THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ KOSTAS GAVROGLU MINISTER OF EDUCATION, RESEARCH AND RELIGIOUS AFFAIRS

Transcript

1 THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ KOSTAS GAVROGLU MINISTER OF EDUCATION, RESEARCH AND RELIGIOUS AFFAIRS TO A WORLD IN TRANSITION: THE NEW JOBS - THE NEW SKILLS Predicting the future in unpredictable times ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 9 ΜΑΡΤΙΟΥ

2 THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ KOSTAS GAVROGLU MINISTER OF EDUCATION, RESEARCH AND RELIGIOUS AFFAIRS TO A WORLD IN TRANSITION: THE NEW JOBS - THE NEW SKILLS Predicting the future in unpredictable times ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 9 ΜΑΡΤΙΟΥ 2018 Νομίζω ότι η φράση από τον Ηράκλειτο είναι κατάλληλη για τους πολιτικούς, γιατί ποτέ δεν είναι ίδιοι! Γεια σας. Θα ήθελα να θίξω ένα θέμα που νομίζω είναι κεντρικό στις εισηγήσεις που θα γίνουν στη συνέχεια και να μεταφέρω έναν προβληματισμό σχετικά με τη σύνδεση της ανώτατης εκπαίδευσης με αυτό που συνηθίζουμε να λέμε «αγορά εργασίας». Σε αυτό το θέμα υπάρχουν εμμονές από πολλές πλευρές. Εμμονές που έχουν απομονώσει πολλές φορές τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα από αυτό που γίνεται γύρω τους και εμμονές που θεωρούν ότι η μονοσήμαντη σχέση της ανώτατης εκπαίδευσης με την αγορά εργασίας θα λύσει τα προβλήματα, χωρίς να είναι σαφές ποια είναι αυτά τα προβλήματα. Αυτό που προσπαθήσαμε να χαράξουμε και αρχίζει να ξεδιπλώνεται το σχέδιο, είναι να πάρουμε ένα κομμάτι της ανώτατης εκπαίδευσης για το οποίο παίχτηκαν τα πιο απαράδεκτα πολιτικά παιχνίδια και αυτό είναι το κομμάτι των ΤΕΙ. 2

3 Είναι μόνο στα χαρτιά ότι τα ΤΕΙ έχουν πολύ πιο άμεση σχέση με την αγορά εργασίας από ό,τι τα πανεπιστήμια. Δυστυχώς, δημιουργήθηκαν πάρα πολλά τμήματα χωρίς κανέναν προγραμματισμό, σχεδόν με αποκλειστικό κριτήριο τοπικά συμφέροντα. Αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε είναι να δούμε ποια τμήματα των ΤΕΙ έχουν στο μεταξύ γίνει de facto πανεπιστημιακά τμήματα, να αρχίσουν συνέργειες με τα πανεπιστήμια αυτών των τμημάτων και τα υπόλοιπα τμήματα να θεωρηθεί, μέσα από διαδικασίες αξιολόγησης, ότι έχουν κλείσει τον ιστορικό τους κύκλο. Κανείς βεβαίως δεν θα χάσει τη δουλειά του, και τα λοιπά. Αυτό έχει προσδώσει μια δυναμική στα δύο ΤΕΙ που είναι στην Αθήνα και στον Πειραιά, στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων και το ΤΕΙ Ηπείρου, στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και το ΤΕΙ Θεσσαλίας μαζί με το ΤΕΙ Στερεάς Ελλάδας. Είμαστε σε μια διαδικασία συγκλήσεων, κυρίως όμως αναζήτησης διαφορετικού τρόπου συνεργιών ανάμεσα στα Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ. Ταυτόχρονα έχουμε θεσμοθετήσει τρεις νέους θεσμούς, που νομίζουμε ότι σε ένα βάθος τριετίας θα αρχίσουν να κανονικοποιούν αυτή τη σχέση ανάμεσα στην ανώτατη εκπαίδευση και τα πανεπιστήμια. Ο πρώτος θεσμός είναι το Εθνικό Συμβούλιο Παιδείας και Ανθρώπινου Δυναμικού. Είναι ένας θεσμός στον οποίο συνυπάρχουν εκπρόσωποι των εκπαιδευτικών δομών και εκπρόσωποι των παραγωγικών δομών. Δεν είναι ένας θεσμός στον οποίο συμμετέχουν άτομα, όπως γινόταν παλιά, για να βγαίνουν πανηγυρικές ανακοινώσεις, αλλά είναι ένας θεσμός που μπορεί να λειτουργεί κυρίως για να βλέπει δυο πράγματα: να προσπαθήσει να διερευνήσει το μέλλον συγκεκριμένων επαγγελμάτων και να μπορεί να προβλέψει τις δυνατότητες ανάδειξης νέων επαγγελμάτων. Αυτό δεν είναι τόσο απλό, γιατί θέλει έναν προγραμματισμό μακροπρόθεσμο, αλλά σίγουρα όπως είπαν και οι προηγούμενοι ομιλητές θα πρέπει να αναπροσαρμοστούν τα πτυχία ανάλογα με νέα επαγγέλματα και ανάλογα με την αλλαγή του χαρακτήρα των υπαρχόντων επαγγελμάτων. Ο δεύτερος θεσμός είναι τα Ακαδημαϊκά Περιφερειακά Συμβούλια. Είναι συμβούλια στα οποία θα συνυπάρχουν εκπρόσωποι των 3

4 Πανεπιστημίων, εκπρόσωποι των ΤΕΙ και εκπρόσωποι των Ερευνητικών Κέντρων της κάθε Περιφέρειας, ώστε να δούμε με ποιο τρόπο αυτοί οι θεσμοί, τα Πανεπιστήμια, τα ΤΕΙ και τα Ερευνητικά Κέντρα, μπορούν να συμβάλλουν στις τοπικές αναπτυξιακές ανάγκες και προοπτικές, οι οποίες δυστυχώς μέχρι τώρα έχουν κωδικοποιηθεί στα σουβλάκια και τα rooms to let. Νομίζουμε ότι η παρουσία της Ανώτατης Εκπαίδευσης και των Ερευνητικών Κέντρων θα πρέπει να έχει πολύ συγκεκριμένες προοπτικές ως προς την ανάπτυξη των Περιφερειών και αυτό θα το καταφέρουμε μέσα από αυτούς τους θεσμούς. Ο τρίτος θεσμός είναι κάτι που γίνεται για πρώτη φορά και αυτό είναι η δυνατότητα τα Πανεπιστήμια και τα ΤΕΙ να καθιερώσουν διετή προγράμματα σπουδών (όχι τα τετραετή και τα πενταετή που έχουν) τα οποία να δίνουν επαγγελματικά πιστοποιητικά ευρωπαϊκών προσόντων. Όπως γνωρίζετε, είμαστε μια χώρα που εξάγει γιατρούς και έχουμε τεράστιο πρόβλημα σε διάφορα τεχνικά επαγγέλματα. Άρα να μπορούν τα διάφορα Ιδρύματα να ιδρύσουν σε συνεργασία με τοπικούς φορείς τέτοιου είδους διετή προγράμματα σπουδών, αλλά διετή προγράμματα σπουδών όπου η ακαδημαϊκή εγκυρότητα των πτυχίων θα εξασφαλίζεται από τα ίδια τα ΤΕΙ και τα Πανεπιστήμια. Τελειώνω με δυο επισημάνσεις οι οποίες σχεδόν αναφέρθηκαν πριν. Η μία επισήμανση έχει σχέση με τον χαρακτήρα της εργασίας. Ζούμε όντως σε μια περίοδο που ο καθένας μας και η καθεμιά μας καταλαβαίνει ότι έχει πολλά καινούργια χαρακτηριστικά. Μην ξεχνάμε όμως την ιστορία, διότι τέτοιες περίοδοι υπήρξαν και προηγουμένως και υπήρχαν διαφορετικές προσεγγίσεις, υπήρχαν διαφορετικοί θεσμοί που εξυπηρέτησαν αυτές τις αλλαγές. Η έμφαση στην κοινωνία της γνώσης και την οικονομία της γνώσης είναι σημαντική, αλλά είναι επίσης σαφές ότι στην ιστορία της ανθρωπότητας δεν είναι η πρώτη φορά που η οικονομία και η κοινωνία είναι τόσο πολύ ταυτισμένες με τη νέα γνώση που παράγεται. Εκείνο όμως που έχει πολύ μεγάλη σημασία είναι να κατανοήσουμε την αλλαγή του χαρακτήρα της εργασίας και τι αυτό σημαίνει και για τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματά μας, αλλά και για τα σχολεία μας. Ένα απλό 4

5 παράδειγμα είναι ο τρισδιάστατος εκτυπωτής, η δυνατότητα παραγωγής ad hoc προϊόντων, ή η τεχνητή νοημοσύνη, όπως λέχθηκε πριν. Πώς θα αντιμετωπίσουμε κοινωνικά μια τάση οι μηχανές να αντικαθιστούν τους ανθρώπους; Η απάντηση δεν είναι οι άνθρωποι να μπορούν να μαθαίνουν τα πράγματα έτσι ώστε να μπορούν να βρουν περισσότερες δουλειές ή να προσαρμοστούν σε νέες πραγματικότητες, αυτό πάντοτε ισχύει. Το θέμα είναι τι γίνεται με αυτή την τάση της αντικατάστασης και αυτό με φέρνει στο τελευταίο σημείο, το δεύτερο, που έχει σχέση με τις ανθρωπιστικές σπουδές τις οποίες αναφέρατε. Μην ξεχνάμε, μέσα σε αυτό το άγχος να προσαρμοστούμε στην τεχνολογία, την τεράστια σημασία που έχουν παίξει οι ανθρωπιστικές και κοινωνικές σπουδές και ιστορικά, αλλά και στις μέρες μας. Διότι τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε, και πάντα η τεχνολογία εδώ και έξι αιώνες πάει μαζί με την ανάδειξη νέων κοινωνικών προβλημάτων, αυτό δεν σημαίνει ότι κανείς πρέπει να τη δαιμονοποιήσει, αλλά η αντιμετώπιση αυτών των νέων κοινωνικών προβλημάτων είναι δυνατή μόνο με το να πάρουν οι ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες τον ρόλο που πρέπει και τη νομιμοποίηση που πρέπει να έχουν σε μια κοινωνία. Σας ευχαριστώ πάρα πολύ. 5