο στόχο όχι την αναγκαία ορθολογική αναδιάρθρωση των δημόσιων υπηρεσιών, αλλά την εξοικονόμηση των δημόσιων δαπανών 3. Η δικαιοσύνη καλείται να αποφανθεί για ζητήματα που διαθέτουν εξόχως πολιτικό χαρακτήρα 4, όντας παράλληλα αντιμέτωπη με την επίκληση του υπέρτατου δημόσιου συμφέροντος της διάσωσης της χώρας, συμφέροντος που προβάλλει ικανό να κάμψει την προστασία όλων των συνταγματικών δικαιωμάτων. Έτσι, η νομολογία των δυο τελευταίων ετών δεν 2 Ενδεικτικά, την περασμένη άνοιξη δημοσιοποιήθηκαν από την αστυνομία οι φωτογραφίες και τα προσωπικά στοιχεία εκδιδόμενων γυναικών που είχαν συλληφθεί και βρέθηκαν οροθετικές. Η δημοσιοποίηση αυτή έγινε χωρίς την άδεια της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα και κατά προφανή υπέρβαση των ορισμών του ν. 2472/97, που επιτρέπει την άρση του απορρήτου αποκλειστικά και μόνο για την επιβεβαίωση της διάπραξης εγκλημάτων. Η ανάγκη να δειχθεί η αποφασιστικότητα και η αποτελεσματικότητα της διοίκησης έκαμψε τη νομιμότητα, με δραματικές συνέπειες για το πρόσωπο των συλληφθεισών γυναικών. 3 Έτσι, η «υποπαράγραφος» Ζ 2 του μόνου άρθρου του ν. 4093/12 προβλέπει τη θέση σε διαθεσιμότητα (sic) των μόνιμων υπαλλήλων του Δημοσίου, των ανεξάρτητων αρχών, των ΝΠΔΔ και ΟΤΑ πρώτου και δεύτερου βαθμού οι θέσεις των οποίων καταργούνται, την ετήσια διάρκεια της διαθεσιμότητας με καταβολή στον υπάλληλο των τριών τετάρτων των αποδοχών του και την αυτοδίκαιη λύση της εργασιακής του σχέσης με την πάροδο της παραπάνω προθεσμίας. Οι ρυθμίσεις αυτές εφαρμόζονται αναλόγως στους υπαλλήλους με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου του ευρύτερου δημόσιου τομέα, από τους οποίους όσοι υπηρετούν σε θέσεις Δ.Ε. απομακρύνθηκαν ήδη από την υπηρεσία τους, σύμφωνα με όσα προβλέπονται στο παραπάνω νομοθέτημα και την από 5/12/2012 ΠΝΠ. 4 Βλ. Α. Καϊδατζή, «Μεγάλη πολιτική και ασθενής δικαστικός έλεγχος. Συνταγματικά ζητήματα και ζητήματα συνταγματικότητας στο Μνημόνιο», όπου ανακεφαλαιώνεται πολύ αποτελεσματικά και με πλήρη υπομνηματισμό η πλούσια συζήτηση για τα «συνταγματικά» των μνημονίων και αναδεικνύεται η εγγενής δυσκολία που αντιμετωπίζει ο δικαστής όντας αντιμέτωπος με ζητήματα «μεγάλης πολιτικής». Στο σημείο αυτό θα πρέπει να σημειωθεί ότι ο παραπάνω διάλογος, που έχει ως αντικείμενο θέματα όπως η νομική φύση των μνημονίων, η τυπική ισχύς τους και βέβαια η αντίθεσή τους ή όχι προς το Σύνταγμα, διαθέτει μεγάλο νομικοπολιτικό ενδιαφέρον, απαιτεί, ωστόσο, αυτοτελή μελέτη για την παρουσίασή του. Στην παρούσα εισήγηση θίγονται μόνο τα προβλήματα που ανακύπτουν κατά τη λειτουργία των αντιπροσωπευτικών θεσμών και τα οποία τείνουν να αλλοιώσουν τη φυσιογνωμία του κυβερνητικού συστήματος.

3 διστάζει να επικυρώσει νομοθετήματα που περιορίζουν ακόμη και τις κλασικές, ατομικές ελευθερίες, υπακούοντας στο δόγμα salus patriae suprema lex esto 5. Όπως γλαφυρά περιγράφει την κατάσταση ο Γ. Δρόσος, παραπέμποντας στην αξεπέραστη σκέψη του Α. Σβώλου, η κοινωνική ύλη διέβρωσε τη συνταγματική κοίτη 6, τούτο δε έχει ως αποτέλεσμα το συνταγματικό δίκαιο να βρίσκεται, για άλλη μια φορά 7, μπροστά σε ερώτημα υπαρξιακού χαρακτήρα. Πραγματικά, οι ειδικοί αλλά και οι πολίτες εύλογα διερωτώνται εάν οι μεταβολές που συντελούνται οδηγούν σε κατάρρευση της μέχρι σήμερα συνταγματικής κατασκευής και στην ανάγκη αντικατάστασής της με άλλες μεθόδους διακυβέρνησης ή μήπως πρόκειται για μια από τις κρίσεις που εμφανίζονται συχνά στην ιστορία της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, οπότε μεταρρυθμίσεις μικρότερης εμβέλειας που μπορεί να συντελεστούν, π.χ. μια συνταγματική 5 Η πολύ γνωστή ΣτΕ 668/2012 αναγνωρίζεται ως το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτών των αποφάσεων, δεδομένου ότι στην υπόθεση αυτή το ανώτατο ακυρωτικό βρέθηκε αντιμέτωπο με τις βασικές πολιτικές επιλογές της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, οι οποίες είχαν μάλιστα προσλάβει τη μορφή διεθνών δεσμεύσεων της χώρας, βλ. Α. Καϊδατζή, ό.π. 6 Γ. Δρόσος, «Συνταγματικός λόγος και οικονομική κρίση», ΕφημΔΔ, 2011/6, σ. 764 επ. Θα πρέπει, πάντως, να υπογραμμιστεί ότι δεν πρόκειται κατά κυριολεξία για την κοινωνική ύλη που διαβρώνει το συνταγματικό οικοδόμημα, αλλά για την κυβερνητική δράση, γεγονός που διαφοροποιεί το πρόβλημα: η εμφάνιση έντονων κοινωνικών αιτημάτων που θέτουν σε δοκιμασία τα όρια του Συντάγματος προοιωνίζεται συνήθως συνταγματική μεταβολή με λαϊκή καταγωγή. Αντίθετα, η υπέρβαση των δεσμεύσεων στις οποίες καταστατικά υποβάλλονται οι κυβερνώντες συνιστά κατά κανόνα παραβίαση συνταγματικών κανόνων. 7 Είναι αλήθεια ότι τόσο στη χώρα μας όσο και στην Ευρώπη η τάση των κυβερνώντων να υπερβαίνουν τα όρια που ο καταστατικός χάρτης θέτει στη δράση τους Σύνταγμα δικαιολογεί τις συχνές και πλούσιες συζητήσεις σχετικά με την κανονιστικότητα του Συντάγματος και την ικανότητά του να επιτελεί την εγγυητική λειτουργία του. Αρκεί η υπενθύμιση του περίφημου ζητήματος της «ψήφου Αλευρά» ή του πιο πρόσφατου, που ανέκυψε από την απόφαση του τότε αρχηγού του ΠΑΣΟΚ να μην υπερψηφίσει το κόμμα του την υποψηφιότητα του απερχόμενου Προέδρου της Δημοκρατίας Κ. Παπούλια, ώστε να διενεργηθούν γενικές εκλογές σε ευμενές για την παράταξή του κλίμα (βλ. Ι. Καμτσίδου κ.ά., «Η διαδικασία εκλογής Προέδρου Δημοκρατίας και οι ερμηνευτικές της αμφιλογίες», Αθήνα-Θεσσαλονίκη, Σάκκουλα, 2010), για να δειχθεί ότι ο προβληματισμός σχετικά με την κανονιστικότητα του οργανωτικού μέρους του Συντάγματος διαθέτει μακροβιότητα και σταθερό πολιτικό ενδιαφέρον.

4 αναθεώρηση 8, επαρκούν για να αποκαταστήσουν το κύρος των θεσμών και να εξασφαλίσουν τη συνταγματικά οριοθετημένη άσκηση της εξουσίας. Η τελευταία αυτή αντίληψη αναζητά τους όρους διαμόρφωσης ενός νέου συνταγματισμού με άλλα λόγια επιδιώκει τη διαφύλαξη της πολιτικής αυτονομίας και των θεμελιωδών δικαιωμάτων με την υιοθέτηση ρυθμίσεων που θα ανταποκρίνονται στις παρούσες συνθήκες και θα τυποποιήσουν την αναγκαία «τομή μέσα στη συνέχεια» 9. Χωρίς να αρνείται το γεγονός ότι η μεταφορά μέρους της κυριαρχίας και των αρμοδιοτήτων που την υποστασιοποιούν σε υπερεθνικό επίπεδο υπονομεύει την αποτελεσματικότητα του εθνικού Συντάγματος, υπογραμμίζει την ανάγκη η μετεξέλιξη αυτή να συνοδευτεί από ισχυρά «συνταγματικά αντίβαρα που θα θωρακίσουν με ισχυρούς εγγυητικούς θεσμούς και με ευρύτατης εμβέλειας προστατευτικούς μηχανισμούς τις θεμελιώδεις αρχές της σύγχρονης δημοκρατίας» 10. Ωστόσο, από υποστηρικτές της πρώτης άποψης διατυπώθηκε η γνώμη ότι επειδή οι «μετασχηματισμοί υπαγορεύονται από παράγοντες που δεν ελέγχονται ούτε ορίζονται από το εθνικό κράτος. Συντελούνται και επιβάλλονται εκτός της εθνικής επικράτειας, από παράγοντες διεθνείς, δυσδιάκριτους και εν πολλοίς ανεξέλεγκτους, από δυνάμεις της παγκόσμιας αγοράς» 11, οφείλουμε να «αφουγκραστούμε» το νέο κόσμο που γεννιέται, να κατανοήσουμε τα νέα 8 Όπως οι Γ. Σωτηρέλης, «Σύνταγμα και πολιτική υπό το φως των νέων δεδομένων: τα διακυβεύματα, οι δυνατότητες, τα όρια», ο ίδιος, «Το Σύνταγμα στην εποχή της κρίσης. Προς ένα νέο συνταγματισμό;», στον παραπάνω ιστότοπο, Κ. Χρυσόγονος, «Σχεδίασμα εκδημοκρατισμού. Δώδεκα σκέψεις για μια άλλη αναθεώρηση», στον παραπάνω ιστότοπο, ο ίδιος «Γιατί το Σύνταγμα; Ιστορικές προϋποθέσεις του συνταγματισμού», στον παραπάνω ιστότοπο, Γ. Δρόσος, ό.π., σ. 772 επ.σύνταγμα. Ο Π. Μαντζούφας, «Οικονομική κρίση και Σύνταγμα», στον παραπάνω ιστότοπο, αποδίδοντας έμφαση στην ευρωπαϊκή διάσταση μιας τέτοιας διαδικασίας, εκτιμά ότι οι μεταρρυθμίσεις σε εθνικό επίπεδο είναι ήσσονος σημασίας. 9 Γ. Σωτηρέλης, «Το Σύνταγμα στην εποχή της κρίσης. Προς ένα νέο συνταγματισμό;», ό.π. 10 Ό.π. 11 Α. Μανιτάκης, Το άδοξο τέλος της Μεταπολίτευσης και οι όροι ανάδυσης μιας νέας μεταπολιτευτικής περιόδου,

5 εργαλεία της διακυβέρνησης που αυτός εισάγει 12 και να προσχωρήσουμε σε αυτόν οργανωμένα. Η προσέγγιση αυτή αντιμετωπίζει, μάλλον, την οικονομική κρίση ως ευκαιρία, στο βαθμό που «η περίπτωση της Ελλάδος αντιπροσωπεύει ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα του νέου αυτού προτύπου αυτοκρατορικής διακυβέρνησης, όπως περιγράφεται και αποτυπώνεται στον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης της ελληνικής οικονομίας», επομένως αν «εμείς, ως οργανωμένο, εύτακτο και αυτο-προσδιοριζόμενο πολιτικό και κοινωνικό σύνολο» προχωρήσουμε στην αναδιάταξη των θεσμών μας, θα έχουμε την ευκαιρία να λειτουργήσουμε παραδειγματικά στη νέα παγκόσμια πραγματικότητα. Στο ίδιο ρεύμα σκέψης, αλλά σε αντίθετη φορά, αναπτύχθηκε η άποψη ότι η προσφυγή σε νέα οργανωτικά σχήματα, κοντινά στην άμεση δημοκρατία, είναι ικανή να ανατρέψει την αυταρχική διοίκηση των κοινωνιών που επιβάλλει ο χρηματοπιστωτικός καπιταλισμός και να ανοίξει το δρόμο για τον ουσιαστικό εκδημοκρατισμό των πολιτικών σχέσεων, μάλλον έξω ή πέρα από το κράτος 13. Οι απορίες, λοιπόν, του συνταγματικού δικαίου μπροστά στη διεθνή οικονομική κρίση και την εγχώρια καταστροφική επέλασή της διατυπώνονται με τέτοια ένταση που τείνουν να κλονίσουν την υπόστασή του, δεδομένου ότι το ίδιο το αντικείμενό του, η πολιτεία και η κυριαρχία της, μοιάζει να απέρχεται βιαστικά από το πολιτικό προσκήνιο. Ωστόσο, μια προσεκτική προσέγγιση των εξελίξεων 12 Ο συγγραφέας αναφέρεται ρητά στη διακυβέρνηση (governance) και στο soft law η πρώτη αντικαθιστά τη συνταγματικά οργανωμένη άσκηση της πολιτικής εξουσίας με τη λειτουργία δικτύων που αναπτύσσουν τις κατάλληλες «πολιτικές», με αποδέκτη όχι το λαό αλλά τον «πληθυσμό», συγκροτούμενο σε συσσωματώσεις ανάλογα με τα ενδιαφέροντα ή τα προβλήματα που καθεμιά από αυτές αντιμετωπίζει, (βλ. ενδεικτικά Ι. Καμτσίδου, «Το κοινοβουλευτικό σύστημα. Δημοκρατική αρχή και κυβερνητική ευθύνη», Αθήνα, Σαββάλας, 2011, σ. 46 επ. Β. Αρανίτη- Ευθ. Παπαβλασόπουλος- Μ. Σπουρδαλάκης, «Από την πολυεπίπεδη διακυβέρνηση στο Μνημόνιο. Το χρονικό μιας προαναγγελθείσας κρίσης», Επιθεώρηση Κοινωνικών Ερευνών, , 2011, σ. 37 επ.) Το soft law συγκροτείται από κανόνες που δεν παράγονται με την προβλεπόμενη από το Σύνταγμα ή τις διεθνείς συνθήκες διαδικασία, δεν εντάσσονται στην ιεραρχία των πηγών του δικαίου, αλλά επιβάλλονται χάρη στην ισχύ των εμπνευστών τους, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα τα μνημόνια. 13 Έτσι, ο Κ. Δουζίνας, «Αντίσταση και φιλοσοφία στην κρίση. Πολιτική, ηθική και Στάση Σύνταγμα», Αθήνα, εκδ. Αλεξάνδρεια, 2012

6 θα διαφοροποιούσε κάπως την ανάγνωση της θεσμικοπολιτικής πραγματικότητας και θα επέτρεπε τον επανακαθορισμό των συνταγματικών διακυβευμάτων: η υπόθεση που διατυπώνεται παρακάτω προσπαθεί να δείξει ότι το μείζον για το συνταγματικό δίκαιο ζήτημα δεν είναι η απώλεια της ισχύος των κρατών, αλλά η τάση αποδυνάμωσης της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας ως πλαισίου θέσμισης των κοινωνιών και πηγής των θεμελιωδών προταγμάτων για τη λειτουργία της πολιτικής κοινότητας. 2. Απώλεια της κρατικής κυριαρχίας ή αποδυνάμωση της δημοκρατίας; Παρότι τις τελευταίες δεκαετίες στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία η ρυθμιστική παρέμβαση του κράτους στις κοινωνικοοικονομικές σχέσεις γνωρίζει στενά όρια, παρ ότι οικονομικές μονάδες έχουν αποκτήσει τέτοια δύναμη ώστε οι αγορές να προσωποποιούνται και να αναγορεύονται πια σημαντικότατη παράμετρος των διεθνών εξελίξεων, παρ ότι στην Ευρώπη τα κράτη μέλη της Ε.Ε. έχουν αναθέσει την άσκηση μιας από τις δυο συστατικές αρμοδιότητες της κυριαρχίας τους, την έκδοση του νομίσματος, σε τρίτο, παρ ότι την 1/3/2012 τα ίδια κράτη μέλη δεσμεύτηκαν με συνθήκη να συνταγματοποιήσουν τον κανόνα της δημοσιονομικής ισορροπίας, το κράτος δεν έχει απολέσει το ρόλο και την αποστολή του. Τούτο όχι μόνο επειδή η ιστορία των κρατών είναι η ιστορία της αντιπαράθεσής τους με τους ισχυρούς οικονομικούς παράγοντες 14, ούτε επειδή ιστορικά και συγκριτικά εμφανίζονται περισσότερα μοντέλα διαμόρφωσης των σχέσεων κράτους και οικονομικού περιβάλλοντος, ούτε, τέλος, επειδή η αστάθεια που παρατηρείται στις αγορές εγκαλεί συνεχώς την κρατική παρέμβαση 15. Η 14 Απολύτως ενδεικτικά, F.Braudel, Civilisation matérielle, économie et capitalisme, Paris, A. Collin, 1979, τ.ιιι, σ.273 επ., J. Le Goff, La Bourse et la Vie. Economie et religion au Moyen Age. Paris, Hachette, Η διεθνής οικονομική κρίση του 2008 διευθετήθηκε με την παρέμβαση των ισχυρότερων κρατών, ενώ ακόμη και η εξαθλιωμένη Ελληνική Δημοκρατία ανέλαβε την υποστήριξη των τραπεζών της με την ένταξη του κονδυλίου της ανακεφαλαιοποίησής τους στο δημόσιο χρέος

7 μακροημέρευση των κρατών πιθανολογείται βάσιμα 16 επειδή η δεύτερη αναγκαία για την ανάπτυξη των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής εξουσία τους, δηλαδή η έννομη οργάνωση της κοινωνίας και η διατήρηση της ευταξίας, δεν θα μπορούσε στο ορατό μέλλον να ανατεθεί σε τρίτο 17, τουλάχιστον όχι σε επίπεδο ευρύτερο από το περιφερειακό, όπου και πάλι τούτο δεν φαίνεται δυνατόν να γίνει έξω από την κρατική μορφή τής λιγότερο ή περισσότερο χαλαρής ομοσπονδίας 18. Κράτη συγκροτούν και στηρίζουν το ΔΝΤ, κράτη μέλη απαρτίζουν την Ε.Ε., που παρά την ήδη μακρόχρονη συμπόρευσή τους δεν φαίνεται να εγκαταλείπουν τη raison d État κατά τη λήψη καίριων αποφάσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, κράτη συμμετέχουν στον ΟΗΕ και εξασφαλίζουν την πραγμάτωση της αποστολής του. Η επιβίωση του κράτους ως κυρίαρχης πολιτικής μορφής συνοδεύεται, εντούτοις, από μια έντονη αμφισβήτηση της αποτελεσματικότητας των δράσεών του, καθώς και της δυνατότητάς του να παραμείνει πρωταγωνιστής στο διεθνές ανταγωνιστικό παιχνίδι νομής και ανακατανομής του πλούτου και της εξουσίας. Η «αδυναμία» των κρατών να δώσουν λύση στα προβλήματα των κοινωνιών μοιάζει τόσο προφανής (επαληθεύεται δε εμπειρικά και πανηγυρικά στην ελληνική περίπτωση), ώστε η ανάγκη να βρεθούν οι αιτίες της και να αναζητηθούν οι μέθοδοι υπέρβασής τους δεν αμφισβητείται. 16 Βλ. P. Birnbaum, «Le type d État tient toujours», σε D. de Béchillon κ. ά. (επ.), L architecture du droit. Mélanges en l honneur du professeur Michel Troper, Paris, Economica, 2006, σ. 185 επ. 17 Έτσι, η M. Chemillier -Gendreau, «Affaiblissement des Etats, confusion des normes», στο M. Chemillier -Gendreau καιy. Moulier- Boutang, Le droit dans la mondialisation, Paris, PUF Actuel Marx, 2001, σ. 163 επ (171), 18 Η συζήτηση για την οργάνωση της Ε.Ε. σε ομόσπονδο κράτος είναι τόσο εκτεταμένη, που οποιαδήποτε βιβλιογραφική αναφορά σε αυτήν κινδυνεύει να είναι πλασματική. Δεν μπορεί ωστόσο κανείς να μην υπενθυμίσει ότι η ελληνική συμμετοχή σε αυτό το διάλογο υπήρξε πλούσια, με εξέχουσα τη συνεισφορά του καθηγητή Δ. Τσάτσου. «Αξιολογητής» της Συνθήκης του Άμστερνταμ για λογαριασμό του Ε.Κ., του οποίου ήταν μέλος, επιλέχθηκε από το τελευταίο ως ένας από τους δύο εκπροσώπους του στη διακυβερνητική διάσκεψη του 2000, ενώ το 2003 ορίστηκε εισηγητής (με τον J. M. Gil-Robles) για την αξιολόγηση του πρώτου «Συντάγματος» για την Ευρώπη. Την πολιτική αυτή εμπειρία του έχει ενσωματώσει με ιδιαίτερη διεισδυτικότητα στο επιστημονικό του έργο, από το οποίο βλ. απολύτως ενδεικτικά «Ευρωπαϊκή Συμπολιτεία. Για μια Ευρωπαϊκή Ένωση των κρατών, των λαών, των πολιτών και του ευρωπαϊκού συνταγματικού πολιτισμού», Αθήνα, εκδ. Λιβάνη, 2007.

8 Καθώς, όμως, η αναζήτηση αυτή είναι μακρόχρονη και συχνά απαιτεί την τήρηση χρονοβόρων ή/και πολύπλοκων διαδικασιών 19, η «αδυναμία» του κράτους αντιμετωπίζεται με την εν τοις πράγμασι μετάλλαξη της λειτουργίας των αντιπροσωπευτικών θεσμών, η οποία στη χώρα μας διευκολύνεται τόσο από το σοκ που προκαλούν οι οικονομικοκοινωνικές αλλαγές όσο και από τη μεγάλη απαξίωση του πολιτικού προσωπικού και του πολιτικού συστήματος γενικότερα. Βέβαια, η μετάλλαξη αυτή θα μπορούσε να συνδεθεί με τις έκτακτες περιστάσεις που ζει η χώρα και να της αποδοθεί προσωρινός χαρακτήρας. Όμως, συμπορεύεται με το γενικότερο πνεύμα της «δυσπιστίας προς τη δημοκρατία» 20 που επικρατεί στη γηραιά ήπειρο και διεθνώς, με αποτέλεσμα να τείνει να προσλάβει μονιμότερα χαρακτηριστικά. Οι αλλαγές αυτές, μάλιστα, περιβάλλονται με την αίγλη των μεταρρυθμίσεων που εξασφαλίζουν την ισχυροποίηση του κράτους, τη μετατροπή του σε έναν αξιόπιστο παίκτη στο εσωτερικό του συστήματος της διεθνούς οικονομικής διακυβέρνησης, οπότε διεκδικούν μακροβιότητα. Προκειμένου να δειχθεί η θεσμική μετάλλαξη και να γίνει δυνατή η αποτίμηση των τάσεων που αυτή γεννά, είναι ανάγκη να υπομνησθούν σύντομα τα βασικά χαρακτηριστικά της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, που δεν είναι ένα κακέκτυπο της άμεσης δημοκρατίας, αλλά κάτι διαφορετικό από αυτήν και που μέχρι σήμερα έχει αποδειχθεί το καλύτερο πλαίσιο θέσμισης των πολιτικών κοινοτήτων. Είναι βέβαια αλήθεια ότι οι σύγχρονοι θεσμοί γεννήθηκαν στο πλαίσιο του αντιπροσωπευτικού συστήματος, το οποίο στην αρχή ήταν ολιγαρχικό, σταδιακά, όμως, με την ανάπτυξη κοινωνικών αγώνων και συχνά σφοδρών πολιτικών συγκρούσεων, εκδημοκρατίστηκε. 19 Οποιαδήποτε μεταρρύθμιση της διοικητικής δομής, του συστήματος απονομής δικαιοσύνης, του φορολογικού συστήματος κ.ά. απαιτούν καταρχάς ευρεία συζήτηση και κατά δεύτερο λόγο χρόνο προκειμένου να αναπτυχθούν τα αναμενόμενα από αυτές τις παρεμβάσεις αποτελέσματα. 20 Απολύτως ενδεικτικά, βλ. Γ. Δρόσου, ό.π., σ. 768, J. P. Fitoussi, «La marge de manœuvre des États. Des démocraties sans souveraineté?», Pouvoirs 142, 2012, σ. 61 επ. ( 63 επ.).

9 Έτσι, τα σύγχρονα συντάγματα συγκροτούν μια κοινότητα ίσων και ελεύθερων πολιτών που αποτελεί την έδρα και το φορέα της κυριαρχίας, την οποία όμως ασκεί διά των αντιπροσώπων που εκλέγει σε τακτικά χρονικά διαστήματα. Η ανάδειξη των κυβερνώντων μέσα από εκλογικές διαδικασίες, πάντως, αποτελεί συστατικό στοιχείο της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, επειδή συνδέεται στενά με την πρωταρχική συνθήκη ανάδειξης και θεμελίωσης του συγκεκριμένου πολιτεύματος: τη διάκριση του πολιτικού από το ιδιωτικό. Πραγματικά, η λειτουργία της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας στηρίζεται στην αρχή ότι οι συμμετέχοντες στην πολιτική πράξη οφείλουν να εγκαταλείπουν τα προσωπικά συμφέροντα και στοχεύσεις τους και να αναζητούν τις καταλληλότερες κατά περίσταση λύσεις, με όρους γενικού ή έστω γενικεύσιμου συμφέροντος. Μπορεί, λοιπόν, κανείς να υποστηρίξει ότι η εφαρμογή της δημοκρατικής αρχής επιφέρει μια πολιτικοποίηση του κόσμου, δεδομένου ότι αναδεικνύει τον πολιτικό χαρακτήρα των κοινωνικών σχέσεων και υπενθυμίζει σταθερά το γεγονός ότι αυτές συνδιαμορφώνονται από τους θεσμούς, που μερικές φορές αλλάζουν ή/και καθορίζουν το περιεχόμενό τους 21. Η συστατική σχέση της αυτονομίας του πολιτικού με το δημοκρατικό χαρακτήρα των νεωτερικών πολιτευμάτων γίνεται αντιληπτή αν αναλογιστεί κανείς ότι χωρίς αυτήν εξουδετερώνεται πλήρως η δυνατότητα ανάπτυξης των συνθηκών που συγκροτούν τα εννοιολογικά στοιχεία της δημοκρατίας: αν οι νόμοι χάσουν τον πολιτικό τους χαρακτήρα, αν παύσουν δηλαδή να αποτυπώνουν την προσπάθεια ρύθμισης του κοινωνικού πεδίου με τρόπο που θα υπερβαίνει τα ιδιωτικά συμφέροντα και θα υποτάσσει την απόλαυσή τους σε γενικότερες θεωρήσεις, τότε 21 Από την πρόσφατη ιστορία της χώρας μπορεί κανείς να σταχυολογήσει τη συνταγματική κατοχύρωση της συλλογικής αυτονομίας το 1975, που επέδρασε ουσιαστικά στους όρους συνδικαλιστικής δράσης και συλλογικής διαπραγμάτευσης, ή τη νομοθετική κατάργηση της προίκας το 1983, που μετέβαλε ουσιαστικά τις κοινωνικές πρακτικές σύναψης του γάμου.

10 η ελευθερία και η ισότητα θα αποτελούν παρελθόν σε ό,τι αφορά τα περισσότερα μέλη του κοινωνικού συνόλου. Σύστημα που επιτρέπει ή έστω ανέχεται οι νόμοι του να διαμορφώνονται με βάση τις σκοπιμότητες ή τις «νομοτέλειες» της αγοράς, της επιστήμης, ακόμη και της φύσης, παύει αυτόχρημα να είναι δημοκρατικό. Τούτο επειδή στο εσωτερικό του οι κοινωνικές σχέσεις θα ρυθμίζονται σύμφωνα με τη θέληση αυτών που διατυπώνουν τις παραπάνω σκοπιμότητες ή θα ερμηνεύουν τις νομοτέλειες, με αποτέλεσμα να εγκαθίσταται μια ουσιοκρατική ιεράρχηση μεταξύ των πολιτών, λίγοι από τους οποίους θα υποτάσσουν στη βούλησή τους τα υπόλοιπα μέλη του κοινωνικού συνόλου. Η έστω τυπική ισότητα εξουθενώνεται, συνακόλουθα η ελευθερία εξανεμίζεται και ανοίγει ο δρόμος για την εγκαθίδρυση αυταρχικών, ακόμη και ολοκληρωτικών μορφών διακυβέρνησης. Περαιτέρω, η αντιπροσωπευτική δημοκρατία δεν αρκείται στη διενέργεια εκλογών για την ανάδειξη των φορέων της εξουσίας, εκλογές που πάντως πρέπει να διενεργούνται σε τακτικά χρονικά διαστήματα και να πραγματοποιούνται με όρους ελεύθερης και ισότιμης συμμετοχής όλων των μελών του εκλογικού σώματος. Η εκλογή αποτελεί δημοκρατικό τρόπο επιλογής των κυβερνώντων, στο βαθμό που συνιστά μια πολιτική εντολή και θεμέλιο της πολιτικής ευθύνης των φορέων της εξουσίας. Τούτο καταρχήν σημαίνει ότι το σχέδιο της συνύπαρξης των μελών της πολιτικής κοινότητας για την επόμενη θητεία του Κοινοβουλίου αποτελεί αντικείμενο όχι μιας απλής συζήτησης, αλλά μιας ουσιαστικής αντιπαράθεσης μεταξύ διαφορετικών προτάσεων για τη μορφή και τους όρους του 22. Συνακόλουθα, στα δημοκρατικά πολιτεύματα η εκλογική διαδικασία δεν 22 Την σημασία της ανάπτυξης περισσότερων, ουσιαστικά διαφορετικών πολιτικών προτάσεων για την λειτουργία της σύγχρονης δημοκρατίας αναδεικνύει η Ch. Mouffe, Το Δημοκρατικό παράδοξο, Αθήνα, Πόλις, 2004, ιδίως κεφ. 4, βλ. επίσης την κοινή μελέτη της με τον E. Laclau, Hégémonie et stratégie socialiste : vers une politique démocratique radicale, Besançon, Les Solitaires intempestifs, 2009, ενώ μια ευσύνοπτη παρουσίαση της σκέψης τους πραγματοποιεί ο Audric Vitiello, «L itinéraire de la démocratie radicale», Raisons politiques, 35, 2009, σ. 207επ.

11 αποβλέπει στην ανάδειξη εκείνων των υποψηφίων που λόγω των προσωπικών δεξιοτήτων και ιδιοτήτων τους μπορούν να ασκήσουν με αγαθό τρόπο την κρατική εξουσία. Η εκλογή των μελών του αντιπροσωπευτικού οργάνου και η έμμεση ή άμεση ανάδειξη αυτών που θα διαχειριστούν την εκτελεστική εξουσία διαθέτει θεσμικά συγκεκριμένο πολιτικό νόημα. Τούτο συνίσταται στην εκπλήρωση των συγκεκριμένων πολιτικών αντιλήψεων του λαού, πράγμα που συνεπάγεται μεν την πολιτική πραγμάτωση της πλειοψηφούσας πρότασης για τα δημόσια πράγματα, επιτάσσει όμως ταυτόχρονα να μην παραγνωρίζονται τα δικαιώματα της μειοψηφίας. Για το λόγο αυτό, συνταγματικές ρυθμίσεις προστατεύουν την προσωπική και συλλογική αυτονομία, έτσι ώστε τα μέλη του κοινωνικού συνόλου να διαμορφώνουν χωρίς καταναγκασμό τις βασικές βιοτικές επιλογές τους, να αναγνωρίζονται από όλους και ιδίως από την κρατική εξουσία ως φορείς ίσης κοινωνικής αξιοπρέπειας και να συμμετέχουν ισότιμα και ουσιαστικά στα δημόσια πράγματα. Τέλος, υφίσταται και το εξίσου σημαντικό ζήτημα της ευθύνης των κυβερνώντων. Έχοντας λάβει μια εντολή-πλαίσιο από το λαό, αυτοί είναι υποχρεωμένοι να τηρούν τις δεσμεύσεις τους, να δείχνουν πειστικά πως οι αποφάσεις που λαμβάνουν συμμορφώνονται σε αυτές και να λογοδοτούν σταθερά προς τη λαϊκή αντιπροσωπεία, εντέλει δε προς το εκλογικό σώμα. Με άλλα λόγια, η ομαλή λειτουργία της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας εξασφαλίζεται εφόσον οι κυβερνώντες σέβονται το προεκλογικό τους πρόγραμμα και προσδιορίζουν την πολιτική τους πράξη σύμφωνα με τις κατευθύνσεις που αυτό περιείχε, ελεγχόμενοι προς τούτο από το Κοινοβούλιο. Μηχανισμό απόδοσης ευθύνης μπορεί υπό όρους να αποτελέσει και το δημοψήφισμα, εφόσον η συνταγματική διαρρύθμισή του αποτρέπει τα εμφανή μειονεκτήματα του θεσμού, εφόσον δηλαδή η πρωτοβουλία

12 για τη διενέργειά του δεν ανατίθεται αποκλειστικά στην εκτελεστική εξουσία και προβλέπονται εγγυήσεις για τη διατύπωση του σχετικού ερωτήματος. Έτσι και το ισχύον ελληνικό Σύνταγμα δεν εξαγγέλλει απλώς τη δημοκρατική μορφή του πολιτεύματος. Εγγυάται με τις ρυθμίσεις του την αυτονομία του πολιτικού (ενδεικτικά, άρθρα 43 παρ. 5, 56 και 57 και 60, 61, 62, 72 παρ. 1 και επ.), αναγνωρίζει το λαό ως φορέα της κυριαρχίας, επιτάσσοντας όλες οι εξουσίες να πηγάζουν από αυτόν (άρθρο 1 παρ. 2 και 3), και οργανώνει συστηματικά το κοινοβουλευτικό κυβερνητικό σύστημα. Όπως γίνεται ευρύτατα αποδεκτό, το περιεχόμενο της δημοκρατικής αρχής στο ελληνικό πολίτευμα, η άρρηκτη δηλαδή σχέση που πρέπει να υφίσταται ανάμεσα στους φορείς καθεμιάς εξουσίας και στο λαό, δεν εξαντλείται στην ανάδειξη των πρώτων από το εκλογικό σώμα, μάλιστα στην περίπτωση των δικαστών δεν στηρίζεται καν σε αυτή. Εκτείνεται στην υποχρέωση των κυβερνώντων να λαμβάνουν τις αποφάσεις τους σε σταθερή αναγωγή προς τη λαϊκή θέληση, που αποτελεί τον αναγκαίο γνώμονα για την πράξη όλων των κρατικών οργάνων. Βέβαια, το Σύνταγμα δεν ρυθμίζει με τον ίδιο τρόπο τη σχέση των κρατικών οργάνων με τη λαϊκή βούληση. Αυτή διαφοροποιείται ανάλογα με τη συνταγματική αποστολή καθενός από αυτά, από δε τις οικείες διατάξεις απορρέουν διαφορετικές δεσμεύσεις για τους φορείς τους. Έτσι, οι μεν φορείς της εκτελεστικής εξουσίας, με πρώτο τον πρωθυπουργό, οφείλουν να πραγματώνουν το πολιτικό σχέδιο που υπερψηφίστηκε από το λαό στις εκλογές και αποκρυσταλλώθηκε μέσα από τη διαμόρφωση μιας κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας, οι δε δικαστές εφαρμόζοντας τους νόμους οφείλουν να ελέγχουν εάν αυτοί σέβονται εκείνα τα συνταγματικά προτάγματα που εγγυώνται σε καθένα μέλος του κοινωνικού συνόλου την απόλαυση της προσωπικής και συλλογικής του αυτονομίας, καθώς και τη δυνατότητά του να διαβιώνει με κοινωνική αξιοπρέπεια.

13 3. Συνθήκες εγκατάστασης μιας μετανεωτερικής διακυβέρνησης Οι εξελίξεις των τελευταίων 2 χρόνων, όπως προαναφέρθηκε, θέτουν σε δοκιμασία το παραπάνω συνταγματικό πλαίσιο που οργανώνει και στηρίζει την άσκηση της πολιτικής εξουσίας στη χώρα, δείχνουν δε ότι η δημοσιονομική κρίση και η κρίση χρέους της χώρας έχει εξελιχθεί σε σοβαρή κρίση της δημοκρατίας. Η απόλυτη μεταστροφή της κυβέρνησης του Γ. Παπανδρέου σε σχέση με τις προεκλογικές εξαγγελίες και δεσμεύσεις της καθώς και η λήψη αποφάσεων που θα δεσμεύουν τη χώρα για τα επόμενα 20 χρόνια από μια κοινοβουλευτική ομάδα σημαντικά στελέχη της οποίας δήλωναν ότι διαφωνούν με το περιεχόμενό τους αλλά υπερψήφιζαν τα μέτρα για να μη χρεωθούν την κοινωνικοοικονομική κατάρρευση της χώρας, κλόνισαν δραστικά τον αντιπροσωπευτικό χαρακτήρα της τότε κυβέρνησης και έθεσαν στο προσκήνιο το ζήτημα διεξαγωγής εκλογών. Αντί, όμως, το επιτακτικό πολιτικό αίτημα η οικονομική ανάκαμψη της χώρας και η ευρωπαϊκή της πορεία να αποτελέσουν αντικείμενο πολιτικής αντιπαράθεσης και να σχεδιαστούν από κυβερνητικό σχήμα με νωπή λαϊκή εντολή, η διακυβέρνηση της χώρας ανατέθηκε στον τεχνοκράτη κ. Παπαδήμο, που εξασφάλισε τη στήριξη των πολιτικών αρχηγών των 2 μεγαλύτερων κομμάτων και του ΛΑΟΣ με βάση τις προσωπικές ικανότητές του ως πρώην κεντρικού τραπεζίτη. Η επιλογή καθαυτή γεννά προβληματισμό. Βέβαια, το άρθρο 37 παρ. 4 Συντ. επιτρέπει την ανάθεση της πρωθυπουργίας σε εξωκοινοβουλευτικό πρόσωπο, υπό τους όρους όμως που αυτό θέτει: δηλαδή με τη μεσολάβηση της κοινοβουλευτικής ομάδας του κόμματος ή των κομμάτων που πρόκειται να στηρίξουν την κυβέρνηση, η οποία έχει μεν την ευχέρεια να επιλέξει για μελλοντικό αρχηγό της έναν αποτελεσματικό διαχειριστή, θα διατυπώσει πάντως παράλληλα το πλαίσιο εντός του οποίου αυτός θα κινηθεί. Η ανάδειξη του κ. Παπαδήμου στην πρωθυπουργία δεν ακολούθησε τη συνταγματικά προβλεπόμενη

14 διαδικασία, η εκλεκτορική λειτουργία της Βουλής παραγνωρίστηκε και ο πρωθυπουργός ανέλαβε την εξουσία όχι ως εκλεκτός της λαϊκής αντιπροσωπείας, αλλά των τριών αρχηγών που τον υπέδειξαν. Τούτο επηρέασε τη φύση και την έκταση της πολιτικής του ευθύνης, που ούτως ή άλλως ήταν εξαιρετικά περιορισμένη, δεδομένου ότι αυτός δεν επρόκειτο να εμφανιστεί στον ελληνικό λαό και να λογοδοτήσει διεκδικώντας την εκλογή του. Ο κ. Παπαδήμος αναφερόταν στους πολιτικούς αρχηγούς-εντολείς του, διαπραγματευόταν με αυτούς τα μέτρα που θα υιοθετήσει το υπουργικό συμβούλιο και αυτοί αναλάμβαναν να πειθαρχήσουν τις κοινοβουλευτικές ομάδες των κομμάτων τους, με τον πιο παραδοσιακό τρόπο που γνωρίζει το ελληνικό αρχηγοκεντρικό δικομματικό σύστημα. Έτσι, οι πιο κρίσιμες αποφάσεις για τη χώρα μετά το Β Παγκόσμιο Πόλεμο 23 λήφθηκαν από έναν ολιγομελές επιτελείο, που τις διαμόρφωνε υπό το δίλημμα «λιτότητα ή άτακτη χρεοκοπία», «εξουθένωση των μεσαίων και ασθενών κοινωνικών στρωμάτων ή τριγμοί στο τραπεζικό και γενικότερα οικονομικό σύστημα της χώρας»; Ο πρωθυπουργός και η πολιτική ηγεσία της χώρας εξομοίωναν την απάντηση στο παραπάνω ερώτημα με την αντιμετώπιση ενός φυσικού φαινομένου, ή πάντως με τη διαχείριση συνεπειών που προκύπτουν από τους αναλλοίωτους κανόνες των αγορών, δηλαδή ως επιλογή που δεν θα μπορούσε να μεταβληθεί με την πολιτική δράση των Ελλήνων πολιτών και των αντιπροσώπων τους. Γι αυτό και τα μέτρα που λάμβαναν παρουσιάζονταν ως τα μόνα λογικώς αποδεκτά, οι δε κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις διαγκωνίζονταν εν όψει των προγραμματισμένων εκλογών, ιδίως όμως εν όψει της αποδοχής τους από το ευρωπαϊκό διευθυντήριο, να 23 Η παρούσα κυβέρνηση, ιδίως όμως οι εκπρόσωποι της τρόικας, δεν έπαυαν να υπενθυμίζουν κατά τις δραματικές διαπραγματεύσεις του περασμένου φθινοπώρου ότι τα μέτρα που υιοθετούσαν αποτελούσαν δεσμεύσεις της χώρας που είχαν αναληφθεί με το Μνημόνιο ΙΙ, που, όπως προαναφέρεται, καταρτίστηκε στις αρχές του έτους και εγκρίθηκε με τον ν. 4046/2012.

15 αποδείξουν ότι καθεμιά από αυτές είναι ο πιο κατάλληλος διαχειριστής της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής περιθωριοποίησης του μισού περίπου πληθυσμού της χώρας. Οι εκλογές που διενεργήθηκαν τον Μάιο και Ιούνιο του 2012 αναπαρήγαγαν και ενίσχυσαν την παραπάνω τάση: το βασικό πολιτικό διακύβευμα αποδοχή ή απόρριψη των μνημονίων της πρώτης εκλογικής αναμέτρησης επισκιάστηκε αμέσως μετά την επαναπροκήρυξη εκλογών από το δίλημμα «παραμονή της χώρας στο ευρώ ή όχι». Η καταφατική απάντηση σε αυτό το ερώτημα προσέλαβε, με την εντονότατη υποστήριξη των ΜΜΕ, τη διάσταση της συμμόρφωσης σε «φυσικό» νόμο, που ορίζει ότι η συμμετοχή της χώρας στην ευρωζώνη αποτελεί προϋπόθεση για την επιβίωσή της, με αποτέλεσμα οι επιλογές του εκλογικού σώματος να χάσουν σε μεγάλο βαθμό τον πολιτικό τους χαρακτήρα. Στη συνέχεια, ο διορισμός της παρούσας κυβέρνησης πραγματοποιήθηκε με βάση τη γνωστή προγραμματική συμφωνία των τριών κομμάτων που την υποστηρίζουν. Πρόκειται για ένα ασαφές κείμενο που δεν περιλάμβανε συγκεκριμένο κυβερνητικό πρόγραμμα, που επομένως δεν επιτρέπει τον έλεγχο του υπουργικού συμβουλίου και τη λογοδοσία των μελών του προς τη Βουλή και το εκλογικό σώμα. Εξάλλου, καθώς θεμέλιο της προγραμματικής συμφωνίας αποτέλεσε η «συναίνεση» σχετικά με την παραμονή της χώρας στο ευρώ, η πολιτική ευθύνη της παρούσας κυβέρνησης μοιάζει ανεύρετη: οποιαδήποτε πολιτική μοιάζει να νομιμοποιείται, φτάνει να εκπληρωθεί η παραπάνω αποστολή που η κυβέρνηση έθεσε στον εαυτό της. Οποιοδήποτε μέτρο δείχνει να εξυπηρετεί τον υπερβατικό πια αυτό στόχο, μπορεί να ληφθεί χωρίς να ενεργοποιείται η ευθύνη της κυβέρνησης.

16 Επιπλέον, ο διορισμός πολιτικού πρωθυπουργού συνοδεύτηκε από την επιλογή ενός τεχνοκράτη ως υπουργού Οικονομικών και τη διατήρηση του ρόλου τού διοικητή της ΤτΕ ως βασικού παράγοντα στη λήψη των κρίσιμων πολιτικών αποφάσεων. Ο υπουργός Οικονομικών, προσηλωμένος στην ορθοδοξία του οικονομικού δόγματος των δανειστών, λειτουργεί συχνά μάλλον ως εκπρόσωπός τους ενώπιον του πρωθυπουργού και των πολιτικών αρχηγών παρά ως εντολοδόχος του ελληνικού Κοινοβουλίου και του λαού 24. Χαρακτηριστική ήταν η πρόσφατη δήλωσή του, ύστερα από συνομιλία του με τους Έλληνες πολιτικούς αρχηγούς: «Για το μεν πρώτο [η τρόικα] λέει ότι είναι κάτι που έχει ψηφιστεί, ενώ το δεύτερο δεν ισχύει σε κανένα μέρος του κόσμου. Η τρόικα αρνήθηκε και την κύρωση των ιδιωτικοποιήσεων από τη Βουλή και σωστά, κατά την άποψή μου, αφού δεν θα ερχόταν κανένας επενδυτής εάν έπρεπε η κάθε ιδιωτικοποίηση να περάσει από τη Βουλή». Είναι, λοιπόν, φανερό ότι η δημοκρατική νομιμότητα εξουδετερώνεται για να ικανοποιηθεί η οικονομική σκοπιμότητα και τούτο παρουσιάζεται ως μέθοδος αποκατάστασης της αξιοπιστίας της χώρας και της κρατικής ισχύος. Η τρικομματική κυβέρνηση, παρ ότι αφίσταται από το μοντέλο της μεταπολιτευτικής οργάνωσης της εκτελεστικής εξουσίας, δεν κατόρθωσε να αναβαθμίσει το ρόλο του κοινοβουλίου στη λήψη των αποφάσεων ούτε να συνδέσει τις τελευταίες με αιτήματα που αφορούν τις βασικές κοινωνικές σχέσεις, τη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών ή την αξιοπρεπή διαβίωση του μεγαλύτερου μέρους του πληθυσμού. Το Κοινοβούλιο επικυρώνει με ταχύτατους ρυθμούς μέτρα που προαποφασίζονται από τους δανειστές με τη σύμπραξη (;) των υπουργών, πρωτόγνωρες δε πρακτικές υιοθετούνται προκειμένου να αποκλειστεί η ελάχιστη διαφοροποίηση των βουλευτών της συμπολίτευσης και να μην επιτραπεί 24 Πρβλ. Κ. Χρυσόγονου, Τα πρόσωπα του Ιανού: Μορφές πολιτικής αντιπροσώπευσης από την αρχαιότητα ως τη μετανεωτερικότητα,

17 στην αντιπολίτευση να ασκήσει το θεσμικό της ρόλο. Για παράδειγμα, ο ν. 4093/2012 που σε ένα μόνο άρθρο περιλαμβάνει εκτεταμένες και διαφορετικές ρυθμίσεις αποτελεί μια παγκόσμια πρωτοτυπία, ενώ η νομοθέτηση με σειρά ΠΝΠ χωρίς να συντρέχουν οι συνταγματικές προϋποθέσεις έχει μετατρέψει την ελληνική Βουλή σε θέατρο σκιών. Η υιοθέτηση και εφαρμογή των μέτρων αυτών υπονομεύει και άλλον έναν πυλώνα της συνταγματικής δημοκρατίας της χώρας, τη δικαιοσύνη. Εντελώς συνοπτικά: είτε με τα μνημόνια είτε με νομοθετήματα που υπερψηφίζονται ως επείγοντα, κατεπείγοντα ή απλώς υπαγορευόμενα, καταλύονται θεσμοί που συγκροτήθηκαν μέσα από πολλούς αγώνες και θυσίες στη μεταπολεμική Ελλάδα και περιορίζονται ασφυκτικά θεμελιώδη δικαιώματα: οι κοινωνικές ασφαλίσεις, το σύστημα δημόσιας υγείας και περίθαλψης, η εκπαίδευση (με χαρακτηριστικό παράδειγμα την απορρύθμιση της δημοκρατικής αυτοδιοίκησης των ΑΕΙ), το φυσικό και αστικό περιβάλλον, η δυνατότητα ασφαλούς διαβίωσης. Στοιχειώδη δημόσια αγαθά που συνιστούν την ελληνική εκδοχή ενός ήδη λειψού και απαξιωμένου κοινωνικού κράτους κατεδαφίζονται. Τα δικαστήρια, όμως, στα οποία προσφεύγουν οι πολίτες για να προστατεύσουν τα συνταγματικά τους αγαθά, καλούνται να αποφασίσουν με όρους έκτακτης ανάγκης: ο στερούμενος δημοκρατικής νομιμοποίησης δικαστής, αν και έμμεσα αναγνωρίζει την αντισυνταγματικότητα πολλών από τους κανόνες που εισάγονται στην έννομή μας τάξη, θα διστάσει να αξιολογήσει εάν οι επικαλούμενοι από το κράτος λόγοι «υπέρτερου δημοσίου συμφέροντος» είναι πραγματικά τέτοιοι και να ασκήσει την αρμοδιότητά του παραμερίζοντας τις αντισυνταγματικές ρυθμίσεις 25. Έτσι διαγράφεται ο κίνδυνος να βρεθούμε ενώπιον μιας συνθήκης που προσομοιάζει με 25 Βλ. Α. Καϊδατζή, ό.π., Γ. Γεραπετρίτη, «Ο έλεγχος των οικονομικών επιλογών από το δικαστή: Προβολές του New Deal», πρβλ. Β. Ανδρουλάκη, «Μνημόνιο και κοινωνικά δικαιώματα», όλα σε

18 αυτήν που οδήγησε στην ανάπτυξη του παρασυντάγματος τη δεκαετία του 1950: το γραπτό και αυστηρό Σύνταγμα θα κατοχυρώνει έναν πλούσιο κατάλογο δικαιωμάτων, αυτά όμως θα εφαρμόζονται μόνον εφόσον η προστασία τους δεν θα αντιβαίνει στα «προτάγματα» που απορρέουν από τις έκτακτες περιστάσεις που αντιμετωπίζει η χώρα ή, ακόμη πιο σημαντικό, στην ανάγκη σεβασμού του «χρυσού» δημοσιονομικού κανόνα που, όπως προαναφέρθηκε, θα αποκτήσει υπερσυνταγματική ισχύ. Θα μπορούσε βέβαια κανείς να υποστηρίξει ότι όλες οι παραπάνω πολιτικοθεσμικές θυσίες είναι αναγκαίες για να παραμείνουμε στους κόλπους της ευρωπαϊκής οικογένειας και για να ξαναβρεί το ελληνικό κράτος το βηματισμό του ως ισότιμο μέλος της Ε.Ε. Το ζήτημα, όμως, είναι ότι η πορεία που ακολουθείται δεν επιτρέπει την ανασυγκρότηση της ελληνικής πολιτείας ως μιας δημοκρατικά οργανωμένης πολιτικής κοινότητας. Αντίθετα, διατηρεί την ελληνική δημοκρατία στην Ε.Ε. ως μια κοινότητα που λόγω των φυλετικών χαρακτηριστικών των μελών της (τεμπέληδες, φοροφυγάδες κ.λπ.) απαιτεί σωφρονισμό. Η «τιμωρία» του ελληνικού λαού επιτυγχάνεται με την παράκαμψη των κοινοβουλευτικών θεσμών, με την εξουθένωση της πολιτικής διάστασης ευθύνης της κυβέρνησής του και με την ανάθεση της διαπαιδαγώγησής του σε προσωπικό ικανό να αφομοιώσει τα διδάγματα της τρόικας και να επιβάλει τις «διαρθρωτικές» αλλαγές, που θα αποκαταστήσουν το ήθος των μελών του κοινωνικού συνόλου. Με τον τρόπο αυτό, η λεγόμενη «κοινοτική μέθοδος λήψης των αποφάσεων» 26, δηλαδή η διακυβέρνηση (governance), επεκτείνεται και στη διαχείριση της κρατικής 26 Στην εκδοχή της αυτή, η «διακυβέρνηση» γίνεται αντιληπτή ως μια πολιτική δομή που εξασφαλίζει ευρεία ευχέρεια αυτορρύθμισης στους σημαντικούς τομείς της οικονομίας, ιδρύει ένα ισχυρό νομικό οπλοστάσιο για την πλαισίωση του ανταγωνισμού και την επίλυση των σχετικών διαφορών, ενώ αποβλέπει στη διαμόρφωση των πολιτικών αποφάσεων μέσα από την επιρροή που ασκούν σε αυτές διάφορες οργανωμένες ομάδες, οι οποίες επιδιώκουν την ικανοποίηση των συμφερόντων τους. Η εκλογή παύει να αντιμετωπίζεται ως ο βασικός μηχανισμός ανάδειξης των κυβερνώντων, που αντλούν τη

19 εξουσίας και εμπλουτίζεται με το στοιχείο της ηθικής αποκατάστασης των αποκλινόντων κρατών ή λαών, σήμερα από τη δημοσιονομική ορθοδοξία, άδηλο από τι στο προσεχές μέλλον. Η αποκατάσταση, λοιπόν, της ισχύος του ελληνικού κράτους, της ικανότητάς του να εμφανίζεται στο διεθνές προσκήνιο ως κυρίαρχο και ως ισότιμος εταίρος των λοιπών συνομιλητών του, συνδέεται στενά με την εμπέδωση των παραπάνω πρακτικών, με την εγκατάλειψη της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας ως μεθόδου οργάνωσης και άσκησης της πολιτικής εξουσίας. Με την έννοια αυτή, όμως, η επιτυχία του ελληνικού πειράματος και προγράμματος θα αποτελέσει ταυτόχρονα μια βαριά ήττα όχι μόνο σε επίπεδο εθνικό, αλλά και στο επίπεδο της Ε.Ε.: τα θεσμικά αντίβαρα στις αυταρχικές μεθόδους άσκησης της κοινοτικής εξουσίας 27, όσα δηλαδή δομούνται μέσα από τα εθνικά κυβερνητικά συστήματα, θα μειωθούν δραστικά και ο αγώνας για τον εκδημοκρατισμό της Ένωσης θα φαντάζει μάταιος. Σε ένα υπερκρατικό μόρφωμα, όπου οι πολιτικές θα καθορίζονται από τους επαΐοντες και η άσκησή τους θα ελέγχεται με ηθικά και όχι πολιτικά κριτήρια, ο λαός και οι εκπρόσωποί του μπορούν να διεκδικήσουν δευτερεύουσα μόνο θέση: αυτήν του υποβολέα ή του εξομολόγου. Ιφιγένεια Καμτσίδου Αναπληρώτρια καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου του ΑΠΘ νομιμοποίησή τους κυρίως από τις επαγγελματικές ικανότητές τους και οι ομάδες στήριξης δημιουργούν ένα δεύτερο παράλληλο με το εκλογικό σώμα πεδίο αναφοράς των πολιτικών. Η ανάπτυξη αυτού του τύπου άσκησης της εξουσίας στο επίπεδο της Ε.Ε. γέννησε έντονο ενδιαφέρον αλλά και σοβαρές ενστάσεις, δεδομένου ότι η διαπίστωση πως οι μέθοδοί του εντείνουν τα δημοκρατικά ελλείμματα στη λειτουργία των θεσμών της Ένωσης είναι γενικευμένη. 27 Πρβλ. Κ. Γιαννακόπουλου, «Μεταξύ εθνικής και ενωσιακής έννομης τάξης. Το Μνημόνιο ως αναπαραγωγή της κρίσης του κράτους δικαίου»,

Το πολίτευμα που προβλέπει το ελληνικό Σύνταγμα του 1975/1986/2001/ Οι θεμελιώδεις αρχές του πολιτεύματος

Το πολίτευμα που προβλέπει το ελληνικό Σύνταγμα του 1975/1986/2001/ Οι θεμελιώδεις αρχές του πολιτεύματος Εισαγωγή στο Διεθνές και Ευρωπαϊκό Δίκαιο Α εξάμηνο 2015/2016 Ν. Κανελλοπούλου Αναπλ. Καθηγ. Συνταγματικού Δικαίου Το πολίτευμα που προβλέπει το ελληνικό Σύνταγμα του 1975/1986/2001/2008 Διάγραμμα του

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτική και Δίκαιο Γραπτή Δοκιμασία Α Τετραμήνου

Πολιτική και Δίκαιο Γραπτή Δοκιμασία Α Τετραμήνου Πολιτική και Δίκαιο Γραπτή Δοκιμασία Α Τετραμήνου ΘΕΜΑΤΑ ΣΩΣΤΟΥ ΛΑΘΟΥΣ 1. Απόλυτη διάκριση λειτουργιών υπάρχει όταν τα όργανα της μιας κρατικής λειτουργίας δεν επιτρέπεται να παρεμβαίνουν και να ασκούν,

Διαβάστε περισσότερα

Σελίδα 1 από 5. Τ

Σελίδα 1 από 5. Τ Σελίδα 1 από 5 ΔΕΟ 10 ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΣΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ- ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΤΟΜΟΙ Α & Α1 & Β ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ 1. Τι είναι κράτος; Κράτος: είναι η διαρκής σε νομικό πρόσωπο οργάνωση λαού

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργία Καζάκου, ΠΕ09. Οικονομολόγος. Πολιτική Παιδεία. Β Τάξη Γενικού Λυκείου

Γεωργία Καζάκου, ΠΕ09. Οικονομολόγος. Πολιτική Παιδεία. Β Τάξη Γενικού Λυκείου Πολιτική Παιδεία Β Τάξη Γενικού Λυκείου 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ 3.3 ΤΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 2 Άρθρο 1 του Συντάγματος Tο πολίτευμα της Eλλάδας είναι Προεδρευόμενη Kοινοβουλευτική Δημοκρατία.

Διαβάστε περισσότερα

-Να καταργεί διατάξεις που δεν ανταποκρίνονται στη σημερινή πραγματικότητα

-Να καταργεί διατάξεις που δεν ανταποκρίνονται στη σημερινή πραγματικότητα ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΝΑΙΝΕΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ Είναι ανάγκη για μια γενναία συνταγματική αναθεώρηση, που θα σηματοδοτεί τη νέα εποχή στην οποία πρέπει να προχωρήσει η χώρα. Χρειαζόμαστε ένα Σύνταγμα

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: ΤΟ ΟΛΛΑΝΔΙΚΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ (Συνοπτική παρουσίαση) ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:ΦΩΤΗΣ ΜΟΡΦΟΠΟΥΛΟΣ

ΘΕΜΑ: ΤΟ ΟΛΛΑΝΔΙΚΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ (Συνοπτική παρουσίαση) ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:ΦΩΤΗΣ ΜΟΡΦΟΠΟΥΛΟΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ:ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ:ΑΝΔΡΕΑΣ ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΘΕΜΑ: ΤΟ ΟΛΛΑΝΔΙΚΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ (Συνοπτική παρουσίαση)

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Μέρος Ι Συνταγματικό Δίκαιο... 17

Περιεχόμενα. Μέρος Ι Συνταγματικό Δίκαιο... 17 Περιεχόμενα Πρόλογος... 15 Μέρος Ι Συνταγματικό Δίκαιο... 17 1 Πολίτευμα...19 Θεωρία... 19 1. ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ... 19 Το κράτος... 20 Το πολίτευμα... 21 Το συνταγματικό δίκαιο... 21 2. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ

Διαβάστε περισσότερα

Ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών, ο μεγαλύτερος. επιστημονικός σύλλογος της χώρας, με τους αγώνες. και τη μεγάλη δημοκρατική παράδοση, άρθρωσε

Ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών, ο μεγαλύτερος. επιστημονικός σύλλογος της χώρας, με τους αγώνες. και τη μεγάλη δημοκρατική παράδοση, άρθρωσε Αθήνα, 30.6.2015 ΔΙΚΗΓΟΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΘΗΝΩΝ Ακαδημίας 60, 10679 Αθήνα Τηλ. 210-33.98.270, 71 Ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών, ο μεγαλύτερος επιστημονικός σύλλογος της χώρας, με τους αγώνες και τη μεγάλη

Διαβάστε περισσότερα

Συνταγματικό Δίκαιο Ασκήσεις

Συνταγματικό Δίκαιο Ασκήσεις Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Συνταγματικό Δίκαιο Λίνα Παπαδοπούλου Νομική Α.Π.Θ. Θεσσαλονίκη, Οκτώβριος 2013 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.

Διαβάστε περισσότερα

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΘΕΜΕΛΙΟΥ

Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΘΕΜΕΛΙΟΥ Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α Πρόλογος: Μεθοδολογικές και εννοιολογικές αποσαφηνίσεις Ι. Αντικείμενο της μελέτης, σκοπός και μεθοδολογία ΙΙ. «Δικαιώματα» και «υποχρεώσεις» πολιτειακών οργάνων ΙΙΙ. Η αρμοδιότητα

Διαβάστε περισσότερα

Οργάνωση και Λειτουργία του Κράτους 19 ος Διαγωνισμός ΕΣΔΔ 2 ος Διαγωνισμός ΕΣΤΑ Σάββατο 09 Δεκεμβρίου 2006

Οργάνωση και Λειτουργία του Κράτους 19 ος Διαγωνισμός ΕΣΔΔ 2 ος Διαγωνισμός ΕΣΤΑ Σάββατο 09 Δεκεμβρίου 2006 Οργάνωση και Λειτουργία του Κράτους 19 ος Διαγωνισμός ΕΣΔΔ 2 ος Διαγωνισμός ΕΣΤΑ Σάββατο 09 Δεκεμβρίου 2006 Θέμα 2 ον : Η δικαστική λειτουργία αποτελεί μία από τις τρεις θεμελιώδεις λειτουργίες του κράτους.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΧΟΛΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΧΟΛΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΧΟΛΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΔΕΟ 10 «ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ» Ακαδημαϊκό Έτος: 2017-2018

Διαβάστε περισσότερα

ζωή για τη δική της ευδαιμονία. Μας κληροδοτεί για το μέλλον προοπτικές χειρότερες από το παρελθόν. Αυτό συμβαίνει για πρώτη φορά.

ζωή για τη δική της ευδαιμονία. Μας κληροδοτεί για το μέλλον προοπτικές χειρότερες από το παρελθόν. Αυτό συμβαίνει για πρώτη φορά. Φίλες και Φίλοι, Από το 2007, όταν έθεσα για πρώτη φορά υποψηφιότητα για την ηγεσία της προοδευτικής παράταξης, χάσαμε πολλά. Μία ολόκληρη δεκαετία. Γύρω μας, ο κόσμος αλλάζει. Δυστυχώς,τώρα που ξαναγράφεται

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΟΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΟΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ Χαροκόπου 2 & Λεωφ. Συγγρού 196 176 71 Καλλιθέα, Αθήνα Tηλ. : 210 9545000 Φαξ: 210 3615634 Ε-mail: pressoffice@anexartitoiellines.gr Ιστοσελίδα: http://www.anexartitoiellines.gr Τρίτη, 21 Ιουνίου 2016

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενο: Αρχή διάκρισης των λειτουργιών

Περιεχόμενο: Αρχή διάκρισης των λειτουργιών Περιεχόμενο: Αρχή διάκρισης των λειτουργιών ΜΑΘΗΜΑ: ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : Γεώργιος Κ. Παυλόπουλος, Δικηγόρος, Υπ. Διδάκτωρ Δημοσίου Δικαίου Παν/μίου Αθηνών Η αρχή της Διάκρισης των Λειτουργιών

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 9 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 9 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διάλεξη 9 η Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 11 η : Αρχή δεδηλωμένης Διορισμός πρωθυπουργού

Ενότητα 11 η : Αρχή δεδηλωμένης Διορισμός πρωθυπουργού ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 11 η : Αρχή δεδηλωμένης Διορισμός πρωθυπουργού Λίνα Παπαδοπούλου Επ. Καθηγήτρια Νομικής ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Ξενοφών Κοντιάδης Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου, Δικηγόρος, Πρόεδρος Ιδρύματος Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου

Ξενοφών Κοντιάδης Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου, Δικηγόρος, Πρόεδρος Ιδρύματος Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου Ξενοφών Κοντιάδης Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου, Δικηγόρος, Πρόεδρος Ιδρύματος Θεμιστοκλή και Δημήτρη Τσάτσου Ο συνταγματικός θεσμός της συλλογικής αυτονομίας (Εισήγηση στην ημερίδα "Κλαδικές Συλλογικές

Διαβάστε περισσότερα

Αθήνα, 4 Φεβρουαρίου 2013 ΝΟΕΣ ΔΟΕΣ ΤΟΕΣ ΝΟΕΣ ΑΠΟΔΗΜΟΥ. Γραφείο Προέδρου Γραφείο Γενικού Δ/ντή. Συντρόφισσες, σύντροφοι

Αθήνα, 4 Φεβρουαρίου 2013 ΝΟΕΣ ΔΟΕΣ ΤΟΕΣ ΝΟΕΣ ΑΠΟΔΗΜΟΥ. Γραφείο Προέδρου Γραφείο Γενικού Δ/ντή. Συντρόφισσες, σύντροφοι Συντονιστής Οργανωτικής Γραμματείας ΠΑ.ΣΟ.Κ. Ιπποκράτους 22 & Ναυαρίνου, 106 80 Αθήνα Τηλ.: 210 3665301-03 - Fax: 210 3665089 www.pasok.gr - e-mail: syntonistis@pasok.gr Αθήνα, 4 Φεβρουαρίου 2013 ΠΡΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ. 9 Απριλίου 2013

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ. 9 Απριλίου 2013 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ 9 Απριλίου 2013 ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΓΝΩΜΗΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ ΜΕ ΘΕΜΑ: «Η ΕΘΝΙΚΗ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΛΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΕΙΣ ΩΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΣΥΝΟΧΗΣ» ΑΠΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Α ΕΞΑΜΗΝΟ ΕΤΟΣ:

ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Α ΕΞΑΜΗΝΟ ΕΤΟΣ: ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Α ΕΞΑΜΗΝΟ ΕΤΟΣ: 2009-2010 ΘΕΜΑ: «Ο ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ» ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΦΥΤΡΟΥ ΛΥΔΙΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Πρόλογος 2. Ο Κανονισμός της βουλής 3. Η αρχή της αυτονομίας 4. Περιεχόμενο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ 1 η ΜΕ ΘΕΜΑ: «Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΑΠΑΡΑΒΙΑΣΤΟΥ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ» Ι ΑΣΚΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: κ. ΑΝ ΡΕΑΣ ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

ΕΡΓΑΣΙΑ 1 η ΜΕ ΘΕΜΑ: «Η ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΑΠΑΡΑΒΙΑΣΤΟΥ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ» Ι ΑΣΚΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: κ. ΑΝ ΡΕΑΣ ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΝΟΜΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ, ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: «ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

9. Έννοια του κράτους... 11 10. Στοιχεία του κράτους... 12 11. Μορφές κρατών... 15 12. Αρχές του σύγχρονου κράτους... 17

9. Έννοια του κράτους... 11 10. Στοιχεία του κράτους... 12 11. Μορφές κρατών... 15 12. Αρχές του σύγχρονου κράτους... 17 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ι ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Α. ΔΙΚΑΙΟ ΕΝΝΟΙΑ, ΚΛΑΔΟΙ, ΠΗΓΕΣ 1. Τι είναι δίκαιο... 1 2. Θετικό και φυσικό δίκαιο... 2 3. Δίκαιο και ηθική... 3 4. Δίκαιο - εθιμοτυπία - συναλλακτικά ήθη... 3 5. Δίκαιο

Διαβάστε περισσότερα

Τµήµα Μεταπτυχιακών Σπουδών Τοµέας ηµοσίου ικαίου Συνταγµατικό ίκαιο Αθήνα, ΤΟ ΣΛΟΒΕΝΙΚΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΟΥ 1991 ΚΑΙ

Τµήµα Μεταπτυχιακών Σπουδών Τοµέας ηµοσίου ικαίου Συνταγµατικό ίκαιο Αθήνα, ΤΟ ΣΛΟΒΕΝΙΚΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΟΥ 1991 ΚΑΙ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Νοµικό Τµήµα Τµήµα Μεταπτυχιακών Σπουδών Τοµέας ηµοσίου ικαίου Συνταγµατικό ίκαιο Αθήνα, 11 2 2004 Υπό : Ευσταθίας Αγγελοπούλου ΤΟ ΣΛΟΒΕΝΙΚΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΟΥ 1991 ΚΑΙ Η ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

669/2013 ΜΠΡ ΑΘ ( 597917) (Α ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ)

669/2013 ΜΠΡ ΑΘ ( 597917) (Α ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ) 669/2013 ΜΠΡ ΑΘ ( 597917) (Α ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΝΟΜΟΣ) Δικαίωμα για παροχή έννομης προστασίας κατά το Σύνταγμα και την ΕΣΔΑ. Εννοια και περιεχόμενο. Θέσπιση από τον κοινό νομοθέτη περιορισμών και προϋποθέσεων

Διαβάστε περισσότερα

Οι διακυβερνητικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων

Οι διακυβερνητικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων Οι διακυβερνητικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων Η διαδικασία λήψης αποφάσεων στην κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας, καθώς και σε διάφορους άλλους τομείς, όπως είναι η ενισχυμένη συνεργασία,

Διαβάστε περισσότερα

Συμμετοχικές Διαδικασίες και Τοπική διακυβέρνηση

Συμμετοχικές Διαδικασίες και Τοπική διακυβέρνηση Συμμετοχικές Διαδικασίες και Τοπική διακυβέρνηση Θεσμοί, Όργανα και Δομή της Δημόσιας Διοίκησης Χαρίτα Βλάχου Γεωπόνος Αγροτικής Οικονομίας Στέλεχος Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μ-Θ Σήμερα Ποιό είναι το πολίτευμα

Διαβάστε περισσότερα

ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΗ ΚΙΝΗΣΗ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑΤΟΣ

ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΗ ΚΙΝΗΣΗ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑΤΟΣ ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΗ ΚΙΝΗΣΗ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑΤΟΣ Φιλελευθέρη Κίνηση 1 Εμείς, τα μέλη της Φιλελεύθερης Κίνησης, ιδρύουμε σήμερα ένα Κόμμα με σκοπό να εκφράσουμε την ιδεολογία μας μέσα από δημοκρατικό διάλογο και

Διαβάστε περισσότερα

Γ.Σ.Ε.Ε. ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΥΠ. ΑΡΙΘ.: 5 Αθήνα, 24 Μαΐου 2013 ΝΟΜΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΣΚ/ ΠΡΟΣ Τα Εργατικά Κέντρα και τις Ομοσπονδίες δύναμης ΓΣΕΕ

Γ.Σ.Ε.Ε. ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΥΠ. ΑΡΙΘ.: 5 Αθήνα, 24 Μαΐου 2013 ΝΟΜΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΣΚ/ ΠΡΟΣ Τα Εργατικά Κέντρα και τις Ομοσπονδίες δύναμης ΓΣΕΕ Γ.Σ.Ε.Ε. ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΥΠ. ΑΡΙΘ.: 5 Αθήνα, 24 Μαΐου 2013 ΝΟΜΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΣΚ/22-5-2013 ΠΡΟΣ Τα Εργατικά Κέντρα και τις Ομοσπονδίες δύναμης ΓΣΕΕ Θέμα: «Καθολικότητα ισχύος των όρων της ισχύουσας από 14-5-2013

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 5 η : Δημοκρατία Αρχή της λαϊκής κυριαρχίας

Ενότητα 5 η : Δημοκρατία Αρχή της λαϊκής κυριαρχίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 5 η : Δημοκρατία Αρχή της λαϊκής κυριαρχίας Λίνα Παπαδοπούλου Επ. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Η Υπεράσπιση του Λειτουργικού Πανεπιστημίου της Ιφιγένειας Καμτσίδου*

Η Υπεράσπιση του Λειτουργικού Πανεπιστημίου της Ιφιγένειας Καμτσίδου* Η Υπεράσπιση του Λειτουργικού Πανεπιστημίου της Ιφιγένειας Καμτσίδου* Το λειτουργικό πρότυπο του πανεπιστημίου, το οποίο είναι προσανατολισμένο ως εκπαιδευτική δομή στην εξυπηρέτηση των αναγκών της κοινωνίας

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στο Δίκαιο και Συνταγματικό Δίκαιο

Εισαγωγή στο Δίκαιο και Συνταγματικό Δίκαιο ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΔΕΟ 10 ΑΡΧΕΣ ΔΙΚΑΙΟΥ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ Εισαγωγή στο Δίκαιο και Συνταγματικό Δίκαιο ΛΙΝΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΜΕΛΟΣ ΣΕΠ ΕΑΠ ΑΝ. ΚΑΘΗΓΗΤΗΡΙΑ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Συνταγματικό Δίκαιο Ενότητα 4: Πηγές του Δικαίου

Συνταγματικό Δίκαιο Ενότητα 4: Πηγές του Δικαίου ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 4: Πηγές του Δικαίου Λίνα Παπαδοπούλου, Αν. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου Σχολής ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 13 η : Απαλλαγή Κυβέρνησης από τα καθήκοντά της Η Διάλυση της Βουλής

Ενότητα 13 η : Απαλλαγή Κυβέρνησης από τα καθήκοντά της Η Διάλυση της Βουλής ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 13 η : Απαλλαγή Κυβέρνησης από τα καθήκοντά της Η Διάλυση της Βουλής Λίνα Παπαδοπούλου Επ. Καθηγήτρια Νομικής ΑΠΘ Άδειες Χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Διοικητικό Δίκαιο Ι. Μαθητική σχέση έννομη σχέση δημόσιου διοικητικού δικαίου. Αντικείμενο Διοικητικού Δικαίου Διοίκηση

Διοικητικό Δίκαιο Ι. Μαθητική σχέση έννομη σχέση δημόσιου διοικητικού δικαίου. Αντικείμενο Διοικητικού Δικαίου Διοίκηση Διοικητικό Δίκαιο Ι Διοικητικό Δίκαιο: Κομμάτι δικαίου που μας συνοδεύει από τη γέννηση μέχρι το θάνατο μας. Είναι αδύνατον να μην βρεθούμε μέσα σε έννομες σχέσεις διοικητικού δικαίου. Μαθητική σχέση έννομη

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ

ΜΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟ ΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ ΗΜΟΣΙΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΙΚΑΙΟ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: Α. ΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ ΜΙΑ ΓΕΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΡΧΗ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Νομιμοποίηση και ενστάσεις

Νομιμοποίηση και ενστάσεις ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 2 η : Νομιμοποίηση και ενστάσεις Λίνα Παπαδοπούλου Επ. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

15206/14 AΣ/νικ 1 DG D 2C

15206/14 AΣ/νικ 1 DG D 2C Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 14 Νοεμβρίου 2014 (OR. en) 15206/14 FREMP 198 JAI 846 COHOM 152 POLGEN 156 ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Αποδέκτης: Θέμα: Προεδρία Συμβούλιο Διασφάλιση του σεβασμού του

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Σελ. ΠΡΟΛΟΓΟΣ... ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ... ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Σελ. ΠΡΟΛΟΓΟΣ... ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ... ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελ. ΠΡΟΛΟΓΟΣ... ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ... VII XV ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. Ο επιστημολογικός τόπος και το αντικείμενο της πολιτειολογίας: Κράτος, Πολιτεία και Πολίτευμα... 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΓΝΩΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ 2.

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 3 η : Τι είναι το Σύνταγμα Έννοια, διακρίσεις και λειτουργίες

Ενότητα 3 η : Τι είναι το Σύνταγμα Έννοια, διακρίσεις και λειτουργίες ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 3 η : Τι είναι το Σύνταγμα Έννοια, διακρίσεις και λειτουργίες Λίνα Παπαδοπούλου Επ. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου Άδειες Χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Κατά τη γνώμη σας βγαίνει το Πρόγραμμα;

Κατά τη γνώμη σας βγαίνει το Πρόγραμμα; Κατά τη γνώμη σας βγαίνει το Πρόγραμμα; Όχι δεν βγαίνει. Η Ελλάδα μπήκε πρώτη στο Πρόγραμμα και είναι η μόνη που δεν δίνει σαφείς ενδείξεις εξόδου. Η εφαρμογή του Μνημονίου γίνεται με βάση αριθμητικούς

Διαβάστε περισσότερα

ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΙΔΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΒΟΥΛΗΣ Αριθμ. Πρωτ.:. S L Q J... Ημερομ. \ z q a 5 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΙΔΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΒΟΥΛΗΣ Αριθμ. Πρωτ.:. S L Q J... Ημερομ. \ z q a 5 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΙΔΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΒΟΥΛΗΣ Αριθμ. Πρωτ.:. S L Q J... Ημερομ. \ z q a 5 ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Κ.Ο. ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗΣ ΣΥΜΠΑΡΑΤΑΞΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ Άρθρο 3 - Σχέσεις Εκκλησίας -

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑΤΟΣ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑΤΟΣ ΕΘΝΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑΤΟΣ Εθνικό Κίνημα 1 Εμείς, τα μέλη του Εθνικού Κινήματος, ιδρύουμε σήμερα ένα Κόμμα με σκοπό να εκφράσουμε την ιδεολογία μας μέσα από δημοκρατικό διάλογο και να συνεισφέρουμε

Διαβάστε περισσότερα

«ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ» ΟΡΙΣΜΟΣ

«ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ» ΟΡΙΣΜΟΣ «ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ» ΟΡΙΣΜΟΣ Η δημοκρατία είναι το πολίτευμα στο οποίο η εξουσία πηγάζει από το λαό, ασκείται από τον λαό και υπηρετεί τα συμφέροντά του. Βασικό χαρακτηριστικό της είναι η λήψη αποφάσεων με ψηφοφορία

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενα. Χουρδάκης Ευστράτιος Σελίδα 1

Περιεχόμενα. Χουρδάκης Ευστράτιος Σελίδα 1 Περιεχόμενα Τεκμήριο νομιμότητας... 2 Διοικητικός καταναγκασμός... 2 Παράλειψη οφειλόμενης νόμιμης ενέργειας... 2 Σύνθετη διοικητική ενέργεια:... 3 Αρχή της νομιμότητας της διοίκησης.... 3 Αρχή της υπεροχής

Διαβάστε περισσότερα

ECB-PUBLIC ΓΝΩΜΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ. της 12ης Μαρτίου 2013. σχετικά με την ανακεφαλαιοποίηση των πιστωτικών ιδρυμάτων (CON/2013/17)

ECB-PUBLIC ΓΝΩΜΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ. της 12ης Μαρτίου 2013. σχετικά με την ανακεφαλαιοποίηση των πιστωτικών ιδρυμάτων (CON/2013/17) EL ECB-PUBLIC ΓΝΩΜΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ της 12ης Μαρτίου 2013 σχετικά με την ανακεφαλαιοποίηση των πιστωτικών ιδρυμάτων (CON/2013/17) Εισαγωγή και νομική βάση Στις 4 Μαρτίου 2013 η Ευρωπαϊκή

Διαβάστε περισσότερα

7/3/2014. ό,τι είναι νόμιμο είναι και ηθικό ; νόμος είναι το δίκαιο του εργοδότη ; ή νομικός κανόνας

7/3/2014. ό,τι είναι νόμιμο είναι και ηθικό ; νόμος είναι το δίκαιο του εργοδότη ; ή νομικός κανόνας Τ.Ε.Ι. Πειραιά Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών στην Λογιστική και Χρηματοοικονομική Ειδικά θέματα Δικαίου Δρ. Μυλωνόπουλος Δ. Αν. Καθηγητής δίκαιο άδικο ό,τι είναι νόμιμο είναι και ηθικό ; νόμος είναι το

Διαβάστε περισσότερα

γ Να συγκαλεί το Συμβούλιο πολιτικών Αρχηγών δ. Να προκηρύσσει δημοψήφισμα για. ε. Να απευθύνει διαγγέλματα

γ Να συγκαλεί το Συμβούλιο πολιτικών Αρχηγών δ. Να προκηρύσσει δημοψήφισμα για. ε. Να απευθύνει διαγγέλματα 1 ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ 2017 Πρόσφορες απαντήσεις για καλύτερη Δημοκρατία. Α. Θεσμική Ανασυγκρότηση.. Πρόεδρος Δημοκρατίας. 1) Η εκλογή του Προέδρου.. α β. Απευθείας από το λαό γ δ 2) Ο έλεγχος του Προέδρου

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2018 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ. Οι Έλληνες παίρνουν θέση για τη Συνταγματική Αναθεώρηση

ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2018 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ. Οι Έλληνες παίρνουν θέση για τη Συνταγματική Αναθεώρηση ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2018 ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ Οι Έλληνες παίρνουν θέση για τη Συνταγματική Αναθεώρηση Επωνυμία εταιρείας ΚΑΠΑ RESEARCH A.E. ΑΡ. ΜΗΤΡ : 5 Είδος Σκοπός δημοσκόπησης Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά δείγματος

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΟΥ ΜΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟΥ

ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΟΥ ΜΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΟΥ ΜΑΥΡΟΒΟΥΝΙΟΥ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ Στο Τρίτο Μέρος του συνταγματικού κειμένου της 12 ης συντακτικός νομοθέτης αναφέρεται στα όργανα του Κράτους. Οκτωβρίου 1992, ο Α) Η Βουλή Το άρθρο 77 κατοχυρώνει

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΥΠ. ΑΡΙΘ.: 5 Αθήνα, 24 Μαΐου 2013 ΝΟΜΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΣΚ/ ΠΡΟΣ Τα Εργατικά Κέντρα και τις Οµοσπονδίες δύναµης ΓΣΕΕ

ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΥΠ. ΑΡΙΘ.: 5 Αθήνα, 24 Μαΐου 2013 ΝΟΜΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΣΚ/ ΠΡΟΣ Τα Εργατικά Κέντρα και τις Οµοσπονδίες δύναµης ΓΣΕΕ 1 Γ.Σ.Ε.Ε. ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΥΠ. ΑΡΙΘ.: 5 Αθήνα, 24 Μαΐου 2013 ΝΟΜΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΣΚ/22-5-2013 ΠΡΟΣ Τα Εργατικά Κέντρα και τις Οµοσπονδίες δύναµης ΓΣΕΕ Θέµα: «Καθολικότητα ισχύος των όρων της ισχύουσας από 14-5-2013

Διαβάστε περισσότερα

ΓΡΑΦΕΙΟ ΠΡΟΕΔΡΟΥ. Δελτίο Τύπου Θέσεις και προτάσεις των Επιμελητηρίων ενόψει της Συνταγματικής Αναθεώρησης

ΓΡΑΦΕΙΟ ΠΡΟΕΔΡΟΥ. Δελτίο Τύπου Θέσεις και προτάσεις των Επιμελητηρίων ενόψει της Συνταγματικής Αναθεώρησης Κέρκυρα 31/3/2017 ΓΡΑΦΕΙΟ ΠΡΟΕΔΡΟΥ Δελτίο Τύπου Θέσεις και προτάσεις των Επιμελητηρίων ενόψει της Συνταγματικής Αναθεώρησης Ο Πρόεδρος του Επιμελητηρίου Κέρκυρας κ. Γεώργιος Π. Χονδρογιάννης, ο οποίος

Διαβάστε περισσότερα

Φορείς των νέων ιδεών ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ ΥΠΟΨΗΦΙΟΙ

Φορείς των νέων ιδεών ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ ΥΠΟΨΗΦΙΟΙ Δ. ΑΝΑΝΕΩΣΗ- ΔΙΧΑΣΜΟΣ (1909-1922) 1. Το κόμμα των φιλελευθέρων 1. Πριν τις εκλογές της 8ης Αυγούστου 1910 κανένα ΜΕΓΑΛΟ κόμμα δεν υποστήριζε τις μεταρρυθμίσεις που προτάθηκαν το 1909/1910 Φορείς των νέων

Διαβάστε περισσότερα

Δημόσια διοίκηση. Page 1

Δημόσια διοίκηση. Page 1 Ερωτήματα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν ώστε η συζήτηση να είναι δομημένη και να καταλήξει σε κάποιες κατευθύνσεις διαμόρφωσης πολιτικής στο τομέα των μεταρρυθμίσεων στην δημόσια διοίκηση και στην δικαιοσύνη:

Διαβάστε περισσότερα

Διοικητικό Δίκαιο. Εισαγωγή στο Διοικητικό Δίκαιο 1 ο Μέρος. Αν. Καθηγήτρια Ευγ. Β. Πρεβεδούρου Νομική Σχολή Α.Π.Θ.

Διοικητικό Δίκαιο. Εισαγωγή στο Διοικητικό Δίκαιο 1 ο Μέρος. Αν. Καθηγήτρια Ευγ. Β. Πρεβεδούρου Νομική Σχολή Α.Π.Θ. Εισαγωγή στο 1 ο Μέρος Αν. Καθηγήτρια Ευγ. Β. Πρεβεδούρου Νομική Σχολή Α.Π.Θ. Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες,

Διαβάστε περισσότερα

þÿ ¼ ù½ ¼¹º  ºÅÁ¹±ÁÇ ±Â

þÿ ¼ ù½ ¼¹º  ºÅÁ¹±ÁÇ ±Â Neapolis University HEPHAESTUS Repository School of Law and Social Sciences http://hephaestus.nup.ac.cy Articles 2013 þÿ ± ÃŽı³¼±Ä¹º Ä ¼±Ä± Ä þÿ¼½ ¼ ½ Å µ½ìèµ¹ ¼ ¹Á±Ã¼ ½ þÿºá±ä¹º  º±¹ µà¹ä Á ͼµ½ Â

Διαβάστε περισσότερα

Συνταγματικό Δίκαιο Ενότητα 1: Κράτος Δικαίου 1

Συνταγματικό Δίκαιο Ενότητα 1: Κράτος Δικαίου 1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 1: Κράτος Δικαίου 1 Λίνα Παπαδοπούλου, Αν. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου Σχολής ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

ENA, Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών Ζαλοκώστα 8, 2ος όροφος T enainstitute.org

ENA, Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών Ζαλοκώστα 8, 2ος όροφος T enainstitute.org Ιδρυτική Διακήρυξη 1. 2. 3. Το Ινστιτούτο Εναλλακτικών Πολιτικών - ΕΝΑ ενεργοποιείται σε μια κρίσιμη για την Ελλάδα περίοδο. Σε μια περίοδο κατά την οποία οι κοινωνικοί και πολιτικοί θεσμοί λειτουργούν

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ: ΟΡΓΑΝΩΣΗ-ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ. Μορφές πολιτευμάτων

ΜΑΘΗΜΑ: ΟΡΓΑΝΩΣΗ-ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ. Μορφές πολιτευμάτων Ο διαγωνισμός της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης προϋποθέτει, ως γνωστόν, συνδυασμό συνδυαστικής γνώσης της εξεταστέας ύλης και θεμάτων πολιτικής και οικονομικής επικαιρότητας. Tα Πανεπιστημιακά Φροντιστήρια

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑΣ ΩΣ ΣΥΝΕΠΕΙΑ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΚΡΑΤΟΥΣ ΙΚΑΙΟΥ

Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑΣ ΩΣ ΣΥΝΕΠΕΙΑ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΚΡΑΤΟΥΣ ΙΚΑΙΟΥ Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΜΟΤΗΤΑΣ ΩΣ ΣΥΝΕΠΕΙΑ ΤΗΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΚΡΑΤΟΥΣ ΙΚΑΙΟΥ Καθορίζοντας το γενικό περιεχόµενο ενός δικαιώµατος, µε διατάξεις δικαίου στο πλαίσιο γενικής σχέσης, προσδιορίζονται τα ανώτατα όρια άσκησης

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία του Κωνσταντίνου Τσουτσοπλίδη Γενικού Γραμματέα Διαχείρισης Κοινοτικών και άλλων Πόρων, στην

Ομιλία του Κωνσταντίνου Τσουτσοπλίδη Γενικού Γραμματέα Διαχείρισης Κοινοτικών και άλλων Πόρων, στην ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ & ΑΛΛΩΝ ΠΟΡΩΝ Ομιλία του Κωνσταντίνου Τσουτσοπλίδη Γενικού Γραμματέα Διαχείρισης Κοινοτικών

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΩΜΕΝΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑΤΟΣ EN.AP.

ΕΝΩΜΕΝΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑΤΟΣ EN.AP. ΕΝΩΜΕΝΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑΤΟΣ EN.AP. 1 Εμείς, τα μέλη της Ενωμένης Αριστεράς, ιδρύουμε σήμερα ένα Κόμμα με σκοπό να εκφράσουμε την ιδεολογία μας μέσα από δημοκρατικό διάλογο και να συνεισφέρουμε

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΥ «Επιτομή Γενικού Διοικητικού Δικαίου» του Απ. Γέροντα, εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα - Θεσσαλονίκη 2014

ΟΔΗΓΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΥ «Επιτομή Γενικού Διοικητικού Δικαίου» του Απ. Γέροντα, εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα - Θεσσαλονίκη 2014 ΟΔΗΓΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΥ «Επιτομή Γενικού Διοικητικού Δικαίου» του Απ. Γέροντα, εκδ. Σάκκουλα, Αθήνα - Θεσσαλονίκη 2014 Κεφάλαιο πρώτο: ΙΙ. Η διοίκηση, ΙΙΙ. Το διοικητικό δίκαιο (σελ. 16 25) Σκοπός των ως

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟ ΤΑ ΑΝΟΙΧΤΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΣΤΗΝ ΑΝΟΙΧΤΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ : Η ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ

ΑΠΟ ΤΑ ΑΝΟΙΧΤΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΣΤΗΝ ΑΝΟΙΧΤΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ : Η ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ ΑΠΟ ΤΑ ΑΝΟΙΧΤΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΣΤΗΝ ΑΝΟΙΧΤΗ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗ : Η ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΗ ΔΗΜΟΣΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑ ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ ΣΤΑ ΕΓΓΡΑΦΑ ΚΑΙ ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΧΡΗΣΗΣ ΩΣ ΜΟΧΛΟΣ ΑΝΟΙΧΤΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ ΣΤΑ ΕΓΓΡΑΦΑ

Διαβάστε περισσότερα

Συνεντεύξεις «πρόσωπο με πρόσωπο (face to face). Κοινές ερωτήσεις για όλους τους συμμετέχοντες.

Συνεντεύξεις «πρόσωπο με πρόσωπο (face to face). Κοινές ερωτήσεις για όλους τους συμμετέχοντες. Κεντρικά ερωτήματα: Ποιες είναι οι διαστάσεις της συζήτησης για την κρίση στο Δημόσιο Διάλογο; Ήταν η υιοθέτηση του πακέτου διάσωσης για την Ελλάδα και η ένταξη της Ελλάδας στο μηχανισμό στήριξης μονόδρομος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ

ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ (ΟΛΟΜΕΛΕΙΑΣ) ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ Γιώργου Κόκκα του Λεάνδρου, δικηγόρου, κατοίκου Αγ. Παρασκευής, οδός Ψαρών αριθ.20, ενεργούντος ατομικά και ως νομίμου εκπροσώπου της Ένωσης

Διαβάστε περισσότερα

Συνταγματικό Δίκαιο. Ενότητα 3: Δικαστικός έλεγχος της συνταγματικότητας των νόμων

Συνταγματικό Δίκαιο. Ενότητα 3: Δικαστικός έλεγχος της συνταγματικότητας των νόμων ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 3: Δικαστικός έλεγχος της συνταγματικότητας των νόμων Λίνα Παπαδοπούλου, Αν. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου Σχολής ΑΠΘ Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Πολυεπίπεδη διακυβέρνηση. Δρ. Κωνσταντίνος Αδαμίδης

Πολυεπίπεδη διακυβέρνηση. Δρ. Κωνσταντίνος Αδαμίδης Πολυεπίπεδη διακυβέρνηση Δρ. Κωνσταντίνος Αδαμίδης Πολυεπίπεδη διακυβέρνηση -Η έννοια της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης επιχειρεί να συλλάβει τις περίπλοκες σχέσεις ανάμεσα στα διάφορα κυβερνητικά επίπεδα.

Διαβάστε περισσότερα

«ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ» ΠΑΝΟΣ ΚΑΜΜΕΝΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ «ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ»

«ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ» ΠΑΝΟΣ ΚΑΜΜΕΝΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ «ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ» «ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ» ΠΑΝΟΣ ΚΑΜΜΕΝΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ «ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ» Αθήνα, 12 Φεβρουαρίου 2019 Προς τον Πρόεδρο της Βουλής κ. Νικόλαο Βούτση Κύριε Πρόεδρε, Όπως γνωρίζετε, κατά το άρθρο 1 παρ. 1, 2, 3,

Διαβάστε περισσότερα

ΥΛΗ ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΩΝ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ 2015-2016

ΥΛΗ ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΩΝ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ 2015-2016 ΥΛΗ ΚΑΤΑΤΑΚΤΗΡΙΩΝ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΘΗΝΩΝ 2015-2016 Γενικές Αρχές Αστικού Δικαίου Ι. Έννοια και λειτουργία του δικαίου πηγές κανόνες δικαίου. ΙΙ. Δικαίωμα : Έννοια διακρίσεις γένεση κτήση αλλοίωση απώλεια άσκηση.

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΜΕΑΣ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ, ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ

ΤΟΜΕΑΣ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ, ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ, ΔΙΑΦΑΝΕΙΑΣ Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ Η Ελλάδα βρίσκεται στην πιο κρίσιμη καμπή της ιστορίας της. Το Ευρωπαϊκό όραμα

Διαβάστε περισσότερα

Η δυνατότητα που παρέχει το άρθρο 110 προφανώς δεν αποτελεί επαρκή απάντηση.

Η δυνατότητα που παρέχει το άρθρο 110 προφανώς δεν αποτελεί επαρκή απάντηση. ΕΜΠΑΡΓΚΟ 18.00 ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΚΕΕ & ΕΒΕΑ κ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΜΙΧΑΛΟΥ ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΟΥ ΚΥΚΛΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΥ «ΡΕΥΜΑ ΣΚΕΨΗΣ» ΜΕ ΘΕΜΑ «Η ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΩΣ ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΝΟΜΗ ΤΑΞΗ ΚΥΠΡΟΣ. Σύνταγμα Διεθνείς Συμβάσεις Πρωτογενής νομοθεσία Δευτερογενής νομοθεσία. Δικαστήρια

ΕΝΝΟΜΗ ΤΑΞΗ ΚΥΠΡΟΣ. Σύνταγμα Διεθνείς Συμβάσεις Πρωτογενής νομοθεσία Δευτερογενής νομοθεσία. Δικαστήρια ΕΝΝΟΜΗ ΤΑΞΗ ΚΥΠΡΟΣ Σύνταγμα Διεθνείς Συμβάσεις Πρωτογενής νομοθεσία Δευτερογενής νομοθεσία Δικαστήρια Η Κυπριακή Δημοκρατία είναι μια συνταγματική δημοκρατία βασισμένη στις αρχές της νομιμότητας, της ύπαρξης

Διαβάστε περισσότερα

Κοινή Γνώμη. Κολέγιο CDA ΔΗΣ 110 Κομμωτική Καρολίνα Κυπριανού 11/02/2015

Κοινή Γνώμη. Κολέγιο CDA ΔΗΣ 110 Κομμωτική Καρολίνα Κυπριανού 11/02/2015 Κοινή Γνώμη Κολέγιο CDA ΔΗΣ 110 Κομμωτική Καρολίνα Κυπριανού 11/02/2015 Έννοια, ορισμός και ανάλυση Κοινής Γνώμης Κοινή γνώμη είναι η γνώμη της πλειοψηφίας των πολιτών, πάνω σε ένα ζήτημα που αφορά την

Διαβάστε περισσότερα

Συνταγματικό Δίκαιο. Ενότητα 8: Συντακτική Εξουσία και Αναθεωρητική Λειτουργία

Συνταγματικό Δίκαιο. Ενότητα 8: Συντακτική Εξουσία και Αναθεωρητική Λειτουργία ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 8: Συντακτική Εξουσία και Αναθεωρητική Λειτουργία Λίνα Παπαδοπούλου, Αν. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου Σχολής ΑΠΘ Άδειες Χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΑΙ ΔΟΜΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΣΥΜΠΡΑΞΗΣ. «ΑΜΕΣΗ Δημοκρατία Στην Πράξη» Άρθρο 1. {Ίδρυση και Σκοποί}

ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΑΙ ΔΟΜΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΣΥΜΠΡΑΞΗΣ. «ΑΜΕΣΗ Δημοκρατία Στην Πράξη» Άρθρο 1. {Ίδρυση και Σκοποί} ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΚΑΙ ΔΟΜΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΣΥΜΠΡΑΞΗΣ «ΑΜΕΣΗ Δημοκρατία Στην Πράξη» Άρθρο 1 {Ίδρυση και Σκοποί} Ιδρύεται Συνασπισμός Μη Αντιπροσωπευόμενων στα Κοινοβούλια Πολιτικών Κομμάτων και Κοινωνικών Οργανώσεων,

Διαβάστε περισσότερα

Το ΔΣ και τα μέλη του

Το ΔΣ και τα μέλη του Βασικά Συμπεράσματα Στο Ν.3873/2010 αναφέρεται για πρώτη φορά ρητά ότι οι εισηγμένες εταιρείες οφείλουν να υιοθετήσουν και στη συνέχεια να γνωστοποιήσουν σε όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, έναν κώδικα εταιρικής

Διαβάστε περισσότερα

Ο σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην Ένωση

Ο σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην Ένωση Ο σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην Ένωση Για μεγάλο χρονικό διάστημα, τη νομική βάση για τα θεμελιώδη δικαιώματα σε επίπεδο ΕΕ αποτελούσε ουσιαστικά η αναφορά που γίνεται από τις Συνθήκες στην

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΘΕΜΕΛΙΩ ΕΙΣ ΑΡΧΕΣ ή ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΕΣ ΒΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ. Θεµελιώδεις αρχές ή οργανωτικές βάσεις του πολιτεύµατος ονοµάζουµε τα

ΟΙ ΘΕΜΕΛΙΩ ΕΙΣ ΑΡΧΕΣ ή ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΕΣ ΒΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ. Θεµελιώδεις αρχές ή οργανωτικές βάσεις του πολιτεύµατος ονοµάζουµε τα ΟΙ ΘΕΜΕΛΙΩ ΕΙΣ ΑΡΧΕΣ ή ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΕΣ ΒΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ Θεµελιώδεις αρχές ή οργανωτικές βάσεις του πολιτεύµατος ονοµάζουµε τα βασικά χαρακτηριστικά που συνθέτουν την φυσιογνωµία του πολιτεύµατος και

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΙ ΙΚΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΗΜΟΣΙΟ ΙΚΑΙΟ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2003-2004 ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΙΚΑΙΟΥ ΘΕΜΑ: ΤΟ ΑΡΘΡΟ 49 Β ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης 24ος Διαγωνισμός Εξεταζόμενο μάθημα: Οργάνωση και Λειτουργία του Κράτους

Θέματα Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης 24ος Διαγωνισμός Εξεταζόμενο μάθημα: Οργάνωση και Λειτουργία του Κράτους Θέματα Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης 24ος Διαγωνισμός Εξεταζόμενο μάθημα: Οργάνωση και Λειτουργία του Κράτους Θέμα 1 ο (κληρώθηκε) Ο ευρωπαϊκός και διεθνής νομικός πολιτισμός αναγνωρίζουν

Διαβάστε περισσότερα

Οι διακυβερνητικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων

Οι διακυβερνητικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων Οι διακυβερνητικές διαδικασίες λήψης αποφάσεων Η διαδικασία λήψης αποφάσεων στην κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφαλείας, καθώς και σε διάφορους άλλους τομείς, όπως είναι η ενισχυμένη συνεργασία,

Διαβάστε περισσότερα

Ν.1850 / 1989. Κύρωση του Ευρωπαϊκού Χάρτη της Τοπικής Αυτονοµίας

Ν.1850 / 1989. Κύρωση του Ευρωπαϊκού Χάρτη της Τοπικής Αυτονοµίας Ν.1850 / 1989 Κύρωση του Ευρωπαϊκού Χάρτη της Τοπικής Αυτονοµίας ΑΡΘΡΟ 1 (Πρώτο) Κυρώνεται και έχει την ισχύ που ορίζει το άρθρο 28 παράγραφος 1 του Συντάγµατος ο Ευρωπαϊκός Χάρτης της Τοπικής Αυτονοµίας,

Διαβάστε περισσότερα

Δικαίωμα στην εκπαίδευση. Λίνα Παπαδοπούλου Επ. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου

Δικαίωμα στην εκπαίδευση. Λίνα Παπαδοπούλου Επ. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 12 η : Δικαίωμα στην εκπαίδευση Λίνα Παπαδοπούλου Επ. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ ΤΑ ΘΕΜΕΛΙΩΔΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ ΤΑ ΘΕΜΕΛΙΩΔΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ ΤΑ ΘΕΜΕΛΙΩΔΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ 1.ΤΑ ΘΕΜΕΛΙΩΔΗ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ,ΓΕΝΙΚΑ Ο σύγχρονος πολιτισμός αναπτύσσεται με κέντρο και σημείο αναφοράς τον Άνθρωπο. Η έννομη τάξη, διεθνής και εγχώρια, υπάρχουν για να υπηρετούν

Διαβάστε περισσότερα

Αρχή της αναλογικότητας. Λίνα Παπαδοπούλου Aν. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου

Αρχή της αναλογικότητας. Λίνα Παπαδοπούλου Aν. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 6 η : Αρχή της αναλογικότητας Λίνα Παπαδοπούλου Aν. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

«Ο θεσμός των μετακλητών υπαλλήλων»

«Ο θεσμός των μετακλητών υπαλλήλων» Αθήνα, 09/07/2012 «Ο θεσμός των μετακλητών υπαλλήλων» Ένα από τα προτεινόμενα μέτρα για την εξεύρεση ισοδύναμων δημοσιονομικών μέτρων είναι και η κατάργηση του δαπανηρού θεσμού των μετακλητών υπαλλήλων,

Διαβάστε περισσότερα

Συνταγματικό Δίκαιο Ενότητα 2: Κράτος Δικαίου 2

Συνταγματικό Δίκαιο Ενότητα 2: Κράτος Δικαίου 2 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 2: Κράτος Δικαίου 2 Λίνα Παπαδοπούλου, Αν. Καθηγήτρια Συνταγματικού Δικαίου Σχολής ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

Συνταγματικό Δίκαιο (Σύνταγμα Κυπριακής Δημοκρατίας) LAW 102

Συνταγματικό Δίκαιο (Σύνταγμα Κυπριακής Δημοκρατίας) LAW 102 Τίτλος Κωδικός Τύπος μαθήματος Επίπεδο Έτος / Εξάμηνο φοίτησης Συνταγματικό Δίκαιο (Σύνταγμα Κυπριακής Δημοκρατίας) LAW 102 Υποχρεωτικό Προπτυχιακό 1 ο / 1 ο (Χειμερινό) ECTS 6 Διαλέξεις / εβδομάδα Στόχος

Διαβάστε περισσότερα

Κοινή πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Κοινή πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΥΠΑΤΗ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΣ ΤΗΣ ΕΝΩΣΗΣ ΓΙΑ ΘΕΜΑΤΑ ΚΟΙΝΗΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ Βρυξέλλες, 3.4.2017 JOIN(2017) 12 final 2017/0071 (NLE) Κοινή πρόταση ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2016/2008(INI)

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2016/2008(INI) Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2014-2019 Επιτροπή Συνταγματικών Υποθέσεων 2016/2008(INI) 05.10.2016 ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με την ηλεκτρονική δημοκρατία στην Ευρωπαϊκή Ένωση: δυναμικό και προκλήσεις (2016/2008(INI))

Διαβάστε περισσότερα

Μάθημα: «Συνταγματικό Δίκαιο, » Διδάσκων Καθηγητής: Ανδρέας Δημητρόπουλος

Μάθημα: «Συνταγματικό Δίκαιο, » Διδάσκων Καθηγητής: Ανδρέας Δημητρόπουλος ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ Ν.Ο.Π.Ε. ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ( ΝΟΜΙΚΟ) ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΔΙΠΛΩΜΑ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Μάθημα: «Συνταγματικό Δίκαιο, 2004 2005» Διδάσκων Καθηγητής: Ανδρέας Δημητρόπουλος

Διαβάστε περισσότερα

*** ΣΧΕΔΙΟ ΣΥΣΤΑΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2010/0310(NLE)

*** ΣΧΕΔΙΟ ΣΥΣΤΑΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2010/0310(NLE) ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων 24.10.2012 2010/0310(NLE) *** ΣΧΕΔΙΟ ΣΥΣΤΑΣΗΣ σχετικά με το σχέδιο απόφασης του Συμβουλίου για τη σύναψη συμφωνίας εταιρικής σχέσης και συνεργασίας

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2013/2117(INI)

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL 2013/2117(INI) ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Νομικών Θεμάτων 2.10.2013 2013/2117(INI) ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με τον πίνακα αποτελεσμάτων της ΕΕ στον τομέα της δικαιοσύνης η αστική και διοικητική δικαιοσύνη

Διαβάστε περισσότερα

Οµιλία ηµήτρη ασκαλόπουλου, Προέδρου του ΣΕΒ «ΑΝΟΙΚΤΟ ΦΟΡΟΥΜ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ» Αθήνα, 11 Ιουλίου 2006

Οµιλία ηµήτρη ασκαλόπουλου, Προέδρου του ΣΕΒ «ΑΝΟΙΚΤΟ ΦΟΡΟΥΜ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ» Αθήνα, 11 Ιουλίου 2006 11.7.2006 Οµιλία ηµήτρη ασκαλόπουλου, Προέδρου του ΣΕΒ «ΑΝΟΙΚΤΟ ΦΟΡΟΥΜ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ» Αθήνα, 11 Ιουλίου 2006 Η ανάπτυξη µέσα από την επίτευξη µίας ανταγωνιστικής οικονοµίας σε συνδυασµό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 12 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 12 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διάλεξη 12 η Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

Πληροφορίες για την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών: Η ύδρευση και η αποχέτευση είναι ανθρώπινο δικαίωμα!

Πληροφορίες για την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών: Η ύδρευση και η αποχέτευση είναι ανθρώπινο δικαίωμα! Ιστορική αναδρομή Η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Συνδικάτων Δημόσιων Υπηρεσιών (EPSU) αποφάσισε να προβεί στην συλλογή ενός εκατομμυρίου υπογραφών υπέρ της καθιέρωσης της ύδρευσης ως ανθρώπινου δικαιώματος στο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : Γεώργιος Κ. Πατρίκιος, Δικηγόρος, Μ.Δ.Ε., Υπ. Δ.Ν ΘΕΜΑΤΑ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΔΟΚΙΜΩΝ ΣΗΜΑΙΟΦΟΡΩΝ ΛΙΜΕΝΙΚΟΥ 2011 ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ - ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α) Πηγες Διοικητικου Δικαιου Ως πηγή διοικητικού

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ Ν.Ο.Π.Ε ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ Πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών Δημοσίου Δικαίου Μάθημα: Συνταγματικό Δίκαιο

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ Ν.Ο.Π.Ε ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ Πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών Δημοσίου Δικαίου Μάθημα: Συνταγματικό Δίκαιο ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ Ν.Ο.Π.Ε ΤΜΗΜΑ ΝΟΜΙΚΗΣ Πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών Δημοσίου Δικαίου Μάθημα: Συνταγματικό Δίκαιο ΚΑΖΛΑΡΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ Θέμα εργασίας: ΤΟ ΙΣΠΑΝΙΚΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

# εργασία αρ.3# ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣτΕ ΟΠΟΥ ΓΙΝΕΤΑΙ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ Σ Χ Ε Ι Α Γ Ρ Α Μ Μ Α 5]ΑΝΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ

# εργασία αρ.3# ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣτΕ ΟΠΟΥ ΓΙΝΕΤΑΙ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ Σ Χ Ε Ι Α Γ Ρ Α Μ Μ Α 5]ΑΝΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ 1 # εργασία αρ.3# ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣτΕ ΟΠΟΥ ΓΙΝΕΤΑΙ ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗΣ ΑΞΙΑΣ 1]ΙΣΤΟΡΙΚΟ Σ Χ Ε Ι Α Γ Ρ Α Μ Μ Α 2]ΝΟΜΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ 3]ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ 4]ΚΡΙΣΙΜΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΙΚΑΙΟΥ 5]ΑΝΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΗ

Διαβάστε περισσότερα