Φώτης Μωρόγιαννης. Δρ.Ψυχίατρος

Transcript

1 Φώτης Μωρόγιαννης Δρ.Ψυχίατρος ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ ΤΡΟΦΗΣ ΟΡΙΣΜΟΙ, ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ, ΕΚΒΑΣΗ, ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΣΑ Εταιρεία Καταπολέμησης Διατροφικών Διαταραχών. Εκδήλωση του Συλλόγου Γονέων και κηδεμόνων των Δωδωναίων Εκπαιδευτήριων. Ξενοδοχείο Du Lac 11/2/2008

2

3 Μύθος και Πραγματικότητα στις Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής.

4 Μύθος: Οι Δ.Δ είναι μια σύγχρονη ασθένεια Πραγματικότητα: Οι πρώτες περιγραφές Δ.Δ χρονολογούνται στο 1873 και 1874 με τον Laseque να αναφέρεται σε Anorexie Hysterique και τον Gull σε Anorexia Nervosa αντίστοιχα

5 Μύθος: Ανορεξία = Απώλεια της όρεξης = Ο/Η ασθενής δεν πεινάει Πραγματικότητα: Ο/Η ασθενής πεινάει και σκέφτεται το φαγητό 24 ώρες το εικοσιτετράωρο χωρίς όμως να επιτρέπει στον εαυτό του/της την κατανάλωση τροφής

6 Μύθος: Οι Δ.Δ είναι ένα καπρίτσιο του ασθενούς Πραγματικότητα: Οι Δ.Δ είναι ένα περίπλοκο, ψυχογενές πρόβλημα το οποίο ο/η ασθενής δεν ελέγχει αλλά από το οποίο ελέγχεται

7 Μύθος: Για όλα φταίνε οι γονείς Πραγματικότητα: Οι Δ.Δ είναι μια ασθένεια πολύπαραγοντικής αιτιολογίας. Κοινωνικοί, γενετικοί, οικογενειακοί κα παράγοντες είναι σημαντικοί χωρίς όμως κανένας από μόνος του να επαρκεί για την εμφάνιση μιας Δ.Δ. Η οικογένεια δεν ευθύνεται μπορεί όμως να βοηθήσει!

8 Μύθος: Οι Δ.Δ δεν είναι επικίνδυνες Πραγματικότητα: Η ψυχογενής ανορεξία έχει το μεγαλύτερο ποσοστό θνησιμότητας από όλες τις ψυχιατρικές/ψυχογενείς διαταραχές (20-25%)

9 Μύθος: Θα του/της περάσει Πραγματικότητα: Οι Δ.Δ δεν θεραπεύονται ούτε περνάνε ως δια μαγείας. Η έγκαιρη παρέμβαση από εξειδικευμένους επαγγελματίες υγείας είναι εξαιρετικά σημαντική και απαραίτητη

10 Μύθος: Η αντιμετώπιση των Δ.Δ αφορά τους πάσχοντες, τις οικογένειές τους και το σύστημα υγείας Πραγματικότητα: Η υποστήριξη των πασχόντων και των οικογενειών τους είναι υπόθεση ΟΛΩΝ ΜΑΣ!!!

11 Η φροντίδα για τη λήψη τροφής αποτελεί μια από τις κυριότερες καθημερινές ασχολίες στην ιστορία του ανθρώπου Όσο σημαντική είναι για τον άνθρωπο η τροφή το ίδιο σημαντική είναι η έλλειψη μέτρου στην πρόσληψή της ακατάσχετη κατανάλωση ψυχογενής βουλιμία εκούσια στέρηση ψυχογενής ανορεξία

12 Giacometti

13 Σύνδρομα εκδηλούμενα στη συμπεριφορά και συνδεόμενα με διαταραχές των φυσιολογικών λειτουργιών και σωματικούς παράγοντες * Διαταραχές στη λήψη τροφής Ψυχογενής Ανορεξία Άτυπη Ψυχογενής Ανορεξία Ψυχογενής Βουλιμία Άτυπη Ψυχογενής Βουλιμία Υπερφαγία συνδυαζόμενη με άλλες ψυχολογικές διαταραχές Εμετοί συνδεόμενοι με άλλες ψυχολογικές διαταραχές Άλλες διαταραχές στη λήψη τροφής Διαταραχή στη λήψη Τροφής, μη καθοριζόμενη *Ταξινόμηση ICD-10 Ψυχικών Διαταραχών και Διαταραχών της Συμπεριφοράς, Κλινικές περιγραφές και οδηγίες για τη διάγνωση, Επιμέλεια Κ.Στεφανής, Κ.Σολδάτος, Β.Μαυρέας Εκδόσεις Βητα 1993

14

15 ψυχογενής ανορεξία τυπικά σε κορίτσια κατά την εφηβεία σε συχνότητα 1-2% σε σύγκριση με τους άντρες σε αναλογία 8:1 3η συχνότερη χρóνια νόσος εφήβων κοριτσιών στις ΗΠΑ άτομα οποιασδήποτε εθνικότητας ή κοινωνικοοικονομικής κατάστασης συχνότερα κορίτσια που ασχολούνται με τη γυμναστική, το μπαλέτο, δραστηριότητες που απαιτούν λεπτό σώμα.

16 χαρακτηριστικά ψυχογενούς ανορεξίας εκούσια μείωση του σωματικού βάρους δείκτης μάζας σώματος<17,5 έντονος φόβος για αύξηση του βάρους και παχυσαρκία διαταραγμένη εικόνα του σώματος το άτομο παρότι ελλιποβαρές προσπαθεί να χάσει επιπλέον βάρος αμηνόρροια σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας

17 ψυχογενής ανορεξία ιατρικές επιπλοκές σχετίζονται κυρίως με τον υποσιτισμό ο οργανισμός σε μία προσπάθεια εξοικονόμησης ενέργειας πέφτει σε χειμερία νάρκη

18 εγκέφαλοs ατροφία, δυσκολία στη συγκέντρωση, την προσοχή, τη μνήμη, εκνευρισμό, κατάθλιψη aίμα-ορμόνες aμηνόρροια υποθερμία,υπογλυκαιμία υπερχοληστερολαιμία ελάττωση κυττάρων αίματος πεπτικό δυσπεψία, δυσκοιλιότητα kαρδιά βραδυκαρδία, υπόταση, ζάλη, καρδιακές αρρυθμίες δέρμα-σκελετό ξηροδερμία, λεπτό χνούδι, πτώση τριχών της κεφαλής, αναστολή της αύξησης, πρώιμη οστεοπόρωση

19 Η επαναφορά του βάρους στο φυσιολογικό συνεπάγεται ανάταξη των επιπλοκών με εξαίρεση την οστεοπόρωση και πιθανώς την εγκεφαλική ατροφία..

20

21 προκειμένου να αποτραπεί η αύξηση του βάρους ο ασθενής καταλήγει σε πρόκληση εμέτου, λήψη καθαρτικών, διουρητικών ή άλλων φαρμακευτικών σκευασμάτων, νηστεία, υπερβολική άσκηση ΨΥΧΟΓΕΝΗΣ ΒΟΥΛΙΜΙΑ νεαρές γυναίκες φυσιολογικού βάρους ή ελαφρά υπέρβαρες συχνότητα 2-4% στους εφήβους επανειλημμένα επεισόδια υπερφαγίας απώλεια αυτοελέγχου κατά την κατανάλωση τροφής: το άτομο καταναλώνει μεγάλη ποσότητα τροφής γρήγορα, δεν μπορεί να ελέγξει τι και πόσο τρώει

22 ψυχογενής βουλιμία ιατρικές επιπλοκές σχετίζονται κυρίως με τους επανειλημμένους εμέτους διόγκωση των παρωτίδων οισοφαγίτιδα αφυδάτωση, διαταραχή ηλεκτρολυτών σχηματισμός ουλών στη ράχη των δακτύλων λόγω εκδορών με τα δόντια κατά την πρόκληση εμέτου διάβρωση της αδαμαντίνης των δοντιών

23 Αίτια διαταραχών πρόσληψης τροφής γενετικά ψυχολογικά περιβαλλοντικά

24 Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής Αντιμέτώπιση δύσκολη απαιτεί προσέγγιση από πολλούς ειδικούς τακτικό ιατρικό έλεγχο εφαρμογή προγράμματος διατροφής και συνεχούς αυτοεπιτήρησης με σκοπό την επίγνωση της διαταραγμένης συμπεριφοράς ψυχολογική θεραπεία του ασθενούς και της οικογένειας εισαγωγή στο νοσοκομείο όταν η εξωνοσοκομειακή αντιμετώπιση αποτύχει ή σε σοβαρές ιατρικές επιπλοκές φάρμακα κατά περίπτωση

25 ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ ΤΡΟΦΗΣ

26

27

28

29

30 πρόγνωση επικίνδυνες για τη ζωή ψυχικές διαταραχές θνητότητα 5% (καρδιολογικές, ηλεκτρολυτικές διαταραχές, αυτοκτονία) από τους ασθενείς που θα επιβιώσουν από ανορεξία 50% πλήρη ανάρρωση 30% υποτροπές 20% χρόνιο πρόβλημα

31 ΕΚΒΑΣΗ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΠΡΟΣΛΗΨΗΣ ΤΡΟΦΗΣ

32

33 Η έκβαση των ασθενών με ΨΑ περιλαμβάνει την αυξημένη συννοσηρότητα από κατάθλιψη, σύνδρομο Asperger, διαταραχές του φάσματος του αυτισμού, αγχώδεις διαταραχές και ψυχαναγκαστική καταναγκαστική διαταραχή. Η θνησιμότητα των ασθενών είναι σημαντικά υψηλή και ο κίνδυνος αυτοκτονίας εκσεσημασμένος. Η έκβαση των ασθενών με ΨΒ είναι δυσκολότερη όταν συνυπάρχει η κατάθλιψη. Δεν υπάρχει καμία τεκμηριωμένη ένδειξη για καλή έκβαση στους ασθενείς με ΕΥ.

34 ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΕΣ ΟΙ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ ΠΟΥ ΔΙΑΘΕΤΟΥΜΕ ΣΗΜΕΡΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΨΥΧΟΓΕΝΟΥΣ ΑΝΟΡΕΞΙΑΣ;

35

36 Giacometti

37 ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΟΓΕΝΟΥΣ ΑΝΟΡΕΞΙΑΣ Βιβλιογραφική επισκόπηση μελέτες περιελάμβαναν είτε φαρμακευτική αγωγή, είτε συμπεριφορικές παρεμβάσεις, είτε το συνδυασμό τους για ενήλικες και εφήβους. Η αποτελεσματικότητα της φαρμακευτικής αγωγής και των συμπεριφορικών παρεμβάσεων, για τους ενήλικες με Ψ.Α είναι ατεκμηρίωτη. Η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο υποτροπής σε ενήλικες με Ψ.Α, μετά την αποκατάσταση του βάρους, ωστόσο η αποτελεσματικότητα της ΓΣΨ είναι άγνωστη σε καταστάσεις ασθενών που βρίσκονται σε υποσιτισμό. Η οικογενειακή ψυχοθεραπεία(ψυχοδυναμική ή συστημική) είναι αποτελεσματική στους εφήβους, πάσχοντες από ΨΑ, αλλά όχι στους ενήλικες.

38 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Δεν υπάρχει τεκμηριωμένη θεραπεία για την Ψ.Α. Οι θεραπευτικές παρεμβάσεις δεν επηρεάζονται ως προς την αποτελεσματικότητά τους από το κοινωνικοοικονομικό επίπεδο των ασθενών.

39

40 Φερνάντο Μποτέρο (1932- )

41 Θεραπεία της Ψυχογενούς Βουλιμίας Βιβλιογραφική ανασκόπηση Λάβαμε υπόψη μας ένα σύνολο 47 εργασιών που αφορούσαν τη θεραπεία μόνο με φαρμακευτική αγωγή, τη θεραπεία μόνο με συμπεριφορική παρέμβαση ή και το συνδυασμό και των δυο μεθόδων, τόσο για τους ενήλικες όσο και τους εφήβους. ΗΦλουοξετίνη(60mg/ημέρα) μειώνει τα επεισόδια της υπερφαγίας, των εμέτων και της χρήσης καθαρτικών, καθώς και κάποια ψυχολογικά συμπτώματα, αλλά για σύντομο χρονικό διάστημα. Μόνο η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία μειώνει τα συμπεριφορικά και ψυχολογικά συμπτώματα της Ψ.Β τόσο βραχυπρόθεσμα, αλλά και μακροπρόθεσμα.

42 Οι ενδείξεις για την εφαρμογή της φαρμακευτικής αγωγής ή της συμπεριφορικής θεραπείας στην περίπτωση της ψυχογενούς βουλιμίας είναι ενθαρρυντικές. Για την περίπτωση της αυτοβοήθειας, οι ενδείξεις, είναι ανεπαρκείς. Υπάρχουν παρενέργειες που συνδέονται με τη φαρμακευτική αγωγή, αλλά όχι για τις άλλες παρεμβάσεις. Δεν υπάρχουν επίσης στοιχεία για διαφορετικά αποτελέσματα, ανάλογα με την κοινωνική προέλευση των ασθενών.

43

44 Φερνάντο Μποτέρο (1932- )

45 ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΕΠΕΙΣΟΔΙΑΚΗΣ ΥΠΕΡΦΑΓΙΑΣ Βιβλιογραφική επισκόπηση εργασίες ( ) που περιελάμβαναν φαρμακευτική αγωγή, φαρμακευτική αγωγή και συμπεριφορική παρέμβαση, καθώς και συμπεριφορική παρέμβαση μόνο, έδειξαν ότι υπάρχει ένδειξη για αποτελεσματικότητα της φαρμακευτικής αγωγής και των συμπεριφορικών παρεμβάσεων αλλά δεν υπήρχε ικανοποιητική αποτελεσματικότητα για τις ομάδες αυτοβοήθειας. Η Γνωσιακή Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία, μειώνει τα επεισόδια υπερφαγίας και βελτιώνει την αποχή για 4 τουλάχιστον μήνες, μετά το τέλος της, αλλά δεν επιφέρει μείωση του σωματικού βάρους. Η φαρμακευτική αγωγή σε ασθενείς με επεισοδιακή υπερφαγία μπορεί να βοηθήσει σε κάποιες περιπτώσεις, και φαίνεται ότι στο μέλλον θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο.

46

47 Δεοντολογία και θεραπευτικές αρχές για την αντιμετώπιση ασθενών με Διαταραχές Πρόσληψης Τροφής. ECED &ΑED ΒΑΡΚΕΛΩΝΗ 2006

48

49 1.Δικαίωμα στην επικοινωνία και στην συνεργασία με τους ειδικούς θεραπευτές στο χώρο της υγείας. 2.Δικαίωμα στην πολυδιάστατη κλινική θεραπευτική αντιμετώπιση και στη συμμετοχή στον θεραπευτικό σχεδιασμό. 3.Δικαίωμα στην πρόσβαση σε υψηλού επιπέδου υπηρεσίες, με πλήρη ασφαλιστική κάλυψη, και θεραπεία από εξειδικευμένη θεραπευτική ομάδα.

50 4.Δικαίωμα πρόσβασης σε αποτελεσματικά και αξιοπρεπή θεραπευτικά προγράμματα και δομές με επιστημονική αρτιότητα και ποιότητα ανάλογα με την ηλικία του κάθε ασθενούς (παιδιά- έφηβοι- ενήλικες). 5.Δικαίωμα στα μέλη της οικογένειας (γονείς, συγγενείς) να πληροφορούνται για τη φύση του προβλήματος των ΔΠΤ, να αντιμετωπίζονται με σεβασμό και να εκλαμβάνονται ως σύμμαχοι στην θεραπευτική αντιμετώπιση των ΔΠΤ.

51 6.Δικαίωμα στους γονείς και συγγενείς και λοιπά μέλη της οικογένειας, να έχουν πρόσβαση σε ομάδες υποστήριξης, σε πηγές πληροφόρησης και αναζήτησης βοήθειας καθώς και συμμετοχή σε ψυχοεκπαιδευτικές δραστηριότητες (συμβουλευτική ή οικογενειακή ψυχοθεραπεία).

52 ΓΟΝΕΙΣ: ΤΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΞΟΥΝ, ΠΟΥ ΝΑ ΑΠΕΥΘΥΝΘΟΥΝ

53 Αν και συχνά οι γονείς πανικοβάλλονται χωρίς λόγο, εξαιτίας του γεγονότος ότι το 70% των εφήβων κάνουν δίαιτα μας εξήγησε η δρ.εύα Σαλαμινίου, ψυχολόγος ψυχοθεραπεύτρια, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, συμβαίνει κάποιες φορές να χάνεται ο έλεγχος και από την προσεγμένη διατροφή τα παιδιά να καταλήγουν στην κατανάλωση μαρουλόφυλλων!.τότε ο κίνδυνος παραμονεύει.σε περίπτωση που γίνει διάγνωση της ανορεξίας, οι γονείς πρέπει να θυμούνται ότι όσοι πάσχουν από διατροφικές διαταραχές, συνήθως αρνούνται την ύπαρξη προβλήματος.

54 Η στάση της οικογένειας και των φίλων απέναντι τους πρέπει να πρέπει να είναι σταθερή και ένθερμη και σε καμία περίπτωση επικριτική-με το δεδομένο ότι δεν ευθύνονται οι ίδιοι για την κατάστασή τους.είναι θύματα μιας πολύ σοβαρής ασθένειας.

55 Ποια είναι τα συμπτώματα που πρέπει να κάνουν τους γονείς να ανησυχούν; Όταν το παιδί πάψει να αποφεύγει μόνο τα περιττά και παχυντικά, όπως τα γλυκά ή τα χάμπουργκερ και αποκλείει από το διαιτολόγιο του ολόκληρες οικογένειες τροφίμων, όπως το κρέας, τα γαλακτοκομικά, τους υδατάνθρακες.

56 Όταν εμφανίζει στρες και απληστία για απώλεια ολοένα και περισσότερου βάρους. Όταν ο δείκτης μάζας σώματος (BMI, το πηλίκο του βάρους προς το τετράγωνο του ύψους) πέσει κάτω του 17,5ή το παιδί απολέσει περισσότερο από το 15%-20% του συνολικού βάρους του σε περίοδο μικρότερη των τριών μηνών. Όταν ενδεχομένως παρουσιάζονται συμπτώματα όπως ξηροδερμία, τριχόπτωση από την κεφαλή, υποθερμία, βραδυκαρδία, υπόταση, ζάλη, καρδιακές αρρυθμίες, μυοπάθεια, δυσκοιλιότητα ή αμηνόρροια.

57 Τέλος ας σημειωθεί ότι σε μια προσπάθεια εξοικονόμησης ενέργειας από τον οργανισμό, τα άτομα που πάσχουν από διαταραχή πρόσληψης τροφής, εμφανίζουν κρύα και μελανιασμένα άκρα, αφού, προκειμένου να προστατευθούν τα ζωτικά όργανα, όπως η καρδιά, ή οι πνεύμονες, το αίμα παραμένει στην περιοχή του κορμού.

58 Πού πρέπει να αναζητήσουν βοήθεια Η υπεύθυνη και έγκαιρη παρέμβαση μπορεί να αποδειχθεί σωτήρια για την εξέλιξη της νόσου. Καταρχάς συνιστάται μια πρώτη αξιολόγηση από τον οικογενειακό παιδίατρο. Ιατρική βοήθεια και υποστήριξη παρέχεται επίσης στα δυο Νοσοκομεία Παίδων (Αγία Σοφία και Αγλαΐα Κυριακού) όπου λειτουργούν Μονάδες Εφηβικής Υγείας.

59 Ανάλογη υποστήριξη παρέχεται στο Αιγινήτειο Νοσοκομείο, καθώς επίσης και στο Γενικό Νοσοκομείο Γιώργος Γεννηματάς.Σε επίπεδο συμβουλευτικό και μόνο-σε καμία περίπτωση για παροχή ιατρικής υποστήριξης οι ενδιαφερόμενοι μπορούν επίσης να απευθύνονται στην μη κερδοσκοπική εταιρεία ΑΝΑΣΑ, Λεωφ.Συγγρού 36-38, τηλ: για την υποστήριξη ατόμων με διατροφικές διαταραχές.

60 Ένα παιδί που πάσχει από ψυχογενή ανορεξία πότε θα είναι ξανά σε θέση να τραφεί σωστά; Θεωρητικά, δυο μήνες είναι αρκετοί για να επανέλθει το παιδί στο φυσιολογικό του βάρος.με δεδομένο ότι το κύριο βάρος της αντιμετώπισης δίνεται στην ψυχοθεραπευτική προσέγγιση, αν το παιδί πάσχει για λιγότερο από τρία χρόνια και είναι κάτω των 18 ετών, τότε γίνεται λόγος για καλό προγνωστικό, δηλαδή υπάρχουν περίπου 70% πιθανότητες να απαλλαγεί από τη νόσο.

61 Σε κάθε περίπτωση, οι ειδικοί δηλώνουν ικανοποιημένοι όταν καταφέρουν να αποκαταστήσουν τη διαταραχή πρόσληψης τροφής μέσα σε διάστημα δύο ετών.

62 Διαδικτυακοί τόποι

63

64 Ζούμε σε μια εποχή που η σημασία των κοινωνικών επιταγών έχει πάρει δραματικές διαστάσεις Το σώμα βρίσκεται στο επίκεντρο των συναισθηματικών συναλλαγών με τους άλλους και η χρησιμοποίησή του ως μέσου έκφρασης των δυσκολιών φέρνει τη σύγχρονη κοινωνία αντιμέτωπη με μία δυσεπίλητη επιδημία, αυτή των διατροφικών διαταραχών Απαιτείται η άμεση δραστηριοποίηση όλων μας