ΟΙ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΑΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ (2 ΟΣ 14 ΟΣ ΑΙΩΝΑΣ)

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΟΙ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΑΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ (2 ΟΣ 14 ΟΣ ΑΙΩΝΑΣ)"

Transcript

1 ΟΙ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΑΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ (2 ΟΣ 14 ΟΣ ΑΙΩΝΑΣ) ΕΠΟ12 ΓΕΝΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ, ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΥΛΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΠΡΩΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΟΔΩΡΗΣ ΣΟΛΔΑΤΟΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2007

2 Περιεχόμενα 1. Πρόλογος Από τη ρωμαϊκή πόλη στην πόλη του επισκόπου Η αναγέννηση των πόλεων με τη βοήθεια του εμπορίου και της αύξησης του πληθυσμού Ίδιοι τόποι, νέες πόλεις Επίλογος...8 Βιβλιογραφία...10 Εκφώνηση εργασίας: Έπειτα, θα συνεχίσω την Ιστορία μου μιλώντας το ίδιο για τις μικρές όσο και για τις μεγάλες πόλεις, γιατί από αυτές που κάποτε ήταν μεγάλες οι περισσότερες έγιναν ασήμαντες, και όσες κάποτε ήταν μικρές αποδείχτηκαν στην εποχή μου σπουδαίες. Ξέροντας, συνεπώς, ότι η ανθρώπινη ευημερία δεν μένει ποτέ για πολύ στον ίδιο τόπο, θα δώσω ίση προσοχή σε όλες τις πόλεις (Ηρόδοτος, Ιστορία Ι: Κλειώ, εκδ. Κάκτος, Αθήνα 1992, σελ. 31) Σχολιάστε το παραπάνω απόσπασμα συσχετίζοντάς το με τις γεωγραφικές μεταμορφώσεις του Ευρωπαϊκού αστικού συστήματος. Mπορείτε να επιλέξετε κάποια περιοχή της Ευρώπης (π.χ. Νότια ή Δυτική κλπ) ή να αναφερθείτε σε μεγαλύτερη έκταση, και να εξετάσετε τους λόγους ανόδου ή πτώσης ορισμένων πόλεων στο πλαίσιο του ευρύτερου συστήματος κατά τη μακρά ιστορική περίοδο από την πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας μέχρι τον ύστερο Μεσαίωνα (2 ος -14 ος αιώνας). 2/11

3 1. Πρόλογος Στο κείμενο αυτό θα δούμε πώς η άποψη του Ηροδότου ότι «η ευημερία δεν μένει ποτέ για πολύ στον ίδιο τόπο» βρίσκει εφαρμογή στις μεταμορφώσεις του αστικού συστήματος της Ευρώπης από τον 2 ο μέχρι τον 14 ο αιώνα. Στο πρώτο μέρος θα εξετάσουμε τις επιπτώσεις των βαρβαρικών εισβολών στον αστικό ιστό της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και πώς οι πόλεις που γλίτωσαν από την καταστροφή διατήρησαν μια συνέχεια, έστω και με διαφορετικό χαρακτήρα, της αστικής ζωής. Στο δεύτερο μέρος θα δούμε τους λόγους που ανέστρεψαν την τάση προς αγροτοποίηση και οδήγησαν στην αναγέννηση παλαιών πόλεων και στη δημιουργία νέων. Θα σχολιάσουμε τέλος την κατάσταση όπως αυτή διαμορφώνεται κατά τον 14 ο αιώνα, καθώς και κατά πόσο οι πόλεις του ύστερου Μεσαίωνα είναι συνέχεια των πόλεων της κλασσικής εποχής. 2. Από τη ρωμαϊκή πόλη στην πόλη του επισκόπου. Στον κλασσικό κόσμο η πόλη αποτελεί ένα διοικητικό κέντρο που ρυθμίζει τις θεσμικές σχέσεις και την οργάνωση των εδαφών. Η ελληνική πόλη χαρακτηρίζεται από τον Benevolo ως «ανοιχτή πόλη», χαρακτηριστικό που το βλέπουμε και πάλι στις πόλεις του ρωμαϊκού κόσμου, καθώς υπό την προστασία της Pax Romana οι πόλεις αναπτύσσονται ελεύθερα, χωρίς την ανάγκη οχυρώσεων και αποτελούν μέρος ενός ενιαίου ορθολογικού λειτουργικού σχεδίου που εξαπλώνεται και στην ύπαιθρο. Από τον 3 ο αιώνα, οι εισβολές των βαρβάρων και η εξασθένηση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας επιβάλλουν την οχύρωση των πόλεων. Οι πόλεις δεν είναι πλέον ασφαλείς, αλλά είναι πιο σημαντικές ως μέρη όπου θα μπορούσε να διατηρηθεί η απειλούμενη πολιτειακή λειτουργία (Benevolo, 1997). Όμως μέχρι τον 5 ο αιώνα ο πολιτικός χάρτης της Δύσης έχει αλλάξει ριζικά. Το 410 ο Αλάριχος καταλαμβάνει και λεηλατεί την Ρώμη. Το 476 ο Οδόακρος καθαιρεί τον Ρωμύλο, τον τελευταίο Ρωμαίο αυτοκράτορα και στέλνει τα εμβλήματα του αυτοκράτορα της δυτικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας στην Κωνσταντινούπολη. Οι τελευταίες μεγάλες προσωπικότητες της δυτικής Αυτοκρατορίας πεθαίνουν τον 5 ο αιώνα: ο Αέτιος, ο Συάγριος, ο Στηλίχων, ο Οδόακρος (Le Goff, 1993). Μέχρι τον 7 ο αιώνα η μορφή των πόλεων της Ευρώπης είχε αλλάξει σημαντικά. Οι γνώμες διίστανται σχετικά με το πόσο μεγάλη ήταν αυτή η αλλαγή: οι «γερμανιστές» υποστηρίζουν ότι το αστικό τοπίο του 7 ου και 8 ου αιώνα σχηματίστηκε κυρίως από τους γερμανικής καταγωγής εισβολείς. Οι «ρωμανιστές» θεωρούν ότι οι αλλαγές δεν ήταν τόσο μεγάλες μια και τα ίδια μέρη εξακολουθούσαν να κατοικούνται. Ο Pounds βρίσκει αληθείς και τις δύο απόψεις ανάλογα με την περιοχή (Pounds, 2001). Ο Le Goff φαίνεται να συμφωνεί με αυτήν την άποψη, με τη βοήθεια του Jean Dhondt: επισημαίνει 3/11

4 το γεγονός ότι, εξ' αιτίας της αποδιοργάνωσης των συναλλαγών ο ρωμαϊκός δρόμος, βασικό στοιχείο του αρχαίου εμπορικού δικτύου, παρακμάζει και τη θέση του παίρνουν φυσικοί δρόμοι, δηλαδή οι πλωτοί ποταμοί. Έτσι, πόλεις όπως οι Κάσσελ και Μπαβαί που ήταν σημαντικοί κόμβοι κατά την ρωμαϊκή εποχή παρακμάζουν και δίνουν τη θέση τους σε πόλεις που βρίσκονται σε ποτάμια, όπως το Μάαστριχτ που βρίσκεται πάνω στον Μεύση. Η αποδιοργάνωση του οικονομικού δικτύου και των εμπορικών οδών που ήταν αποτέλεσμα των βαρβαρικών εισβολών έχουν ως αποτέλεσμα τον εξαγροτισμό των πληθυσμών. Οι πόλεις ως διοικητικά κέντρα ήταν εξαρτημένες από τις εισαγωγές όταν ο πλούτος τους λειτούργησε ως δόλωμα για τους εισβολείς που τις λεηλάτησαν και τα εμπορεύματα έπαψαν να τροφοδοτούν την αστική αγορά, ο πληθυσμός άρχισε να εγκαταλείπει τις πόλεις και να μετακινείται προς τους τόπους παραγωγής. Η κοινωνική και οικονομική ζωή οδηγείται έτσι στον εξαγροτισμό και οι πόλεις παρακμάζουν, άλλες λιγότερο και άλλες περισσότερο, αλλάζοντας παράλληλα ρόλο και χαρακτήρα (Le Goff, 1993). Ήδη από τον 3 ο αιώνα η εκκλησία σχεδόν ταυτίζει τη διοικητική της οργάνωση με τις διοικητικές περιφέρειες των ρωμαϊκών πόλεων. Έτσι, καθώς η διοικητική και εμπορική σημασία των πόλεων έφθινε όλο και περισσότερο, η παρουσία των επισκόπων ήταν ο παράγοντας που σύμφωνα με τον Pirenne έσωσε τις πόλεις όπου υπήρχαν εγκατεστημένοι επίσκοποι από την καταστροφή (Pirenne, 2003). Η παρακμή των αστικών λειτουργιών και η απουσία πολιτικής διοίκησης ενίσχυσε ακόμα περισσότερο τη θέση των επισκόπων στις πόλεις, δίνοντάς τους κοσμικές εξουσίες (Pounds, 2001). Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα η Ρώμη: ήδη από τον 4 ο αιώνα έπαψε να είναι πρωτεύουσα καθώς οι αυτοκράτορες την εγκατέλειψαν για τη Ραβένα και για την Κωνσταντινούπολη. Η Ρώμη έπαψε να είναι η αυτοκρατορική πόλη, ήταν όμως πλέον η παπική πόλη, εξασφαλίζοντας έτσι τη συνέχεια της αστικής ζωής (Pirenne, 2003). Με παρόμοιο τρόπο συνεχίστηκε η αστική ζωή και σε άλλες πόλεις. Καθώς τον 7 ο αιώνα το διεθνές εμπόριο σχεδόν σταματά, επικρατεί η αυτόνομη κοινωνική οργάνωση γύρω από τα μεγάλα αγροκτήματα (Berstein & Milza, 1997). Ο πληθυσμός και ο πλούτος των πόλεων μειώνεται, όμως η ισχύς και το κύρος των επισκόπων αυξάνεται. Τον 9 ο αιώνα, το κέντρο της διοίκησης ήταν το πρόσωπο του κόμη, ο οποίος διέτρεχε συνεχώς την περιφέρειά του. Αντίθετα, η εκκλησιαστική τάξη επιβάλλει τη μονιμότητα της κατοικίας του επισκόπου. Οι πόλεις έτσι μετατρέπονται σε κέντρα εκκλησιαστικής διοίκησης (Pirenne, 2003). Η συνέχεια αυτή βέβαια δεν είναι η ίδια για όλες τις περιοχές της Ευρώπης και ακόμα και οι πόλεις που δεν έπαψαν ποτέ να κατοικούνται αλλάζουν μορφή και χαρακτήρα. Η αλλαγή για παράδειγμα του χαρακτήρα της Ρώμης που αναφέρεται παραπάνω, συνοδεύεται από αλλαγές στη μορφή της πόλης: οι κάτοικοι συγκεντρώνονται στα πεδινά στις όχθες του ποταμού, ενώ 4/11

5 το κέντρο της πόλης, η Αγορά και τα μεγάλα αρχαία οικοδομήματα βρίσκονται στο περιθώριο (Benevolo, 1997). Ενώ οι πόλεις της Ισπανίας και της Ιταλίας διατηρούν τη σημασία τους, ακόμα και αλλάζοντας χαρακτήρα και μορφή, σε άλλες περιοχές δεν συμβαίνει το ίδιο. Στη Μεγάλη Βρετανία οι πόλεις εξαφανίζονται σχεδόν ολοκληρωτικά στη Γαλατία οι περισσότερες πόλεις επιβιώνουν σε μια μορφή συρρικνωμένου οχυρού. Άλλες πόλεις πάλι ακμάζουν και παρακμάζουν λόγω της εγκατάστασης εκεί των πρωτευουσών των βαρβάρων βασιλιάδων (Berstein & Milza, 1997). Η Αιξ-Λα-Σαπέλ αποκτά μια προσωρινή λάμψη επί Καρλομάγνου καθώς ήταν η αγαπημένη του κατοικία, όμως ξαναπέφτει σε αφάνεια στα τέλη της βασιλείας του Λουδοβίκου του Ευγενούς (Pirenne, 2003). Η Ραβένα γίνεται η πρωτεύουσα των Οστρογότθων, οι οποίοι αναστηλώνουν τις θέρμες και το θέατρο, όμως τον 8 ο αιώνα παρακμάζει και μετατρέπεται σταδιακά σε επαρχιακή πόλη (Benevolo, 1997). Παρ' όλες τις κατά τόπους διαφοροποιήσεις όμως, το συμπέρασμα είναι πως οι πόλεις της δύσης στο διάστημα που ακολουθεί τις εισβολές και μέχρι τον 10 ο περίπου αιώνα ακολουθούν μια αργή πορεία παρακμής. Οι παλιές μεγάλες πόλεις δεν μπορούν να λειτουργήσουν καθώς εκλείπουν οι τεχνικές, οικονομικές και διοικητικές προϋποθέσεις. Ο Benevolo όμως διακρίνει σε αυτούς τους «σκοτεινούς αιώνες» τη βάση ενός νέου υλικού και πνευματικού πολιτισμού που θα οδηγήσει την Ευρώπη στη νέα ιστορική πραγματικότητα (Benevolo, 1997). 3. Η αναγέννηση των πόλεων με τη βοήθεια του εμπορίου και της αύξησης του πληθυσμού. Η φθίνουσα πορεία των πόλεων αρχίζει να αντιστρέφεται από τα τέλη του 10 ου αιώνα και τις αρχές του 11 ου. Αυτήν την εποχή παρατηρείται μια αύξηση του αριθμού των κατοίκων που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως «δημογραφική έκρηξη» (Berstein & Milza, 1997). Οι αιτίες δεν είναι εύκολο να προσδιοριστούν με ακρίβεια. Ο Pounds αναφέρει ενδεικτικά το τέλος των εισβολών, καθώς και την ελάττωση της συχνότητας των επιδημιών και των λιμών. Αναφέρει επίσης ως παράγοντα της πληθυσμιακής αύξησης την αφθονία της γης που ήταν διαθέσιμη για εκχερσώσεις και καλλιέργεια (Pounds, 2001). Οι Berstein & Milza θεωρούν τις εκχερσώσεις όχι αίτιο, αλλά αποτέλεσμα αυτής της αύξησης του πληθυσμού, καθώς υπάρχει η ανάγκη να τραφεί μεγαλύτερος αριθμός ανθρώπων. Μια άλλη άποψη προσθέτει την επίδραση της κλιματολογικής αλλαγής από τον 10 ο αιώνα στο βόρειο ημισφαίριο που έχει ως αποτέλεσμα την άνοδο της στάθμης των υδάτων, βελτίωση της ποιότητας των εδαφών και τακτική ηλιοφάνεια (Berstein & Milza, 1997). Όποιες και αν ήταν οι αιτίες, το αποτέλεσμα είναι ότι η αύξηση της παραγωγής δίνει τη δυνατότητα στους παραγωγούς να συμμετέχουν στην οικονομία της παραγωγής και έτσι εξασφαλίζουν τον ανεφοδιασμό των αστικών κέντρων. 5/11

6 Επιπλέον, νέες πόλεις αρχίζουν να θεμελιώνονται, μια τάση που κορυφώνεται μέχρι το τέλος του 13 ου αιώνα και μετά εξασθενεί. Οι πόλεις είχαν αρχίσει να γίνονται επικερδείς επιχειρήσεις για τους άρχοντες οι οποίοι, βλέποντας το κέρδος που θα μπορούσαν να έχουν από τα ενοίκια και τους φόρους, ενθάρρυναν την ίδρυση νέων πόλεων. Άλλες πάλι δημιουργήθηκαν καθώς οι έμποροι συγκεντρώνονταν γύρω από έναν πυρήνα που θα μπορούσε να τους παρέχει κάποια μορφή προστασίας. Ο Pounds αναφέρει ως παράδειγμα την περίπτωση της πόλης της Bruges, η οποία αναπτύχθηκε γύρω από το κάστρο του κόμη της Φλάνδρας (Pounds, 2001). Ο Pirenne θεωρεί ότι η εμπορική δραστηριότητα στη Μεσόγειο είχε εκμηδενιστεί εξ' αιτίας της ισλαμικής εισβολής, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα και την εξαφάνιση των τελευταίων ιχνών της αστικής ζωής και το πέρασμα των πόλεων στα χέρια των επισκόπων. Αντίστοιχα, όταν υποχώρησε η κυριαρχία των Αράβων στη Μεσόγειο, το εμπόριο ανέκαμψε και οι πόλεις άρχισαν πάλι να αναπτύσσονται, καθώς ένα πλήθος περιπλανώμενων τυχοδιωκτών που στο φεουδαρχικό κοινωνικό σύστημα των προηγούμενων αιώνων ζούσαν από ελεημοσύνες, ληστείες ή ως μισθοφόροι, γίνονται οι πρώτοι μύστες του εμπορίου (Pirenne, 2003). Αυτήν την άποψη του Pirenne αμφισβητούν εν μέρει μεταγενέστεροι ιστορικοί. Ο Le Goff αναφέρει την υπόθεση του Maurice Lombard που αντιστρέφει τη θεωρία του Pirenne: οι αστικές καταναλωτικές μητροπόλεις του μουσουλμανικού κόσμου συμβάλουν με την ζήτηση πρώτων υλών στην οικονομική αφύπνιση της Δύσης (Le Goff, 1993). Οι Berstein & Milza επιχειρηματολογούν ενάντια στην ιδέα των περιπλανώμενων ξένων που εποικίζουν τις παλιές πόλεις εξ' αιτίας του εμπορίου, θεωρώντας ότι οι έμποροι είναι μέλη πλουσίων οικογενειών της περιοχής, του επισκοπικού περιβάλλοντος ή πλούσιοι αγρότες και βιοτέχνες που έρχονται να εγκατασταθούν στην πόλη (Berstein & Milza, 1997). Κανείς όμως δεν αμφισβητεί ότι η ανάκαμψη του εμπορίου έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη των πόλεων μετά τον 10 ο αιώνα. Ο τρόπος που το εμπόριο επέδρασε στην ανάπτυξη των πόλεων είχε άμεση σχέση με τα γεωγραφικά δεδομένα, αλλά και με άλλες παραμέτρους. Η Βενετία για παράδειγμα, η οποία παραμένει ανεπηρέαστη από τις φεουδαρχικές σχέσεις της ηπείρου (Benevolo, 1997), διατηρεί τις εμπορικές της σχέσεις με την Κωνσταντινούπολη, αποτελώντας έναν απομονωμένο σταθμό του Βυζαντίου. Από τον 8 ο ήδη αιώνα η Βενετία φροντίζει για τον επισιτισμό της Κωνσταντινούπολης και τον 9 ο αιώνα οι Ενετοί επισκέπτονται όλο και πιο συχνά πόλεις του ισλαμικού κόσμου, συνάπτοντας εμπορικές συμφωνίες που τους εξασφαλίζουν προνομιακές εμπορικές σχέσεις με το Ισλάμ. Όταν τον 11 ο αιώνα το εμπόριο ανακάμπτει, η ισχύς και ο πλούτος της Βενετίας αυξάνονται θεαματικά. Έτσι, οι χέρσες νησίδες της λιμνοθάλασσας όπου κατέφυγαν οι πρώτοι κάτοικοι της πόλης τον 5 ο και 6 ο αιώνα αναζητώντας καταφύγιο 6/11

7 από τις εισβολές, τον 12 ο αιώνα έχουν μεταμορφωθεί σε μια πόλη-κράτος που κυριαρχεί με τον στόλο της στη Μεσόγειο (Pirenne, 2003). Ο άλλος πόλος της ανάπτυξης του εμπορίου ήταν κατά τον Pirenne η Φλάνδρα. Εξ' αιτίας της γεωγραφικής της θέσης η Φλάνδρα αποτελούσε κομβική περιοχή για τη ναυσιπλοΐα του βορρά. Επιπλέον, η ύπαρξη μιας γηγενούς βιομηχανίας υφασμάτων προμηθεύει τα σκάφη που έφταναν ως εκεί με ένα πολύτιμο φορτίο για την επιστροφή (Pirenne, 2003). Το ενδιαφέρον στην περίπτωση της Φλάνδρας είναι, όπως σημειώνει ο Pounds, ότι πρόκειται για μια περιοχή που είχε κατοικηθεί ελάχιστα από τους Ρωμαίους και την εποχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ήταν μια ακριτική περιοχή. Έτσι, έως τον 13 ο αιώνα είχε εξελιχθεί στην πιο ανεπτυγμένη αστική ζώνη βορείως των Άλπεων χωρίς να οφείλει σχεδόν τίποτα στη ρωμαϊκή αστική ζωή. Ανάμεσα σε αυτούς τους δύο πόλους, την Φλάνδρα και τη βόρεια Ιταλία, αναπτύχθηκαν εμπορικοί δρόμοι για το μεταξύ τους εμπόριο που είχαν ως αποτέλεσμα την αστικοποίηση των περιοχών απ' όπου περνούσαν, όπως για παράδειγμα η Ρηνανία (Pounds, 2001). 4. Ίδιοι τόποι, νέες πόλεις Μέχρι τον 14 ο αιώνα λοιπόν, παρατηρείται μια ανάπτυξη των πόλεων που αντιστρέφει την τάση αγροτοποίησης του πρώιμου Μεσαίωνα. Αυτή η ανάπτυξη δεν ήταν παντού η ίδια. Ο Pounds επισημαίνει τρεις ζώνες ανάπτυξης: τη νότια Ευρώπη, όπου υπάρχουν αρκετές ομοιότητες με την ύστερη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία αλλά και αρκετές αλλαγές στη σχετική σημασία των πόλεων τις υπόλοιπες επαρχίες της Αυτοκρατορίας, όπου οι πόλεις έχασαν τον πληθυσμό τους και πολλές καταστράφηκαν και την υπόλοιπη Ευρώπη, όπου οι πόλεις δημιουργούνται στο διάστημα από τον 9 ο έως τον 13 ο αιώνα, καθώς νωρίτερα δεν υπήρχε παράδοση αστικής ζωής (Pounds, 2001). Ο Le Goff θέτει το ερώτημα κατά πόσο μπορούμε να πούμε ότι οι πόλεις του Μεσαίωνα αποτελούσαν συνέχεια των προγόνων τους. Ακόμα και στη βόρεια Ευρώπη, στις χώρες που εκχριστιανίστηκαν αργά, οι πόλεις του 13 ου αιώνα αποτελούν συνέχεια πρωτόγονων οικισμών. Στις πρώην ρωμαϊκές επαρχίες, οι πόλεις διατήρησαν τη λειτουργία τους εξ' αιτίας των επισκοπών, με πολύ μειωμένη την οικονομική και διοικητική σημασία τους. Στην Ιταλία, με την εξαίρεση της Ρώμης που και αυτή ακόμα ήταν μια μεγάλη επισκοπή, οι σημαντικές πόλεις δημιουργήθηκαν ή αναπτύχθηκαν σημαντικά κατά τον Μεσαίωνα. Ασπάζεται έτσι την άποψη του Pirenne περί ασυνέχειας της αστικής ζωής και καταλήγει στο συμπέρασμα ότι στον Μεσαίωνα οι πιο σημαντικές πόλεις της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας είτε δεν υπάρχουν πια είτε έχουν περάσει σε δεύτερη μοίρα (Le Goff, 1993). Με αυτήν την άποψη φαίνεται να συμφωνεί έστω και έμμεσα ο Pounds. Επισημαίνει τις αλλαγές στη σχετική σημασία των πόλεων της Ιταλίας, καθώς οι πόλεις της νότιας Ιταλίας 7/11

8 έχουν παρακμάσει σε αντίθεση με εκείνες της βόρειας Ιταλίας. Αναφέρεται επίσης στην ανάγκη για αναδόμηση της αστικής ζωής σε όσες πόλεις διατηρήθηκαν στις ρωμαϊκές επαρχίες (Pounds, 2001). Οι Berstein & Milza όπως είδαμε παραπάνω αμφισβητούν αν μέρει αυτήν την άποψη, ιδιαίτερα όσο αφορά την πληθυσμιακή συνέχεια (Berstein & Milza, 1997). Όμως η ρήξη της οικιστικής συνέχειας δεν αμφισβητείται. Είδαμε νωρίτερα πώς άλλαξε ο χαρακτήρας της Ρώμης κατά τον πρώιμο Μεσαίωνα καθώς οι κάτοικοι εγκατέλειψαν τα παλιά κτίσματα και κατέβηκαν προς το ποτάμι. Αντίστοιχα και σε άλλες πόλεις, όπως για παράδειγμα η Μπολόνια, οι αρχές του Μεσαίωνα βρίσκουν μόνο ένα μικρό μέρος της πόλης να κατοικείται καθώς η πόλη αναπτύσσεται ξανά, γίνεται μεγαλύτερη από την παλιά ρωμαϊκή πόλη. Η ανάπτυξη αυτή συνοδεύεται στην περίπτωση της Μπολόνια από διαδοχικές κατασκευές τειχών που περικλείουν όλο και μεγαλύτερες εκτάσεις, με την τελευταία σειρά τειχών της Μπολόνια να κτίζεται το 1380 (Benevolo, 1997). Η νέα μεσαιωνική πόλη δηλαδή δημιουργείται γύρω ή δίπλα από τον παλιό πυρήνα - ο Le Goff την χαρακτηρίζει «πόλη του προαστείου» (Le Goff, 1993:109). Αντίστοιχα, στις νέες πόλεις του βορρά τον ρόλο του πυρήνα παίζει ένα οικοδόμημα ή ίδρυμα, όπως στην περίπτωση της Bruges. 5. Επίλογος Καθώς η δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία καταλύεται, η αστική ζωή γνωρίζει μια παρακμή που οδηγεί στη συρρίκνωση πολλών πόλεων ή ακόμα και στην καταστροφή τους σε ορισμένες περιοχές. Η εμπορική ζωή πέφτει σε λήθαργο, οι ρωμαϊκές οδοί εγκαταλείπονται και οι άνθρωποι εγκαταλείπουν τις πόλεις για να επιστρέψουν στους τόπους παραγωγής. Η στροφή προς τη φεουδαρχία αφήνει τις περισσότερες πόλεις σχεδόν έρημες, με ένα μικρό μόνο μέρος τους να κατοικείται. Γράφει στις αρχές του 5 ου αιώνα ο Ορόσιος (Le Goff, 1993:43): Ανάμεσα στα ερείπια των μεγάλων πόλεων, μονάχα σκόρπιες ομάδες αξιοθρήνητων πληθυσμών που μαρτυρούν τις περασμένες καταστροφές, πιστοποιούν για μας τα αλλοτινά ονόματα. Αλλά ακόμα και πόλεις όπως η Ρώμη, που δεν παύει να είναι η Ρώμη, αλλάζουν μορφή και λειτουργία. Όταν από τον 9 ο αιώνα η κατάσταση αντιστρέφεται, ο Ηρόδοτος επιβεβαιώνεται καθώς η ευημερία που χάθηκε με τις εισβολές δεν επιστρέφει στους ίδιους τόπους. Στην Ιταλία, που διατήρησε περισσότερο από άλλες περιοχές την αστική της δομή, οι πιο σημαντικές πόλεις βρίσκονται πλέον στον βορρά. Πόλεις που κατοικούνται ήδη από την εποχή των Ετρούσκων και των Ρωμαίων, όπως η Πίζα, αποκτούν ισχύ και λάμψη ενώ άλλες πόλεις γεννιούνται τον Μεσαίωνα, όπως η Βενετία. Στον βορρά, νέες πόλεις δημιουργούνται γύρω από κάστρα όπως 8/11

9 η Bruges ή σε σημεία που εξυπηρετούν το εμπόριο, όπως η Λυβέκκη (Benevolo, 1997). Τα λόγια του Ηροδότου επιβεβαιώνονται και από την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί σε σχέση με τις «πόλεις των άλλων κόσμων» όπως τις χαρακτηρίζει ο Benevolo, δηλαδή τις πόλεις του Βυζαντίου και του Ισλάμ: πόλεις όπως η Κωνσταντινούπολη, η Κόρδοβα και το Παλέρμο που κατά τον πρώιμο Μεσαίωνα βρίσκονταν στην ακμή τους, τον 13 ο αιώνα είναι μητροπόλεις παρηκμασμένες και κατεστραμμένες (Benevolo, 1997:131). Από τις πόλεις του ρωμαϊκού κόσμου λοιπόν, μέσα από μια πορεία παρακμής και αναγέννησης φτάνουμε στις πόλεις του ύστερου Μεσαίωνα. Στα τέλη του 14 ου αιώνα η Ευρώπη θα γνωρίσει ακόμα μια κρίση εξ' αιτίας της βουβωνικής πανώλης, που θα οδηγήσει πολλές πόλεις ξανά στην ερήμωση. Όμως οι πόλεις αυτής της εποχής σχηματίζουν ήδη κατά ένα μεγάλο μέρος την αστική μορφή της Ευρώπης όπως έφτασε μέχρι τις μέρες μας. 9/11

10 Βιβλιογραφία Pounds, N.J.G Ιστορική Γεωγραφία της Ευρώπης (μτφρ. Μ. Αλεξάκης, Μ. Κονομή, Α. Λογιάκη) τόμος Α, ΕΑΠ, Πάτρα Benevolo, L Η Πόλη στην Ευρώπη (μτφρ. Α. Παπασταύρου), Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα Pirenne, H Οι Πόλεις του Μεσαίωνα (μτφρ. Π. Μούτουλας), Βιβλιόραμα, Αθήνα Berstein S., Milza P Ιστορία της Ευρώπης 1 Από την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία στα Ευρωπαϊκά κράτη 5ος 18ος αιώνας (μτφρ. Α. Δημητρακόπουλος), Εκδόσεις Αλεξάνδρεια, Αθήνα Le Goff, J Ο Πολιτισμός της Μεσαιωνικής Δύσης (μτφρ. Ρ. Μπενβενίστε), Βάνιας, Θεσσαλονίκη 10/11

11 Είναι ελεύθερη: η διανομή: Η αναπαραγωγή, διανομή, παρουσίαση στο κοινό του Έργου να διασκευάσετε να υιοθετήσετε το έργο Υπό τις ακόλουθες προϋποθέσεις: Αναφορά. Θα πρέπει να κάνετε την αναφορά στο έργο με τον τρόπο όπως αυτός έχει οριστεί από το δημιουργό ή το χορηγούντα την άδεια (χωρίς όμως να εννοείται με οποιονδήποτε τρόπο ότι εγκρίνουν εσάς ή τη χρήση του έργου από εσάς). Μη Εμπορική Χρήση. Δε μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το έργο αυτό για εμπορικούς σκοπούς. Παρόμοια διανομή. Εάν αλλοιώσετε, τροποποιήσετε ή δημιουργήσετε περαιτέρω βασισμένοι στο έργο θα μπορείτε να διανείμετε το έργο που θα προκύψει μόνο με την ίδια ή παρόμοια άδεια. Για κάθε επαναχρησιμοποίηση ή διανομή, πρέπει να καταστήσετε σαφείς στους άλλους τους όρους της άδειας αυτού του Έργου. Ο καλύτερος τρόπος για να πράξετε αυτό είναι να δημιουργήσετε ένα σύνδεσμο με το διαδικτυακό τόπο της παρούσας άδειας. Κάθε ένας από τους παραπάνω όρους μπορεί να παρακαμφθεί εάν πάρετε άδεια από το δικαιούχο των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας Τίποτα στην άδεια αυτή δεν αποδυναμώνει ή περιορίζει το ηθικό δικαίωμα του δημιουργού. 11/11

Κοινωνικές τάξεις στη Μεσοβυζαντινή Κοινωνία. Κουτίδης Σιδέρης

Κοινωνικές τάξεις στη Μεσοβυζαντινή Κοινωνία. Κουτίδης Σιδέρης Κοινωνικές τάξεις στη Μεσοβυζαντινή Κοινωνία Κουτίδης Σιδέρης Η βυζαντινή κοινωνική διαστρωμάτωση Εισαγωγή Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία υπήρξε μία από τις πλέον μακραίωνες κρατικές δομές στην μέχρι τώρα ανθρώπινη

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΧΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ Θ.Ε.: ΕΠΟ 11 Κοινωνική και οικονομική ιστορία της Ευρώπης

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΧΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ Θ.Ε.: ΕΠΟ 11 Κοινωνική και οικονομική ιστορία της Ευρώπης ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΧΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ Θ.Ε.: ΕΠΟ 11 Κοινωνική και οικονομική ιστορία της Ευρώπης 2 η εργασία 2012 13 ΘΕΜΑ: «Στις παραμονές της λεγόμενης βιομηχανικής επανάστασης,

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ. Σελ. 1

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ. Σελ. 1 ΙΣΤΟΡΙΚ Οι ευρωπαϊκές πόλεις κατά το μεσαίωνα (476 έως 1453 μχ.) Η πτώση της Ρωμ. Αυτοκρατορίας και η επιδρομή άλλων λαών είχε ως αποτέλεσμα την καταστροφή πολλών ευρωπαϊκών πόλεων και τη διαφοροποίηση

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι Ενότητα #8: Χρονολόγιο Ι Χρονολόγιο 253 507 μ. Χ. Νικόλαος Καραπιδάκης Τμήμα Ιστορίας Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.

Διαβάστε περισσότερα

Μιχάλης Κοκοντίνης. 1 Πειραματικό δημοτικό σχολείο Θεσσαλονίκης Ε'1 τάξη Οι Ρωμαίοι κυβερνούν τους Έλληνες

Μιχάλης Κοκοντίνης. 1 Πειραματικό δημοτικό σχολείο Θεσσαλονίκης Ε'1 τάξη Οι Ρωμαίοι κυβερνούν τους Έλληνες Μιχάλης Κοκοντίνης 1 Πειραματικό δημοτικό σχολείο Θεσσαλονίκης Ε'1 τάξη 2017-18 1. Οι Ρωμαίοι κυβερνούν τους Έλληνες Πρώτη φροντίδα των Ρωμαίων ήταν να κρατήσουν τους Έλληνες διχασμένους και να τους εμποδίσουν

Διαβάστε περισσότερα

Οι λαοί γύρω από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία

Οι λαοί γύρω από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία Οι λαοί γύρω από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία Π Ρ Ο Τ Υ Π Ο Γ Ε Ν Ι Κ Ο Λ Υ Κ Ε Ι Ο Α Ν Α Β Ρ Υ Τ Ω Ν Σ Χ Ο Λ Ι Κ Ο Ε Τ Ο Σ : 2 0 1 7-2 0 1 8 Υ Π Ε Υ Θ Υ Ν Η Κ Α Θ Η Γ Η Τ Ρ Ι Α : Β. Δ Η Μ Ο Π Ο Υ Λ Ο Υ Τ Α

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΗ ΣΥΓΚΛΗΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΒΟΥΛΕΥΤΩΝ-Βουλευτές:

ΤΑΞΗ ΣΥΓΚΛΗΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΒΟΥΛΕΥΤΩΝ-Βουλευτές: ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΑΣΚΑΙΟΙΠΕΡΙΑΥΤΟΝ ΣΥΓΚΛΗΤΙΚΟΙKAI BOYΛΕΥΤΕΣ (HONESTIORES ΕΝΤΙΜΟΤΑΤΟΙ) - ΣΤΡΑΤΟΣ- ΚΛΗΡΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Αυτοκράτορας: H ανάρρηση στο θρόνο χάρη στο

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι 1 Ενότητα #2: Βασικές Γνώσεις I Οικονομία και κοινωνία στη Βαρβαρική Δύση Νικόλαος Καραπιδάκης Τμήμα Ιστορίας 2 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΑΙΤΙΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ 11 Ο Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ ΑΥΤΩΝ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΏΣ ΤΟΝ 13 Ο ΑΙΩΝΑ ΣΤΗΝ ΔΥΤΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ.

ΟΙ ΑΙΤΙΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ 11 Ο Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ ΑΥΤΩΝ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΏΣ ΤΟΝ 13 Ο ΑΙΩΝΑ ΣΤΗΝ ΔΥΤΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ. ΟΙ ΑΙΤΙΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ 11 Ο ΕΏΣ ΤΟΝ 13 Ο ΑΙΩΝΑ ΣΤΗΝ ΔΥΤΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ. Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ ΑΥΤΩΝ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ. ΕΠΟ 10, ΓΕΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ ΠΡΩΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Όταν ο πρώτος Έλληνας κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας βρέθηκε στην Πάτρα, κατάλαβε αμέσως. Ότι μια πόλη στη γεωγραφική θέση της Πάτρας μπορούσε να

Όταν ο πρώτος Έλληνας κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας βρέθηκε στην Πάτρα, κατάλαβε αμέσως. Ότι μια πόλη στη γεωγραφική θέση της Πάτρας μπορούσε να Όταν ο πρώτος Έλληνας κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας βρέθηκε στην Πάτρα, κατάλαβε αμέσως. Ότι μια πόλη στη γεωγραφική θέση της Πάτρας μπορούσε να επιβιώσει μόνο αν κατέβαινε προς τη θάλασσα, αν ενίσχυε

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι Ενότητα #2: Βασικές Γνώσεις I Εισαγωγή Νικόλαος Καραπιδάκης Τμήμα Ιστορίας Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Το ρωμαϊκό κράτος κλονίζεται

Το ρωμαϊκό κράτος κλονίζεται Ι. Η ΜΕΤΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΡΩΜΑΪΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ 1. Από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη Ας διαβάσουμε τι θα μάθουμε στο σημερινό μάθημα: Σκοπός: Σκοπός του παρόντος μαθήματος είναι να απαντήσουμε σε ένα «γιατί»: Γιατί χρειάστηκε

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΔΙΑΝΟΟΥΜΕΝΟΙ ΤΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΑ: ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΟΡΟΙ, ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ, ΡΟΛΟΣ

ΟΙ ΔΙΑΝΟΟΥΜΕΝΟΙ ΤΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΑ: ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΟΡΟΙ, ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ, ΡΟΛΟΣ ΟΙ ΔΙΑΝΟΟΥΜΕΝΟΙ ΤΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΑ: ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΟΡΟΙ, ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ, ΡΟΛΟΣ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΕΠΟ32 ΔΥΟ ΘΕΣΜΟΙ ΔΙΑΜΟΡΦΩΤΕΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ - ΠΡΩΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΟΔΩΡΗΣ ΣΟΛΔΑΤΟΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2009 1522 ΛΕΞΕΙΣ Εκφώνηση

Διαβάστε περισσότερα

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ. Διάλεξη 4 Ο Πέμπτος Αιώνας (β' μισό) 457-518: Λέων Α' (457-474) Ζήνων (474-491) - Αναστάσιος (491-518)

ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ. Διάλεξη 4 Ο Πέμπτος Αιώνας (β' μισό) 457-518: Λέων Α' (457-474) Ζήνων (474-491) - Αναστάσιος (491-518) ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ Διάλεξη 4 Ο Πέμπτος Αιώνας (β' μισό) 457-518: Λέων Α' (457-474) Ζήνων (474-491) - Αναστάσιος (491-518) Νικόλαος Γ. Χαραλαμπόπουλος Τμήμα Φιλολογίας Σκοποί ενότητας Βασικός σκοπός της

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗ ΧΑΜΕΝΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ. Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογοςιστορικός

ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗ ΧΑΜΕΝΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ. Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογοςιστορικός ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗ ΧΑΜΕΝΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ 1 ΒΥΖΑΝΤΙΟ Η ΜΑΚΡΟΒΙΟΤΕΡΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ 2 ΣΚΟΤΕΙΝΗ ΠΛΕΥΡΑ Συνομωσίες, ίντριγκες και μηχανορραφίες. Θρησκευτικός φανατισμός Δεισιδαιμονία.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΟΝΤΕΣ ΚΑΙ ΠΛΗΒΕΙΟΙ

ΑΡΧΟΝΤΕΣ ΚΑΙ ΠΛΗΒΕΙΟΙ ΑΡΧΟΝΤΕΣ ΚΑΙ ΠΛΗΒΕΙΟΙ ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ ΕΠΟ11 Κοινωνικη Και Οικονομικη Ιστορια Της Ευρωπης Πρωτη Εργασια Θοδωρης Σολδατος Νοεμβριοσ 2008 1/12 Εκφώνηση εργασίας: Αναλύστε την κοινωνική διαστρωμάτωση

Διαβάστε περισσότερα

Τι σημαίνει ο όρος «βυζαντινόν»;

Τι σημαίνει ο όρος «βυζαντινόν»; Τι σημαίνει ο όρος «βυζαντινόν»; Ο όρος«βυζαντινόν» αναφέρεται στο Μεσαιωνικό κράτος που εδιοικείτο από την Κωνσταντινούπολη, τη μεγάλη πόλη των ακτών του Βοσπόρου. Οι ιστορικοί χρησιμοποιούν τον όρο αυτόν

Διαβάστε περισσότερα

32. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή

32. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή 32. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή Η Θεσσαλονίκη, από τα πρώτα βυζαντινά χρόνια, είναι η δεύτερη σημαντική πόλη της αυτοκρατορίας. Αναπτύσσει σπουδαία εμπορική, πνευματική και πολιτική κίνηση, την

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ;

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ; ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ Ή ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ; ΕΠΟ11 ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ - ΤΡΙΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΟΔΩΡΗΣ ΣΟΛΔΑΤΟΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2009 1495 ΛΕΞΕΙΣ Εκφώνηση εργασίας: Πολλοί μελετητές αποφεύγουν

Διαβάστε περισσότερα

29. Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία

29. Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία 29. Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία Οι Σελτζούκοι Τούρκοι και οι Νορμανδοί απειλούν την αυτοκρατορία και την Πόλη. Η Ανατολική και η Δυτική εκκλησία χωρίζονται οριστικά.

Διαβάστε περισσότερα

Συντάχθηκε απο τον/την Άννα Φραγκουδάκη - Τελευταία Ενημέρωση Κυριακή, 26 Σεπτέμβριος :28

Συντάχθηκε απο τον/την Άννα Φραγκουδάκη - Τελευταία Ενημέρωση Κυριακή, 26 Σεπτέμβριος :28 Άννα Φραγκουδάκη Η ευρωπαϊκή ταυτότητα του μέλλοντος (Και το απαραίτητο μεσογειακό περιεχόμενό της) Είναι σημαντική προϋπόθεση για τη δημοκρατία και το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης η καλλιέργεια της ευρωπαϊκής

Διαβάστε περισσότερα

Η ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ

Η ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ Η ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ Οι βυζαντινοί ήταν καλά πληροφορημένοι για τις γειτονικές χώρες από δικούς τους ανθρώπους. Όταν έφταναν επισκέπτες, έμποροι, μισθοφόροι ή στρατιωτικοί φυγάδες, ή ακόμα κρατικές

Διαβάστε περισσότερα

Πόλεμος και Πολιτική

Πόλεμος και Πολιτική ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Μάθημα 4 ο : Από την Ρωμαϊκή Λεγεώνα στον Μεσαίωνα. 3ος αι. π.χ. 7ος αι. μ.χ. Γεώργιος Μαργαρίτης, Καθηγητής, ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

Bυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 7: Μέση βυζαντινή περίοδος: Ιστορικό πλαίσιο και Ιστοριογραφία. Ιωσήφ Γενέσιος: Βίος και Έργο Κιαπίδου

Bυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 7: Μέση βυζαντινή περίοδος: Ιστορικό πλαίσιο και Ιστοριογραφία. Ιωσήφ Γενέσιος: Βίος και Έργο Κιαπίδου Bυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 7: Μέση βυζαντινή περίοδος: Ιστορικό πλαίσιο και Ιστοριογραφία. Ιωσήφ Γενέσιος: Βίος και Έργο Κιαπίδου Ειρήνη-Σοφία Τμήμα Φιλολογίας Σκοποί ενότητας Οι φοιτητές

Διαβάστε περισσότερα

Η κοινωνική οργάνωση της αρχαϊκής εποχής

Η κοινωνική οργάνωση της αρχαϊκής εποχής Η κοινωνική οργάνωση της αρχαϊκής εποχής 1. Οι ευγενείς (ἀγαθοί, ἄριστοι, εὐπατρίδες, ἐσθλοί): κάτοχοι γης, ιππείς, ασκούσαν σώμα και πνεύμα (ιδανικό τους ο καλός κἀγαθός πολίτης). 2. Οι πολλοί, ο δήμος

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΡΩΜΑΪΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ: 323 Π.Χ. 324 Μ.Χ.

ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΡΩΜΑΪΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ: 323 Π.Χ. 324 Μ.Χ. ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟΙ ΚΑΙ ΡΩΜΑΪΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ: 323 Π.Χ. 324 Μ.Χ. Α.ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΑ ΒΑΣΙΛΕΙΑ Β. ΑΠΟΤΗΡΩΜΗΣΤΟΒΥΖΑΝΤΙΟ 1 Τα ελληνιστικά βασίλεια Ελληνιστικός : από το ρήµα ελληνίζω, δηλ. µιµούµαι τους Έλληνες Ήταν τα βασίλεια

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος: από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη

Κωνσταντίνος: από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη Επανάληψη Κωνσταντίνος: από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη Ο Κωνσταντίνος Βυζάντιο 1. Αποφασίζει τη μεταφορά της πρωτεύουσας στην Ανατολή κοντά στο αρχαίο Βυζάντιο: νέο διοικητικό κέντρο η Κωνσταντινούπολη 2. 313

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Β ΤΑΞΗ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Ο - ΚΟΙΝΩΝΙΚΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ 2.1 Το δουλοκτητικό σύστημα 2.1 ΤΟ ΔΟΥΛΟΚΤΗΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι Ενότητα #2: Βασικές Γνώσεις I Οι «βαρβαρικές» επιδρομές Νικόλαος Καραπιδάκης Τμήμα Ιστορίας Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

2. Αναγέννηση και ανθρωπισμός

2. Αναγέννηση και ανθρωπισμός κεφάλαιο 6 ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΙΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΧΩΡΩΝ ΩΣ ΤΗ ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΗΣ ΒΕΣΤΦΑΛΙΑΣ (1453-1648) 2. Αναγέννηση και ανθρωπισμός Ορισμός Πρόκειται για μια γενικότερη πνευματική

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6. ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6. ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6. ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 6 ος 9 ος αι Οικονομική κατάσταση στο Βυζάντιο από το β μισό του 6 ου αι. αρχές 9 ου αι. το κίνημα του Θωμά του Σλάβου 6 ος 8 ος αι. Προβλήματα δημογραφικά Προβλήματα

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτική, Πόλεμος, Στρατηγική

Πολιτική, Πόλεμος, Στρατηγική ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 3: Από την ρωμαϊκή λεγεώνα στον Μεσαίωνα Γιώργος Μαργαρίτης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι 1 Ενότητα #2: Βασικές Γνώσεις I Ο πολιτισμός στη βαρβαρική δύση (5 ος 8 ο ς αι.) Νικόλαος Καραπιδάκης Τμήμα Ιστορίας 2 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΣΔΡΟΛΙΑ 7 η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία Αγιάς. Ανάδειξη και αξιοποίηση.

ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΣΔΡΟΛΙΑ 7 η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία Αγιάς. Ανάδειξη και αξιοποίηση. ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΣΔΡΟΛΙΑ 7 η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία Αγιάς. Ανάδειξη και αξιοποίηση. Στρατηγική θέση της Αγιάς Η περιοχή της Αγιάς χαρακτηρίζεται κυρίως από την εύφορη κοιλάδα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΣΑΙΩΝΑ ΣΤΗΝΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ

ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΣΑΙΩΝΑ ΣΤΗΝΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΣΑΙΩΝΑ ΣΤΗΝΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ εμφανίζεται ΣΤΗ ΒΟΡΕΙΑ ΙΤΑΛΙΑ Επηρεάζεται από το ελληνικό και ρωμαϊκό πολιτισμό ΟΥΜΑΝΙΣΜΟΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΘΕΑΤΡΟ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ Αξία στον ΝΤΑ ΒΙΝΤΣΙ ΣΑΙΞΠΗΡ ΚΟΠΕΡΝΙΚΟΣ Άνθρωπο ΜΙΧΑΗΛ

Διαβάστε περισσότερα

«Η ευρωπαϊκή ταυτότητα του μέλλοντος»

«Η ευρωπαϊκή ταυτότητα του μέλλοντος» «Η ευρωπαϊκή ταυτότητα του μέλλοντος» 1 Είναι σημαντική προϋπόθεση για τη δημοκρατία και το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ένωσης η καλλιέργεια της ευρωπαϊκής ταυτότητας δίπλα στις εθνικές ταυτότητες των πολιτών

Διαβάστε περισσότερα

α. Προς αναζήτηση νέων δρόμων της τουρκικής κατάκτησης που είχε διακόψει την επικοινωνία Ευρώπης Ασίας της έλλειψης πολύτιμων μετάλλων στην Ευρώπη

α. Προς αναζήτηση νέων δρόμων της τουρκικής κατάκτησης που είχε διακόψει την επικοινωνία Ευρώπης Ασίας της έλλειψης πολύτιμων μετάλλων στην Ευρώπη Σελ. 122 3. Οι ανακαλύψεις α. Προς αναζήτηση νέων δρόμων Η αναζήτηση νέων δρόμων είναι αναγκαία εξαιτίας : της τουρκικής κατάκτησης που είχε διακόψει την επικοινωνία Ευρώπης Ασίας της έλλειψης πολύτιμων

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2012-13

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2012-13 ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2012-13 ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΠΟ10 ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ

ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ ΕΠΟ 10-1 η Γραπτή Εργασία 2008-2009 Εξετάστε τις σχέσεις κοσμικής και εκκλησιαστικής εξουσίας στην Καθολική Δύση από τον 5ο έως και τον 13ο αιώνα. Ενισχύεται ή αποδυναμώνεται η εκκλησιαστική εξουσία σε

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι 1 Ενότητα #2: Βασικές Γνώσεις I Το τέλος του ρωμαϊκού κόσμου. Νικόλαος Καραπιδάκης Τμήμα Ιστορίας 2 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Οι Άγιοι της Θεσσαλονίκης.

Οι Άγιοι της Θεσσαλονίκης. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Οι Άγιοι της. Ενότητα 1: Θεσσαλονίκη: Ιστορικά και Πολιτισµικά Χαρακτηριστικά Συµεών Πασχαλίδης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

Η επέμβαση στη Νάπολη, 1850 και 1855.

Η επέμβαση στη Νάπολη, 1850 και 1855. Η περίπωση του ιστορικου κέντρου της Bologna Ο σχεδιασμός των ιστορικών κέντρων της Ιταλίας Ο Giovannoni στο «Παλαιές πόλεις και νέα κτίρια» αναφέρει ότι Οι ιστορικές φάσεις δεν πρέπει να αποβληθούν ή

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΣ 1. Τα πολύ παλιά χρόνια, όταν οι άνθρωποι δημιούργησαν οικισμούς, άρχισαν να καλλιεργούν τη γη και να εκτρέφουν ζώα. Επειδή τα μέταλλα δεν είχαν ανακαλυφθεί ακόμα, οι συναλλαγές τους

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦ. 4. ΟΙ ΑΡΑΒΙΚΕΣ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

ΚΕΦ. 4. ΟΙ ΑΡΑΒΙΚΕΣ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΚΕΦ. 4. ΟΙ ΑΡΑΒΙΚΕΣ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ α. η αραβική εξάπλωση με την καθοδήγηση των δύο πρώτων χαλιφών οι Άραβες εισέβαλαν και κατέκτησαν σε σύντομο χρονικό διάστημα τις πλούσιες χώρες της Εγγύς

Διαβάστε περισσότερα

Η Τέχνη της Αναγέννησης-Μανιερισμός

Η Τέχνη της Αναγέννησης-Μανιερισμός Η Τέχνη της Αναγέννησης-Μανιερισμός Τμήμα Πλαστικών Τεχνών και Επιστημών της Τέχνης Σχολή Καλών Τεχνών Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Διδάσκουσα: Δρ Βικτώρια Φερεντίνου 1. Εισαγωγή στην τέχνη της Αναγέννησης Αναγέννηση

Διαβάστε περισσότερα

Βενετοί Μέρος Κωνσταντινούπολης + νησιά + λιμάνια Αιγαίου, Ιονίου

Βενετοί Μέρος Κωνσταντινούπολης + νησιά + λιμάνια Αιγαίου, Ιονίου Αυτοκρατορία Κωνσταντινούπολης Βαλδουίνος της Φλάνδρας Βασίλειο Θεσσαλονίκης Θρακικά, μακεδονικά εδάφη Βονιφάτιος Μομφερατικός Δουκάτο Αθηνών Καταλανοί (πρωτεύουσα Θήβα) Μαγιόλοι Βενετοί Μέρος Κωνσταντινούπολης

Διαβάστε περισσότερα

Διαφωτισμός και Επανάσταση. 2 ο μάθημα

Διαφωτισμός και Επανάσταση. 2 ο μάθημα Διαφωτισμός και Επανάσταση 2 ο μάθημα 10.10.2018 Τι είναι ο Διαφωτισμός; Διαφωτισμός Τι πρεσβεύουν οι Διαφωτιστές; 1. τον ορθολογισμό και την πίστη στην πρόοδο, 2. αλλαγές σε όλες τις πτυχές της ανθρώπινης

Διαβάστε περισσότερα

2. ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ

2. ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ 2. ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ Συμπλήρωση κενών ακόλουθες λέξεις (τρεις λέξεις περισσεύουν): βιβλιοθήκη, Βαλκανική, ανθρωπιστικός, πανεπιστήμιο, χειρόγραφο, Ιταλική, τυπογραφία, σπάνιος. Η Αναγέννηση και

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία Ελληνικού και Ρωμαϊκού Δικαίου

Ιστορία Ελληνικού και Ρωμαϊκού Δικαίου ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ιστορία Ελληνικού και Ρωμαϊκού Δικαίου Ενότητα 8: Η Βασιλεία Παπακωνσταντίνου Καλλιόπη Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΡΑΠΤΗ. Γενική άποψη του οικισμού. Το άνοιγμα στη θέα. Η περιοχή μελέτης

ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΡΑΠΤΗ. Γενική άποψη του οικισμού. Το άνοιγμα στη θέα. Η περιοχή μελέτης ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΡΑΠΤΗ Το Ράπτη είναι ένα τυπικό παράδειγμα οικισμού στα ορεινά του νομού Ηλείας :δε χαρακτηρίζεται για τον παραδοσιακό του χαρακτήρα αλλά κυρίως για το πλούσιο φυσικό του περιβάλλον, που όμως

Διαβάστε περισσότερα

Η Αμμόχωστος (λατινικά: Famagusta, τούρκικα: Gazimağusa), είναι πόλη στην Κύπρο και βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα του νησιού, στον κόλπο που φέρει και

Η Αμμόχωστος (λατινικά: Famagusta, τούρκικα: Gazimağusa), είναι πόλη στην Κύπρο και βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα του νησιού, στον κόλπο που φέρει και Μάριος Πρέτα Η Αμμόχωστος (λατινικά: Famagusta, τούρκικα: Gazimağusa), είναι πόλη στην Κύπρο και βρίσκεται στο ανατολικό τμήμα του νησιού, στον κόλπο που φέρει και το όνομά της. Η αρχαία Αμμόχωστος έφερε

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΑΡΙΑ ΒΕΝΕΤΟΥΛΙΑ, Α1 ΜΑΡΙΑ ΒΟΥΓΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ, Α1 2015-2016 ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΦΟΡΤΣΕΡΑ Ο ΠΟΛΙΤΙΣΜΌΣ ΠΟΥ ΈΜΕΙΝΕ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΊΑ Ο ΜΥΚΗΝΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Κύπρου ΑΡΗ 311. Τμήμα Αρχιτεκτονικής Εαρινό Εξάμηνο 2013 ΠΕΡΑ ΟΡΕΙΝΗΣ. Χωριό: Πέρα Ορεινής Θέμα μελέτης: Προσόψεις.

Πανεπιστήμιο Κύπρου ΑΡΗ 311. Τμήμα Αρχιτεκτονικής Εαρινό Εξάμηνο 2013 ΠΕΡΑ ΟΡΕΙΝΗΣ. Χωριό: Πέρα Ορεινής Θέμα μελέτης: Προσόψεις. Πανεπιστήμιο Κύπρου ΑΡΗ 311 Πολυτεχνική Σχολή Παραδοσιακή Αρχιτεκτονική Τμήμα Αρχιτεκτονικής Εαρινό Εξάμηνο 2013 Χωριό: Πέρα Ορεινής Θέμα μελέτης: Προσόψεις ΠΕΡΑ ΟΡΕΙΝΗΣ Φαρζανέ Κοχαρή ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2ης ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2ης ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ ΕΛΠ 11: Ελληνική Ιστορία Ακ. Έτος: 2008-9 ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2ης ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΘΕΜΑ: Η βυζαντινή αριστοκρατία κατά τους 9 ο έως 12 ο αιώνα: δομή και χαρακτηριστικά, ανάπτυξη και σχέσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ 9. "Χαλκίδα - Ιστορική Εξέλιξη και Σύγχρονα Ζητήματα Σχεδιασμού"

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ 9. Χαλκίδα - Ιστορική Εξέλιξη και Σύγχρονα Ζητήματα Σχεδιασμού ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ 9 "Χαλκίδα - Ιστορική Εξέλιξη και Σύγχρονα Ζητήματα Σχεδιασμού" Περιοχές αρχαιοτήτων κλασική περίοδος ελληνιστική ρωμαϊκή περιόδος μεσαιωνική περίοδος νεοκλασσική περίοδος Η θέση

Διαβάστε περισσότερα

Η ιστορική εξέλιξη των μουσείων από την Αρχαία Ελλάδα έως και τον 20ο αιώνα

Η ιστορική εξέλιξη των μουσείων από την Αρχαία Ελλάδα έως και τον 20ο αιώνα 1 Απριλίου 2014 Η ιστορική εξέλιξη των μουσείων από την Αρχαία Ελλάδα έως και τον 20ο αιώνα Πολιτισμός / Μουσεία Αναστασία Ματσαρίδου, Εικαστικός Νέο μουσείο Ακρόπολης Αθηνών Το μουσείο χαράζει μια μακραίωνη

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ Μ.Μ.Ε. ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΩΝ

ΤΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ Μ.Μ.Ε. ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΩΝ Ημερομηνία Ανάρτησης: 01/10/1999 ΤΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ Μ.Μ.Ε. ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΩΝ Ομιλία του γενικού γραμματέα της ΕΣΗΕΑ κ. Μ. ΜΑΘΙΟΥΔΑΚΗ στο 3ο Διεθνές Συνέδριο στα Χανιά της Κρήτης Εύστοχη η επιλογή

Διαβάστε περισσότερα

Η Βυζαντινή Κωνσταντινούπολη

Η Βυζαντινή Κωνσταντινούπολη Η Βυζαντινή Κωνσταντινούπολη ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΠΑΓΚΑΛΟΣ Ε ΤΑΞΗ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ Σελίδα 1 Κωνσταντινούπολη Η ξακουστή και δοξασµένη πολιτεία, µε τη λαµπρή, χιλιόχρονη ιστορία, που για δέκα αιώνες δέσποζε πρωτεύουσα της

Διαβάστε περισσότερα

Εκεί που φυλάσσονται τα γράμματα του Γέρου του Μοριά

Εκεί που φυλάσσονται τα γράμματα του Γέρου του Μοριά 11/02/2019 Εκεί που φυλάσσονται τα γράμματα του Γέρου του Μοριά / Ιερές Μονές Η Ιερά Μονή Τιμίου Προδρόμου κοντά στη Στεμνίτσα και τη Δημητσάνα Αρκαδίας είναι επιβλητικές και προκαλούν δέος. Πρόκειται

Διαβάστε περισσότερα

Βασικές Θεωρίες Αστικής Κοινωνιολογίας. Σημειώσεις της Μαρίας Βασιλείου

Βασικές Θεωρίες Αστικής Κοινωνιολογίας. Σημειώσεις της Μαρίας Βασιλείου Βασικές Θεωρίες Αστικής Κοινωνιολογίας Σημειώσεις της Μαρίας Βασιλείου Ηπόλη, όπως την αντιλαμβανόμαστε, είναι μια ιδέα του Διαφωτισμού Ο Ρομαντισμός την αμφισβήτησε Η Μετανεωτερικότητα την διαπραγματεύεται

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΟΛΕΙΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΟΛΕΙΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΟΛΕΙΣ Πόλη: Οικισμός μόνιμου χαρακτήρα με μικρό ή μεγάλο πληθυσμιακό μέγεθος, δομημένος έτσι ώστε να εξυπηρετεί τη ζωή των κατοίκων της. Οικισμός: Κατοικημένη περιοχή, οριοθετημένη

Διαβάστε περισσότερα

Ι. ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β': Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ ( π.Χ.) 3. Ο ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ. - Η Κρήτη κατοικήθηκε για πρώτη φορά τη... εποχή.

Ι. ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β': Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ ( π.Χ.) 3. Ο ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ. - Η Κρήτη κατοικήθηκε για πρώτη φορά τη... εποχή. Ι. ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β': Η ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ (3000-1100π.Χ.) 3. Ο ΜΙΝΩΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ - Η Κρήτη κατοικήθηκε για πρώτη φορά τη... εποχή. - Ο σημαντικότερος οικισμός ήταν η... - Κατά τη 2 η και 3 η χιλιετία

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτιστική διαδρομή στην Κάτω Ιταλία

Πολιτιστική διαδρομή στην Κάτω Ιταλία Πολιτιστική διαδρομή στην Κάτω Ιταλία 11 ο Γυμνάσιο Αχαρνών Το εξώφυλλο του βιβλίου μας Αχαρναί 2010 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Πρόλογος Αρχαίες αποικίες Πυθαγόρας ο Σάμιος Η διάλεκτος των Ελλήνων της Κάτω Ιταλίας

Διαβάστε περισσότερα

Αποτυπώσεις Μνημείων και Αρχαιολογικών Χώρων

Αποτυπώσεις Μνημείων και Αρχαιολογικών Χώρων ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Αποτυπώσεις Μνημείων και Αρχαιολογικών Χώρων Ενότητα 1 : Εισαγωγή Τοκμακίδης Κωνσταντίνος Τμήμα Αγρονόμων & Τοπογράφων Μηχανικών Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 1 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Διάλεξη 1 η. Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Νομικής ΑΠΘ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διάλεξη 1 η Κυριάκος Κυριαζόπουλος, Επίκουρος Καθηγητής ΑΠΘ Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

Ειδικά Θέματα Αγροτικής Κοινωνιολογίας

Ειδικά Θέματα Αγροτικής Κοινωνιολογίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ειδικά Θέματα Αγροτικής Κοινωνιολογίας Ενότητα 2 η : Μεταβαλλόμενη ύπαιθρος & Αγροτική Κοινωνία Μαρία Παρταλίδου Άδειες Χρήσης Το παρόν

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία της πόλης και της πολεοδομίας

Ιστορία της πόλης και της πολεοδομίας Ιστορία της πόλης και της πολεοδομίας Ενότητα 1: Aντικείμενο και εννοιολογικοί προσδιορισμοί Δώρα Μονιούδη-Γαβαλά Σχολή Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων Τμήμα Διαχείρισης Πολιτισμικού Περιβάλλοντος

Διαβάστε περισσότερα

Οι βυζαντινοί μοναχοί και η Eλληνική γλώσσα στη μεσαιωνική περίοδο στο Σαλέντο

Οι βυζαντινοί μοναχοί και η Eλληνική γλώσσα στη μεσαιωνική περίοδο στο Σαλέντο Οι βυζαντινοί μοναχοί και η Eλληνική γλώσσα στη μεσαιωνική περίοδο στο Σαλέντο CATERINA MALANDUGNO Φοιτήτρια Το 741 ο Κωνσταντίνος Κοπρώνυμος ακολουθώντας τα βήματα του Λεόντος Γ ξεκίνησε μία σκληρή καταδίωξη

Διαβάστε περισσότερα

Φιλικές σχέσεις και συγκρούσεις με τους Βούλγαρους και τους Ρώσους Α. Οι Βούλγαροι α μέρος

Φιλικές σχέσεις και συγκρούσεις με τους Βούλγαρους και τους Ρώσους Α. Οι Βούλγαροι α μέρος Φιλικές σχέσεις και συγκρούσεις με τους Βούλγαρους και τους Ρώσους Α. Οι Βούλγαροι α μέρος Βούλγαροι Αρχικά ζουν σε εδάφη του Βυζαντίου εμποδίζουν άλλους λαούς να μετακινηθούν Αργότερα ιδρύουν κράτος προσπαθούν

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΕΠΟ32 ΔΥΟ ΘΕΣΜΟΙ ΔΙΑΜΟΡΦΩΤΕΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ - ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΟΔΩΡΗΣ ΣΟΛΔΑΤΟΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2010 1560 ΛΕΞΕΙΣ Εκφώνηση εργασίας: Αναλύστε τις ιδιαίτερες κοινωνικοοικονομικές

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι Ενότητα #3: Βασικές Γνώσεις II Τα βαρβαρικά βασίλεια Νικόλαος Καραπιδάκης Τμήμα Ιστορίας 1 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

30α. Η τέταρτη σταυροφορία και η άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους

30α. Η τέταρτη σταυροφορία και η άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους 30α. Η τέταρτη σταυροφορία και η άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους Οι σταυροφόροι βοηθούμενοι από τους Βενετούς καταλαμβάνουν την Πόλη. Πολλοί Έλληνες αναγκάζονται να φύγουν και να ιδρύσουν

Διαβάστε περισσότερα

Η ΚΡΙΣΗ ΞΕΠΕΡΑΣΤΗΚΕ ΚΑΘΩΣ ΛΕΝΕ;

Η ΚΡΙΣΗ ΞΕΠΕΡΑΣΤΗΚΕ ΚΑΘΩΣ ΛΕΝΕ; Η ΚΡΙΣΗ ΞΕΠΕΡΑΣΤΗΚΕ ΚΑΘΩΣ ΛΕΝΕ; Καθώς έχουν περάσει, από το 2008 οπότε και ξέσπασε η μεγαλύτερη καπιταλιστική κρίση μετά την κρίση του 1929, οι πάντες σχεδόν συμπεριφέρονται σαν να έχει ξεπεραστεί η κρίση

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. Χλωρίδα και Πανίδα

ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ. Χλωρίδα και Πανίδα ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Χλωρίδα και Πανίδα ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΤΥΠΟΥ Ερωτήσεις της µορφής σωστό-λάθος Σηµειώστε αν είναι σωστή ή λάθος καθεµιά από τις παρακάτω προτάσεις περιβάλλοντας µε ένα κύκλο το αντίστοιχο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΝΑΒΡΥΤΩΝ ΣΧ. ΕΤΟΣ 2010 2011 ΤΑΞΗ Β ΤΜΗΜΑ 1 Ο ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ: ΑΠΟ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ ΤΟΥ ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΥ ΩΣ ΤΗΝ Α- ΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΚΑΙ Η ΙΕΡΑΡΧΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ

ΤΟ ΜΕΓΕΘΟΣ ΚΑΙ Η ΙΕΡΑΡΧΙΑ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ Οι πόλεις δεν έχουν το ίδιο μέγεθος, αλλά όσο αυξάνεται ο πληθυσμός των πόλεων τόσο μειώνεται ο αριθμός τους. Οι οικισμοί βρίσκονται σε συνεχείς σχέσεις αλληλεξάρτησης, οι οποίες μεταβάλλονται με το χρόνο

Διαβάστε περισσότερα

Υπεύθυνη καθηγήτρια: κα. Π. Γιαννακοπούλου Μαθήτριες: Ασσάτωφ Άννα, Μιχαλιού Μαντώ, Αργύρη Μαρία, Τσαουσίδου - Πετρίτση Σοφία Τμήμα: Α3

Υπεύθυνη καθηγήτρια: κα. Π. Γιαννακοπούλου Μαθήτριες: Ασσάτωφ Άννα, Μιχαλιού Μαντώ, Αργύρη Μαρία, Τσαουσίδου - Πετρίτση Σοφία Τμήμα: Α3 Υπεύθυνη καθηγήτρια: κα. Π. Γιαννακοπούλου Μαθήτριες: Ασσάτωφ Άννα, Μιχαλιού Μαντώ, Αργύρη Μαρία, Τσαουσίδου - Πετρίτση Σοφία Τμήμα: Α3 Η Σπάρτη ήταν πόλη- κράτος στην Αρχαία Ελλάδα, χτισμένη στις όχθες

Διαβάστε περισσότερα

Δελτίο Τύπου. «Εξαμηνιαία έρευνα του ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ για την αποτύπωση της επιχειρηματικής δραστηριότητας στις κεντρικές εμπορικές αγορές»

Δελτίο Τύπου. «Εξαμηνιαία έρευνα του ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ για την αποτύπωση της επιχειρηματικής δραστηριότητας στις κεντρικές εμπορικές αγορές» Αθήνα, 13 Απριλίου 2016 Δελτίο Τύπου «Εξαμηνιαία έρευνα του ΙΝΕΜΥ-ΕΣΕΕ για την αποτύπωση της επιχειρηματικής δραστηριότητας στις κεντρικές εμπορικές αγορές» Η έρευνα καταγραφής των επιχειρήσεων σε επιλεγμένες

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΒΔΟΜΗ Η ΠΡΩΙΜΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΒΔΟΜΗ Η ΠΡΩΙΜΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΒΔΟΜΗ Η ΠΡΩΙΜΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ 1. Εισαγωγή - Η πιο παραμελημένη περίοδος της ιστορίας της Ελληνικής είναι η μεσαιωνική. Για λόγους καθαρά ιδεολογικούς και πολιτικούς, το

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ANNALES ΚΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΤΑ ANNALES ΚΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΑ ANNALES ΚΑΙ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΠΟ11 ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ - ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΟΔΩΡΗΣ ΣΟΛΔΑΤΟΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 2009 1450 ΛΕΞΕΙΣ Εκφώνηση εργασίας: Συγκρίνετε τη μεθοδολογία

Διαβάστε περισσότερα

Η πόλη και οι λειτουργίες της.

Η πόλη και οι λειτουργίες της. Η πόλη και οι λειτουργίες της. Η έννοια του οικισµού. Τον αστικό χώρο χαρακτηρίζουν τα εξής δύο κύρια στοιχεία: 1. Το «κέλυφος», το οποίο αποτελείται από οικοδομικούς όγκους και τεχνικό εξοπλισμό συσσωρευμένους

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΒΙΩΜΑΤΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ(Project)

ΣΧΕΔΙΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΒΙΩΜΑΤΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ(Project) ΣΧΕΔΙΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΒΙΩΜΑΤΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ(Project) Θέµα: Εσωτερική πολιτική της Μακεδονικής δυναστείας 9 ος - 11 ος αιώνας Οργάνωση σχεδίου Έλσα Βαρδάκα Εφαρµογή Σε συνεργασία

Διαβάστε περισσότερα

ΡΩΜΑΪΚΗ ΣΥΓΚΛΗΤΟΣ ΠΡΟΤΥΠΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΝΑΒΡΥΤΩΝ ΣΧ.ΕΤΟΣ : ΤΑΞΗ : Α 1 ΜΑΘΗΜΑ : ΙΣΤΟΡΙΑ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓ: ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ ΒΑΡΒΑΡΑ

ΡΩΜΑΪΚΗ ΣΥΓΚΛΗΤΟΣ ΠΡΟΤΥΠΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΝΑΒΡΥΤΩΝ ΣΧ.ΕΤΟΣ : ΤΑΞΗ : Α 1 ΜΑΘΗΜΑ : ΙΣΤΟΡΙΑ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓ: ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ ΒΑΡΒΑΡΑ ΡΩΜΑΪΚΗ ΣΥΓΚΛΗΤΟΣ ΠΡΟΤΥΠΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΝΑΒΡΥΤΩΝ ΣΧ.ΕΤΟΣ : 2017-2018 ΤΑΞΗ : Α 1 ΜΑΘΗΜΑ : ΙΣΤΟΡΙΑ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓ: ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ ΒΑΡΒΑΡΑ Γκουτζίνα Ιφιγένεια, Δροσινού Μαρία Γεωργία ΟΡΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΣΗΜΑΣΙΑ Ο όρος «Σύγκλητος»

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ στα αποσπάσματα των εγχειριδίων που ακολουθούν : 1]προσέξτε α) το όνομα του Βυζαντίου β) το μέγεθος

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ στα αποσπάσματα των εγχειριδίων που ακολουθούν : 1]προσέξτε α) το όνομα του Βυζαντίου β) το μέγεθος ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ στα αποσπάσματα των εγχειριδίων που ακολουθούν : 1]προσέξτε α) το όνομα του Βυζαντίου β) το μέγεθος και τον τόνο της αποτίμησης γ) τα στοιχεία της ιστορικής

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 6. Η κρίση στα Βαλκάνια (σελ )

Κεφάλαιο 6. Η κρίση στα Βαλκάνια (σελ ) Ιστορία ΣΤ τάξης 4 η Ενότητα «Η Ελλάδα στον 19 ο αιώνα» 1 Κεφάλαιο 6 Η κρίση στα Βαλκάνια (σελ. 170 173) Στη διάρκεια του 19ου αιώνα η Οθωµανική Αυτοκρατορία αντιµετώπισε πολλά προβλήµατα και άρχισε σταδιακά

Διαβάστε περισσότερα

1 ΕΚΘΕΣΗ ΕΚΦΡΑΣΗ B ΛΥΚΕΙΟΥ (Θεωρία Σχολικού βιβλίου, σελ. 249-257) A.ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΓΡΑΠΤΟ ΛΟΓΟ 1. Κρατώ σηµειώσεις κατά παράγραφο 1. Εντοπίζω τα κύρια συστατικά της παραγράφου 2. Παρουσιάζω παραλλαγές

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ (σελ.84-97) Α. Βασιλεία α. Δικαίωμα να ψηφίζουν για ζητήματα της πόλης είχαν όλοι οι πολίτες, ακόμα και οι πιο φτωχοί

ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ (σελ.84-97) Α. Βασιλεία α. Δικαίωμα να ψηφίζουν για ζητήματα της πόλης είχαν όλοι οι πολίτες, ακόμα και οι πιο φτωχοί 1. Να αντιστοιχήσετε τις λέξεις της στήλης Α με αυτές της στήλης Β. Α Β Α. Βασιλεία α. Δικαίωμα να ψηφίζουν για ζητήματα της πόλης είχαν όλοι οι πολίτες, ακόμα και οι πιο φτωχοί Β. Αριστοκρατία β. Κριτήριο

Διαβάστε περισσότερα

ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΡΑΛΙΜΝΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ ΙΟΥΝΙΟΥ 2013

ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΡΑΛΙΜΝΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ ΙΟΥΝΙΟΥ 2013 ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΡΑΛΙΜΝΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ: 2012 2013 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ ΙΟΥΝΙΟΥ 2013 ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 03/06/2013 ΤΑΞΗ: Α ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 2:30 ΩΡΑ: 10:45 13:15 Όνομα μαθητή/τριας:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ Η ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΚΑΙ ΛΑΪΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ Η ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΚΑΙ ΛΑΪΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ Η ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΚΑΙ ΛΑΪΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΚΗ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ ΑΠΟ ΤΟ 1900 ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ PROJECT 3 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΟΜΑΔΑΣ 1 v ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΩΡΓΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Το Μεσαιωνικό Κάστρο Λεμεσού.

Το Μεσαιωνικό Κάστρο Λεμεσού. Το Μεσαιωνικό Κάστρο Λεμεσού. 1 Περιεχόμενα: Εισαγωγή σελ.3 Ιστορική αναδρομή σελ.4 Περιγραφή του χώρου σελ.5-7 Βιβλιογραφία σελ.8 Παράρτημα σελ.9-10 2 Εισαγωγή. Στο κέντρο της Λεμεσού υπάρχει το Κάστρο

Διαβάστε περισσότερα

1 η Αιτία: 2 η Αιτία: 3 η Αιτία:

1 η Αιτία: 2 η Αιτία: 3 η Αιτία: Εικονομαχία Αιτίες Συνέπειες Ορισμός: η θρησκευτική και πολιτική διαμάχη για τη λατρεία των εικόνων. 1 η Αιτία: 1η Συνέπεια: Αντίπαλες πλευρές: εικονομάχοι > το επίσημο κράτος και τμήμα του πληθυσμού εικονόφιλοι

Διαβάστε περισσότερα

«Αρχαιολογικοί χώροι και περιβαλλοντική εκπαίδευση- η μελέτη περίπτωσης της αρχαίας Μεσσήνης»

«Αρχαιολογικοί χώροι και περιβαλλοντική εκπαίδευση- η μελέτη περίπτωσης της αρχαίας Μεσσήνης» «Αρχαιολογικοί χώροι και περιβαλλοντική εκπαίδευση- η μελέτη περίπτωσης της αρχαίας Μεσσήνης» Μαρία Μπαλάσκα & Ιωάννα Ραβάνη, μέλη της Π.Ο. του ΚΠΕ Καλαμάτας Οι περιβαλλοντικές συνθήκες, επηρεάζουν τον

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ

ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΠΡΩΙΜΗ ΚΑΙ ΜΕΣΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΠΕΡΙΟΔΟ ΕΠΟ30 ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΙ ΔΥΤΙΚΟΣ ΚΟΣΜΟΣ ΠΡΩΤΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2014 ΘΟΔΩΡΗΣ ΣΟΛΔΑΤΟΣ 2300 ΛΕΞΕΙΣ Εκφώνηση εργασίας: Από τους

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΓΥΠΤΟΣ:Η ΧΩΡΑ ΤΟΥ ΝΕΙΛΟΥ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΤΑΞΕΙΣ Α 1,Α 2

ΑΙΓΥΠΤΟΣ:Η ΧΩΡΑ ΤΟΥ ΝΕΙΛΟΥ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΤΑΞΕΙΣ Α 1,Α 2 ΑΙΓΥΠΤΟΣ:Η ΧΩΡΑ ΤΟΥ ΝΕΙΛΟΥ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΤΑΞΕΙΣ Α 1,Α 2 Η αρχή του Αιγυπτιακού πολιτισμού Αρχαία Περίοδος Με βάση τα τελευταία συμπεράσματα των επιστημονικών ερευνών, η χρονολόγηση των διαφόρων εποχών της

Διαβάστε περισσότερα

Δημογραφία. Ενότητα 11.1: Παράδειγμα - Περιφερειακές διαφοροποιήσεις και ανισότητες του προσδόκιμου ζωής στη γέννηση

Δημογραφία. Ενότητα 11.1: Παράδειγμα - Περιφερειακές διαφοροποιήσεις και ανισότητες του προσδόκιμου ζωής στη γέννηση ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Δημογραφία Ενότητα 11.1: Παράδειγμα - Περιφερειακές διαφοροποιήσεις και ανισότητες του προσδόκιμου ζωής στη γέννηση Μιχάλης Αγοραστάκης Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας &

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. - Γενική Εισαγωγή..2. - Iστορική αναδρομή...3-4. - Περιγραφή του χώρου...5-8. - Επίλογος...9. - Βιβλιογραφία 10

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. - Γενική Εισαγωγή..2. - Iστορική αναδρομή...3-4. - Περιγραφή του χώρου...5-8. - Επίλογος...9. - Βιβλιογραφία 10 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ - Γενική Εισαγωγή..2 - Iστορική αναδρομή....3-4 - Περιγραφή του χώρου.....5-8 - Επίλογος...9 - Βιβλιογραφία 10 1 Γενική Εισαγωγή Επίσκεψη στο Επαρχιακό Μουσείο Πάφου Το Επαρχιακό Μουσείο της

Διαβάστε περισσότερα

ΗΕΠΟΧΗΤΗΣΑΚΜΗΣ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΕΡΜΑΤΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑΣ ΩΣ ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 843-1054

ΗΕΠΟΧΗΤΗΣΑΚΜΗΣ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΕΡΜΑΤΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑΣ ΩΣ ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 843-1054 ΗΕΠΟΧΗΤΗΣΑΚΜΗΣ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΕΡΜΑΤΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑΣ ΩΣ ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 843-1054 Η ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΑΚΜΗΣ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΕΡΜΑΤΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑΣ ΩΣ ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 843-1054 867 886 912 913

Διαβάστε περισσότερα

Άνθρωπος και δοµηµένο περιβάλλον

Άνθρωπος και δοµηµένο περιβάλλον ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Άνθρωπος και δοµηµένο περιβάλλον Α. Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής Επιλέξετε τη σωστή από τις παρακάτω προτάσεις, θέτοντάς την σε κύκλο. 1. Το περιβάλλον γίνεται ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΝΕΣ α) όταν µέσα

Διαβάστε περισσότερα

Η Αφρική είναι η τρίτη σε μέγεθος ήπειρος του πλανήτη μας, μετά την Ασία και την Αμερική. Η έκτασή της είναι, χωρίς τα νησιά, 29,2 εκατομμύρια τετρ. χ

Η Αφρική είναι η τρίτη σε μέγεθος ήπειρος του πλανήτη μας, μετά την Ασία και την Αμερική. Η έκτασή της είναι, χωρίς τα νησιά, 29,2 εκατομμύρια τετρ. χ Β. Π. Γ. Π. Η Αφρική είναι η τρίτη σε μέγεθος ήπειρος του πλανήτη μας, μετά την Ασία και την Αμερική. Η έκτασή της είναι, χωρίς τα νησιά, 29,2 εκατομμύρια τετρ. χιλιόμετρα, ενώ με τα νησιά φτάνει τα 30,2

Διαβάστε περισσότερα

Ανάβρυτα Συντελεστές: Αγγελάκης Άγγελος Αδαμάκης Παύλος Τσαντά Ιωάννα Σωτηροπούλου Κωνσταντίνα

Ανάβρυτα Συντελεστές: Αγγελάκης Άγγελος Αδαμάκης Παύλος Τσαντά Ιωάννα Σωτηροπούλου Κωνσταντίνα Ανάβρυτα 2015 2016 Συντελεστές: Αγγελάκης Άγγελος Αδαμάκης Παύλος Τσαντά Ιωάννα Σωτηροπούλου Κωνσταντίνα Γεωργική Οικονομία Τα πρώτα βήματα στην γεωργική οικονομία γίνονται κατά την Μυκηναϊκήεποχή. Τηνεποχήαυτή:

Διαβάστε περισσότερα