ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ Σύλλογος των Απανταχού Βυτιναίων και φίλων της Βυτίνας Ο Άγιος Τρύφων

Transcript

1 ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ Σύλλογος των Απανταχού Βυτιναίων και φίλων της Βυτίνας Ο Άγιος Τρύφων

2 X αρακτηρίζεται ένα από τα εντυπωσιακότερα φαράγγια της Πελοποννήσου, με βατότητα μέχρι ενός σημείου αλλά και με αρκετές δυσκολίες σε πολλές περιοχές. Ακολουθεί την πορεία του ποταμού Μυλάοντα, από όπου πήρε το όνομα του. Αρχίζει από τις πηγές του, που βρίσκονται στην περιοχή «Παλιοχώρι» της Ελάτης και τελειώνει στις εκβολές του στον ποταμό Τράγο στην Παναγίτσα. Η φύση στάθηκε «απλόχερη» και το στόλισε με πλούσια χλωρίδα, την οποία συναντά κανείς και στην ευρύτερη περιοχή. Το έλατο, που βλέπει ο περιπατητής ένθεν και ένθεν του φαραγγιού στην περιοχή της Ελάτης και του Πυργακίου, αντικαθίσταται από τη πυκνή κάλυψη των πλατάνων, των πουρναριών και των σφενταμιών στο υπόλοιπο διάστημα. Στο φυτικό αυτό πλούτο μπορεί να συναντήσει κανείς το σύνολο των φυτών της ορεινής περιοχής του Μαινάλου. Εκτός από την ποικιλία της χλωρίδας αξιόλογα είναι τα πέτρινα γεφύρια, τα ερείπια των μύλων και των νεροτριβών, που συναντά ο περιπατητής σε όλο το μήκος του φαραγγιού, τα θεόρατα βράχια με τις βαθιές σπηλιές, τα ξωκλήσια, τα δύο μοναστήρια, της Κερνίτσας και των Αγίων Θεοδώρων τα οποία δεσπόζουν από ψηλά και ο αρχαιολογικός χώρος του αρχαίου Μεθυδρίου που βρίσκεται δίπλα του. Μονή Αγίων Θεοδώρων O Μυλάοντας, που διασχίζει το φαράγγι, συγκεντρώνει τα νερά 142 πηγών από τις περιοχές της Αλωνίσταινας, της Ελάτης, του Πυργακίου, του Μεθυδρίου, των Μαγουλιάνων, της Βυτίνας, της Νυμφασίας, της Λάστας και της Καμενίτσας. Τις πηγές αυτές αναφέρει ονομαστικά σε εργασία του ο σπουδαίος Βυτιναίος λαογράφος- ερευνητής Λεωνίδας Αναγνωστόπουλος. Ο ίδιος καταγράφει επίσης ότι κατά μήκος του φαραγγιού και στις όχθες του ποταμού και των παραποτάμων του λειτουργούσαν στο παρελθόν δέκα εννέα μύλοι, επτά νεροτριβές και δύο εργοστάσια «νεροπριόνων». Αυτό δείχνει την τεράστια συμβολή του ποταμού στην οικονομία της περιοχής, διότι το νερό του εκτός από την άρδευση των καλλιεργησίμων εκτάσεων χρησίμευε και ως κινητήριος δύναμη. Σήμερα το νερό που τρέχει στο φαράγγι είναι λιγοστό, διότι συγκεντρώθηκε, μεταφέρθηκε και καλύπτει τις ανάγκες ύδρευσης των γύρω πόλεων και κωμοπόλεων. Π ρόσφατα ο ΕΟΤ διαμόρφωσε το ήμισυ του φαραγγιού μέχρι την περιοχή «Ψηλά Κοτρώνια» της Βυτίνας δημιουργώντας έτσι ένα εξαίρετο χώρο οδοιπορίας και ορειβασίας. Το μνημείο αυτό της φύσης με την υπέροχη διαδρομή από την περιοχή της «Ζωοδόχου Πηγής» Ελάτης μέχρι τα «Ψηλά Κοτρώνια» της Βυτίνας παρουσιάζει στο φετινό του ημερολόγιο ο σύλλογος «των απανταχού Βυτιναίων και φίλων της Βυτίνας» επιλέγοντας τα πλέον αξιοθέατα σε μια προσπάθειά να κάνει ευρύτερα γνωστή την περιοχή και να ευαισθητοποιήσει όλους, ώστε να το γνωρίσουν από κοντά διασχίζοντάς το, αλλά και να ενδιαφερθούν για τη συντήρηση του μοναδικού αυτού φυσικού χώρου, ο οποίος προσφέρει τόσα πολλά στον επισκέπτη. Μονή Κερνίτσας «ΒΥΤΙΝΑΙΟΙ ΚΑΙ ΦΙΛΟΙ ΤΗΣ ΒΥΤΙΝΑΣ, ΓΝΩΡΙΣΤΕ ΤΟ ΦΑΡΑΓΓΙ ΤΟΥ ΜΥΛΑΟΝΤΑ ΑΠΟ ΚΟΝΤΑ, ΠΕΡΠΑΤΗΣΤΕ ΤΟ, ΑΓΑΠΗΣΤΕ ΤΟ ΚΑΙ ΦΡΟΝΤΙΣΤΕ ΤΟ»

3 H αρχή του φαραγγιού είναι στο «Παλιοχώρι» της Ελάτης όπου ευρίσκεται η ομώνυμη βρύση, το εκκλησάκι της Ζωοδόχου Πηγής και οι πηγές του Μυλάοντα σε υψόμετρο 1120 μέτρων. Η περιοχή είναι ιδιαίτερου φυσικού κάλλους και προσβάσιμη λόγω του αυτοκινητόδρομου που περνάει από εκεί και οδηγεί στο Λυμποβίσι. Ο περιπατητής μπορεί από το σημείο αυτό να αρχίσει την πορεία στο φαράγγι ακολουθώντας τη φυσική ροή του νερού. Ο χώρος προσφέρεται και για εκδρομές όλες τις εποχές του χρόνου εκτός από τις περιόδους μεγάλων χιονοπτώσεων. Το ειδυλλιακό εκκλησάκι της Ζωοδόχου Πηγής δεσπόζει της περιοχής και το κρυστάλλινο νερό της «Τρανής Βρύσης» δροσίζει τους στρατολάτες. Ιανουάριος - Κλαδευτής «Γενάρη μήνα πρόσεχε, όταν περνάς ποτάμι» ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ WED THU FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI

4 A πό τις πλέον όμορφες τοποθεσίες του φαραγγιού. Στο παρελθόν και συγκεκριμένα προ πεντηκονταετίας αποτελούσε σημείο συνάντησης πολλών εκδρομέων από τα γύρω χωριά και ιδιαίτερα από τη Βυτίνα. Η πηγή φημίζεται για την ποιότητα του νερού και μετά την αξιοποίηση του φαραγγιού από τον ΕΟΤ έγινε περισσότερο προσβάσιμη, ενώ μπροστά από την παλιά βρύση έχει διαμορφωθεί λιθόστρωτο με καθίσματα ως χώρος ανάπαυσης και αναψυχής. Ο περιπατητής του φαραγγιού μπορεί να ξεκουραστεί και να απολαύσει το μοναδικό νερό της πηγής. Σε όλη την περιοχή δεσπόζει το μοναστήρι των Αγίων Θεοδώρων. Φεβρουάριος - Κουτσοφλέβαρος «Αν πιεις νερό στο «Μακρυανό», κρασί στους «Αϊ Θοδώρους» και στην «Μποτσιάρα» φας ψωμί, θ αργήσεις να γεράσεις» ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI

5 Μάρτιος - Παλουκοκάφτης Tο φαράγγι ήταν «γεμάτο» μύλους και νεροτριβές. Τα νερά του Μυλάοντα και του Μαλοίτα (Νεμνιτσιώτικο ποτάμι) εξασφάλιζαν την κίνησή τους. Συγκεκριμένα κινούσαν δύο μύλους και μια νεροτριβή Νεμνιτσιώτικη, έξι μύλους και τέσσερις νεροτριβές Πυργακιώτικες, δέκα μύλους και τρεις νεροτριβές της Βυτίνας, ενώ και ένας μύλος ήταν της Νυμφασίας. Δυστυχώς όλα τα κτίσματα είναι ερείπια ή δεν υπάρχουν καθόλου και διατηρούνται μόνο οι ονομασίες των τοποθεσιών. Κάποια υπολείμματα κτισμάτων είναι των μύλων του «Μπλέκα», του Τσελεπή, του Σούρταρη και του μοναστηριού της Κερνίτσας. Ο μύλος του «Ζιόζιου» είναι μεταγενέστερος και σώζεται σε καλή κατάσταση. Ο περιπατητής του φαραγγιού μπορεί να θαυμάσει έστω και τα ερείπια και να αναλογιστεί την παλιά ακμή. «Ο μύλος φτιάχνει το ψωμί και το νερό το ρούχο και ο καλός ο μυλωνάς τη χούρχουλη προσέχει.» ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT SUN MON

6 Έ νθεν και ένθεν του φαραγγιού υψώνονται βράχοι μεγάλου ύψους, απόκρημνοι και εξαίρετης αισθητικής εικόνας. Δυτικά είναι τα «κοκκινόβραχα» και ανατολικά του «Κορδούρου ο βράχος». Ο χώρος προσφέρεται για αναρριχήσεις αλλά και για δύσκολη οδοιπορία. Οι βραχώδεις αυτές περιοχές σε δύσκολες ιστορικές εποχές όπως η Τουρκοκρατία και η Γερμανική κατοχή ήταν χώροι καταφυγής και απόκρυψης των διωκομένων κατοίκων της Βυτίνας. Ιδιαίτερα την περίοδο των καταστροφών του Ιμπραήμ τα «κοκκινόβραχα» διέσωσαν πολλούς Βυτιναίους. Πάνω από τους βράχους ευρίσκονται τα ξωκλήσια ανατολικά της Αγίας Παρασκευής και δυτικά του Αγίου Νικολάου. Το θέαμα πάντως που ατενίζει ο περιπατητής από το βάθος του φαραγγιού είναι συγκλονιστικό και τον γεμίζει δέος. Μια πρωτόγνωρη εμπειρία από τις πολλές που «γεύεται» ο οδοιπόρος. Aπρίλιος - Λαμπριάτης «Ο βράχος τρώει το δεντρί και το νερό το βράχο κι ο έρωτας την κοπελιά την αργομαραζώνει» ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ TUE WED THU FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT SUN MON TUE WED

7 Τ ο παλιότερο γεφύρι της Βυτίνας. Κτίστηκε προ της επαναστάσεως του Πιθανόν το τελευταίο τέταρτο του 18ου αιώνα, κάπου μεταξύ του 1780 και Είναι μονότοξο με ένα μικρό ανακουφιστικό τόξο και ακολουθεί την αρχιτεκτονική των Γορτυνιακών γεφυριών. Διευκόλυνε την επικοινωνία με τις δυτικές περιοχές της Βυτίνας και ιδιαίτερα με το κεφαλοχώρι των Μαγουλιάνων. Το 1825 λίγο πιο πάνω στην περιοχή της Μούσγας συνήφθη μια από τις σφοδρότερες μάχες των οπισθοφυλακών των υποχωρούντων στρατευμάτων του Κολοκοτρώνη με επικεφαλής τον Δ. Πλαπούτα και της εμπροσθοφυλακής των στρατευμάτων του Ιμπραήμ. Ο Πλαπούτας μόλις που πρόφτασε να περάσει το γεφύρι από τους σπεύδοντες Τούρκους να του ανακόψουν την πορεία μετά τη μεγάλη μάχη στο διάσελο της Αλωνίσταινας. Αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα αξιοθέατα του φαραγγιού του Μυλάοντα. Μάιος - Κερασάρης «Στον «Πλάτανο» πλένουν οι νιες και στον «Μπαρμπά» οι νυφάδες και στο γεφύρι του Ζαρζιού πλένουν οι παντρεμένες» ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ THU FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT

8 Σ ημαντικές εργασίες ήπιας παρέμβασης χωρίς αλλοίωση του φυσικού περιβάλλοντος έχουν πραγματοποιηθεί από τον ΕΟΤ στην εκτέλεση του έργου της διαμόρφωσης του φαραγγιού από τα «ψηλά κοτρώνια» της Βυτίνας μέχρι το «Παλιοχώρι» της Ελάτης. Έχει διαμορφωθεί το ήμισυ του φαραγγιού μήκους 7 χιλιομέτρων, ενώ παραμένει αδιαμόρφωτο το άλλο μισό από τα «Ψηλά Κοτρώνια» μέχρι την περιοχή της Καμενίτσας μήκους επίσης 7 χιλιομέτρων περίπου. Τα έργα περιλαμβάνουν πέτρινες επιστρώσεις των μονοπατιών, χώρους αναψυχής και ξεκούρασης, ξυλογέφυρες, διανοίξεις και προσπελάσεις δύσκολων περασμάτων. Οι παρεμβάσεις αυτές κάνουν περισσότερο βατό το φαράγγι στους επισκέπτες αλλά απαιτείται η συντήρηση τους κάθε χρόνο και ο καθαρισμός των μονοπατιών. Οι υπεύθυνοι φορείς δεν πρέπει να παραβλέπουν αυτό το έργο. Ιούνιος - Θεριστής «Το Μάη πλύνε το μαλλί, το Θεριστή το σπάρτο.» ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ SUN MON TUE WED THU FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT SUN MON

9 Σ τα βράχια που υψώνονται στις δύο πλευρές του φαραγγιού υπάρχουν αρκετές σπηλιές, άλλες μικρές άλλες μεγάλες. Η μεγαλύτερη από όλες είναι αυτή που ονομάζεται «του Παπαντώνη» ή «Παπαντωνέϊκη» από τη γνωστή ποιμενική οικογένεια της Βυτίνας, που αρκετές δεκαετίες τη χρησιμοποιούσε ως ποιμ νιοστάσιο και ορισμένες φορές για κατάλυμα. Φαίνονται ακόμα υπολείμματα κατασκευών ποιμενικού χαρακτήρα και ενσταυλισμού των ζώων. Η σπηλιά αυτή λόγω μεγέθους τα χρόνια της Τουρκοκρα τίας χρησίμευε ως κατα φύ γιο των διωκομένων από τους Τούρκους. Αλλά και στα χρόνια της Γερμανικής κατοχής είχαν καταφύγει εκεί καταζητούμενοι Βυτιναίοι. Ο χώρος προσφέρεται για μικρή αναψυχή και ανάπαυση του οδοιπόρου, διότι το μονοπάτι περνάει στη «ρίζα» του βράχου. Ιούλιος - Αλωνάρης «Το έλατο θέλει κορφή και το πλατάνι ρέμα κι ο γέρακας με τον αϊτό φτιάχνουν φωλιές στα βράχια» ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ TUE WED THU FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT SUN MON TUE WED THU

10 Αύγουστος - Μερομήνας Η εντυπωσιακότερη τοποθεσία του φαραγγιού. Ο Μυλάοντας περνάει από ένα στενό άνοιγμα ανάμεσα σε δύο ογκώδεις βράχους με μεγάλο θόρυβο ιδιαίτερα το χειμώνα. Το βουητό του ποταμού καθώς πέφτει στη σχισμή είναι εκκωφαντικό και παράλληλα ανατριχιαστικό. Οι «συμπληγάδες πέτρες» της Βυτίνας. Από εκεί και κάτω το ποτάμι ηρεμεί, καθώς περνάει από τις επίπεδες περιοχές της «Κερνίτσας». Εδώ τελειώνει το διαμορφωμένο τμήμα του φαραγγιού. Είναι η περιοχή με τους περισσότερους τοπικούς θρύλους και παραδόσεις. Το «μαύρο άλογο» που εμφανιζόταν τη νύχτα στα «Ψηλά Κοτρώνια». Το «Σταυροποιείο». Η γυναίκα που μεταμορφώθηκε σε «Μαύρη Πέτρα» στα Βεδούχια. Οι νεράιδες που κατέβαιναν από το ρέμα της «Κατώγας» και ύφαιναν στους αργαλειούς στα «Ψηλά Κοτρώνια» ή έπλεναν στο γεφύρι της «Τζαβάραινας» και άλλες. Σε επίκαιρο σημείο έχει κατασκευασθεί στέγαστρο και καθίσματα, ώστε ο περιπατητής να μπορεί να απολαύσει τη θέα. «Ψηλά Κοτρώνια» φώναξαν, «Σωτήρα» αποκρίθη και η «Κερνίτσα» τ άκουσε κι αρχίζει το τραγούδι» ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT SUN

11 Τ ο δεύτερο μεγάλο πέτρινο Βυτινιώτικο γεφύρι. Μεταγενέστερο του Ζαρζιού. Δεν είναι ακριβής η ημερομηνία κατασκευής του, αν και στο εσωτερικό της καμάρας υπάρχει εντοιχισμένη πλάκα με δυσδιάκριτα όμως τα στοιχεία. Μεγάλο μονότοξο γεφύρι της ίδιας τεχνοτροπίας με τα υπόλοιπα Γορτυνιακά χωρίς όμως ανακουφιστικό τόξο πιθανόν εξαιτίας της ήρεμης ροής του ποταμού στην περιοχή. Εξυπηρετούσε την επικοινωνία της Βυτίνας με τη Λάστα, το Αγριδάκι, το μοναστήρι και τις καλλιεργούμενες εκτάσεις στην Κερνίτσα. Ριζική επισκευή του έγινε τις πρώτες δεκαετίες του εικοστού αιώνα. Η περιοχή ανήκει στο αδιαμόρφωτο κομμάτι του φαραγγιού. Σεπτέμβριος - Τρυγητής «Νεράιδες κατεβαίνανε το ρέμα της «Κατώγας» και το γεφύρι πιάσανε και τους χορούς αρχίσαν.» ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ MON TUE WED THU FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT SUN MON TUE

12 Γ ια να φτάσει ο οδοιπόρος στο φαράγγι μπορεί να κατέβει από τρία μονοπάτια. Του «Αρτότσι», της «Κάτω Βυτίνας» και του «Πλάτανου». Το πρώτο οδηγεί στον πάνω μύλο του Σούρταρη (υπήρχε και ο κάτω στα «Ψηλά Κοτρώνια»), το δεύτερο στο γεφύρι του Ζαρζιού και το τρίτο στα «Ψηλά Κοτρώνια» και από εκεί στο γεφύρι της «Τζαβάραινας». Όποιο και αν ακολουθήσει ο οδοιπόρος το θέαμα που ανοίγεται μπροστά του είναι εντυπωσιακό. Κατηφορίζοντας βλέπει μοναδικές εικόνες όπως «τα κοκκινόβραχα», «της γριας το λιθάρι» τα ξωκλήσια της Αγίας Παρασκευής και του Αγίου Νικολάου, το μοναστήρι της Κερνίτσας, το βράχο «με το κέρατο» και πολλά άλλα που κάνουν τη διαδρομή εξαιρετικά εντυπωσιακή οποιαδήποτε εποχή. Οκτώβριος - Σποριάς «Στράτα νεραϊδοβάδιστη και χιλιοπατημένη, πόσα τραγούδια άκουσες, πόσους καημούς αντέχεις ;» ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ WED THU FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI

13 Η χλωρίδα του φαραγγιού παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία. Το δένδρο που υπερισχύει είναι ο πλάτανος. Σε πολλά κομμάτια φυτρώνουν ιτιές και σφεντάμια. Στα ψηλότερα σημεία των πρανών εμφανίζονται και έλατα. Πολλές από τις πλαγιές του είναι ελατόφυτες. Επίσης σε πολλά σημεία φύεται το πουρνάρι και ο κισσός, ο οποίος σε εξαιρετικά υγρές περιοχές αναρριχάται στα δένδρα δημιουργώντας εξαίσιο θέαμα. Τα αγριολούλουδα παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλία με υπερέχοντα τα άνθη των υγρών περιοχών όπως τα μανουσάκια. Σε κάθε εποχή ακόμα και το χειμώνα το φαράγγι «κρύβει» ιδιαίτερο φυτικό ενδιαφέρον και αισθητική ομορφιά. Νοέμβριος - Αντριάς «Ποτάμι με τις ρεματιές και τα ψηλά πλατάνια, με τις ιτιές, τα έλατα, τα λυγερά σφεντάμια.» ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT SUN

14 Δεκέμβριος - Νικολοβαρβαρίτης Μ ια διαφορετική «γεύση» δίνει το φαράγγι στον επισκέπτη τους χειμερινούς μήνες και ιδιαίτερα, όταν είναι χιονισμένο. Όταν το περιβάλλον «ασπρίζει» και το ποτάμι «βουίζει». Η ησυχία που επικρατεί στη γύρω περιοχή, σύνηθες φαινόμενο σε περίοδο χιονόπτωσης, κάνει το θόρυβο και τη «βουή» του νερού εντονότερη και το θέαμα φαντασμαγορικό. Βέβαια μια τέτοια επίσκεψη θέλει προσοχή και αντοχή. Η εμπειρία όμως αυτής της πορείας είναι κάτι πρωτόγνωρο. Αξίζει κάποιος τολμηρός να το δοκιμάσει. «Το σκυλί που δε γαβγίζει και το κριάρι που βελάζει και το σιγανό ποτάμι θέλουν προσοχή μεγάλη.» ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ ΠΕΜ ΠΑΡ ΣΑΒ ΚΥΡ ΔΕΥ ΤΡΙ ΤΕΤ MON TUE WED THU FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT SUN MON TUE WED THU FRI SAT SUN MON TUE WED

15 Γραφεία: Χαλκοκονδύλη 37, ΤΚ 10432, ΤΘ 3456, ΤΚ Αθήνα - τηλ./fax: Αριθμ. Λογαρ. ALPHA BANK: ΤΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Πρόεδρος: Παπαδέλος Παναγιώτης Αντιπρόεδρος: Παναγοπούλου Αρετή Γεν. Γραμματέας: Χαραλαμποπούλου Νάνσυ Ταμίας: Παπαντωνίου Νικήτας Μέλη: Αγγελίδης Θεόδωρος Γόντικα Βασιλική Κάρκουλας Βασίλειος Λιαρόπουλος Δημήτριος Λιαρόπουλος Χαράλαμπος Πλέσσιας Τρ. Παναγιώτης Χριστοπούλου Φανή Το ημερολόγιο επιμελήθηκαν ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: Θεόδωρος Αγγελίδης, Χαράλαμπος Λιαρόπουλος, Βασίλης Παπαδέλος ΚΕΙΜΕΝΑ: Παναγιώτης Παπαδέλος ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ: Τσάρου Μάρθα ΕΚΤΥΠΩΣΗ: Press Line Το ημερολόγιο εκδόθηκε με την ευγενή οικονομική ενίσχυση του κ. Θεμιστοκλή Πανταζοπούλου του Επαμεινώνδα ο οποίος κάλυψε για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά τα έξοδα εκτύπωσης προσφέροντας το ποσόν σε μνήμη γονέων και αδελφών