ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΓΕΩΠΟΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΟΜΕΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ. ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΥ ΑΝΝΑ Πτυχιούχου Γεωπόνου

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΓΕΩΠΟΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΟΜΕΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ. ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΥ ΑΝΝΑ Πτυχιούχου Γεωπόνου"

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΓΕΩΠΟΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΟΜΕΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΥ ΑΝΝΑ Πτυχιούχου Γεωπόνου ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΙΕΡΓΑΣΙΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΡΙΘΑΡΕΝΙΟΥ ΚΡΗΤΙΚΟΥ ΠΑΞΙΜΑ ΙΟΥ ΣΤΑ ΜΟΡΙΑΚΑ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ β-γλυκανων ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΙΑΤΡΙΒΗ Επιβλέπων: Κωνσταντίνος Μπιλιαδέρης, Καθηγητής ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2010

2

3 ΑΝΝΑ ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΥ ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΙΕΡΓΑΣΙΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΡΙΘΑΡΕΝΙΟΥ ΚΡΗΤΙΚΟΥ ΠΑΞΙΜΑ ΙΟΥ ΣΤΑ ΜΟΡΙΑΚΑ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ β-γλυκανων Υποβλήθηκε στη Γεωπονική Σχολή Τοµέας: Επιστήµης και Τεχνολογίας Τροφίµων Ηµεροµηνία Προφορικής Εξέτασης: 13 Ιουλίου 2010 Εξεταστική επιτροπή Μπιλιαδέρης Κων/νος, Επιβλέπων Καθηγητής Ματσούκας Νικήτας, Λέκτορας, Μέλος της Τριµελούς Συµβουλευτικής Επιτροπής Λαζαρίδου Αθηνά, Λέκτορας, Μέλος της Τριµελούς Συµβουλευτικής Επιτροπής

4

5 ΑΝΝΑ ΜΑΡΙΝΟΠΟΥΛΟΥ Α.Π.Θ. ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΙΕΡΓΑΣΙΩΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΚΡΙΘΑΡΕΝΙΟΥ ΚΡΗΤΙΚΟΥ ΠΑΞΙΜΑ ΙΟΥ ΣΤΑ ΜΟΡΙΑΚΑ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ β-γλυκανων ISBN Η έγκριση της παρούσας Μεταπτυχιακής ιατριβής από τη Γεωπονική Σχολή του Αριστοτέλειου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης, δεν υποδηλώνει αποδοχή των γνωµών του συγγραφέως (N. 5343/1932, άρθρο 202, παρ.2)

6

7 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Θα ήθελα να εκφράσω τις θερµές µου ευχαριστίες στον επιβλέποντα καθηγητή Κωνσταντίνο Μπιλιαδέρη για την ευκαιρία που µου έδωσε να πραγµατοποιήσω τη µελέτη αυτή στο εργαστήριο του, καθώς και για την πολύτιµη καθοδήγηση, στήριξη και βοήθειά του κατά τη διεξαγωγή και συγγραφή της µελέτης αυτής. Επιπλέον, θα ήθελα να ευχαριστήσω το λέκτορα Νικήτα Ματσούκα, για την πολύτιµη βοήθεια κατά την παρασκευή των παξιµαδιών, και τη λέκτορα Αθηνά Λαζαρίδου, για την απεριόριστη βοήθεια της και πολύτιµη καθοδήγηση κατά την εκπόνηση και συγγραφή της διατριβής. Επίσης, ευχαριστώ το λέκτορα Θωµά Μοσχάκη για τη βοήθειά του στο πειραµατικό µέρος της διατριβής. Ευχαριστώ θερµά τους συναδέλφους µου Κυριακή Ζηνοβιάδου, Μαρία Τζουµάκη, Αντριάνα Σκένδη, Κωνσταντίνα Κρητικοπούλου, Μαρία Γουγουλή, Αλεξάνδρα Λιανού και Μυρσίνη Κακαγιάννη για την στήριξη και συµπαράστασή τους, καθώς και για την πολύτιµη βοήθειά τους κατά τη διεξαγωγή της πειραµατικής µελέτης. Επίσης, ευχαριστίες εκφράζονται προς την αλευροβιοµηχανία «Κυλινδρόµυλοι Κρήτης Α.Ε» (Εθνάρχου Βενιζέλου 40, Σούδα-Χάνια) για τη µερική χρηµατοδότηση της παρούσας µεταπτυχιακής διατριβής. Θεωρώ τον εαυτό µου τυχερή που συνεργάστηκε µε όλους τους παραπάνω ανθρώπους. Νιώθω πραγµατικά ευγνώµων για όλα όσα µου έµαθαν. εν θα ξεχάσω ποτέ όσα µου δίδαξαν οι καθηγητές µου. εν θα ξεχάσω ποτέ τους συνάδελφους µου, πάνω από όλα φίλους µου, για όλα όσα έκαναν για µένα. Τέλος, θέλω να ευχαριστήσω την οικογένεια µου, τον πατέρα µου Γιάννη, τη µητέρα µου Μαρία, τον αδελφό µου Φιλώτα και την αδελφή µου Παναγιώτα για την συµπαράσταση, στήριξη και σεβασµό που µου δείχνουν όλα αυτά τα χρόνια. Χωρίς αυτούς, τίποτα δεν θα είχε νόηµα.

8

9 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ... i Περιεχόµενα Πινάκων... v Περιεχόµενα Σχηµάτων... ix Περίληψη... xv Abstract... xvii 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΚΟΠΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ Εισαγωγή Σύνθεση κόκκου κριθαριού Προέλευση β-γλυκανών οµή β-γλυκανών Εµπλουτισµός των αλεύρων σε β-γλυκάνες Εκχύλιση και καθαρισµός Φυσικές ιδιότητες β-γλυκανών κριθαριου Φυσιολογική δράση β-γλυκανών κριθαριού Επίδραση των β-γλυκανών στο µεταβολισµό των υδατανθράκων Επίδραση των β-γλυκανών στην εµφάνιση του καρκίνου του παχέος εντέρου Επίδραση των β-γλυκανών στη µείωση του σωµατικού βάρους Επίδραση των β-γλυκανών στο µεταβολισµό των λιπιδίων Παρουσία της β-γλυκάνης κριθαριού σε τρόφιµα βασισµένα σε δηµητριακά i

10 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Μεταβολές στη λειτουργική δράση των β-γλυκανων κατά την επεξεργασία των τροφίµων Μεταβολές της β-γλυκάνης στο εντερικό σύστηµα Ρεολογική συµπεριφορά ζυµαριών Αρτοποιητική διαδικασία ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟ ΟΙ Υλικά Μέθοδοι Χηµικές αναλύσεις αλεύρων Υγροθερµική επεξεργασία αλεύρων ιαδικασία αρτοποίησης παρασκευής παξιµαδιών Προσδιορισµός ενζυµικής δραστηριότητας β-γλυκανάσης Ρεολογική µελέτη χυλού από άλευρα κριθαριού και παξιµάδια Λειτουργικές ιδιότητες ζυµαριών Ρεολογική συµπεριφορά ιαφορική θερµιδοµετρία σάρωσης Μηχανικές δοκιµές µεγάλων παραµορφώσεων οκιµές ανάλυσης υφής στο ζυµάρι οκιµή χαλάρωσης της τάσης Ποιοτικά χαρακτηριστικά παξιµαδιού Χρώµα Ανάλυση πορώδους της ψίχας Σκληρότητα Εκχύλιση β-γλυκανών από τα άλευρα και τα παξιµάδια Αποµόνωση και καθαρισµός των β-γλυκανών από άλευρα κριθαριού και παξιµάδια Χηµικές αναλύσεις ii

11 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ποσοτικός προσδιορισµός πρωτεϊνών Προσδιορισµός β-γλυκανών Προσδιορισµός αµύλου Προσδιορισµός βαθµού ενζυµικής υδρόλυσης αµύλου (in vitro απελευθέρωσης αναγόντων σακχάρων) των παξιµαδιών Ρεολογικός χαρακτηρισµός β-γλυκανών και εκχυλισµάτων των αλεύρων και των κριθαρένιων παξιµαδιών Χαρακτηρισµός της µοριακής δοµής των β-γλυκανών Χρωµατογραφία αποκλεισµού µεγέθους υψηλής απόδοσης (High Performance Size Exclusion Chromatography, HPSEC) Χρωµατογραφία ανιοντοανταλλάγης υψηλής απόδοσης µε παλµική αµπεροµετρική ανίχνευση (High Performance Anion Exchange Chromatography, HPAEC) Στατιστική ανάλυση- πειραµατικός σχεδιασµός ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΥΖΗΤΗΣΗ Σύσταση πρώτων υλών ραστηριότητα β-γλυκανάσης στα άλευρα κριθαριού Μεταβολές του φαινοµενικού ιξώδους σε χυλό Μοριακά και ρεολογικά χαρακτηριστικά β-γλυκανών Αποµόνωση και καθαρισµός β-γλυκανών Χαρακτηρισµός µοριακής δοµής β-γλυκανών Προσδιορισµός µοριακού µεγέθους µε χρωµατογραφία κατανοµής µεγέθους υψηλής απόδοσης (HPSEC) Πρωτοταγής δοµή β-γλυκανών µε ιοντική χρωµατογραφία παλµικού αµπεροµετρικού ανιχνευτή Ρεολογικός χαρακτηρισµός αποµονωµένων β-γλυκανών Ρεολογική µελέτη ζυµαριών Φαρινογραφήµατα iii

12 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Μηχανικά φάσµατα οκιµές ερπυσµού-ανάκτησης Ανάλυση προφίλ-υφής ζυµαριών οκιµές χαλάρωσης τάσης ζυµαριών σε αναλυτή υφής Θερµιδοµετρία ζυµαριών Ποιοτικά χαρακτηριστικά παξιµαδιού Όγκος ψωµιού (Loaf Volume) Χρώµα παξιµαδιών Ανάλυση του πορώδους της ψίχας των παξιµαδιών Σκληρότητα ψίχας παξιµαδιών Εκχυλισιµότητα και ρεολογικές ιδιότητες β-γλυκανών και ενζυµική υδρόλυση αµύλου Εκχυλισιµότητα β-γλυκανών στα άλευρα και στα παξιµάδια Ρεολογική µελέτη των εκχυλισµάτων των β-γλυκανών από τα άλευρα κριθαριού και τα παξιµάδια Ενζυµική αποικοδόµηση αµύλου ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ iv

13 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΙΝΑΚΩΝ Περιεχόµενα Πινάκων Πίνακας 2.1. Παραγωγή κριθαριού (million metric tonne, Mt)... 6 Πίνακας 2.2. Επίδραση β-γλυκάνης στα τεχνολογικά χαρακτηριστικά του ψωµιού (Cleary et al., 2007) Πίνακας 2.3. Μεταβολές στα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά (Dhingra και Jood, 2004) Πίνακας 3.1. Επίδραση των τριών παραγόντων στις λειτουργικές ιδιότητες των ζυµαριών και στα ποιοτικά χαρακτηριστικά των παξιµαδιών και οι αντίστοιχες µεταχειρίσεις που χρησιµοποιήθηκαν σε κάθε περίπτωση Πίνακας 4.1. Περιεκτικότητα των αλεύρων σε υγρασία, πρωτεΐνη και τέφρα (% ξηρής ουσίας) Πίνακας 4.2. ραστηριότητα β-γλυκανάσης στα άλευρα κριθαριού που χρησιµοποιήθηκαν για τη παρασκευή των εµπορικών και των εργαστηριακών παξιµαδιών ως έχει ή µετά από υγροθερµική επεξεργασία ή βρασµό κατ αντιρροή (refluxed) και στα εµπορικά σκευάσµατα ενζύµων που χρησιµοποιήθηκαν για την παραγωγή των παξιµαδιών Πίνακας 4.3. Σύσταση αποµονωµένων β-γλυκανών από τα εµπορικά άλευρα κριθαριού και τα αντίστοιχα παξιµάδια Πίνακας 4.4. Σύσταση αποµονωµένων β-γλυκανών από τα εργαστηριακά άλευρα κριθαριού και τα αντίστοιχα παξιµάδια Πίνακας 4.5. Μοριακά χαρακτηριστικά αποµονωµένων β-γλυκανών από τα άλευρα κριθαριού και τα αντίστοιχα παξιµάδια Πίνακας 4.6. Χαρακτηριστικά πρωτοταγούς δοµής αποµονωµένων β-γλυκανών από τα εµπορικά άλευρα κριθαριού και τα αντίστοιχα παξιµάδια v

14 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΙΝΑΚΩΝ Πίνακας 4.7. (%) Απορρόφηση νερού (BWA) των αλεύρων και των υγροθερµικά επεξεργασµένων αλεύρων στο φαρινογράφο Πίνακας 4.8. Επίδραση του µεγέθους των τεµαχιδίων και της υγροθερµικής επεξεργασίας των αλεύρων στις παραµέτρους που προσδιορίστηκαν από το µοντέλο Burgers για τη φάση ερπυσµού των ζυµαριών Πίνακας 4.9. Επίδραση του µεγέθους τεµαχιδίων και της υγροθερµικής επεξεργασίας των αλεύρων στις παραµέτρους που προσδιορίστηκαν από το µοντέλο Burgers για τη φάση ανάκτησης της παραµόρφωσης των ζυµαριών Πίνακας Επίδραση µεγέθους τεµαχιδίων και της υγροθερµικής επεξεργασίας αλεύρου στη σκληρότητα (F max ), στο χρόνο ηµίσειας χαλάρωσης της τάσης (Τla), στο δείκτη συµπεριφοράς στη ροή (n) και στη σταθερά ρυθµού χαλάρωσης της τάσης (k) των ζυµαριών Πίνακας Επίδραση του µεγέθους των τεµαχιδίων και της υγροθερµικής επεξεργασίας των αλεύρων στη θερµοκρασία ζελατινοποίησης, στη θερµοκρασία έναρξης ζελατινοποίησης και στην ενθαλπία ζελατινοποίησης του αµύλου Πίνακας Επίδραση του µεγέθους των τεµαχιδίων και της υγροθερµικής επεξεργασίας των αλεύρων στις παραµέτρους του χρώµατος στην κόρα και στην ψίχα των παξιµαδιών Πίνακας Επίδραση του µεγέθους τεµαχιδίων και της υγροθερµικής επεξεργασίας του αλεύρου στις παραµέτρους του πορώδους της ψίχας των παξιµαδιών Πίνακας Ολικές β-γλυκάνες (% ξ.ο.) και εκχυλισιµότητα β- γλυκανών από τα εµπορικά άλευρα κριθαριού και από τα αντίστοιχα εµπορικά παξιµάδια Πίνακας Ολικές β-γλυκάνες (% ξ.ο.) από το χονδροαλεσµένο και το λεπτοαλεσµένο αλεύρι και από τα αντίστοιχα υγροθερµικά vi

15 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΙΝΑΚΩΝ επεξεργασµένα άλευρα (Co-m.a, Co-o.a, Fi-m.a & Fi-o.a), καθώς και από τα αντίστοιχα εργαστηριακά παξιµάδια Πίνακας Περιεκτικότητα (% σε ξ.ο) των παξιµαδιών σε ολικό άµυλο Πίνακας Επίδραση του µεγέθους τεµαχιδίων των αλεύρων, της υγροθερµικής επεξεργασίας των αλεύρων και του χρόνου στην ενζυµική αποικοδόµηση του αµύλου vii

16 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΙΝΑΚΩΝ viii

17 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΧΗΜΑΤΩΝ Περιεχόµενα Σχηµάτων Σχήµα 2.1. οµή της β-γλυκάνης Σχήµα 2.2. Γενικευµένη µοριακή δοµή β-γλυκανών δηµητριακών και αποικοδόµησή τους από τη λιχενάση. Τα διακεκοµµένα βέλη δείχνουν τις θέσεις υδρόλυσης από τη λιχενάση στην αλυσίδα του πολυσακχαρίτη. G: µονάδα β-d-γλυκοπυρανόζης, DP3: 3-O-β-κελλοβιόζη-D-γλυκόζη, DP4: 3-O-β-κελλοτριόζη-D-γλυκόζη, DP 5: ολιγοσακχαρίτες τύπου κελλοδεξτρίνης που περιέχουν παραπάνω από τρεις διαδοχικές β-(1 4) µονάδες γλυκόζης (Lazaridou και Biliaderis, 2007) Σχήµα 2.3. Επίδραση της συγκέντρωσης (α) και του µοριακού βάρους (β) των β-γλυκανών στο φαινοµενικό ιξώδες (η) υδατικών διαλυµάτων β-γλυκανών κριθαριού στους 20 ο C. Τα διαλύµατα των β- γλυκανών του (α) προέρχονται από β-γλυκάνη του ίδιου µοριακού βάρους, 180x10 3, και τα διαλύµατα του (β) έχουν την ίδια συγκέντρωση σε πολυσακχαρίτη, 7% (κ.ο.) (Vaikousi et al., 2004) Σχήµα 2.4. Μετρήσεις ινσουλίνης πλάσµατος αίµατος σε ανθρώπους µετά από κατανάλωση ζυµαρικών σίτου και ζυµαρικών σίτου εµπλουτισµένων µε κριθαρένιο αλεύρι (Yokoyama et al., 1997) Σχήµα 2.5. Επίδραση β-γλυκάνης και άλλων υδροκολλοειδών στη σκληρότητα των ζυµαρικών (Brennan και Tudorica, 2007) Σχήµα 3.1. Εκχύλιση (90 o C) των υδατοδιαλυτών β-γλυκανών από άλευρα κριθαριού και παξιµάδια Σχήµα 3.2. Εκχύλιση (37 o C) των β-γλυκανών από άλευρα κριθαριού και παξιµάδια, κάτω από in vitro συνθήκες προσοµοίωσης της διεργασίας της πέψης Σχήµα 3.3. Αποµόνωση και καθαρισµός β-γλυκανών από άλευρα κριθαριού και παξιµάδια ix

18 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΧΗΜΑΤΩΝ Σχήµα 4.1. Μεταβολή του ειδικού ιξώδους (η sp ) υδατικού διαλύµατος (0,1% κ.ο.) καθαρής β-γλυκάνης κριθαριού µε το χρόνο, παρουσία εκχυλίσµατος των αλεύρων κριθαριού που χρησιµοποιούνται κατά την παραγωγή παξιµαδιών Σχήµα 4.2. Μεταβολές του φαινοµενικού ιξώδους (η) µε το χρόνο σε χυλό (αλεύρι:νερό 1:9) από το λεπτοαλεσµένο αλεύρι και χονδροαλεσµένο αλεύρι κριθαριού που χρησιµοποιήθηκε για την παραγωγή των εργαστηριακών παξιµαδιών. Οι µετρήσεις έγιναν στους 25 ο C και κάτω από σταθερό ρυθµό διάτµησης 150 1/s Σχήµα 4.3. Μεταβολές του φαινοµενικού ιξώδους (η) µε το χρόνο σε χυλό (αλεύρι:νερό 1:9) από τα εµπορικά άλευρα κριθαριού (α) και τα παξιµάδια (β), και από τα άλευρα µε ή χωρίς προσθήκη εµπορικoύ σκευάσµατος ξυλανάσης που χρησιµοποιήθηκε στην παρασκευή των παξιµαδιών και τα οποία δεν έχουν (γ) ή έχουν προηγουµένως υποστεί κατεργασία βρασµού µε µίγµα αιθανόλης-νερού (δ). Οι µετρήσεις έγιναν στους 25 ο C και κάτω από σταθερό ρυθµό διάτµησης 150 1/s. Με RE συµβολίζονται τα άλευρα που έχουν υποστεί βρασµό κατ αντιρροή µε µίγµα αιθανόλη-νερού Σχήµα 4.4. Χρωµατογραφήµατα έκλουσης των αποµονωµένων β- γλυκανών από άλευρα κριθαριού και παξιµάδια µε το σύστηµα HPSEC- RI. Στο ένθετο σχήµα δίνονται οι περιοχές των κορυφών του εκλουόµατος, από τις οποίες γίνεται ο υπολογισµός του µέσου µαζικού µοριακού βάρους (Mw) και του φαινοµενικού µοριακού βάρους του κλάσµατος της κορυφής του χρωµατογραφήµατος (Mp). Το δείγµα F1* έχει αποµονωθεί από αλεύρι που δεν έχει υποστεί τη διεργασία αδρανοποίησης των ενδογενών υδρολυτικών ενζύµων Σχήµα 4.5. Χρωµατογραφήµατα έκλουσης των αποµονωµένων β- γλυκανών από το χονδροαλεσµένο αλεύρι (Coarse), το λεπτοτεµαχισµένο αλεύρι (Fine), τα υγροθερµικά επεξεργασµένα άλευρα (Coarse-m.a, x

19 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΧΗΜΑΤΩΝ Coarse-o.a, Fine-m.a & Fine-o.a) και από τα αντίστοιχα παξιµάδια (Rco, Rfi, Rco-m.a, Rfi-m.a, Rco-o.a & Rfi-o.a) µε το σύστηµα HPSEC- RI Σχήµα 4.6. Καµπύλες ροής υδατικών διαλυµάτων (1% κ.β.) των αποµονωµένων β-γλυκανών από εµπορικά άλευρα κριθαριού και παξιµάδια στους 20 o C. Το δείγµα F1* έχει αποµονωθεί από αλεύρι που δεν έχει υποστεί τη διεργασία αδρανοποίησης των ενδογενών ενζύµων Σχήµα 4.7. Καµπύλες ροής υδατικών διαλυµάτων (1% κ.β.) των αποµονωµένων β-γλυκανών από το χονδροαλεσµένο αλεύρι (Co), το λεπτοτεµαχισµένο αλεύρι (Fi), τα υγροθερµικά επεξεργασµένα άλευρα (Co-m.a, Co-o.a, Fi-m.a & Fi-o.a) και από τα αντίστοιχα παξιµάδια (Rco, Rfi, Rco-m.a, Rfi-m.a, Rco-o.a & Rfi-o.a) στους 20 ο C Σχήµα 4.8. Φαινοµενικό ιξώδες των υδατικών διαλυµάτων (1,0% κ.β.) των αποµονωµένων β-γλυκανών από το χονδροαλεσµένο αλεύρι (Co), το λεπτοτεµαχισµένο αλεύρι (Fi), τα υγροθερµικά επεξεργασµένα άλευρα (Co-m.a, Co-o.a, Fi-m.a & Fi-o.a) και από τα αντίστοιχα παξιµάδια (Rco, Rfi, Rco-m.a, Rfi-m.a, Rco-o.a & Rfi-o.a) σε ρυθµό διάτµησης 30 (1/s) και θερµοκρασία 20 o C Σχήµα 4.9. Επίδραση µεγέθους τεµαχιδίων και υγροθερµικής επεξεργασίας των αλεύρων στη συνεκτικότητα των ζυµαριών µετα από 26,5 min ανάµιξης στο φαρινογράφο. LSD=ελάχιστη σηµαντική διαφορά µεταξύ των µέσων όρων Σχήµα Φαρινογραφήµατα ζυµαριών από χονδροαλεσµένο αλεύρι (Co,) από λεπτοαλεσµένο αλεύρι (Fi) και από υγροθερµικά επεξεργασµένα άλευρα (Co-o.a & Fi-o.a) Σχήµα Αντιπροσωπευτικά µηχανικά φάσµατα ζυµαριών από χονδροαλεσµένα και λεπτοαλεσµένα άλευρα µε ή χωρίς υγροθερµική επεξεργασία. Οι µετρήσεις έγιναν στους 25 ο C και 0,1% παραµόρφωση. 112 Σχήµα Επίδραση του µεγέθους τεµαχιδίων και της υγροθερµικής επεξεργασίας των αλεύρων, που χρησιµοποιήθηκαν για την xi

20 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΧΗΜΑΤΩΝ παρασκευή των εργαστηριακών παξιµαδιών, στις τιµές της ελαστικής συνιστώσας (G ) και της εφαπτοµένης απώλειας (tan δ) (1Hz, 25 ο C). LSD= ελάχιστη σηµαντική διαφορά µεταξύ των µέσων όρων Σχήµα Αντιπροσωπευτικές καµπύλες ερπυσµού-ανάκτησης στους 25 ο C των ζυµαριών των εργαστηριακών παξιµαδιών που παρασκευάστηκαν από χονδροαλεσµένα (πάνω) και λεπτοαλεσµένα (κάτω) άλευρα. Η εφαρµοζόµενη τάση ήταν 50Pa Σχήµα Επίδραση µεγέθους των τεµαχιδίων και της υγροθερµικής επεξεργασίας ερπυσµού των αλεύρων στη µέγιστη παραµόρφωση ερπυσµού των ζυµαριών των εργαστηριακών παξιµαδιών (τάση 50Pa). LSD=ελάχιστη σηµαντική διαφορά µεταξύ των µέσων όρων Σχήµα Ελαστική (J e ) και ιξώδης (J v ) ενδοτικότητα εκφρασµένη ως ποσοστό της µέγιστης ενδοτικότητας (J max ) για τα ζυµάρια από χονδροαλεσµένα (Co, Co-m.a και Co-o.a) και από λεπτοαλεσµένα (Fi, Fi-m.a και Fi-o.a) άλευρα Σχήµα Ανάλυση προφίλ υφής (Τ.P.Α.) ζυµαριών από χονδροαλεσµένο και λεπτοαλεσµένο άλευρο µε ή χωρίς υγροθερµική επεξεργασία Σχήµα Επίδραση του µεγέθους των τεµαχιδίων και της υγροθερµικής επεξεργασίας των αλεύρων στις παραµέτρους της υφής, (σκληρότητα, αντοχή στη µάσηση και συνεκτικότητα) των ζυµαριών από χονδροαλεσµένο και λεπτοαλεσµένο αλεύρι µε ή χωρίς υγροθερµική κατεργασία. LSD=ελάχιστη σηµαντική διαφορά µεταξύ των µέσων όρων Σχήµα Καµπύλες συµπίεσης χαλάρωσης ζυµαριών για το χονδροαλεσµένο και το λεπτοαλεσµένο αλεύρι µε ή χωρίς θερµική επεξεργασία xii

21 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΧΗΜΑΤΩΝ Σχήµα Επίδραση µεγέθους των τεµαχιδίων και της υγροθερµικής επεξεργασίας των αλεύρων στον όγκο των ψωµιών. LSD=ελάχιστη σηµαντική διαφορά µεταξύ των µέσων όρων Σχήµα Επίδραση του µεγέθους των τεµαχιδίων και της υγροθερµικής επεξεργασίας του αλεύρου στις παραµέτρους του χρώµατος L*,b* (επάνω) και a* (κάτω) στην ψίχα των ψωµιών. LSD=ελάχιστη σηµαντική διαφορά µεταξύ των µέσων όρων Σχήµα Φωτογραφίες των εργαστηριακών παξιµαδιών από λεπτοαλεσµένο (Rfi) και υγροθερµικά επεξεργασµένο λεπτοαλεσµένο αλεύρι (Rfi-m.a, Rfi-o.a) και από χονδροαλεσµένο (Rco) και υγροθερµικά επεξεργασµένο χονδροαλεσµένο αλεύρι (Rco-m.a, Rco-o.a) Σχήµα Επίδραση µεγέθους των τεµαχιδίων και της υγροθερµικής επεξεργασίας των αλεύρων στη σκληρότητα της ψίχας των παξιµαδιών. LSD=ελάχιστη σηµαντική διαφορά µεταξύ των µέσων όρων Σχήµα Εκχυλισιµότητα β-γλυκανών από τα άλευρα κριθαριού (αριστερά) και από τα εργαστηριακά παξιµάδια στους 37 ο C (πάνω) και στους 90 ο C (κάτω). LSD=ελάχιστη σηµαντική διαφορά µεταξύ των µέσων όρων Σχήµα Καµπύλες ροής στους 20 o C εκχυλισµάτων από αλεύρι (F1, F2) κριθαριού και παξιµάδι (R1, R2) που παραλήφθηκαν µε εκχύλιση στους 90 o C και κάτω από in vitro συνθήκες προσοµοίωσης της διεργασίας της πέψης (37 o C). Ο αστερίσκος στα σύµβολα των δειγµάτων υποδηλώνει ότι η εκχύλιση των β-γλυκανών από το αλεύρι έγινε χωρίς να προηγηθεί αδρανοποίηση των ενδογενών ενζύµων Σχήµα Καµπύλες ροής στους 20 o C εκχυλισµάτων από το χονδροαλεσµένο αλεύρι (Co), από το λεπτοτεµαχισµένο αλεύρι (Fi), τα υγροθερµικά επεξεργασµένα άλευρα (Co-m.a, Co-o.a, Fi-m.a & Fi-o.a) και από τα αντίστοιχα παξιµάδια (Rco, Rfi, Rco-m.a, Rfi-m.a, Rco-o.a & Rfi- xiii

22 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΧΗΜΑΤΩΝ o.a) που παραλήφθηκαν µε εκχύλιση στους 90 o C και κάτω από in vitro συνθήκες προσοµοίωσης της διεργασίας της πέψης (37 o C) Σχήµα Φαινοµενικό ιξώδες των εκχυλισµάτων των β- γλυκανών από το χονδροαλεσµένο αλεύρι (Coarse), το λεπτοτεµαχισµένο (Fine) αλεύρι (χωρίς αδρανοποίηση-control), ή µε µερική (m.a) ή ολική (o.a) αδρανοποίηση, και από τα αντίστοιχα παξιµάδια (R) που παραλήφθηκαν µε εκχύλιση στους 90 o C και κάτω από in vitro συνθήκες προσοµοίωσης της διεργασίας της πέψης (37 o C) σε ρυθµό διάτµησης 30 (1/s). LSD=ελάχιστη σηµαντική διαφορά µεταξύ των µέσων όρων Σχήµα Επίδραση του µεγέθους των τεµαχιδίων και της υγροθερµικής επεξεργασίας των αλεύρων και του χρόνου στην ενζυµική αποικοδόµηση του αµύλου. LSD=ελάχιστη σηµαντική διαφορά µεταξύ των µέσων όρων xiv

23 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Περίληψη Σκοπός της παρούσας µελέτης ήταν η αξιολόγηση της επίδρασης των συνήθων τεχνολογικών διεργασιών που ακολουθούνται κατά την παραγωγή του κριθαρένιου, παραδοσιακού κρητικού παξιµαδιού στα µοριακά χαρακτηριστικά και στις φυσικές ιδιότητες των β-γλυκανών. Για το σκοπό αυτό µελετήθηκαν εµπορικά κριθαρένια παξιµάδια από δύο διαφορετικές παρτίδες αλεύρων, παξιµάδια που παρασκευάσθηκαν εργαστηριακά από λεπτοαλεσµένο και χονδροαλεσµένο κριθαρένιο αλεύρι (µάρτυρες) καθώς και παξιµάδια που παρασκευάσθηκαν από το λεπτοαλεσµένο και χονδροαλεσµένο άλευρο κριθαριού µετά από υγροθερµική επεξεργασία αυτών σε δύο διαφορετικά επίπεδα υγρασίας, και µε σκοπό την αδρανοποίηση της ενδογενούς β-γλυκανάσης. Παράλληλα, έγιναν µετρήσεις εκτίµησης των µοριακών χαρακτηριστικών και της εκχυλισιµότητας των β-γλυκανών από τα αντίστοιχα άλευρα. Η µελέτη µε υγρή χρωµατογραφία υψηλής απόδοσης µοριακού αποκλεισµού των αποµονωµένων β-γλυκανών από τα εµπορικά και εργαστηριακά παξιµάδια που παρασκευάστηκαν από µη υγροθερµικά επεξεργασµένα άλευρα έδειξε µια σηµαντική µείωση του Μοριακού Βάρους (ΜΒ) των β- γλυκανών κατά την παραγωγή των παξιµαδιών. Η διατήρηση του υψηλού ΜΒ των β-γλυκανών στα τελικά προϊόντα ήταν δυνατή µετά από υγροθερµική επεξεργασία των αλεύρων σε επίπεδα υγρασίας 13-14%. Η εκχυλισιµότητα των β γλυκανών από τα εµπορικά άλευρα αυξήθηκε σηµαντικά από σε 50-53% στα τελικά προϊόντα (90 ο C), ενώ από τα άλευρα που χρησιµοποιήθηκαν για την παρασκευή των εργαστηριακών παξιµαδιών αυξήθηκε από σε 40-68% στα τελικά προϊόντα. Η εκχυλισιµότητα των β-γλυκανών στους 37 ο C, κάτω από in vitro συνθήκες προσοµοίωσης της διεργασίας της πέψης, στα εµπορικά άλευρα ήταν 9-10%, ενώ στα αντίστοιχα παξιµάδια ήταν και πάλι υψηλότερη, µε τιµές που xv

24 ΠΕΡΙΛΗΨΗ κυµαίνονταν από 20 έως 33%. Τα υδατικά εκχυλίσµατα των εργαστηριακών παξιµαδιών από τα υγροθερµικά επεξεργασµένα (χονδροαλεσµένα και λεπτοαλεσµένα) άλευρα που παραλήφθηκαν µε εκχύλιση στους 90 ο C, είχαν υψηλότερο ιξώδες από τα εκχυλίσµατα των εµπορικών και εργαστηριακών παξιµαδιών που παρασκευάστηκαν από άλευρα χωρίς υγροθερµική επεξεργασία. Επιπλέον, για τα ζυµάρια από το χονδροαλεσµένο και λεπτοαλεσµένο άλευρο κριθαριού, µε ή χωρίς υγροθερµική επεξεργασία, σε δύο διαφορετικά επίπεδα υγρασίας, µελετήθηκε η ιξωδοελαστική συµπεριφορά τους µε δοκιµές µικρών παραµορφώσεων περιοδικού χαρακτήρα, ερπυσµού-ανάκτησης και χαλάρωσης της τάσης. Η ελαστικότητα, η αντίσταση στην παραµόρφωση και το ιξώδες µηδενικού ρυθµού διάτµησης εξετάσθηκαν µε δοκιµές µικρών παραµορφώσεων και ήταν υψηλότερες για τα ζυµάρια από υγροθερµικά επεξεργασµένα άλευρα σε σύγκριση µε τα άλευρα µάρτυρες. Τα ζυµάρια από τα υγροθερµικά επεξεργασµένα άλευρα (ανάλυση προφίλυφής και δοκιµή χαλάρωσης της τάσης) εµφάνισαν αυξηµένες τιµές σκληρότητας, συνεκτικότητας και αντοχής στη µάσηση, σε σύγκριση µε εκείνα από τα άλευρα-µάρτυρες. Τα ψωµιά που παρασκευάστηκαν από λεπτοαλεσµένα άλευρα εµφάνισαν µεγαλύτερο όγκο και µειωµένη σκληρότητα της ψίχας των παξιµαδιών. Αντιθέτως, η υγροθερµική επεξεργασία του λεπτοαλεσµένου αλευρού είχε δυσµενή επίδραση στον όγκο του ψωµιού και στις παραµέτρους της υφής στα τελικά προϊόντα. xvi

25 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Abstract The objective of this work was to evaluate the effect of traditional Cretan barley rusk making on molecular weight, solubility and viscosity properties of the β-glucans. In this respect, commercial barley rusks from two differents batches of flours and rusks which were made in laboratory were evaluated, using a coarse (d µm) and a fine (d µm) barley flour stream without (control) or with prior autoclaving at two moisture levels. The characteristics of β-glucans from the respective flours (raw materials) were also examined. High performance size exclusion chromatography of the isolated β-glucans from the control flours and the rusks (commercials and laboratory) revealed a significant decrease of β- glucan Mw during rusk making. Instead, autoclaving yielded high Molecular Weight (Mw) β-glucans in the final products when the flours were thermally treated at a moisture level of 13-14% due to the inactivation of the endogenous β-glucanase. Solubility at 90 o C of β-glucans increased from 16-28% in barley flours to 50-53% in the final products, whereas for the coarse and fine flour streams, without (control) or with prior autoclaving at two different moisture levels, increased from 17-38% to 40-68% in the laboratory rusks. Similarly, using an in vitro digestion system of extracting β-glucans at 37 o C, the commercial flours showed aproximately 9-10% extractability, while the extractable barley β-glucans were increased to % in rusks. The rusk extracts (90 o C) from the autoclaved flours, had higher viscosity than those of the commercial rusks and the rusks that were made using flours without prior autoclaving. In addition, the doughs made of the coarse and fine barley flour streams, with or without prior autoclaving at two different moisture levels, were evaluated by texture profile analysis, stress relaxation, oscillatory and creep tests. The elasticity, the resistance to deformation and the zero shear rate viscosity of flour xvii

26 ΠΕΡΙΛΗΨΗ doughs, determined from oscillatory and creep tests, were higher for the autoclaved barley flours than their control counterparts. The hardness of doughs obtained from the heat-treated flours was higher compared to that of non-autoclaved flours. A similar trend was observed for dough chewiness and consistency. Moreover, products made of the fine barley flour stream showed a large loaf volume, decreased hardness of rusks and improved internal crumb structure. However, autoclaving this flour had an adverse impact on loaf volume and the textural properties of the endproduct. xviii

27 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΚΟΠΟΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Οι β-γλυκάνες είναι δοµικοί πολυσακχαρίτες που απαντούν στα κυτταρικά τοιχώµατα του ενδοσπερµίου και της στοιβάδας της αλευρώνης των δηµητριακών σπόρων. Το κριθάρι περιέχει 2,5-11,0% β-γλυκάνες, η βρώµη 2,2-7,8%, η σίκαλη 1,2-3,9%, το σιτάρι 0,4-1,4% και το σόργο 0,1-1,0% (Cui και Wood, 2000). Ανάλογα µε το είδος του δηµητριακού καρπού, υπάρχει µια διαφορετική κατανοµή των β-γλυκανών στο σπόρο (µεταξύ ενδοσπερµίου και φλοιού), γεγονός που επιτρέπει το διαχωρισµό κλασµάτων αλεύρου πλούσιων σε β-γλυκάνες µε σχετικά απλές διεργασίες µηχανικής άλεσης, κοσκινίσµατος ή/και αεροδιαχωρισµού. Η αποδοχή των β-γλυκανών την τελευταία δεκαετία ως βιοενεργά συστατικά έχει αυξήσει την κατανάλωση τροφίµων που περιέχουν δηµητριακούς καρπούς ή κλάσµατα αλεύρων ιδιαίτερα µε τη µορφή των προϊόντων ολικής άλεσης, αλλά και προϊόντων εµπλουτισµένων µε κλάσµατα αλεύρων πλούσιων σε β-γλυκάνες. Οι β-γλυκάνες, της βρώµης και του κριθαριού, ανήκουν στην κατηγορία των διαιτητικών ινών και φαίνεται ότι συµβάλλουν στη µείωση της χοληστερόλης και στην καλύτερη ρύθµιση των µεταγευµατικών επιπέδων της γλυκόζης του αίµατος. Η πλέον κοινά αποδεκτή υπόθεση του µηχανισµού εκδήλωσης υποχοληστεριναιµικής δράσης και των ηπιότερων µεταγευµατικών επιπέδων της γλυκόζης του αίµατος (χαµηλότερος γλυκαιµικός δείκτης), είναι η αύξηση του ιξώδους στο εντερικό περιεχόµενο όταν προϊόντα δηµητριακών µε β-γλυκάνες (κριθαριού, βρώµης) καταναλώνονται από µόνα τους ή ως µέρος των γευµάτων. Συγκεκριµένα, η αύξηση του ιξώδους φαίνεται ότι συντελεί και στη µείωση της απορρόφησης της χοληστερόλης (εντερο-ηπατική κυκλοφορία) αλλά και στη βραδεία απορρόφηση των πεπτών υδατανθράκων (σάκχαρα, άµυλο). Ο βασικός παράγοντας για αυτή τη φυσιολογική δράση είναι η ύπαρξη διαλυτής β-γλυκάνης σε 1

28 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ικανοποιητική συγκέντρωση και µοριακό βάρος ώστε να συµβάλλει στην αύξηση του ιξώδους της τροφής κατά την πέψη. Έτσι, όλοι οι διατροφικοί ισχυρισµοί υγείας που έχουν γίνει αποδεκτοί για τη βιοενεργό δράση των β-γλυκανών, συνήθως ως product-specific claims (FDA, Sweden UK, και Netherlands), αναφέρονται στην ηµερήσια κατανάλωση β-γλυκανών της βρώµης και του κριθαριού σε ποσότητες 3.0γρ., µε ελάχιστη προτεινόµενη ποσότητα ανά γεύµα τα 0,75γρ. Σχετικά µε τις β-γλυκάνες των δηµητριακών καρπών (κριθάρι, βρώµη) είναι σηµαντικό να διασφαλιστεί ότι οι διεργασίες αρτοποίησηςψησίµατος-ξήρανσης του προϊόντος δεν µεταβάλλουν σηµαντικά τη διαλυτότητα (ποσότητα εκχυλίσιµης β-γλυκάνης), το ιξώδες και τα µοριακά χαρακτηριστικά των β-γλυκανών του αλεύρου. Ο σκοπός της παρούσας διατριβής ήταν να διερευνηθεί εάν οι συνήθεις τεχνολογικές διεργασίες που ακολουθούνται στην παραγωγή του κριθαρένιου, παραδοσιακού κρητικού παξιµαδιού τροποποιούν δραστικά τα µοριακά χαρακτηριστικά και τις φυσικές ιδιότητες των β-γλυκανών. Για το σκοπό αυτό µελετήθηκαν εµπορικά κριθαρένια παξιµάδια από 2 διαφορετικές παρτίδες αλεύρων, παξιµάδια που παρασκευάσθηκαν εργαστηριακά από λεπτοαλεσµένο και χονδροαλεσµένο κριθαρένιο αλεύρι, καθώς και παξιµάδια που παρασκευάσθηκαν από το λεπτοαλεσµένο και χονδροαλεσµένο άλευρο κριθαριού µετά από υγροθερµική επεξεργασία σε δύο διαφορετικά επίπεδα υγρασίας. Επιπλέον, µελετήθηκαν οι αντίστοιχες παρτίδες των αλεύρων κριθαριού που χρησιµοποιήθηκαν για την παρασκευή των παραπάνω παξιµαδιών. Αρχικά, εξετάστηκε η δραστηριότητα της ενδογενούς β-γλυκανάσης η οποία είναι υπεύθυνη για τη µείωση του µοριακού βάρους των β-γλυκανών και του ιξώδους των υδατικών διαλυµάτων τους. Στη συνέχεια, µε την εφαρµογή µικρών παραµορφώσεων περιοδικού χαρακτήρα, µελετήθηκε η ρεολογική συµπεριφορά των ζυµαριών από τα µη-επεξεργασµένα άλευρα (µάρτυρας) 2

29 ΕΙΣΑΓΩΓΗ και από τα υγροθερµικά επεξεργασµένα άλευρα. Με την τεχνική της διαφορικής θερµιδοµετρίας σάρωσης (DSC) εξετάσθηκε η πορεία ζελατινοποίησης των ζυµαριών απ όπου υπολογίστηκαν η ενθαλπία και η θερµοκρασία ζελατινοποίησης, καθώς και η θερµοκρασία έναρξης της ζελατινοποίησης κάτω από σταθερό ρυθµό θέρµανσης. Επιπλέον, τα ζυµάρια υποβλήθηκαν σε δοκιµές συµπίεσης αποσυµπίεσης δύο κύκλων παραµόρφωσης (προφίλ ανάλυσης υφής), προκειµένου να εκτιµηθούν εµπειρικές παραµέτροι που καθορίζουν την υφή, όπως είναι η σκληρότητα, η συνεκτικότητα και η προσκολλητικότητα των ζυµαριών, και σε δοκιµές χαλάρωσης, προκειµένου να εκτιµηθεί η ελαστικότητα των ζυµαριών. Επιπλέον, παρασκευάστηκαν παξιµάδια από το λεπτοαλεσµένο αλεύρι, το χονδροαλεσµένο αλεύρι και από τα αντίστοιχα υγροθερµικά επεξεργασµένα άλευρα. Στη συνέχεια, µετρήθηκε ο όγκος των ψωµιών, το χρώµα των παξιµαδιών και εκτιµήθηκε το πορώδες της ψίχας των παξιµαδιών. Επίσης, τα παξιµάδια υποβλήθηκαν σε δοκιµές συµπίεσης µε σκοπό να προσδιοριστεί η σκληρότητά τους. Επιπλέον, εξετάστηκε η εκχυλισιµότητα των β-γλυκανών στα κριθαρένια αλεύρια όπως και στα τελικά προϊόντα στους 90 ο C, και στους 37 ο C κάτω από in vitro συνθήκες προσοµοίωσης της διεργασίας της πέψης, και µελετήθηκε η ρεολογική συµπεριφορά των εκχυλισµάτων των β-γλυκανών από τα άλευρα κριθαριού και τα παξιµάδια. Για να διερευνηθούν οι τυχόν µεταβολές κατά την παραγωγή των παξιµαδιών στο µοριακό βάρος των β-γλυκανών, οι εκχυλισµένοι πολυσακχαρίτες από τα άλευρα και από τα παξιµάδια, χαρακτηρίστηκαν ως προς το µοριακό τους µέγεθος µε χρωµατογραφία κατανοµής µεγέθους υψηλής απόδοσης (HPSEC) σε συνδυασµό µε ανιχνευτή δείκτη διάθλασης (RI). Επιπρόσθετα, µελετήθηκε η ρεολογική συµπεριφορά των αποµονωµένων β-γλυκανών, καθώς και ο βαθµός ενζυµικής αποικοδόµησης του αµύλου στα παξιµάδια κάτω από in vitro συνθήκες προσοµοίωσης της διεργασίας της πέψης. 3

30 ΕΙΣΑΓΩΓΗ 4

31 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ 2. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ 2.1. Εισαγωγή Στις ανεπτυγµένες χώρες οι άνθρωποι τείνουν να καταναλώνουν µεγάλες ποσότητες πεπτών υδατανθράκων και λιπιδίων, συστατικά τα οποία αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης χρόνιων ασθενειών, όπως η παχυσαρκία και οι καρδιαγγειακές παθήσεις. Η βιοµηχανία αντιµετωπίζει την πρόκληση να αναπτύξει νέα, εύγευστα, υψηλής διατροφικής αξίας τρόφιµα που θα είναι εµπλουτισµένα σε βιοενεργά συστατικά, τα οποία µπορούν να προσδώσουν ευεξία και να µειώσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης χρόνιων παθήσεων. Πολλά από αυτά τα τρόφιµα βασίζονται στους δηµητριακούς καρπούς, ολόκληρους ή αλεσµένους, όπως τα προϊόντα δηµητριακών πρωινού και τα αρτοσκευάσµατα. Οι δηµητριακοί καρποί παρέχουν σηµαντικές ποσότητες φυτικών ινών και θρεπτικών συστατικών υψηλής βιοδιαθεσιµότητας, αποτελώντας σηµαντικό κοµµάτι µιας ισορροπηµένης διατροφής. Το κριθάρι είναι το τέταρτο πιο σηµαντικό δηµητριακό στον κόσµο µε βάση την παγκόσµια παραγωγή του (12% της συνολικής παραγωγής δηµητριακών), ακολουθώντας το σιτάρι, το ρύζι και το καλαµπόκι. Η υψηλή προσαρµοστικότητα αυτής της καλλιέργειας σε διάφορα περιβάλλοντα έχει οδηγήσει σε µια παγκόσµια παραγωγή που από την αρχή της δεκαετίας του 1990 υπολογίζεται κατά µέσο όρο σε 147 εκατοµµύρια τόνους (million metric tonne, Mt) ετησίως µε µικρές αυξοµειώσεις από έτος σε έτος. Το κριθάρι ανήκει στο γένος Hordeum. Παράγεται κυρίως στην Ευρώπη, στη Ρωσία και στον Καναδά (Πίνακας 2.1). Παρόλο που στην αρχαιότητα το κριθάρι αποτελούσε βασική τροφή για τον άνθρωπο, σήµερα περίπου τα 2/3 της παραγωγής χρησιµοποιούνται για ζωοτροφές, 5

32 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ και το υπόλοιπο 1/3 για την παραγωγή βύνης και την ποτοποιία. Ωστόσο το ενδιαφέρον του δυτικού κόσµου για ενσωµάτωση κριθαριού στα τρόφιµα έχει ανανεωθεί τελευταία εξαιτίας των ολοένα αυξανόµενων επιστηµονικών µελετών που αποδεικνύουν την υψηλή διατροφική και βιολειτουργική του δράση. Η προσπάθεια ενσωµάτωσης β-γλυκάνης κριθαριού στα διάφορα τρόφιµα σχετίζεται µε τα πολλά ωφέλη που προσφέρει στην ανθρώπινη υγεία. Η βιοµηχανία τροφίµων αντιµετωπίζει αυτή την πρόκληση και την ευκαιρία να αναπτύξει νέα, εύγευστα, ελκυστικά και διατροφοδραστικά προϊόντα βασισµένα στο κριθάρι, τα οποία θα κερδίσουν την αποδοχή των καταναλωτών. Πίνακας 2.1. Παραγωγή κριθαριού (million metric tonne, Mt) Ρωσία 16,7 Καναδάς 12,1 Γερµανία 11,7 Γαλλία 10,4 Ουκρανία 9,3 Τουρκία 9,0 Αυστραλία 6,6 Ηνωµένο Βασίλειο 5,5 Ηνωµένες Πολιτείες 4,6 Σύνολο 138 Πηγή: Food & Argiculture Organisation (FAO) 6

33 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ Το κριθάρι ξεχωρίζει ανάµεσα στους δηµητριακούς καρπούς λόγω της υψηλής περιεκτικότητας του σε διαιτητικές ίνες. Οι συνολικές διαιτητικές ίνες ποικίλουν από 11 έως 34% και οι διαλυτές από 3-20% (Fastnaught, 2001). Το αποφλοιωµένο (pearled) κριθάρι περιέχει 11-20% διαιτητικές ίνες (Fastnaught, 2001; Marconi et al., 2000; Marlett, 1991). Πολλές µελέτες έχουν αναδείξει τη θετική συσχέτιση ανάµεσα στην κατανάλωση τροφών πλούσιων σε διαιτητικές ίνες και στο µειωµένο κίνδυνο ανάπτυξης πολλών ασθενειών όπως οι καρδιαγγειακές παθήσεις. Ο όρος διαιτητικές ίνες χρησιµοποιείται για να περιγράψει µια οµάδα υδατανθράκων οι οποίοι δεν αποικοδοµούνται από τα ένζυµα του πεπτικού συστήµατος. Αντίθετα, η όποια αποικοδόµηση γίνεται στην περιοχή του παχέος εντέρου οφείλεται στη ζυµωτική δράση της εντερικής χλωρίδας. Οι διαιτητικές ίνες συµβάλλουν στην αύξηση του χρόνου παραµονής της τροφής στο πεπτικό σύστηµα (Feldheim και Wisker, 2000), στη µείωση του κινδύνου εµφάνισης του καρκίνου του παχέος εντέρου (Bingham, 1990; Faivre και Bonithon-Kopp, 1999; Hill, 1997), στη µείωση των επίπεδων χοληστερόλης και γλυκόζης στα πλάσµα του αίµατος (Frost et al., 1999; German et al., 1996), και στον περιορισµό των παραγόντων που θεωρούνται υπεύθυνοι για την εµφάνιση της παχυσαρκίας και των καρδιαγγειακών νοσηµάτων (Burley et al., 1987) Σύνθεση κόκκου κριθαριού Ο κόκκος του κριθαριού αποτελείται από το σπέρµα που στο εξωτερικό του φέρει το περικάρπιο και από το κέλυφος (λέπυρα) που συνιστάται από αδιάλυτες διαιτητικές ίνες και πολυφαινόλες, όπως κυτταρίνη, ηµικυτταρίνες και λιγνίνη. Στο εσωτερικό του κόκκου βρίσκεται το ενδοσπέρµιο το οποίο περιβάλλεται από µια λεπτή στοιβάδα κυττάρων αλευρώνης. Ο απολεπυρωµένος κόκκος του κριθαριού αποτελείται κυρίως από υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, λιπίδια και 7

34 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ιχνοστοιχεία. Ο κόκκος του κριθαριού αποτελείται κυρίως από άµυλο 65-68%, 10-17% πρωτεΐνες, 4-9% β-γλυκάνες, 2-3% ελεύθερα λιπίδια και 1,5-2,5% µέταλλα (Czuchajowska et al., 1998; Izydorczyk et al., 2000; Quinde et al., 2004). Το κριθάρι περιέχει µερικά σηµαντικά λιπίδια, όπως τοκοφερόλες και τοκοτριενόλες που έχουν αντιοξειδωτικές ιδιότητες και η συγκέντρωσή τους είναι υψηλότερη στο κριθάρι από ότι σε άλλα σιτηρά. Το κριθάρι είναι µια άριστη πηγή βιταµινών του συµπλέγµατος Β (Madhujith et al., 2006) και περιέχει σηµαντικές ποσότητες φαινολικών συστατικών σε σύγκριση µε άλλους δηµητριακούς καρπούς. Τα φαινολικά συστατικά του καρπού του κριθαριού είναι πολυφαινόλες, πολυανθοκυανίνες και κατεχίνες, που συγκεντρώνονται στα εξωτερικά στρώµατα του σπόρου και στο στρώµα της αλευρώνης. Η οξειδάση της πολυφαινόλης που βρίσκεται στο πιτυρούχο περίβληµα του κριθαριού συµβάλλει στην οξείδωση των φαινολικών συστατικών, µε αποτέλεσµα το σχηµατισµό ενός σκούρου χρώµατος στα τελικά προϊόντα. (Quinde et al., 2004). Υπάρχουν γενικά δύο τύποι κριθαριού, το γυµνό κριθάρι (Hulless) που χρησιµοποιείται κυρίως για την παρασκευή προϊόντων τροφίµων όπως muffins και µπισκότα (Berglund et al., 1992) και το ντυµένο κριθάρι (Hulled) που χρησιµοποιείται κυρίως στην ποτοποιία και τη ζυθοποιία. Στο γυµνό κριθάρι τα λέπυρα αποχωρίζονται µε ευκολία από τον κόκκο κατά τον αλωνισµό, ενώ στο ντυµένο κριθάρι τα λέπυρα είναι σφιχτά και παραµένουν πάνω στο σπόρο. Επιπλέον, δεδοµένου ότι το γυµνό κριθάρι δεν περιέχει λέπυρα, διευκολύνεται η διαδικασία της άλεσης και µπορεί να αλεστεί χρησιµοποιώντας το συµβατικό εξοπλισµό που χρησιµοποιείται στην άλεση του σιταριού, δίνοντας απόδοση περίπου 73% (Bhatty, 1987). Η απόδοση, ωστόσο, επηρεάζεται από την ποικιλία του κριθαριού και από 8

35 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ τις συνθήκες της άλεσης που υιοθετούνται. (Andersson et al., 2003; Izydorczyk et al., 2003; McGuire et al., 1979) Προέλευση β-γλυκανών Οι κύριες πηγές β-γλυκανών που χρησιµοποιούνται στη διατροφή του ανθρώπου είναι η βρώµη και το κριθάρι, ενώ απαντούν σε µικρότερες ποσότητες στη σίκαλη και στο σιτάρι. Οι δύο κύριοι άπεπτοι πολυσακχαρίτες του κριθαριού είναι οι β-γλυκάνες και οι αραβινοξυλάνες. Το µεγαλύτερο ποσοστό των β-γλυκανών του κριθαριού βρίσκεται στα κυτταρικά τοιχώµατα του ενδοσπερµίου (περίπου 75%), ενώ η αλευρώνη έχει µικρότερη συγκέντρωση σε β-γλυκάνες (περίπου 25%) (Henry, 1987). Η ολική περιεκτικότητα των β-γλυκανών στους δηµητριακούς καρπούς εξαρτάται από διάφορους περιβαλλοντικούς παράγοντες και από την ποικιλία (Knuckles et al., 1992; Savin et al., 1997; Yoon et al., 1995; Zhang et al., 2002). Η παρουσία ή η απουσία του λεπύρου στον κόκκο του κριθαριού µετά τη συγκοµιδή του, καθώς και η µακροµοριακή σύσταση του αµύλου (περιεκτικότητα σε αµυλόζη και αµυλοπηκτίνη), αποτελούν τους βασικότερους γενετικούς παράγοντες που επηρεάζουν τη σύσταση του σπόρου. Ποικιλίες κριθαριού µε κηρώδες ενδοσπέρµιο (αµυλοπηκτίνη περίπου 100%) έχουν πιο υψηλά επίπεδα β-γλυκανών στο ενδοσπέρµιο τους από τις µη κηρώδεις ποικιλίες (Yoon et al., 1995). Η συνήθως µικρή αύξηση της περιεκτικότητας των β-γλυκανών στο γυµνό κριθάρι, σε σχέση µε το ντυµένο κριθάρι, έχει αποδοθεί στο γεγονός ότι στο λέπυρο που αποτελεί το 11% του κόκκου, δεν περιέχονται β-γλυκάνες. Ένας από τους πιο σηµαντικούς παράγοντες που επηρεάζει την περιεκτικότητα των β-γλυκανών του κριθαριού είναι η υγρασία του εδάφους κατά τη διάρκεια της ωρίµανσής του. Ξηρασία πριν από τη συγκοµιδή οδηγεί σε υψηλό επίπεδο β-γλυκανών (Bendelow, 1975), ενώ 9

36 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ αντίθετα η αυξηµένη υγρασία προκαλεί µείωση των επιπέδων της β- γλυκάνης (Aman et al., 1989; Stuart et al., 1988). Εποµένως αυξηµένα επίπεδα άρδευσης πριν την συγκοµιδή µειώνουν την περιεκτικότητα σε β- γλυκάνες στο κριθάρι (Güler, 2003) οµή β-γλυκανών Οι β-γλυκάνες των δηµητριακών είναι γραµµικοί οµοπολυσακχαρίτες της β-d-γλυκόζης. Οι µονάδες της β-d-γλυκόζης ενώνονται µε β-(1 4) δεσµούς σε ποσοστό 70% και µε β-(1 3) σε ποσοστό 30% (Bacic και Stone, 1981; Fincher, 1975; Forrest και Wainwright, 1977). Η µοριακή δοµή χαρακτηρίζεται από διαδοχικές οµάδες β-(1 4) ενωµένων γλυκοζιτικών δεσµών οι οποίες διακόπτονται από κάποιο µεµονωµένο β-(1 3) δεσµό (Σχήµα 2.1). Οι συνεχόµενες µονάδες β-(1 4)-D-γλυκόζης µπορούν να φτάσουν µέχρι και τα 14 µόρια, σχηµατίζοντας τµήµατα ολιγοµερών τύπου κυτταρίνης στην αλυσίδα της β- γλυκάνης. Σχήµα 2.1. οµή της β-γλυκάνης Οι β-(1 3) και β-(1 4) δεσµοί δεν κατανέµονται τυχαία στο µόριο της β-γλυκάνης, ούτε ακολουθούν κάποια αυστηρή αλληλουχία. Γενικά, οι β-(1 3) δεσµοί διαταράσσουν την κανονικότητα του µορίου 10

37 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ και διαφοροποιούν το µόριο των β-γλυκανών από αυτό της κυτταρίνης. Σε αυτό τον τύπο δεσµού οφείλεται η διαλυτότητα των β-γλυκανών (Buliga et al., 1986). Για τη διερεύνηση της µοριακής δοµής των β-γλυκανών χρησιµοποιείται ποσοτική ανάλυση µε HPLC των ολιγοσακχαριτών που απελευθερώνονται από τις β-γλυκάνες µετά την υδρολυτική δράση της λιχενάσης (Cui et al., 2000; Dais και Perlin, 1982; Lazaridou και Biliaderis, 2007; Lazaridou et al., 2004; Wood et al., 1991). Το ένζυµο λιχενάση είναι µια (1 3)(1 4)-β-D-γλυκάνη-4-γλυκανοϋδρολάση που δρα εξειδικευµένα, διασπώντας τους β (1 4) γλυκοζιτικούς δεσµούς των 3-Ουποκατεστηµένων µονάδων γλυκόζης των β-γλυκανών και απελευθερώνοντας όλα τα ολιγοµερή µε διαφορετικό βαθµό πολυµερισµού (DP). Τα κυριότερα προϊόντα της υδρόλυσης των β-γλυκανών είναι DP3 και DP4 και σε µικρότερες αναλογίες ολιγοµερή κυτταρίνης µε µεγαλύτερο βαθµό πολυµερισµού, DP 5 (Σχήµα 2.2). Αυτά τα ολιγοµερή κυτταρίνης προέρχονται από περιοχές της β-γλυκάνης που έχουν περισσότερες από τρεις διαδοχικές µονάδες γλυκόζης ενωµένες µε β (1 4) δεσµούς. Γενικά, ο βαθµός πολυµερισµού των ολιγοµερών τύπου κυτταρίνης µε DP 5 ποικίλει ανάµεσα στο 5 και 20 µε τα DP5, DP6 και 9 να είναι τα επικρατέστερα (Izydorczyk et al., 1998a; Izydorczyk et al., 1998b; Lazaridou et al., 2004; Wood et al., 1994a). Οι διαφορές στο ποσοστό των DP3 και DP4 που παρατηρούνται στην αλυσίδα των β-γλυκανών στους διάφορους δηµητριακούς καρπούς αντανακλούν στις διαφορές στη µοριακή αναλογία DP3:DP4. Στο σιτάρι η αναλογία αυτή είναι η υψηλότερη, 3,0-4,5, στο κριθάρι 1,8-3,5, στη σίκαλη 1,9-3,0, και στη βρώµη 1,5-2,3. Αυτή η αναλογία θεωρείται ως ένα µοριακό αποτύπωµα της δοµής των β-γλυκανών των δηµητριακών καρπών. 11

38 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ Μονάδα κελλοτρίοζης. 4 G 1 4 G 1 3 G 1 4 G 1 4 G 1 Μονάδα κελλοτετραόζης 3 G 1 4 G 1 4 G 1 4 G 1 Τµήµατα κυτταρίνης (n 3) 3 G 1 [ 4 G 1 ] n 4 G 1 3 G 1 4 G 1. Λιχενάση 4 G 1 4 G 4 G 1 4 G 1 4 G [ 4 G 1 ] n 4 G 1 3 G G G 1 DP 3 DP 4 DP 5 Σχήµα 2.2. Γενικευµένη µοριακή δοµή β-γλυκανών δηµητριακών και αποικοδόµησή τους από τη λιχενάση. Τα διακεκοµµένα βέλη δείχνουν τις θέσεις υδρόλυσης από τη λιχενάση στην αλυσίδα του πολυσακχαρίτη. G: µονάδα β-d-γλυκοπυρανόζης, DP3: 3- O-β-κελλοβιόζη-D-γλυκόζη, DP4: 3-O-β-κελλοτριόζη-Dγλυκόζη, DP 5: ολιγοσακχαρίτες τύπου κελλοδεξτρίνης που περιέχουν παραπάνω από τρεις διαδοχικές β-(1 4) µονάδες γλυκόζης (Lazaridou και Biliaderis, 2007). ιαφορές στην αναλογία DP3:DP4 µπορεί να παρατηρηθεί και σε β-γλυκάνες από διαφορετικές ποικιλίες κριθαριού. Το γεγονός αυτό θα µπορούσε να αποδοθεί σε γενοτυπικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες (Jiang και Vasanthan, 2000; Miller et al., 1993; Storsley et al., 2003; Wood et al., 2003). Οι Storsley et al. (2003) µελέτησαν τη µοριακή δοµή των β- γλυκανών που παρελήφθησαν µε υδατική εκχύλιση στους 45 ο C και στους 95 ο C από καναδικές ποικιλίες κριθαριού µε διαφορετική σύσταση αµύλου, 12

39 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ και βρέθηκε ότι οι β-γλυκάνες που εκχυλίστηκαν από κηρώδεις ποικιλίες κριθαριού είχαν υψηλότερη αναλογία DP3:DP4 (3,1-3,2) σε σχέση µε τις ποικιλίες που έχουν κανονική σύσταση αµύλου (2,5-2,9) ή υψηλή περιεκτικότητα σε αµυλόζη (2,8-3,1). Σε παρόµοια αποτελέσµατα κατάληξαν και άλλοι ερευνητές (Jiang και Vasanthan, 2000; Wood et al., 2003), οι οποίοι επίσης µελέτησαν καναδικές ποικιλίες κριθαριού, και ανέφεραν υψηλότερη αναλογία DP3:DP4 για τις β-γλυκάνες που προέρχονταν από κηρώδεις ποικιλίες σε σχέση µε ποικιλίες που χαρακτηρίζονται από µη κηρώδεις γενότυπους. Επιπλέον, η αναλογία των DP3:DP4 στις β-γλυκάνες από τη βρώµη και το κριθάρι που βρίσκονται στη στοιβάδα της αλευρώνης, είναι υψηλότερη σε σχέση µε αυτή που βρίσκεται στα κυτταρικά τοιχώµατα του ενδοσπερµίου. Τέλος, η περιεκτικότητα των β-γλυκανών δηµητριακών καρπών σε κυτταρινικά ολιγοµερή µε υψηλό βαθµό πολυµερισµού δε διαφέρει ανάµεσα στα διάφορα γένη των δηµητριακών καρπών, µε τις κυριότερες διαφορές να παρατηρούνται ανάµεσα σε β-γλυκάνες από διαφορετικές βοτανικές ποικιλίες (Cui et al., 2000; Lazaridou et al., 2004a; Wood et al., 1991). Το ποσοστό των DP3 στη β-γλυκάνη για το σιτάρι κυµαίνεται µεταξύ 67-72%, ενώ στο κριθάρι και στη βρώµη σε ποσοστά 52-69% και 34-41%, αντίστοιχα. Τέλος, όσον αφορά στο ποσοστό DP4 στις β- γλυκάνες, στο σιτάρι κυµαίνεται από 21-24%, στο κριθάρι από 25-33% και στη βρώµη από 34-41% Εµπλουτισµός των αλεύρων σε β-γλυκάνες Η παραγωγή κλασµάτων αλεύρων εµπλουτισµένων σε β-γλυκάνες µπορεί να γίνει είτε µε ξηρή είτε µε υγρή µέθοδο. Η ξηρή µέθοδος περιλαµβάνει την απόξεση του φλοιού (pearling), την ξηρή άλεση και έπειτα την κοσκίνηση ή/και τον αεροδιαχωρισµό αυτών των κλασµάτων (air classification) (Izydorczyk et al., 2003; Knuckles και Chiu, 1995; 13

40 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ Vasanthan και Bhatty, 1995), ενώ η υγρή µέθοδος περιλαµβάνει υγρή άλεση και κοσκίνιση ή διάφορα πρωτόκολλα εκχύλισης χρησιµοποιώντας διαφορετικά συστήµατα διαλυτών (Beer et al., 1996; Bhatty, 1995; Cavallero et al., 2002; Jaskari et al., 1995; Wood et al., 1989). Με την ξηρή µέθοδο παραλαµβάνονται κλάσµατα αλεύρων µε περιεκτικότητα σε β-γλυκάνες 8-30%, ενώ µε την υγρή µέθοδο είναι δυνατόν να παραληφθούν συµπυκνώµατα β-γλυκανών µε περιεκτικότητα έως 95%. Η ανοµοιόµορφη κατανοµή των διαφόρων συστατικών στον κόκκο των δηµητριακών επιτρέπει την κλασµάτωσή του µε φυσικά µέσα σε προϊόντα εµπλουτισµένα στα διάφορα συστατικά του, συµπεριλαµβανοµένων των β-γλυκανών και των αραβινοξυλανών (Izydorczyk et al., 2000). Μια τέτοια φυσική διεργασία είναι η απόξεση του πιτυρούχου περιβλήµατος του κριθαριού. Η απόξεση είναι ο πιο παραδοσιακός τρόπος φυσικής επεξεργασίας του κριθαριού. Η απόξεση του φλοιού µειώνει το περιεχόµενο σε αδιάλυτες διαιτητικές ίνες, πρωτεΐνες και τέφρα, αλλά αυξάνει το ποσοστό του αµύλου και της β- γλυκάνης λόγω της αποµάκρυνσης των εξωτερικών στρωµάτων συµπεριλαµβανόµενου του περικαρπίου, του περισπερµίου, του πιτύρου και του εµβρύου τα οποία είναι πλούσια σε αδιάλυτες διαιτητικές ίνες, πρωτεΐνες, τέφρα και λιπίδια, και είναι φτωχότερα σε άµυλο και β- γλυκάνες σε σχέση µε το ενδοσπέρµιο. Εποµένως, λόγω της υψηλής περιεκτικότητας σε β-γλυκάνη των κυτταρικών τοιχωµάτων του ενδοσπερµίου του κριθαριού, η απόξεση συµβάλλει στην παραλαβή κλασµάτων αλεύρου µε υψηλό ποσοστό β-γλυκάνης (Czuchajowska et al., 1998; Klamczynski et al., 1998). Η παραλαβή των εµπλουτισµένων κλασµάτων σε β-γλυκάνες από άλευρο κριθαριού µπορεί να επιτευχθεί µε ξηρή άλεση του απολεπυρωµένου κριθαριού και κοσκίνηση, µε άλεση σε µύλο απόξεσης (Knuckles et al., 1992) ή άλεση σε σφυρόµυλο (Yoon et al., 1995), 14

41 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ οδηγώντας όµως στην παραγωγή κλασµάτων β-γλυκάνης µε ποσοστό λιγότερο από 5%. Η παραγωγή κλασµάτων αλεύρου από κριθάρι εµπλουτισµένων σε β-γλυκάνες έχει επιτευχθεί και σε κυλινδρόµυλους, αν και για το κριθάρι δεν υπάρχει µεγάλη παράδοση όσον αφορά αυτό το τύπο άλεσης σε σύγκριση µε το σιτάρι. Παρόλα αυτά, η άλεση του κριθαριού σε κυλινδρόµυλο, ιδιαίτερα των ποικιλιών µε υψηλή περιεκτικότητα σε β- γλυκάνες, αποτελεί µια τεχνολογική πρόκληση. Για το χονδρό πίτυρο (bran) του κριθαριού συχνά γίνεται η υπόθεση ότι, όπως και το χονδρό πίτυρο του σιταριού, αποτελείται από το περικάρπιο, το εξωσπέρµιο, το φύτρο και τα στρώµατα της αλευρώνης και της υποαλευρώνης. Ωστόσο, η σύνθεση αυτού του κλάσµατος µπορεί να διαφέρει, διότι το πίτυρο του κριθαριού είναι πιο εύθρυπτο και πιο έντονα προσκολληµένο στο ενδοσπέρµιο σε σύγκριση µε το πίτυρο του σιταριού, µε αποτέλεσµα το θρυµµατισµό του κατά την άλεση και την απελευθέρωσή του στο κλάσµα του αλεύρου. Αυτή η επιµόλυνση του αλεύρου µε πίτυρο µπορεί να µετριαστεί εάν προηγηθεί επιφανειακή απόξεση πριν την άλεση, ώστε να αποµακρυνθεί το περικάρπιο σε µεγάλο βαθµό (Izydorczyk et al., 2003). Η απόδοση του κλάσµατος του αλεύρου που παραλαµβάνεται από άλεση σε κυλινδρόµυλο είναι 30-75%. Ο πιο σηµαντικός παράγοντας που επηρεάζει την απόδοση του αλεύρου είναι ο γενότυπος του κριθαριού και πιο συγκεκριµένα η αρχική περιεκτικότητα του κόκκου σε β-γλυκάνες (Bhatty, 1999). Γενότυποι κριθαριού µε υψηλά επίπεδα β-γλυκάνης αντιστέκονται στη µείωση του µεγέθους των τεµαχιδίων σε κυλινδρόµυλους κατά τη διάρκεια της άλεσης, µε αποτέλεσµα τη χαµηλότερη τελική απόδοση σε αλεύρι και υψηλότερη απόδοση σε κλάσµατα που αποτελούνται από σωµατίδια µεγαλύτερου µεγέθους από ότι οι γενότυποι κριθαριού µε χαµηλή συγκέντρωση σε β-γλυκάνη. Τα παχιά κυτταρικά τοιχώµατα των γενοτύπων κριθαριού µε υψηλή συγκέντρωση β- 15

42 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ γλυκάνης είναι αρκετά ελαστικά και αντιστέκονται στη θραύση κατά την άλεση, παρουσιάζοντας έτσι δυσκολία στο να διαχωριστούν από τους αµυλόκοκκους (Izydorczyk et al., 2003). Η χρησιµοποίηση λείων κυλινδροµηχανών µειώσεως, πρέπει να αποφεύγεται για γενότυπους υψηλής περιεκτικότητας σε β-γλυκάνες, διότι η κατανάλωση ενέργειας είναι κατά πολύ υψηλότερη από ότι στις τραχιές κυλινδροµηχανές µειώσεως, και η χρησιµοποίησή τους θα πρόσφερε πολύ µικρό πλεονέκτηµα, όσον αφορά την απόδοση ή τη σύνθεση των κλασµάτων της άλεσης (Kletke et al., 2008). Σηµαντικό ρόλο για την άλεση του κριθαριού σε κυλινδρόµυλο παίζει και η διαφορική ταχύτητα και η σχετική τοποθέτηση των κυλίνδρων (Kletke et al., 2008). Καθώς η διαφορική ταχύτητα αυξάνεται, η ενέργεια άλεσης και η τελική απόδοση σε αλεύρι αυξάνεται. Η οξεία προς οξεία τοποθέτηση των κυλίνδρων καταναλώνει λιγότερη ενέργεια και αποδίδει πιο αδρόκοκκα κλάσµατα σε σχέση µε την αµβλεία προς αµβλεία τοποθέτηση των κυλίνδρων. Πολλές φορές ως µέτρο για την αποτελεσµατικότητα της άλεσης κριθαριού σε κυλινδρόµυλο χρησιµοποιείται η απόδοση του κλάσµατος του αλεύρου, το ίδιο δηλαδή µέτρο που χρησιµοποιείται και για την άλεση του σιταριού. Το κλάσµα του αλεύρου ωστόσο που προκύπτει από την άλεση του κριθαριού είναι πλούσιο σε άµυλο και έχει σχετικά µικρή περιεκτικότητα σε β-γλυκάνες. Από την άλλη πλευρά, η συγκέντρωση των β-γλυκανών είναι κατά πολύ υψηλότερη, µερικές φορές παραπάνω απ ότι στο κριθαρένιο αλεύρι ολικής αλέσεως, στο επονοµαζόµενο κλάσµα του µετρίου πιτύρου (shorts) (Andersson et al., 2003; Flores et al., 2005; Izydorczyk et al., 2003; Sundberg και Aman, 1994). Στο σιτάρι αυτό το κλάσµα αποτελείται κυρίως από λεπτοτεµαχισµένο πίτυρο, ενώ στο κριθάρι το µέτριο πίτυρο συνίσταται κυρίως από τεµάχια των κυτταρικών τοιχωµάτων του ενδοσπερµίου (Izydorczyk et al., 2005). Επειδή οι β- γλυκάνες, όπως έχει προαναφερθεί, αποτελούν τα βασικότερα δοµικά 16

Καλλιεργούνται πολλές ποικιλίες σιταριών, οι οποίες χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: α) σε σκληρά σιτάρια τα οποία έχουν υψηλότερο ποσοστό σε πρωτεΐνη

Καλλιεργούνται πολλές ποικιλίες σιταριών, οι οποίες χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: α) σε σκληρά σιτάρια τα οποία έχουν υψηλότερο ποσοστό σε πρωτεΐνη Δημητριακά Δημητριακά ή σιτηρά είναι αποξηραμένοι ώριμοι καρποί φυτών. Τα πιο σημαντικά δημητριακά είναι το σιτάρι ή σίτος, το ρύζι, το καλαμπόκι ή αραβόσιτος, το κριθάρι, η σίκαλη και η βρώμη. Ο κόκκος

Διαβάστε περισσότερα

Βιοχημεία Τροφίμων Ι. Ενότητα 7 η Δημητριακά Ι (μέρος α) Όνομα καθηγητή: Έφη Τσακαλίδου. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων & Διατροφής του Ανθρώπου

Βιοχημεία Τροφίμων Ι. Ενότητα 7 η Δημητριακά Ι (μέρος α) Όνομα καθηγητή: Έφη Τσακαλίδου. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων & Διατροφής του Ανθρώπου Βιοχημεία Τροφίμων Ι Ενότητα 7 η Δημητριακά Ι (μέρος α) Όνομα καθηγητή: Έφη Τσακαλίδου Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων & Διατροφής του Ανθρώπου Στόχοι ενότητας Κατανόηση της δομής και της σύστασης του σπόρου

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ. Τι είναι οι υδατάνθρακες;

ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ. Τι είναι οι υδατάνθρακες; ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ Τι είναι οι υδατάνθρακες; Οι υδατάνθρακες είναι τα νομίσματα ενέργειας του σώματός μας. Τα περισσότερα τρόφιμα που τρώμε καθημερινά αποτελούνται από υδατάνθρακες. Ο οργανισμός μας, σπα τους

Διαβάστε περισσότερα

ΑΜΥΛΟ Ζελατινοποίηση αμύλου. Άσκηση 4 η Εργαστήριο Χημείας και Τεχνολογίας Τροφίμων

ΑΜΥΛΟ Ζελατινοποίηση αμύλου. Άσκηση 4 η Εργαστήριο Χημείας και Τεχνολογίας Τροφίμων ΑΜΥΛΟ Ζελατινοποίηση αμύλου Άσκηση 4 η Εργαστήριο Χημείας και Τεχνολογίας Τροφίμων Θεωρητικό μέρος Υδατάνθρακες Άμυλο Ζελατινοποίηση αμύλου Υδατάνθρακες Αποτελούνται από: Άνθρακα (C) Οξυγόνο (O) Υδρογόνο

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΑΜΥΛΟ ΚΑΙ ΑΡΤΟΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΑΜΥΛΟ ΚΑΙ ΑΡΤΟΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΑΜΥΛΟ ΚΑΙ ΑΡΤΟΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ Βιοσύνθεση και χημική δομή Είναι ένας από τους σπουδαιότερους φυσικούς υδατάνθρακες. Δομείται στα πλαστίδια των φυτικών κυττάρων που ονομάζονται

Διαβάστε περισσότερα

Βιοχημεία Τροφίμων Ι. Ενότητα 7 η Δημητριακά Ι (μέρος α) Όνομα καθηγητή: Έφη Τσακαλίδου. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων & Διατροφής του Ανθρώπου

Βιοχημεία Τροφίμων Ι. Ενότητα 7 η Δημητριακά Ι (μέρος α) Όνομα καθηγητή: Έφη Τσακαλίδου. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων & Διατροφής του Ανθρώπου Βιοχημεία Τροφίμων Ι Ενότητα 7 η Δημητριακά Ι (μέρος α) Όνομα καθηγητή: Έφη Τσακαλίδου Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων & Διατροφής του Ανθρώπου Στόχοι ενότητας Κατανόηση της δομής και της σύστασης του σπόρου

Διαβάστε περισσότερα

ΣΙΤΗΡΑ & ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΟΥΣ. Επικ.. Καθηγήτρια Χημείας & Τεχνολογίας Τροφίμων Τμήμα Χημείας, Παν/μιο Πάτρα 2018

ΣΙΤΗΡΑ & ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΟΥΣ. Επικ.. Καθηγήτρια Χημείας & Τεχνολογίας Τροφίμων Τμήμα Χημείας, Παν/μιο Πάτρα 2018 ΣΙΤΗΡΑ & ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΟΥΣ Αργυρώ Μπεκατώρου Επικ.. Καθηγήτρια Χημείας & Τεχνολογίας Τροφίμων Τμήμα Χημείας, Παν/μιο Πατρών Πάτρα 2018 Εισαγωγή Τα σιτηρά (δημητριακά) είναι από τα σημαντικότερα βασικά τρόφιμα

Διαβάστε περισσότερα

Γλουτένη. γλοιαδίνη + γλουτενίνη = γλουτένη

Γλουτένη. γλοιαδίνη + γλουτενίνη = γλουτένη 1 2 Γλουτένη Γλουτένη η πλαστική και ελαστική μάζα που προκύπτει, όταν κατά την πλύση του αλεύρου που προέρχεται από σιτάρι, σίκαλη ή κριθάρι απομακρυνθούν το άμυλο και οι υδατοδιαλυτές πρωτεΐνες. Δισουλφιδικοί

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ. Πηκτίνες

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ. Πηκτίνες ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Πηκτίνες Γενικά Πολυσακχαρίτης ο οποίος βρίσκεται σε διάφορες συγκεντρώσεις στα κυτταρικά τοιχώματα των ανώτερων φυτικών ιστών μαζί με την κυτταρίνη. Η πηκτίνη

Διαβάστε περισσότερα

Επίδραση της σύστασης του σκληρού σίτου στην ποιότητα του ψωμιού και των ζυμαρικών.

Επίδραση της σύστασης του σκληρού σίτου στην ποιότητα του ψωμιού και των ζυμαρικών. Επίδραση της σύστασης του σκληρού σίτου στην ποιότητα του ψωμιού και των ζυμαρικών. Ρεπάνης Μανώλης Προϊστάμενος Διαχείρισης Ποιότητας Μέλισσα Κίκιζας ΑΒΕΕΤ Αθήνα 28-2-2-015 Εισαγωγή ΣΚΛΗΡΟ ΣΙΤΑΡΙ (Triticum

Διαβάστε περισσότερα

Διαιτητικές ίνες Είδη, ταξινόμηση και επίδραση στο έντερο

Διαιτητικές ίνες Είδη, ταξινόμηση και επίδραση στο έντερο Διαιτητικές ίνες Είδη, ταξινόμηση και επίδραση στο έντερο Μ. Γιαννακούλια Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήμα Επιστ. Διαιτολογίας Διατροφής, Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Ποιές είναι οι διαιτητικές ίνες; Κυρίως ουσίες

Διαβάστε περισσότερα

Betamalt 25 FBD. Ένζυµα και βυνάλευρο βασικές πληροφορίες

Betamalt 25 FBD. Ένζυµα και βυνάλευρο βασικές πληροφορίες Betamalt 25 FBD Αµυλολυτικό φυτικό συµπύκνωµα για τη βελτίωση των αρτοποιητικών ιδιοτήτων των αλεύρων σίτου και σίκαλης και τη µείωση του Falling Number. Ένζυµα και βυνάλευρο βασικές πληροφορίες Σε όλα

Διαβάστε περισσότερα

(dietary fiber, nonnutritive fiber)

(dietary fiber, nonnutritive fiber) KΥΤΤΑΡΙΝΗ - ΦΥΤΙΚΕΣ ΙΝΕΣ Στα τρόφιμα, παράλληλα με τους υδατάνθρακες που πέπτονται στον ανθρώπινο οργανισμό (δηλαδή που υδρολύονται, απορροφώνται και μεταβολίζονται κατά τα γνωστά), υπάρχουν και υδατάνθρακες

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΑΜΥΛΟ ΚΑΙ ΑΡΤΟΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΑΜΥΛΟ ΚΑΙ ΑΡΤΟΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΑΜΥΛΟ ΚΑΙ ΑΡΤΟΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ Βιοσύνθεση και χημική δομή Είναι ένας από τους σπουδαιότερους φυσικούς υδατάνθρακες. Δομείται στα πλαστίδια των φυτικών κυττάρων που ονομάζονται

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ. Πηκτίνες

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ. Πηκτίνες ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Πηκτίνες Γενικά Πολυσακχαρίτης ο οποίος βρίσκεται σε διάφορες συγκεντρώσεις στα κυτταρικά τοιχώματα των ανώτερων φυτικών ιστών μαζί με την κυτταρίνη. Η πηκτίνη

Διαβάστε περισσότερα

ΣΙΤΗΡΑ & ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΟΥΣ. Επικ.. Καθηγήτρια Χημείας & Τεχνολογίας Τροφίμων Τμήμα Χημείας, Παν/μιο Πάτρα 2017

ΣΙΤΗΡΑ & ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΟΥΣ. Επικ.. Καθηγήτρια Χημείας & Τεχνολογίας Τροφίμων Τμήμα Χημείας, Παν/μιο Πάτρα 2017 ΣΙΤΗΡΑ & ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΤΟΥΣ Αργυρώ Μπεκατώρου Επικ.. Καθηγήτρια Χημείας & Τεχνολογίας Τροφίμων Τμήμα Χημείας, Παν/μιο Πατρών Πάτρα 2017 Εισαγωγή Τα σιτηρά (δημητριακά) είναι από τα σημαντικότερα βασικά τρόφιμα

Διαβάστε περισσότερα

Μέχρι σήµερα γνωρίζατε ότι η κατανάλωση ψωµιού είναι µία απολαυστική και θρεπτική συνήθεια. Από σήµερα η αγαπηµένη σας αυτή καθηµερινή συνήθεια µπορεί να παρέχει στον οργανισµό ακόµη περισσότερα θρεπτικά

Διαβάστε περισσότερα

Ακρυλαμίδιο

Ακρυλαμίδιο Ακρυλαμίδιο 2002-2018 Το 2002: Σουηδοί επιστήμονες δημοσίευσαν ευρήματα για τον σχηματισμό ακρυλαμιδίου κατά τη διάρκεια παρασκευής τηγανητών και ψημένων τροφίμων Το 2002: Ο WHO αναγνώρισε την παρουσία

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΟΦΟΓΝΩΣΙΑ. Υπεύθυνος Καθηγητής: Παπαμιχάλης Αναστάσιος

ΤΡΟΦΟΓΝΩΣΙΑ. Υπεύθυνος Καθηγητής: Παπαμιχάλης Αναστάσιος ΤΡΟΦΟΓΝΩΣΙΑ Υπεύθυνος Καθηγητής: Παπαμιχάλης Αναστάσιος ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΘΡΕΠΤΙΚΩΝ ΥΛΩΝ Υδατάνθρακες Λίπη Πρωτεΐνες Νερό Ανόργανα συστατικά Βιταμίνες Υπευθ. Καθηγητής: Παπαμιχάλης Αναστάσιος ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ Οι

Διαβάστε περισσότερα

«Η επιτραπέζια ελιά ως λειτουργικό προϊόν- Μια νέα προσέγγιση»

«Η επιτραπέζια ελιά ως λειτουργικό προϊόν- Μια νέα προσέγγιση» «Η επιτραπέζια ελιά ως λειτουργικό προϊόν- Μια νέα προσέγγιση» Ευστάθιος Ζ. Πανάγου - Σταµατούλα Μπονάτσου Τµήµα Επιστήµης Τροφίµων & Διατροφής του Ανθρώπου Τι είναι τα λειτουργικά τρόφιµα; «Λειτουργικό

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ. Ένζυµα

ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ. Ένζυµα ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ Ένζυµα Τα ένζυµα είναι πρωτεϊνικά µόρια που έχουν την ικανότητα να καταλύουν αντιδράσεις. Οι αντιδράσεις αυτές µπορούν να πραγµατοποιηθούν και χωρίς την παρουσία των ενζύµων. Όµως µε την

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ: ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ-Ι ΙΟΤΗΤΕΣ-ΡΕΟΛΟΓΙΑ-ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ- ΠΟΙΟΤΗΤΑ- ΣΥΚΕΥΑΣΙΑ

ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ: ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ-Ι ΙΟΤΗΤΕΣ-ΡΕΟΛΟΓΙΑ-ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ- ΠΟΙΟΤΗΤΑ- ΣΥΚΕΥΑΣΙΑ E. M. ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ: ΣΥΣΤΑΤΙΚΑ-Ι ΙΟΤΗΤΕΣ-ΡΕΟΛΟΓΙΑ-ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΑ- ΠΟΙΟΤΗΤΑ- ΣΥΚΕΥΑΣΙΑ Κ. Τζιά, Π. Ταούκης, Β. Ωραιοπούλου ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΑΡΑ

Διαβάστε περισσότερα

Εµπλουτισµός επιτραπέζιας ελιάς µε φαινολικά συστατικά

Εµπλουτισµός επιτραπέζιας ελιάς µε φαινολικά συστατικά Εµπλουτισµός επιτραπέζιας ελιάς µε φαινολικά συστατικά ρ. Ιωάννης Τσάκνης Κοσµήτορας Σχολής Τεχνολογίας Τροφίµων & ιατροφής 1 ΣΚΟΠΟΣΜΕΛΕΤΗΣ Μελετήθηκε η δυνατότητα προσθήκης συγκεκριμένων πολυφαινολών(ελευρωπαΐνη

Διαβάστε περισσότερα

Μεσογειακή Διατροφή Τι γνωρίζουμε για αυτή;

Μεσογειακή Διατροφή Τι γνωρίζουμε για αυτή; Μεσογειακή Διατροφή Τι γνωρίζουμε για αυτή; Στις αρχές της δεκαετίας του 1950 ξεκίνησε μία μεγάλη έρευνα, γνωστή ως η μελέτη των 7 χωρών, όπου μελετήθηκαν οι διατροφικές συνήθειες ανθρώπων από τις εξής

Διαβάστε περισσότερα

ΔΠΘ - Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΒΛΑΣΤΗΣΗ ΤΩΝ ΣΠΕΡΜΑΤΩΝ

ΔΠΘ - Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΒΛΑΣΤΗΣΗ ΤΩΝ ΣΠΕΡΜΑΤΩΝ ΔΠΘ - Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΒΛΑΣΤΗΣΗ ΤΩΝ ΣΠΕΡΜΑΤΩΝ Θερινό εξάμηνο 2011 ΣΠΕΡΜΑΤΟΦΥΤΑ Τα πιο διαδεδομένα είδη της γήινης βλάστησης βάση διατροφής

Διαβάστε περισσότερα

Υδατάνθρακες και διατροφή. Καράτζη Καλλιόπη, PhD Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο

Υδατάνθρακες και διατροφή. Καράτζη Καλλιόπη, PhD Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Υδατάνθρακες και διατροφή Καράτζη Καλλιόπη, PhD Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Υδατάνθρακες Βιολογικός ρόλος Πηγή ενέργειας (η ευκολότερη, οικονομικότερη και πιο εύκολα διαθέσιμη) Ταξινόμηση Μονοσακχαρίτες Δισακχαρίτες

Διαβάστε περισσότερα

TERMS USED IN STANDARDIZAfiON OF CHEMICAL FOOD ANALYSIS SUMMARY

TERMS USED IN STANDARDIZAfiON OF CHEMICAL FOOD ANALYSIS SUMMARY ΑΠΟΔΟΣΗ ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΩΝ ΟΡΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΤΥΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΧΗΜΙΚΩΝ ΑΝΑΛΥΣΕΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Τεχνική Επιτροπή ΕΛΟΤ 85 "Τρόφιμα", Κ. Τζιά, I. Σαριδάκης ΠΕΡΙΛΗΨΗ Το αντικείμενο της εργασίας είναι η απόδοση των

Διαβάστε περισσότερα

Άλευρα Αρτοποιίας. Από το 1928 στο πλευρό του αρτοποιού µε εξειδικευµένα άλευρα για κάθε χρήση.

Άλευρα Αρτοποιίας. Από το 1928 στο πλευρό του αρτοποιού µε εξειδικευµένα άλευρα για κάθε χρήση. Άλευρα Αρτοποιίας Από το 1928 στο πλευρό του αρτοποιού µε εξειδικευµένα άλευρα για κάθε χρήση. Άλευρα Αρτοποιίας Τ.70 & Τ.55 T.70 " ΥΝΑΤΟ": αλεύρι Τ.70 για κυλινδρισµένο και χειροποίητο ψωµί. T.70 "ΑΠΑΛΟ":

Διαβάστε περισσότερα

ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 7. ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ. Δομή Ξύλου - Θεωρία. Στέργιος Αδαμόπουλος

ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 7. ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ. Δομή Ξύλου - Θεωρία. Στέργιος Αδαμόπουλος ΔΟΜΗ ΞΥΛΟΥ 7. ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΞΥΛΟΥ Ανόργανα συστατικά Ανόργανα συστατικά % ξηρού βάρους ξύλου C 49-50 H 6 O 44-45 N 0,1-1,0 Τέφρα* 0,2-1,0 (σε ορισμένα τροπικά είδη μέχρι 5) * διάφορα μεταλλικά στοιχεία

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη προσδιορισµού δοµής

Μελέτη προσδιορισµού δοµής Δισακχαρίτες Μελέτη προσδιορισµού δοµής 1. Είναι ανάγων ή όχι; 2. Ταυτοποίηση µονοσακχαριτών που προκύπτουν µε όξινη υδρόλυση ή ενζυµική διάσπαση 3. Εύρεση είδους γλυκοζιτικού δεσµού µε ένζυµα Μαλτάση

Διαβάστε περισσότερα

«Άλεση σίτου με πεπιεσμένο αέρα Επίδραση της κοκκομετρίας αλεύρου στις λειτουργικές ιδιότητες ζυμαριού και ψωμιού»

«Άλεση σίτου με πεπιεσμένο αέρα Επίδραση της κοκκομετρίας αλεύρου στις λειτουργικές ιδιότητες ζυμαριού και ψωμιού» ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΠΟΝΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Γ. ΒΟΥΡΗ Πτυχιούχου Γεωπόνου «Άλεση σίτου με πεπιεσμένο αέρα Επίδραση της κοκκομετρίας αλεύρου

Διαβάστε περισσότερα

ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΩΝ ΓΕΩΠΟΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΦΥΤΩΝ. Ανίχνευση αμύλου σε φυτικούς ιστούς με διάλυμα ιωδίου. ΔΗΜΟΥ ΔΗΜΗΤΡΑ Δρ.

ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΩΝ ΓΕΩΠΟΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΦΥΤΩΝ. Ανίχνευση αμύλου σε φυτικούς ιστούς με διάλυμα ιωδίου. ΔΗΜΟΥ ΔΗΜΗΤΡΑ Δρ. ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΩΝ ΓΕΩΠΟΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΦΥΤΩΝ Ανίχνευση αμύλου σε φυτικούς ιστούς με διάλυμα ιωδίου ΔΗΜΟΥ ΔΗΜΗΤΡΑ Δρ. Γεωπόνος Ανίχνευση αμύλου σε φυτικούς ιστούς με διάλυμα ιωδίου Γενικά Το άμυλο

Διαβάστε περισσότερα

Απώλειες των βιταμινών κατά την επεξεργασία των τροφίμων

Απώλειες των βιταμινών κατά την επεξεργασία των τροφίμων Απώλειες των βιταμινών κατά την επεξεργασία των τροφίμων Αποφλοίωση και καθαρισμός Πολλά φυτικά προϊόντα π.χ, μήλα, πατάτες χρειάζονται αποφλοίωση ή καθαρισμό μερικών τμημάτων τους πριν από την κατεργασία.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΕΙΓΜΑΤΑ - ΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ. ΕΡΗ ΜΠΙΖΑΝΗ 4 ΟΣ ΟΡΟΦΟΣ, ΓΡΑΦΕΙΟ

ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΕΙΓΜΑΤΑ - ΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ. ΕΡΗ ΜΠΙΖΑΝΗ 4 ΟΣ ΟΡΟΦΟΣ, ΓΡΑΦΕΙΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΕΙΓΜΑΤΑ - ΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΕΡΗ ΜΠΙΖΑΝΗ 4 ΟΣ ΟΡΟΦΟΣ, ΓΡΑΦΕΙΟ 2 eribizani@chem.uoa.gr 2107274573 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ Μια από τις σηµαντικότερες διαδικασίες στη χηµική ανάλυση - Χρησιµοποιούµε ένα

Διαβάστε περισσότερα

Υψηλή κατανάλωση οσπρίων Υψηλή κατανάλωση δημητριακών Μέτρια κατανάλωση γάλακτος και γαλακτοκομικών. 57ο Γενικό Λύκειο Αθήνας

Υψηλή κατανάλωση οσπρίων Υψηλή κατανάλωση δημητριακών Μέτρια κατανάλωση γάλακτος και γαλακτοκομικών. 57ο Γενικό Λύκειο Αθήνας Υψηλή κατανάλωση οσπρίων Υψηλή κατανάλωση δημητριακών Μέτρια κατανάλωση γάλακτος και γαλακτοκομικών Υψηλή κατανάλωση οσπρίων. Χάρη στην υψηλή περιεκτικότητά τους σε πρωτεΐνες και φυσικά λόγω της χαμηλής

Διαβάστε περισσότερα

Βιομηχανία μπισκότων. Εργασία στο μάθημα της τεχνολογίας Διαμαντοπούλου Μαρία Ιωάννου Βασιλική- Νεκταρία Ιωάννου Μαρία-Φανουρία σχολικό έτος

Βιομηχανία μπισκότων. Εργασία στο μάθημα της τεχνολογίας Διαμαντοπούλου Μαρία Ιωάννου Βασιλική- Νεκταρία Ιωάννου Μαρία-Φανουρία σχολικό έτος Βιομηχανία μπισκότων Εργασία στο μάθημα της τεχνολογίας Διαμαντοπούλου Μαρία Ιωάννου Βασιλική- Νεκταρία Ιωάννου Μαρία-Φανουρία σχολικό έτος 2017-18 Μπισκότο Το μπισκότο είναι γλύκισμα από ζύμη διαμορφωμένη

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ 3 /1 / 2 1 7 P a g e 1 of 7 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών ΤΜΗΜΑ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗΣ Τομέας Φαρμακογνωσίας & Χημείας Φυσικών Προϊόντων Καθηγητής Α.Λ. Σκαλτσούνης ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΝΕΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ

ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΝΕΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΝΕΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Μέλη ΔΕΠ: Δ. Μαρίνος Κουρής Ζ. Μαρούλης Γ. Ζιώμας Μ. Κροκίδα Επιστημονικό προσωπικό: Ν. Παναγιώτου Χ. Μπουκουβάλας Π. Μιχαηλίδης Υποψήφιοι Διδάκτορες: Π. Ελένη Κ. Καββαδίας Ι. Κατσαβού

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΣΤΟΧΙΑΣ ΣΕ ΑΛΕΥΡΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΚΟΚΚΑΛΗ ΙΩΑΝΝΑ ΜΑΡΙΑ

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΣΤΟΧΙΑΣ ΣΕ ΑΛΕΥΡΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΚΟΚΚΑΛΗ ΙΩΑΝΝΑ ΜΑΡΙΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΣΤΟΧΙΑΣ ΣΕ ΑΛΕΥΡΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΚΟΚΚΑΛΗ ΙΩΑΝΝΑ ΜΑΡΙΑ ΔΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ ΣΚΟΠΟΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Διαβάστε περισσότερα

Σοφία Παυλίδου. 13 ο Μετεκπαιδευτικό Σεμινάριο Έδεσσα, Κυριακή, 12 Φεβρουαρίου 2012

Σοφία Παυλίδου. 13 ο Μετεκπαιδευτικό Σεμινάριο Έδεσσα, Κυριακή, 12 Φεβρουαρίου 2012 13 ο Μετεκπαιδευτικό Σεμινάριο Έδεσσα, Κυριακή, 12 Φεβρουαρίου 2012 Σοφία Παυλίδου Ιατρός, Επιστημονική Συνεργάτης Ιατρείου Αθηροσκλήρωσης, Β Καρδιολογική Κλινική ΑΠΘ Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Ασφάλειας Τροφίμων. Άσκηση 6 η Έλεγχος Νοθείας στο Μέλι

Εργαστήριο Ασφάλειας Τροφίμων. Άσκηση 6 η Έλεγχος Νοθείας στο Μέλι Εργαστήριο Ασφάλειας Τροφίμων Άσκηση 6 η Έλεγχος Νοθείας στο Μέλι Μέλι ορισμός - κατηγορίες Μέλι είναι το σακχαρούχο προϊόν, που παράγουν οι μέλισσες από το νέκταρ των λουλουδιών (ανθόμελο) ή από μελιτώματα

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Διατροφή

Εισαγωγή στη Διατροφή Εισαγωγή στη Διατροφή Ενότητα 6 η ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ Όνομα καθηγητή: Μ. ΚΑΨΟΚΕΦΑΛΟΥ Όνομα καθηγητή: Α. ΖΑΜΠΕΛΑΣ Τμήμα: Επιστήμης τροφίμων και διατροφής του ανθρώπου ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Η δομή των υδατανθράκων

Διαβάστε περισσότερα

1ΤΓ ΠΡΩΤΕΣ ΥΛΕΣ ΚΡΗΤΙΚΟΥ ΠΑΞΙΜΑΔΙΟΥ Γ. ΠΑΞΙΜΑΔΙ ΣΙΤΑΡΕΝΙΟ

1ΤΓ ΠΡΩΤΕΣ ΥΛΕΣ ΚΡΗΤΙΚΟΥ ΠΑΞΙΜΑΔΙΟΥ Γ. ΠΑΞΙΜΑΔΙ ΣΙΤΑΡΕΝΙΟ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Η Κρήτη είναι νησί, ορεινό νησί, με οικονομία που εξηρτάτο στο μεγαλύτερο βαθμό της από την γεωργία και την κτηνοτροφία. Και ήταν ο τρόπος ζωής των Κρητών, μαζί με τα προϊόντα του νησιού

Διαβάστε περισσότερα

Μεταπτυχιακή διατριβή

Μεταπτυχιακή διατριβή ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Μεταπτυχιακή διατριβή ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΚΥΠΡΙΑΚΩΝ ΔΟΜΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΥΤΟΣΥΜΠΥΚΝΟΥΜΕΝΟΥ ΣΚΥΡΟΔΕΜΑΤΟΣ Τσατσάκης Νικόλαος

Διαβάστε περισσότερα

Βιοχημεία Τροφίμων Ι. Ενότητα 7 η Δημητριακά Ι. Όνομα καθηγητή: Έφη Τσακαλίδου. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων & Διατροφής του Ανθρώπου

Βιοχημεία Τροφίμων Ι. Ενότητα 7 η Δημητριακά Ι. Όνομα καθηγητή: Έφη Τσακαλίδου. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων & Διατροφής του Ανθρώπου Βιοχημεία Τροφίμων Ι Ενότητα 7 η Δημητριακά Ι Όνομα καθηγητή: Έφη Τσακαλίδου Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων & Διατροφής του Ανθρώπου Στόχοι ενότητας Κατανόηση της δομής και της σύστασης του σπόρου των δημητριακών

Διαβάστε περισσότερα

Δημητριακά και προϊόντα Αρτοποιίας Ψωμί και Γλυκά 5

Δημητριακά και προϊόντα Αρτοποιίας Ψωμί και Γλυκά 5 31 Δημητριακά και προϊόντα Αρτοποιίας Ψωμί και Γλυκά 5 Πολύ λίγοι υδρατμοί επιλογή σωστής θερμοκρασίας Οι θερμοκρασίες ποικίλουν ανάλογα με τον τύπο του ψωμιού. Το σιταρένιο ψωμί ψήνεται σε χαμηλότερες

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Μαθητές: Σαγιόγλου Σάββας,Ορφανίδου Μαρία, Πλατής Βασίλης, Μπορμπόκη Αγγελική, Νουλίκα Μαρία, Τριανταφυλλίδης Ιωσήφ

ΧΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Μαθητές: Σαγιόγλου Σάββας,Ορφανίδου Μαρία, Πλατής Βασίλης, Μπορμπόκη Αγγελική, Νουλίκα Μαρία, Τριανταφυλλίδης Ιωσήφ ΧΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Μαθητές: Σαγιόγλου Σάββας,Ορφανίδου Μαρία, Πλατής Βασίλης, Μπορμπόκη Αγγελική, Νουλίκα Μαρία, Τριανταφυλλίδης Ιωσήφ Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Κ. Ελένη Κοκκίνου Σχολικό Έτος: 2012-2013

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές επεξεργασίας Τροφίμων

Αρχές επεξεργασίας Τροφίμων Αρχές επεξεργασίας Τροφίμων Εισαγωγή - Γενικά Ιστορικά Η προσπάθεια του ανθρώπου να επεξεργασθεί και να συντηρήσει τα τρόφιμα σηματοδοτεί την αρχή του πολιτισμού. Σε αυτό συντέλεσαν μια σειρά από ανακαλύψεις

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΝΖΥΜΟΥ. Ο μεταβολισμός είναι μία πολύ σημαντική λειτουργία των μονογαστρικών ζώων και επιτυγχάνεται με τη δράση φυσικών

ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΝΖΥΜΟΥ. Ο μεταβολισμός είναι μία πολύ σημαντική λειτουργία των μονογαστρικών ζώων και επιτυγχάνεται με τη δράση φυσικών ΧΡΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΝΖΥΜΟΥ Ο μεταβολισμός είναι μία πολύ σημαντική λειτουργία των μονογαστρικών ζώων και επιτυγχάνεται με τη δράση φυσικών Ενζύμων που βρίσκονται κατά μήκος του πεπτικού τους σωλήνα. Τα ένζυμα

Διαβάστε περισσότερα

Tα ιδιαίτερα οφέλη το καλοκαίρι. Μεσογειακή διατροφή: Ο γευστικός θησαυρός του καλοκαιριού

Tα ιδιαίτερα οφέλη το καλοκαίρι. Μεσογειακή διατροφή: Ο γευστικός θησαυρός του καλοκαιριού Οι καλοκαιρινοί μήνες αποτελούν ιδανική περίοδο για την υιοθέτηση της αποκαλούμενης «μεσογειακής διατροφής». Η μεσογειακή διατροφή, η οποία πήρε το όνομά της από τον τρόπο διατροφής των λαών της Μεσογείου,

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος του γλυκαιμικού δείκτη και γλυκαιμικού φορτίου στον έλεγχο του σωματικού βάρους και στην πρόληψη του Σακχαρώδη Διαβήτη.

Ο ρόλος του γλυκαιμικού δείκτη και γλυκαιμικού φορτίου στον έλεγχο του σωματικού βάρους και στην πρόληψη του Σακχαρώδη Διαβήτη. Ο ρόλος του γλυκαιμικού δείκτη και γλυκαιμικού φορτίου στον έλεγχο του σωματικού βάρους και στην πρόληψη του Σακχαρώδη Διαβήτη. Ματθαίου Αναστασία Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Προϊσταμένη Τμήματος Κλινικής

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων

Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα (Τ.Ε.Ι.) Θεσσαλίας Επεξεργασία & Αξιοποίηση Αγρο-Διατροφικών Αποβλήτων Μέρος ΙΙ: Παραλαβή ουσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας Ενότητα ΙΙ.3: Λιποδιαλυτές

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Νίκος Κατσαρός Επιστ.Συνεργάτης ΕΚΕΦΕ ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ π.πρόεδρος ΕΦΕΤ

ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Νίκος Κατσαρός Επιστ.Συνεργάτης ΕΚΕΦΕ ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ π.πρόεδρος ΕΦΕΤ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΒΙΟΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ Νίκος Κατσαρός Επιστ.Συνεργάτης ΕΚΕΦΕ ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ π.πρόεδρος ΕΦΕΤ EΙΣΑΓΩΓΗ Στίς 16 Οκτωβρίου 2010 εγκρίθηκε απο την UNESCO η Μεσογειακή Διατροφή ως μέρος της αϋλης

Διαβάστε περισσότερα

ΕΦΑΡΜΟΓΗ: ΣΟΚΟΛΑΤΑ & μπάρες δημητριακών θρεπτικής αξίας εμπλουτισμένα με φυσικά ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΑ ελιάς (POLYHEALTH Α.Ε.

ΕΦΑΡΜΟΓΗ: ΣΟΚΟΛΑΤΑ & μπάρες δημητριακών θρεπτικής αξίας εμπλουτισμένα με φυσικά ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΑ ελιάς (POLYHEALTH Α.Ε. ΕΦΑΡΜΟΓΗ: ΣΟΚΟΛΑΤΑ & μπάρες δημητριακών θρεπτικής αξίας εμπλουτισμένα με φυσικά ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΑ ελιάς (POLYHEALTH Α.Ε. -MEDOLIVA ΣΚΟΝΗ) ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ Αναπτύχθηκε μια σειρά νέων οργανικών, υγιεινών

Διαβάστε περισσότερα

Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΛΟΥΚΑΝΙΚΩΝ ΤΥΠΟΥ ΦΡΑΝΚΦΟΥΡΤΗΣ ΣΕ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΜΕ ΤΗ ΛΙΠΟΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ

Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΛΟΥΚΑΝΙΚΩΝ ΤΥΠΟΥ ΦΡΑΝΚΦΟΥΡΤΗΣ ΣΕ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΜΕ ΤΗ ΛΙΠΟΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΕΠΙ ΡΑΣΗΣ ΤΗΣ ΚΑΡΑΓΕΝΝΑΝΗΣ ΣΤΙΣ ΜΗΧΑΝΙΚΕΣ-ΟΡΓΑΝΟΛΗΠΤΙΚΕΣ Ι ΙΟΤΗΤΕΣ ΛΟΥΚΑΝΙΚΩΝ ΤΥΠΟΥ ΦΡΑΝΚΦΟΥΡΤΗΣ ΣΕ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Γαλανάκου Ευτυχία, Διατροφολόγος - Διαιτολόγος, Χημικός Α.Π.Θ.

Γράφει: Γαλανάκου Ευτυχία, Διατροφολόγος - Διαιτολόγος, Χημικός Α.Π.Θ. Γράφει: Γαλανάκου Ευτυχία, Διατροφολόγος - Διαιτολόγος, Χημικός Α.Π.Θ. Πολλές φορές υπάρχει σύγχυση όταν ένα τρόφιμο μας δημιουργεί προβλήματα κατά την κατανάλωση του και ανάλογα με τα συμπτώματα που παρατηρούμε

Διαβάστε περισσότερα

Τοπικά παραδοσιακά τρόφιμα : Oίνος OΡΘΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΟΙΝΩΝ

Τοπικά παραδοσιακά τρόφιμα : Oίνος OΡΘΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΟΙΝΩΝ Τοπικά παραδοσιακά τρόφιμα : Oίνος OΡΘΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΟΙΝΩΝ ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΤΣΕΡΙΔΗΣ Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Επιστήμης Τροφίμων και Διατροφής του Ανθρώπου Τοπικά Παραδοσιακά

Διαβάστε περισσότερα

ΑΚΡΥΛΑΜΙΔΙΟ ΣΕ ΘΕΡΜΙΚΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΑ ΤΡΟΦΙΜΑ

ΑΚΡΥΛΑΜΙΔΙΟ ΣΕ ΘΕΡΜΙΚΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΑ ΤΡΟΦΙΜΑ ΕΘΝΙΚΟ & ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΑΚΡΥΛΑΜΙΔΙΟ ΣΕ ΘΕΡΜΙΚΑ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΑ ΤΡΟΦΙΜΑ ΦΑΣΟΥΛΑ ΕΥΔΟΞΙΑ ΘερμικάΕπεξεργασμένατρόφιμα: Τρόφιμα τα οποία για να καταναλωθούν

Διαβάστε περισσότερα

ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΜΕΤΑΛΛΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ

ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΜΕΤΑΛΛΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ Σχολή Mηχανικής και Τεχνολογίας Πτυχιακή εργασία ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΔΙΕΡΓΑΣΙΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΕΡΓΑΛΕΙΩΝ ΔΙΑΣΦΑΛΙΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΜΕΤΑΛΛΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ Στέλιος Καράσαββας Λεμεσός, Μάιος 2017

Διαβάστε περισσότερα

Αλληλεπιδράσεις θρεπτικών συστατικών των τροφίμων

Αλληλεπιδράσεις θρεπτικών συστατικών των τροφίμων Αλληλεπιδράσεις θρεπτικών συστατικών των τροφίμων Τα τρόφιμα είναι σύνθετοι συνδυασμοί που προέρχονται από πολλές πηγες. Όλα τα τρόφιμα έχουν τη δυνατότητα αλλεπίδρασης (χημικής) σε διαφορετικό βαθμό.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ Συμπύκνωση Τι είναι η συμπύκνωση Είναι η διαδικασία με την οποία απομακρύνουμε μέρος της υγρασίας του τροφίμου, αφήνοντας όμως αρκετή ώστε αυτό να παραμένει ρευστό (> 20-30%). Εφαρμόζεται

Διαβάστε περισσότερα

Παρασκευαστικό διαχωρισμό πολλών ουσιών με κατανομή μεταξύ των δύο διαλυτών.

Παρασκευαστικό διαχωρισμό πολλών ουσιών με κατανομή μεταξύ των δύο διαλυτών. 1. ΕΚΧΥΛΙΣΗ Η εκχύλιση είναι μία από τις πιο συνηθισμένες τεχνικές διαχωρισμού και βασίζεται στην ισορροπία κατανομής μιας ουσίας μεταξύ δύο φάσεων, που αναμιγνύονται ελάχιστα μεταξύ τους. Η ευρύτητα στη

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή εργασία

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή εργασία ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Πτυχιακή εργασία ΥΔΡΟΠΟΝΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΔΥΟΣΜΟΥ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ ΕΡΑΤΩ ΝΙΚΟΛΑΪΔΟΥ Λεμεσός 2014

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ & ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΕΣΠΕΡΙΔΟΕΙΔΩΝ ΠΟΥ ΚΑΛΛΙΕΡΓΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΣΙΑΚΟΥ ΜΕΛΠΟΜΕΝΗ Λεμεσός, 2013

Διαβάστε περισσότερα

2/4/2015. ικοτυλήδονα. Έµβρυο. επικοτύλιο. υποκοτύλιο. Μονοκοτυλήδονα. ενδοσπέρµιο. κοτυληδόνα. επικοτύλιο. ριζίδιο. Περίβληµα.

2/4/2015. ικοτυλήδονα. Έµβρυο. επικοτύλιο. υποκοτύλιο. Μονοκοτυλήδονα. ενδοσπέρµιο. κοτυληδόνα. επικοτύλιο. ριζίδιο. Περίβληµα. Δηµοκρίτειο Πανεπιστήµιο Θράκης Τµήµα Αγροτικής Ανάπτυξης Δοµή σπέρµατος ικοτυλήδονα περίβληµα ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ «Δοµή και βλάστηση των σπερµάτων» Διδάσκων: Χρήστος Χατζησαββίδης κοτυληδόνα επικοτύλιο υποκοτύλιο

Διαβάστε περισσότερα

Μεταπτυχιακή διατριβή

Μεταπτυχιακή διατριβή ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Μεταπτυχιακή διατριβή ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΕΚΛΕΚΤΙΚΗΣ ΚΑΤΑΛΥΤΙΚΗΣ ΟΞΕΙΔΩΣΗΣ ΤΟΥ ΜΕΘΑΝΙΟΥ ΠΡΟΣ ΔΙΟΞΕΙΔΙΟ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ Βασιλική

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή εργασία

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή εργασία ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Πτυχιακή εργασία ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΥΠΕΡΗΧΩΝ ΣΤΗΝ LISTERIA GRAYI ΣΤΟ ΓΑΛΑ: ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ. Άρτεμις

Διαβάστε περισσότερα

Ποια η χρησιμότητα των πρωτεϊνών;

Ποια η χρησιμότητα των πρωτεϊνών; ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ Τι είναι οι πρωτεϊνες; Η ονομασία πρωτεϊνες προέρχεται από το ρήμα πρωτεύω και σημαίνει την εξαιρετική σημασία που έχουν οι πρωτεϊνες για την υγεία του ανθρώπινου σώματος. Από την εποχή των Ολυμπιακών

Διαβάστε περισσότερα

MΕΛΕΤΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΚΕΙΚ ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΕΝΟΥ ΜΕ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ ΛΙΠΑΡΟΥ ΚΑΙ ΙΝΕΣ ΚΑΡΟΤΟΥ

MΕΛΕΤΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΚΕΙΚ ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΕΝΟΥ ΜΕ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ ΛΙΠΑΡΟΥ ΚΑΙ ΙΝΕΣ ΚΑΡΟΤΟΥ MΕΛΕΤΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΚΕΙΚ ΕΜΠΛΟΥΤΙΣΜΕΝΟΥ ΜΕ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΤΑ ΛΙΠΑΡΟΥ ΚΑΙ ΙΝΕΣ ΚΑΡΟΤΟΥ Β. Ψιµούλη, Β. Ωραιοπούλου Σχολή Χηµικών Μηχανικών, Ε.Μ.Π., Ηρώων Πολυτεχνείου 9, 157 80 Αθήνα ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στην

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 8 (ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ) ΦΑΣΜΑΤΟΦΩΤΟΜΕΤΡΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 8 (ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ) ΦΑΣΜΑΤΟΦΩΤΟΜΕΤΡΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 8 (ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ) ΦΑΣΜΑΤΟΦΩΤΟΜΕΤΡΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ Με τον όρο αυτό ονοµάζουµε την τεχνική ποιοτικής και ποσοτικής ανάλυσης ουσιών µε βάση το µήκος κύµατος και το ποσοστό απορρόφησης της ακτινοβολίας

Διαβάστε περισσότερα

Επιστημονική Ημερίδα για Διαιτολόγους- Διατροφολόγους Ελληνική Εταιρεία Μελέτης & Εκπαίδευσης για τον Σακχαρώδη Διαβήτη, 26/1/2019, Θεσσαλονίκη.

Επιστημονική Ημερίδα για Διαιτολόγους- Διατροφολόγους Ελληνική Εταιρεία Μελέτης & Εκπαίδευσης για τον Σακχαρώδη Διαβήτη, 26/1/2019, Θεσσαλονίκη. Επιστημονική Ημερίδα για Διαιτολόγους- Διατροφολόγους Ελληνική Εταιρεία Μελέτης & Εκπαίδευσης για τον Σακχαρώδη Διαβήτη, 26/1/2019, Θεσσαλονίκη. Επιδράσεις διαιτητικής πρωτεΐνης και λίπους στον μεταβολισμό

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ Οι τροφές αυτές βρίσκονται στη βάση της διατροφικής πυραμίδας, είναι πλούσιες σε σύνθετους υδατάνθρακες, βιταμίνες της ομάδας Β, πρωτεΐνες,

ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ Οι τροφές αυτές βρίσκονται στη βάση της διατροφικής πυραμίδας, είναι πλούσιες σε σύνθετους υδατάνθρακες, βιταμίνες της ομάδας Β, πρωτεΐνες, ΟΜΑΔΕΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΔΗΜΗΤΡΙΑΚΑ Οι τροφές αυτές βρίσκονται στη βάση της διατροφικής πυραμίδας, είναι πλούσιες σε σύνθετους υδατάνθρακες, βιταμίνες της ομάδας Β, πρωτεΐνες, άπεπτες φυτικές ίνες, σίδηρο και άλλα

Διαβάστε περισσότερα

Υπολογισµοί του Χρόνου Ξήρανσης

Υπολογισµοί του Χρόνου Ξήρανσης Η πραγµατική επιφάνεια ξήρανσης είναι διασπαρµένη και ασυνεχής και ο µηχανισµός από τον οποίο ελέγχεται ο ρυθµός ξήρανσης συνίσταται στην διάχυση της θερµότητας και της µάζας µέσα από το πορώδες στερεό.

Διαβάστε περισσότερα

Η θρέψη και η λίπανση της βιομηχανικής τομάτας

Η θρέψη και η λίπανση της βιομηχανικής τομάτας Η θρέψη και η λίπανση της βιομηχανικής τομάτας Αθανάσιος Κουκουνάρας Λέκτορας Εργαστήριο Λαχανοκομίας Τμήμα Γεωπονίας ΑΠΘ thankou@agro.auth.gr 9 Μαρτίου 2015, Λάρισα Κύρια σημεία Η ανάγκη για λίπανση Οργανική

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΕΦΗΒΕΙΑ

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΕΦΗΒΕΙΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΕΦΗΒΕΙΑ ΕΦΗΒΕΙΑ- ΑΝΑΓΚΕΣ v Επιτάχυνση ρυθμού ανάπτυξης v Ωρίμανση και αύξηση ιστών v Αποκτά το 20% του ύψους και το 50% του βάρους του ενήλικα, ενώ οι μύες, ο όγκος του αίματος και γενικά

Διαβάστε περισσότερα

Ε ΑΦΟΣ. Έδαφος: ανόργανα οργανικά συστατικά

Ε ΑΦΟΣ. Έδαφος: ανόργανα οργανικά συστατικά Ε ΑΦΟΣ Έδαφος: ανόργανα οργανικά συστατικά ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005 Έδαφος Το έδαφος σχηµατίζεται από τα προϊόντα της αποσάθρωσης των πετρωµάτων του υποβάθρου (µητρικό πέτρωµα) ή των πετρωµάτων τω γειτονικών

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΕΙΟ: 2 ο Λύκειο Κομοτηνής ΜΑΘΗΜΑ: Ερευνητική Εργασία ΤΑΞΗ: Α2 ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ:

ΣΧΟΛΕΙΟ: 2 ο Λύκειο Κομοτηνής ΜΑΘΗΜΑ: Ερευνητική Εργασία ΤΑΞΗ: Α2 ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ: ΣΧΟΛΕΙΟ: 2 ο Λύκειο Κομοτηνής ΜΑΘΗΜΑ: Ερευνητική Εργασία ΤΑΞΗ: Α2 ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ: 2011-2012 a. Υδατάνθρακες : i. μονοσακχαρίτες (π.χ. γλυκόζη, φρουκτόζη κ.α.) ii. iii. δισακχαρίτες ( π.χ. λακτόζη (γάλα),

Διαβάστε περισσότερα

MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΛΙΠΗ. ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.

MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΛΙΠΗ. ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C. MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΛΙΠΗ ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.S Τα λίπη αποτελούν μια συμπυκνωμένη πηγή ενέργειας Ενεργούν σαν διαλύτες

Διαβάστε περισσότερα

«Οι Top Τροφές για απώλεια βάρους!», από την Μαργαρίτα Μυρισκλάβου Τελειοφ. Διαιτολόγο Διατροφολόγο και το logodiatrofis.gr!

«Οι Top Τροφές για απώλεια βάρους!», από την Μαργαρίτα Μυρισκλάβου Τελειοφ. Διαιτολόγο Διατροφολόγο και το logodiatrofis.gr! «Οι Top Τροφές για απώλεια βάρους!», από την Μαργαρίτα Μυρισκλάβου Τελειοφ. Διαιτολόγο Διατροφολόγο και το logodiatrofis.gr! Γνωρίζεις ποιες είναι οι τροφές που θα σε βοηθήσουν στην απώλεια βάρους; Δεν

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Πρεβέντη Φανή, Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος

Γράφει: Πρεβέντη Φανή, Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Γράφει: Πρεβέντη Φανή, Κλινική Διαιτολόγος - Διατροφολόγος Η φράουλα είναι ένα από τα πιο γευστικά και θρεπτικά φρούτα της άνοιξης. Σαν φυτό, η φράουλα είναι πολυετές, έρπον κυρίως αλλά και αναρριχώμενο

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή εργασία

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή εργασία ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Πτυχιακή εργασία ΜΙΚΡΟΒΙΟΛΟΓΙΚH ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΝΩΠΟΥ ΑΓΕΛΑΔΙΝΟΥ ΓΑΛΑΚΤΟΣ: ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΑΠΟ ΕΝΑ ΒΟΥΣΤΑΣΙΟ Κυριακή

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή διατριβή

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή διατριβή ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Πτυχιακή διατριβή ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΤΕΧΝΗΤΟΥ ΘΗΛΑΣΜΟΥ ΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΑΜΝΩΝ ΦΥΛΗΣ ΧΙΟΥ ΓΙΑΝΝΟΣ ΜΑΚΡΗΣ Λεμεσός 2014 ii

Διαβάστε περισσότερα

ΗΜΕΡΙΔΑ ELQA. Καθαρισμός ύδατος από βαρέα μέταλλα με καινοτόμα τεχνολογία. Ερευνητικό εργαστήριο Food InnovaLab 1

ΗΜΕΡΙΔΑ ELQA. Καθαρισμός ύδατος από βαρέα μέταλλα με καινοτόμα τεχνολογία. Ερευνητικό εργαστήριο Food InnovaLab 1 Καθαρισμός ύδατος από βαρέα μέταλλα με καινοτόμα τεχνολογία Σταύρος Λαλάς*, Βασίλειος Αθανασιάδης και Όλγα Γκορτζή Τμήμα Τεχνολογίας Τροφίμων Τ.Ε.Ι. ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Ερευνητικό εργαστήριο Food InnovaLab 1 Βαρέα

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ ΑΛΕΥΡΩΝ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ ΑΛΕΥΡΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ ΑΛΕΥΡΩΝ ΓΕΝΙΚΑ Σιτάλευρο κυριότερο άλευρο για την Παρασκευή άρτου και αρτοσκευασμάτων στην Ευρώπη. Από τις φυσικοχημικές ιδιότητες των πρωτεϊνών εξαρτάται

Διαβάστε περισσότερα

Βιοχημεία Τροφίμων Ι. Ενότητα 8 η Δημητριακά ΙΙ (μέρος α) Όνομα καθηγητή: Έφη Τσακαλίδου. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων & Διατροφής του Ανθρώπου

Βιοχημεία Τροφίμων Ι. Ενότητα 8 η Δημητριακά ΙΙ (μέρος α) Όνομα καθηγητή: Έφη Τσακαλίδου. Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων & Διατροφής του Ανθρώπου Βιοχημεία Τροφίμων Ι Ενότητα 8 η Δημητριακά ΙΙ (μέρος α) Όνομα καθηγητή: Έφη Τσακαλίδου Τμήμα: Επιστήμης Τροφίμων & Διατροφής του Ανθρώπου Στόχοι ενότητας Κατανόηση των βιοχημικών διεργασιών που λαμβάνουν

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΩΝ & ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΩΝ ΚΥΠΡΟΥ

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΩΝ & ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΩΝ ΚΥΠΡΟΥ Ανακοίνωση Συνδέσμου Διαιτολόγων και Διατροφολόγων Κύπρου για την Παγκόσμια Ημέρα Διαβήτη (14 Νοεμβρίου 2018) Τι είναι ο Διαβήτης Φετινό Θέμα: «Ο διαβήτης αφορά κάθε οικογένεια» Ο διαβήτης είναι μια αυτοάνοση

Διαβάστε περισσότερα

L 118/72 Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

L 118/72 Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης L 118/72 Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης 13.5.2009 ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ (ΕΚ) αριθ. 388/2009 ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ της 12ης Μαΐου 2009 για τις λεπτομέρειες εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1234/2007 του Συμβουλίου

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1. ΠΑΡΑΔΟΤΕΑ 1 ης ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1. ΠΑΡΑΔΟΤΕΑ 1 ης ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1 Η ενότητα εργασίας απέβλεπε στην δημιουργία ενός πλήρως αξιολογημένου και λειτουργικού συστήματος προσδιορισμού του υδατικού μετώπου. Ως γνωστό οι αισθητήρες υδατικού μετώπου παρεμβαλλόμενοι

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Επεξεργασίας Τροφίμων

Αρχές Επεξεργασίας Τροφίμων Αρχές Επεξεργασίας Τροφίμων Κατάψυξη τροφίμων Κατάψυξη Απομάκρυνση θερμότητας από ένα προϊόν με αποτέλεσμα την μείωση της θερμοκρασίας του κάτω από το σημείο πήξης. Ως μέθοδος συντήρησης βασίζεται: Στην

Διαβάστε περισσότερα

Χατζηγεωργίου Ι., Φορτάτος Ε., Ζέρβας Γ. Εργαστήριο Φυσιολογίας Θρέψεως και Διατροφής, Τμήμα Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής και Υδατοκαλλιεργειών, Γ.Π.Α.

Χατζηγεωργίου Ι., Φορτάτος Ε., Ζέρβας Γ. Εργαστήριο Φυσιολογίας Θρέψεως και Διατροφής, Τμήμα Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής και Υδατοκαλλιεργειών, Γ.Π.Α. ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΣΥΓΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΒΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΟΥ ΚΟΥΚΙΟΥ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΟΣΟΤΙΚΑ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΗΣ ΧΛΩΡΟΜΑΖΑΣ Χατζηγεωργίου Ι., Φορτάτος Ε., Ζέρβας Γ. Εργαστήριο Φυσιολογίας Θρέψεως

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΛΟΤΙΚΟ ΜΑΘΗΜΑ - ΕΝΟΤΗΤΑ 6 (βασισμένο στα περιεχόμενα του Chapter 6 - Mycoticon s Textbook) ΔΙΑΙΤΗΤΙΚΗ ΑΞΙΑ ΤΩΝ ΕΔΩΔΙΜΩΝ ΜΑΝΙΤΑΡΙΩΝ

ΠΙΛΟΤΙΚΟ ΜΑΘΗΜΑ - ΕΝΟΤΗΤΑ 6 (βασισμένο στα περιεχόμενα του Chapter 6 - Mycoticon s Textbook) ΔΙΑΙΤΗΤΙΚΗ ΑΞΙΑ ΤΩΝ ΕΔΩΔΙΜΩΝ ΜΑΝΙΤΑΡΙΩΝ Identification and sustainable exploitation of wild edible mushrooms in rural areas ΠΙΛΟΤΙΚΟ ΜΑΘΗΜΑ - ΕΝΟΤΗΤΑ 6 (βασισμένο στα περιεχόμενα του Chapter 6 - Mycoticon s Textbook) Γ.Ι. Ζερβάκης & Η. Πολέμης

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ_ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ_ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ 5 Α. ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ 1. Όταν πεινάτε το πρωί και θέλετε να φάτε κάτι που να σας χορτάσει τι θα προτιμήσετε από τα παρακάτω:(το κριτήριο ΔΕΝ θα είναι γευστικό) φρούτα, γάλα, ψωμί, αλαντικά,

Διαβάστε περισσότερα

ΧΑΡΟΥΠΙ Ο ΜΑΥΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΟΦΕΛΗ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΧΡΗΣΗΣ

ΧΑΡΟΥΠΙ Ο ΜΑΥΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΟΦΕΛΗ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΧΑΡΟΥΠΙ Ο ΜΑΥΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΟΦΕΛΗ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΧΡΗΣΗΣ Τμήμα Χημείας Πανεπιστημίου Κύπρου, Τμήμα Βιολογικών Επιστημών Πανεπιστημίου Κύπρου, Γενικό Χημείο του Κράτους Φεβρουάριος, 2016 1 Η ιστορία

Διαβάστε περισσότερα

Project Α Τετραμήνου Διατροφή και Εφηβεία

Project Α Τετραμήνου Διατροφή και Εφηβεία Project Α Τετραμήνου Διατροφή και Εφηβεία Ομάδα Α Δαληδάνου Δήμητρα Κουτσιλιανίδης Γιώργος Λύρατζη Ανθή Ομάδα Β Ράπτης Χρήστος Κουσίδης Παναγιώτης Δούκας Θανάσης Μιχαηλίδου Μάγδα Μπαλάση Ελευθερία Ομάδα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΟΡΦΟΠΟΙΗΣΗ ΜΕ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΟΝΙΟΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΑΣ

ΜΟΡΦΟΠΟΙΗΣΗ ΜΕ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΟΝΙΟΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΑΣ ΜΟΡΦΟΠΟΙΗΣΗ ΜΕ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΟΝΙΟΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΙΑΣ Η πρώτη ύλη με τη μορφή σωματιδίων (κόνεως) μορφοποιείται μέσα σε καλούπια, με μηχανισμό που οδηγεί σε δομική διασύνδεση των σωματιδίων με πρόσδοση θερμότητας.

Διαβάστε περισσότερα

Γενική περιγραφή: Ετήσιο C3 ύψους ως 100 εκ. Φύλλα επίπεδα, σχετικά πλατειά. Η ταξιανθία είναι χαλαρή φόβη.

Γενική περιγραφή: Ετήσιο C3 ύψους ως 100 εκ. Φύλλα επίπεδα, σχετικά πλατειά. Η ταξιανθία είναι χαλαρή φόβη. Γενική περιγραφή: Ετήσιο C3 ύψους ως 100 εκ. Φύλλα επίπεδα, σχετικά πλατειά. Η ταξιανθία είναι χαλαρή φόβη. Σταχύδια 2-2,5εκ. Που φέρουν 2-3 ανθύλλια. Χιτώνας τριχωτός στο κάτω μισό του με κορυφή βαθιά

Διαβάστε περισσότερα

Μέρη Δένδρου. Υπόγειο. Επίγειο

Μέρη Δένδρου. Υπόγειο. Επίγειο Μέρη Δένδρου Υπόγειο Επίγειο Μέρη καρπού Περικάρπιο: Εξωκάρπιο Μεσοκάρπιο Ενδοκάρπιο Σπόρος: Κάλυμμα σπερμάτων Έμβρυο Ενδοσπέρμιο Αντιστοιχία μερών άνθους με καρπού Είδη καρπών καρποφόρων δέντρων Γνήσιοι:

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΜΑΓΕΙΡΕΜΑ ΦΥΤΙΚΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ (ΜΕΘΟΔΟΙ & ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ)

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΜΑΓΕΙΡΕΜΑ ΦΥΤΙΚΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ (ΜΕΘΟΔΟΙ & ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ) ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΡΧΕΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΜΑΓΕΙΡΕΜΑ ΦΥΤΙΚΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ (ΜΕΘΟΔΟΙ & ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ) Γενικά Περίπου το 80% των τροφίμων που παράγονται παγκοσμίως υφίστανται κάποια κατεργασία πριν την κατανάλωση.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΙΓΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΑΝΑΛΥΣΗ. ΕΡΗ ΜΠΙΖΑΝΗ 4 ΟΣ ΟΡΟΦΟΣ, ΓΡΑΦΕΙΟ

ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΙΓΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΑΝΑΛΥΣΗ. ΕΡΗ ΜΠΙΖΑΝΗ 4 ΟΣ ΟΡΟΦΟΣ, ΓΡΑΦΕΙΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΙΓΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΡΗ ΜΠΙΖΑΝΗ 4 ΟΣ ΟΡΟΦΟΣ, ΓΡΑΦΕΙΟ 2 eribizani@chem.uoa.gr 2107274573 1 ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΕΙΓΜΑΤΑ (1) - Οι χηµικοί σε ακαδηµαϊκά ιδρύµατα και βιοµηχανία

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΥΝΘΕΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΕΠΟΞΕΙΔΙΚΗΣ ΡΗΤΙΝΗΣ ΑΝΟΡΓΑΝΩΝ ΔΟΜΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΠΡΟΕΡΧΟΜΕΝΩΝ ΑΠΟ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΥΝΘΕΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΕΠΟΞΕΙΔΙΚΗΣ ΡΗΤΙΝΗΣ ΑΝΟΡΓΑΝΩΝ ΔΟΜΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΠΡΟΕΡΧΟΜΕΝΩΝ ΑΠΟ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΣΥΝΘΕΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΕΠΟΞΕΙΔΙΚΗΣ ΡΗΤΙΝΗΣ ΑΝΟΡΓΑΝΩΝ ΔΟΜΙΚΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΠΡΟΕΡΧΟΜΕΝΩΝ ΑΠΟ ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ Ν. Κεφαλά, Α. Βασιλάκης, Λ. Ζουμπουλάκης Εργαστηριακή Μονάδα Προηγμένων και Συνθέτων Υλικών, Σχολή Χημικών

Διαβάστε περισσότερα