ΜΕΤΑΠΛΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ Ο ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΜΕΤΑΠΛΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ Ο ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ"

Transcript

1 ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΜΕΣΩΝ ΜΑΖΙΚΗΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΠΕΙΡΑΙΑ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ (ΣΥΜΠΡΑΞΗ) ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΔΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΜΕΤΑΠΛΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ Ο ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΜΩΡΑΛΗ ΣΟΦΙΑ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ: ΣΠΥΡΟΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ Διπλωματική εργασία που κατατίθεται ως μέρος των απαιτήσεων του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών στις Τεχνολογίες της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας για την Εκπαίδευση Αθήνα, Ιούνιος

2 ΚΕΦΑΛΑΙΑ 1. Μια προσωπική μαρτυρία Η Ιστορία του Καρκίνου του Μαστού Το στίγμα του σώματος Η δύναμη των λέξεων Ομάδες και οργανισμοί συμπαράστασης Γλωσσάρι Παράρτημα «Το γυμνό στήθος του» Ίταλο Καλβίνο Ογκολογικές κλινικές εντός Αττικής Ογκολογικές κλινικές εκτός Αττικής Ιδιωτικές κλινικές Κέντρα και σταθμοί πρόληψης του καρκίνου του μαστού Επιστημονικές οργανώσεις Ιστοσελίδες σχολιασμένες Ογκολογικά Κέντρα και Ινστιτούτα του εξωτερικού Βιβλιογραφία Ηλεκτρονική βιβλιογραφία 92 2

3 Μια προσωπική μαρτυρία Όταν ξεκίνησε αυτή η περιπέτεια της υγείας μου όλος ο κόσμος ήρθε ανάποδα. Όσο και να είσαι προετοιμασμένος για την πιθανότητα να συμβεί κάτι τέτοιο, η στιγμή που σου το ανακοινώνουν είναι ένα μεγάλο σοκ. Ο γιατρός κοιτάει τις εξετάσεις, κοιτάει εμένα και μου λέει: «Ίσως δεν χρειαστεί να κάνουμε ολική μαστεκτομή». Τι λέει; Σε μένα απευθύνεται; Συνεχίζει να μιλάει αλλά εγώ δεν τον ακούω. Βλέπω το στόμα του, τα χείλια του να κουνιούνται, να με κοιτάει αλλά δεν ξέρω τι λέει. Κάποια στιγμή σταματάει. Καταλαβαίνω ότι περιμένει να του απαντήσω σε κάποια ερώτηση. Δεν έχω ακούσει. Μου επαναλαμβάνει: «Τι λες;». «Δεν άκουσα. Συγγνώμη». Οι φίλοι μου με ρωτάνε. «Έχω καρκίνο» «Ναι αλλά τι σου είπε;» «Δεν ξέρω δεν άκουσα.» «Σοφία τι λες;» Άντε να τους εξηγήσω Σκέφτεσαι τους δικούς σου ανθρώπους. Πώς θα το αντιμετωπίσουν, πόσο θα στεναχωρηθούν. Σκέφτεσαι τους γονείς σου. Όλα αυτά που δεν πρόλαβες να κάνεις. Ανακαλείς αυτά που έχεις κάνει και τις εκκρεμότητες που έχεις αφήσει. Το γεγονός ότι δεν έχω παιδιά με έκανε να αισθάνομαι πιο χαλαρά: «Μπορώ να πεθάνω και αύριο». Δεν ήταν όμως αυτό που ήθελα. Αυτό που ήθελα ήταν να ζήσω. Είχα τόσες απορίες, ερωτήματα φόβους, ανασφάλειες, και σχεδόν κανείς δεν μπορούσε να μου δώσει απαντήσεις. Οι γνωστοί που είχαν περάσει κάτι παρόμοιο προσπαθούσαν αλλά ο καθένας ή καλύτερα η καθεμιά είναι μια τόσο ξεχωριστή περίπτωση που αυτό δεν βοηθούσε πολύ. Οι γιατροί από την άλλη μεριά παρόλη την καλή τους πρόθεση δεν είχαν τον χρόνο να ασχοληθούν εξατομικευμένα με την κάθε ασθενή. Τις πρώτες μέρες μετά τη διάγνωση είχα κλειστεί στο σπίτι μου και προσπαθούσα να διαχειριστώ τα καινούρια δεδομένα. Στην αρχή δεν υπήρχαν αισθήματα, ούτε καν πόνος. Μονάχα ένα απίστευτο κενό. 3

4 Υπήρχε και το πρόβλημα ότι όλα ήταν «ανοιχτά». Όπως μου είχε πει ο γιατρός «Αφού ανοίξουμε θα ξέρουμε ακριβώς τι έχουμε να αντιμετωπίσουμε». Το πρώτο θέμα ήταν το πού και με ποιόν θα έκανα την επέμβαση. Ακόμα και αυτό είναι μια πολύ δύσκολη επιλογή γιατί είναι μια -κυριολεκτικά- «επιλογή ζωής» στην οποία είσαι αβοήθητη. Αφού αποφάσισα ότι θα εμπιστευόμουν τον Άγιο Σάββα, λόγω μεγάλης εμπειρίας στον καρκίνο του μαστού, άρχισε η αναμονή του κρεβατιού για την εισαγωγή. Εγώ στο σπίτι έψαχνα στο internet, σε βιβλία, περιοδικά, σε γνωστούς και γνωστές γνωστών να μάθω, να καταλάβω. Κάποια γιατρός στην Αμερική έχει πει ότι ο καρκίνος του μαστού συνοψίζεται σε τρεις λέξεις «μαχαίρι, δηλητήριο, φωτιά». Μετά την ολική μαστεκτομή στην οποία υποβλήθηκα άρχισε η περιπέτεια και η αγωνία για τα αποτελέσματα της βιοψίας. Στο νοσοκομείο είναι η πρώτη στιγμή που συνειδητοποιείς τον ακρωτηριασμό αλλά δεν μπορείς να τον διαχειριστείς ακόμα. Γυναίκα, θηλυκότητα, σεξουαλικότητα, όλα αυτά, αυτές οι λέξεις, αυτές οι έννοιες, τόσο στενά, άρρηκτα συνδεδεμένες με το γυναικείο στήθος. Άρα; Μετά από αυτό τι; Το ότι γύρω σου υπάρχουν γυναίκες που όλες έχουν το ίδιο πρόβλημα δεν βοηθάει. Κανείς δεν μου είπε πού θα μπορούσα να ψάξω, να απευθυνθώ για να μάθω, να καταλάβω, να βοηθηθώ. Προχωρώντας ο καιρός άρχισαν οι χημειοθεραπείες. Κάθε 20 μέρες χημειοθεραπεία. Έχεις δει ταινίες, έχεις ζήσει κοντινούς ανθρώπους, έχεις ακούσει ιστορίες και έρχεται η ώρα σου η σειρά σου να πας. Στην καρέκλα μαζί με άλλες 9 γυναίκες. Όλες οι ηλικίες, όλες οι τάξεις, τα στυλ αλλά ένα κοινό νήμα μας ενώνει όλες. Ο φόβος αλλά και η ελπίδα. Σκοτώνουμε κομμάτια του εαυτού μας αναζητώντας τη ζωή. Σε 4

5 άλλες πιο έντονο το ένα σε άλλες το άλλο. Πρέπει να στοιχηθείς, να διαλέξεις, να αποφασίσεις. Το φάρμακο στάζει σιγά- σιγά σε όλα τα χέρια, σε όλες τις φλέβες. Φαντάζομαι το φάρμακο να κυκλοφορεί στο σώμα μου και να συναντά κάθε άρρωστο κύτταρο. Να του επιτίθεται. Να το σκοτώνει πριν προλάβει αυτό να σκοτώσει εμένα. Έχω συνταχθεί με την ελπίδα. Ο φόβος υπάρχει αλλά προσπαθώ να τον ξεχάσω. Μιλάω με τις άλλες γυναίκες- όλες μεγαλύτερες- προσπαθώ. Να τις ηρεμήσω; Καθησυχάσω; Ανακουφίσω; Παρηγορήσω; Οι ώρες περνούν και μία μια φεύγουμε ανανεώνοντας το ραντεβού μας σε 20 μέρες. Πριν πέσουν τελείως τα μαλλιά μου πάω για περούκα. Περούκες ξανθές, μελαχρινές, κοντές, μακριές, σγουρές, φυσικές, τεχνητές. Κι εγώ ψάχνω αυτή με την οποία θα με αναγνωρίζω. Αυτή με την οποία θα κρύβομαι. Θα καμουφλάρομαι. Θα ζω για τους επόμενους μήνες. Τεχνικές λεπτομέρειες από την πωλήτρια για τη φροντίδα, τη συντήρηση, τη φύλαξη. Κι εγώ ψάχνω στον καθρέφτη ΕΜΕΝΑ. Τον καινούριο μου εαυτό που είναι ένα παζλ από αξεσουάρ, από πρόσθετα, στοιχεία. Τον καινούριο μου εαυτό που δεν θα τραβάει τα βλέμματα των άλλων και θα βοηθάει εμένα να θυμάμαι πώς ήμουν και πώς θα ξαναγίνω κάποτε. Μετά από κάποιους μήνες Στο νοσοκομείο μου λένε ότι αν βάλω μια κάσκα από πάγο τα μαλλιά μου δεν θα πέσουν. Κι εγώ τη βάζω. Ένα κράνος από πάγο που μου μουδιάζει το κεφάλι. Τρεις ώρες προστίθενται στη διάρκεια της μεγάλης έτσι κι αλλιώς παραμονής μου για τη χημειοθεραπεία. Εγώ, εκεί. Κι έρχονται οι οδηγίες. Ναι μεν η κάσκα, αλλά ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ: Να τα πιάνεις. Να τα χτενίζεις. Να τα φορμάρεις. Να τους βάζεις ζελέ. 5

6 Να τα λούζεις συχνά. -Και τι να τα κάνω λοιπόν; -Ναι αλλά θα πέσει μόνο το 40%!!! Φεύγω. Περνούν οι 15μέρες κι αρχίζω να μαδάω. Όχι να μου πέφτουν τρίχες. Να μαδάω. Σε μαξιλάρια, καναπέδες, πολυθρόνες. Βάζω καπέλα και τα βγάζω γεμάτα μαλλιά. Ακουμπάω το κεφάλι μου, το ίδιο. Αποφασίζω να μην ξαναβάλω πάγο. Αποφασίζω να ξυρίσω το κεφάλι μου. Στο αυτοκίνητο για το σπίτι βγάζω το καπέλο μου και τότε μια μαλλιοθύελα επικρατεί. Και μόνο το φύσημα του αέρα φτάνει για να ξεκολλήσουν, να αποκολληθούν όλες αυτές οι τρίχες που μέχρι τότε θεωρούσα αναπόσπαστο κομμάτι της προσωπικότητάς μου, της εμφάνισής μου. Αρχίζω να γελάω. Το ίδιο και η φίλη μου που οδηγεί. Στο αυτοκίνητο, δίνες αέρα, μεταφέρουν μαλλιά κι εμείς γελάμε. Είναι πολύ ανακουφιστικό, απελευθερωτικό. Στο σπίτι ξυρίζω το κεφάλι μου. Αισθάνομαι πρωταγωνίστρια ταινίας. Πρωταγωνίστρια και θεατής συγχρόνως. Τα μαλλιά πέφτουν στον νεροχύτη, στο πάτωμα κι εγώ κοιτάω μια άλλη γυναίκα στον καθρέφτη μου. Όλα γίνονται πιο δύσκολα. Πάνω που είχα αρχίσει να συμφιλιώνομαι με την εικόνα μου, πέφτουν τα μαλλιά, τα φρύδια, οι βλεφαρίδες. Έχω 2 εαυτούς. Τον ιδιωτικό και τον δημόσιο. Αυτή η διάσταση, η απόσταση, η διαφορά, δεν είναι πολύ εύκολη. Στον καθρέφτη του σπιτιού μου όταν ξυπνάω βλέπω μια άρρωστη γυναίκα. Χωρίς στήθος, μαλλιά, φρύδια, βλεφαρίδες. Έξω φαίνομαι να τα έχω όλα. Συνήθως δεν μου δίνουν σημασία. Δεν τραβάω τα βλέμματα. Όμως εγώ το ξέρω. Κι αν φύγει από τη θέση του το στήθος; Κι αν ξεβάψει το φρύδι; Αν στραβώσει η περούκα; Οι χειρονομίες με τρομάζουν. Τα βλέμματα που ακουμπούν τυχαία απάνω μου με ανησυχούν. Υποψιάζομαι πως κάτι χάλασε, κάτι αποκαλύφθηκε. 6

7 Η εικόνα μου άλλαξε τελείως και η ανασφάλειά μου επανήλθε μεγαλύτερη. Αυτή η περίοδος ίσως είναι η δυσκολότερη γιατί δεν είσαι ούτε σε καλή κατάσταση βιολογικά ούτε ψυχολογικά αλλά συγχρόνως όλοι σου λένε ότι η ψυχολογία επηρεάζει όχι μόνο την έκβαση και τις παρενέργειες της χημειοθεραπείας αλλά και γενικά της αρρώστιας. Ήμουν τόσο συγκεντρωμένη στο να ανταπεξέλθω που δεν σκεφτόμουνα τίποτα άλλο. Μετά άρχισαν οι ακτινοβολίες. Το κάψιμο ήταν το τελειωτικό στάδιο. Καινούρια προβλήματα, καινούριες απαγορεύσεις, καινούριες ανασφάλειες. Τότε συνειδητοποίησα ότι είχα ανάγκη από στήριξη. Ψάχνοντας και ρωτώντας έμαθα για το Άλμα Ζωής, μια οργάνωση για γυναίκες με καρκίνο του μαστού. Εντάχθηκα σε μια από τις ομάδες της ψυχολογικής στήριξης αφού είχα τελειώσει τον κύκλο των θεραπειών μου. Το ότι ήμασταν όλες γυναίκες με το ίδιο πρόβλημα, που είχαμε ζήσει λίγο πολύ τις ίδιες εμπειρίες ήταν πολύ σημαντικό. Με τους φίλους και τους συγγενείς μου μιλούσα αλλά υπήρχαν πράγματα που δεν μπορούσαν να τα καταλάβουν όσο κι αν ήθελαν. Αποφάσισα να επιλέξω αυτό το θέμα για την διπλωματική μου όχι μόνο για να πω αυτά που έζησα αλλά γιατί πιστεύω ότι θα μπορέσουν να βοηθηθούν ίσως άλλες γυναίκες που θα βρεθούν σε αυτή τη θέση στο μέλλον. Και μέσα στο βιβλιαράκι προσπάθησα να βάλω κάποια θέματα που μας απασχολούν όλες αλλά και πληροφορίες- κάτι που εγώ έψαξα πολύ για να βρω. Η ταινία είναι μια κατάθεση αυτού που ήταν για μένα αυτή περιπέτεια. Είχε γέλιο αλλά και κλάμα, είχε απελπισία αλλά και ελπίδα, αγάπη αλλά και μοναξιά και πολλές άλλες αντιθέσεις. Σίγουρα εκτός από το σώμα μου άλλαξε και την ψυχή μου. 7

8 Δεν ήθελα να κάνω ένα ντοκυμαντέρ με συνεντεύξεις, μαρτυρίες. Ήθελα να δώσω τη δική μου ματιά σε όλο αυτό που μου συνέβη και που συμβαίνει καθημερινά σε χιλιάδες γυναίκες σε όλον τον κόσμο. Κατά τη διάρκεια των θεραπειών μου βιντεοσκόπησα κάποιες στιγμές και αυτό ήταν το βασικό υλικό που χρησιμοποίησα. Άλλωστε ήταν πολύ δύσκολο να βρει κάποιος αυθεντικό υλικό πάνω σε αυτό το θέμα. Θα ήθελα άλλη μια φορά να ευχαριστήσω τους γιατρούς μου στον Άγιο Σάββα τον κύριο Μισιτζή και τον κύριο Μπαρμπούνη, τις νοσηλεύτριες και τον πρόεδρο του νοσοκομείου που μου επέτρεψε να φωτογραφίσω και να βιντεοσκοπήσω κάποια στιγμιότυπα. Επίσης τις φίλες μου στο Άλμα Ζωής και τις ψυχολόγους με τις οποίες συνεργάστηκα. Ευχαριστώ πολύ τους καθηγητές μου στο μεταπτυχιακό για την κατανόηση και την υπομονή τους. Τέλος όλους τους αγαπημένους μου ανθρώπους που στάθηκαν δίπλα μου. Χωρίς αυτούς δεν νομίζω να τα είχα καταφέρει. 8

9 Μια μπαλίτσα από φίλντισι Πού στη μέση της βρίσκεται Μια φράουλα ή ένα κεράσι Όποιος σε βλέπει, Έχει την επιθυμία να σε πάρει στα χέρια του Να σε ψηλαφίσει και να σε κρατήσει. Αλλά πρέπει να συγκρατηθεί, ν αποφύγει να πλησιάσει μα την αλήθεια! Γιατί η μια επιθυμία γεννά την άλλη. Δικαίως θεωρείται ευτυχής εκείνος Που θα σε γεμίσει γάλα, Μετατρέποντας το στήθος το παρθενικό Σε στήθος ωραίας και ολοκληρωμένης γυναίκας Clement Marot Le Beau Tetin ( «Το όμορφο βυζάκι) Η Ιστορία του Καρκίνου του Μαστού Ανάμεσα στα πρώτα κείμενα που διασώζονται και αναφέρονται στα στήθη είναι οι αιγυπτιακοί πάπυροι από την όγδοη δυναστεία ( π.χ.). Ένας από αυτούς, που αναφέρεται στις παθήσεις του στήθους, περιέχει την περιγραφή σαρανταοχτώ περιπτώσεων που αντιμετωπίστηκαν με χειρουργική επέμβαση. Το περιστατικό σαρανταπέντε, που αποτελεί ίσως και την πρωιμότερη περιγραφή καρκίνου του μαστού, αναφέρει ότι ένα στήθος με πρησμένους όγκους που είναι ψυχροί στην αφή, πάσχει από μια ασθένεια για την οποία δεν υπάρχει γιατρειά. 1 Οι ρίζες της ευρωπαϊκής ιατρικής βρίσκονται στην κλασική Ελλάδα ( π.χ.). Ο Ιπποκράτης στα πλαίσια της θεωρίας του για τα 1 Frederick B. Wagner, History of Breast Disease and Its Treatment, στο The Breast, επιμ. Kirby I. Bland και Edward M. Copeland, τομ. ΙΙΙ, σ. 1 9

10 τέσσερα σωματικά υγρά των οποίων η ισορροπία είχε σαν αποτέλεσμα την υγεία του ατόμου, 2 συνέδεσε τον καρκίνο του μαστού με την εμμηνόπαυση. Η θεωρία του ήταν ότι η εμμηνόπαυση είχε σαν αποτέλεσμα το πρήξιμο του στήθους και την παρουσία οζιδίων που εξελίσσονταν σε κρυφούς καρκίνους. Υποστήριζε ότι ένας όγκος στο στήθος έπρεπε να χειρουργείται μόνο στην περίπτωση που κατά την ψηλάφηση μπορούσε να μετακινηθεί κάπως. Ο Ιπποκράτης έδωσε την ονομασία «καρκίνος» επηρεασμένος προφανώς από την εμφάνιση των όγκων που έμοιαζαν με καβούρια καθώς αν εξετάσεις έναν όγκο από κοντά, συχνά έχει απολήξεις σαν τα πόδια του καβουριού που τείνουν προς τα έξω και ακουμπούν σε υγιείς ιστούς 3. Στον τομέα της ιατρικής του επόμενους αιώνες ξεχώρισε ο Γαληνός από την Πέργαμο ( ) ο οποίος έγραψε ότι τα γυναικεία στήθη ήταν τοποθετημένα πάνω από την καρδιά για να της προσφέρουν επιπλέον ζεστασιά και προστασία. Πίστευε ότι οι μελαγχολικές γυναίκες είχαν μεγαλύτερη προδιάθεση στον καρκίνο του μαστού- θεωρία που συναντάμε και στις ψυχοσωματικές απόψεις σήμερα αν και δεν υπάρχουν μελέτες που να επιβεβαιώνουν τη σχέση μεταξύ καρκίνου του μαστού και κατάθλιψης 4. Πρότεινε πολλές και διάφορες ουσίες (όπιο, βαλεριάνα, ελαιόλαδο, καστορέλαιο κ.α,) για τη θεραπεία του στήθους αλλά και κάποιες περίεργες συνταγές όπως η ακόλουθη: πρότεινε το κάψιμο τριών, πέντε, ή εφτά καβουριών (πάντα μονό αριθμό) και στη συνέχεια την ανάμειξη των υπολειμμάτων με κυπριακό 2 Marilyn Yalom, Η ιστορία του γυναικείου στήθους, μετ. Εύη Κλαδούχου, Άγρα, (2006), σ James S. Olson, Bathsheba s Breast. Women, Cancer & History, The Johns Ηopkins University Press, Baltimore & London, (2002), σ.13 4 R. C. Hahn και D. P. Petitti, Minnesota Multiphasic Personality Inventory Rated Depression and the Incidence of Breast Cancer,, Cancer, 61 (1988) σ , και A.B. Zonderman, P.T. Costa and R.R. McCrae, Depression as a Risk for Cancer Morbidity and Mortality in a Nationally Representative Sample, Journal of the American Medical Association, 262 (1989), σ

11 λάδι. Αυτή η αλοιφή έπρεπε να επαλειφθεί στον όγκο χρησιμοποιώντας το φτερό ενός πουλιού, κάνοντας επικλήσεις στους θεούς. Μία πρώιμη περιγραφή εγχείρησης καρκίνου του μαστού έχουμε από τον Αέτιο τον Αμιδηνό, γιατρό του Ιουστινιανού του Α. O Αέτιος πίστευε ότι οι μόνοι όγκοι που μπορούν να χειρουργηθούν είναι αυτοί που βρίσκονται στην άκρη του στήθους και καταλαμβάνουν στη χειρότερη περίπτωση το μισό μαστό. Ο Αέτιος αντέγραψε την ακόλουθη περιγραφή εγχείρησης καρκίνου του μαστού από τον Λεωνίδα, έναν γιατρό της Αλεξανδρινής σχολής του πρώτου μ.χ. αιώνα: «Ζητώ από την ασθενή να ξαπλώσει ανάσκελα. Μετά κάνω μια τομή στο υγιές μέρος του στήθους πάνω από τον καρκίνο και καυτηριάζω έως ότου δημιουργηθεί μια ουλή που σταματά την αιμορραγία. Μετά κάνω άλλη τομή και κόβω το στήθος σε βάθος και καυτηριάζω πάλι αρκετά σημεία. Αυτή τη διαδικασία την επαναλαμβάνω συχνά, εναλλάξ κόβοντας και καίγοντας για να σταματήσω την αιμορραγία. Με αυτόν τον τρόπο ο κίνδυνος αιμορραγίας αποφεύγεται. Όταν ο ακρωτηριασμός ολοκληρωθεί, καίω για άλλη μια φορά όλα τα μέρη μέχρι να ξεραθούν. Οι πρώτοι καυτηριασμοί γίνονται με σκοπό να σταματήσει η αιμορραγία. Οι υπόλοιποι, ωστόσο, με την πρόθεση να ξεριζωθούν όλα τα απομεινάρια της ασθένειας» 5 Η χρήση ακρωτηριασμών ώστε να ελεγχθούν οι αιμορραγίες στις εγχειρήσεις καρκίνου του μαστού, θα αποτελέσουν καθιερωμένη πρακτική τους επόμενους αιώνες. Ένας σημαντικός Γάλλος χειρούργος ο Henri de Mondeville ( ) πίστευε ότι τον καρκίνο του μαστού έπρεπε να τον χειρουργούν μόνο στην περίπτωση που η νεοπλασία μπορούσε να εκριζωθεί εντελώς, γιατί αλλιώς η κατάσταση της ασθενούς θα χειροτέρευε. Από 5 Daniel de Moulin, A Short History of Breast Cancer, Martinus Nijhoff Publishers, Boston, (1983), σ

12 εμπειρική παρατήρηση είχε οδηγηθεί στην κατανόηση ότι η τομή ενός όγκου δημιουργεί γενικά μια πληγή που δεν επουλώνεται και πλησίασε στην έννοια της μετάστασης παρόλο που στην εποχή του δεν υπήρχε η γνώση ότι ο καρκίνος μπορούσε με μια τέτοια αντιμετώπιση να κάνει μετάσταση και σε άλλα όργανα. 6 Ο πιο διακεκριμένος χειρούργος του 17 ου αιώνα, ο Wilhelm Fabry ( ), ο οποίος πίστευε ότι ο καρκίνος του στήθους είχε σαν αφετηρία μια σταγόνα γάλακτος που έπηζε και σκλήραινε μέσα στο στήθος, έγινε γνωστός για τις αφαιρέσεις όγκων στο στήθος και τη μασχάλη και περιγράφει: «Μετά από πέντε χρόνια (αν θυμάμαι καλά) απίστευτου πόνου, όταν το σκληρό καρκινικό οίδημα είχε πλησιάσει στο πιο ανησυχητικό του σημείο επενέβην. Ανακάλυψα στον δεξιό μαστό έναν κρυμμένο καρκίνο, πολύ μεγαλύτερο από γροθιά, σκληρό και με ασαφή όρια. Στη μασχάλη ήταν επίσης κρυμμένα τρία σκληρά οιδήματα, όπου το ένα ήταν μεγάλο σαν αβγό αφού το σώμα της προετοιμάστηκε κατάλληλα, με την αρμόζουσα αγωγή διατροφής και υγρών και επίσης με τη χρήση καθαρτικών και αφαιμάξεων,.έκοψα όλα αυτά τα σκληρά οιδήματα και η γυναίκα έγινε πάλι καλά» 7. Εάν τα αποτελέσματα ήταν όντως επιτυχή, όπως ισχυρίζεται ο Fabry, αυτό συνέβαινε γιατί δεν προχωρούσε στην αφαίρεση μόνο του όγκου αλλά και κάθε κομματιού μεμβράνης που τον περιέβαλλε αποτρέποντας έτσι την πιθανότητα μετάστασης. Το 1628 ο William Harvey ανακαλύπτει το λεμφικό σύστημα και η επιστήμη περνάει σε ένα άλλο στάδιο όπου σταδιακά εγκαταλείπεται η παθολογία των υγρών και υιοθετείται η παθολογία του κυττάρου τον δέκατο ένατο αιώνα. 6 Marilyn Yalom, Η ιστορία του γυναικείου στήθους, μετ. Εύη Κλαδούχου, Άγρα, (2006), σελ Leo M. Zimmerman and Ilza Veith, Great Ideas in the History of Surgery, Williams and Wilkins Company, Baltimore, (1961), σ

13 Τα ενδιάμεσα διακόσια χρόνια η ιατρική συνεχίζει να συνυπάρχει με τη δεισιδαιμονία, την αγυρτεία τις αβάσιμες προκαταλήψεις και τις εμπειρικές παρατηρήσεις. Υπήρχαν γιατροί που πίστευαν ότι ο καρκίνος ήταν μεταδοτικός. Η αντίληψη αυτή βέβαια συνεχίζει να υπάρχει ακόμα και σήμερα και την ακούς σαν φόβο από συγγενείς, ερωτικούς συντρόφους και φίλους καρκινοπαθών. Το 1663 η Άννα της Αυστρίας, η μητέρα του βασιλιά Λουδοβίκου του ΙΔ, ανακαλύπτει ένα μικρό οζίδιο στο αριστερό της στήθος. Το αντιμετωπίζουν με τις συνήθεις πρακτικές της εποχής: αφαιμάξεις, εμετούς, υποκλυσμούς, κομπρέσες, αλοιφές. Πλήθος Γάλλων και ξένων γιατρών την εξετάζουν και προτείνουν διάφορες θεραπείες. Το 1665 ο Gui Patin, πρώην πρύτανης της Ιατρικής σχολής των Παρισίων δηλώνει σε απόγνωση σε μια σειρά επιστολών ότι «ο καρκίνος δεν μπορεί να θεραπευτεί και δεν θα θεραπευτεί ποτέ αλλά ο κόσμος θέλει να τον κοροϊδεύουν» 8. Την πρώτη επιτυχημένη εγχείρηση καρκίνου του μαστού έκανε ο Adrian Helvetius ( ) ένας Ολλανδός γιατρός που εξασκούσε το επάγγελμά του στο Παρίσι. Ο Ελβέτιος έκανε διαχωρισμό μεταξύ ακρωτηριασμού (ριζικής μαστεκτομής) στην περίπτωση που ο καρκίνος είχε εξαπλωθεί σε όλο το μαστό και της εκρίζωσης (ογκεκτομής) στις περιπτώσεις που ο καρκίνος περιοριζόταν σε έναν μοναδικό αδένα. Οι εγχειρήσεις του γίνονταν σε ακροατήριο χειρουργών που παρακολουθούσαν. 8 Marilyn Yalom, Η ιστορία του γυναικείου στήθους, μετ. Εύη Κλαδούχου, Άγρα, (2006), σ

14 Μέχρι τα μέσα του 19 ου αιώνα οι εγχειρήσεις γίνονταν χωρίς αναισθησία. 9 Παρόλο που από την αρχαιότητα ακόμα οι γιατροί έγραφαν για τη μαστεκτομή, την επέμβαση δεν την εκτελούσαν οι ίδιοι αλλά οι «χειρουργοί» των οποίων η ειδικότητα περιοριζόταν στο μαχαίρι και υποτιμούνταν από τους υπόλοιπους γιατρούς. Την εποχή εκείνη, οι γυναίκες βίωναν ένα «ταμπού» σε σχέση με το άγγιγμα και το γδύσιμο μπροστά στον γιατρό και συνήθως εντελώς ντυμένες, περιέγραφαν στον γιατρό τα συμπτώματά τους. 9 Thomas Eakins, Η Κλινική Agnew,1889. Ο κορυφαίος χειρουργός δίνει οδηγίες για την εκτέλεση μιάς εγχείρησης μαστού, που πραγματοποιήθηκε σε ένα αμφιθέατρο στη Φιλαδέλφεια, προκειμένου να την παρακολουθήσουν φοιτητές ιατρικής. 14

15 Jan Steen, Γιατρός και ασθενής,17 ος αιώνας. 10 Επίσης, οι περισσότερες ασθενείς περίμεναν όσο το δυνατόν περισσότερο πριν επισκεφτούν έναν γιατρό με συνέπεια να έχει προχωρήσει η ασθένεια και να παρουσιάζουν μεγάλη θνησιμότητα. Σε αυτό συνέβαλε και το γεγονός ότι δεν είχε ανακαλυφθεί ακόμα η αντισηψία και έτσι συχνά δεν πέθαιναν από την ίδια την ασθένεια αλλά από κάποια μόλυνση και σηψαιμία. Τον δέκατο έβδομο και δέκατο όγδοο αιώνα αντιλαμβάνονται τον καρκίνο του μαστού βασιζόμενοι στις απόψεις του Γαληνού (ως στασιμότητα ή πήξιμο ενός από τα σωματικά υγρά). Έτσι η συχνότερη 10 Μια ντυμένη γυναίκα κάθεται απέναντι από το γιατρό της και του περιγράφει τα συμπτώματά της την ώρα που ο γιατρός αποστρέφει το βλέμμα του. 15

16 αντιμετώπισή του είναι με δίαιτες που αποσκοπούσαν στο να αποκαταστήσουν την κυκλοφορία, σε συνδυασμό με αφαιμάξεις με στόχο την απορρόφηση των πλεονάζοντων υγρών. Δεν λείπουν μαρτυρίες για αλλόκοτες μεθόδους πειραματισμού προκειμένου να καταλάβουν την ασθένεια. Το 1751, ένας απόφοιτος της Ιατρικής σχολής του Monpellier, ο Jean Astruc, με ειδίκευση στη δερματολογία και στα αφροδίσια νοσήματα, προσωπικός γιατρός του Λουδοβίκου XV, πήρε ένα κομμάτι καρκινικού ιστού και μια φέτα βοδινού, τα έψησε στο φούρνο, και τα δοκίμασε. Δεν βρήκε διαφορά στη γεύση και έτσι οδηγήθηκε στο συμπέρασμα ότι ο καρκινικός ιστός δεν περιελάμβανε κάποια ιδιαίτερα υγρά καταρρίπτοντας έτσι τις θεωρίες περί σωματικών υγρών που πίστευαν μέχρι τότε 11. Lorenz Heister, Γενικό Σύστημα Χειρουργικής, Λονδίνο James S. Olson, Bathsheba s Breast. Women, Cancer & History, The Johns Ηopkins University Press, Baltimore & London, (2002) σελ Στη συγκεκριμένη εικόνα απεικονίζεται η μέθοδος με την οποία ο Γερμανός γιατρός Lorenz Heister εκτελούσε ογκεκτομές και μαστεκτομές και τα εργαλεία που χρησιμοποιούσε. 16

17 Η Αγγλίδα συγγραφέας Fanny Burney ( ) κατέγραψε την οδύνη της μαστεκτομής στην οποία υποβλήθηκε το Η περιγραφή της για την ίδια την εγχείρηση αποτελεί μια από τις στιγμές ορόσημα στη φιλολογία του καρκίνου του μαστού: «όταν το φοβερό ατσάλι βυθίστηκε το στήθος- κόβοντας μέσα από φλέβες- αρτηρίες- σάρκες- νεύρα- τίποτα δεν θα μπορούσε να με κάνει να καταπνίξω τις κραυγές μου. Ξεκίνησα μια κραυγή χωρίς σταματημό που κράτησε όλη την ώρα της τομής- και σχεδόν απορώ που δεν ηχεί ακόμα στα αυτιά μου! Τόσο βασανιστική ήταν η οδύνη. Όταν το τραύμα είχε ολοκληρωθεί και το εργαλείο είχε βγει, ο πόνος έμοιαζε αμείωτος, γιατί τον αέρα που ορμούσε ξαφνικά πάνω σ αυτά τα ευαίσθητα μέρη τον ένιωθα σαν μια μάζα μικροσκοπικών αλλά κοφτερών και μυτερών στιλέτων, που έσκιζαν τις άκρες του τραύματος.» Η εγχείρηση κράτησε είκοσι λεπτά- «είκοσι λεπτά ενός μαρτυρίου αδύνατον να ειπωθεί» που εκτελέστηκε σε μια γυναίκα η οποία είχε όλες τις αισθήσεις της και που μοναδικό αναισθητικό της υπήρξε ένα ποτήρι κρασί. Η Fanny Burney έζησε σχεδόν τριάντα χρόνια μετά την εγχείρηση 13. Κατά τη διάρκεια του δέκατου ένατου αιώνα, αν και οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία του καρκίνου του μαστού ακούγονται σήμερα ιδιαίτερα βάναυσες, η επιστήμη αρχίζει να σημειώνει πρόοδο στην κατανόηση της φύσης της ασθένειας. Από τα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα, η διάρκεια της ζωής μεγαλώνει αρκετά και έτσι αυξάνονται και τα ποσοστά των ανθρώπων που πάσχουν από καρκίνο και ειδικότερα καρκίνο του μαστού που συχνά ήταν ευκολότερο να διαγνωστεί. Οι γιατροί δεν έχουν καταλήξει ακόμα ως προς το τι ενεργοποιεί τον καρκίνο του μαστού. Αυτό που ξέρουμε πια είναι ότι ο καρκίνος του 13 Fanny Burney, Selected Letters and Journals, επιμ. Joyce Hemlow, Clarendon Press, Oxford, (1986) σελ περισσότερα Στο Marilyn Yalom, ο.π. σ

18 μαστού ξεκινά με την ανάπτυξη μη φυσιολογικών κυττάρων κατά μήκος των γαλακτικών πόρων. Στη συνέχεια, αυτά τα κακοήθη κύτταρα αναπαράγονται και μεγαλώνουν καλύπτοντας σύντομα τους πόρους του στήθους. Τελικά, σπάνε τα τοιχώματα των πόρων και εισβάλλουν στον ιστό του στήθους (διήθηση). Αν δεν αντιμετωπιστεί, ο καρκίνος συνεχίζει να δημιουργεί μεταστάσεις, συνήθως ξεκινώντας από τους λεμφαδένες της μασχάλης και στη συνέχεια προχωρώντας σε οστά, συκώτι, πνεύμονες και σε άλλους λεμφαδένες. Τέσσερις είναι οι κυριότερες θεραπείες που αναπτύχθηκαν τα τελευταία εκατόν πενήντα χρόνια: η εγχείρηση, η χημειοθεραπεία, η ακτινοβολία και οι ορμόνες. Μέχρι το 1867, ο Charles Moore, ένας Βρετανός χειρουργός, διαμόρφωσε τις γενικές αρχές πάνω στις οποίες θα βασιζόταν η χειρουργική αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού. 14 Μέχρι τις τελευταίες δεκαετίες του δέκατου ένατου αιώνα, η καθιερωμένη πρακτική στην εγχείρηση του καρκίνου του μαστού ήταν η ριζική μαστεκτομή μέθοδος που αναπτύχθηκε από τον William Halsted του Πανεπιστημίου Johns Hopkins. Η ριζική μαστεκτομή αντικαθίσταται σταδιακά από την τροποποιημένη ριζική μαστεκτομή περίπου στα μέσα του εικοστού αιώνα. 15 Φτάνουμε στα τέλη του 1970 για να αμφισβητηθούν όλες αυτές οι μέθοδοι και να ακουστούν γνώμες για αναίτιους ακρωτηριασμούς. Οι έρευνες δείχνουν ότι σε περίπτωση έγκαιρης διάγνωσης και μικρού μεγέθους όγκου μπορεί να αποφευχθεί η αφαίρεση όλου του στήθους και να εφαρμοστεί «ογκεκτομή» 16 σε συνδυασμό με ακτινοβολία. 14 Ο Moore κατέληξε ότι το γεγονός πως η ασθένεια επανεμφανίζεται οφείλεται πάντοτε στα υπολείμματα του κύριου όγκου και ότι ήταν απαραίτητο να αφαιρείται ολόκληρο το στήθος, συμπεριλαμβανομένου του δέρματος, των λεμφοφόρων αγγείων, του λίπους, των θωρακικών μυών και των μασχαλιαίων αδένων που πάσχουν. 15 «Τροποποιημένη» ονομάστηκε γιατί δεν περιελάμβανε πλέον την αφαίρεση των θωρακικών μυών. 16 «Ογκεκτομή» είναι η αφαίρεση του συγκεκριμένου όγκου που εντοπίζεται αντί της ολικής αφαίρεσης. 18

19 Σήμερα, στις γυναίκες που πάσχουν από καρκίνο του μαστού, συνιστάται πάντα κάποιο είδος εγχείρησης. Το ποια μέθοδος θα επιλεγεί εξαρτάται συχνά από το αν έχει εντοπιστεί διήθηση των λεμφαδένων. 17 Παράλληλα, το 1895 ο Wilhelm Roentgen ανακαλύπτει τη χρήση των ακτίνων Χ, ο οποίες άρχισαν να χρησιμοποιούνται και σε ασθενείς με καρκίνο του μαστού. Τη δεκαετία του 1930 αρχίζουν να χρησιμοποιούνται οι ακτίνες Χ υψηλής τάσης, και τη δεκαετία του 1960 ακτίνες ραδιενεργού κοβαλτίου. 18 Η χημειοθεραπεία η ενδοφλέβια παροχή συνδυασμού φαρμάκων που επεμβαίνουν στην αναπαραγωγή των καρκινικών κυττάρων- ξεκινάει και αυτή τη δεκαετία του Η τέταρτη μορφή θεραπείας, η ορμονοθεραπεία, χρησιμοποιείται από τις αρχές του εικοστού αιώνα. Τότε εντοπίζεται η σχέση μεταξύ καρκίνου 17 G. Chicotot. Εικόνα που δείχνει τις πρώτες προσπάθειες θεραπείας του καρκίνου του μαστού με ακτίνες Χ Υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι οι γυναίκες που έχουν υποστεί ακτινοβολία έχουν αυξημένες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο του πνεύμονα αλλά και άλλες που καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι με συνδυασμό χειρουργικής επέμβασης και ακτινοβολίας μειώνονται οι πιθανότητες επανεμφάνισης καρκίνου του μαστού σε σχέση με αποκλειστικά χειρουργική αντιμετώπιση (New York Times, 17 Ιουλίου 1994, παραθέτουν το Journal of the National Cancer Institute της ίδιας ημερομηνίας και New York Times, 3 Δεκεμβρίου 1995, παραθέτουν το The New England Journal of Medicine της ίδιας ημερομηνίας) 19

20 του μαστού και οιστρογόνων, της θηλυκής ορμόνης που παράγεται στις ωοθήκες και υποκινεί την ανάπτυξη του στήθους. Πολλές γυναίκες υπέστησαν αφαίρεση των ωοθηκών προκειμένου να σταματήσει η παραγωγή των οιστρογόνων. Σήμερα υπάρχει το «tamoxifen», μια συνθετική ορμόνη- οιστρογόνο το οποίο χορηγείται σε γυναίκες με ορμονοεξαρτώμενο καρκίνο του στήθους. «Τα στήθη στα χέρια των γιατρών, έχουν καλυφθεί με κάθε δυνατό παρασκεύασμα, έχουν συνδεθεί με ηλεκτρικά μηχανήματα, έχουν βομβαρδιστεί με ράδιο, έχουν πιεστεί από τις ακτινογραφικές πλάκες της μαστογραφίας, έχουν αποκοπεί από το υπόλοιπο σώμα.» 19 Η συμβατική θεραπεία του καρκίνου του μαστού έχει συνοψιστεί από τη γιατρό Suzan Love ως «κόψιμο, δηλητήριο και έγκαυμα» Marilyn Yalom, Η ιστορία του γυναικείου στήθους, μετ. Εύη Κλαδούχου, Άγρα, (2006), σ The New York Times, 29 Ιουνίου

21 Όταν οι ποιητές μιλούν για τον θάνατο, Τον αποκαλούν τόπο «χωρίς στήθη». Ramon Gomez De La Serna, 1917 Το στίγμα του σώματος Το σώμα, στο μικροεπίπεδο των καθημερινών συναντήσεων ορίζεται ως αδιάσπαστο στοιχείο του ανθρώπινου παράγοντα, ως βασικό συστατικό της ταυτότητας και ως κοινωνική μεταβλητή ικανή να επηρεάσει καθοριστικά το είδος και την έκβαση της κοινωνικής αλληλεπίδρασης, το σώμα προδιαγράφει επίσης τους όρους παρέμβασης και τα όρια δράσης στην καθημερινή ζωή, κυρίως επειδή υφίσταται και γίνεται αντιληπτό μόνο σε σχέση με τους κοινωνικούς περιορισμούς κάτω από τους οποίους το άτομο μπορεί να το διαχειριστεί Erving Goffman, Στίγμα. Σημειώσεις για τη διαχείρηση της φθαρμένης ταυτότητας, Αλεξάνδρεια, Αθήνα (2001) σ.37 21

22 Σύμφωνα με τη φαινομενολογία της αντίληψης του Merleau-Ponty, το σώμα δεν είναι αντικείμενο αλλά συνθήκη και πλαίσιο μέσω του οποίου βιώνουμε, συλλέγουμε εμπειρίες και γνώσεις, αντιλαμβανόμαστε και δεχόμαστε πληροφορίες από τον έξω κόσμο και τους προσδίδουμε σημασίες. Μέσω του σώματος τοποθετούμαστε στον κόσμο 22. Στις συνθήκες της ύστερης νεωτερικότητας το σώμα συνδέεται όλο και περισσότερο με την ταυτότητα και τον εαυτό. Τα νεωτερικά υποκείμενα θεωρούν ουσιαστική υποχρέωσή τους τον διαρκή ανασχηματισμό, μεταβολή του σώματος τους με επίκεντρο την εξωτερική εμφάνιση, το φαίνεσθαι. Η διάσταση της συνεχούς αναδιαμόρφωσης καθιστά το σώμα ένα σχεδίασμα με βάση το οποίο το υποκείμενο αναστοχάζεται το σώμα του και αναλόγως παρεμβαίνει Δήμητρα Μακρυνιώτη εισαγωγή, επιμέλεια στο Τα όρια του σώματος. Διεπιστημονικές προσεγγίσεις, Νήσος, Αθήνα,(2004), σ Giddens A.,Modernity and Self Identity: Self and Society in the late Modern Age, Polity Press, Cambridge, (1991) 22

23 Το σώμα γίνεται αντικείμενο ανασχηματισμού και επαναπροσδιορισμού με την ενεργητική παρέμβαση του κατόχου του με στόχο να καλυφθούν οι θεωρούμενες ατέλειές του με στόχο την κατάκτηση της εικόνας του αδύνατου, υγιούς, γυμνασμένου σώματος χωρίς ίχνη φθοράς. Συγκροτείται «μια ηγεμονία της εξωτερικής εμφάνισης» 24. «Το σώμα γίνεται το όχημα της ομολογίας. Είναι ο τόπος στον οποίο οι γυναίκες, είτε συνειδητά είτε όχι, αποδέχονται τα νοήματα που κυκλοφορούν στη λαϊκή κουλτούρα σχετικά με την ιδεώδη ομορφιά και, συγκριτικά, υποτιμούν το υλικό σώμα. Με άλλα λόγια, το γυναικείο σώμα καταλήγει να χρησιμοποιείται ως τόπος εγγραφής, ως ένας πίνακας ανακοινώσεων για τα κυρίαρχα πολιτισμικά νοήματατα οποία πρέπει να έχει στη μετανεωτερικότητα.» 25 Οι Έλληνες έφτιαξαν τον όρο «στίγμα» θέλοντας να αναφερθούν σε σημάδια του σώματος σχεδιασμένα να φανερώνουν κάτι το ασυνήθιστο και το κακό όσον αφορά την ηθική κατάσταση του φορέα τους. Κατά τους χριστιανικούς χρόνους, προστέθηκαν δύο επίπεδα μεταφοράς στον όρο: το πρώτο αφορούσε σωματικά σημάδια που υποδήλωναν την ιερή χάρη και το δεύτερο αφορούσε σωματικά σημάδια οργανικής διαταραχής. 24 Travers, Destigmatising The Stigma of Self in Garfinkel s and Goffman s Accounts Of Normal Appearances,Philosophy of the Social Studies, 24, (1994) σ Anne Balsamo, «Στην κόψη του ξυραφιού: κοσμητική χειρουργική και νέες τεχνολογίες απεικόνισης» στο Τα όρια του σώματος. Διεπιστημονικές προσεγγίσεις, Νήσος, Αθήνα,(2004) σ

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΑ. Ποιός είναι ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπιστεί;

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΑ. Ποιός είναι ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπιστεί; www.agaliazo.gr ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΑ Λεωσθένους 21-23, 18536 Πειραιάς - Τ: 210 4181641 - F: 210 4535343 e: oekk@otenet.gr - www.oekk.gr ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ν. ΑΧΑΙΑΣ Πατρέως 8-10, 26221 Πάτρα - Τ/F: 2610 226122 e:

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΑ. Όλα όσα θέλετε να ξέρετε αν κάποιο αγαπημένο σας πρόσωπο είναι ασθενής

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΑ. Όλα όσα θέλετε να ξέρετε αν κάποιο αγαπημένο σας πρόσωπο είναι ασθενής www.agaliazo.gr ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΑ Λεωσθένους 21-23, 18536 Πειραιάς - Τ: 210 4181641 - F: 210 4535343 e: oekk@otenet.gr - www.oekk.gr ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ν. ΑΧΑΙΑΣ Πατρέως 8-10, 26221 Πάτρα - Τ/F: 2610 226122 e:

Διαβάστε περισσότερα

Η πρώιμη διάγνωση σώζει. Ο ειδικός θεραπεύει

Η πρώιμη διάγνωση σώζει. Ο ειδικός θεραπεύει Κλείσε ένα ραντεβού ζωής Αφιέρωσε 10 λεπτά στον εαυτό σου για μια μαστογραφία Όσα θα θέλατε να μάθετε για τον καρκίνο του μαστού Η πρώιμη διάγνωση σώζει. Ο ειδικός θεραπεύει Τι είναι ο καρκίνος του μαστού;

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΑ. Κινδυνεύει κάποιο από τα αγαπημένα σας πρόσωπα;

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΑ. Κινδυνεύει κάποιο από τα αγαπημένα σας πρόσωπα; www.agaliazo.gr ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΑ Λεωσθένους 21-23, 18536 Πειραιάς - Τ: 210 4181641 - F: 210 4535343 e: oekk@otenet.gr - www.oekk.gr ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ν. ΑΧΑΙΑΣ Πατρέως 8-10, 26221 Πάτρα - Τ/F: 2610 226122 e:

Διαβάστε περισσότερα

Πως μπορώ να υποστηρίξω τον άνθρωπό μου. να αντιμετωπίσει το λέμφωμα;

Πως μπορώ να υποστηρίξω τον άνθρωπό μου. να αντιμετωπίσει το λέμφωμα; Πως μπορώ να υποστηρίξω τον άνθρωπό μου να αντιμετωπίσει το λέμφωμα; Το λέμφωμα είναι δυνητικά ιάσιμη νόσος Με την επιστημονική συνεργασία του Αιματολογικού Τμήματος, Γ Πανεπιστημιακής Παθολογικής Κλινικής,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΩΣ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΩ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΜΟΥ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙ ΤΟ ΛΕΜΦΩΜΑ;

ΠΩΣ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΩ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΜΟΥ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙ ΤΟ ΛΕΜΦΩΜΑ; ΠΩΣ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΩ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΜΟΥ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙ ΤΟ ΛΕΜΦΩΜΑ; Με την επιστημονική συνεργασία της Αιματολογικής Μονάδας, Γ Πανεπιστημιακή Παθολογική Κλινική, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών Με

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Α ομάδα. Αφού επιλέξεις τρία από τα παραπάνω αποσπάσματα που σε άγγιξαν περισσότερο, να καταγράψεις τις δικές σου σκέψεις.

ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Α ομάδα. Αφού επιλέξεις τρία από τα παραπάνω αποσπάσματα που σε άγγιξαν περισσότερο, να καταγράψεις τις δικές σου σκέψεις. Α ομάδα ΕΡΓΑΣΙΕΣ 1. Η συγγραφέας του βιβλίου μοιράζεται μαζί μας πτυχές της ζωής κάποιων παιδιών, άλλοτε ευχάριστες και άλλοτε δυσάρεστες. α) Ποια πιστεύεις ότι είναι τα μηνύματα που θέλει να περάσει μέσα

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργία Ζαβράκα, MSc. Ψυχολόγος Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεύτρια

Γεωργία Ζαβράκα, MSc. Ψυχολόγος Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεύτρια 5 ο Συμπόσιο Νοσηλευτικής Ογκολογίας "Οι Ψυχολογικές Επιπτώσεις στον Ογκολογικό Ασθενή και ο Πολυδιάστατος Ρόλος της Συμβουλευτικής στην Αντιμετώπισής τους" Γεωργία Ζαβράκα, MSc. Ψυχολόγος Ψυχοδυναμική

Διαβάστε περισσότερα

Το μελάνωμα μπορεί επίσης να δώσει μεταστάσεις και μέσω του αίματος (αιματογενής διασπορά).

Το μελάνωμα μπορεί επίσης να δώσει μεταστάσεις και μέσω του αίματος (αιματογενής διασπορά). Γράφει: Κωνσταντίνος Βέρρος, Δερματολόγος - Αφροδισιολόγος Ο καρκίνος που αναπτύσσεται από τα μελανοκύτταρα (βλ. Καρκίνοι του δέρματος ), λέγεται μελάνωμα (άλλες ονομασίες: δερματικό μελάνωμα, κακόηθες

Διαβάστε περισσότερα

Εντυπώσεις μαθητών σεμιναρίου Σώμα - Συναίσθημα - Νούς

Εντυπώσεις μαθητών σεμιναρίου Σώμα - Συναίσθημα - Νούς Εντυπώσεις μαθητών σεμιναρίου Σώμα - Συναίσθημα - Νούς A...Τα αισθήματα και η ενεργεία που δημιουργήθηκαν μέσα μου ήταν μοναδικά. Μέσα στο γαλάζιο αυτό αυγό, ένιωσα άτρωτος, γεμάτος χαρά και αυτοπεποίθηση.

Διαβάστε περισσότερα

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Φ.Ν. Σκοπούλη Καθηγήτρια τον Χαροκόπειου Πανεπιστημίου Αθηνών συστηματικός ερυθηματώδης λύκος θεωρείται η κορωνίδα των αυτοάνοσων

Διαβάστε περισσότερα

H Ναταλί Σαμπά στο babyspace.gr

H Ναταλί Σαμπά στο babyspace.gr H Ναταλί Σαμπά στο babyspace.gr Συνέντευξη της Ναταλί Σαμπά στη Βάλια Κουρκουμέλη. (Από το babyspace.gr. Ημερομηνία online έκδοσης: 22/07/2010) Η παιγνιοθεραπεία για τη Ναταλί Σαμπά ήταν η ευκαιρία να

Διαβάστε περισσότερα

Όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζεις

Όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζεις Όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζεις Επιστημονική Επιμέλεια: Χρήστος Μαρκόπουλος, Αναπλ. Καθηγητής Χειρουργικής, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών για τον καρκίνο του μαστού Δεδομένα για τον καρκίνο του μαστού

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 6 Το τέλος της εποχής της Γενετικής

Κεφάλαιο 6 Το τέλος της εποχής της Γενετικής 1 Απόσπασμα από το βιβλίο «Πως να ζήσετε 150 χρόνια» του Dr. Δημήτρη Τσουκαλά Κεφάλαιο 6 Το τέλος της εποχής της Γενετικής Υπάρχει ένα δεδομένο στη σύγχρονη ιατρική που λειτουργεί όπως λειτουργούσε στην

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή. Γιατί είναι χρήσιμο το παρόν βιβλίο. Πώς να ζήσετε 150 χρόνια µε Υγεία

Εισαγωγή. Γιατί είναι χρήσιμο το παρόν βιβλίο. Πώς να ζήσετε 150 χρόνια µε Υγεία Εισαγωγή «Όποιος έχει υγεία, έχει ελπίδα. Και όποιος έχει ελπίδα, έχει τα πάντα.» Τόμας Κάρλαϊλ Γιατί είναι χρήσιμο το παρόν βιβλίο Ο πατέρας μου είναι γιατρός, ένας από τους καλύτερους παθολόγους που

Διαβάστε περισσότερα

LET S DO IT BETTER improving quality of education for adults among various social groups

LET S DO IT BETTER improving quality of education for adults among various social groups INTERVIEWS REPORT February / March 2012 - Partner: Vardakeios School of Hermoupolis - Target group: Immigrants, women 1 η συνέντευξη Από την Αλβανία Το 2005 Η γλώσσα. Ήταν δύσκολο να επικοινωνήσω με τους

Διαβάστε περισσότερα

Λαµβάνοντας τη διάγνωση: συναισθήµατα και αντιδράσεις

Λαµβάνοντας τη διάγνωση: συναισθήµατα και αντιδράσεις Λαµβάνοντας τη διάγνωση: συναισθήµατα και αντιδράσεις Πιθανότατα αισθάνεστε πολύ αναστατωµένοι αφού λάβατε µια διάγνωση καρκίνου. Συνήθως είναι δύσκολο να αποδεχθείτε τη διάγνωση αµέσως και αυτό είναι

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο ΤΖΙΝΕΒΗ ΜΥΡΤΩ - ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ ΦΑΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΕΣ Τ.Ε. Β & Γ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Η καρδιακή ανεπάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

Αλλαγές Κατά τη Διάρκεια της Εγκυμοσύνης

Αλλαγές Κατά τη Διάρκεια της Εγκυμοσύνης Η εγκυμοσύνη αποτελεί μια φυσιολογική αναπτυξιακή κρίση που περιλαμβάνει σημαντικές σωματικές και ψυχολογικές αλλαγές και επηρεάζει όλες τις εγκύους ανεξάρτητα από την ψυχολογική τους υγεία. Όπως κάθε

Διαβάστε περισσότερα

"Να είσαι ΕΣΥ! Όλοι οι άλλοι ρόλοι είναι πιασμένοι." Oscar Wilde

Να είσαι ΕΣΥ! Όλοι οι άλλοι ρόλοι είναι πιασμένοι. Oscar Wilde 1 Αγαπημένε μου φίλε/η, "Να είσαι ΕΣΥ! Όλοι οι άλλοι ρόλοι είναι πιασμένοι." Oscar Wilde Θα ήθελα να σε καλωσορίσω σε αυτό το σεμινάριο. Είναι πολύ σημαντικό για εμένα να ξέρεις πώς δεσμεύομαι με το πέρας

Διαβάστε περισσότερα

Μήπως έχω λέμφωμα; Πώς θα το καταλάβω;

Μήπως έχω λέμφωμα; Πώς θα το καταλάβω; Πώς θα το καταλάβω; Το λέμφωμα είναι δυνητικά ιάσιμη νόσος Μήπως έχω λέμφωμα; Η έγκαιρη διάγνωση, σώζει ζωές Ο οδηγός αυτός έχει γραφτεί για να σας εφοδιάσει με πληροφορίες και συμβουλές, ώστε να αξιολογήσετε

Διαβάστε περισσότερα

Μεταξία Κράλλη! Ένα όνομα που γνωρίζουν όλοι οι αναγνώστες της ελληνικής λογοτεχνίας, ωστόσο, κανείς δεν ξέρει ποια

Μεταξία Κράλλη! Ένα όνομα που γνωρίζουν όλοι οι αναγνώστες της ελληνικής λογοτεχνίας, ωστόσο, κανείς δεν ξέρει ποια Δευτέρα, Ιουνίου 16, 2014 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΞΙΑΣ ΚΡΑΛΛΗ Η Μεταξία Κράλλη είναι ένα από τα δημοφιλέστερα πρόσωπα της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας. Μετά την κυκλοφορία του πρώτου της βιβλίου, "Μια φορά

Διαβάστε περισσότερα

Ίντα Ελιάου BSc, MSc, PGDip, MA Συμβουλευτική Ψυχολόγος eliaouida@gmail.com

Ίντα Ελιάου BSc, MSc, PGDip, MA Συμβουλευτική Ψυχολόγος eliaouida@gmail.com ΣΥΝΕΔΡΙΟ: ΠΡΟΛΗΨΗ & ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ Limneon, Καστοριά, 19.12.15 «Ενημέρωση του ασθενούς & των συνοδών του με καρκίνο του πνεύμονα. Προβλήματα στην ελληνική πραγματικότητα»

Διαβάστε περισσότερα

Χάρτινη Αγκαλιά Συγγραφέας: Ιφιγένεια Μαστρογιάννη

Χάρτινη Αγκαλιά Συγγραφέας: Ιφιγένεια Μαστρογιάννη Χάρτινη Αγκαλιά Συγγραφέας: Ιφιγένεια Μαστρογιάννη Επιμέλεια εργασίας: Παναγιώτης Γιαννόπουλος Περιεχόμενα Ερώτηση 1 η : σελ. 3-6 Ερώτηση 2 η : σελ. 7-9 Παναγιώτης Γιαννόπουλος Σελίδα 2 Ερώτηση 1 η Η συγγραφέας

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή, 3 Σεπτεµβρίου 2006

Κυριακή, 3 Σεπτεµβρίου 2006 Χρήστος Μαρκόπουλος Αν. Καθηγητής Χειρουργικής Ιατρικής Σχολής Αθηνών /ντης Κλινικής Μαστού Ιατρικού Κέντρου Αθηνών Πρόεδρος Ελληνικής Χειρουργικής Εταιρείας Μαστού - Στατιστικά στοιχεία Στη χώρα µας,

Διαβάστε περισσότερα

Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω

Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω Το όνειρο Ένα ζευγάρι περιμένει παιδί. Τότε αρχίζει να ονειρεύεται αυτό το παιδί. Κτίζει την εικόνα ενός παιδιού μέσα στο μυαλό του. Βάσει αυτής της εικόνας, κάνει

Διαβάστε περισσότερα

02/06/15. Όταν αισθανθούμε ότι κάτι μας απειλεί ο οργανισμός μας ετοιμάζεται για το σύνδρομο Fight or Flight, δηλαδή παλεύω ή φεύγω.

02/06/15. Όταν αισθανθούμε ότι κάτι μας απειλεί ο οργανισμός μας ετοιμάζεται για το σύνδρομο Fight or Flight, δηλαδή παλεύω ή φεύγω. Αντιμετωπίζοντας το στρες για μια χαρούμενη και δημιουργική ζωή Το στρες μπορεί από εχθρός μας να γίνει σύμμαχος Ένα ποσοστό άγχους είναι αναγκαίο στη ζωή μας γιατί μας βοηθάει να ενεργοποιηθούμε και να

Διαβάστε περισσότερα

Πρόλογος. Καλή τύχη! Carl-Johan Forssén Ehrlin

Πρόλογος. Καλή τύχη! Carl-Johan Forssén Ehrlin Πρόλογος Νιώθουμε πολύ άσχημα όταν βλέπουμε ένα παιδί να κλαίει ή να πονάει χωρίς να μπορούμε να κάνουμε κάτι, ιδιαίτερα αν είμαστε γονείς. Ανάλογα με τις περιστάσεις τα παιδιά είναι άλλοτε χαρούμενα,

Διαβάστε περισσότερα

Είναι το Life Coaching για εσένα;

Είναι το Life Coaching για εσένα; Τι είναι το life coaching; Είναι το Life Coaching για εσένα; Το life coaching, όπως αναγράφεται στην ιστοσελίδα της International Coach Federation, και σε δική μου μετάφραση, είναι η διαδικασία μέσα από

Διαβάστε περισσότερα

Τρίτη 7 Οκτωβρίου 2008

Τρίτη 7 Οκτωβρίου 2008 ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ - ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΜΑΣΤΟΥ Τρίτη 7 Οκτωβρίου 2008 Ο καρκίνος του µαστού είναι ο συχνότερος καρκίνος στις γυναίκες. Οι Ελληνίδες φαίνεται να ανησυχούν αρκετά για το ενδεχόµενο να νοσήσουν οι ίδιες, χωρίς

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΚΑΙ ΤΟ Σ ΑΓΑΠΑΩ

ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΚΑΙ ΤΟ Σ ΑΓΑΠΑΩ ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΚΑΙ ΤΟ Σ ΑΓΑΠΑΩ (Αόρατος) ΑΦΗΓΗΤΗΣ: Κάποτε στη γη γεννήθηκε το Όνειρο. Το όνομά του δεν ήταν έτσι, όμως επειδή συνεχώς ονειρευόταν, όλοι το φώναζαν Όνειρο. Δεν ήταν κάτι το σπουδαίο, ήταν σαν

Διαβάστε περισσότερα

σα μας είπε από κοντά η αγαπημένη ψυχολόγος Θέκλα Πετρίδου!

σα μας είπε από κοντά η αγαπημένη ψυχολόγος Θέκλα Πετρίδου! σα μας είπε από κοντά η αγαπημένη ψυχολόγος Θέκλα Πετρίδου! 12/11/2018 Katerina Christou Student Εφημερίδα Λεμεσός Στις 9 Νοεμβρίου είχα την τιμή και τη χαρά να γνωρίσω από κοντά την αγαπημένη ψυχολόγο,

Διαβάστε περισσότερα

Η Τεχνολογία στην Ιατρική

Η Τεχνολογία στην Ιατρική Εκπαιδευτήριο TO ΠΑΓΚΡΗΤΙΟΝ Σχολικό Έτος 2007-2008 Συνθετικές εργασίες στο μάθημα Πληροφορική Τεχνολογία της Β Γυμνασίου: Όψεις της Τεχνολογίας Θέμα: Η Τεχνολογία στην Ιατρική Τμήμα: ΗΥ: Ομάδα: Β2 pc27

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ

ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΑΛΛΟΔΑΠΩΝ ΚΑΙ ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ Τερψιχόρη Γκιόκα Μέλος ΠΟΔ Αττικής Η «Συμβουλευτική Ψυχολογία» είναι ο εφαρμοσμένος κλάδος της Ψυχολογίας, ο οποίος διευκολύνει την δια βίου προσωπική

Διαβάστε περισσότερα

Θαύματα Αγίας Ζώνης (μέρος 4ο)

Θαύματα Αγίας Ζώνης (μέρος 4ο) 18 Ιουνίου 2019 Θαύματα Αγίας Ζώνης (μέρος 4ο) Θεοτόκος / Θαύματα της Θεοτόκου 12. Παντελώς αδύνατο γιατί ήταν????????????????? Λευκωσία «Παντρεύτηκα το 1981 και μετά παρέλευση τεσσάρων χρόνων διεπίστωσα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΚΕΝΤΡΟ. Με ειδίκευση στο γυναικείο µαστό

ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΚΕΝΤΡΟ. Με ειδίκευση στο γυναικείο µαστό ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΚΕΝΤΡΟ Με ειδίκευση στο γυναικείο µαστό Το Κέντρο Μαστού του Ερρίκος Ντυνάν Hospital Center αποτελεί ένα πρότυπο, σύγχρονο ιατρικό κέντρο µε ειδίκευση στο γυναικείο µαστό. Παρέχει ολοκληρωµένες

Διαβάστε περισσότερα

Ευχαριστώ Ολόψυχα για την Δύναμη, την Γνώση, την Αφθονία, την Έμπνευση και την Αγάπη...

Ευχαριστώ Ολόψυχα για την Δύναμη, την Γνώση, την Αφθονία, την Έμπνευση και την Αγάπη... Ευχαριστώ Ολόψυχα για την Δύναμη, την Γνώση, την Αφθονία, την Έμπνευση και την Αγάπη... τον Δάσκαλο μου, Γιώργο Καραθάνο την Μητέρα μου Καλλιόπη και τον γιο μου Ηλία-Μάριο... Ευχαριστώ! 6 ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ

Διαβάστε περισσότερα

DRUGOMANIA ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ

DRUGOMANIA ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ DRUGOMANIA ΝΑΡΚΩΤΙΚΑ Ποια είναι τα συμπτώματα που εμφανίζει ο χρήστης; Η χρήση ναρκωτικών ουσιών διαταράσσει τη λειτουργία εγκεφαλικών περιοχών που είναι κρίσιμες για την κίνηση, τη μνήμη, τη μάθηση, την

Διαβάστε περισσότερα

Δεκαπεντάλεπτη προετοιμασία του φοιτητή, για την παρακολούθηση του μαθήματος του καρκίνου του προστάτη.

Δεκαπεντάλεπτη προετοιμασία του φοιτητή, για την παρακολούθηση του μαθήματος του καρκίνου του προστάτη. Δεκαπεντάλεπτη προετοιμασία του φοιτητή, για την παρακολούθηση του μαθήματος του καρκίνου του προστάτη. Καρκίνος του προστάτη Επιδημιολογία: Αποτελεί τον συχνότερα διαγνωσμένο καρκίνο στον άνδρα. 186.320

Διαβάστε περισσότερα

Τράντα Βασιλική Β εξάμηνο Ειδικής Αγωγής

Τράντα Βασιλική Β εξάμηνο Ειδικής Αγωγής Τράντα Βασιλική Β εξάμηνο Ειδικής Αγωγής Ο Μικρός Πρίγκιπας έφτασε στη γη. Εκεί είδε μπροστά του την αλεπού. - Καλημέρα, - Καλημέρα, απάντησε ο μικρός πρίγκιπας, ενώ έψαχνε να βρει από πού ακουγόταν η

Διαβάστε περισσότερα

Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί». Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους.

Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί». Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους. Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί» Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους Η αυτοεικόνα μας «σχηματίζεται» ως ένα σχετικά σταθερό

Διαβάστε περισσότερα

Σχιζοφρένεια. Τι Είναι η Σχιζοφρένεια; Από Τι Προκαλείται η Σχιζοφρένεια; Ποια Είναι Τα Συμπτώματα Της Σχιζοφρένειας;

Σχιζοφρένεια. Τι Είναι η Σχιζοφρένεια; Από Τι Προκαλείται η Σχιζοφρένεια; Ποια Είναι Τα Συμπτώματα Της Σχιζοφρένειας; Σχιζοφρένεια Τι Είναι η Σχιζοφρένεια; Η σχιζοφρένεια, μια πνευματική ασθένεια που προκαλεί διαταραχή στον τρόπο που σκέφτεται το άτομο, επηρεάζει περίπου το 1% του πληθυσμού. Συνήθως ξεκινά από τα τελευταία

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΑΓΩΓΗΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΕΙΑ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΑΓΩΓΗΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΕΙΑ 1 ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΓΛΥΦΑΔΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΑΓΩΓΗΣ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΕΙΑ Στο 1 ο Δημοτικό Σχολείο Γλυφάδας εφαρμόστηκε για πρώτη φορά πρόγραμμα προαγωγής ψυχικής υγείας, το οποίο σχεδιάστηκε

Διαβάστε περισσότερα

Μη μεταδοτική πάθηση η Ψωρίαση

Μη μεταδοτική πάθηση η Ψωρίαση Μη μεταδοτική πάθηση η Ψωρίαση Περιστέρι Ιδιαίτερα ενδιαφέροντα στοιχεία παρουσιάστηκαν στην ημερίδα με θέμα την Ψωρίαση, που διοργάνωσαν ο Δήμος Περιστερίου και το Εθνικό Διαδημοτικό Δίκτυο Υγείας, την

Διαβάστε περισσότερα

«Ο ξεχωριστός κόσμος των διδύμων», η Εύη Σταθάτου μιλά στο Mothersblog, για το πρώτο της συγγραφικό εγχείρημα!

«Ο ξεχωριστός κόσμος των διδύμων», η Εύη Σταθάτου μιλά στο Mothersblog, για το πρώτο της συγγραφικό εγχείρημα! Ημερομηνία 14/02/2017 Μέσο Συντάκτης Link www.mothersblog.gr Κατερίνα Ηλιάκη http://www.mothersblog.gr/synenteyxeis/item/43377-o-ksexoristos-kosmos-tondidymon--i-eyi-stathatou-mila-sto-mothersblog--gia-to-proto-tis-syggrafikoegxeirima

Διαβάστε περισσότερα

Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης

Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης Αναπτυξιακή Ψυχολογία Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης Θέματα διάλεξης Η σημασία της αυτοαντίληψης Η φύση και το περιεχόμενο της αυτοαντίληψης Η ανάπτυξη της αυτοαντίληψης Παράγοντες

Διαβάστε περισσότερα

Μάνος Κοντολέων : «Ζω γράφοντας και γράφω ζώντας» Πέμπτη, 23 Μάρτιος :11

Μάνος Κοντολέων : «Ζω γράφοντας και γράφω ζώντας» Πέμπτη, 23 Μάρτιος :11 Μάνος Κοντολέων : «Ζω γράφοντας και γράφω ζώντας» Πέμπτη, 23 Μάρτιος 2017-11:11 Από τη Μαίρη Γκαζιάνη Ο ΜΑΝΟΣ ΚΟΝΤΟΛΕΩΝ γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε Φυσική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έχει γράψει περίπου

Διαβάστε περισσότερα

Χρόνιες Ασθένειες. Το όρια κάλυψης για την θεραπεία χρόνιων παθήσεων

Χρόνιες Ασθένειες. Το όρια κάλυψης για την θεραπεία χρόνιων παθήσεων Χρόνιες Ασθένειες Το όρια κάλυψης για την θεραπεία χρόνιων παθήσεων Χρόνιες Ασθένειες Όπως συμβαίνει με κάθε ετησίως ανανεούμενο ασφαλιστήριο συμβόλαιο, έτσι και το ασφαλιστήριο υγείας είναι σχεδιασμένο

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Δανιηλίδου Νικολίνα, Ψυχολόγος, MSc στην Ψυχολογία της Υγείας

Γράφει: Δανιηλίδου Νικολίνα, Ψυχολόγος, MSc στην Ψυχολογία της Υγείας Γράφει: Δανιηλίδου Νικολίνα, Ψυχολόγος, MSc στην Ψυχολογία της Υγείας Η ιατρική ορίζει ως χρόνια ασθένεια την ασθένεια που είναι μακρόχρονη ή με συχνά επεισόδια. Παλαιότερα, η διάγνωση μιας σημαντικής

Διαβάστε περισσότερα

5ος Αγώνας Greece Race for the Cure 29 Σεπτεμβρίου 2013! Χορηγός εθελοντών. Οδηγίες εθελοντών

5ος Αγώνας Greece Race for the Cure 29 Σεπτεμβρίου 2013! Χορηγός εθελοντών. Οδηγίες εθελοντών 5ος Αγώνας Greece Race for the Cure 29 Σεπτεμβρίου 2013! Χορηγός εθελοντών Οδηγίες εθελοντών Στόχοι του Πανελληνίου Συλλόγου Γυναικών με Καρκίνο Μαστού Ψυχοκοινωνική Στήριξη γυναικών με Καρκίνο Μαστού

Διαβάστε περισσότερα

Αυτοεξέταση Μαστών : Οδηγίες κατά στάδια

Αυτοεξέταση Μαστών : Οδηγίες κατά στάδια Αυτοεξέταση Μαστών : Οδηγίες κατά στάδια Η αυτοεξέταση μαστών είναι η πρώτη ασπίδα που έχει η γυναίκα κατά του καρκίνου του μαστού. Η Αμερικάνικη Ογκολογική Εταιρία συστήνει στις γυναίκες να κάνουν κάθε

Διαβάστε περισσότερα

"Η Ενίσχυση της Κοινωνικής Λειτουργικότητας του Χρόνιου Ασθενή και της Οικογένειάς του μέσα από την Κατ Οίκον Φροντίδα"

Η Ενίσχυση της Κοινωνικής Λειτουργικότητας του Χρόνιου Ασθενή και της Οικογένειάς του μέσα από την Κατ Οίκον Φροντίδα "Η Ενίσχυση της Κοινωνικής Λειτουργικότητας του Χρόνιου Ασθενή και της Οικογένειάς του μέσα από την Κατ Οίκον Φροντίδα" Σύμφωνα με τον Αμερικάνικο Ιατρικό Σύλλογο και το Σύνδεσμο Νοσηλευτών η κατ οίκον

Διαβάστε περισσότερα

πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για τη μέση σας

πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για τη μέση σας πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για τη μέση σας Αυτά τα συμπτώματα είναι πολύ σπάνια αλλά πρέπει να επικοινωνήσετε άμεσα με τον γιατρό σας εάν τα αισθανθείτε Αισθάνεστε δυσφορία με τον πόνο στην μέση

Διαβάστε περισσότερα

Πώς γράφεις αυτές τις φράσεις;

Πώς γράφεις αυτές τις φράσεις; Πρόλογος Όταν ήμουν μικρός, ούτε που γνώριζα πως ήμουν παιδί με ειδικές ανάγκες. Πώς το ανακάλυψα; Από τους άλλους ανθρώπους που μου έλεγαν ότι ήμουν διαφορετικός, και ότι αυτό ήταν πρόβλημα. Δεν είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΑΣΘΕΝ-Ν ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤ-ΠΙΣΗ

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΑΣΘΕΝ-Ν ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤ-ΠΙΣΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΑΣΘΕΝ-Ν ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤ-ΠΙΣΗ ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ ΦΑΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ Τ.Ε. Β Γ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Η στεφανιαία µονάδα είναι ένας χώρος

Διαβάστε περισσότερα

Δειγματοληψία Χοριακών Λαχνών (CVS) ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ. Μονάδα Πρόληψης Μεσογειακής Αναιμίας και άλλων Αιμοσφαιρινοπαθειών

Δειγματοληψία Χοριακών Λαχνών (CVS) ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ. Μονάδα Πρόληψης Μεσογειακής Αναιμίας και άλλων Αιμοσφαιρινοπαθειών Δειγματοληψία Χοριακών Λαχνών (CVS) ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ Μονάδα Πρόληψης Μεσογειακής Αναιμίας και άλλων Αιμοσφαιρινοπαθειών ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΛ: 2310892819

Διαβάστε περισσότερα

Η νόσος Alzheimer είναι μια εκφυλιστική νόσος που αργά και προοδευτικά καταστρέφει τα εγκεφαλικά κύτταρα. Δεν είναι λοιμώδη και μεταδοτική, αλλά

Η νόσος Alzheimer είναι μια εκφυλιστική νόσος που αργά και προοδευτικά καταστρέφει τα εγκεφαλικά κύτταρα. Δεν είναι λοιμώδη και μεταδοτική, αλλά Η νόσος Alzheimer είναι μια εκφυλιστική νόσος που αργά και προοδευτικά καταστρέφει τα εγκεφαλικά κύτταρα. Δεν είναι λοιμώδη και μεταδοτική, αλλά είναι η πιο κοινή αιτία άνοιας μια κατάσταση που επηρεάζει

Διαβάστε περισσότερα

ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΕΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΑΝΟΙΑ. Ευγενία Β. Γκιντώνη Ψυχολόγος, MSc Επιστημονική Συνεργάτης Ψ.Ν.Τ ΚΕΔΔΥ Αρκαδίας

ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΕΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΑΝΟΙΑ. Ευγενία Β. Γκιντώνη Ψυχολόγος, MSc Επιστημονική Συνεργάτης Ψ.Ν.Τ ΚΕΔΔΥ Αρκαδίας ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΕΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΑΝΟΙΑ Ευγενία Β. Γκιντώνη Ψυχολόγος, MSc Επιστημονική Συνεργάτης Ψ.Ν.Τ ΚΕΔΔΥ Αρκαδίας ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ Εντάσσεται στο Μέτρο 2.3 «Ενέργειες Πρόληψης Ενίσχυσης της Κοινωνικής

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία Οδύσσειας: θέμα 2 ο «Γράφω το ημερολόγιο του κεντρικού ήρωα ή κάποιου άλλου προσώπου» Το ημερολόγιο της Πηνελόπης

Εργασία Οδύσσειας: θέμα 2 ο «Γράφω το ημερολόγιο του κεντρικού ήρωα ή κάποιου άλλου προσώπου» Το ημερολόγιο της Πηνελόπης Το ημερολόγιο της Πηνελόπης Εργασία Οδύσσειας: θέμα 2 ο «Γράφω το ημερολόγιο του κεντρικού ήρωα ή κάποιου άλλου προσώπου» Το ημερολόγιο της Πηνελόπης Το ημερολόγιο: «ημέρα της αποχώρησης Αγαπημένο μου

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ. Εργασία για το σπίτι. Απαντούν μαθητές του Α1 Γυμνασίου Προσοτσάνης

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ. Εργασία για το σπίτι. Απαντούν μαθητές του Α1 Γυμνασίου Προσοτσάνης ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Εργασία για το σπίτι Απαντούν μαθητές του Α1 Γυμνασίου Προσοτσάνης 1 ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Απαντά η Μαρίνα Βαμβακίδου Ερώτηση 1. Μπορείς να φανταστείς τη ζωή μας χωρίς

Διαβάστε περισσότερα

Η. Διαδικασία διαμεσολάβησης

Η. Διαδικασία διαμεσολάβησης Η. Διαδικασία διαμεσολάβησης 1. Εισαγωγή στη διαμεσολάβηση (30 ) Στόχοι Να εντοπίσουν παρακολουθήσουν τη διαδικασία διαμεσολάβησης. Διαδικασία Έχουμε από πριν καλέσει δυο μέλη (ένα αγόρι Α και ένα κορίτσι

Διαβάστε περισσότερα

Αποκατάσταση Καρδιοπαθούς Ασθενούς Ο ρόλος του Ψυχιάτρου

Αποκατάσταση Καρδιοπαθούς Ασθενούς Ο ρόλος του Ψυχιάτρου Αποκατάσταση Καρδιοπαθούς Ασθενούς Ο ρόλος του Ψυχιάτρου Πανταζής Α. Ιορδανίδης Διδάκτωρ Ψυχιατρικής Α.Π.Θ Καθηγητής Ψυχολογίας & Διατροφής, ΑΤΕΙ Ιορδανίδης,, 10/3/11 1 ρ.πανταζής Ιορδανίδης, 10/3/11 2

Διαβάστε περισσότερα

Μήπως έχω µεγαλακρία; Πώς θα το καταλάβω;

Μήπως έχω µεγαλακρία; Πώς θα το καταλάβω; Μήπως έχω µεγαλακρία; Πώς θα το καταλάβω; MegalakriaBroshure.indd 1 17/11/2010 1:27:39 μμ Η Πανελλήνια Ένωση Σπανίων Παθήσεων (Π.Ε.Σ.ΠΑ) είναι ο μόνος φορέας, μη κερδοσκοπικό σωματείο, συλλόγων ασθενών

Διαβάστε περισσότερα

ΖΩΝΤΑΣ ΜΕ ΚΥΣΤΙΚΗ ΙΝΩΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Αγγελική Πρεφτίτση

ΖΩΝΤΑΣ ΜΕ ΚΥΣΤΙΚΗ ΙΝΩΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Αγγελική Πρεφτίτση ΖΩΝΤΑΣ ΜΕ ΚΥΣΤΙΚΗ ΙΝΩΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Αγγελική Πρεφτίτση Όταν, σε ηλικία 11 ετών, µου ανακοίνωσαν ότι πάσχω από Κυστική Ίνωση, µια ασθένεια παντελώς άγνωστη σε µένα µέχρι τότε, είναι αλήθεια πως δεν θορυβήθηκα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΝΟΣ ΧΡΗΣΙΜΟΥ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ ΓΙΑ ΤΙΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΣΥΝΔΙΑΛΛΑΓΕΣ

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΝΟΣ ΧΡΗΣΙΜΟΥ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ ΓΙΑ ΤΙΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΣΥΝΔΙΑΛΛΑΓΕΣ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΗ ΝΟΗΜΟΣΥΝΗ Η ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΝΟΣ ΧΡΗΣΙΜΟΥ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ ΓΙΑ ΤΙΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΣΥΝΔΙΑΛΛΑΓΕΣ Αγγελική Γουδέλη, 2011 Κοινωνικό Άγχος Αμηχανία Φόβος Το κοινωνικό άγχος, ή αλλιώς κοινωνική φοβία, θεωρείται

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΡΙΝΑ ΓΙΩΤΗ: «Η επιτυχία της Στιγμούλας, μου δίνει δύναμη να συνεχίσω και να σπρώχνω τα όριά μου κάθε φορά ακόμα παραπέρα»

ΜΑΡΙΝΑ ΓΙΩΤΗ: «Η επιτυχία της Στιγμούλας, μου δίνει δύναμη να συνεχίσω και να σπρώχνω τα όριά μου κάθε φορά ακόμα παραπέρα» Ημερομηνία 27/11/2015 Μέσο trikalakids.gr Συντάκτης Link http://www.trikalakids.gr/bookcorner/%ce%bc%ce%b1%cf%81%ce%b9%ce%bd %CE%B1-%CE%B3%CE%B9%CF%89%CF%84%CE%B7-%CE%B7- %CE%B5%CF%80%CE%B9%CF%84%CF%85%CF%87%CE%AF%CE%B1-

Διαβάστε περισσότερα

Η Μόνα, η μικρή χελώνα, μετακόμισε σε ένα καινούριο σπίτι κοντά στη λίμνη του μεγάλου δάσους.

Η Μόνα, η μικρή χελώνα, μετακόμισε σε ένα καινούριο σπίτι κοντά στη λίμνη του μεγάλου δάσους. Η Μόνα, η μικρή χελώνα, μετακόμισε σε ένα καινούριο σπίτι κοντά στη λίμνη του μεγάλου δάσους. Κάθεται στο παράθυρο του δωματίου της και σκέφτεται, στεναχωρημένη τους παλιούς της φίλους και συμμαθητές.

Διαβάστε περισσότερα

Οι σκοποί της Εταιρείας μας είναι επιστημονικοί και κοινωνικοί και αφορούν στην:

Οι σκοποί της Εταιρείας μας είναι επιστημονικοί και κοινωνικοί και αφορούν στην: Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί τη συχνότερη νεοπλασματική νόσο που προσβάλλει τις γυναίκες, με αρνητικές επιπτώσεις όχι μόνο για την ίδια την ασθενή, αλλά και για το οικογενειακό και φιλικό της περιβάλλον.

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΠΩΣ ΕΧΩ ΛΕΜΦΩΜΑ; ΠΩΣ ΘΑ ΤΟ ΚΑΤΑΛΑΒΩ;

ΜΗΠΩΣ ΕΧΩ ΛΕΜΦΩΜΑ; ΠΩΣ ΘΑ ΤΟ ΚΑΤΑΛΑΒΩ; ΜΗΠΩΣ ΕΧΩ ΛΕΜΦΩΜΑ; ΠΩΣ ΘΑ ΤΟ ΚΑΤΑΛΑΒΩ; Με την επιστημονική συνεργασία της Αιματολογικής Μονάδας, Γ Πανεπιστημιακή Παθολογική Κλινική, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών Με την ευγενική χορηγία της Roche

Διαβάστε περισσότερα

«Μιλώντας με τα παιδιά μας για όλα»: 2η βιβλιοπαρουσίαση στο «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει»

«Μιλώντας με τα παιδιά μας για όλα»: 2η βιβλιοπαρουσίαση στο «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει» 27/11/2018 «Μιλώντας με τα παιδιά μας για όλα»: 2η βιβλιοπαρουσίαση στο «ΕΝΟΡΙΑ εν δράσει» / Νέοι και Εκκλησία Για να επικοινωνήσουμε, για να καταλάβουμε, για να συμπονέσουμε τον άλλον, χρειάζεται να έχουμε

Διαβάστε περισσότερα

1) Γιατί ασχοληθήκατε με το Έργο EduRom

1) Γιατί ασχοληθήκατε με το Έργο EduRom Στις 28 Φεβρουαρίου, δύο από τους εθελοντές του Edurom από το Μεσογειακό Σχολείο της Ταρραγόνα βρέθηκαν στην Ημέρα Εκπαίδευσης του «Δικτύου για τη δημοκρατική εκπαίδευση των ενηλίκων: μπροστά με τη δύναμη

Διαβάστε περισσότερα

Εφηβεία και Πρότυπα. 2)Τη στάση του απέναντι στους άλλους, ενήλικες και συνομηλίκους

Εφηβεία και Πρότυπα. 2)Τη στάση του απέναντι στους άλλους, ενήλικες και συνομηλίκους Εφηβεία και Πρότυπα Τι σημαίνει εφηβεία; Η εφηβεία είναι η περίοδος της ζωής του ανθρώπου που αρχίζει με το τέλος της παιδικής ηλικίας και οδηγεί στην ενηλικίωση. Είναι μια εξελικτική φάση που κατά τη

Διαβάστε περισσότερα

Στέφανος Λίβος: «Η συγγραφή δεν είναι καθημερινή ανάγκη για μένα. Η έκφραση όμως είναι!»

Στέφανος Λίβος: «Η συγγραφή δεν είναι καθημερινή ανάγκη για μένα. Η έκφραση όμως είναι!» Ημερομηνία 27/4/2015 Μέσο Συντάκτης Link www.thinkover.gr Ανδριάνα Βούτου http://www.thinkover.gr/2015/04/27/stefanos-livos/ Στέφανος Λίβος: «Η συγγραφή δεν είναι καθημερινή ανάγκη για μένα. Η έκφραση

Διαβάστε περισσότερα

«Πώς να ξέρει κανείς πού στέκει; Με αγγίζεις στο παρελθόν, σε νιώθω στο παρόν» Μυρσίνη-Νεφέλη Κ. Παπαδάκου «Νερό. Εγώ»

«Πώς να ξέρει κανείς πού στέκει; Με αγγίζεις στο παρελθόν, σε νιώθω στο παρόν» Μυρσίνη-Νεφέλη Κ. Παπαδάκου «Νερό. Εγώ» «Πώς να ξέρει κανείς πού στέκει; Με αγγίζεις στο παρελθόν, σε νιώθω στο παρόν» Μυρσίνη-Νεφέλη Κ. Παπαδάκου «Νερό. Εγώ» ΚΕΦΆΛΑΙΟ 1 ΘΑ ΣΟΥ ΠΩ τι πιστεύω για την εξαφάνιση, αλλά δώσε μου λίγο χρόνο. Όχι,

Διαβάστε περισσότερα

σόκ. Σιώπησε και έφυγε μετανιωμένος χωρίς να πει τίποτα, ούτε μια λέξη.» Σίμος Κάρμιος Λύκειο Λειβαδιών Σεπτέμβριος 2013

σόκ. Σιώπησε και έφυγε μετανιωμένος χωρίς να πει τίποτα, ούτε μια λέξη.» Σίμος Κάρμιος Λύκειο Λειβαδιών Σεπτέμβριος 2013 Εμπειρίες που αποκόμισα από το Διήμερο Σεμινάριο που αφορά στην ένταξη Παιδιών με Απώλεια Ακοής στη Μέση Γενική και Μέση Τεχνική και Επαγγελματική Εκπαίδευση Είχα την τύχη να συμμετάσχω στο διήμερο σεμινάριο

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος των ψυχοκοινωνικών παραμέτρων στην έκβαση της ΡΑ: Προοπτική μελέτη παρέμβασης. Δημητράκη Γεωργία. Υπ. Διδάκτωρ Κλινικής Ψυχολογίας της Υγείας

Ο ρόλος των ψυχοκοινωνικών παραμέτρων στην έκβαση της ΡΑ: Προοπτική μελέτη παρέμβασης. Δημητράκη Γεωργία. Υπ. Διδάκτωρ Κλινικής Ψυχολογίας της Υγείας Ο ρόλος των ψυχοκοινωνικών παραμέτρων στην έκβαση της ΡΑ: Προοπτική μελέτη παρέμβασης Δημητράκη Γεωργία Ψυχολόγος Υγείας MSc Υπ. Διδάκτωρ Κλινικής Ψυχολογίας της Υγείας Δομή παρουσίασης... Συννοσηρότητα

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσίαση Πανελλήνιας Ένωσης Σπανίων Παθήσεων- ΠΕΣΠΑ

Παρουσίαση Πανελλήνιας Ένωσης Σπανίων Παθήσεων- ΠΕΣΠΑ Παρουσίαση Πανελλήνιας Ένωσης Σπανίων Παθήσεων- ΠΕΣΠΑ Η ΠΕΣΠΑ είναι ο μόνος φορέας, ΜΚΟ που εκπροσωπεί στη χώρα μας συλλόγους ασθενών σπανίων παθήσεων αλλά και μεμονωμένους ασθενείς. Ιδρύθηκε το 2003 με

Διαβάστε περισσότερα

Για αυτό τον μήνα έχουμε συνέντευξη από μία αγαπημένη και πολυγραφότατη συγγραφέα που την αγαπήσαμε μέσα από τα βιβλία της!

Για αυτό τον μήνα έχουμε συνέντευξη από μία αγαπημένη και πολυγραφότατη συγγραφέα που την αγαπήσαμε μέσα από τα βιβλία της! Κυριακή, 2 Ιουλίου 2017 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΜΗΝΑ: ΓΙΩΤΑ ΦΩΤΟΥ Για αυτό τον μήνα έχουμε συνέντευξη από μία αγαπημένη και πολυγραφότατη συγγραφέα που την αγαπήσαμε μέσα από τα βιβλία της! Πείτε μας λίγα λόγια

Διαβάστε περισσότερα

«Μαζί για την γυναίκα» Κακοποίηση: Ισότητα και Ενεργή Κοινωνία

«Μαζί για την γυναίκα» Κακοποίηση: Ισότητα και Ενεργή Κοινωνία «Μαζί για την γυναίκα» Κακοποίηση: Ισότητα και Ενεργή Κοινωνία 1 Ο NEWSLETTER ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2015 Ο Σύνδεσμος Μελών Γυναικείων Σωματείων Ηρακλείου & Νομού Ηρακλείου ξεκινά μια σειρά ενημερώσεων της κοινής γνώμης

Διαβάστε περισσότερα

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός; 1α) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. Aν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΒΒΑΔΙΑ Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας

ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΒΒΑΔΙΑ Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας ΜΙΛΩΝΤΑΣ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΒΒΑΔΙΑ Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας 29.05.2015 Ερωτήματα που μας απασχολούν Τι κάνουμε όταν αμφιβάλλουμε για το αν θα τα καταφέρουμε να κρατήσουμε

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΔΙΚΕΣ ΒΟΥΛΗΤΙΚΕΣ ΕΝΔΟΙΑΣΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ. Εισάγονται με τους συνδέσμους: ότι, πως, που

ΕΙΔΙΚΕΣ ΒΟΥΛΗΤΙΚΕΣ ΕΝΔΟΙΑΣΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ. Εισάγονται με τους συνδέσμους: ότι, πως, που ΕΙΔΙΚΕΣ ΒΟΥΛΗΤΙΚΕΣ ΕΝΔΟΙΑΣΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Εισάγονται με τους συνδέσμους: ότι, πως, που Χρησιμοποιούνται ως 1. αντικείμενο σε ρήματα: λεκτικά: λέω, υπόσχομαι, ισχυρίζομαι, διδάσκω, ομολογώ,

Διαβάστε περισσότερα

Ποια είναι τα είδη της κατάθλιψης;

Ποια είναι τα είδη της κατάθλιψης; Ολοι κάποιες φορές νιώθουμε μελαγχολία ή θλίψη, αλλά αυτά τα συναισθήματα συνήθως περνούν μετά από λίγες μέρες. Όταν ένα άτομο έχει κατάθλιψη, η διαταραχή αυτή επηρεάζει την καθημερινή του ζωή, τη φυσιολογική

Διαβάστε περισσότερα

SENOMAC: ΤΥΧΑΙΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΜΕΛΕΤΗ ΣΧΕΤΙΚΗ ΜΕ ΤΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΤΗΣ ΜΑΣΧΑΛΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΚΑΙ ΜΑΚΡΟΜΕΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΦΡΟΥΡΟ ΛΕΜΦΑΔΕΝΑ

SENOMAC: ΤΥΧΑΙΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΜΕΛΕΤΗ ΣΧΕΤΙΚΗ ΜΕ ΤΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΤΗΣ ΜΑΣΧΑΛΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΚΑΙ ΜΑΚΡΟΜΕΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΦΡΟΥΡΟ ΛΕΜΦΑΔΕΝΑ SENOMAC: ΤΥΧΑΙΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΜΕΛΕΤΗ ΣΧΕΤΙΚΗ ΜΕ ΤΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΤΗΣ ΜΑΣΧΑΛΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΚΑΙ ΜΑΚΡΟΜΕΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΦΡΟΥΡΟ ΛΕΜΦΑΔΕΝΑ Πληροφορίες προς την ασθενή (προεγχειρητικά) Θα θέλαμε

Διαβάστε περισσότερα

Μάχη Νικολάρα: Δεν ακούγεται και πολύ δημιουργικό αυτό, έτσι όπως το περιγράφετε.

Μάχη Νικολάρα: Δεν ακούγεται και πολύ δημιουργικό αυτό, έτσι όπως το περιγράφετε. Μάχη Νικολάρα: Θα μιλήσουμε για τον τομέα της εκπαίδευσης από μια άλλη σκοπιά. Οι ανακοινώσεις του Υπουργείου Παιδείας εχθές ανέτρεψαν κατά κάποιο τρόπο τον προγραμματισμό αυτής της εκπομπής, όμως όλα

Διαβάστε περισσότερα

6. '' Καταλαβαίνεις οτι κάτι έχει αξία, όταν το έχεις στερηθεί και το αναζητάς. ''

6. '' Καταλαβαίνεις οτι κάτι έχει αξία, όταν το έχεις στερηθεί και το αναζητάς. '' 1. '' Τίποτα δεν είναι δεδομένο. '' 2. '' Η μουσική είναι η τροφή της ψυχής. '' 3. '' Να κάνεις οτι έχει νόημα για σένα, χωρίς όμως να παραβιάζεις την ελευθερία του άλλου. '' 4. '' Την πραγματική μόρφωση

Διαβάστε περισσότερα

Ακούει την καρδιά σας!

Ακούει την καρδιά σας! Ακούει την καρδιά σας! Καρδιοαναπνευστική αποκατάσταση ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΟΛΙΣΤΙΚΗΣ ΑΠΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ Όταν η καρδιά φέρνει τα πάνω κάτω Ένα οξύ καρδιολογικό πρόβλημα ή ένα χειρουργείο

Διαβάστε περισσότερα

Μανώλης Ισχάκης. Μανώλης Ισχάκης. WYS NLP Life Coaching. Ζήσε με Πάθος! Σελίδα 1

Μανώλης Ισχάκης. Μανώλης Ισχάκης. WYS NLP Life Coaching.  Ζήσε με Πάθος!  Σελίδα 1 Μανώλης Ισχάκης WYS NLP Life Coaching www.manolisischakis.gr Όνομα : Επίθετο : Ζήσε με Πάθος! www.manolisischakis.gr Σελίδα 1 Αγαπημένε μου φίλε/η, "Να είσαι ΕΣΥ! Όλοι οι άλλοι ρόλοι είναι πιασμένοι."

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΑΠΟΔΕΛΤΙΩΣΗ

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΑΠΟΔΕΛΤΙΩΣΗ Ημερομηνία 10/3/2016 Μέσο Συντάκτης Link http://www.in.gr Τζωρτζίνα Ντούτση http://www.in.gr/entertainment/book/interviews/article/?aid=1500064083 Νικόλ Μαντζικοπούλου: Το μυστικό για την επιτυχία είναι

Διαβάστε περισσότερα

Δελτίο Τύπου. Ακτινοθεραπεία 2018: Ο νέος Ακτινοθεραπευτικός χάρτης της Ελλάδας

Δελτίο Τύπου. Ακτινοθεραπεία 2018: Ο νέος Ακτινοθεραπευτικός χάρτης της Ελλάδας Δελτίο Τύπου Ακτινοθεραπεία 2018: Ο νέος Ακτινοθεραπευτικός χάρτης της Ελλάδας Αθήνα, 19 Ιουνίου 2018 Συνέντευξη τύπου πραγματοποιήθηκε σήμερα 19 Ιουνίου 2018, στην Αίγλη Ζαππείου από την Ελληνική Εταιρεία

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΣΤΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ Ο ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ

ΜΑΣΤΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ Ο ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΜΑΣΤΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ Ο ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ Τι είναι η μαστολογία? Μαστολογία είναι ο κλάδος της ιατρικής πού ασχολείται με τον μαστικό αδένα (μαστός) και τις παθήσεις αυτού. Τι είναι ο μαστός? Ο Μαστός αποτελείται

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης Διαβήτης. Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός

Σακχαρώδης Διαβήτης. Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός Σακχαρώδης Διαβήτης Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός Φιρούζα Κουρτίδου Ειδικός Παθολόγος με μετεκπαίδευση στο Σακχαρώδη Διαβήτη Φιρούζα Κουρτίδου Ειδικός Παθολόγος Μετεκπαιδευθείσα στο Σακχαρώδη Διαβήτη Περιεχόμενα

Διαβάστε περισσότερα

ειγµατοληψία Χοριακών Λαχνών (CVS)

ειγµατοληψία Χοριακών Λαχνών (CVS) 12 ειγµατοληψία Χοριακών Λαχνών (CVS) Μεταφρασµένο από την Κατερίνα Πουγούνια και την Μαρία Τζέτη. Ιανουάριος 2009 Τροποποιήθηκε από φυλλάδια που εκδόθηκαν από τα νοσοκοµεία Guy s και St Thomas στο Λονδίνο,

Διαβάστε περισσότερα

Καταγραφή Εντυπώσεων από τη Συμμετοχή μου. στο Πρόγραμμα Erasmus/Socrates

Καταγραφή Εντυπώσεων από τη Συμμετοχή μου. στο Πρόγραμμα Erasmus/Socrates Καταγραφή Εντυπώσεων από τη Συμμετοχή μου στο Πρόγραμμα Erasmus/Socrates Όνομα - Επώνυμο : Αναστασία Ζηκοπούλου Email: env08017@env.aegean.gr Ίδρυμα που πήγα (δώσε και ιστοσελίδα): The Hoge Veluwe National

Διαβάστε περισσότερα

Μάθε πόσο σημαντική είναι η πρόληψη και η πρώιμη διάγνωση

Μάθε πόσο σημαντική είναι η πρόληψη και η πρώιμη διάγνωση σ αγαπώ, σε φροντίζω, προλαµβάνω Μάθε πόσο σημαντική είναι η πρόληψη και η πρώιμη διάγνωση Ο καρκίνος του μαστού αποτελεί το συχνότερο κακόηθες νεόπλασμα των γυναικών στο δυτικό πολιτισμό και τη δεύτερη

Διαβάστε περισσότερα

Αγαπήστε την καρδιά σας

Αγαπήστε την καρδιά σας Αγαπήστε την καρδιά σας Σύντομος οδηγός για την υποστήριξη της καρδιακής ανάρρωσης Greek Στο νοσοκομείο Εξιτήριο από το νοσοκομείο Σχέδιο ανάρρωσης Στο νοσοκομείο Τι συνέβη στην καρδιά μου; Η κατανόηση

Διαβάστε περισσότερα

της μακροχρόνιας νοσηλείας και παρακολούθησης

της μακροχρόνιας νοσηλείας και παρακολούθησης Η άποψη του ασθενή Τα προβλήματα στην διάρκεια της μακροχρόνιας νοσηλείας και παρακολούθησης Γ.Ν.Α ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ 2015 Σαλιάγα Άννα ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Ξενώνες φιλοξενίας οι δυνατές χημειοθεραπείες

Διαβάστε περισσότερα

Όροι και συντελεστές της παράστασης Ι: Αυτοσχεδιασμός και επινόηση κειμένου.

Όροι και συντελεστές της παράστασης Ι: Αυτοσχεδιασμός και επινόηση κειμένου. Όροι και συντελεστές της παράστασης Ι: Αυτοσχεδιασμός και επινόηση κειμένου. Ενότητα 1: Το σπασμένο μπισκότο. Γιάννα Ροϊλού. Τμήμα: Θεατρικών Σπουδών. Σελίδα 1 1 Σκοποί ενότητας..3 2 Περιεχόμενα ενότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΓΝΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΝΟΣΟ ΤΟΥ ΑΛΤΣΧΑΪΜΕΡ ΣΤΟΝ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ

ΓΝΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΝΟΣΟ ΤΟΥ ΑΛΤΣΧΑΪΜΕΡ ΣΤΟΝ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΓΝΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΝΟΣΟ ΤΟΥ ΑΛΤΣΧΑΪΜΕΡ ΣΤΟΝ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ Δρ. Κωνσταντίνος Ν. Φελλάς Αντιπρύτανης Έρευνας καιακαδημαϊκού Προσωπικού Πανεπιστήμιο Λευκωσίας Χριστιάνα Δίπλη Ερευνήτρια- Ψυχολόγος

Διαβάστε περισσότερα

«Tα 14 Πράγματα που Κάνουν οι Καταπληκτικοί Γονείς», από την ψυχολόγο-συγγραφέα Dr. Λίζα Βάρβογλη!

«Tα 14 Πράγματα που Κάνουν οι Καταπληκτικοί Γονείς», από την ψυχολόγο-συγγραφέα Dr. Λίζα Βάρβογλη! «Tα 14 Πράγματα που Κάνουν οι Καταπληκτικοί Γονείς», από την ψυχολόγο-συγγραφέα Dr. Λίζα Βάρβογλη! Οι καταπληκτικοί γονείς κάνουν καταπληκτικά πράγματα! Και δεν εννοώ περίπλοκα, δύσκολα, ή κάτι τέτοιο,

Διαβάστε περισσότερα