ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ"

Transcript

1

2 Μετάφραση: Καλλιόπη Ζούρα ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ

3 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ ΣΕ 10 ΧΡΟΝΙΑ; Τίτλος πρωτοτύπου: TOUS RUINÉS DANS DIX ANS? Συγγραφέας: Jacques Attali Μετάφραση: Καλλιόπη Ζούρα Επιμέλεια- ιόρθωση: Αλέξανδρος Καρατζάς Librairie Arthème Fayard, Princeton University Press, 2009, για τους πίνακες 1, 2 και , Εκδόσεις Κυριάκος Παπαδόπουλος Α.Ε. για την ελληνική γλώσσα «Αυτό το βιβλίο ενισχύθηκε από το πρόγραμμα βοήθειας για εκδότες της Culturesfrance / Υπουργείο εξωτερικών και ευρωπαϊκών υποθέσεων». Cet ouvrage a bénéficié du soutien des Programmes d aide à la publication de Culturesfrance / ministère français des Affaires étrangères et européennes. Η πνευματική ιδιοκτησία αποκτάται χωρις καμιά διατύπωση και χωρίς την ανάγκη ρήτρας απαγορευτικής των προσβολών της. Κατά το Ν. 2387/20 (όπως έχει τροποποιηθεί με το Ν. 2121/93 και ισχύει σήμερα) και κατά τη ιεθνή Σύμβαση της Βέρνης (που έχει κυρωθεί με το Ν. 100/1975), απαγορεύεται η αναδημοσίευση, η αποθήκευση σε κάποιο σύστημα διάσωσης και γενικά η αναπαραγωγή του παρόντος έργου με οποιονδήποτε τρόπο ή μορφή, τμηματικά ή περιληπτικά, στο πρωτότυπο ή σε μετάφραση ή άλλη διασκευή, χωρίς γραπτή άδεια του εκδότη. Πρώτη έκδοση: Φεβρουάριος 2011 EK ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ Καποδιστρίου 9, Μεταμόρφωση Αττικής τηλ.: , info@epbooks.gr ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙO Μασσαλίας 14, Αθήνα, τηλ.: ISBN

4 Περιεχόμενα Πρόλογος στην ελληνική έκδοση...11 Πρόλογος...17 Κεφάλαιο 1 Η γένεση του δημοσίου χρέους...31 Το χρέος πριν από το χρέος Η γένεση του δημοσίου χρέους στην Αγγλία Η δημιουργία του δημοσίου ταμείου στην Ιταλία Η εμφάνιση των φοροεισπρακτόρων στη Γαλλία Κεφάλαιο 2 Όταν το δημόσιο χρέος γράφει ιστορία...47 Τα πρώτα κρατικά χρεοστάσια Σε επαναστατικό αναβρασμό Το δημόσιο χρέος στον πυρήνα της γένεσης των Ηνωμένων Πολιτειών Επαναστάσεις και δημόσια χρέη Δύο στρατηγικές για τη χρηματοδότηση του πολέμου Ο αιώνας των εισοδηματιών Το χρέος επιστρέφει με τον Αμερικανικό Εμφύλιο Κεφάλαιο 3 Ο κυρίαρχος λαός Από τον έναν πόλεμο στον άλλον Ο πληθωρισμός ως μέσο εναντίον του χρέος Οι κρίσεις των δημοσίων οικονομικών στις χώρες του Νότου Η μόχλευση του δημοσίου χρέους στο Βορρά... 90

5 Κεφάλαιο 4 Η μεγάλη ανατροπή Η μεταφορά της κρίσης από τους τραπεζίτες στα κράτη Η μετατόπιση του κέντρου βάρους από τον Ατλαντικό στον Ειρηνικό Η κατάσταση στα μέσα Μαΐου του 2010: Το δημόσιο χρέος αγγίζει καταστροφικά όρια Κεφάλαιο 5 Τα δώδεκα διδάγματα της ιστορίας του δημοσίου χρέους Κεφάλαιο 6 Το χειρότερο σενάριο Πρώτο στάδιο: Η υπερχρέωση του κράτους μεγαλώνει Δεύτερο στάδιο: Η κατάρρευση του ευρώ και η παγκόσμια οικονομική ύφεση Τρίτο στάδιο: Κατάρρευση του δολαρίου και αναζωπύρωση του πληθωρισμού σε παγκόσμια κλίμακα Τέταρτο στάδιο: Οικονομική ύφεση και κατάρρευση της Ασίας Κεφάλαιο 7 Το εύλογο επίπεδο του «καλού» χρέους Το είδος του καλού χρέους Το εύλογο επίπεδο του καλού χρέους Κεφάλαιο 8 Η περίπτωση της Γαλλίας Η κατάσταση του δημοσίου χρέους Το μελλοντικό χρέος Η μελλοντική κρίση φερεγγυότητας

6 Να επιστρέψουμε στις μελλοντικές γενιές αυτά που τους ανήκουν Επανακαθορίζοντας το κοινωνικό μας μοντέλο Επιλέγοντας ρυθμούς ομαλής λειτουργίας Κεφάλαιο 9 Η ευρωπαϊκή υποχρέωση Δημιουργώντας τα μέσα του ευρωπαϊκού δανεισμού: τα ευρω-ομόλογα Η ενίσχυση του ευρώ μέσω ενός δημοσιονομικού φεντεραλισμού: ένα ευρωπαϊκό δημοσιονομικό ταμείο Οι απαραίτητες επενδύσεις στην Ευρώπη Κεφάλαιο 10 Μια παγκόσμια στρατηγική Μια παγκόσμια αρχιτεκτονική διαχείρισης των δημοσίων χρεών Παγκόσμια βιώσιμη και εύρυθμη αύξηση του παγκόσμιου πλούτου Επίλογος Γλωσσάρι Παραρτήματα Βιβλιογραφία Ευχαριστίες

7 Τ ο βιβλίο αυτό αρχίζει και τελειώνει με την Ελλάδα. Στα τέσσερα πρώτα κεφάλαια περιγράφεται η ιστορία του δημοσίου χρέους. Τα πρώτα κείμενα που κάνουν λόγο για δημόσια δάνεια εντοπίζονται στην αρχαία Ελλάδα του 5ου αιώνα π.χ. Κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου χρησιμοποιήθηκαν για την κάλυψη των στρατιωτικών δαπανών, όταν οι φόροι και τα λάφυρα δεν επαρκούσαν. Οι πόλεις-κράτη δανείζονταν από τη θρησκευτική εξουσία, η οποία για να ανταποκριθεί στο αίτημά τους αποθησαύριζε τις προσφορές των πιστών. Έτσι, η Σπάρτη, για παράδειγμα, χρησιμοποίησε τις αποταμιεύσεις των ιερών της Ολυμπίας και των ελφών, ενώ η Αθήνα συνήψε τρία δάνεια με τους ιερείς της Αθηνάς Πολιάδος, της Αθηνάς Νίκης και της Αρτέμιδος. Στη συνέχεια, η διαδικασία αυτή επαναλήφθηκε πολλές φορές και η ύβρις του δημοσίου χρέους συνέβαλε στην παρακμή των πόλεων-κρατών της αρχαίας Ελλάδας και στην άνοδο της Ρώμης. Το βιβλίο τελειώνει στην Ελλάδα τού σήμερα με το ζήτημα της κρίσης χρέους. Πώς δημιουργήθηκε άραγε; Εν έτει 2010, οι Έλληνες πολίτες δικαίως διερωτώνται πώς έφτασε η χώρα τους σε αυτό το σημείο. Τα κράτη, όπως και τα νοικοκυριά, ζουν επί πιστώσει. Σήμερα, όμως, το δημόσιο χρέος έχει ανέλθει σε πρωτοφανή επίπεδα. Η κρίση στην Ελλάδα έφερε απλώς στην επιφάνεια το γεγονός αυτό, καταδεικνύοντας ότι ακόμα και τα πλουσιότερα κράτη ξεπερνούν σήμερα τα όρια των δυνατοτήτων τους. Η εν λόγω κρίση ήταν η συνισταμένη τριών παραγόντων. Της ανισορροπίας, κατ αρχάς, των οικονομικών της χώρας (ρε- 11

8 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ ΣΕ 10 ΧΡΟΝΙΑ; κόρ δημοσίων ελλειμμάτων, βάρος του δημοσίου τομέα και της παραοικονομίας), και εν συνεχεία της εισόδου σε οικονομική ύφεση. Η αναθεώρηση, τέλος, των στοιχείων του δημοσιονομικού ελλείμματος (από 3,7% σχεδόν στο 15% του ΑΕΠ το 2009) αποτέλεσε το έναυσμα της κρίσης. Οι συνέπειες είναι γνωστές: απώλεια της εμπιστοσύνης των αγορών, άνοδος των επιτοκίων του ελληνικού χρέους, όλο και πιο απαγορευτικό κόστος δανεισμού. Πώς θα βγούμε από το αδιέξοδο; Αυτό ακριβώς πραγματεύεται το ανά χείρας βιβλίο. Το κεφάλαιο 5 καταδεικνύει ότι πρέπει να ξεκινήσουμε με την εξάλειψη του υπάρχοντος χρέους. Υπάρχουν μονάχα οκτώ πιθανές στρατηγικές: περισσότεροι φόροι, λιγότερες δαπάνες, μεγαλύτερη ανάπτυξη, χαμηλότερα επιτόκια, μεγαλύτερος πληθωρισμός (λύση που χρησιμοποιείται σχεδόν συστηματικά), πόλεμος (διαδεδομένη λύση κατά το παρελθόν σε παρόμοιες περιστάσεις), εξωτερική στήριξη ή αθέτηση εκπλήρωσης των υποχρεώσεων. Οκτώ επιλογές αλλά μία μόνο σοβαρή και ταυτόχρονα ευκταία: η ανάπτυξη. Η ανάπτυξη πρέπει να εξαλείψει το «κακό χρέος», ούτως ώστε, μόλις αποκατασταθεί η βιωσιμότητα των δημοσίων οικονομικών, ο δανεισμός να μπορέσει να χρησιμοποιηθεί ορθολογιστικά, για την ανάληψη ενός χρέους που θα είναι χρήσιμο για την ανάπτυξη. Ο κανόνας συμπεριφοράς τον οποίο πρέπει να ακολουθεί κάθε υπεύθυνο κράτος είναι απλός: δεν πρέπει να χρηματοδοτεί τη λειτουργία του μέσω δανείων και πρέπει να περιορίζει τις επενδύσεις του με βάση την ικανότητά του να εξοφλεί τα χρέη του. Ωστόσο, η κρίση στην Ελλάδα υπήρξε πολύ έντονη καθώς είναι και διαρθρωτική κρίση, που αποκαλύπτει την πελατειακή φύση της πολιτικής στην Ελλάδα, η οποία δημιούργησε έναν τεράστιο δημόσιο τομέα, σπάταλο, αναποτελεσματικό και, ορισμένες φορές, διεφθαρμένο. Ευτυχώς, η Ελλάδα δεν έχει να αντιμετωπίσει μόνη της αυτές τις προ- 12

9 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ ΣΕ 10 ΧΡΟΝΙΑ; κλήσεις. Η αρωγή των Ευρωπαίων εταίρων ήταν σημαντική. Τα μέτρα που έλαβε η Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν απαραίτητα, ταυτόχρονα όμως ανεπαρκή. Αποτέλεσαν μια αναγκαία άμεση αντίδραση και μια αδιαμφισβήτητη πρόοδο. Ο μηχανισμός στήριξης της Ελλάδας, ο οποίος επεκτείνεται με τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Ταμείου Σταθερότητας, καθησύχασε, προσωρινά, τις χρηματοπιστωτικές αγορές σχετικά με την ικανότητα των ευρωπαϊκών κρατών να αντιμετωπίζουν τις κρίσεις χρέους. Οδήγησε το ευρωπαϊκό οικοδόμημα σε μια νέα φάση και αυτό συνέβη χωρίς την τροποποίηση των Συνθηκών. Ωστόσο, αυτά τα μέτρα δεν θα επαρκέσουν μακροπρόθεσμα, αν μη τι άλλο επειδή το Ευρωπαϊκό Ταμείο Σταθερότητας δεν διαθέτει τα ποσά που είναι απαραίτητα στα πλέον εκτεθειμένα κράτη. Πράγματι, τα μέτρα που έλαβε η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θίγουν τον πυρήνα του προβλήματος: η Ευρώπη παραμένει σήμερα ο μόνος οικονομικός χώρος που δεν διαθέτει δανειοληπτική ικανότητα. Συνεπώς, θα πρέπει να προχωρήσουμε ένα βήμα πιο πέρα και να δημιουργήσουμε πραγματικά ευρωπαϊκά ομόλογα, όπως και έναν πραγματικό ευρωπαϊκό προϋπολογισμό με σημαντικές εξουσίες. Το εγχείρημα αυτό περιγράφεται στο κεφάλαιο 9 και η υλοποίησή του είναι επιτακτική. Η Ελλάδα φαίνεται να βρίσκεται στον σωστό δρόμο. Η χώρα κατέβαλε τεράστια προσπάθεια για να μειώσει όσο το δυνατόν ταχύτερα το δημόσιο έλλειμμά της, μέσω της μείωσης των κρατικών δαπανών και της αύξησης της φορολογίας. Ήδη, το δημοσιονομικό έλλειμμα μειώθηκε κατά το ήμισυ και το 2010 ανέρχεται στο 8% του ΑΕΠ. Όσο η Ελλάδα δείχνει τη βούληση να αποκαταστήσει τις δημοσιονομικές ισορροπίες, είναι μάλλον απίθανο να αθετήσει τις υποχρεώσεις της. Παρ όλα αυτά, σε περίπτωση έντονης επιδείνωσης της διεθνούς συγκυρίας, η Ελλάδα θα μπορούσε να οδηγηθεί σε αναδιάρθρωση των χρεών της (επιμήκυνση της διάρκειας των δανείων), κάτι που υποχρεώθηκε να κάνει και στο παρελθόν. 13

10 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ ΣΕ 10 ΧΡΟΝΙΑ; Τα όσα έχουν επιτευχθεί σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα εμπνέουν το σεβασμό. Ελάχιστα κράτη στην Ιστορία μπόρεσαν να προβούν σε τόσο βαθιές και ταχείες μεταρρυθμίσεις. Αυξάνοντας τη βιωσιμότητα των δημοσίων δαπανών, βελτιώνοντας τα φορολογικά έσοδα και διατηρώντας τη σταθερότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος, η ελληνική κυβέρνηση αποκαθιστά σταδιακά τη διεθνή της αξιοπιστία και την εμπιστοσύνη στην οικονομία της. Το χειρότερο σενάριο, για το οποίο γίνεται λόγος στο κεφάλαιο 6, παραμένει πιθανό και δεν είναι δύσκολο να γίνει πραγματικότητα: Η κυβέρνηση αποφασίζει να μη συνεχίσει τις προσπάθειες που έχουν αναληφθεί ή υποκύπτει σε κλαδικές διεκδικήσεις. Τότε οι αγορές, γνωρίζοντας ότι επίκειται στάση πληρωμών, σταματούν να δανείζουν την Ελλάδα. Το λεγόμενο rollover του χρέους (χρησιμοποίηση νέων δανείων για την αποπληρωμή των παλιών) δεν λειτουργεί πλέον, ενώ ορισμένα ευρωπαϊκά κράτη αρνούνται να παράσχουν την ευρωπαϊκή εγγύηση στην Ελλάδα, η οποία χρεοκοπεί, συμπαρασύροντας ένα μέρος της Ευρώπης. Το κόστος της αποδιοργάνωσης που θα ακολουθούσε θα ήταν πολύ υψηλό, οδηγώντας σε εντονότατη οικονομική ύφεση. Μακροπρόθεσμα, η λύση που θα δοθεί δεν μπορεί να αφορά μόνο την Ελλάδα, ούτε καν μόνο την Ευρώπη. Θα πρέπει να είναι παγκόσμια, όπως δείχνουν και τα κεφάλαια 9 και 10. Η Ελλάδα, που διαθέτει υπερδισχιλιετή εμπειρία στο δημόσιο χρέος, οφείλει να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στο εγχείρημα αυτό. 14

11

12 Μήπως πλησιάζει η καταστροφή μας; Μήπως καταστρέφουμε τα παιδιά μας; Στις μέρες μας, τα ερωτήματα αυτά δεν θα μπορούσαν να τεθούν πιο επιτακτικά. Ποτέ άλλοτε, εκτός από την περίοδο ενός ολοκληρωτικού πολέμου, το δημόσιο χρέος των ισχυρότερων κρατών του κόσμου δεν υπήρξε τόσο υψηλό. Ποτέ άλλοτε οι κίνδυνοι που εγκυμονεί το χρέος αυτό για το επίπεδο ζωής και το πολιτικό σύστημα των κρατών αυτών δεν ήταν τόσο απειλητικοί. Ίσως το θέμα αυτό να φαίνεται άχαρο να μοιάζει να αφορά μόνο «τεχνοκράτες», στην πραγματικότητα, όμως, δεν είναι. Πρόκειται για το μέλλον μας. Στη Γαλλία, συγκεκριμένα, εάν η αύξηση του δημοσίου χρέους δεν ανακοπεί το συντομότερο δυνατό, το μόνο που θα μπορέσει να κάνει ο επόμενος Πρόεδρος της ημοκρατίας καθ όλη τη διάρκεια της θητείας του θα είναι να εφαρμόσει μια πολιτική λιτότητας. Για την επόμενη δεκαετία, ολόκληρη η χώρα και οι Γάλλοι πολίτες θα υφίστανται τις συνέπειες της απερισκεψίας της δεκαετίας που αφήνουμε πίσω μας. *** Ανέκαθεν, τα όνειρα, η ανάγκη, η ανυπομονησία, η φιλοδοξία οδηγούσαν ορισμένους ανθρώπους να πάρουν από άλλους τους αναγκαίους πόρους προκειμένου να διεκπεραιώσουν τις υποθέσεις τους, να ανέλ- 17

13 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ ΣΕ 10 ΧΡΟΝΙΑ; θουν στην εξουσία, να αυξήσουν την περιουσία τους. Οι ιερείς, έπειτα οι στρατηγοί, στη συνέχεια οι ηγεμόνες και, τέλος, οι επιχειρηματίες συγκεντρώνουν, μέσω της πίστης, της δύναμης, του κοινωνικού ελέγχου ή της αγοράς όλο και μεγαλύτερα κεφάλαια, χρησιμοποιώντας όλο και πιο εξελιγμένα μέσα. Για πολύ καιρό, ο κατέχων την εξουσία, είτε αυτή είναι θρησκευτική είτε στρατιωτική ή πολιτική, δανείζεται επί προσωπικής βάσεως, εφόσον δεν έχει λάφυρα να προσμένει και δεν μπορεί, ή δεν θέλει, να αυξήσει τους φόρους των υπηκόων του. εν αποπληρώνει αυτά τα δάνεια, με λάφυρα ή φόρους, παρά μόνο εάν πρέπει να διατηρήσει καλές σχέσεις με τους πιστωτές του προκειμένου να δανείζεται εκ νέου ενόσω ζει. Έπειτα, ο κατέχων την εξουσία παίρνει τη μορφή μιας αφηρημένης οντότητας, που θεωρείται αθάνατη, και αρχίζει να υπηρετεί τους υπηκόους του και όχι μόνο να τους χρησιμοποιεί: πρόκειται πλέον για μια συλλογικότητα, μια δυναστεία, ένα κράτος, ένα έθνος, ο προσωρινός υπεύθυνος των οποίων μεταβιβάζει τις απαιτήσεις στον διάδοχό του. Το γεγονός αυτό επιτρέπει στους διαδοχικούς κατόχους της κυρίαρχης εξουσίας να προσελκύουν δανειστές στους οποίους μπορούν να εγγυηθούν την αποπληρωμή ενός δανείου εντός της προθεσμίας του ή ακόμα και την επ άπειρον εξόφληση ενός δανείου αόριστης διάρκειας. Κατά αυτό τον τρόπο δημιουργούνται οι χρηματοπιστωτικές αγορές, όπου οι δανειστές έχουν τη δυνατότητα να εκχωρούν τις απαιτήσεις τους. Οι αγορές αυτές χρηματοδοτούν τη βιομηχανία προτού γίνουν οι κυρίαρχοί της και, ορισμένες φορές μάλιστα, προτού πάρουν τον έλεγχο από τον ασκούντα την εξουσία, εάν αυτός είναι υπερχρεωμένος. Έτσι, το κράτος δημιουργεί αγορές οι οποίες, ανά τακτά χρονικά διαστήματα, το υπονομεύουν. Αυτή είναι η ιστορία του δημοσίου χρέους, αλλά και η ιστορία της συγκρότησης της κυρίαρχης εξουσίας και του επαπειλούμενου γι αυτήν 18

14 κινδύνου. Αυτό είναι σήμερα και το διακύβευμα του δημοσίου χρέους, το οποίο αποδείχθηκε ότι ασκεί καταλυτικό ρόλο στην προσωρινή αντιμετώπιση της πρόσφατης χρηματοπιστωτικής κρίσης, την ίδια στιγμή που ο καθένας μας αντιλαμβάνεται ότι εάν συνεχίσει να αυξάνεται θα οδηγήσει στις μεγαλύτερες καταστροφές. *** Πρόλογος Μπορούμε ακόμα να αποφύγουμε την καταστροφή των αποταμιευτών, των εργαζομένων και των συνταξιούχων, όπως και των μελλοντικών γενεών. Για να γίνει αυτό, θα πρέπει να έχουμε το θάρρος να επανεξετάσουμε το ρόλο του κράτους, ιδιαιτέρως το ρόλο του ως ασφαλιστή, να επανακαθορίσουμε το μερίδιο των δημοσίων δαπανών στον εθνικό πλούτο, να αποκαταστήσουμε την ισορροπία από τη μια γενιά στην άλλη, να εφαρμόσουμε νέους λογιστικούς κανόνες και να εμπνευστούμε μια ολοκαίνουργια τραπεζική, χρηματοπιστωτική και πολιτική αρχιτεκτονική στη Γαλλία, την Ευρώπη και σε παγκόσμια κλίμακα. Για να κατανοήσουμε το ζήτημα καλύτερα, θα πρέπει να αποσαφηνίσουμε την έννοια του χρέους, να περιγράψουμε την προέλευσή της και τη σχέση της με την έννοια του ασκούντος την εξουσία. Το πρώτο χρέος του ανθρώπου είναι το χρέος της ζωής. Ο Θεός ή μια άλλη δύναμη μας «δανείζει» τη ζωή. Λατρεύουμε και ταυτόχρονα απεχθανόμαστε το δημιουργό μας, είτε πρόκειται για Θεό, άνθρωπο ή κάτι άλλο, συμπεριλαμβανομένης και της τύχης, γιατί Αυτός (ή Αυτή) μας υπενθυμίζει με την ίδια την ύπαρξή του τα όριά μας, τα λάθη μας και τα καθήκοντά μας απέναντί του. Για ορισμένους, ο θάνατος μοιάζει να είναι η μόνη δυνατή λύτρωση, καθώς διακυβεύεται η ίδια η ζωή και το νόημά της. Για άλλους, αντιθέτως, η λύση είναι να απαλλαγούν από το δανειστή (ή δημιουργό). Έτσι 19

15 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ ΣΕ 10 ΧΡΟΝΙΑ; λοιπόν, ο άνθρωπος, τουλάχιστον από τον Οιδίποδα και μετά, προκειμένου να μην οφείλει τίποτα και σε κανέναν, προσπαθεί να σκοτώσει το Θεό ή τον πατέρα του και να αναγορευθεί σε δημιουργός, επινοώντας τη μορφή του υπερανθρώπου, που είναι εγγυητής του εαυτού του, δημιουργός των δικών του αξιών, απαλλαγμένος από κάθε χρέος. ανείζω, λοιπόν, σημαίνει διατρέχω τον κίνδυνο να δεχτώ την αγνωμοσύνη των οφειλετών μου. Ο Θεός κινδυνεύει να τον αποκηρύξει ο άνθρωπος. Ομοίως, εκείνος που δανείζει το όνομά του, την εργασία του, την αγάπη του ή τα χρήματά του διατρέχει επίσης τον κίνδυνο να καταστραφεί από αυτούς που δεν θέλουν διόλου να χρωστούν σε κανέναν, πόσω μάλλον να εξοφλήσουν. Αντιστρόφως, ο δανεισμός οδηγεί τον οφειλέτη στην αποδοχή μιας συγκεκριμένης εξάρτησης, στην απώλεια της αυτονομίας του απέναντι στο δανειστή, στη μείωση του πεδίου των δυνατοτήτων του, σ ένα πλήγμα στο ναρκισσισμό του, το οποίο του υπενθυμίζει τα όριά του. ανείζομαι σημαίνει έρχομαι αντιμέτωπος με την πραγματικότητα. Ωστόσο, χρεώνομαι σημαίνει επίσης ότι έχω το κουράγιο να αγκαλιάσω το μέλλον. Μαρτυρά την επιθυμία για μια έντονη και ριψοκίνδυνη ζωή, αφήνοντας το αρχικό και νοσηρό χρέος για άλλα, που είναι φορείς περιπετειών, ικανοποιήσεων, σχεδίων και ελπίδων. ανειστές και δανειζόμενοι φοβούνται, εν γένει, τη μεταξύ τους εξάρτηση. Και οι μεν προσπαθούν να απαλλαγούν πρώτοι από τους δε. Για το λόγο αυτό, η βία που μπορεί να προκαλέσει η συσσώρευση απαιτήσεων και χρεών πολύ συχνά αποφεύγεται με την κατάργησή τους ανά τακτά χρονικά διαστήματα, είτε με τη θεία συγχώρεση είτε με έναν Κατακλυσμό ή ένα χρεοστάσιο. Κάθε τεσσαράκοντα εννέα έτη, αναφέρει η Βίβλος. ανείζομαι σημαίνει, λοιπόν, έχω μια υποχρέωση απέναντι στον πιστωτή μου: η υποχρέωση είναι όπως αναφέρει η ίδια η λέξη ένα χρέος. 20

16 Πρόλογος Αυτός που δέχεται λιγότερο να είναι υπόχρεος είναι ο πρίγκιπας,* διότι εξ ορισμού δεν χρωστάει τίποτα σε κανέναν. Αντίθετα με τον ιδιώτη οφειλέτη, ο κατέχων την εξουσία δεν διακινδυνεύει σχεδόν τίποτα εάν δεν τηρήσει τις δεσμεύσεις του. Ενώ ο ιδιώτης οφειλέτης εάν αθετήσει την υποχρέωσή του μπορεί να χάσει όλα του τα υπάρχοντα, ο δημόσιος οφειλέτης που αθετεί τις υποχρεώσεις του δεν μπορεί να στερηθεί, γενικά, κανένα από τα θεμελιώδη αγαθά του: ούτε τη γη του, ούτε τα υλικά περιουσιακά του στοιχεία, ούτε την ελευθερία του. Είναι ο κυρίαρχος. Η κυριαρχία του μεγαλώνει ακόμα περισσότερο όταν ξεφεύγει από το πρόσωπο του μονάρχη και μετατρέπεται σε ένα κράτος ή ένα λαό. Μόνο ο φόβος των αντιποίνων μπορεί να τον αναγκάσει να τηρήσει το λόγο του. Επιπλέον, αντίθετα από τον ιδιώτη οφειλέτη, είτε πρόκειται για οικογένεια είτε για επιχείρηση, ο κατέχων την εξουσία, από τη στιγμή που μετατρέπεται σε κράτος, είναι ουσιαστικά αθάνατος και μπορεί κάλλιστα να αυξήσει ελεύθερα τα εισοδήματά του, χωρίς αυτή η αύξηση να αντιστοιχεί σχεδόν καθόλου στη δουλειά του. Μπορεί ακόμα και να αρκεστεί στην καταβολή των τόκων χωρίς ποτέ να εξοφλεί την κύρια οφειλή. Για το λόγο αυτό, η ιστορία του δημοσίου χρέους συνδέεται στενά με την ιστορία του κράτους. Για πολύ καιρό, είναι απλώς η προσωπική ιστορία ενός μονάρχη και έχει να κάνει με τον ίδιο ή τα καμώματά του. Γίνεται πραγματικά «δημόσια» πολύ αργότερα, όταν ο ασκών την εξουσία αποδεχτεί τελικά ότι το κράτος δεν του ανήκει, ότι μετά από αυτόν δεν θα έρθει ο Κατακλυσμός και ότι κάθε σύμβαση που υπογράφει δεσμεύει και τους διαδόχους του. Το δημόσιο χρέος παρουσιάζεται, αρχικά, ως ένα προσωπικό χρέος των αρχόντων. Υπάρχει σίγουρα σε ορισμένες αυτοκρατορίες, από τη Βαβυλώνα μέχρι την Αίγυπτο και την Κίνα, ακόμα και αν δεν έχουμε * Κατά το λατινικό princeps που σημαίνει ο πρώτος στο αξίωμα, ο αυτοκράτορας. (Σ.τ.Μ.) 21

17 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ ΣΕ 10 ΧΡΟΝΙΑ; αποδείξεις. Περιγράφεται στα κείμενα των πόλεων-κρατών της Αρχαίας Ελλάδας, κατά τον 5ο αιώνα π.χ., όπου χρησιμοποιείται για τη χρηματοδότηση πολέμων όταν ο άρχων δεν έχει το χρόνο ή τα μέσα να εισπράξει τη φορολογία. ανειζόμαστε, λοιπόν, από αυτόν απ τον οποίο δεν τολμάμε να πάρουμε. Η πρώτη που δανείζεται είναι η λαϊκή εξουσία από τη θρησκευτική, που αποταμιεύει τις εισφορές των πιστών. Τον 12ο αιώνα, στα αγγλικά μοναστήρια, το δημόσιο χρέος αρχίζει για πρώτη φορά να διαχωρίζεται από τους επικεφαλής που το συνάπτουν. Στη συνέχεια εκδηλώνεται στις ιταλικές πόλεις τον 13ο αιώνα, στις πόλεις της Φλάνδρας τον 14ο αιώνα, στην ισπανική αυτοκρατορία τον 15ο, στο βασίλειο της Γαλλίας τον 16ο αιώνα, στην Ολλανδία τον 17ο αιώνα, στην Αγγλία τον 18ο αιώνα και στις Ηνωμένες Πολιτείες τον 19ο αιώνα. Καθένα από αυτά τα έθνη υπερισχύει των αντιπάλων του εάν κατορθώσει, συμπληρωματικά με την επιβολή όλο και πιο επαχθών φόρων, να δανειστεί επαρκώς από τους πολίτες του ή από το εξωτερικό, για τη χρηματοδότηση πολέμων που θα του εξασφαλίσουν εξωτερικές αγορές και κάποιες δημόσιες υποδομές, κυρίως λιμάνια, δρόμους και ταχυδρομεία. Αυτός που ήταν κάποτε δανειστής γίνεται ο αυριανός οφειλέτης. Αρχίζει, συνήθως, να δανείζει τους πιο ισχυρούς ασκούντες την εξουσία και στη συνέχεια τους αντικαθιστά προτού πέσει και ο ίδιος θύμα αυτής της τακτικής. Από τα τέλη του 19ου αιώνα, στην Ευρώπη, κυρίαρχος γίνεται ο λαός. Συνεπώς, κάθε πολίτης είναι υπεύθυνος για το δημόσιο χρέος. Το κράτος δεν δανείζεται πλέον μόνο για να διεξαγάγει πόλεμο, αλλά και για να επιτελέσει διαφορετικά τον θεμελιώδη ρόλο του: να διασφαλίσει την προστασία των υπηκόων του απέναντι στη βία. Αυτό πραγματοποιείται ουσιαστικά μέσω της παροχής υπηρεσιών μεταφοράς, επικοινωνιών, δημόσιας τάξης, υγείας, παιδείας και κοινωνικής ασφάλισης. Κατά αυτό 22

18 Πρόλογος τον τρόπο, οι δαπάνες της δημόσιας εξουσίας αυξάνονται πολύ πιο γρήγορα από ό,τι τα έσοδά της. Για να τις χρηματοδοτήσει, πρέπει να αυξήσει τη φορολογία. Σε διαφορετική περίπτωση, το κράτος πρέπει να δανειστεί και άλλο, ευελπιστώντας ότι η ανάπτυξη της οικονομίας, και ως εκ τούτου η αύξηση των φορολογικών εσόδων, θα συμβάλει στην αποπληρωμή του χρέους του. Σε κάθε περίοδο, δημιουργείται ο ίδιος φαύλος κύκλος: οι δημόσιες ανάγκες ωθούν το κράτος να δημιουργήσει χρηματοπιστωτικά μέσα τα οποία εν συνεχεία θα επιτρέψουν στον ιδιωτικό τομέα να χρεωθεί περαιτέρω για δικό του λογαριασμό. ημιουργείται έτσι μια φούσκα (με την αύξηση της αξίας των περιουσιακών στοιχείων ακινήτων, χρηματοπιστωτικών ή άλλων) το σκάσιμο της οποίας υποχρεώνει τον ασκούντα την εξουσία να επιβαρυνθεί περαιτέρω με χρέη και, εν συνεχεία, να απαλλαγεί από τους πιστωτές του, είτε μέσω νέων φόρων είτε καθυστερώντας την αποπληρωμή των χρεών του ή ακόμα και αθετώντας την εκπλήρωση των υποχρεώσεών του. Αρκεί οι πιστωτές του να μην επιδιώξουν την εξόντωσή του. Από τη δεκαετία του 1980, οι μισθοί μένουν στάσιμοι, οι δημόσιες ανάγκες αυξάνονται, γεγονός που ωθεί όλα τα κράτη να αυξήσουν ραγδαία την αναλογία των δημοσίων εσόδων και δαπανών ως προς το εθνικό εισόδημα και να δανειστούν από τους αποταμιευτές ολόκληρου του κόσμου. Από τα χρεοστάσια στον πληθωρισμό, από τα προγράμματα λιτότητας στην επανάσταση, τα φτωχότερα κράτη στενάζουν κάτω από την πίεση των πιστωτών. Από την άλλη πλευρά, τα πλουσιότερα δημιουργούν νέα χρηματοδοτικά μέσα, απορρυθμίζουν τις αγορές και προσελκύουν όλους τους δανειστές. Και έπειτα, έρχονται τα πάνω κάτω: το 2007, ανακαλύπτουμε ότι το μέρος του κόσμου που εθεωρείτο πλούσιο είναι χρεωμένο προς το μέρος εκείνο που εθεωρείτο φτωχό. Όπως συνέβαινε συχνά στο παρελθόν, το 23

19 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ ΣΕ 10 ΧΡΟΝΙΑ; σκάσιμο μιας νέας φούσκας περιουσιακών στοιχείων πυροδοτεί μια νέα τραπεζική κρίση και ύφεση, που γρήγορα μεταφέρονται στους φορολογούμενους. Σε όλες τις δυτικές χώρες, το δημόσιο χρέος λαμβάνει άγνωστες μέχρι πρότινος διαστάσεις, εξαιρουμένων των περιόδων πολέμου. Το 2010, εάν εξαιρέσουμε τη Ζιμπάμπουε, η χώρα με το μεγαλύτερο καθαρό δημόσιο χρέος είναι η Ιαπωνία, το χρέος της οποίας ανέρχεται στο 204% του ΑΕΠ. Το δημόσιο χρέος των Ηνωμένων Πολιτειών ανέρχεται σε 11 τρισεκατομμύρια δολάρια, ήτοι στο 54% του ΑΕΠ και στο 674% των φορολογικών εσόδων της χώρας, ενώ τα ετήσια δάνειά τους αντιπροσωπεύουν το 248% των φορολογικών εσόδων. Το 2010, το Υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ πρέπει να αναχρηματοδοτήσει περισσότερο από το ήμισυ του χρέους του. Αυτό πραγματοποιείται κατά το ήμισυ μέσω κεφαλαίων από το εξωτερικό, το 50% των οποίων προέρχεται από την Ιαπωνία και την Κίνα. Όσον αφορά το ευρωπαϊκό δημόσιο χρέος, αυτό αντιστοιχεί στο 80% του ΑΕΠ της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το δημόσιο χρέος της Μεγάλης Βρετανίας προσεγγίζει το 100% του ΑΕΠ, ενώ της Ελλάδας το 135% του ΑΕΠ, τα δύο τρίτα του οποίου οφείλονται στην αλλοδαπή. Στη Γαλλία, το δημόσιο χρέος αντιστοιχεί στο 77% του ΑΕΠ και στο 535% των φορολογικών εσόδων. Τα δημόσια ετήσια δάνεια της χώρας αντιπροσωπεύουν το 137% των φορολογικών εσόδων. Πολλές χώρες της Ευρώπης και του υπόλοιπου κόσμου, που επλήγησαν από τις αγορές, ετοιμάζονται σιωπηρά να κηρύξουν πτώχευση. Τελικά, οι τράπεζες της ύσης δεν μπορούν πλέον να δανείσουν, εφόσον προσπαθούν πάση θυσία να μειώσουν το χρέος τους, ενώ τα κράτη δεν μπορούν να δράσουν, λόγω του ότι αδυνατούν να αυξήσουν το δικό τους. Η ύση έγινε φάντασμα του εαυτού της. Πρόκειται για μια παράξενη κατάσταση, όπου οι πλούσιοι ζουν σε βάρος των φτωχών, όπου Κινέζοι οι οποίοι κερδίζουν λιγότερο από ευρώ μηνιαίως διαθέτουν το ήμισυ του εισοδήματός τους για τη 24

20 Πρόλογος χρηματοδότηση των μισθών των Αμερικανών δημοσίων υπαλλήλων, στρατιωτικών ή ερευνητών που κερδίζουν πάνω από το δεκαπλάσιο του εισοδήματος των πρώτων, όπου το παγκόσμιο τραπεζικό σύστημα χρηματοδοτεί την κατανάλωση των χωρών του Βορρά με τις αποταμιεύσεις των χωρών του Νότου εισπράττοντας εν τω μεταξύ μεγάλες προμήθειες, όπου οι γηραιότεροι ζουν από τη δουλειά των νέων, όπου οι αρχηγοί των φτωχών κρατών δεν επιθυμούν να δουν τους πολίτες τους να πλουτίζουν γρήγορα, όπου κανείς δεν θέλει να μάθει ποια είναι πραγματικά τα χρέη των κρατών, όπου η θεωρία καταρρίπτεται εντελώς και αδυνατεί ακόμα και να προσδιορίσει τις σχετικές έννοιες, πολλώ δε μάλλον να προβεί σε μια πρακτική εφαρμογή των εννοιών αυτών, όπου όλοι μεταφέρουν το «λογαριασμό» σε αναρίθμητους αποδιοπομπαίους τράγους. Σήμερα, πολλοί από τους ιθύνοντες σκέφτονται να γλιτώσουν και πάλι με χίλια δυο τεχνάσματα. Πιστεύουν ότι τα βουνά των απαιτήσεων θα εξαφανιστούν ξαφνικά. Αρνούνται για μία ακόμη φορά να λάβουν υπόψη τους όσους προειδοποιούν για την άσχημη κατάληξη της όλης ιστορίας. Ξεχνούν ότι η κακή διαχείριση του χρέους καταστρέφει πάντα και τους δανειστές και τους οφειλέτες. εν θυμούνται ότι, πολύ συχνά, για τον οφειλέτη που αθετεί την εκπλήρωση της υποχρέωσής του ελλοχεύει κίνδυνος πολέμου. Αγνοούν το γεγονός ότι η αγορά, που κολακεύει το κράτος όταν όλα βαίνουν καλώς, δεν διστάζει να του επιτεθεί όταν η κατάσταση δυσκολεύει. Και η κατάσταση είναι όντως δύσκολη: με τους σημερινούς ρυθμούς, το δημόσιο χρέος των κυριότερων χωρών της ύσης θα ξεπεράσει σύντομα τον πλούτο που παράγουν οι χώρες αυτές ετησίως, χωρίς να βρίσκονται σε έντονη ανάπτυξη ή χωρίς να υπάρχει πληθωρισμός, αντίθετα με ό,τι συνέβαινε σε κάθε έκρηξη του χρέους. Ακόμα και χωρίς άνοδο των επιτοκίων, οι τόκοι του δημοσίου χρέους που θα κληθούν να 25

21 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ ΣΕ 10 ΧΡΟΝΙΑ; καταβάλουν τα πλούσια κράτη θα υπερδιπλασιαστούν μεταξύ 2007 και Ο κάθε πολίτης αυτών των κρατών θα πρέπει να χρηματοδοτήσει, πέραν των προσωπικών του δανείων, ένα μέρος του δημοσίου χρέους που ισούται με το ετήσιο προσωπικό του εισόδημα. Με άλλα λόγια κάθε απασχολούμενος θα πρέπει να διαθέσει εισοδήματα τριών ετών για τη χρηματοδότηση του χρέους. Το πρόβλημα δεν αφορά μόνο την Ελλάδα ή την Ιαπωνία. Πώς θα αντιδρούσε, παραδείγματος χάρη, ένας ιδιώτης επενδυτής εάν έπρεπε να επενδύσει σε μια επιχείρηση της οποίας το χρέος θα αντιστοιχούσε στον κύκλο εργασιών πέντε ετών, οι ετήσιες ζημίες θα αντιπροσώπευαν το ένα πέμπτο του κύκλου εργασιών και οι ετήσιες ανάγκες δανεισμού θα υπερέβαιναν τον τζίρο της; Αυτή είναι η πραγματικότητα στη Γαλλία σήμερα. Εάν η σημερινή τάση δεν αντιστραφεί άμεσα, το γαλλικό κράτος, όπως και πολλά άλλα, θα αδυνατεί κάποια μέρα (πιο σύντομα από όσο νομίζουμε) να διατηρήσει την ομαλή λειτουργία των βασικότερων δημοσίων υπηρεσιών, δηλαδή σχολείων, νοσοκομείων, ενόπλων δυνάμεων και σωμάτων ασφαλείας, ή να καταβάλει συντάξεις. Το ίδιο θα συμβεί και με πολλούς κοινωνικούς φορείς και φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης. Ωστόσο, η χειρότερη έκβαση δεν είναι κάτι το πρωτοφανές: η αθέτηση εκπλήρωσης των υποχρεώσεων είναι εδώ και καιρό η συνηθέστερη λύση σε περίπτωση υπερχρέωσης. Μεταξύ 1800 και 2009, σημειώθηκαν 250 περιπτώσεις αθέτησης υποχρέωσης στον τομέα του εξωτερικού χρέους και 68 περιπτώσεις στον τομέα του δημοσίου χρέους. Μόνον ο Καναδάς, η ανία, η Φινλανδία, η Νορβηγία, η Νότια Κορέα, το Χονγκ Κονγκ, η Σιγκαπούρη, η Ταϊβάν, η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία έχουν κατορθώσει μέχρι στιγμής να αποφύγουν την αθέτηση των υποχρεώσεών τους, αλλά, και πάλι, ορισμένες από αυτές τις χώρες δεν απείχαν και πολύ από το σημείο αυτό. 26

22 Πρόλογος Συνεπώς, η κατάρρευση ολόκληρης της ύσης είναι ένα βάσιμο σενάριο, το οποίο δεν αναμένουν οι σύγχρονοί μας, ακριβώς όπως δεν ανέμεναν και την κατάρρευση της Βενετίας, της Γένοβας ή της Μαδρίτης οι άνθρωποι της εποχής εκείνης. Όπως και στο παρελθόν, το υπερβολικό δημόσιο χρέος μπορεί να προκαλέσει αυτή την κατάρρευση, ενώ ταυτόχρονα μπορεί να αποτελέσει το μέσο για να αντιληφθούμε τον επικείμενο χαρακτήρα της: με τους περιορισμούς που επιβάλλει, αποτελεί ένα εργαλείο για να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα. Κανένας δεν γνωρίζει πότε οι αγορές θα σημάνουν το τέλος της ανεμελιάς ανεβάζοντας παντού τα επιτόκια. Ούτε εάν η κοινή γνώμη απαιτήσει από τους κυβερνώντες να αναστείλουν την εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους προκειμένου να συνεχίσουν τη χρηματοδότηση των δημοσίων υπηρεσιών. Κανένας δείκτης δεν επιτρέπει τη διάκριση ενός καλού από ένα κακό χρέος, ούτε τον καθορισμό του εύλογου επιπέδου του καλού χρέους, ούτε μπορεί να παίξει ρόλο ρυθμιστή στη θανάσιμη μονομαχία μεταξύ κράτους και αγορών. Κανένας δεν μπορεί να υποστηρίξει ότι υπάρχει ένα ιδεατό επίπεδο ελλειμμάτων και χρεών. Η Ιστορία δείχνει μόνο ότι οι αγορές χρηματοδοτούν ανέτως επίπεδα χρεών που είναι πολύ πιο υψηλά από ό,τι προβλέπουν όλες οι θεωρίες, καθώς και ότι υπάρχουν κράτη που αντεπεξέρχονται σε ένα χρέος ίσο με το 250% του ΑΕΠ τους, ενώ, αντίθετα, άλλα αθετούν την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους με ένα δημόσιο χρέος στο 20% του ΑΕΠ τους. Κανένας δείκτης δεν είναι κατάλληλος για να προβλέψουμε το ξέσπασμα μιας κρίσης, εκτός, ίσως, από το μερίδιο που καταλαμβάνει η εξυπηρέτηση του χρέους στον προϋπολογισμό: όταν ανέλθει στο 50% των φορολογικών εσόδων, η καταστροφή είναι αναπόφευκτη. Γενικά, σε αυτό το επίπεδο δημοσίου χρέους, η κυβέρνηση αναγκάζεται να παρέμβει μειώνοντας δραστικά τις δαπάνες, αλλιώς η αγορά θα απαιτήσει τις οφειλές της. Στην πραγματικότητα, η εκδήλωση μιας κρίσης δημοσίου χρέους 27

23 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ ΣΕ 10 ΧΡΟΝΙΑ; εξαρτάται από πλήθος παραμέτρων: την εμπιστοσύνη των δανειστών, το συντονισμό των προσδοκιών τους, την πολιτική ικανότητα του κράτους να τηρεί τις δεσμεύσεις του, τη μεταβολή του ρυθμού ανάπτυξης, την εξέλιξη των επιτοκίων, των δημογραφικών δεδομένων, του ποσοστού αποταμίευσης, την ικανότητα των φορολογικών εσόδων τού εν λόγω κράτους να εξυπηρετούν το χρέος, το πρωτογενές πλεόνασμα (δηλαδή το δημοσιονομικό αποτέλεσμα πριν από την εξυπηρέτηση του χρέους), την κατάσταση των περιουσιακών του στοιχείων, την ικανότητά του να δανείζεται στο δικό του νόμισμα, την ικανότητα της κυβέρνησής του να επιβάλλει περαιτέρω φορολογία και να εξοικονομεί χρήματα. Στον τομέα αυτό, περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο, η οικονομία είναι μια καθαρά πολιτική επιστήμη. Περισσότερο πολιτική παρά επιστήμη... εν θα πρέπει να δραματοποιούμε την κατάσταση χρησιμοποιώντας απλοποιημένους δείκτες, ούτε και να εφησυχάζουμε βλέποντας ότι κάποιοι άλλοι βρίσκονται σε χειρότερη θέση. Το μόνο σίγουρο είναι ότι ολόκληρη η ύση έχει εισέλθει σε μια επικίνδυνη ζώνη, όπου κράτος και αγορά μετρούν τις δυνάμεις τους, διερωτώμενοι ποιος από τους δύο θα καταφέρει το πρώτο χτύπημα. Για να αποφύγουμε μια τέτοια έκβαση, θα πρέπει να ακολουθήσουμε μια στρατηγική η οποία είναι πολύ φιλόδοξη, σχεδόν αδύνατον να υλοποιηθεί και που δύσκολα θα περιληφθεί στην ημερήσια διάταξη των κυριότερων κρατών. Αρχικά, θα πρέπει να καταλάβουμε και να καταστήσουμε σαφές σε όλους ότι το χειρότερο μπορεί να συμβεί, ότι ο κόσμος βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού, ότι το δημόσιο χρέος απορρέει από τη δυσκολία να αυξήσουμε τα έσοδα με τον ίδιο ρυθμό που αυξάνονται οι δαπάνες. Πιο συγκεκριμένα, δείχνει πόσο απρόθυμοι είναι οι λαοί να παραδεχτούν την αναπόφευκτη τάση για μεγαλύτερη συμμετοχή της κοινωνίας στις υπηρεσίες ασφάλισης και περίθαλψης. Μαρτυρά μια αδυναμία του κρά- 28

24 Πρόλογος τους και την απουσία κοινωνικής συναίνεσης. Στη συνέχεια θα πρέπει να αξιολογήσουμε με σαφήνεια τις ευθύνες των μεν και των δε για το χρέος, ιδιαιτέρως τις ευθύνες του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Θα ήταν σκανδαλώδες να πρέπει να περικόψουμε τα κοινωνικά προγράμματα για να χρηματοδοτήσουμε τις απερισκεψίες των τραπεζιτών. εν θα πρέπει να υποκύψουμε στην αυταπάτη της «αποανάπτυξης», που θα αύξανε το βάρος του χρέους και θα μείωνε την αγοραστική δύναμη των μελλοντικών γενεών. Θα πρέπει ακόμα να γνωρίζουμε σε βάθος τις συμπεριφορές, τις στρατηγικές και τους προβληματισμούς των πιστωτών. Το τελευταίο σημείο είναι απαραίτητο, καθώς το κράτος θα μπορέσει να επιβιώσει μέσω της κατανόησης των αγορών. Θα πρέπει επίσης να προετοιμαστούμε, ειδικά στη Γαλλία, να κάνουμε μεγάλη οικονομία, να αυξήσουμε αισθητά τη φορολογία και τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης, ακόμα και να επιτρέψουμε την ύπαρξη ενός κάποιου πληθωρισμού. Όσο οδυνηρά και αν είναι αυτά τα μέτρα, είναι αναπόφευκτα εκτός και αν σημειωθεί ταχεία επάνοδος σε έντονη ανάπτυξη, γεγονός μάλλον απίθανο βραχυπρόθεσμα, ή εάν υπάρξει μια τελείως διαφορετική διοικητική οργάνωση της χώρας, κάτι που είναι ακόμα πιο απίθανο. Για να αποκτήσουμε πραγματικά περιθώρια ελιγμού, θα πρέπει να καταρτίζουμε τους δημόσιους προϋπολογισμούς κατά τέτοιον τρόπο ώστε να δημιουργείται επαρκές πλεόνασμα και έτσι να επαναφέρουμε το χρέος σε ανεκτά επίπεδα, διατηρώντας τη ρευστότητα και τη φερεγγυότητα του κράτους και επιτρέποντας την τήρηση των υποσχέσεων προς τη σημερινή γενιά για τις συντάξεις της και την αποκατάσταση των περιβαλλοντικών ζημιών. Επιπλέον, θα πρέπει να διασφαλίζεται ότι το δημόσιο χρέος χρηματοδοτεί μόνο μελλοντικές δαπάνες, δηλαδή επενδύσεις σε υποδομές, υλικές ή άυλες, που είναι φορείς μιας νέας ανάπτυξης. Η πραγματική λύση στην κρίση χρέους είναι η ανάπτυξη, η οποία 29

25 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ ΣΕ 10 ΧΡΟΝΙΑ; προϋποθέτει ανταγωνιστικές επενδύσεις, που με τη σειρά τους απαιτούν δημόσιες υποδομές. Συνεπώς, η εξάλειψη του κακού χρέους προϋποθέτει την ανάπτυξη του καλού χρέους. Εάν δεν ληφθεί κανένα σοβαρό μέτρο προς αυτή την κατεύθυνση, το δημόσιο χρέος θα συνεχίσει να αυξάνεται, με αποτέλεσμα να πρέπει να δημιουργηθεί ένα εθνικό ταμείο απόσβεσης που θα κατανείμει το βάρος του χρέους σε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, παραδείγματος χάρη σε διάστημα πενήντα ετών. Η εξέλιξη αυτή θα ισοδυναμούσε με χρεοστάσιο, με όλες τις αρνητικές επιπτώσεις που συνεπάγεται, και θα αποτελούσε μια ακραία λύση. Οι προαναφερθείσες μεταρρυθμίσεις θα επιβληθούν ούτως ή άλλως μετά την επόμενη σοβαρή κρίση, την οποία θα μπορούσαν να έχουν αποτρέψει. Αυτό συνέβη το 1944, όταν τελικά επιτελέσαμε τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις και δημιουργήσαμε τα διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα τα οποία κάποιοι ονειρεύονταν από το Το μέλλον εξαρτάται από την τροπή που θα πάρει η σχετική πολιτική συζήτηση. Η τελευταία θα πρέπει να θέσει το ζήτημα του δημοσίου χρέους στην πρώτη θέση των θεμάτων που απασχολούν τους πολίτες, εντάσσοντάς το στο πραγματικό του πλαίσιο: στη θέση που κατέχει η έννοια του συνόλου σε κοινωνίες που δίνουν μεγάλη σημασία στην ατομική ελευθερία. Συνεπώς, εναπόκειται στους εκλογείς, ως άμεση προτεραιότητα, να μην αφήσουν το κράτος στα χέρια εκείνων που σκέφτονται και ενεργούν σαν να μην έπρεπε να λογοδοτήσουν ποτέ για τις πράξεις τους στις μελλοντικές γενεές. 30

26 Κεφάλαιο 1 Η γένεση του δημοσίου χρέους Α νέκαθεν, ανεξαρτήτως νομιμότητας, οι κατέχοντες την εξουσία σφετερίζονταν τη γη, τις γυναίκες και τα πλούτη των γύρω τους προκειμένου να συσσωρεύσουν πλεονάσματα, να χρηματοδοτήσουν στρατούς, να εδραιώσουν την κυριαρχία τους. Κατά αυτό τον τρόπο ανέρχονται, και στη συνέχεια παραμένουν, στην εξουσία, γίνονται δηλαδή κύριοι του περιβάλλοντός τους. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιούν την πίστη, πείθοντας τους πιστούς ότι οι προσφορές τους θα τους εξασφαλίσουν ειρήνη με τα θεία. Χρησιμοποιούν το φόβο, λεηλατώντας ή επιβάλλοντας φόρους στους υπηκόους τους. Χρησιμοποιούν τη λογική, προσφέροντας ως αντάλλαγμα προστασία και ασφάλεια στους συμπολίτες τους. Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να ασκήσουν ή να απειλήσουν ότι θα ασκήσουν τη δύναμή τους προκειμένου να διασφαλίσουν τα προνόμιά τους. Προσφάτως στην ανθρώπινη ιστορία, οι ασκούντες την εξουσία δεσμεύτηκαν να επιστρέψουν ορισμένους από αυτούς τους πόρους σε αυτούς στους οποίους ανήκαν, ορισμένες φορές μάλιστα εντόκως, αφού τους είχαν χρησιμοποιήσει: αυτό είναι το δημόσιο δάνειο. Τα δάνεια αυτά σωρευτικά δημιουργούν το δημόσιο χρέος. 31

27 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ ΣΕ 10 ΧΡΟΝΙΑ; ΤΟ ΧΡΕΟΣ ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΟ ΧΡΕΟΣ Αντλώντας τη νομιμοποίησή τους από τη δύναμη, οι πρώτοι ηγεμόνες, όταν δεν μπορούσαν να εισπράξουν αρκετούς φόρους ή να πάρουν αρκετά λάφυρα, δανείζονταν αρχικά από τους ναούς, που δέχονταν τις θυσίες και τις προσφορές των πιστών. Τα χρέη αυτών των ηγεμόνων ήταν προσωπικά και δεν μεταβιβάζονταν στους κληρονόμους ή τους διαδόχους τους. Όπως και οι φόροι, χρησιμοποιούνταν μόνο για τη χρηματοδότηση πολέμων και για τις απολαύσεις του ηγεμόνα. εν γνωρίζουμε με βεβαιότητα από πότε χρονολογείται το φαινόμενο αυτό. Ίσως ξεκίνησε στη Μεσοποταμία, όπου υπήρχαν τράπεζες τουλάχιστον από τον 6ο αιώνα π.χ., όπως η τράπεζα του οίκου Εγκιμπί στη Βαβυλώνα και του οίκου Μουρασού στη Νιππούρ, οι οποίες δάνειζαν με τόκο χρήματα και σπόρους. Ίσως στο Βασίλειο του Ισραήλ, τον καιρό του Σολομώντα, ή αργότερα, όταν η Πεντάτευχος επέτρεψε απρόθυμα τον έντοκο δανεισμό. Ίσως πάλι ξεκίνησε στην Αθήνα, όπου αναπτύχθηκαν τα ναυτιλιακά δάνεια. Ωστόσο, η πρώτη περίπτωση καταγεγραμμένης δημόσιας δανειακής πράξης που γνωρίζουμε εντοπίζεται στην Ελλάδα. Τον 5ο αιώνα π.χ., οι κυβερνώντες της Σπάρτης και πολλών άλλων συμμαχικών πόλεωνκρατών, ελλείψει χρημάτων όταν το 431 π.χ. ξέσπασε ο Πελοποννησιακός Πόλεμος που τους έφερε αντιμέτωπους με την Αθήνα, δανείστηκαν άτοκα πόρους που δεν μπορούσαν να καταλάβουν: τις αποταμιεύσεις των ιερών της Ολυμπίας και των ελφών, που προορίζονταν θεωρητικά για τις τελετές και τη συντήρηση των ιερών χώρων. Στο αντίπαλο στρατόπεδο, η Αθήνα, η οποία σταδιακά καταστρεφόταν από αυτό τον πόλεμο, έπρεπε και εκείνη να δανειστεί από τους ναούς. Έτσι, από το 426 π.χ. έως το 422 π.χ., οι υπεύθυνοι της πόλης συνήψαν τρία δάνεια με τους ιερείς των ναών της Αθηνάς Πολιάδος, της Αθηνάς Νίκης και 32

Ενημερωτικό δελτίο 1 ΓΙΑΤΙ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ Η ΕΕ ΕΝΑ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ;

Ενημερωτικό δελτίο 1 ΓΙΑΤΙ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ Η ΕΕ ΕΝΑ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ; Ενημερωτικό δελτίο 1 ΓΙΑΤΙ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ Η ΕΕ ΕΝΑ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ; Από την έναρξη της παγκόσμιας οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης, η ΕΕ βρίσκεται αντιμέτωπη με χαμηλά επίπεδα επενδύσεων. Απαιτούνται

Διαβάστε περισσότερα

Δομή του δημοσίου χρέους στην Ελλάδα Σύνθεση και διάρκεια λήξης

Δομή του δημοσίου χρέους στην Ελλάδα Σύνθεση και διάρκεια λήξης Δομή του δημοσίου χρέους στην Ελλάδα Σύνθεση και διάρκεια λήξης Στην Ελλάδα η μη ρεαλιστική πρόβλεψη του ταμειακού ελλείμματος κατά το έτος 2009, εξαιτίας της υπερεκτίμησης των εσόδων και της αύξησης των

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 15. Οι δηµόσιες δαπάνες και ηχρηµατοδότησή τους

Κεφάλαιο 15. Οι δηµόσιες δαπάνες και ηχρηµατοδότησή τους Κεφάλαιο 15 Οι δηµόσιες δαπάνες και ηχρηµατοδότησή τους Ο κρατικός προϋπολογισµός: εδοµένα και αριθµοί Συνολικές δηµόσιες δαπάνες: τρειςκατηγορίεςδηµοσίων δαπανών ηµόσιες δαπάνες (G) Μεταβιβαστικές πληρωµές

Διαβάστε περισσότερα

Οικονοµική κρίση Ιστορική αναδροµή

Οικονοµική κρίση Ιστορική αναδροµή Οικονοµική κρίση Ιστορική αναδροµή Ηχώραμαςβρίσκεταιωςγνωστόνστομέσονμιας δεινής οικονομικής κρίσης. Βέβαια δεν είναι η πρώτη φορά, ούτεγιατηνελλάδα, αλλάούτεκαιγιατην παγκόσμια οικονομία. Με συντομία

Διαβάστε περισσότερα

Σύνοψη και προοπτικές για το μέλλον

Σύνοψη και προοπτικές για το μέλλον Σύνοψη και προοπτικές για το μέλλον Δημήτρης Βαγιανός (LSE), Νίκος Βέττας (ΟΠΑ & ΙΟΒΕ), Κώστας Μεγήρ (Yale), Χριστόφορος Πισσαρίδης (LSE) Αθήνα, 2 Οκτωβρίου 2017 Εθνικό Εισόδημα 48.000 ΑΕΠ κατά κεφαλή

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 1η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς»

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 1η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς» ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 1η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς» Εισαγωγή: Η 1η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς» εκπονήθηκε από το Κέντρο Στήριξης Επιχειρηματικότητας του Δήμου Αθηναίων τον Ιούλιο

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΠΛΗΡΩΜΩΝ

ΤΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΠΛΗΡΩΜΩΝ ΤΟ ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΠΛΗΡΩΜΩΝ Oι συναλλαγές μιας χώρας με τον υπόλοιπο κόσμο, συμπεριλαμβανομένων τόσο των εμπορικών όσο και των χρηματοοικονομικών ροών, καταγράφονται στο ισοζύγιο διεθνών πληρωμών. Oι συναλλαγές

Διαβάστε περισσότερα

Η ΚΡΙΣΗ ΞΕΠΕΡΑΣΤΗΚΕ ΚΑΘΩΣ ΛΕΝΕ;

Η ΚΡΙΣΗ ΞΕΠΕΡΑΣΤΗΚΕ ΚΑΘΩΣ ΛΕΝΕ; Η ΚΡΙΣΗ ΞΕΠΕΡΑΣΤΗΚΕ ΚΑΘΩΣ ΛΕΝΕ; Καθώς έχουν περάσει, από το 2008 οπότε και ξέσπασε η μεγαλύτερη καπιταλιστική κρίση μετά την κρίση του 1929, οι πάντες σχεδόν συμπεριφέρονται σαν να έχει ξεπεραστεί η κρίση

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0383/7. Τροπολογία. Marco Valli, Rolandas Paksas εξ ονόματος της Ομάδας EFDD

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL A8-0383/7. Τροπολογία. Marco Valli, Rolandas Paksas εξ ονόματος της Ομάδας EFDD 31.1.2018 A8-0383/7 7 Παράγραφος 10 10. συμφωνεί με την ΕΚΤ ότι, προκειμένου να μετατραπεί η υφιστάμενη κυκλική ανάκαμψη σε ένα σενάριο σταθερής, βιώσιμης και ισχυρής οικονομικής ανάπτυξης με διαρθρωτικό

Διαβάστε περισσότερα

Αποταμιεύσεις και Επενδύσεις

Αποταμιεύσεις και Επενδύσεις Αποταμιεύσεις και Επενδύσεις Είτε αποταμιεύουν τα νοικοκυριά είτε όχι, δεν πρόκειται να επενδύσει κανένας στην Ελλάδα όσο η ζήτηση είναι χαμηλή γεγονός που σημαίνει ότι, η ελληνική τραγωδία θα συνεχίζεται

Διαβάστε περισσότερα

Σωφρόνης Κληρίδης Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήμα Οικονομικών Πανεπιστήμιο Κύπρου

Σωφρόνης Κληρίδης Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήμα Οικονομικών Πανεπιστήμιο Κύπρου Όραμα 2020 Στρατηγικά διλήμματα και επιλογές το 2014 Διοργάνωση: Δεξαμενή Σκέψης Θουκυδίδης Λευκωσία, 29 Μαρτίου 2014 Σωφρόνης Κληρίδης Αναπληρωτής Καθηγητής Τμήμα Οικονομικών Πανεπιστήμιο Κύπρου 1. Τα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ

ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ Ανθολόγηση-Επιμέλεια Κυριάκος Αθανασιάδης Εικονογράφηση Αλέξανδρος Τζάλλας ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ ΣΕΙΡΑ ΚΑΛΥΤΕΡΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΦΑΝΤΑΣΜΑΤΑ Συγγραφείς: Χάρης Βλαβιανός, Λώρη Κέζα, Μιχάλης

Διαβάστε περισσότερα

1 Δεκεµβρίου 2012: Ωριµάζει, λήγει, οµόλογο αξίας 250 εκατοµµυρίων Ευρώ.

1 Δεκεµβρίου 2012: Ωριµάζει, λήγει, οµόλογο αξίας 250 εκατοµµυρίων Ευρώ. ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΤΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ ΠΟΥ ΕΠΙΤΕΥΧΘΗΚΕ ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΙΩΝ ΕΤΑΙΡΩΝ ΚΑΙ ΤΟΥ ΔΝΤ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, ΣΤΙΣ 26 27 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2012 Α. Οι δόσεις θα καταβληθούν στις 13 Δεκεµβρίου 2012. Οι δόσεις που θα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΙΙ

ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΙΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΙΙ Ενότητα 6: Δημόσιο Χρέος και Ελλείμματα του Κρατικού Προϋπολογισμού Κουτεντάκης Φραγκίσκος Γαληνού Αργυρώ Τμήμα Οικονομικών Επιστημών Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Γνωστική Ψυχολογία: Οι ανώτερες γνωστικές διεργασίες

Γνωστική Ψυχολογία: Οι ανώτερες γνωστικές διεργασίες Γνωστική Ψυχολογία: Οι ανώτερες γνωστικές διεργασίες ΤΟΠΟΣ Επιστημονικές Εκδόσεις Επιμέλεια-Διόρθωση: Μαρία Αποστολοπούλου Εξώφυλλο: ΜΟΤΙΒΟ Α.Ε. 2014 Εκδόσεις Τόπος & Νίκος Μακρής, Μπετίνα Ντάβου, Θανάσης

Διαβάστε περισσότερα

TO BHMA ΠΟΣΑ ΜΑΣ ΧΡΩΣΤΑΕΙ

TO BHMA ΠΟΣΑ ΜΑΣ ΧΡΩΣΤΑΕΙ TO BHMA ΠΟΣΑ ΜΑΣ ΧΡΩΣΤΑΕΙ Ειδική έκδοση για την εφημερίδα TO BHMA ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Ζώης Τσώλης Η ειδική αυτή έκδοση για την εφημερίδα TO BHMA είναι φωτογραφική αναπαραγωγή της απόρρητης έκθεσης του Γενικού Λογιστηρίου

Διαβάστε περισσότερα

Μακροοικονομική Κεφάλαιο 4 Κατανάλωση, αποταμίευση και επένδυση. 4.1 Κατανάλωση και αποταμίευση

Μακροοικονομική Κεφάλαιο 4 Κατανάλωση, αποταμίευση και επένδυση. 4.1 Κατανάλωση και αποταμίευση Μακροοικονομική Κεφάλαιο 4 Κατανάλωση, αποταμίευση και επένδυση 4.1 Κατανάλωση και αποταμίευση 1) Χωρίς πληθωρισμό και με ονομαστικό επιτόκιο (i).03, κάποιος μπορεί να ανταλλάξει μια μονάδα σημερινής κατανάλωσης

Διαβάστε περισσότερα

Το διεθνές οικονομικό περιβάλλον κατά το 2013 και η Ελλάδα

Το διεθνές οικονομικό περιβάλλον κατά το 2013 και η Ελλάδα Βασικές διαπιστώσεις Μέρος Πρώτο Το διεθνές οικονομικό περιβάλλον κατά το 2013 και η Ελλάδα Η παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα παρέμεινε ασθενής και επιβραδύνθηκε περαιτέρω το 2013 (2,9% από 3,2% το

Διαβάστε περισσότερα

Γλωσσάριο χρηματοπιστωτικών όρων

Γλωσσάριο χρηματοπιστωτικών όρων Γλωσσάριο χρηματοπιστωτικών όρων Η οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση που ξέσπασε το 2008 με την κατάρρευση της Lehman Brothers πυροδότησε τη μεγαλύτερη ύφεση που έχει γνωρίσει μεταπολεμικά η παγκόσμια

Διαβάστε περισσότερα

Οι αιτίες του χρέους των χωρών της περιφέρειας: Συμμετοχή στην ΟΝΕ και ελλείμματα του ιδιωτικού τομέα

Οι αιτίες του χρέους των χωρών της περιφέρειας: Συμμετοχή στην ΟΝΕ και ελλείμματα του ιδιωτικού τομέα ΣΥΝΟΨΗ 21 ΣΥΝΟΨΗ Οι αιτίες του χρέους των χωρών της περιφέρειας: Συμμετοχή στην ΟΝΕ και ελλείμματα του ιδιωτικού τομέα 1. Η αναταραχή στην Ευρωζώνη οφείλεται στην παγκόσμια κρίση χρηματιστικοποίησης η

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ 1

ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ 1 Οκτώβριος 2010 1. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ 1 Η ελληνική οικονομία βρίσκεται αντιμέτωπη με μια από τις μεγαλύτερες κρίσεις τις τελευταίες δεκαετίες. Κύρια χαρακτηριστικά της κρίσης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Μητροπόλεως 12-14, 10563, Αθήνα. Τηλ.: 210 5202250-60-70, Fax: 2105229167, e-mail: oee@oe-e.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Μητροπόλεως 12-14, 10563, Αθήνα. Τηλ.: 210 5202250-60-70, Fax: 2105229167, e-mail: oee@oe-e. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Μητροπόλεως 12-14, 10563, Αθήνα. Τηλ.: 210 5202250-60-70, Fax: 2105229167, e-mail: oee@oe-e.gr Εισήγηση του Προέδρου του Οικονομικού Επιμελητηρίου

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ & ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ & ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ & ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Τµήµα Διεθνών & Ευρωπαϊκών Σπουδών (ΔΕΣ) Μεταπτυχιακό Πρόγραµµα Ειδίκευσης στις Διεθνείς και Ευρωπαϊκές Σπουδές Εργασία στο µάθηµα «Γεωπολιτική των

Διαβάστε περισσότερα

Σύσταση για ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Σύσταση για ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 13.5.2015 COM(2015) 244 final Σύσταση για ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ με την οποία διαπιστώνεται ότι δεν έχει αναληφθεί αποτελεσματική δράση από το Ηνωμένο Βασίλειο σε εφαρμογή

Διαβάστε περισσότερα

Δελτίο τύπου. Το 2016 η ανάκαμψη της κυπριακής οικονομίας

Δελτίο τύπου. Το 2016 η ανάκαμψη της κυπριακής οικονομίας Δελτίο τύπου Λευκωσία, 13 Μαρτίου 2015 Το 2016 η ανάκαμψη της κυπριακής οικονομίας Αναθεωρούνται οι προβλέψεις της ΕΥ για την πορεία του κυπριακού ΑΕΠ το 2015 από αύξηση 0,3% σε μείωση 0,4%. Για το 2016

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ ΛΑΪΚΙΣΜΟΣ

ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ ΛΑΪΚΙΣΜΟΣ ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ ΛΑΪΚΙΣΜΟΣ ΑΓΓΕΛΟΣ ΧΡΥΣΟΓΕΛΟΣ ΛΑΪΚΙΣΜΟΣ ΜΙΚΡΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ ΜΙΚΡΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ Νο14 ιεύθυνση σειράς: Μπάμπης Παπαδημητρίου ΛΑΪΚΙΣΜΟΣ Επιμέλεια- ιόρθωση: ημήτρης Κονάχος

Διαβάστε περισσότερα

Εαρινές προβλέψεις : H ευρωπαϊκή ανάκαµψη διατηρεί τη δυναµική της, αν και υπάρχουν νέοι κίνδυνοι

Εαρινές προβλέψεις : H ευρωπαϊκή ανάκαµψη διατηρεί τη δυναµική της, αν και υπάρχουν νέοι κίνδυνοι IP/11/565 Βρυξέλλες, 13 Μαΐου 2011 Εαρινές προβλέψεις 2011-12: H ευρωπαϊκή ανάκαµψη διατηρεί τη δυναµική της, αν και υπάρχουν νέοι κίνδυνοι Η οικονοµία της ΕΕ αναµένεται ότι θα εδραιώσει περαιτέρω τη σταδιακή

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 2008-2013

ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 2008-2013 NUNTIUS ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΕΠΕΥ ΤΜΗΜΑ ΜΕΛΕΤΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΕΩΝ ΤΗΛ: 210-3350599 ΦΑΞ: 210-3254846 E-MAIL: nunt12@otenet.gr WEBSITE: www.nuntius.gr Αθήνα, 31/03/2010 ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 2008-2013

Διαβάστε περισσότερα

04/09/18 Οικονομικά - Εταιρικά Νέα -- Στο 1,8% (y-0-y) η ανάπτυξη το Β τρίμηνο. Στο 0,2% σε τριμηνιαία βάση (q-o-q) Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε η ΕΛΣΤΑΤ σε ανακοίνωση της, ανοδικά κινήθηκε η ελληνική οικονομία

Διαβάστε περισσότερα

Σύσταση ΣΥΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Σύσταση ΣΥΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 30.5.2012 COM(2012) 301 final Σύσταση ΣΥΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με την εφαρμογή των γενικών προσανατολισμών των οικονομικών πολιτικών των κρατών μελών που έχουν ως νόμισμα

Διαβάστε περισσότερα

Βασικές Ερωτήσεις σχετικά με την Έγκριση επί της Αρχής και την Ελλάδα

Βασικές Ερωτήσεις σχετικά με την Έγκριση επί της Αρχής και την Ελλάδα Βασικές Ερωτήσεις σχετικά με την Έγκριση επί της Αρχής και την Ελλάδα Τελευταία Επικαιροποίηση: 20 Ιουλίου 2017 Στις 20 Ιουλίου 2017, το Διοικητικό Συμβούλιο του ΔΝΤ ενέκρινε επί της αρχής μια νέα Συμφωνία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ ΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ

ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ ΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ ΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ ΜΙΡΑΝΤΑ ΞΑΦΑ ΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ ΜΙΚΡΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΕΚ ΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ ΜΙΚΡΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ Νο7 ιεύθυνση σειράς: Μπάμπης Παπαδημητρίου ΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ ιόρθωση: Νεύτων Χέλμης 2017,

Διαβάστε περισσότερα

1. Η αναδιανομή του εισοδήματος δεν είναι μία από τις βασικές οικονομικές λειτουργίες του κράτους.

1. Η αναδιανομή του εισοδήματος δεν είναι μία από τις βασικές οικονομικές λειτουργίες του κράτους. ΑΘ. ΧΑΡΙΤΩΝΙΔΗΣ : ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΕΠΑΛ 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10Ο : ΤΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ 10.1. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΩΣΤΟΥ ΛΑΘΟΥΣ Για τις παρακάτω προτάσεις, να γράψετε στην κόλλα σας τον αριθμό της καθεμιάς και δίπλα

Διαβάστε περισσότερα

Ελάφρυνση χρέους, φόροι, μειώσεις συντάξεων - Τα ηχηρά μηνύματα που στέλνει το ΔΝΤ για την Ελλάδα

Ελάφρυνση χρέους, φόροι, μειώσεις συντάξεων - Τα ηχηρά μηνύματα που στέλνει το ΔΝΤ για την Ελλάδα ΕΙΔΗΣΕΙΣ Η ECON ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΗ Σας ενημερώνει και σας υπενθυμίζει Η ΓΝΩΣΗ ΕΙΝΑΙ ΕΠΕΝΔΥΣΗ Ελάφρυνση χρέους, φόροι, μειώσεις συντάξεων - Τα ηχηρά μηνύματα που στέλνει το ΔΝΤ για την Ελλάδα Στην ανακοίνωσή του

Διαβάστε περισσότερα

1. Τι γνωρίζετε για το θεσμό της ιδιωτικής ασφάλισης στη χώρα μας; Τι γνωρίζετε παγκοσμίως;

1. Τι γνωρίζετε για το θεσμό της ιδιωτικής ασφάλισης στη χώρα μας; Τι γνωρίζετε παγκοσμίως; 1. Τι γνωρίζετε για το θεσμό της ιδιωτικής ασφάλισης στη χώρα μας; Τι γνωρίζετε παγκοσμίως; Η ιδιωτική ασφάλιση βρίσκεται μπροστά σε μια νέα πραγματικότητα, διεκδικώντας ισχυρότερη θέση στο χρηματοπιστωτικό

Διαβάστε περισσότερα

IMF Survey. Ο μεταρρυθμισμένος δανεισμός του ΝΤ λειτούργησε καλά στην κρίση

IMF Survey. Ο μεταρρυθμισμένος δανεισμός του ΝΤ λειτούργησε καλά στην κρίση IMF Survey ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΝΤ Ο μεταρρυθμισμένος δανεισμός του ΝΤ λειτούργησε καλά στην κρίση Τμήμα στρατηγικής, πολιτικής και επανεξέτασης του ΝΤ 28 Σεπτεμβρίου 2009 Η στήριξη του ΔΝΤ επέτρεψε

Διαβάστε περισσότερα

εθνικιστικών και εξτρεμιστικών ομάδων οι οποίες αποβλέπουν στην ενίσχυση της παρουσίας τους στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ενόψει δε και των εκλογών την

εθνικιστικών και εξτρεμιστικών ομάδων οι οποίες αποβλέπουν στην ενίσχυση της παρουσίας τους στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ενόψει δε και των εκλογών την Ομιλία Πάνου Καρβούνη Επικεφαλής της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα στο Συνέδριο του Ελληνικού Κέντρου Ευρωπαϊκών Μελετών και Ερευνών (ΕΚΕΜΕ) και της Trans European Policy Studies

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ Χωρίζεται σε δύο μεγάλες περιοχές: -ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ -ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Η συμπεριφορά της οικονομικής μονάδας (καταναλωτής, νοικοκυριό, επιχείρηση, αγορά). Εξετάζει θέματα

Διαβάστε περισσότερα

Διεθνείς Οργανισμοί, Ευρωπαϊκή Ένωση και Κοινωνική Πολιτική(510055) Δημουλάς Κων/νος Επ. Καθηγητής Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής Πάντειο Πανεπιστήμιο

Διεθνείς Οργανισμοί, Ευρωπαϊκή Ένωση και Κοινωνική Πολιτική(510055) Δημουλάς Κων/νος Επ. Καθηγητής Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής Πάντειο Πανεπιστήμιο Διεθνείς Οργανισμοί, Ευρωπαϊκή Ένωση και Κοινωνική Πολιτική(510055) Δημουλάς Κων/νος Επ. Καθηγητής Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής Πάντειο Πανεπιστήμιο Η Παγκόσμια Τράπεζα Πρόκειται για τον αδελφό οργανισμό

Διαβάστε περισσότερα

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: ΑΙΤΙΑ & ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ. 8 Ιουνίου, 2012

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: ΑΙΤΙΑ & ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ. 8 Ιουνίου, 2012 Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: ΑΙΤΙΑ & ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ 8 Ιουνίου, 2012 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Διαστάσεις της κρίσης Γενεσιουργές Αιτίες & Συστημικές Αδυναμίες Προσπάθειες Επίλυσης Γιατί η ύφεση είναι τόσο βαθειά & παρατεταμένη;

Διαβάστε περισσότερα

Επικαιρότητα. της ημέρας. (Για περισσότερες πληροφορίες στον ημερήσιο οικονομικό. τύπο ή στο Τμήμα Τύπου - Εκδόσεων & Δημοσίων Σχέσεων του ΒΕΑ,

Επικαιρότητα. της ημέρας. (Για περισσότερες πληροφορίες στον ημερήσιο οικονομικό. τύπο ή στο Τμήμα Τύπου - Εκδόσεων & Δημοσίων Σχέσεων του ΒΕΑ, Επικαιρότητα Αθήνα 27-9-2013 Παραθέτουμε πιο κάτω τις σύντομες ειδήσεις από την επικαιρότητα της ημέρας. (Για περισσότερες πληροφορίες στον ημερήσιο οικονομικό τύπο ή στο Τμήμα Τύπου - Εκδόσεων & Δημοσίων

Διαβάστε περισσότερα

Αποταμίευση, Επένδυση και το Χρηματοπιστωτικό σύστημα

Αποταμίευση, Επένδυση και το Χρηματοπιστωτικό σύστημα Αποταμίευση, Επένδυση και το Χρηματοπιστωτικό σύστημα Κεφάλαιο 25 Εισαγωγή στην Μακροοικονομική Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Πανεπιστήμιο Μακεδονίας Το χρηματοπιστωτικό σύστημα Το χρηματοπιστωτικό

Διαβάστε περισσότερα

Σύσταση για ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Σύσταση για ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 13.5.2015 COM(2015) 251 final Σύσταση για ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με την εφαρμογή των γενικών προσανατολισμών της οικονομικής πολιτικής των κρατών μελών που έχουν ως

Διαβάστε περισσότερα

THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ DELIA VELCULESCU. MISSION CHIEF for Greece, IMF

THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ DELIA VELCULESCU. MISSION CHIEF for Greece, IMF THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ DELIA VELCULESCU MISSION CHIEF for Greece, IMF TO THE 20 th ROUNDTABLE WITH THE GOVERNMENT OF GREECE EUROPE: SHAKEN AND STIRRED? GREECE: A SKILFUL ACORBAT? ΤΕΤΑΡΤΗ 22 ΙΟΥΝΙΟΥ 2016

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ Οι δαπάνες απλώς σημαίνουν τη δαπάνη χρημάτων πρωταρχικά για περισσότερη

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ: ΠΑΡΕΛΘΟΝ, ΠΑΡΟΝ ΚΑΙ ΜΕΛΛΟΝ

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ: ΠΑΡΕΛΘΟΝ, ΠΑΡΟΝ ΚΑΙ ΜΕΛΛΟΝ Page 1 of 5 Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ: ΠΑΡΕΛΘΟΝ, ΠΑΡΟΝ ΚΑΙ ΜΕΛΛΟΝ Του Θάνου Κατσάμπα Σε λιγότερο από δύο μήνες συμπληρώνονται έξι χρόνια αφότου η Ελλάδα περιέπεσε στη δίνη των προγραμμάτων στήριξης από

Διαβάστε περισσότερα

Ευρωπαϊκή Οικονομία. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολή Οικονομικών & Πολιτικών Επιστημών Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Δημόσιας Διοίκησης.

Ευρωπαϊκή Οικονομία. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολή Οικονομικών & Πολιτικών Επιστημών Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Δημόσιας Διοίκησης. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολή Οικονομικών & Πολιτικών Επιστημών Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Δημόσιας Διοίκησης Ευρωπαϊκή Οικονομία Νίκος Κουτσιαράς σε συνεργασία με την Ειρήνη Τσακνάκη Πηγές- Βιβλιογραφία

Διαβάστε περισσότερα

2.3 Η βιομηχανική επιχείρηση

2.3 Η βιομηχανική επιχείρηση 2.3 Η βιομηχανική επιχείρηση Η βιομηχανική επιχείρηση βρίσκεται ένα στάδιο πριν την εμπορική. Είναι αυτή που παράγει προϊόντα, χρησιμοποιώντας πρώτες ύλες και την ανθρώπινη εργασία, τα οποία προϊόντα πωλεί

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ ΣΕ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ ΥΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ

ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ ΣΕ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ ΥΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ ΣΕ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ ΥΠΟ ΤΗΝ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΥΝΘΗΚΩΝ Σύντομη Περιγραφή της μελέτης περίπτωσης / Εκπαιδευτικοί στόχοι Η συγκεκριμένη μελέτη επιχειρεί μία εστιασμένη προσέγγιση στον

Διαβάστε περισσότερα

Πρόταση ΓΝΩΜΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ. για το πρόγραμμα οικονομικής εταιρικής σχέσης της Σλοβενίας

Πρόταση ΓΝΩΜΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ. για το πρόγραμμα οικονομικής εταιρικής σχέσης της Σλοβενίας ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 15.11.2013 COM(2013) 911 final 2013/0396 (NLE) Πρόταση ΓΝΩΜΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για το πρόγραμμα οικονομικής εταιρικής σχέσης της Σλοβενίας EL EL 2013/0396 (NLE) Πρόταση ΓΝΩΜΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2019/0000(INI)

ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ. EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL. Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2019/0000(INI) Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2019-2024 Επιτροπή Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής 2019/0000(INI) 19.8.2019 ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με τις οικονομικές πολιτικές της ζώνης του ευρώ (2019/0000(INI)) Επιτροπή

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΩΣΗ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΩΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΕΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΟΜΙΛΙΑ ΜΑΚΗ ΒΟΡΙΔΗ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΥ ΤΟΥ ΛΑ.Ο.Σ.

ΕΝΩΣΗ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΩΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΕΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΟΜΙΛΙΑ ΜΑΚΗ ΒΟΡΙΔΗ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΥ ΤΟΥ ΛΑ.Ο.Σ. ΕΝΩΣΗ ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΩΝ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΕΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ ΟΜΙΛΙΑ ΜΑΚΗ ΒΟΡΙΔΗ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΥ ΤΟΥ ΛΑ.Ο.Σ. ΣΤΟ 14 ο ΤΑΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ «Ισχυρή Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση με αρμοδιότητες και πόρους» ΑΘΗΝΑ, 4 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2010 1 2

Διαβάστε περισσότερα

Σύσταση για ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ. προκειμένου να τερματιστεί η κατάσταση του υπερβολικού δημοσιονομικού ελλείμματος στην Κροατία

Σύσταση για ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ. προκειμένου να τερματιστεί η κατάσταση του υπερβολικού δημοσιονομικού ελλείμματος στην Κροατία ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 10.12.2013 COM(2013) 914 final Σύσταση για ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ προκειμένου να τερματιστεί η κατάσταση του υπερβολικού δημοσιονομικού ελλείμματος στην Κροατία {SWD(2013)

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ

ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΖΑΝΑΣ Δημοσιονομική πολιτική Η επέμβαση του κράτους γίνεται με τη μεταβολή

Διαβάστε περισσότερα

Α) ΒΑΣΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΙΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ

Α) ΒΑΣΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΙΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΛΙΤΟΤΗΤΑΣ Μελέτη του ΔΝΤ για 17 χώρες του ΟΑΣΑ επισημαίνει ότι για κάθε ποσοστιαία μονάδα αύξησης του πρωτογενούς πλεονάσματος, το ΑΕΠ μειώνεται κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες και

Διαβάστε περισσότερα

Η κοινωνική ασφάλιση των ΕΒΕ: ΟΑΕΕ 2014. Τομέας Κοινωνικής Πολιτικής ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ

Η κοινωνική ασφάλιση των ΕΒΕ: ΟΑΕΕ 2014. Τομέας Κοινωνικής Πολιτικής ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ Η κοινωνική ασφάλιση των ΕΒΕ: ΟΑΕΕ 2014 Τομέας Κοινωνικής Πολιτικής ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ Βασικότερος και παράλληλα αναπόφευκτος κίνδυνος όλων των κοινωνιών αποτελεί η γήρανση του πληθυσμού. Για την αντιμετώπιση

Διαβάστε περισσότερα

Η κρίση γεννά κεντρικές οικονομικές διοικήσεις*

Η κρίση γεννά κεντρικές οικονομικές διοικήσεις* 116 ΠΑΝΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ Η κρίση γεννά κεντρικές οικονομικές διοικήσεις* Στο άρθρο με τίτλο «Κρίσεις: Είναι δυνατόν να αποτελούν κατασκευασμένο προϊόν;» εξετάστηκε η προκληθείσα, από μια ομάδα μεγάλων τραπεζιτών

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟΠΟΣ Επιστημονικές Εκδόσεις

ΤΟΠΟΣ Επιστημονικές Εκδόσεις ΤΟΠΟΣ Επιστημονικές Εκδόσεις Επιμέλεια - Διόρθωση: Μαρία Αποστολοπούλου Εξώφυλλο: ΜΟΤΙΒΟ Α.Ε. 2014 Εκδόσεις Τόπος & Δημήτρης Καλτσώνης για την ελληνική γλώσσα σε όλο τον κόσμο [Οι εκδόσεις Τόπος είναι

Διαβάστε περισσότερα

γ) την ποιοτική σύνθεση του πληθυσμού με βάση την οποία αναλαμβάνονται υποχρεώσεις δημοσίων δαπανών G.

γ) την ποιοτική σύνθεση του πληθυσμού με βάση την οποία αναλαμβάνονται υποχρεώσεις δημοσίων δαπανών G. ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΧΡΕΟΣ Σκεφτείτε πως κανένα μέγεθος όχι μόνο στο πεδίο της οικονομίας αλλά και της κοινωνικής καθημερινότητας, δεν πηγαίνει μόνο του. Συνδυάζεται και εξαρτάται από πολλά άλλα μεγέθη σε ένα πλαίσιο

Διαβάστε περισσότερα

Βασικά Χαρακτηριστικά

Βασικά Χαρακτηριστικά Βασικά Χαρακτηριστικά Η οικονομία της Κύπρου μπορεί να χαρακτηριστεί, γενικά, ως μικρή, ανοικτή και δυναμική, με τις υπηρεσίες να αποτελούν την κινητήριο δύναμή της. Με την προσχώρηση της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή

Διαβάστε περισσότερα

Η ΧΡΗΜΑΤΟΠIΣΤΩΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΟΠTΙΚΕΣ ΤΟΥ REAL ESTATE. του ΙΩΑΝΝΗ Α. ΜΟΥΡΜΟΥΡΑ Καθηγητή Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Προέδρου ΣΟΕ

Η ΧΡΗΜΑΤΟΠIΣΤΩΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΟΠTΙΚΕΣ ΤΟΥ REAL ESTATE. του ΙΩΑΝΝΗ Α. ΜΟΥΡΜΟΥΡΑ Καθηγητή Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Προέδρου ΣΟΕ Η ΧΡΗΜΑΤΟΠIΣΤΩΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΟΠTΙΚΕΣ ΤΟΥ REAL ESTATE του ΙΩΑΝΝΗ Α. ΜΟΥΡΜΟΥΡΑ Καθηγητή Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Προέδρου ΣΟΕ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. Έχουν ήδη περάσει δύο χρόνια από την έναρξη της παγκόσμιας

Διαβάστε περισσότερα

Ετήσιο έλλειµµα (1997)

Ετήσιο έλλειµµα (1997) Τι είναι το ηµόσιο Χρέος και το ετήσιο έλλειµµα του προϋπολογισµού; Όταν µια κυβέρνηση δαπανά περισσότερο από τα φορολογικά της έσοδα, τότε δανείζεται από τον ιδιωτικό τοµέα προκειµένου χρηµατοδοτήσει

Διαβάστε περισσότερα

Ελάφρυνση και Ιδιωτικοποίηση για το Ελληνικό Χρέος, Κέρδη για τους Ευρωπαίους Πολίτες

Ελάφρυνση και Ιδιωτικοποίηση για το Ελληνικό Χρέος, Κέρδη για τους Ευρωπαίους Πολίτες Ελάφρυνση και Ιδιωτικοποίηση για το Ελληνικό Χρέος, Κέρδη για τους Ευρωπαίους Πολίτες Σχίζας Παναγιώτης* Η διάχυση της κρίσης της στεγαστικής αγοράς των ΗΠΑ στην Ευρώπη οδήγησε τις αγορές στην επαναξιολόγηση

Διαβάστε περισσότερα

Ο κ. Τσίπρας και η «βόμβα» του ΔΝΤ

Ο κ. Τσίπρας και η «βόμβα» του ΔΝΤ Ο κ. Τσίπρας και η «βόμβα» του ΔΝΤ Τετάρτη 14 Δεκεμβρίου 2016 Της Μιράντας Ξαφά* Η είδηση ότι ο κ. Τσίπρας κραδαίνει το «όπλο» της πολιτικής αποσταθεροποίησης προειδοποιώντας τους εταίρους ότι θα αναγκαστεί

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗ MAIN OPPOSITION LEADER, PRESIDENT OF NEW DEMOCRACY PARTY

ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗ MAIN OPPOSITION LEADER, PRESIDENT OF NEW DEMOCRACY PARTY THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗ MAIN OPPOSITION LEADER, PRESIDENT OF NEW DEMOCRACY PARTY AT THE WORLD IN 2017 GALA DINNER ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 27 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2017 1 THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΜΗΤΣΟΤΑΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2004 2009 Επιτροπή Εσωτερικής Αγοράς και Προστασίας των Καταναλωτών 11.2.2008 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ σχετικά με τη βελτίωση της εκπαίδευσης και της ευαισθητοποίησης των καταναλωτών στον

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΔΟΣΗ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΟΜΟΛΟΓΩΝ ΜΕ ΤΗ ΣΤΗΡΙΞΗ ΦΟΡΩΝ ΜΙΑ ΕΘΝΙΚΗ ΛΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΧΡΕΟΥΣ

ΕΚΔΟΣΗ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΟΜΟΛΟΓΩΝ ΜΕ ΤΗ ΣΤΗΡΙΞΗ ΦΟΡΩΝ ΜΙΑ ΕΘΝΙΚΗ ΛΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΧΡΕΟΥΣ 2012 / 4 ΕΚΔΟΣΗ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΟΜΟΛΟΓΩΝ ΜΕ ΤΗ ΣΤΗΡΙΞΗ ΦΟΡΩΝ ΜΙΑ ΕΘΝΙΚΗ ΛΥΣΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΧΡΕΟΥΣ του Philip Pilkington και Warren Mosler Εισαγωγή Ο σκοπός της παρούσας εργασίας είναι να προσφέρει µια

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία «Economist» 11/05/2015. Κυρίες και Κύριοι,

Ομιλία «Economist» 11/05/2015. Κυρίες και Κύριοι, Ομιλία «Economist» 11/05/2015 Κυρίες και Κύριοι, Μετά από 6 χρόνια βαθιάς ύφεσης, το 2014, η Ελληνική οικονομία επέστρεψε σε θετικούς ρυθμούς, οι οποίοι μπορούν να ενισχυθούν. Παράλληλα, διαφαίνονται προοπτικές

Διαβάστε περισσότερα

EL Ενωµένη στην πολυµορφία EL B8-0655/1. Τροπολογία

EL Ενωµένη στην πολυµορφία EL B8-0655/1. Τροπολογία 6.7.2015 B8-0655/1 1 Αιτιολογική σκέψη Ε Ε. λαµβάνοντας υπόψη ότι, στον απόηχο της χρηµατοπιστωτικής κρίσης, τα θεσµικά όργανα της ΕΕ θέσπισαν µια σειρά από νοµοθετικές πράξεις που αποσκοπούν στην πρόληψη

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 5. Αποταμίευση και επένδυση σε μια ανοικτή οικονομία

Κεφάλαιο 5. Αποταμίευση και επένδυση σε μια ανοικτή οικονομία Κεφάλαιο 5 Αποταμίευση και επένδυση σε μια ανοικτή οικονομία Περίγραμμα κεφαλαίου Ισοζύγιο Πληρωμών Ισορροπία της αγοράς αγαθών σε μια ανοικτή οικονομία Αποταμίευση και επένδυση σε μια μικρή ανοικτή οικονομία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Γ Ανταγωνισµός ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Αυτή είναι η µετάφραση του µέρους του Πίνακα Αποτελεσµάτων για τις κρατικές ενισχύσεις που αφορά την - Επικαιροποίηση Φθινόπωρο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΤΣΜΕΔΕ 3 η Τεχνική Αναφορά. τ. Πρόεδρος Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής Μέλος Διοικούσας Επιτροπής ΤΕΕ

ΑΝΑΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΤΣΜΕΔΕ 3 η Τεχνική Αναφορά. τ. Πρόεδρος Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής Μέλος Διοικούσας Επιτροπής ΤΕΕ ΑΝΑΛΟΓΙΣΤΙΚΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ ΤΣΜΕΔΕ 3 η Τεχνική Αναφορά Αλέξανδρος Α. Ζυμπίδης Κωνσταντίνος Γ. Μακέδος Αναλογιστής Πολιτικός Μηχανικός τ. Πρόεδρος Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής Μέλος Διοικούσας Επιτροπής ΤΕΕ

Διαβάστε περισσότερα

Προτάσεις πολιτικής για τη διαχείριση προβληµατικών χαρτοφυλακίων δανείων

Προτάσεις πολιτικής για τη διαχείριση προβληµατικών χαρτοφυλακίων δανείων Προτάσεις πολιτικής για τη διαχείριση προβληµατικών χαρτοφυλακίων δανείων Κερασίνα Ραυτοπούλου Σύµβουλος Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης στον Χρηµατοπιστωτικό Τοµέα 1 Εισαγωγή Στην Ελλάδα η οικονοµική κρίση

Διαβάστε περισσότερα

Κωστας Βεργοπουλος ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΠΟΥΘΕΝΑ

Κωστας Βεργοπουλος ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΠΟΥΘΕΝΑ 1 Κωστας Βεργοπουλος ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΠΟΥΘΕΝΑ Με προσφατη συνεντευξη του στην Καθημερινη της 31 ης Ιανουαριου, ο προεδρος της Βουλης των Ελληνων παραδεχθηκε με ειλικρινεια που τον τιμα μια πραγματικοτητα, που

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία κ. Οδυσσέα Κυριακόπουλου. στην εκδήλωση του Economia Business Tank. και της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών. με θέμα :

Ομιλία κ. Οδυσσέα Κυριακόπουλου. στην εκδήλωση του Economia Business Tank. και της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών. με θέμα : Ομιλία κ. Οδυσσέα Κυριακόπουλου στην εκδήλωση του Economia Business Tank και της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών με θέμα : «Η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση και η Ελλάδα» Αμφιθέατρο Μεγάρου Καρατζά, Αιόλου 82-84

Διαβάστε περισσότερα

Ενημερωτικό Φυλλάδιο Μαθητή

Ενημερωτικό Φυλλάδιο Μαθητή Ενημερωτικό Φυλλάδιο Μαθητή για τον Χρηματοπιστωτικό Εγγραμματισμό ± % Χρηματοπιστωτικός Εγγραμματισμός Αγαπητή/Αγαπητέ, Η εξάλειψη της φτώχειας, η προστασία του πλανήτη και η εξασφάλιση της ευημερίας

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16 Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16 Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16 Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΗ ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΖΗΤΗΣΗ O Υπουργός Οικονομικών ανακοίνωσε στην

Διαβάστε περισσότερα

Ελλάδα: Κριτικές του Παρελθόντος και ο Δρόμος προς τα Εμπρός

Ελλάδα: Κριτικές του Παρελθόντος και ο Δρόμος προς τα Εμπρός Ελλάδα: Κριτικές του Παρελθόντος και ο Δρόμος προς τα Εμπρός Από τον Ολιβιέ Μπλανσάρ 9 Ιουλίου 2015 Τα μάτια όλου του κόσμου είναι καρφωμένα στην Ελλάδα, καθώς τα εμπλεκόμενα μέρη συνεχίζουν τις προσπάθειες

Διαβάστε περισσότερα

Παναγιώτης Γιαννόπουλος Σελίδα 1

Παναγιώτης Γιαννόπουλος Σελίδα 1 1 a) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. αν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

ΣΗΜΕΙΑ ΟΜΙΛΙΑΣ ΓΙΩΡΓΟΥ Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΣΤΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ (ΛΙΣΑΒΟΝΑ, 4 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2013)

ΣΗΜΕΙΑ ΟΜΙΛΙΑΣ ΓΙΩΡΓΟΥ Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΣΤΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ (ΛΙΣΑΒΟΝΑ, 4 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2013) ΣΗΜΕΙΑ ΟΜΙΛΙΑΣ ΓΙΩΡΓΟΥ Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΣΤΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΤΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ (ΛΙΣΑΒΟΝΑ, 4 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2013) (Ανεπίσημη μετάφραση) Πίστευα και πιστεύω, ότι υπάρχει

Διαβάστε περισσότερα

Σύσταση για ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ. με σκοπό να τερματιστεί η κατάσταση υπερβολικού δημοσιονομικού ελλείμματος στο Ηνωμένο Βασίλειο

Σύσταση για ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ. με σκοπό να τερματιστεί η κατάσταση υπερβολικού δημοσιονομικού ελλείμματος στο Ηνωμένο Βασίλειο ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 13.5.2015 COM(2015) 245 final Σύσταση για ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ με σκοπό να τερματιστεί η κατάσταση υπερβολικού δημοσιονομικού ελλείμματος στο Ηνωμένο Βασίλειο {SWD(2015)

Διαβάστε περισσότερα

(2015) 1 PRO JUSTITIA. «Αρχή Υπεύθυνου Δανεισμού» Άννα Οβσεπιάν, Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια

(2015) 1 PRO JUSTITIA. «Αρχή Υπεύθυνου Δανεισμού» Άννα Οβσεπιάν, Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια Τόμος 1, 2015 «Αρχή Υπεύθυνου Δανεισμού» Άννα Οβσεπιάν, Μεταπτυχιακή Φοιτήτρια ΠΕΡΙΛΗΨΗ Ο υπεύθυνος δανεισμός ορίζεται ως το σύνολο των καλών πρακτικών διαφάνειας και υπευθυνότητας, πληροφόρησης και προστασίας

Διαβάστε περισσότερα

Όταν τα διαγράμματα «μιλούν»*

Όταν τα διαγράμματα «μιλούν»* Η ΥΠΟΘΕΣΗ «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΡΙΣΗ» 13 Αντί Εισαγωγής Όταν τα διαγράμματα «μιλούν»* Στο διάστημα από τον Οκτώβριο του 2009 μέχρι το Μάιο του 2010, η Ελλάδα δέχτηκε μια πρωτοφανή χρηματοπιστωτική επίθεση, που οδήγησε

Διαβάστε περισσότερα

Σύσταση για ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Σύσταση για ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 7.7.2016 COM(2016) 293 final Σύσταση για ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ με την οποία διαπιστώνεται ότι δεν έχουν ληφθεί αποτελεσματικά μέτρα από την Πορτογαλία σε εφαρμογή της σύστασης

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL B8-0565/1. Τροπολογία. Marco Zanni, André Elissen, Stanisław Żółtek εξ ονόματος της Ομάδας ENF

EL Eνωμένη στην πολυμορφία EL B8-0565/1. Τροπολογία. Marco Zanni, André Elissen, Stanisław Żółtek εξ ονόματος της Ομάδας ENF 19.10.2017 B8-0565/1 1 Παράγραφος 4 4. υπενθυμίζει ότι δυνάμει του άρθρου 311 της ΣΛΕΕ, η Ένωση προικίζεται με επαρκή μέσα για την επίτευξη των στόχων της πιστεύει ότι οι ελλείψεις του σημερινού ΠΔΠ και

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΧΕ ΙΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ

ΠΡΟΣΧΕ ΙΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ ΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ Η επιβράδυνση του ρυθµού ανάπτυξης της παγκόσµιας οικονοµίας επηρεάζει άµεσα και τις χρηµαταγορές, οι οποίες χαρακτηρίζονται από έντονη µεταβλητότητα παρά τα αυστηρά δη- µοσιονοµικά µέτρα

Διαβάστε περισσότερα

10 Δεκεμβρίου 2009. Πανεπιστήμιο Κύπρου

10 Δεκεμβρίου 2009. Πανεπιστήμιο Κύπρου Η οικονομική κρίση και το μέλλον της Κυπριακής οικονομίας 10 Δεκεμβρίου 2009 Πανεπιστήμιο Κύπρου Δημόσια Οικονομικά 2009 Έσοδα 2009 2008 2009 2009 εκ. εκ. 2008 εκ. 2008 (%) ΤΕΠ 1.460,0 1.718,5 258,5 15,0

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΓΥΜΝΑΣΤΗΡΙΟΥ. Created with Print2PDF. To remove this line, buy a license at: http://www.binarynow.

Ο ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΓΥΜΝΑΣΤΗΡΙΟΥ. Created with Print2PDF. To remove this line, buy a license at: http://www.binarynow. Ο ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΓΥΜΝΑΣΤΗΡΙΟΥ ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Η ΣΩΣΤΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΓΥΜΝΑΣΤΗΡΙΟΥ ΒΑΣΙΖΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΚΑΛΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ. ΠΕΡΙΛΑΜΒΑΝΕΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟ ΜΑΝΑΤΖΜΕΝΤ ΣΕ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΔΗΜΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΔΗΜΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ Αθήνα 27/11/2014 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΔΗΜΩΝ ΕΛΛΑΔΑΣ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Ομόφωνη απόφαση του Δ.Σ. της Κ.Ε.Δ.Ε. για δυναμική διεκδίκηση των πόρων που δικαιούται η Αυτοδιοίκηση από την Πολιτεία. Με τη δημιουργία κοινού

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕ ΡΟΥ ΓΣΕΕ ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ. Στην ανοικτή συνεδρίαση της ετήσιας Συνέλευσης των µελών του ΣΕΒ

ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕ ΡΟΥ ΓΣΕΕ ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ. Στην ανοικτή συνεδρίαση της ετήσιας Συνέλευσης των µελών του ΣΕΒ ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕ ΡΟΥ ΓΣΕΕ ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ Στην ανοικτή συνεδρίαση της ετήσιας Συνέλευσης των µελών του ΣΕΒ Αθήνα 13/05/2008 Κύριε Πρόεδρε της Κυβέρνησης, Κύριοι Υπουργοί, Κύριοι ιοικητές Τραπεζών, ηµοσίων

Διαβάστε περισσότερα

Οι λειτουργίες του. ιδακτικοί στόχοι. χρήµατος. Αναφορά των ιδιοτήτων του. Αναφορά στα είδη του χρήµατος. Κατανόηση της λειτουργίας του

Οι λειτουργίες του. ιδακτικοί στόχοι. χρήµατος. Αναφορά των ιδιοτήτων του. Αναφορά στα είδη του χρήµατος. Κατανόηση της λειτουργίας του Χρήµα ιδακτικοί στόχοι Κατανόηση της λειτουργίας του χρήµατος. Αναφορά των ιδιοτήτων του. Αναφορά στα είδη του χρήµατος. Κατανόηση της λειτουργίας του τραπεζικού συστήµατος σε µια οικονοµία. Οι λειτουργίες

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία Γιάννου Παπαντωνίου. στην ημερίδα του ΚΕΠΠ, με θέμα: «Έχει Μέλλον το Ευρώ;»

Ομιλία Γιάννου Παπαντωνίου. στην ημερίδα του ΚΕΠΠ, με θέμα: «Έχει Μέλλον το Ευρώ;» Ομιλία Γιάννου Παπαντωνίου στην ημερίδα του ΚΕΠΠ, με θέμα: «Έχει Μέλλον το Ευρώ;» Ξενοδοχείο Μεγάλη Βρετανία Παρασκευή 28 Ιανουαρίου 2011 Έχει Μέλλον το Ευρώ; Σε μια προηγούμενη εκδήλωση του ΚΕΠΠ, πριν

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕΔΡΟΥ Ο.Κ.Ε. κ. ΧΡΗΣΤΟΥ ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ Ο.Κ.Ε. ΜΕ ΘΕΜΑ: «ΤΟ ΛΙΑΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ

ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕΔΡΟΥ Ο.Κ.Ε. κ. ΧΡΗΣΤΟΥ ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ Ο.Κ.Ε. ΜΕ ΘΕΜΑ: «ΤΟ ΛΙΑΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕΔΡΟΥ Ο.Κ.Ε. κ. ΧΡΗΣΤΟΥ ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ Ο.Κ.Ε. ΜΕ ΘΕΜΑ: «ΤΟ ΛΙΑΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΩΣ ΣΥΝΙΣΤΩΣΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΣΕ ΠΕΡΙΟΔΟΥΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ» ΠΕΜΠΤΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 8 η Μελετη «Εξελιξεις και Τασεις της Αγορας»

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 8 η Μελετη «Εξελιξεις και Τασεις της Αγορας» ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 8 η Μελετη «Εξελιξεις και Τασεις της Αγορας» Το βασικό συμπέρασμα: Η επιβολή ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων μετά την ανακήρυξη του δημοψηφίσματος στο τέλος του Ιουνίου διέκοψε την ασθενική

Διαβάστε περισσότερα

Ο Μηχανισμός Μετάδοσης της Νομισματικής Πολιτικής - Ο Μηχανισμός Μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής είναι ο δίαυλος μέσω του οποίου οι μεταβολές

Ο Μηχανισμός Μετάδοσης της Νομισματικής Πολιτικής - Ο Μηχανισμός Μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής είναι ο δίαυλος μέσω του οποίου οι μεταβολές Ο Μηχανισμός Μετάδοσης της Νομισματικής Πολιτικής - Ο Μηχανισμός Μετάδοσης της νομισματικής πολιτικής είναι ο δίαυλος μέσω του οποίου οι μεταβολές στον χρηματοπιστωτικό τομέα (στην αγορά χρήματος) επηρεάζουν

Διαβάστε περισσότερα

THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ EUCLID TSAKALOTOS MINISTER OF FINANCE, GREECE

THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ EUCLID TSAKALOTOS MINISTER OF FINANCE, GREECE THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ EUCLID TSAKALOTOS MINISTER OF FINANCE, GREECE TO THE 21 st ROUNDTABLE WITH THE GOVERNMENT OF GREECE EUROPE UNRAVELLING GREECE UNTANGLING ΠΕΜΠΤΗ 29 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 1 THE ECONOMIST ΟΜΙΛΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα: Ομιλία του Αναπληρωτή Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Γιώργου Κουτρουμάνη, στο 2 ο Συνέδριο Κοινωνικής Ασφάλισης του Economist

Θέμα: Ομιλία του Αναπληρωτή Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Γιώργου Κουτρουμάνη, στο 2 ο Συνέδριο Κοινωνικής Ασφάλισης του Economist ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Ημερομηνία: Δευτέρα, 20 Δεκεμβρίου 2010 Θέμα: Ομιλία του Αναπληρωτή Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Γιώργου Κουτρουμάνη,

Διαβάστε περισσότερα

Σύσταση για ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Σύσταση για ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 2.6.2014 COM(2014) 401 final Σύσταση για ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με την εφαρμογή των γενικών προσανατολισμών των οικονομικών πολιτικών των κρατών μελών που έχουν ως

Διαβάστε περισσότερα

Interview with Rolf Strauch, ESM Chief Economist. Published in To Vima (Greece), 3 June Interviewer: Angelos Athanasopoulos

Interview with Rolf Strauch, ESM Chief Economist. Published in To Vima (Greece), 3 June Interviewer: Angelos Athanasopoulos Interview with Rolf Strauch, ESM Chief Economist Published in To Vima (Greece), 3 June 2017 Interviewer: Angelos Athanasopoulos Στις 22 Μαΐου το Eurogroup δεν κατάφερε να φθάσει σε μια συναινετική περιγραφή,

Διαβάστε περισσότερα

Κυπριακή οικονομία: προκλήσεις και προοπτικές

Κυπριακή οικονομία: προκλήσεις και προοπτικές Κυπριακή οικονομία: προκλήσεις και προοπτικές Εισαγωγική ομιλία του Αθανάσιου Ορφανίδη, Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, στο επιμορφωτικό σεμινάριο του Συνδέσμου Οικονομολόγων Καθηγητών Κύπρου

Διαβάστε περισσότερα