the neuron stimulating zine

Transcript

1 the neuron stimulating zine [τεύχος 019] - [130211] - [διανέμεται χωρίς αντίτιμο] i am the cover!!!

2 . περιεχόμενα.03. το ημερολόγιο ενός τρελού [comzeradd].04. παραμύθι με δράκο [τρελός].08. δέκα εκδοχές μιας αυτοκτονίας (η εκδοχή του επαναστάτη) / η αράχνη [ν.γ. λυκομήτρος].07. οι χίμαιρες του μέλλοντός μας [μ.].08. της αποχώρησης [georgia_s_onar].09. οδός ελλήνων 74 [κ. καφρίτσας].10. επανάσταση [hobbistas].12. α-τάλαντες επαναστάσεις [βάσια τσώτσου].13. ανθολόγιο σε χρήση [γιάννης τέλιος].16. άρωμα γυναίκας [συνέντευξη της Ε. Ζεγκίνογλου].19. αφιέρωμα στις ταινίες γοτθικού τρόμου μέρος 3ο [baphomet].23. βιβλιοπαρουσίαση - toxique [στεύη].24. u2 richtung pankow μέρος 2ο [bill mccai].26. οι νάνοι του θανάτου [τζόναθαν κόου].29. περίεργος και υπέροχος κόσμος [άγνωστος ιταλός αναβάτης].30. η χαρτούρα [madlen].31. μέρα [κ. τζαχρήστος] / ορίζοντας [δημήτρης νίκου].32. σκόνη [μυρτώ] / γύμνια [selini].33. αντίλογος [ebal].34. άνευ τόπου / γιατί να ρθει; [kioy] i am page 02

3 the neuron stimulating zine το ημερολόγιο ενός τρελού [comzeradd] Οι άνθρωποι συνηθίζουν να κυνηγούν τις ουτοπίες τους. Τουλάχιστον μέχρι κάποια ηλικία. Κι αν ο γερασμένος περίγυρος τους δεν έχει προλάβει να τους αφαιρέσει με χειρουργική ακρίβεια αυτήν ακριβώς την ικανότητα. Την ικανότητα να ονειροπολούν και να κινούνται προς την κατεύθυνση που δείχνουν τα όνειρα τους. Μερικές φορές μπορεί να χάνουμε τον στόχο. Ούτως ή άλλως δεν είναι σχεδόν ποτέ επαρκώς ορισμένος. Αλλά αυτό που έχει σημασία είναι πως ακόμα κι αν έχουμε επίγνωση της εξαιρετικής εξιδανίκευσης που έχουμε κάνει σε ένα όνειρο (σε μία χίμαιρα), το κυνήγι επίτευξης του είναι που μας καθιστά τελικά ανθρώπους. Είναι όμως αυτή η επίγνωση που λειτουργεί και ως μηχανισμός αλλοτρίωσης. Ως απαισιοδοξία για την πραγμάτωση του όποιου ονείρου. Εν τέλει όνειρο και εφιάλτης χρησιμοποιούν την ίδια μέθοδο. Και τελικά ακροβατούμε ανάμεσα στο όνειρο και στη διαχείριση της καθημερινότητας που οδηγεί σ αυτό. Ακροβατούμε... Αν έχουμε καταφέρει να διαφύγουμε απ όλους αυτούς, που προσπαθούν πεισματικά να συντηρήσουν έναν κόσμο νεκρό, που ανησυχούν πως τέτοιες ατέρμονες αναζητήσεις θα καταστρέψουν αυτόν τον κόσμο που δημιούργησαν χωρίς ίχνος φαντασίας και δημιουργικότητας, και πασχίζουν καθημερινά να μας μεταδώσουν την παραίτηση τους. Ενίοτε τα καταφέρνουν. Σπανιότερα αντιστεκόμαστε επιτυχώς. Δεν θα πρεπε όμως να είναι έτσι. Όχι. Σε καμία περίπτωση δεν θα πρεπε να είναι έτσι. «Αν ένας χάρτης του κόσμου δεν περιλαμβάνει την Ουτοπία, δεν αξίζει ούτε μια ματιά μας...» ~ l. mumford i am page 03 i am the anti-editorial

4 παραμύθι με δράκο [τρελός] «Αυτή η αναμονή με σκοτώνει.» Ήτανε τρεις στρατιώτες, όρθιοι οι καημένοι μες στο λιοπύρι. Κράνη, εξαρτήσεις, και τα λοιπά. Αυτός που είχε μιλήσει έξυνε τη μύτη του. Για την ακρίβεια, είχε χώσει το μικρό δάχτυλο του δεξιού χεριού στο δεξί ρουθούνι. Δεν έλπιζε να βρει κάτι εκεί μέσα, μόνο την έξυνε. Αμηχανία, ας πούμε. Κοίταξε τους άλλους δυο χαμογελώντας στραβά. Κρατούσαν το ντουφέκι παρά πόδα, όπως αυτός, μόνο που η στολή τους ήτανε μαύρη ενώ η δική του λευκή. «Κακό αυτό», σκέφτηκε. «Κατά βάση, τα ίδια συμφέροντα έχουμε σεις και γώ», είπε κάνοντας φιλότιμη προσπάθεια να συντηρήσει μια συζήτηση. «Άλλοι μας βάζουν να τσακωνόμαστε. Κανονικά, θα 'πρεπε να 'μαστε ενωμένοι αν θέλουμε να...» Σταμάτησε συγχυσμένος. Κόμποι ιδρώτα γυαλίζανε στο μέτωπό του εκεί ακριβώς που τέλειωνε η σκιά του κράνους του. Θα 'πρεπε να είναι ενωμένοι, βέβαια, αλλά για ποιο λόγο; Δεν του ερχότανε κανείς -το κέρατό του- κι ανάθεμα αν ήξερε τι σήμαινε αυτό το κανονικά. «Κοιτάξτε, αν είναι να σφαχτούμε, ας το κάνουμε, να τελειώνουμε μια ώρα αρχύτερα.» Έσφιξε δυνατά την κάννη του όπλου του, έτοιμος για δράση. Θα 'ριχνε πρώτα στον αριστερό. Αν ήταν λίγο τυχερός ίσως προλάβαινε να φάει και τον άλλο, μάλλον απίθανο βέβαια. Άρχισε να σηκώνει το ντουφέκι, ασήκωτο του φαινότανε. Καμιά κίνηση από τους άλλους. Τ' άφησε να πέσει στη θέση του. «Υπομονή», συνέστησε το άλογο. Ήταν κατάλευκο και πανύψηλο. Ο στρατιώτης δεν κατάλαβε πώς βρέθηκε εκεί δίπλα του, δεν ήταν μέρος για ένα άλογο αυτό. Θεώρησε καλό, πάντως, να δείξει στους άλλους ότι τα πράγματα άλλαξαν. «Λυπάμαι παιδιά, αλλά μόλις ήρθε το ιππικό. Χε-χε, το ιππικό λέω...καταλαβαίνετε.» Κανείς δε γέλασε. «Ακούστε, εγώ είχα όλη τη διάθεση να τα βρούμε μεταξύ μας, να μην είμαστε πιόνια των ιμπεριαλιστών, αλλά εσείς αδιαφορήσατε. Τώρα, λοιπόν, ακουμπήστε τα όπλα σας όμορφα-όμορφα στο χώμα χωρίς απότομες κινήσεις και δεν θα πάθει κανένας τίποτα.» Φυσικά τα πράγματα δεν ήταν τόσο απλά κι αυτό το κατάλαβε αμέσως μόλις άκουσε το μαύρο άλογο να λέει σαρκαστικά: «Φιλαράκο, είσαι τελείως πεζός!» Κι ύστερα ήταν εκείνος ο παράξενος τύπος με το λοφίο και το σπασμένο κοντάρι που ρώτησε «εδώ γίνεται το πάρτυ;» και ξαφνικά όλοι κατάλαβαν πως έχουν γίνει πλέον πολλοί. Υπερβολικά πολλοί. Πάνω στο λόφο ετοιμαζόταν να ξεσπάσει καταιγίδα. «Ποιος είσαι πάλι εσύ;» ρώτησε ο στρατιώτης. «Έφεδρος αξιωματικός Δελής Αγησίλαος, ο επονομαζόμενος και λοξός ή επίσκοπος ή μόντσας, στις υπηρεσίες σας», είπε κάνοντας μια υπόκλιση που προκάλεσε θύελλα από κουδουνίσματα. «Οι φίλοι με φωνάζουν τρελό. Είμαι αυτός που περιμένατε.» Τον έκοψε από πάνω ως κάτω. Η στολή του ήταν βέβαια λευκή αλλά θύμιζε πιότερο κοστούμι παλιάτσου μ' όλους αυτούς τους ρόμβους και τα κουδούνια. «Αυτές είναι οι ενισχύσεις;» αναρωτήθηκε. «Πλάκα μου κάνουν.» Οι άλλοι απέναντι σήκωναν κιόλας τα ντουφέκια τους. «Σιγά, κύριοι, μισό λεπτό», φώναξε ο καινούργιος. «Αν είναι να σκοτωθούμε, ας το κάνουμε τουλάχιστον πολιτισμένα. Και, κατά πρώτον, γνωρίζει κανείς σας γιατί τσακωνόμαστε;» «Μην τον ακούτε, τέτοια λέει πάντα», είπε το μαύρο άλογο. «Τον στέλνουν να σπείρει τη σύγχυση. Πυρ κατά βούληση!» «Ω, ω, ω!» φώναζε ο παλιάτσος. «Κύριοι, ψυχραιμία! Δεν φαντάζομαι ν' αρχίσετε να παίρνετε διαταγές από ζώα; Όσο για σένα, ομορφονιέ, μιας που το θέτεις έτσι με βουλές και τα συναφή, οφείλω να σου πω ότι οι δυο κατίνες», έδειξε το λόφο, «τα κανονίζουν μεταξύ τους κι αφήνουν εμάς εδώ να πλακωνόμαστε.» Το άλογο έστρεψε το βλέμμα προς τα κει που του έδειχναν. Δεν είχε πολύ φαντασία, το δύστυχο, μεταφυσικά ερωτήματα δεν τάραζαν ποτέ τον δίκαιο ύπνο του. «Εγώ τις βλέπω να τρώγονται όπως πάντα.» «Ωραίο το μαύρο συνολάκι σου χρυσή μου», έλεγε η βασίλισσα. «Ήρθε το ντεθ στη μόδα ή πενθείς το μακαρίτη;» i am page 04

5 the neuron stimulating zine Στεκόταν αγέρωχη και βλοσυρή μέσα στα τούλια, νυφούλα που την έστησε ο λεγάμενος. Ένα διάδημα από λευκόχρυσο έγερνε επικίνδυνα στα οξυζεναρισμένα μαλλιά. «Γίνεσαι μικροπρεπής και ανόητη», απάντησε η άλλη. Οι συλλαβές κροτάλισαν στα δόντια της, ζάρια σε μάρμαρο μαύρο. Μαλλιά του κοράκου -πίσσα- και ντύσιμο σκοτάδι, μέχρι και στο βλέμμα. Αλλά γι αυτό μπορεί να έφταιγε η μάσκαρα. «Δεν πρόκειται να πέσω στο επίπεδό σου.» Κι άλλη ζαριά. Η ξανθιά περιορίστηκε σ' ένα ειρωνικό ανασήκωμα του φρυδιού. Στέκονταν οι δυο τους καρφωμένες θαρρείς στη σκιά του πύργου. Χειρονομούσαν. Από κάποια απόσταση έμοιαζαν πράγματι να τσακώνονται. «Δεν μου είπες, τι κάνει ο βλαμμένος σου;» Πεντάρες. «Τον βγάλατε, λέει, απ' τη μηχανική υποστήριξη. Εξυπηρετείται μονάχος του ή...;» Ένα σαρδόνιο χαμόγελο άνθισε στα μαύρα χείλη. «Μ' αρέσει ο τρόπος σου να κρατάς το επίπεδο. Ξέρω, βέβαια, ότι το θέμα σε καίει ιδιαίτερα αλλά δεν είμαστε ομοιοπαθείς. Λοιπόν, μην περιμένεις συμπαράσταση από μένα.» «Τι θες να πεις;» Ντόρτια. «Μην κάνεις το βλάκα. Ο κόσμος το 'χει τούμπανο... Από κάποιο σημείο και μετά, χρυσή μου, το να μην του σηκώνεται είναι το λιγότερο. Όταν αρχίσουν να του τρέχουν τα σάλια, τότε στ' αλήθεια αρχίζουν τα δύσκολα. Κι όταν πια του φεύγουν κι από κάτω...» «Σκύλα! Θα σε...» Χύμηξαν η μια πάνω στην άλλη, όμως μια αόρατη δύναμη λες τις τραβούσε πίσω αφήνοντάς τις μετέωρες να αιωρούνται στην ίδια θέση. Από μακριά φαινόταν σαν μια πολύ εντυπωσιακή χορογραφία μάχης. «Θα σκοτωθούνε», είπε το άλογο. «Τρίχες κατσαρές!» Ο τρελός δεν καταδέχτηκε καν να σηκώσει το κεφάλι. Κάτι τον απασχολούσε στα νύχια του. «Θα λύνουν πάλι το ασφαλιστικό.» Η οργή του αλόγου ξέσπασε τρομερή. «Ή δειλός είσαι, ή προδότης. Δεν θα καθίσω άλλο ν' ακούω τις τρέλες σου ενώ η βασίλισσά μας κινδυνεύει. Η θέση μου είναι δίπλα της.» Κι έφυγε με καλπασμό κατά το λόφο. «Άφησέ με, άφησέ με!» ούρλιαζε η ξανθιά. «Άσε με να της μαδήσω το μαλλί τρίχα-τρίχα της πουτάνας!» «Επικοινωνείς με το υπερπέραν, καλή μου; Ποιο πνεύμα είναι τούτη τη φορά; Ο θείος Κάρολος ή ο μπαρμπα-ιωσήφ;» «Παραιτούμαι», είπε η άλλη απηυδισμένη καρφώνοντας και πάλι τα πόδια στο χώμα.«δεν έχει νόημα. Όλο το παιχνίδι είναι στημένο.» «Δεν είναι στημένο, αγάπη μου. Απλά δεν βάζουμε εμείς τους κανόνες. Δεν είμαστε καν εκείνος που τους εφαρμόζει. Εμείς...» Έκανε μια πιρουέτα. «Είμαστε απλά δυο χορεύτριες. Χόρευε γιατί μας κοιτάζουν.» Στη βάση του λόφου, ένα άλογο. Ένα υπέροχο άσπρο άλογο με δυο σκιές κάλπαζε στη βάση του λόφου. «Τι θες εδώ;» ρώτησε χωρίς να σταματήσει. «Δεν έχει δράκους το σκάκι.» «Έχουν όμως τα παραμύθια», είπε η σκιά πριν μετατραπεί σ' έναν μεγάλο ασημένιο δράκο με καυτή ανάσα. «Θα με κάψεις;» ρώτησε το άλογο. «Θα σε κάψω», είπε ο δράκος και φύσηξε. Οι στρατιώτες χειροκρότησαν. «Ωραία ιστορία», είπε ο ένας. «Ναι, πολύ συγκινητική», είπε ο άλλος. «Άντε, πάμε τώρα», είπε ο τρίτος. Αυτός με τη λευκή στολή καβάλησε το μαύρο άλογο κι έφυγε για να γίνει αστέρας της τηλεόρασης. Οι δυο βασίλισσες έγιναν διάσημο χορευτικό ντουέτο, χώρισαν απ' τα ραμολιμέντα τους και παντρευτήκαν μεταξύ τους. Ο τρελός παραμένει τρελός. Αν υπάρχουν κρυμμένοι συμβολισμοί γύρω απ' τη θυσία του αλόγου, τους αγνοεί. Επιδεικτικά. i am page 05

6 δέκα εκδοχές μιας αυτοκτονίας [ν.γ. λυκομήτρος] σημείωμα 8ο (η εκδοχή του επαναστάτη) Η χειραφέτηση της εργατικής τάξης αργεί να έρθει. Οι προλετάριοι (λούμπεν και μη) δε λένε να σπάσουν τις αλυσίδες. Ο λαός επιμένει ν ακολουθεί τις φωτισμένες πρωτοπορίες. Η κοινωνία του θεάματος εξακολουθεί να αντιστέκεται. Η πατριαρχία συνεχίζει να υφίσταται. Κι εγώ, που δεν είμαι καν επαγγελματίας επαναστάτης, λέω να ξεκινήσω μια δεύτερη εωσφορική εξέγερση βαδίζοντας στο αριστερό μονοπάτι. η αράχνη - [ν.γ. λυκομήτρος] Οι δισταγμοί, οι φόβοι και οι αποτυχίες παραμερίζονται αναπάντεχα σ ένα αέναο παιχνίδι χωρίς κανόνες. Το μόνο σίγουρο είναι ότι θα υπάρξει ένας νικητής και πολλοί ηττημένοι. Η προσμονή, η απελπισία και η αγωνία μεγεθύνονται χωρίς προηγούμενο αφού κανείς δε γνωρίζει τι θα του συμβεί. Το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να περιμένει υπομονετικά τη σειρά του. Οι ζήλιες, οι έχθρες και οι αλληλοκατηγορίες αυξάνονται με απίστευτο ρυθμό, καθώς οι πάντες μιλούν συνωμοτικά και υποπτεύονται ο ένας τον άλλο χωρίς να μετανιώνουν για τα λάθη τους. Η ποίηση υφαίνει τον ιστό της. Τα περιθώρια στενεύουν. i am page 06

7 Οι χίμαιρες του μέλλοντός μας [μ.] the neuron stimulating zine Μάνα, φταίω. Που έφτασα ως εδώ, που δεν έχω άλλο δρόμο, που με ποδοπατάνε και ξεσπάω σε σένα. Που δεν μπορώ να ζήσω χωρίς τις δικές σου πλάτες αλλά δεν τις αντέχω κιόλας. Μάνα, υποφέρω. Που νιώθω άχρηστος, που σε βρίζω και γουστάρω, που ζω για να σε απογοητεύω. Που με ξελασπώνεις από τα δικά μου σκατά. Που κλαις ακόμα για μένα. Μάνα, λέω ψέματα. Καπνίζω, πίνω, κάνω το τσιγαριλίκι μου και νομίζω πως έτσι θα ξεχάσω. Μένω άεργος γιατί δεν γουστάρω τον κόσμο. Στα τρώω χοντρά γιατί αντέχεις... ακόμα. Μάνα, πεθαίνω. Γιατί είμαι αυτοκαταστροφικός χωρίς να αυτοκτονώ, ποτέ δεν ένιωσα πως αξίζει να ζω. Κάθε σου βλέμμα μας τιμωρεί και τους δυο. Καλά κάνεις και δεν με πιστεύεις Σκατά κάνεις! Ληστείες, φωτιές, μολότοφ και ναρκωτικά, απάτες, δολοφονίες, βιασμοί, διαπλοκή, τρομοκρατία, τρομολαγνία και συνενοχή. Τα έχω δει όλα, τα έχω ζήσει όλα και πάλι δεν νιώθω ότι ζω. Αυτό που κυνηγάω είναι η ουρά του εαυτού μου. Φταίω, υποφέρω και λέω ψέματα... Είμαι η γενιά που φεύγει... ΕΙΜΑΙ η γενιά που έρχεται... και έχω ήδη πεθάνει. στον Κ. Πες μας τι θα κάνεις αν κάποτε αγγίξεις το κορμί σου Και το βρεις τσακισμένο απ τις πληγές Και γύρω σου κούκλες γυμνές ανίκανες να ακούσουν την φωνή σου Οι αλήθειες σου να σέρνονται στο πάτωμα γυμνές i am page 07

8 της αποχώρησης [georgia_s_onar] Ψηφίσαμε στις εκλογές νομίζοντας πως στέλνουμε sms για το ποιος θα αποχωρήσει από το αγαπημένο μας reality. Τραγουδήσαμε, δείξαμε τα άπειρα ταλέντα μας ως λαός, βρήκαμε νύφη στον μοναχό αγρότη μας, στον κανακάρη μας εμείς οι στοργικές μανάδες, ταΐσαμε τα ζα στη φάρμα, μπήκαμε με το δεξί στο νέο μας σπίτι, στο brand new εστιατόριο υπό την επιμέλεια του βραβευμένου σεφ, στείλαμε πακέτο, λειτούργησε και κάποιος άλλος "για λογαριασμό μας" - τι καλά!!! Δε λάβαμε όμως σοβαρά υπόψη ποιοι απαρτίζουν την κριτική επιτροπή, ποιοι παρουσιάζουν και ποιοι επιλέγουν τους παίκτες. Πήραμε παχυλούς μισθούς, ζήσαμε περιόδους ευμάρειας και ευδαιμονίας - κανείς όμως δε συνειδητοποίησε πως πήραμε μαζικά χόρτο και απλά ζούσαμε τη χαρά της επήρειας, μας είχανε βολέψει κιόλας οι βουλευτές μας κι ήμασταν τρισευτυχισμένοι. Οι γονείς μας καμάρωναν "μια χαρά το βολέψαμε το παιδί". Γκρεμίσαμε τα χαμόσπιτα και χτίσαμε στη θέση τους 5 δωμάτια, 10 αποθήκες κι άλλα τόσα γκαράζ να στοιβάξουμε όλα τα άχρηστα, κάναμε και ντουλαποδωμάτια όπως έχει η κάρυ στο sex and the city- "πωλούνται υπερπολυτελή διαμερίσματα και μεζονέτες με θέσεις πάρκινγκ". Ξεφτιλίσαμε τις ζωές μας, τις φτάσαμε στον πάτο μαζί με την καθημερινότητά μας, ήμασταν τόσο ήσυχοι και καλά με τον εαυτό μας που το μόνο που μας απασχολούσε ήταν να εισβάλλουμε στις ζωές των άλλων και να νιώσουμε κι εμείς λίγη από τη χαρά της εξουσίας, διώχνοντας κακήν κακώς την ομορφότερη παίκτρια - ποιος θα φύγει την επόμενη εβδομάδα;; εσύ αποφασίζεις..!! (κάνανε τα πάντα για να μας πείσουν για την ισχύ μας). Βγήκαμε και ζωντανά σε απ' ευθείας λινκ με τον Γιώργο Παπαδάκη, μόνο που δε μας άρεσε γιατί δε τον ακούγαμε γαμώτο, είχαμε επιστροφή. Μάθαμε να κάνουμε ζωάρα, να βγαίνουμε βόλτα με το ακριβό μας αυτοκίνητο, κι ας μην έχουμε να το συντηρήσουμε, να το καθαρίζουμε επιμελώς κάθε μεσημέρι και να το σκεπάζουμε μην τυχόν και μας το ματιάξουν. Αγοράσαμε, αγοράσαμε, αγοράσαμε. Ήπιαμε ποτάρες, φάγαμε λιλιπούτεια γεύματα ξανά και ξανά, α, πήγαμε και στο Dubai που είναι και της μοδός, με τη βουλιμία του κομπλεξικού αγρότη που ξάφνου έγινε ευρωπαίος. Αφού τα κάναμε όλα αυτά και ήμασταν μέσα στην τρελή χαρά, ξαφνικά ξυπνήσαμε και είδαμε πως αυτοί που εμείς ψηφίζαμε χαιρέκακα να φύγουν και τους βλέπαμε με αγαλλίαση την άλλη μέρα να δηλώνουν πως πήγανε για την εμπειρία, αλλά νιώθουν αδικημένοι που φύγανε τόσο νωρίς, ήταν άλλοι και όχι αυτοί!!! Ναι, ναι, καλά το κατάλαβες, σε σένα μιλάω!!! Αφού τόσα χρόνια έζησες ευάερα και ευήλια με δανεικά χαρωπός στο στρουμφοχωριό, ήρθε η ώρα να τα ξεπληρώσεις. Πώς ξεκουνάς τον ελληναρά από τον καναπέ και τα πιτόγυρα να του πεις πως πρέπει να θυσιαστεί για την πατρίδα;;; Προτιμά να καφεδώνεται όλη μέρα χαλαρά. Άστον ήσυχο τον άνθρωπο. Αφού τόσο ξαφνικά μάθαμε όλοι πως μας τα πήρανε οι αποχωρήσαντες τα φράγκα και φύγανε, φάε το τελευταίο σου γεύμα στο υπερπολυτελές χρυσό mall και σήκω για δουλειά, όχι ότι δε δούλευες πιο πριν, απλά τώρα δε θα πληρώνεσαι κιόλας, έτσι, για αλλαγή. Και μην περιμένεις ότι θα ξανακοιμηθείς γαλήνια το βράδυ. Ζήσε με το άγχος αν το πρωί που θα πας στη δουλειά, τα πράγματά σου θα είναι στη θέση τους ή σ' ένα όμορφο κουτάκι. Το μόνο που σου έμεινε, είναι οι λογαριασμοί που φουσκώνουν, τα δάνεια, και σκόρπια μνημεία - αθηναϊκά τοπόσημα, δείγματα περασμένων μεγαλείων - καμένες τράπεζες και πολυκαταστήματα να μας θυμίζουν πως κάποτε έγινε και μια πορεία. Η μυρωδιά του πρώτου είναι ακόμα αισθητή στον αέρα, κι ας περάσανε δυο χρόνια. Το επόμενο ακόμα σιγοκαίει, μαζί κι ένα ζευγάρι ροζ τακουνάκια. μην παραπονιέσαι, τόσα χρόνια ήσουν ο πρωταγωνιστής - σε κλείσανε στη γυάλα, σε βλέπανε να μαστουρώνεις και γελούσανε. Τι άλλο θες; Βγες τώρα στα μεσημεριανά να πεις τον πόνο σου, δε θα έχεις τώρα επιστροφή, μην ανησυχείς καθόλου. Τουλάχιστον έζησες την εμπειρία. Πάμε τώρα κι εμείς "σαν στρείδια στο κατάστρωμα οι μετανάστες όλοι" στην Αμερική. Απλά δε θα ακούμε ίσως Καζαντζίδη αλλά Θανάση. Σας ευχαριστούμε πολύ που μας παρακολουθήσατε, καλό σας βράδυ... i am page 08

9 the neuron stimulating zine οδός ελλήνων '74 [κωνσταντίνος καφρίτσας] Και με αγριωπή φωνή ο δικαστής κάλεσε τον κλητήρα και τον πρόσταξε να φέρει μία κιμωλία. Ο κλητήρας έφερε μία βέργα κιμωλίας. -Κάνε με την κιμωλία εκεί πέρα έναν κύκλο τόσον όσο να χωρούν τρείς άνθρωποι, είπε ο δικαστής, κι ο κλητήρας υπακούοντας γονάτισε και σχημάτισε τον κύκλο. -Και τώρα φέρε στην αίθουσα το παιδί, πρόσταξε ξανά ο δικαστής. Το παιδί στην αίθουσα άρχισε και πάλι να κλαίει θέλοντας να πάει κοντά στην Άννα. Ο γέρος Ντόλινγκερ αδιαφόρησε για τα κλάματα του μικρού και μόνον δυνάμωσε τον ήχο της φωνής του. -Αυτήν τη δοκιμασία που θα διαδραματιστεί εδώ, άρχισε να διευκρινίζει στο ακροατήριο, την ανακάλυψα σ' ένα παλαιό βιβλίο και θεωρείται αποτελεσματική. Η βασική ιδέα του κύκλου με την κιμωλία είναι απλούστατη: Η μητέρα η πραγματική μ'αυτόν τον τρόπο μπορεί να δείξει την αγάπη στο παιδί της. Λοιπόν, η δύναμη αυτής της αγάπης θα κριθεί. Κλητήρα, βάλε το παιδί μέσα στον κύκλο. Στην συνέχεια ο δικαστής απευθύνθηκε στη κυρία Τσίνγκλι και στην Άννα: -Περάστε κι εσείς μέσα στον κύκλο και πιάστε η κάθε μια από ένα χέρι του παιδιού. Μόλις σας πω "Εμπρός" ας προσπαθήσει η κάθε μια από εσάς να τραβήξει το παιδί έξω από τον κύκλο. Όποια έχει τη μεγαλύτερη αγάπη για το παιδί θα το τραβήξει προς τη μεριά της με την μεγαλύτερη δύναμη. Η αίθουσα θορυβήθηκε απότομα. Οι θεατές σηκώθηκαν στις άκρες των παπουτσιών τους κι άρχισαν να σπρώχνονται και να φιλονικούν με τους μπροστινούς τους για να καταφέρουν να δουν. Μόλις όμως οι δύο γυναίκες μπήκαν στον κύκλο και η κάθε μία έπιασε το ένα χέρι του παιδιού, έγινε νεκρική σιγή. Το παιδί στεκόταν επίσης βουβό, λες και καταλάβαινε τί συνέβαινε. Το πρόσωπό του ήταν γεμάτο δάκρυα, στραμμένο προς την Άννα. Και τότε ο δικαστής φώναξε: "Εμπρός". Με ένα ισχυρό απότομο τράβηγμα η κυρία Τσίνγκλι έβγαλε το παιδί απ τον κύκλο με την κιμωλία. Η Άννα κοιτούσε σαστισμένα το παιδί. Δεν είχε τολμήσει να το τραβήξει δυνατά από τον φόβο μην πάθει τίποτα καθώς το τραβούσαν και οι δύο μαζί και το άφησε αμέσως. Ο γερο-δικαστής σηκώθηκε. -Τώρα ξέρουμε, είπε ηχηρά, ποιά είναι η πραγματική μάνα. Πάρτε το παιδί μακριά από αυτή την σάπια! Θα μπορούσε με εντελώς κρύα καρδιά να κάνει το παιδί κομμάτια! -Μπέρτολντ Μπρεχτ- Ο Κύκλος Με Την Κιμωλία Εκδ. Κοροντζή Και τώρα είναι πού θα έρθεις και θα μου πεις: Τί σχέση έχει τώρα όλο αυτό με το τί γίνεται; Και εγώ τώρα είναι που θα σου πω: Δεν ξέρω. Κι αλήθεια δεν ξέρω γιατί μου ήρθε αυτό το κείμενο στο μυαλό. Πηγαίο ίσως. Το μόνο δεδομένο κοινό σε όλον αυτό τον συσχετισμό είναι η δίκη. Είμαστε μέσα σε μία δίκη που διαρκεί χρόνια, θα διαρκέσει χρόνια, καθώς έφεση μετά από έφεση θα φέρει την πλήρη λησμονιά και ίσως την διαγραφή. Γιατί αυτό κάνουμε: δεν διορθώνουμε, αλλά διαγράφουμε. Ανάμεσα λοιπόν σε μία δίκη της Νυρεμβέργης και μία σαν αυτή του Ποντίου Πιλάτου, δεν δικάζεται κανείς ουσιαστικά παρά μόνο νίπτουν τας χείρας τους, σκουπίζονται με πικέ πετσετούλες και οδεύουν χέρι-χέρι με την Ελλάδα προς το πρώτο σκαλί. Σημασία βέβαια εδώ είναι και πώς βλέπεις την σκάλα, από πάνω ή από κάτω; Και εδώ ακριβώς πέφτει το λάδι -παχύρευστο, βρώμικο, μολυσματικό- στον κεντρικό αυτοκινητόδρομο: τα Μ.Μ.Ε. Αχ τί καλά, αυτοί μας δείχνουν την σωστή πορεία πλεύσης. Κι έτσι δεν χρειάζεται να σπάμε το άχρηστο κεφαλάκι μας. Όχι! Γιατί να γίνει κάτι τέτοιο όταν έχουμε αυτούς για να μας βοηθάνε... -Εδώ υπεισέρχεται ο σπουδαίος ρόλος που πρέπει να αναλάβουν τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, να ενημερώνουν απλά τον κόσμο, να μην τον τρομοκρατούν και πάνω απ' όλα να δείχνουν, να ξεσκεπάζουν και να αποκαλύπτουν την αλήθεια (τρία συνώνυμα στη σειρά, wow...). Και αμέσως μετά δείχνουν το χρονικό, το requiem (όπως λένε και στα χωριά τους) μιας κάποτε οικονομικής δύναμης και μίας νυν αδέσποτης ελευθερίας. Απλώς ένα μίσος για αυτούς που έχουν από αυτούς που δεν έχουν, έναν ανείπωτο εμφύλιο λαού με αστυνομικό σώμα, κρίση που διασπά αντί να ενώνει, αυξήσεις τιμών με μειώσεις μισθών και παράθυρα τηλεοράσεων που οδηγούν στην αλήθεια ΤΟΥΣ. Εγώ τελειώνω κάπου εδώ. Έγραψα, ξέσπασα με έναν από τους δικούς μου τρόπους και κάπου εδώ βάζω την δικιά μου τελεία. ΥΠΟΜΝΗΜΑ: α) Άννα: Ελληνική Δημοκρατία και ό,τι αυτή περιέχει (Αρχαίο ελληνικό πολιτισμό - Μελλοντικό ελληνικό πολιτισμό). β) Κυρία Τσίνγκλι: Νεώτερη ελληνική ιστορία. γ) Δικαστής: Μέρκελ (πλάκα κάνω), Η Ανυπομονησία για το Άλλο. δ) Φιλοθεάμων κοινό: Ευρώπη και λοιποί συνεργάτες. i am page 09

10 βαδίζοντας το δρόμο που χάραξε η επανάσταση![hobbistas] Το παρακάτω κείμενο είναι απόσπασμα της εκπομπής hobbistas στις 4/7/2009. Είναι μια πορεία μέσα από επαναστάσεις που φιλοδοξούσαν να αλλάξουν τον κόσμο. Άλλες το πέτυχαν πολύ, άλλες λίγο, άλλες καθόλου. Δεν θα δώσει την απάντηση στο αν πρέπει να γίνονται επαναστάσεις η όχι. Δεν έχει καμία διάθεση να κρίνει, απλά να τις παρομοιάσει σαν φάρμακα που δεν είναι ευχάριστα αλλά απαραίτητα. Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, ας δούμε δύο λέξεις κλειδιά: επανάσταση και ανεξαρτησία. Επανάσταση είναι το σύνολο των ιστορικών γεγονότων που συμβαίνουν σε μία οργανωμένη κοινωνία -κυρίως κράτος- όταν ένα τμήμα της, μικρό ή μεγάλο, εξεγείρεται με σκοπό την κατάληψη της εξουσίας και την πραγματοποίηση ριζικών αλλαγών (πολιτικών, οικονομικών, κοινωνικών, πολιτιστικών κτλ.). Επίσης είναι το σύνολο από ριζοσπαστικές απόψεις ή ριζικές αλλαγές. Υπάρχουν πολλών ειδών επαναστάσεις: εθνική, πολιτική, βιομηχανική, οικονομική, τεχνολογική, πολιτιστική (μακριά από εμάς) κ.α.. Η ανεξαρτησία από την άλλη είναι η κατάσταση ή η ιδιότητα του ανεξάρτητου, η έλλειψη εξάρτησης ή γενικότερα οποιασδήποτε δέσμευσης. Η Αμερικανική επανάσταση ξεκίνησε το 1775 και τελείωσε το 1783 με την ήττα της μητροπολιτικής Αγγλίας και σίγουρα δεν την χαρακτηρίζεις εθνική. Ποιός ήταν ο λόγος που ξεκίνησε αυτή η επανάσταση; Τι ήταν αυτό που άναψε την φλόγα του πολέμου και ξεκίνησε αυτή η αιματοχυσία; Ήταν μάλλον μια υπόθεση αυτοδιαχείρισης. Η Αμερική ήταν ένα μέρος με αυτάρκεια που με τις δικές της δυνάμεις, χωρίς την συνδρομή άλλου, μπορούσε να έχει όσα της ήταν αναγκαία. Η αφορμή για την επανάσταση ήταν η αύξηση της φορολογίας των Εγγλέζων κυρίως στο τσάι. Κάτι το οποίο προκάλεσε το εμπάργκο της αγοράς τσαγιού καθώς και την καταστροφή των αποθεμάτων στο λιμάνι της Βοστώνης. Αν οι Εγγλέζοι γνώριζαν το τι θα επακολουθήσει με αυτές τις αυξήσεις, δεν θα έμπαιναν καν στον κόπο να τις σκεφτούν. Η επανάσταση, είναι μια κίνηση που καθορίζει την ροή της ιστορίας. Όταν τα πράγματα ησυχάσουν, η ανάγκη της αλλαγής είναι επιβεβλημένη ακόμα και αν οι επαναστάτες δεν καταφέρουν να επικρατήσουν. Το θέμα μίας επανάστασης δεν είναι το πόσο ηρωική ή βίαιη είναι αλλά ποιός είναι ο σκοπός της και πιο το αποτέλεσμά της. Η Γαλλική επανάσταση που συνέβη λίγα χρόνια αργότερα, με αφετηρία την επικράτηση πιο ιδεολογικών κριτηρίων αλλά και το ότι η μεσαία τάξη είχε αποκλειστεί από τις λήψεις αποφάσεων άρα και από πλούτο και εξουσία, ξεκίνησε από το τρίπτυχο: ελευθερία ισότητα δικαιοσύνη. Πέρασε στην τρομοκρατία του Δαντόν και του Ροβεσπιέρου, για να καταλήξει στο Ναπολέοντα και την δημιουργία μιας νέας αυτοκρατορίας και ενός νέου κατεστημένου. i am page 10

11 the neuron stimulating zine Οι επαναστάσεις δεν πορεύονται μόνες τους, έχουν παρέα. Συνοδεύονται με άλλες επαναστάσεις που προηγούνται ή έπονται. Π.χ. οι πολιτιστικές επαναστάσεις (όχι σαν εκείνη του Μάο) συνήθως προηγούνται των πραγματικών επαναστάσεων, δίνουν το μήνυμα ότι κάτι πάει να αλλάξει. Μιας και μιλάμε για την γαλλική επανάσταση ένα καλό παράδειγμα είναι ο κουρέας της Σεβίλλης του Μπομαρσέ. Ανέβηκε έναν χρόνο πριν την Γαλλική επανάσταση. Είναι από τα πρώτα έργα που ο πρωταγωνιστής δεν είναι αριστοκράτης αλλά ένας απλός, πλην όμως τετραπέρατος, μπαρμπέρης. Μερικούς αιώνες αργότερα συνέβη η Οκτωβριανή επανάσταση που κράτησε πάνω από δέκα χρόνια. Ήταν ουσιαστικά μια κίνηση των εργατών και των αγροτών για δικαίωμα στην εξουσία απέναντι σε μία φεουδαρχική κοινωνία. Όταν οι μπολσεβίκοι (που στα ρώσικα σημαίνει πλειοψηφία) κατάφεραν και πήραν την εξουσία, ο Λένιν και αργότερα ο Στάλιν, σιγά σιγά τους καθάρισαν. Είναι αυτό που λέμε: αν κάτι δεν μπορείς να το ελέγξεις το εξαφανίζεις. Τι συμπεράνουμε απ όλα αυτά. Πρώτον: μία επανάσταση γίνεται όταν υπάρχει μία δύναμη που δεν έχει εξουσία και μία εξουσία που δεν έχει δύναμη. Όταν αυτά τα δύο συστατικά ενωθούν φτιάχνουν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ. Δεύτερον: όταν μία επανάσταση αποτύχει καλό είναι η εξουσία να αποκτήσει γρήγορα την δύναμή της ή να βάλει και τους άλλους σιγά σιγά στο κόλπο γιατί θα ξαναζορίσουν τα πράγματα. Θυμηθείτε τον Μάη του 68, τον Κον Μπετίτ και τους υπόλοιπους «συντρόφους» που εντάχθηκαν στο σύστημα και με το πέρασμα του χρόνου έγιναν καλά παιδιά. Τρίτον: μια επανάσταση δε λύνει μόνο προβλήματα αλλά δημιουργεί. Όταν ένα κατεστημένο ανατραπεί δε σημαίνει ότι δεν θα υπάρχει κατεστημένο. Θα δημιουργηθεί κάποιο άλλο που μπορεί να είναι πιο ακραίο και πιο ισχυρό. Το καλύτερο το αφήνουμε για το τέλος. Την αγαπημένη επανάσταση του hobbista, την πιο αθώα: την σεξουαλική. Ξεκίνησε από τα τέλη του 50 μέχρι και την εμφάνιση του AIDS στην δεκαετία του 80. Είναι αγαπημένη γιατί επιβεβαίωσε τις προσδοκίες της. Κάποτε, για να κάνεις σεξ, έπρεπε να λιώσεις δέκα ζευγάρια παπούτσια (αν ήσουν άντρας) ή να παντρευτείς, ρισκάροντας έτσι να περάσεις το υπόλοιπο της ζωής σου με κάποιον που δε ταιριάζεις. Ας μη μιλήσουμε και για τα σεξουαλικά απωθημένα που μπορούν να σε τρελάνουν. Επανάσταση με εξαιρετικά αποτελέσματα. Το σεξ δεν είναι αμαρτία αλλά απόλαυση που κάνει την ζωή πιο ενδιαφέρουσα. Έχεις όσες επιλογές θέλεις και αυτές είναι μπροστά σου. Τι παραπάνω θέλει ένας επαναστάτης; Δικαίωμα στην επιλογή και την απόλαυση που θα κάνουν πιο ωραία τη ζωή του. Και το καλύτερο, έχει την εξουσία γραμμένη στα παλαιότερα των υποδημάτων της. i am page 11

12 επανάσταση, που θα πει [βάσια τσώτσου] Με κατηγορείς που φτιάχνω κόσμους και ταμπουρώνομαι μέσα σε αυτούς. Με αποκαλείς: δειλό- φαιδρό- μηδενιστή. Ως άμαχο ποιητή με παρουσιάζεις και ονειροπόλο στοχαστή. Μάθε λοιπόν πώς έχω και εγώ οράματα υψηλά. Είμαι ένας Γενναίος Γραφιάς Επαναστάτης. Γεμάτος οργή και πόνο για αυτόν τον κόσμο που με πνίγει, επιζητώ λίγη από τη Δημοκρατία. Την αέναη πάλη μου άλλωστε φωτίζει η αέναη κραυγή για ελευθερία. Δεν ξέρω εάν με ακούς, όμως εγώ θρηνώ τη Σιωπή. Καταδικάζω το ψέμα και την λανθάνουσα υποταγή. Τι κι εάν έχω εξουσία.. Η εξουσία είναι για να τη χρησιμοποιούμε. Σε αυτούς τους διεστραμμένους χρόνους τίποτα δε μας σταματά. Διαφθορά; Με ρωτάς εάν υπάρχει. Φυσικά και υπάρχει. Ποιος μπορεί να απεγκλωβιστεί από τη ορμή του ρέοντος; Κανένας. Συνήθως στα Εξάρχεια θα με βρεις να συχνάζω το πρωί. Κάθε μέρα, η ίδια μέρα. Όταν αλλάζει όμως ο καιρός, εγώ ξέρω πώς να κρύβομαι. Όχι στα Εξάρχεια. Στην υψηλή κοινωνία, παρέα με τους υψηλούς μου φίλους να αναλώνομαι για τους υψηλούς μου σκοπούς. Κι είναι τόσο υπέροχοι αυτοί μου οι σκοποί! Όταν η κοινωνία κοιμάται εγώ γράφω τη δική της Μοίρα. Πιόνια και φιγούρες ενός σάπιου συστήματος όλοι εσείς. Αλήθεια, είναι τόσο ήμερα τα πράγματα στην ονειροπαγίδα σας; Μιλήστε μου για αυτή. Μέσα στη φαιδρότητά μου, ξέχασα να σας απευθύνω τον λόγο. Υπάρχει κάτι για το οποίο αληθινά σας θαυμάζω. Στο ταλέντο σας να ξεφύγετε από τη μάζα υποκλίνομαι. Το βρίσκω αληθινά σπουδαίο όμως απορώ. Θα ήθελα να σας πιστέψω, μα δε ξέρω εάν μπορώ. Τι σας πειράζει λοιπόν που η δική μου Ηθική απέχει τόσο από τη δική σας; Τι σας πειράζει τελικά που και οι γραφιάδες έχουν πιστούς; Έχω κάθε δικαίωμα ενάντια στη δική σας καχυποψία. Πιστεύω στον στιγμιαίο έρωτα για αυτό και αλλάζω συντρόφους τακτικά. Συχνάζω σε λέσχες και δημιουργώ δεσμούς. Όχι φιλίες πραγματικές. Αυτές δεν υπάρχουν. Όχι αλήθεια στα συναισθήματα. Αυτά τα σκοτώσαμε πριν γεννηθούν. Δε θέλω να περπατώ ξυπόλητος. Ποιος σας είπε πώς μου αρέσουν οι πληγές; Αγαπώ το «εγώ» μου και κοιμάμαι κάθε βράδυ αγκαλιά με το «υπερεγώ» μου. Στο «αυτό» δε βρίσκω κανένα Νόμο που να μου ταιριάζει. Μου αρέσει το δημιούργημά μου. Για αυτό και το υποστηρίζω. Είμαι ένας Επαναστάτης με άστατη ζωή. Μη με κοιτάζετε με αυτή σας την ατέρμονη απαξίωση. Σας παρακαλώ. Δε με πείθετε. Πότε επιτέλους θα το καταλάβετε; Η πραγματικότητα προστάζει, να είμαστε οι Άλλοι. Κάτι μου ψιθυρίζεις, μα δε σε ακούω. Άνω θρώσκω. Μου απαντάς. Άνω θρώσκω; Σε ρωτώ. Αφιερωμένο σε όλους εμάς τους καλώς βολεμένους επαναστάτες i am page 12

13 the neuron stimulating zine ανθολόγιο σε χρήση [γιάννης τέλιος] άσκησεις σε στοχασμούς του Wittgenstein της Στέλλας Ι Πριν λίγο καιρό, «καθόμουν στο δωμάτιό μου, κοιτώντας την κατάμαυρη πόρτα του. Κοιτούσα προσηλωμένος, αφήνοντας να τυπωθεί στο μυαλό μου η απόλυτη μαυρίλα της, ενώ επαναλάμβανα στον εαυτό μου: Αυτή η πόρτα είναι μαύρη! Αυτή η πόρτα είναι μαύρη!. Σε λίγο άρχισα να αισθάνομαι δυστυχισμένος και ένιωθα πως η μαυρίλα της πόρτας ήταν το θλιβερό γεγονός που μου προκάλεσε την κατάθλιψη». Τότε, αποφάσισα να δημοσιεύσω μερικές σκέψεις που είχα κάνει σχετικά με τις λέξεις, τη σημασία, τη χρήση και τη μέθοδο, παρακινούμενος από μία πρόταση που είχα διαβάσει σε ένα ανθολόγιο στοχασμών του αυστριακού φιλοσόφου Ludwig Wittgenstein. Οι σκέψεις αυτές είναι λίγο-πολύ φιλοσοφικές, υπό την έννοια ότι ασχολούνται με τη φιλοσοφία, κι αυτό θα πρέπει να με κάνει προσεκτικό απέναντι στην προειδοποίηση και ταυτόχρονη παρότρυνση του Wittgenstein: «όταν σκεφτόμαστε φιλοσοφικά, βλέπουμε προβλήματα εκεί που δεν υπάρχουν. Και είναι μέλημα της φιλοσοφίας να δείξει ότι εδώ δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα». Βεβαίως, διατρέχω τον κίνδυνο να παραβλέψω την προειδοποίηση και να ενδώσω σε εκείνο το πρώτο είδος της φιλοσοφικής σκέψης που επιφυλάσσει «τον κίνδυνο να κατασκευάσουμε μία μυθολογία του συμβολισμού ή της ψυχολογίας αντί να λέμε απλώς εκείνα που ο καθένας ξέρει και αποδέχεται». Δυστυχώς, πολλές φορές (όπως και τώρα), νομίζω ότι οι σκέψεις μου έχουν φτάσει στον καιρό της συγκομιδής κι ενώ τελικά αποδεικνύεται πως βρίσκονται ακόμα σε εκείνον του οργώματος, η προτροπή του φιλοσόφου» «μην δειλιάζεις, για τον Θεό, να λες ανοησίες!», μου δίνει πάντα το θάρρος που γυρεύω και πάω γυρεύοντας. Αν αυτή η δημόσια κατάθεση των σκέψεών μου μπορεί να επιφέρει κρίσεις που θα «δείξουν στη μύγα πώς να βγει απ τη μυγοπαγίδα», είναι αμφίβολο και, μάλλον, δεν έχει κανένα από εκείνα τα στοιχεία που, σύμφωνα με τον Wittgenstein, παρέχουν το γιατρικό σε μια πονεμένη καρδιά: «Όποιος ανοίγει την καρδιά του στον Θεό, μέσα από την πλήρη μετανοίας εξομολόγηση, την ανοίγει επίσης και στους άλλους. Χάνει μ αυτόν τον τρόπο την αξιοπρέπεια του εξαιρετικού ανθρώπου και γίνεται παιδί. Με άλλα λόγια, μένει δίχως αξιώματα, αξιοπρέπεια και απόσταση από τους άλλους. Μόνο μέσα από μιαν ιδιαίτερη μορφή αγάπης μπορείς να ανοιχτείς μπροστά στους άλλους. Μια αγάπη που κατά κάποιον τρόπο αναγνωρίζει πως είμαστε όλοι μας κακά παιδιά». Αρκετά, όμως, με αυτό το παιχνίδι που στήνει η γλώσσα του Wittgenstein. Το «ζωγραφιστό» του πρόσωπο με κοιτά τώρα περιπαικτικά και μου βγάζει τη γλώσσα... ΙΙ Κάθε λέξη θα θέλαμε να πούμε έχει μεν διαφορετικό χαρακτήρα σε διαφορετικά περιβάλλοντα, αλλά δεν παύει να έχει πάντοτε έναν και μοναδικό χαρακτήρα ένα πρόσωπο. Κι αυτό το πρόσωπο μας κοιτάει. Όμως, κι ένα ζωραφιστό πρόσωπο μας κοιτάει. Αυτό που, κατ αρχάς, με ενδιαφέρει στον ανωτέρω στοχασμό του Wittgenstein είναι η μέθοδος που χρησιμοποιεί για να συγκροτήσει τον συλλογισμό του. Η αξία της παρομοίωσης-αναλογίας δεν αναγνωρίζεται μόνο από τον αυστριακό φιλόσοφο («τα παραδείγματα είναι καθωσπρέπει σημεία και όχι σκουπίδια ή ξόρκια»), αλλά μπορούμε (ερμηνευτική αδεία, ευτυχώς) να την ανιχνεύσουμε στον Πλατωνικό Μένωνα [«Διότι κανείς δεν θα ερευνούσε αυτό που ξέρει, αφού το ξέρει και δεν υπάρχει καμία ανάγκη διερεύνησής του, ούτε αυτό που δεν ξέρει, αφού δεν ξέρει τι ακριβώς να ερευνήσει», 80e], αλλά και στον Αριστοτέλη (όχι μόνο του Οργάνου και των Αναλυτικών Υστέρων, αλλά και) των Μετά τα Φυσικά [«Ωστόσο, κάθε μάθηση στηρίζεται σε πράγματα που είναι ήδη γνωστά -είτε όλα γνωστά είτε κάποια γνωστά-, τόσο η μάθηση δια των αποδείξεων όσο και η μάθηση δια των ορισμών (αφού πρέπει να έχουμε ήδη γνωρίσει και να είμαστε εξοικειωμένοι με τα συστατικά στοιχεία του ορισμού), και το ίδιο ισχύει και μάθηση δι επαγωγής», 992b30-34]. i am page 13

14 Η καθοριστική συνεισφορά της παρομοίωσης (αναλογίας) στη διαδικασία της γνώσης συνίσταται στο ότι καθιστά οικειότερο, πιο γνώριμο αυτό που εν πρώτοις είναι άγνωστο, ανοίκειο. Στον αφορισμό του Wittgenstein οι διακριτοί όροι της παρομοίωσης είναι η λέξη και το πρόσωπο κι ενώ εν πρώτοις φαίνεται ότι σχηματίζουν μόνο μία παρομοίωση, η προσεκτική ανάγνωση αποκαλύπτει δύο: αφενός ο «ένας και μοναδικός χαρακτήρας» μιας λέξης παρομοιάζεται με την ιδιότητα του προσώπου να κοιτάει, και αφετέρου ο «ένας και μοναδικός χαρακτήρας» μιας λέξης παρομοιάζεται με την ιδιότητα του «ζωγραφιστού προσώπου» να κοιτάει. Ας σταθούμε για λίγο στην πρώτη παρομοίωση. Ωραία, η αναλογία έγινε! Η λέξη παρομοιάστηκε με πρόσωπο που κοιτάει. Τι κερδίσαμε όμως; Πώς συνιστά αυτό διευκρίνιση του μοναδικού χαρακτήρα που αποδίδουμε σε μια λέξη; Βρίσκομαι σε αμηχανία. Για τον Wittgenstein «αν γενικά μπορεί να τεθεί μια ερώτηση, τότε μπορεί να λάβει και απάντηση». Προσβλέποντας σ αυτήν την απάντηση, παρασέρνομαι εκών-άκων στο «πρώτο λάθος, που κάνουμε στις φιλοσοφικές μας έρευνες», δηλαδή στο «ίδιο το ερώτημα»: τι σημαίνει να με κοιτά ένα πρόσωπο ή, καλύτερα, πώς περιγράφεται αυτή η θέαση, ποιοι είναι οι όροι της; Να μια δυνατή απάντηση: (α) πρέπει να υπάρχουν δύο υποκείμενα, (β) το ένα εκ των δύο εκδηλώνει την ενέργεια της θέασης/ενατένισης του άλλου, (γ) το άλλο αντιλαμβάνεται αυτήν την ενέργεια και (δ) η ενέργεια της θέασης είναι εξακολουθητική, σταθερή, μόνιμη. Επιχειρώντας να αναγνωρίσουμε τα χαρακτηριστικά αυτής της εικόνας ως στοιχεία ομοιότητας με τον «μοναδικό χαρακτήρα» μιας λέξης, συμπεραίνουμε τα εξής: (α) η λέξη είναι κάτι διαφορετικό από εμάς, (β) η λέξη διαθέτει κάτι, μία ποιότητα, ούτως ειπείν, και εκδηλώνει μία ενέργεια, (γ) αυτή η ποιότητα είναι μόνιμη, σταθερή, και (δ) εμείς την αντιλαμβανόμαστε. Συνοψίζοντας την εν λόγω περιγραφή με όρους της γλωσσολογίας, μπορούμε να πούμε ότι μια λέξη έχει ένα σταθερό νόημα, μία μοναδική σημασία, η οποία βρίσκεται σε διαθεσιμότητα, ώστε να χρησιμοποιηθεί σε «διαφορετικά περιβάλλοντα» από το γλωσσικό υποκείμενο που την κατέχει. Όμως, με τη δεύτερη παρομοίωση του ζωγραφιστού προσώπου ο Wittgenstein ανατρέπει υπαινικτικά το συμπέρασμα που προέκυψε από την (πρώτη) αναλογία λέξης και ορώντος προσώπου: Το ίδιο υπαινικτικά δηλώνει αυτήν την ανατροπή και με μία άλλη παρομοίωση: «Σκεφτόμαστε τη σημασία σαν ένα πράγμα ανάλογο με τη λέξη, αλλά διαφορετικό από αυτήν. Εδώ η λέξη, εκεί η σημασία. Το χρήμα και η αγελάδα που αγοράζουμε με αυτό. (Από την άλλη, όμως: το χρήμα και η χρησιμότητά του)». Η θέση που προκύπτει από αυτήν την παρομοίωση, ότι δηλαδή η σημασία των λέξεων εξαρτάται από τη χρήση τους σε μία ορισμένη περίσταση της ζωής (σε ένα ορισμένο γλωσσικό παιχνίδι), πρέπει να καταδειχτεί με την παρομοίωση του ζωγραφιστού προσώπου και συνεπώς να θέσει υπό αίρεση το συμπέρασμα που προέκυψε από την πρώτη παρομοίωση. Προκειμένου να εντοπίσουμε τα νέα στοιχεία που κομίζει η ιδιότητα του ζωγραφιστού προσώπου στην αναλογία του με τον «ένα και μοναδικό» χαρακτήρα μίας λέξης, θα πρέπει να το συγκρίνουμε με το άλλο, το κανονικό πρόσωπο. Αδυνατώντας να εμπλακώ στις ηθικές, νομικές, θεολογικές κ.λπ. παραμέτρους της συζήτησης για το πρόσωπο (καθότι δεν διαθέτω πτυχία των οικείων επιστημών, ως έδει), θα αναφερθώ ακροθιγώς (και ελπίζω επαρκώς) σε μία διαφορά, αλλά και μία ομοιότητα, τις οποίες θεωρώ κρίσιμες για τον σκοπό μου: (α) Το ζωγραφιστό πρόσωπο δεν μας κοιτάει, όπως το πρόσωπο του ζώντος ανθρώπου δεν πρόκειται για μία δραστηριότητα που το ζωγραφιστό πρόσωπο εκδηλώνει αυτενεργώς (όποιες προϋποθέσεις κι αν απαιτεί αυτό). (β) Ωστόσο, η στάση μας απέναντι στο ζωγραφιστό πρόσωπο πολλές φορές (και για τον έναν ή τον άλλον λόγο) ομοιάζει με εκείνη που κρατάμε απέναντι στο πρόσωπο του ζωντανού i am page 14

15 the neuron stimulating zine ανθρώπου. Θεωρούμε, δηλαδή, ότι το ζωγραφιστό πρόσωπο μάς κοιτάει ή τουλάχιστον, αυτό λέμε (παρόλο που το ρήμα κοιτάω αποκτά «διαφορετικό χαρακτήρα» στα δύο πλαίσια λόγου). Γνωρίζουμε, ωστόσο, μετά από τον παραμικρό αναστοχασμό, ότι αυτό το ζωγραφιστό πρόσωπο. δεν είναι δυνατόν να μας κοιτάει στην πραγματικότητα. Καταλαβαίνουμε ότι η ίδια μας η αντίληψη προβάλει αυτήν την ιδιότητα στη ζωγραφιά Έτσι, εμπλουτίζοντας την κατανόηση μας για το «ζωγραφιστό πρόσωπο», δοκιμάζουμε να συγκρίνουμε τους δύο όρους της νέας παρομοίωσης, δηλαδή αυτής ανάμεσα στο «ζωγραφιστό πρόσωπο» και τον «έναν και μοναδικό χαρακτήρα» μιας λέξης. Διαπιστώνουμε τα εξής: (α) η λέξη είναι κάτι διαφορετικό από εμάς, (β) αντιλαμβανόμαστε ότι η λέξη διαθέτει κάτι, μία οιονεί ποιότητα και εκδηλώνει (ούτως ειπείν) μία ενέργεια, (γ) αντιλαμβανόμαστε αυτό το κάτι και την εκφορά του. (δ) Το κρίσιμο, όμως, σημείο είναι ότι μπορούμε να αναστοχαστούμε αυτήν μας την αντίληψη και να συμπεράνουμε ότι η εκδηλούμενη ενέργεια της λέξης, δεν ανήκει στην ίδια, αλλά στην αντίληψή μας για τη λέξη ακριβώς όπως η ιδιότητα του ζωγραφιστού προσώπου να βλέπει ανήκει στην αντίληψή μας γι αυτό. Αν, λοιπόν, αυτή ικανότητα του ζωγραφιστού προσώπου δεν εκδηλώνεται από το ζωγραφιστό πρόσωπο, αλλά αποδίδεται σε αυτό από την αντίληψή που έχουμε γι αυτό, τότε αναλογικά συμπεραίνουμε ότι και το σταθερό νόημα μιας έννοιας δεν ανήκει παρά μόνο στην αντίληψή μας γι αυτήν. Ως εάν να ζωγραφίζαμε τη λέξη, αποβλέποντας (ερήμην μας) στη σταθερότητα του νοήματός της, μολονότι το νόημά της εξαρτάται από τη δική μας (εμπρόθετη) χρήση. Γιατί, όμως, αντιλαμβανόμαστε τις λέξεις ως φορείς μίας και μόνο σημασίας, παρόλο που (κάποτε;) αναγνωρίζουμε ότι «μόνο στη χρήση μιας γλώσσας έχει μια λέξη σημασία». Ίσως, σκέφτεται ο Wittgenstein, επειδή «τίποτε δεν είναι δυσκολότερο απ το να αντιμετωπίζεις τις έννοιες απροκατάληπτα». Ποια είναι, όμως, η αιτία αυτής της προκατάληψης; ΙΙΙ Ερωτήματα και λόγια και σημασίες, κ.λπ., κ.λπ. Άλλωστε, «στη φιλοσοφία είναι δύσκολο να μην το παρακάνεις». Μοιάζει σα να «βρεθήκαμε στον ολισθηρό πάγο, όπου δεν υπάρχει τριβή, κι έτσι, υπό μίαν έννοια, οι συνθήκες είναι ιδανικές, αλλά ακριβώς γι αυτόν τον λόγο δεν είμαστε σε θέση να περπατήσουμε. Θέλουμε να περπατήσουμε. Άρα χρειαζόμαστε τριβή. Πίσω, λοιπόν, στο τραχύ έδαφος!». Ασμένως θα συμμορφωνόμουν με αυτήν την υπόδειξη και θα επέστρεφα (εάν είχα προϋπάρξει) στη δόκιμη φιλοσοφική δραστηριότητα, «σκοπός της οποίας είναι η λογική διασάφηση των σκέψεων». Όμως, «είναι σωματική ανάγκη του εργαζόμενου ανθρώπου να λέει κάποια στιγμή Δεν τα παρατάμε πια για σήμερα;. Εκείνο που κάνει τη φιλοσοφία τόσο κοπιαστική είναι ότι αδιάκοπα πρέπει να σκέφτεται, σε πείσμα τούτης της ανάγκης». Σημειωτέον: Οι στοχασμοί του L. Wittgenstein αντλούνται από (1) Tractatus Logico Philosophicus, Κιτσόπουλος Θανάσης (μτφ.), εκδ. Παπαζήσης, 1978 (2) Στοχασμοί, Κωβαίος Κωστής Μ. (μτφ.), Στιγμή, 2007 (3) Φιλοσοφικές Έρευνες, Χριστοδουλίδης Παύλος (μτφ.), Παπαζήσης, Το πλατωνικό χωρίο αποσπάστηκε από τον διάλογο Μένων, Ι. Πετράκης (μτφ..), Πόλις, Το αριστοτελικό από το Α των Μετά τα Φυσικά, Β. Κάλφας (μτφ.), Πόλις, Όπου οι επισημάνσεις στα παραθέματα γίνονται με αδρούς χαρακτήρες στο πρωτότυπο εμφανίζονται με πλάγιους. Οι μακροσκελείς προτάσεις με πλάγια γράμματα είναι παραφράσεις αφορισμών του Wittgenstein. i am page 15

16 συνέντευξη της Ελεάννας Ζεγκίνογλου [hobbistas] Ήταν μεσημέρι, κι έκανε πολύ ζέστη. Ευτυχώς βρισκόμασταν υπό την προστασία του air condition, στο le café de l art στο Παγκράτι. Η κουβέντα ξεκίνησε με το ποιά είναι η Ε. Ζεγκίνογλου. Η ζωή στην Πάτρα, τα πρώτα βήματα στην μουσική, αλλά και οι σπουδές στο τμήμα θεατρικών σπουδών στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας: «Σίγουρα αυτή η τετραετία δεν ήταν από τις καλύτερές μου... Η θεατρολογία καλά είναι, δεν ξέρω τι έχει μαζί μου, εγώ πάντως έχω πολλά μαζί της». Ποιά ακούσματα σ' έχουν επηρεάσει; Η δύση με την ανατολή. Με τυχαία σειρά προτεραιότητας, ένας μεγάλος καταλύτης, ίσως και λίγο μεγαλώνοντας, είναι ο Μάνος Χατζιδάκις. «Μαθήματα» σύνθεσης, ενορχήστρωσης και στιχουργικής. Η βρετανική ροκ του 60 και 70 (Doors, Rolling Stones, Beatles), ο Τσιτσάνης, η αραβοφερμένη λαϊκή μουσική, το χιτζάς, το ουσάκ, το σαμπάχ, το γκιουλντί, ο Καζαντζίδης. Όλα μαζί! Βέβαια εγώ ερμηνευτικά κατάλαβα από νωρίς ευτυχώς ότι μπορώ να υποστηρίξω μόνο τον ελληνικό στίχο. Εξαιρούμε την κλασσική μουσική, η οποία έχει κάνει «ύπουλα» την δουλειά της από τον καιρό του ωδείου. Ο ρομαντισμός του Σοπέν και το έπος του Μπετόβεν, αργότερα ο Σοστακόβιτς με τις «περίεργές» του... Παράλληλα με αυτές τις συνεργασίες, έχεις δηλώσει πως έχεις κολλήσει «ένσημα» ως ερμηνεύτρια στις ταβέρνες του Ψυρρή. Εκεί ποιά ήταν η πιο γεμάτη, η πιο δυνατή στιγμή; Εκεί πια βλέπεις ότι ο κόσμος έρχεται πια για σένα και μόνο για σένα. Αφού λοιπόν αρχικά ο κόσμος άκουγε αυτό που περίμενε, στο τέλος, έπαιζα μπαλάντες. Κάτι που έμοιαζε αταίριαστο με το χώρο κι όμως ο κόσμος τραγουδούσε αυτό που παρουσίαζα. Εκεί καταλάβαινες ότι δεν έχει σημασία η περιοχή, ούτε ο χώρος... Αργότερα κάναμε κουβέντα για τη συνεργασία της με την Πιέτρα Μοντεκορβίνο και τον Εουτζένιο Μπενάτο καθώς και για τις διαφορές στον τρόπο δουλειάς που υπάρχουν μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας. Η απάντησή της ήταν χαρακτηριστική: «Καμία απολύτως, διαφορά». Από το 2004 επιλέγεις να κάνεις ανεξάρτητη πορεία. Σε συνέντευξη σου, χρησιμοποίησες τη φράση «γυμνός τρόπος ερμηνείας». Ένιωσες την ανάγκη να πάρεις απόσταση από το ύφος που ακολούθησες με τις ως τότε συνεργασίες σου; Ναι. Χωρίς να αφορίζω τίποτα από το παρελθόν. Γυμνός τρόπος ερμηνείας, στη δική μου τη γλώσσα, σημαίνει τραγούδι στη θέση της ομιλίας. Η σοπράνο δεν κάνει το ίδιο όταν τραγουδάει. Στην πραγματικότητα αν σου πει «με λένε Μαρία» θα στο πει με τελείως διαφορετική θέση στη φωνή της. Με την θέση της «καθημερινής» φωνής της. Εγώ διάλεξα συνειδητά να μην ωραιοποιήσω ή να μην ποστάρω τον τρόπο με τον οποίο τραγουδάω, θέλοντας να δώσω μια αμεσότητα στον ακροατή. Στη συνέχεια μιλήσαμε για το συγκρότημα εγχόρδων «Άρωμα γυναίκας», που έχει δημιουργήσει. Μας αποκάλυψε ότι αρχικά ονομαζόταν «Σουρεάλ» εξαιτίας του παράδοξου τρόπου που ενορχήστωνε τα έγχορδα. Στην πορεία όμως ήθελε ένα όνομα που να υποδηλώνει την γυναικεία παρουσία. Η ιδέα του ονόματος προέκυψε από την ταινία που εκείνη την εποχή είχε βγει στις κινηματογραφικές αίθουσες. Όταν ξεκινήσατε αυτή την περιπέτεια είχατε κατά νου ένα συγκεκριμένο ύφος που θα κινηθείτε; Ναι. Είχαμε κατά νου ότι δεν υπάρχει συγκεκριμένο ύφος. Ο στόχος ήταν να αποδείξουμε ότι τα δοξάρια μπορούν να παίξουν τα πάντα, από AC/DC μέχρι Τσιτσάνη. Και τα δύο δείγματα υπάρχουν στο ρεπερτόριό μας. i am page 16

17 the neuron stimulating zine O κόσμος πώς το εξέλαβε; Αρκετοί κατατάσσουν την δουλειά σας ως ποπ κι όχι ως έντεχνο, που πολλοί θα το περίμεναν λόγω των μέχρι τότε συνεργασιών σας. Χαίρομαι ιδιαιτέρως που την κατατάσσουν στην ποπ, το ποπ σημαίνει popular και το popular αφορά τον κόσμο. Δεν ξέρω τι είμαι αλλά ξέρω ότι δεν θέλω να είμαι έντεχνη! O «σκυλάς» λέει αυτός είμαι, εδώ παίζω, αν θέλεις έλα. Οι έντεχνοι (τουλάχιστον αυτοί που έχω γνωρίσει εγώ) συγχύζουν τόσο πολύ τα πράγματα, σηκώνουν μία «μύτη» γύρω από την ποιότητα του προγράμματός τους, που πλέον είναι καλύτερα να μην είσαι έντεχνος. Ως προς τις έντεχνες συνεργασίες... εγώ δεν τους θεωρώ έντεχνους. Για το μέσο ακροατή ο Σπανός, ο Καζούλης, ο Παπακωνσταντίνου είναι έντεχνοι και καλά κάνουν. Αλλά δυστυχώς δεν μιλάμε την ίδια γλώσσα... ως προς τις ταμπέλες. Η ενορχήστρωση είναι μια δύσκολη δουλειά. Τι μπορεί όμως να την κάνει ακόμα πιο επικίνδυνη για ένα κομμάτι; Η ανυπαρξία του κομματιού. Ο μεγάλος κίνδυνος είναι το κομμάτι σαν μελωδία και στίχος, να είναι λιγότερο σημαντικό από την ενορχήστρωση που έχει φορέσει. Κι αυτό το ακούμε πολύ συχνά στο ραδιόφωνο. Στα παλιά ροκ συγκροτήματα, ακούγαμε ελεεινές ηχογραφήσεις και ενορχηστρώσεις κι όμως το κομμάτι έλαμπε. Αν το σώμα είναι τέλειο στέκεται και γυμνό... Ποιό ταξίδι δεν έχεις κάνει ποτέ σου; Και γιατί αυτός ο τίτλος; Αυτός ο τίτλος είναι πραγματικός, δεν είναι καθόλου αλληγορικός. Είναι μια ερωτική ιστορία που δεν είχε αίσιο τέλος. Όχι δική μου, το τραγούδι (Ένα ταξίδι που δεν έκανες ποτέ) γράφτηκε από δύο. Κάποιας από τις δύο, ή της Μαρί Χασάπη ή δικής μου. Έχει περάσει καιρός από την κυκλοφορία του album. Ποιο είναι το feedback; Τι αίσθηση έχετε αποκομίσει; Ποιο το δυνατό σημείο αυτής της δουλειάς; Επειδή σιχαίνομαι τις pre-set απαντήσεις, έχω να πω ότι δεν ξέρω. Είμαι τόσο χωμένη στο ταξίδι αυτό που δεν μπορώ να έχω μια ισορροπημένη, ξεκάθαρη γνώμη από τον απόηχο. Αμφιβάλλω αν το άλμπουμ «Ένα ταξίδι που δεν έκανες ποτέ» έχει φτάσει στους εν δυνάμει ακροατές του... Ο στόχος είναι αυτό το ρεπερτόριο και του χρόνου να μοιάζει επίκαιρο. Χωρίς να έχω την πίεση ότι σε έξι μήνες θα πρέπει να κυκλοφορήσω μια άλλη δουλειά. Με αυτήν την έννοια το ταξιδάκι είναι μικρό ακόμα, είναι μωρό. Το άλμπουμ έχει ερωτικό χαρακτήρα... Θα ασχολιόσασταν ποτέ με έναν πιο κοινωνικό στίχο; Και αν ναι, κάτω από ποιές συνθήκες; Φυσικά, ήθελα να ασχοληθώ και στην πρώτη δουλειά. Όμως δεν βρέθηκε κάτι σημαντικό κατά την γνώμη μου. Ήθελα πολύ να βρω έναν στίχο προς μελοποίηση, που να πραγματεύεται λίγο πιο εξωερωτικά θέματα. Πιστεύω όμως, ότι σιγά σιγά θα πληθύνουν αυτές οι πρωτοβουλίες. Γιατί είναι μάλλον κανόνας, όταν μας ζορίζει κάτι γύρω μας, η φωνή γύρω από τα κοινωνικά να μεγαλώνει. Όταν τα προβλήματά μας είναι λυμένα ή νομίζουμε ότι είναι λυμένα, τότε επιστρέφουμε στην «καψούρα». Προτεινόμενα track από την Ελεάννα Ζεγκίνογλου Σ αγαπώ Φλέρυ Νταντωνάκη Μεγάλος ερωτικός - Μάνος Χατζηδάκις Όλες του κόσμου οι Κυριακές Χ. Αλεξίου Κάτω από την μαρκίζα Β. Μοσχολιού Αγόρι μου Τ. Βάνου Drive - REM Division bell Pink Floyd Touch me Doors 1st concert for piano - Chopin i am page 17

18 στείλε και εσύ τις δικές σου χίμαιρες στο i am page 18

19 the neuron stimulating zine αφιέρωμα στις ταινίες Γοτθικού Τρόμου μέρος 3ο (the end) [baphomet] Κάποιες άλλες ταινίες που έγραψαν τη δική τους ιστορία στο χώρο που εξετάζουμε είναι: «Η Νύχτα των Ζωντανών Νεκρών» του 1968, η οποία γυρίστηκε από τον σκηνοθέτη George A. Romero, που το έγραψε μαζί με τον John Russo και ήταν το μικρού προϋπολογισμού ντεμπούτο τους. Στο ίδιο μήκος κύματος, έχουμε το 1974 το «Σχιζοφρενή Δολοφόνο με το Πριόνι The Texas Chainsaw Massacre» του Tobe Hooper. Και τα δύο αυτά φιλμ, θεωρούνται ταινίες ορόσημο, είτε ως καινούργιο ναδίρ γραφικής ταινίας exploitation, είτε ως τολμηρή ματιά στα μυστικά της κοινωνίας, αναλόγως βέβαια με την οπτική γωνία του εκάστοτε θεατή. Ο Romero, γύρισε ξανά ταινία το 1985, το «Ξύπνημα των Νεκρών Dawn of the Dead», ενώ ο έτερος συνεργάτης του John Russo μετά από δικαστικές μάχες πρόβαλε το 1985 την «Επιστροφή των Ζωντανών Νεκρών Return of the Living Dead», ένα εναλλακτικό sequel. Ενώ όμως οι προαναφερόμενες ταινίες, εισήγαγαν ένα καινούργιο τέρας υπό τη μορφή του ανθρωποφάγου ζόμπι, το άλλο πλάσμα που κυριάρχησε στις ταινίες τρόμου των τελών του 20ού αιώνα, ήταν ο ίδιος ο δολοφόνος. Αν και κάποιοι ισχυρίζονται ότι η σχετική μόδα, ξεκίνησε με το «Psycho Ψυχώ» του Χίτσκοκ το 1960, οι πραγματικοί πρωτοπόροι ήταν η επιτυχημένη «Halloween Νύχτα με τις Μάσκες» που γύρισε το 1978 ο John Carpenter και η τεράστια εμπορική επιτυχία «Friday the 13th Παρασκευή και 13» του Sean Cunningham που όμως δεν είχαν ανάλογη συνέχεια, καθώς γέννησαν άνοστα sequel. Στο ίδιο μήκος κύματος ήταν και το «Nightmare on Elm Street Εφιάλτη στο Δρόμο με τις Λεύκες» όπου κυριαρχούσε το μοτίβο των ονείρων του «κακού» Φρέντι Κρούγκερ, ταινία που σηματοδοτεί και το κινηματογραφικό ντεμπούτο του Johnny Deep. Οι «κακές γλώσσες» υποστηρίζουν ότι τα splatter προέκυψαν εν μέρει για να ανταποκριθούν στην καινούργια αγορά των video, που δημιουργήθηκε στις αρχές της δεκαετίας του 80. Όπως ακριβώς δηλαδή, είχε συμβεί πριν με τα drive-in που είχαν δημιουργήσει τη δεκαετία του 50 μια ζήτηση για καινούργιες αλλά ευτελείς παραγωγές. Όπως όμως και στη δεκαετία του 50, έτσι και τώρα, υπήρχαν κάποια διαμάντια ανάμεσα στο σύνολο των αισθητικών εκπτώσεων. Το πιο σημαντικό ίσως ήταν το διαταραγμένο «Νεκρός την Αυγή The Evil Dead» που σκηνοθέτησε ο Sam Raimi το Μια πνευματώδης ταινία, γεμάτη όσο δεν πάει με σκηνές που σοκάρουν και σκηνές που προκαλούν γέλιο. Πρωταγωνιστές εδώ είναι οι δυνάμεις του κακού που ελευθερώνονται χάρη σ ένα αρχαίο βιβλίο που λέγεται Νεκρονομικόν, μια ειρωνική αναφορά στον H. P. Lovecraft, ο οποίος επινόησε το βιβλίο αυτό ως ανίερη Βίβλο της μυθολογίας Κθούλου. Φτάνουμε έτσι στην ταινία «Hellraiser» του 1987, την οποία έγραψε και σκηνοθέτησε ο Clive Barker, βασιζόμενος στο διήγημά του «The Hellbound Heart». Η ιστορία μας εισάγει στο βασίλειο των δαιμονικών Κενοβιατών, οι οποίοι υποβάλουν εαυτούς και θύματα σ αέναο βασανιστήριο οδύνης χρησιμοποιώντας μια γκάμα ευφάνταστων τεχνικών. Γρήγορα η ταινία έγινε cult, καθιερώνοντας τον Clive Barker και δημιουργώντας μια σειρά από sequel και ο Francis Ford Coppola μας παρουσιάζει την δική του εκδοχή για τον μύθο του Δράκουλα μέσα από την ταινία «Bram Stoker s Dracula». Εδώ ο Κόμης όπως τον έπαιξε ο Gary Oldman, διαφοροποιείται αρκετά από το στερεότυπο Lugosi/Lee και ενώ ο Keanu Reeves στο ρόλο του Άγγλου ήρωα είναι έξω απ τα νερά του, ο τραγουδοποιός Tom Waits που επιλέχθηκε για τον ρόλο του Ρένφιλντ μας αποζημιώνει και με το παραπάνω. Όμως η Μίνα Χάρκερ (Winona Ryder), ένας σχετικά δευτερεύουσας σημασίας χαρακτήρας στο μυθιστόρημα, καταλήγει εδώ να γίνεται το επίκεντρο της ταινίας ως η μετενσάρκωση της νεκρής αγάπης του Κόμη. Αυτό ήταν ένα από τα μεγαλύτερα στερεότυπα πλοκής στη γοτθική λογοτεχνία και φαινόταν ήδη τετριμμένο όταν χρησιμοποιήθηκε στον «Βρικόλακα των Πυραμίδων» με τον Boris Karloff το Παρ όλα αυτά η ταινία αυτή της Columbia Pictures κατάφερε να κερδίσει Όσκαρ για τα κοστούμια, το μακιγιάζ και τα ηχητικά εφέ, συν μια υποψηφιότητα για καλλιτεχνική διεύθυνση. i am page 19

20 Η οικονομική επιτυχία του όλου εγχειρήματος ήταν βέβαιο ότι θα οδηγούσε τον Coppola με μαθητική ακρίβεια στην αναζήτηση άλλου ενός βιβλίου της γοτθικής λογοτεχνίας, για να καταλήξει στο προφανές. Ο λόγος φυσικά γίνεται για τον «Φράνκενσταϊν Mary Shelley s Frankenstein» του Αυτή τη φορά ο Coppola ανέλαβε μονάχα καθήκοντα παραγωγού και παραχώρησε την καρέκλα του σκηνοθέτη στον καταξιωμένο σαιξπηρικό ηθοποιό Kenneth Branagh, ο οποίος ανέλαβε και τον πρωταγωνιστικό ρόλο του Βίκτωρ Φράνκενσταϊν. Ο Robert De Niro, κλήθηκε να υποδυθεί απέναντι στον Branagh το δημιούργημα του Φράνκενσταϊν, με τη Helena Bonham Carter στον ρόλο της μνηστής του, Ελίζαμπεθ. Την ίδια χρονιά, κυκλοφόρησε άλλη μία ταινία σχετικού θέματος η «Συνέντευξη μ ένα Βρικόλακα Interview with the Vampire» από το ομώνυμο βιβλίο της Anne Rice που είχε αποτελέσει εκδοτικό φαινόμενο το Η επιλογή στους πρωταγωνιστικούς ρόλους των Tom Cruise και Prad Pitt είναι η αλήθεια ότι αρχικά ανησύχησε τους λάτρεις του βιβλίου καθώς και την ίδια τη συγγραφέα. Όμως σκηνοθέτης ήταν ο Neil Jordan, ο οποίος είχε ήδη μεταφέρει στον κινηματογράφο πριν από μια δεκαετία την «Παρέα των Λύκων The Company of Wolves » της Angela Carter, που πλέον θεωρείται κλασική ταινία. Το σημαντικό βέβαιο ήταν ότι ο Jordan, όπως προσέλαβε την Carter για να τον βοηθήσει να προσαρμόσει την ιστορία στη μεγάλη οθόνη, έτσι ανέθεσε και στην Rice τη συγγραφή του σεναρίου για τη «Συνέντευξη μ ένα Βρικόλακα » με το αποτέλεσμα να τον δικαιώνει. Κατά τα φαινόμενα, το 1994 ήταν η χρονιά που η χολιγουντιανή Gothic μόδα, έφτασε στο αποκορύφωμά της με τον Jack Nicholson να ερμηνεύει άλλο ένα σπουδαίο κινηματογραφικό πλάσμα της νύχτας στο «Γουλφ - Wolf». Αφήνοντας πίσω μας το 1994 και πριν πλησιάσουμε και άλλο στη νέα χιλιετία, ας ρίξουμε μια ματιά σ έναν σκηνοθέτη, το όνομα του οποίου, αποτελεί συνώνυμο της gothic ατμόσφαιρας. Αναφερόμαστε φυσικά στον Tim Burton, όπου προσπερνώντας στα γρήγορα τις δύο πρώτες δημιουργίες του, το Vincent και το Frankenweenie περνάμε στην πρώτη πραγματικά «μπαρτονική» ταινία, τον «Σκαθαροζούμη - Beetlejuice». Ο σκαθαροζούμης είναι μια γοτθική κωμωδία με στοιχεία υπερφυσικού. Οι Μπέλαντ, ένα καλοκάγαθο ζευγάρι, πεθαίνουν σε τροχαίο και αναγκάζονται να στοιχειώσουν τους Ντιζ, μια οικογένεια γιάπηδων που μετακομίζει στο σπίτι τους. Ευτυχώς, για τα «φαντάσματα», βρίσκουν έναν σύμμαχο στο πρόσωπο της γκοθούς Λίντια (Winona Ryder), της κόρης των Ντιζ. Μέσω της Λίντα, οι Μέιτλαντ προσλαμβάνουν τον ομώνυμο χαρακτήρα (Michael Keaton), που ειδικεύεται σε «εξορκισμούς ζωντανών». Η ταινία αποτέλεσε μια ανέλπιστη εισπρακτική επιτυχία και δικαίωσε τον Burton εξασφαλίζοντας του ένα Όσκαρ για τα εφέ. i am page 20