Όπου γης Σφακιανοί. Ησκέψη μας στους Σφακιανούς εντός και εκτός Σφακιών, εντός και. Εκδήλωση μνήμης και τιμής στον Εμμ. Κριαρά

Transcript

1 Τριμηνιαία Έκδοση της ΕΝΩΣΗΣ ΤΩΝ ΑΠΑΝΤΑΧΟΥ ΣΦΑΚΙΑΝΩΝ l Ζαλόγγου 13-15, ΤΚ: ΑΘΗΝΑ l ΦΥΛΛΟ 150 Έτος 48ο ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ - ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2014 l Τιμή φύλλου: 0,01 Όπου γης Σφακιανοί Σφακιανός και γυναίκα των Σφακιών του 16ου αιώνα (Tiziano Vecellio, 1590) Ησκέψη μας στους Σφακιανούς εντός και εκτός Σφακιών, εντός και εκτός Ελλάδας, που ζουν και εργάζονται και ξεχωρίζουν και τιμούν τον τόπο μας. Τα Σφακιά μας είναι τόπος αγώνων και θυσιών, ονομαστός και ξακουστός σ όλο τον κόσμο, με ιστορία και πλούσια πολιτισμική κληρονομιά. Που άκμασε σε δύσκολες εποχές για την Κρήτη, όπως η Ενετοκρατία και η Τουρκοκρατία. Που είχε πληθυσμό κι ατρόμητους πολεμιστές και σχεδόν ανεξαρτησία. Πάντα οι Σφακιανοί περηφανεύονταν για την καταγωγή και τους αγώνες τους κατά των κάθε λογής κατακτητών και τα Σφακιά ήταν, στα δύσκολα χρόνια, καταφύγιο πολλών κυνηγημένων και ανυπόταχτων Κρητικών και τόπος εγκατάστασης οικογενειών από άλλα μέρη της Κρήτης. Στις εποχές αυτές της ακμής, τα σφακιανά καράβια, με ορμητήριο κυρίως το λιμάνι του Λουτρού, όργωναν τη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα. Μετά την απελευθέρωση της Κρήτης και την ένωσή της με την Ελλάδα, αλλά και από λίγο νωρίτερα, από τις τελευταίες δεκαετίες του 1800, συσχετισμοί και οικονομικές συνθήκες άλλαξαν, η τεχνολογική ανάπτυξη σε συνδυασμό με το δυσπρόσιτο του τόπου, αλλά και οι ευκαιρίες για προκοπή που έλειπαν απ την Επαρχία, ανάγκασαν πολλούς εκλεκτούς Σφακιανούς να πάρουν το δρόμο της μετανάστευσης. Σε συνδυασμό με την αναγκαστική προσφυγιά, μετά την εισβολή και την καταστροφή των Σφακιών απο τους Τούρκους, στις Επαναστάσεις του Δασκαλογιάννη, του 1821 και του 1866, αλλά και με την ενεργή συμμετοχή Σφακιανών στην απελευθέρωση της Μακεδονίας και της Ηπείρου. Έτσι πολλοί, Σφακιανοί την καταγωγή, κατοικούν πια στα νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου, στην Αττική, στη Θεσσαλονίκη, αλλά και σ ολόκληρη την οικουμένη, με μεγάλες σφακιανές κοινότητες στην Αμερική, στον Καναδά και στην Αυστραλία. Ζουν με υπερηφάνεια και νοσταλγία. Προσπαθούν να κρατήσουν τη Σφακιανή παράδοση και ταυτότητα, να τη μεταλαμπαδεύσουν στα παιδιά τους γιατί νοιώθουν μέσα τους ότι είναι κάτι σημαντικό, κάτι πολύτιμο, είναι οι ρίζες, η ιστορία μας, οι προγονοί μας που έφυγαν... ΣΣτόχος της «Ενωσης των Απανταχού Σφακιανών», σύμφωνα με το καταστατικό της, είναι η διατήρηση της ταυτότητας, της παράδοσης και της πολιτσμιοκής κληρονομιάς της ανά τον κόσμο Σφακιανής κοινότητας. Αυτό αποτυπώνεται και στον τίτλο της Ένωσης, που οι ιδρυτές είχαν την διορατικότητα να δώσουν, ώστε να είναι ο συνδετικός κρίκος και ο φορέας που θα βοηθά και θα συντονίζει τις ανά τον κόσμο Σφακιανές κοινότητες. Με την ευκαιρία του νέου έτους, η Ένωση των Απανταχού Σφακιανών απευθύνει θερμές ευχές στους ανά τον κόσμο Σφακιανούς και εύχεται υγεία και πρόοδο. Εύχεται να κυριαρχήσουν στον κόσμο μας ηθικές αξίες και ιδανικά, η παιδεία και ο πολιτισμός που μειώνονται δραματικά και τείνουν να εξαφανιστούν τα τελευταία χρόνια. Η σημερινή κρίση είναι κυρίως κρίση αξιών. το νεο δ.σ. τησ ενωσησ Πρόεδρος: Γιάννης Πολυράκης Α Αντιπρόεδρος: Βαγγέλης Γουμενάκης Β Αντιπρόεδρος: Ανδρέας Κούνδουρος Γενικός Γραμματέας: Βασίλης Θωμάς Ειδικός Γραμματέας: Ελένη Γεωργιλιδάκη Ταμίας: Νίκος Κωνσταντουδάκης Βοηθός Ταμίας: Μαρία Κριαρά Κοσμήτορας: Ειρήνη-Μαρία Κορνιζάκη Μέλη: Σήφης Μανουσογιαννάκης, Μαρία Παπαδογιάννη, Καλλιόπη Γερωνυμάκη, Μανώλης Χαιρετάκης Ελεγκτική Επιτροπή: Ζαμπία Κατσανεβάκη, Αλέκος Καπριδάκης, Σήφης Κοντορίνης εναρξη λειτουργίας του δημοτικού Eλεύθερου Ανοικτού Πανεπιστημίου δήμου Σφακίων «Γεώργιος Ξενουδάκης» Η σφακιανή φορεσιά γοήτευσε στο Μέγαρο Μουσικής Σελ. 13 Σελ. 6 Σελ. 3 Εκδήλωση μνήμης και τιμής στον Εμμ. Κριαρά

2 2 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ - ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2014 Επιστολή του απερχόμενου προέδρου της Ένωσης «Απευθυνόμενος με την επιστολή μου αυτή σε όλους τους Σφακιανούς, όπου γης, θα ήθελα να τους ευχαριστήσω για την αγάπη που έδειξαν στο πρόσωπο μου, όσα χρόνια είχα τη τιμή να βρίσκομαι στη προεδρία του κορυφαίου πολιτιστικού σωματείου (Ένωση των Απανταχού Σφακιανών). Δουλέψαμε με τους αγαπητούς συνεργάτες και φίλους, χωρίς ιδιοτέλεια, για την ανάπτυξη όχι μόνο του πολιτιστικού κινήματος στην Αττική, αλλά και για σοβαρές, διακριτές, παρεμβάσεις στην ιδιαίτερη πατρίδα μας τα Σφακιά, στους τομείς της υγείας της παιδείας και της στήριξης της ήπιας μορφής ανάπτυξης στην επαρχία μας. Η Ένωσή μας στην Αττική έφθασε σε τέτοια συχνότητα και ποιότητα πολιτιστικών εκδηλώσεων, αλλά και κοινωνικών παρεμβάσεων, που κατέλαβε δίκαια πρωταγωνιστική θέση στα κρητικά σωματεία της Αττικής. Η συνεργασία μας με τη δημοτική αρχή, αλλά και με τα πολιτιστικά σωματεία της επαρχίας μας, ήταν και είναι σε πάρα πολύ καλό επίπεδο και η συμμετοχή μας στις εκδηλώσεις στην επαρχία συνεχής. Όμως, κάθε άνθρωπος πρέπει να γνωρίζει πότε πρέπει να αποχωρεί, αφού επιτελέσει το καθήκον του με τον καλύτερο τρόπο και να δίνει την ευκαιρία και σε άλλους, αξιόλογους, συντοπίτες μας να ηγηθούν της Ένωσής μας. Η εφημερίδα μας, την οποία βγάζουμε με μεγάλο κόπο και στερήσεις, θα συνεχίσει να εκδίδεται και ηλεκτρονικά, αλλά και σε έντυπη μορφή, με ύλη υψηλού επιπέδου όσο αντέχουν τα οικονομικά μας και με την δική σας ενίσχυση. Τέλος εξακολουθώ να βρίσκομαι στη διοικητικό συμβούλιο για να προσφέρω τις υπηρεσίες μου με την ίδια θέρμη, όπως τόσα χρόνια προσέφερα. Εύχομαι σε όλους τους συμπατριώτες υγεία, προκοπή και δύναμη. Αγκαλιάσετε την Ένωσή μας, και περιβάλετέ τη με την αγάπη σας». Με εκτίμηση Σήφης Μανουσογιαννάκης Ηλεκτρονικός Μηχανικός Tριμηνιαία έκδοση της Ένωσης των Απανταχού Σφακιανών Ιδιοκτήτης: «Ένωση των Απανταχού Σφακιανών», ΕΜ. ΜΠΕΝΑΚΗ & ΖΑΛΟΓΓΟΥ 15, ΤΚ Αθήνα, Τηλ. - FAX.: , info@ensfakia.gr, Εκδότης - Διευθυντής: Γιάννης Πολυράκης, ypoly@math.ntua.gr, Συντακτική επιτροπή: Βαγγέλης Γουμενάκης, Καλλιόπη Γερωνυμάκη, Γιάννης Πολυράκης, Βασίλης Θωμάς, Ανδρέας Κούνδουρος, Ελένη Γεωργιλιδάκη Επιμέλεια φωτογραφιών: Λευτέρης Σαμοθράκης, Επιμέλεια εντύπου - σελιδοποίηση: Σπύρος Γκίκας Δακτυλογράφηση χειρογράφων - Διόρθωση κειμένων: Χριστίνα Γερολυμάτου, Ανδρέας Κούνδουρος Διαχωρισμός - Εκτύπωση - Ετικετοποίηση - Συσκευασία: ΓΡΑΦΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ - ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΑΠΑΡΣΙΣ» Μυκηνών 9 - Κεραμεικός, ΑΘΗΝΑ Τηλ , aparsis.publ@gmail.com Επιταγές - Εμβάσματα: Προς: Ένωση Απανταχού Σφακιανών POSTE RESTANTE Κ.Τ.Α. ΑΙΟΛΟΥ 100, Τ.Κ Αθήνα Στ Ασκύφου: ημέρα μνήμης της καταστροφής του Γενίτσαρου Αληδάκη, το 1774 Σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε από τον Δήμο Σφακίων στις Καρές Ασκύφου, τιμήθηκαν με επιμνημόσυνη δέηση από ιερείς της περιοχής, οι Σφακιανοί που κατέστρεψαν τον Αληδάκη, το Ακολούθησαν, χαιρετισμός από τον δήμαρχο Σφακίων Παύλο Πολάκη και ομιλία από τον Νικόλαο Προκοπάκη, πρόεδρο της Ένωσης Σφακιανών Νομού Ηρακλείου, καταθέσεις στεφάνων και γεύμα που παρατέθηκε από τον Δήμο στο Δημοτικό Σχολείο του χωριού. Το «παρών» έδωσαν στρατιωτικές και πολιτικές Αρχές, καθώς και εκπρόσωποι Συλλόγων και Φορέων. «Άλλη μια χρονιά μαζευόμαστε σε αυτόν εδώ τον τόπο για να τιμήσουμε προγόνους ηρωικούς που επιβεβαίωσαν στα χρόνια τους το μεγάλο τραγούδι της Ρωμιοσύνης του Γιάννη Ρίτσου Τη Ρωμιοσύνη μην την κλαις, εκεί που πάει να σκύψει νάτη πετιέται από ξαρχής. Τέσσερα χρόνια μετά την ολοκληρωτική καταστροφή της επαρχίας, στην πρώτη επανάσταση εναντίον των Τούρκων το 1770, με τον Δασκαλογιάννη, όταν ο Αγάς Αληδάκης, από το Μπρόσνιερο, ετοιμαζόταν να δώσει το τελειωτικό χτύπημα στην επαρχία μας, οι Σφακιανοί βρήκαν το θάρρος να μαζευτούν εδώ και να εξαπολύσουν τον πρώτο επιθετικό πόλεμο στον οποίο όπως έχει καταγραφεί στην ιστορία συμμετείχαν και γυναίκες, για να μπορέσουν να τον χτυπήσουν, πριν προλάβει να τους καταστρέψει», υπογράμμισε στον χαιρετισμό του ο κ. Πολάκης. Ο κ. Προκοπάκης, στην πολυσέλιδη ομιλία του, τόνισε, μεταξύ άλλων, τα εξής: «Ο γενίτσαρος Ιμπραήμ Αληδάκης, γόνος εξωμοτών βενετών φεουδαρχών, ήταν ο ισχυρότερος Τούρκος στην Κρήτη της εποχής, με πλούτο πολύ και επιρροή επίσης μεγάλη. Θα μπορούσε κάλλιστα να χαρακτηριστεί κατά τα καθ ημάς πολυδισεκατομμυριούχος, αν αναλογιστεί κανείς την τεράστια περιουσία του. Ο Παπαδοπετράκης γράφει, το 1888, στην Ιστορία των Σφακίων: Κατείχε και την από το Βλιτέ γη, συνεχή αδιάκοπο μέχρι του ποταμού Μουσέλα, όριο Συνδρομές για την Ένωση και την εφημερίδα μας Μούτσιος Θωμάς, Νέα Ερυθραία, 10 Θεάκος Νικόλαος, Νέα Ερυθραία, 10 Καρκαβάτσος Γεώργιος, Κορυδαλός, 10 Μπραουδάκη Αργυρώ, Ηράκλειο Κρήτης, 30 Μανουσέλης Μιχάλης, Πατσιανός, 20 Μαλαμαδάκης Γεώργιος, Αγ.Ρουμέλη, 20 Κατσουλάκη Δέσποινα, Βουβάς, 10 Μπαϊλάκης Μανούσου Μανούσος, Πατσιανός, 20 Κριαράς Ιωάννου Ανδρέας, Ηράκλειο Κρήτης, 100 Ξανθινάκης Βαρδή Αντώνιος, Χανιά Κρήτης, 20 Δοκιμάκης Ιωσήφ, Τζιτζιφιές, 30 Κούνδουρος Ρούσσου Τίτος, Υμηττός, 30 Κατσιάς Ιωσήφ, Χανιά Κρήτης, 15 Φασουλάκης Μανώλης, Πατήσια, Αθήνα, 20 Χατζηδάκης Αλεξάνδρου Ιωάννης, Βάμος Χανιά, 20 Πραματευτάκης Ιωσήφ, Αθήνα, 30 Θεοδοσοπούλου Δέσποινα, Αθήνα, 50 Προκοπάκης Προκόπης, Αθήνα, 10 Ηλιάκης Γεώργιος, Αθήνα, 20 Θεοδοσοπούλου Ουρανία, Αθήνα, 10 Μπούχλη - Παπαλυμπερίου Ανδριάνα, Αθήνα, 15 Παπαδημητρίου Χρυσούλα, Αθήνα, 40 Κούνδουρου Ελένη - Μαριαλένα, Αθήνα, 30 Βαρδάκη Ζαχαρένια, Αθήνα, 20 Κοτσίφης Ανδρέας, Αθήνα, 100 Κοτσίφης Ευαγγέλου Ανδρέας, Αθήνα, 50 Σταυριανέα - Πάτερου Μαρία, Αθήνα, 50 Ζαφειρίου Γεωργία, Αθήνα, 30 της Ρεθύμνης, μέχρι των χωρίων Γωνιάς, Καλλικράτους και Ασκύφου, και από τα ύψιστα άκρα των Λευκών Ορέων έως εις τα χωρία των Αποκορώνων. Την κολοσσιαία ταύτη περιουσία εκτήσατο ο άπληστος Μουσουλμάνος δια της συνήθους βίας και αδικίας. Υποχρέωνε τους χριστιανούς της περιοχής που κατείχε να δουλεύουν όλοι, άνδρες, γυναίκες και παιδιά, με αντάλλαγμα ολίγη και αθλία τροφή και ουδέποτε με μισθό. Στην κυριολεξία ήλεγχε την κτηνοτροφική παραγωγή του βόρειου τμήματος των Λευκών Ορέων, των παρακείμενων πεδινών εκτάσεων, καθώς και τη γεωργική εκμετάλλευση του μεγαλύτερου μέρους της επαρχίας Αποκορώνου και μεγάλου μέρους της επαρχίας Κυδωνίας. Διέθετε πολύ μεγάλη αστική ακίνητη περιουσία και απασχολούσε σε μόνιμη βάση, μόνο στον ιδιωτικό του στρατό, πάνω από 120 μισθοφόρους». Στην ηρωική επίθεση των ανδρών και των γυναικών από τα Σφακιά, «ο Αληδάκης έδειξε εξαιρετική, αλλά μάταιη, ανδρεία, γεγονός που σημειώθηκε από τον ποιητή: κι εφάγαν τον οι Σφακιανοί ως το κολατσιδάκι. Οι άγριοι κι αιμοβόροι Τούρκοι του Μπρόσνιερου, αλλά και των δίπλα χωριών, με την έναρξη της επίθεσης, εξαφανίστηκαν γυρεύοντας καταφύγιο σε πιο απομακρυσμένα σημεία από όπου παρακολουθούσαν τις εχθροπραξίες, χωρίς να τολμήσει ή να θελήσει κανείς τους να σπεύσει προς ενίσχυση του πολιορκημένου Αληδάκη και των στρατιωτών του. Ο επίσημος Τούρκικος στρατός, με την αιτιολογία ότι δεν είχε φιρμάνι για να ενεργήσει, δεν ενεπλάκη. Ο Αληδάκης είχε πολυομεγαλώσει κι έπρεπε η απειλή αυτή να εκλείψει από τον ορίζοντα της Κεντρικής Διοίκησης». Και κατέληξε ο ομιλητής: «Το 1962 απαλλοτριώθηκε ο Πύργος από το ελληνικό δημόσιο και κηρύχθηκε ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Πάντα, όμως, θα παραμένει ο τόπος που γράφτηκε μια ξεχωριστή σελίδα της ιστορίας των Σφακιανών, της ιστορίας της Κρήτης και του γένους μας και πάντα η αθάνατη μούσα της Κρήτης θα τραγουδά στα περήφανα βουνά μας το μεγαλείο της». Πετρουλάκης Νίκος, Αθήνα, 20 Πετρουλάκης Σταύρος, Αθήνα, 50 Ντάσιος - Κοντός Γεώργιος, Αθήνα, 50 Γουμενάκης Ευαγγέλου Ευάγγελος, Αθήνα, 60 Μανούσακας Ιωσήφ, Σκαλωτή, 10 Γυπαράκη Αγγελική, Αθήνα, 20 Λουκόπουλος, Αθήνα, 30 Τζαγγαράκη Ευαγγελία & Γεώργιος, Αθήνα, 50 Παττακός Μανώλης, Αθήνα, 100 Κουκουβιτάκης Στρατής, Χανιά Κρήτης, 50 Παπαδόσηφου Αριάδνη, Ρέθυμνο, 50 Τζουγάνος Μανώλης, U.S.A., 200 Φυντριλής Γιώργης, U.S.A., 200 Καρκάνης Μανούσος, Χανιά Κρήτης, 20, στη μνήμη του Ευστράτιου και της Αριάδνης Καρκάνη Ζερβού Κατερίνα Αθήνα 50, στη μνήμη του πατέρα της Ιωάννη Κοτσίφη Αικατερίνη, Αμάρι Ρεθύμνου, 20, στη μνήμη του συζύγου της Εμμανουήλ Κόψτε με ψαλίδι πάνω στη διακεκομμένη ΟΙ ΠΟΡΟΙ ΤΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ ΜΑΣ Η συντακτική επιτροπή της εφημερίδας και το Δ.Σ. της Ένωσης των Απανταχού Σφακιανών, ευχαριστούμε θερμά όλους όσοι έστειλαν τη συνδρομή τους στην εφημερίδα μας. Επίσης, ευχαριστούμε τους δωρητές που, πέραν της ετήσιας συνδρομής τους, ενισχύουν την εφημερίδα με μεγαλύτερα ποσά. Οι συνδρομές και δωρεές καλύπτουν περίπου το 1/3 του ετήσιου κόστους έκδοσης και αποστολής της, παρά τη δραστική μείωσή του που καταφέραμε. Για να στείλετε τη συνδρομή σας, κόψτε το Δελτάριο ΤΑΧΥΠΛΗΡΩΜΗΣ των ΕΛ.ΤΑ. που υπάρχει στο φύλλο, συμπληρώστε τα στοιχεία σας και το ποσόν που θέλετε και δώστε το στον Ταχυδρόμο ή στο Κατάστημα των ΕΛ.ΤΑ. Δεν απαιτούνται ταχυδρομικά έξοδα. Σας ευχαριστούμε.

3 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ - ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ Η Σφακιανή γυναικεία φορεσιά του 17ου αιώνα στο Μέγαρο Μουσικής Στο πρώτο Ρεθυμνιακό συναπάντημα, «Οι Άγιοι μας Ενώνουν», με αφορμή τη συμπλήρωση 190 χρόνων από το μαρτύριο των Αγίων Τεσσάρων Νεομαρτύρων Ρεθύμνου, Αγγελή, Μανουήλ, Γεωργίου και Νικολάου, παρουσιάστηκε από τον Λαογραφικό Όμιλο «ΚΟΥΡΗΤΕΣ» του συμπατριώτη μας Μανώλη Παττακού, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, θαυμαστή γυναικεία φορεσιά των Σφακιών του 17ου αιώνα. Η φορεσιά παραχωρήθηκε στο μουσείο Μουσείο Μπενάκη από την Ανωπολίτισα κα Νικολουδάκη και εκτίθεται, δίπλα στ άρματα του Σφακιανού Ήρωα Δασκαλογιάννη. Γοητευμένος, ο ακούραστος και μερακλής ερευνητής και δάσκαλος Παττακομανώλης τη ζωντάνεψε και τη συμπεριέλαβε στις σφακιανές φορεσιές που, με περισσή χάρη και λυγεράδα, φορούν, και θαμπώνουν το κοινό τους, οι Κουρητοπούλες! H Ένωσή μας χαιρετίζει τη διαρκή προσφορά του συμπατριώτη μας, φίλου και συνοδοιπόρου Παττακομανώλη, ευχαριστεί όλους τους Κουρήτες που είναι πάντα δίπλα μας σε κάθε εκδήλωση, και τους εύχεται να συνεχίσουν το αξιόλογο έργο τους για τη διατήρηση και ανάδειξη της σπουδαίας πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Ο Νίκος Καραβυράκης στην Ένωση Στις 4 Νοεμβρίου, στη γεμάτη αίθουσα της Ένωσης, έγινε εκδήλωση με πρωταγωνιστή τον φίλο λαουτιέρη, Νίκο Καραβυράκη και το νέο του cd, τα «Σκοποτραγουδίσματα». Τον καλλιτέχνη και το έργο του παρουσίασε ο Μανώλης Φραγκούλης, γιατρός και μουσικός, και συμμετείχαν ο Φωκάς Μουρτζάκης, στη λύρα και ο Κώστας Ανετάκης, στην κιθάρα. Τραγούδησε ο Νίκος Ανδρουλάκης.

4 4 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ - ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2014 Οδοιπορικό της Ένωσης στα Σφακιά Αύγουστο και φέτο, κατεβήκαμε Σφακιά. Με τη νεολαία να ζητάει να γνωρίσει και να γευτεί ό,τι γίνεται στο προγραμματισμένο δεκαήμερο. Ορμητήριο η Χώρα και ορίζοντας η Μαδάρα και το Λυβικό. Πρώτη μέρα κι ανηφορίσαμε προς Ανώπολη και Αη Γιάννη, στο κάλεσμα του Γιάννη του Πολύρη, φίλου και συνοδοιπόρου στην Ένωση των Απανταχού. Μας υποδέχθηκε στο πατρικό του που με μεράκι το αναπαλαιώνει και το διατηρεί, στη μνήμη των γονιών και των προγόνων του. Δίπλα στο ναό του Αγίου Νικολάου, με τα θεόρατα κυπαρίσια. Καφές κι ύστερα ανάβαση προς Κορμοκόπο. Πορεία ανάμεσα στα πεύκα και στα κυπαρίσσια, με κατεύθυνση το σπήλαιο. Στάση στου Σφουγγαρά, στη στέρνα του Πολυραντρέα, πατέρα του Γιάννη. Στην επιστροφή, αεροπορική θέα προς Άγιο Παύλο και Αγιά Ρουμέλη, από τ εύγορο. Συναντήσαμε σκόρπιες αίγες και ερείπια κάποιου παλιού μιτάτου. Κοντοσταθήκαμε στη σκαμμένη, σαν αρόλιθο, ρίζα του κυπάρισου και μετά, ίσα για το σπήλαιο. Μπροστά, το νερό σταγόνα - σταγόνα. Μέσα δροσιά. Ξαποσταίνομε και αγναντεύουμε το πέλαγο. Κι ύστερα πάλι στο πατρικό του Γιάννη και πλούσιο τραπέζι με τσιγαριαστό και πιλάφι. Δυο μέρες μετά, προσκύνημα στην Αράδαινα, στον Αστράτηγο και στο σχολιό που έφτιαξε ο Ξενουδάκης και υπηρέτησε η αείμνηστη δασκάλα, μητέρα του Σήφη. Κατάβαση στο φαράγγι και πορεία προς τα Μάρμαρα. Δυσκολεύει, σε κάποια σημεία, η λειψή σήμανση. Θάλασσα, βουτάμε και κολυμπάμε στις σπηλιές. Γεύμα στη φημισμένη ταβέρνα του Χρυσόστομου και επιστροφή στη Χώρα με βάρκα. Το βράδυ, μυσταγωγία στο Φραγκοκάστελλο, θεατές στο θρυλικό έργο «Το Μεγάλο μας Τσίρκο» του Ιάκωβου Καμπανέλλη. Ανέβηκε τον Ιούνιο του 73, μέσα στη Δικτατορία, απέναντι απ το Πολυτεχνείο, με κορυφαίους συντελεστές. Ο Σταύρος Ξαρχάκος έγραψε τη μουσική που ερμήνευε, τότε, ο Νίκος Ξυλούρης, ο Ευγένιος Σπαθάρης είχε φτιάξει το διάκοσμο και ο Κώστας Καζάκος είχε σκηνοθετήσει. Πρωταγωνιστές της ιστορικής παράστασης ήταν ο ίδιος ο σκηνοθέτης, η Τζένη Καρέζη, ο Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, ο Χρήστος Καλαβρούζος, ο Τίμος Περλέγκας, ο Σπύρος Κωνσταντόπουλος. Η Χούντα, μετά το Νοέμβρη του 73, κατέβασε την παράσταση και φυλάκισε τους πρωταγωνιστές. Μέσα στο κατάμεστο κάστρο και για πάνω από τρεις ώρες παρέλασαν μπροστά μας χαρακτηριστικές σκηνές απ όλη την ελληνική ιστορία, ως την απελευθέρωση από τους ναζί. Συναρπαστικό ζωντάνεμα από τα μέλη του «Συλλόγου Φίλων Θεάτρου Χανίων», τραγούδι από τον λεβέντη Βασίλη Καρεφυλάκη και χορευτικά εμβόλιμα από τους «Βιγλάτορες».

5 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ - ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ «Κάποτε θα σκάβουν στα Μιτάτα για να ανακαλύψουν τον πολιτισμό της Κρήτης, όπως σήμερα για τον Μινωικό πολιτισμό. Η ζωή κρατήθηκε στα βουνά, όχι στον κάμπο» (Μακαριστός Ειρηναίος Γαλανάκης, σε εκδήλωση ) Aφορμή για το γραφτό αυτό μου έδωσε δημοσίευμα στα «Χανιώτικα Νέα» που αναφερόταν στην παρουσίαση βιβλίου που συνδέει την αρχιτεκτονική με την ιστορία. Θυμήθηκα τους Κούμους - Μιτάτα στα Λευκά Όρη, που πραγματικά ορισμένοι αποτελούν μνημεία λαϊκής αρχιτεκτονικής, αλλά και ιστορικά μνημεία, που τους καλύτερους από αυτούς, αφού φτάνουν ως εκεί ορεινοί δρόμοι, προσπαθώ να βρεθούν, αυτοί που θα τους συντηρήσουν και αναδείξουν, αλλά φαίνεται κανείς δεν καταλαβαίνει την αξία τους. του Αντώνη Πλυμάκη Ιστορικά μνημεία γιατί εκεί έβρισκαν καταφύγιο ή τους είχαν σαν ορμητήρια, οι Χαΐνηδες της Τουρκοκρατίας, οι αντιστασιακοί της κατοχής και οι αντάρτες του εμφύλιου, μα και κάθε λογής κυνηγημένος. Αυτό ακριβώς επεδίωξα και με το βιβλίο μου «Κούμοι Μιτάτα και βοσκοί στα Λευκά Όρη», 636 σελίδων, μεγάλου μεγέθους, με 720 φωτογραφίες, αποτυπώσεις και σχεδιαγράμματα κούμων κ.λπ. Το εξέδωσε το έτος 2008, ο τότε Ο.Α.ΔΥ.Κ., αλλά δεν βρίσκω χορηγό για επανέκδοση. Σε αυτό αναφέρθηκα σε περισσότερα από εκατό παλαιά και νεότερα Μιτάτα στα Λευκά Όρη. Για τον ίδιο σκοπό και με τον ίδιο τίτλο, είχα ετοιμάσει έκθεση στο Κ.Α.Μ., τον περασμένο Αύγουστο, αλλά την ακύρωσα δια λόγους υγείας. Ίσως αυτό γίνει το νέο έτος. Για μια ακόμη φορά απευθύνω έκκληση στους δημάρχους, κυρίως Σφακίων και Αποκόρωνα, αλλά και Κυδωνίας, να ενδιαφερθούν. Επίσης στην Αρχιτεκτονική Σχολή του Πολυτεχνείου Κρήτης. Από το παραπάνω βιβλίο αντιγράφω ένα μικρό κείμενο στη συνέχεια: Πρόκειται για ένα κτίσμα μεγαλιθικό, μπορεί να πει κανείς, ένα Θησαυροί λαϊκής αρχιτεκτονικής στα Λευκά Όρη κτίσμα δράκων ή υπερανθρώπων. Ο κεντρικός κούμος δεν κατασκευάσθηκε από σχιστολιθικές πλάκες, αλλά από τεράστιες πέτρες, μερικές από τις οποίες πρέπει να υπερβαίνουν σε βάρος τα διακόσια κιλά. Η πρόσβαση προς αυτόν γίνεται δίπλα από την κτηνοτροφική εγκατάσταση του Ανδρέα Πλατσιδάκη, στον ορεινό δρόμο Μελιδόνι - Χώσες. Η ανάβαση απαιτεί πεζοπορία μισή ώρα. (Μιτάτο Πλατσιδάκη, υψομ. 880 μ. και 6 χλμ. από Μελιδόνι). Το μιτάτο βρίσκεται σε υψόμετρο μέτρων, κοντά στα Τρία Κορφάλια. Η διάμετρος του κεντρικού κούμου είναι 6 μέτρα και το ύψος θόλου 5 μέτρα καθαρό. Μόλις εισέλθουμε σ αυτόν, δεξιά, είναι χωρισμένος με τοίχο, όπου έχει διαμορφωθεί το τυροκέλι και ψηλότερα είδος οντά. Η είσοδος έχει διαστάσεις 1,70x1,30x0,70 μ. Το πάχος του τοιχώματος είναι 1 μέχρι 1,20 μέτρα και στην πόρτα 1,50 μ. Υπάρχει περιφερειακά Β.Δ. πολύ μεγάλη κούρτα. Είναι από τους δύο - τρεις κούμους στα Λευκά Όρη που είχε δεύτερο όροφο (πατάρι), που είχε δημιουργηθεί με κορμούς δέντρων για δοκάρια. Η περιοχή είναι κατάφυτη από κυπαρίσσια, ασφένταμους, αγκάραθους και κάθε λογής θάμνους, τον δε Οκτώβριο ανοίγουν τα υπέροχα φθινοπωρινά κυκλάμινα. Βόρεια του κούμου υπάρχει νεότερο μικρό κτίσμα και Ν.- Ν.Δ., στέρνα. Βόρεια υπάρχει ακόμη κηπαλάκι 10x6 μ. Η θέα προς Ακρωτήρι, Κεραμειά, Σούδα, Αποκόρωνα κ.λπ. είναι υπέροχη. Ο κούμος, μέχρι ορισμένο ύψος εξωτερικά, έχει δεύτερο ξηρολιθικό τοίχισμα για στήριξη, το γνωστό ως φουστάνι του κούμου. Ηλικιωμένοι Μελιδονιανοί λένε πως το χτίσιμο του άρχισε το 1903 από τον Πλατσιδοδημήτρη και έχτισε μέχρι το ανώφλι, όπου χάραγμα. Από εκεί και πάνω χτιζόταν μερικά χρόνια με κύριο τεχνίτη τον Ανδρέα Βαγιωνή και βοσκούς. Κάθε χρόνο και ένα γωνάρι χτίζανε. Στον κούμο αυτό τυροκομούσε ο Ανδρέας Πλατσιδάκης μέχρι το 1986, οπότε έχτισε το κάτω, στον δρόμο, τυροκομείο. Προς τα Τρία Κορφάλια υπάρχει πηγή νερού. Ο διπλός Κάτω Κούμος βρίσκεται 100 περίπου μέτρα Β.Α. από τον προηγούμενο και πρέπει να είναι πολύ παλιότερος από αυτόν. Ο πρώτος θάλαμος είναι μικρός, ύψους 2 μέτρων, και ο άλλος δεξιά έχει διαστάσεις 2,50x3 και 2,20 μ. ύψος. Υπάρχει κούρτα και ανατολικά μικρός σκυλόκουμος. Εδώ ερχόταν για μερικά χρόνια ο κτηνοτρόφος Πλανάς από το Ακρωτήρι, πολύ παλιότερα, με πρόβατα της Μονής Αγίας Τριάδας. Λίγο πιο ψηλά από τον Βιτσιλέ βρίσκονται τρία κουμάκια, όπου παλιότερα κοιμόνταν βοσκοί. Υψόμετρο μ. και πεζοπορία 0,10 Ν.-Ν.Δ. Ακόμη ψηλότερα είναι η τοποθεσία τα Τρία Κορφάλια (κορυφή). Τρόχαλοι εγινήκανε οι κούμοι και μιτάτα γιατί αδειάσαν τα χωριά, εφύγανε τα νειάτα. Δύσκολα δα θα βρεις βοσκό μ αρβύλες και με ράσο να κουκουβιάζει στη βροχή, στον πρίνο από κάτω. ΠανεΠιστημιο των ορεων Παγκόσμια ημέρα των Βουνών - 11 Δεκεμβρίου 2014 Μια διαδρομή που ξεκινάει από τον εθελοντισμό και την προσφορά, διασχίζει τους γεμάτους καθαρό αέρα διαφορετικότητας, ορεινούς όγκους της Κρήτης και καταλήγει στην λουσμένη από διαυγές φως, ματιά των Κρητικών, είναι το Πανεπιστήμιο των Ορέων. Πρωτοπόροι και οραματιστές, είναι καθηγητές του πανεπιστημίου της Κρήτης, διανοούμενοι, φοιτητές και άνθρωποι που είναι δια βίου ερωτευμένοι με την Κρήτη και την Ελλάδα. Εθελοντές, που επέλεξαν να ορκιστούν ξανά τον όρκο του Ιπποκράτη, κοιτώντας στα μάτια αγέρωχους ανθρώπους, με ρυτιδιασμένα από την ζωή πρόσωπα και κόκκινα μάγουλα ελεύθερου οξυγόνου. Μια Πολιτεία δικαίου, χωρίς θεσμούς και ψήφους εξάρτησης, μόνο με την γνώση της ανθρωπιάς και της κοινότητας, όπου ειδήμονες είναι τα χρόνια και όχι οι τίτλοι. Το Πανεπιστήμιο των Ορέων, πολύ πριν έρθουν αυτές οι δύσκολες μέρες που βιώνουμε, αφουγκράστηκε την αγωνία των ανθρώπων για επιβίωση και προσέφερε χρόνο και εργαλεία, για να ανασκάψουμε μαζί, τις ρίζες και τις μνήμες μας, σ εκείνο το γλυκό φως που παίζαμε μικροί, αποκτώντας τα πρώτα μας βιώματα. Ενισχύει την παραδοσιακή οικονομία, με μοντέρνα εργαλεία διαχείρισης και ανάπτυξης οικονομιών μικρής κλίμακας, για την αναστολή της υπερεκμετάλλευσης του φυσικού πλούτου και την απεξάρτηση από την οικονομία του δανεισμού και των επιδοτήσεων. Με τον διάλογο και τον συγκερασμό της βιωματικής με την επιστημονική γνώση, παρεμβαίνει στην οικονομία, την παιδεία, τον πολιτισμό, την υγεία και υλοποιεί τη «διδασκαλία της παιδείας» της ελάχιστης αναγκαίας κατανάλωσης και του εθελοντισμού. Η τεχνογνωσία, η επιστημονικά τεκμηριωμένη γνώση της τυπικής εκπαίδευσης, που εκπροσωπεί το αστικό πανεπιστήμιο, συναντά την άτυπη εμπειρική λαϊκή σοφία και γνώση των «Ορέων», σε μια γονιμοποιητική διαδικασία, στην υπηρεσία του ανθρώπου. Ιδιαίτερα για την Κρήτη, αποτελεί μια πράξη «ειρηνικής επανάστασης» απέναντι στη βάναυση αλλοίωση της περιβαλλοντολογικής, οικιστικής και πολιτιστικής ταυτότητας του νησιού. Είναι κάλεσμα για συσπείρωση και ειρηνικό αγώνα, των ευαισθητοποιημένων και εν αγωνία ευρισκομένων Πολιτών. Το Πανεπιστήμιο των Ορέων, χτίζει κοινωνικές γέφυρες, προσπαθώντας να ελαχιστοποιήσει τον κοινωνικό αποκλεισμό, τη φτώχεια και την παραβατικότητα, φαινόμενα συγχρονικά της εποχής μας. Με πρωτότυπες δράσεις όπως η Αποστολή Πηνελόπη Gandhi η Ιερή τέχνη της Υφαντικής στην Κρήτη σήμερα, παρεμβαίνει στην οικονομική και ανθρωπιστική κρίση των καιρών μας, αναζητώντας την γενεσιουργό αιτία των διαλυτικών φαινομένων της κοινωνίας μας, προσφέροντας λύσεις και αναδεικνύοντας το νήμα-νόημα των αξιών του ανθρώπινου μόχθου. Όμως σήμερα η Ελλάδα, γίνεται ένα πρωτότυπο ερευνητικό εργαστήριο, μιας προσχεδιασμένης και απάνθρωπης κοινωνικής αλλαγής. Για να αντισταθούμε, πρέπει πρωταρχικά, να ανακαλύψουμε την πραγματική ταυτότητα της χώρας μας, να αγκαλιάσουμε ξανά με θαλπωρή το παρελθόν μας, να σώσουμε τη γλώσσα, την ιστορική συνείδηση, την αξία του χειροποίητου και την πολιτισμική μας ιδιοπροσωπία. Στα μικρά χωριά της Κρήτης, δεν υπήρχαν ποτέ, μεγέθη βασιλικών οίκων, αλλά μικροάγιοι του ανθρώπινου πόνου, υστερούμενοι, θλιβόμενοι, κακουχούμενοι, που ζούσαν όμως με υπαρξιακή ευδαιμονία και γαλήνια βεβαιότητα. Μόνο όσοι επιχειρούν το παράλογο, μπορούν να κερδίσουν το αδύνατο. Ας στραφούμε στις μητέρες, τα μικρά παιδιά, τον κόσμο χωρίς Αργύρια και χωρίς επιτήρηση. Επειδή στην Κρήτη υψώνεται κανείς ακόπως από τη φύση στην ιστορία και επειδή ο καλύτερος προφήτης είναι εκείνος που αγαπά και όχι εκείνος που σκέφτεται, ας ενωθούμε μέχρι εκεί που συναντούνται οι τέσσερις άνεμοι και συγχέονται όλα τα αρώματα.

6 6 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ - ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2014 Εκδήλωση μνήμης και τιμής στον Εμμανουήλ Κριαρά Στις 20 Οκτωβρίου, στην κατάμεστη αίθουσα της Ένωσης, αποτίσαμε φόρο μνήμης και τιμής στον Μεγάλο Σφακιανό Εμμανουήλ Κριαρά. Κεντρικός ομιλητής ήταν ο καθηγητής Ερατοσθένης Καψωμένος, απ τ Αλικιανού, μαθητής και συνεργάτης του Κριαρά. Η εκδήλωση ξεκίνησε μ ένα κατανυκτικό, παλαιϊκό, ταξίμι, στο λαούτο του Νίκου Καραβυράκη. Ακολούθησε προβολή αποσπάσματος από πρόσφατη συνέντευξη του Κριαρά, κι ύστερα ο Πρόεδρος της Ένωσης, Σήφης Μανουσογιάννης, καλωσόρισε θερμά τους παρευρισκόμενους στην εκδήλωση και εξήρε την προσωπικότητα, το ήθος και το πολύπλευρο έργο του τιμώμενου. Ο Γενικός Γραμματέας της Ένωσης, Βασίλης Θωμάς, μίλησε για τη ζωή και το έργο του Κριαρά. Αναφέρθηκε στα παιδικά του χρόνια στον Πειραιά, στη Μήλο και στα Χανιά, στα φοιτητικά του χρόνια στην Αθήνα και τις μεγάλες πανεπιστημιακές σχολές του εξωτερικού (Μόναχο, Παρίσι), και στην ωριμότητά του, ως πανεπιστημιακού καθηγητή μετά το 1950, αλλά και στην ταφή του στην φιλόξενη γη των προγόνων του, στις 27 Αυγούστου 2014, στις Στέρνες Ακρωτηρίου Χανίων. Έκανε ειδική μνεία στην επίσκεψη του ΔΣ της Ένωσης στον αείμνηστο καθηγητή, τον Οκτώβριο του 2011, για να τον τιμήσει, εν ζωή, στο σπίτι του στη Θεσσαλονίκη. Ο Κριαράς έδωσε «ευχή» στην Ένωσή μας, να συνεχίζει να επιτελεί, ακάθεκτη, σε πείσμα των καιρών το κοινωνικό και πολιτιστικό της έργο. Ύστερα, ο Νίκος Ανδρουλάκης τραγούδησε «Όμορφη που ναι η Κρήτη», καταχειροκροτούμενος, και τον λόγο πήρε ο παλιός πρόεδρος της Ένωσης, γιατρός Γιάννης Κριαράς, άξιος εκπρόσωπος της οικογένειας, που αναφέρθηκε στο συγγενή του, και στη σχέση του με την Επαρχία, όπως τη θυμάται. Ο Νίκος Ανδρουλάκης τραγούδησε «Δυό γιους είχες μάνα μ», και στο βήμα ανέβηκε ο κύριος ομιλητής της εκδήλωσης Ερατοσθένης Καψωμένος, ομότιμος καθηγητής της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Μίλησε για το επίτευγμα του Κριαρά να πραγματώσει και να προβάλει στα μέτρα του καθημερινού ανθρώπου το ελληνικό ιδεώδες της ενότητας υλικού και πνευματικού κόσμου, ένα πρότυπο ψυχοσωματικής αρμονίας, τον ακέραιο άνθρωπο. Απαρίθμησε το ογκωδέστατο συγγραφικό έργο του εκλιπόντος, που εκτείνεται σε μια ιστορική περίοδο χιλίων και πλέον χρόνων, από το Βυζάντιο ως τη νεότερη Ελλάδα, και σ ένα ευρύ φάσμα γνωστικών πεδίων, όπως: η γραμματολογία, η συγκριτική φιλολογία, η κριτική έκδοση των κειμένων, η λεξικογραφία, η γλωσσολογική και φιλολογική έρευνα, η προσωπογραφία και η ιστορία των ιδεών και των πνευματικών φαινομένων. Σημείωσε, μάλιστα χαρακτηριστικά, ότι μια διεξοδική αποτίμηση του έργου και της πνευματικής παραγωγής του Ε. Κριαρά δεν χωράει σε μια σύντομη ομιλία, αλλά θα αποτελούσε αντικείμενο κανονικού επιστημονικού συνεδρίου. Οι ύστεροι βυζαντινοί και μεταβυζαντινοί αιώνες που καλύπτουν οι εργασίες του βυζαντινολόγου Κριαρά, είναι η περίοδος κατά την οποία διαμορφώνεται και παγιώνεται η νέα ελληνική γλώσσα. Ιδιαίτερη ήταν η συμβολή του αείμνηστου και στην Ιστορία της Ομιλία προέδρου Σήφη Μανουσογιαννάκη «Η δυνατότητα ενός λαού να επιβιώνει σε δύσκολες ιστορικές συνθήκες κρίνεται από την ικανότητά του να αναγνωρίζει και να τιμά τις πνευματικές αξίες του και να προβάλλει θετικά πρότυπα ζωής και συμπεριφοράς στην κοινωνία». Ερατοσθένης Καψωμένος. Αν οι στίχοι ήταν αστέρια, τότε ο Εμμανουήλ Κριαράς θα είχε γεννηθεί σε αυτόν τον αστερισμό. Ο Εμμ. Κριαράς έκανε άλμα με άρωμα Ολύμπου και προσπέρασε τη φθορά. Όχι τη σωματική, γιατί αυτή ανήκει στον κόσμο ετούτο, αλλά την πνευματική, που είναι των αθανάτων. Ο Εμμ. Κριαράς που χάραξε τον δρόμο του στον κόσμο της επιστήμης και της γνώσης, μελέτησε τη γλώσσα και τη λογοτεχνία των προπατόρων, αγωνίστηκε από το μετερίζι της δημοτικής γλώσσας, ευαίσθητος στις ανάγκες του λαού για πρόοδο, ελευθερία και δημοκρατία, συνέχισε με την καθιέρωση του μονοτονικού συστήματος, αθεράπευτος προοδευτικός στη εξέλιξη της γλώσσας, με παντοτινό γνώμονα το αμύνεσθαι περί πάτρης. Στον μακρόχρονο βίο του υπήρξε χαλκέντερος ερευνητής και γενναιόδωρος δάσκαλος, αφήνοντάς μας, ως παρακαταθήκη, Ο κεντρικός ομιλητής, καθηγητής Ερατοσθένης Καψωμένος νεοελληνικής φιλολογίας του 19ου, κυρίως, και των αρχών του 20ού αιώνα, στη μελέτη γλωσσικών φαινομένων της νέας ελληνικής στην ιστορία του γλωσσικού ζητήματος και του εκπαιδευτικού δημοτικισμού σε κανονιστικά ζητήματα που αφορούν τη χρήση του σημερινού γραπτού μας λόγου. Κι εδώ συμπεριλαμβάνεται η καθοριστική συμβολή του Κριαρά στην καθιέρωση, το 1981, της μονοτονικής γραφής που ο ίδιος ακολουθούσε στα γραπτά του πολύ πριν από τη θεσμοθέτησή της. Για το μεγάλο «Λεξικό Της Σύγχρονης Δημοτικής Γλώσσας, Γραπτής και Προφορικής», ο καθηγητής Καψωμένος σημείωσε με νόημα ότι, «Με το έργο αυτό, ένας δάσκαλος που ξεκίνησε στις αρχές του εικοστού αιώνα, δίνει το χέρι στα παιδιά του εικοστού πρώτου αιώνα: στους απανταχού της γης σπουδαστές των Ελληνικών Γραμμάτων, οι οποίοι αποτελούν δυνάμει την προοπτική της συνέχειας του ελληνικού πολιτισμού στην επόμενη χιλιετία. Έτσι, στο εκατοστό πρώτο έτος της ηλικίας του, ο Νέστορας των Γραμμάτων μας, έγινε σύμβολο της διαχρονικής ενότητας του Ελληνισμού και ζωντανή απόδειξη της θέλησής του να επιζήσει στο μέλλον». Κλείνοντας ο κεντρικός ομιλητής τόνισε με έμφαση, ως απόσταγμα της πολύπλευρης πνευματικής προσφοράς του Ε. Κριαρά: «Γλώσσα και πολιτισμός, γλώσσα και εθνική ταυτότητα είναι αλληλένδετα και αξεχώριστα. Χωρίς την ελληνική γλώσσα δεν μπορεί να υπάρξει ούτε ελληνικός πολιτισμός, ούτε ελληνική ταυτότητα». περίπου σελίδες γραπτού έργου, με πεποίθηση ότι «ο επιστήμονας πρέπει όσο γίνεται να εκλαϊκεύει την επιστήμη του» και τη διαβεβαίωση ότι αυτό στάθηκε «επιδίωξη της ζωής του». Αγαπητοί συμπατριώτες και φίλοι, σήμερα η Ένωσή μας και σεις μαζί τιμάμε τη μνήμη του μεγάλου Σφακιανού τέκνου που με την επιστήμη του και τη στάση ζωής του ξεπέρασε τα σύνορα του ελλαδικού χώρου και έγινε παγκόσμιας αναγνώρισης για την προσφορά του στα γράμματα και στην παιδεία. Τιμάμε τον φιλόλογο, γλωσσολόγο, εξέχοντα διανοούμενο, κορυφαίο ακαδημαϊκό δάσκαλο ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΚΡΙΑΡΑ. Εκτός από τη σεμνή τελετή σήμερα που διοργανώνει η Ένωσή μας, το καλύτερο μνημόσυνό του είναι η φετινή επιτυχία των Σφακιανόπουλων στα ανώτερα και ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας, σε ποσοστό 96%, και η έναρξη λειτουργίας του Δημοτικού Ελεύθερου Ανοικτού Πανεπιστημίου Σφακίων «Γ. Ξενουδάκης»! Για μένα και την Ένωση, εξάλλου, η προσωπική χειρόγραφη αλληλογραφία μας, μέχρι τις , αποτελεί πολύτιμο κειμήλιο και μεγάλη τιμή. Σας ευχαριστώ. Ομιλία Γιάννη Κριαρά, ιατρού πνευμονολόγου «Νιώθω τιμή και συγκίνηση που καλούμαι να μιλήσω για τον Ε.Κ. Είχα την ευκαιρία παλαιότερα (1996) να τον εκπροσωπήσω σε τιμητική εκδήλωση της Ένωσης των Απανταχού Σφακιανών, στην οποία δεν μπόρεσε να παραβρεθεί. Για το επιστημονικό έργο του έχουν μιλήσει και θα μιλήσουν πολύ πιο κατάλληλοι από έμενα. Θα αναφερθώ στην σχέση του με τον τόπο καταγωγής του και με την ευρύτερη οικογένεια, χωρίς την όποια διάθεση οικειοποίησης. Το πνευματικό του ανάστημα που τον έχει αναδείξει σε εθνικό κεφάλαιο, υπερβαίνει κατά πολύ τέτοιου είδους περιχαρακώσεις. Ξέρω όμως ότι και η οικογενειακή και γεωγραφική του καταγωγή, είχαν επηρεάσει την προσωπικότητα του. Ενδεικτικά είναι όσα ο ίδιος αναφέρει στην αυτοβιογραφία του στο κεφάλαιο «Οικογένεια και πρόγονοι». Πατέρας του ήταν ο Γεώργιος, γιος του Μανώλη Κριαρά και της Ελένης Δεληγιαννάκη από την Ανώπολη, και μητέρα του η Κοπακάκη Αικατερίνη, κόρη του Παύλου Κοπακάκη και της Φανής Μαυράκη από την Χώρα Σφακιών. Γεννήθηκε στον Πειραιά και τα πρώτα χρόνια του τα πέρασε στην Μήλο, λόγω της δραστηριότητας του πατέρα του που ήταν καραβοκύρης. Ολοκλήρωσε το δημοτικό σχολείο και το γυμνάσιο στα Χανιά. Στην Ανώπολη που πάντα ήθελε να επισκεφτεί, κατόρθωσε τελικά να πάει πρώτη φορά μαζί με την αγαπημένη του Τιτίκα, περίπου το Τους παρέλαβε τότε ο πατέρας μου από το τέρμα (εκεί που είναι σήμερα η διασταύρωση για Κομμιτάδες), αφού ο δρόμος δεν έφτανε ούτε στη Χώρα Σφακιών. Η επιβίβαση σε μουλάρια και η μεγάλη και κακοτράχαλη ανηφόρα ήταν πρωτόγνωρη εμπειρία και για τους δύο. Όταν έφτασαν στην Ανώπολη τα χέρια τους είχαν βγάλει φλύκταινες από το σφικτό κράτημα της σέλλας! Έμειναν τότε στο σπίτι μου 3 μέρες. Πάντα με το ίδιο μεταφορικό μέσο, επισκέφτηκαν την Αγία Αικατερίνη και την Αράδαινα. Ο Μανώλης είχε δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα ριζίτικα, όχι μόνο μουσικά, αλλά ενδεχομένως και γλωσσολογικά. Του άρεσε επίσης να συζητάει για τους προγόνους της οικογένειας και είχε ιδιαίτερο θαυμασμό για τον Χατζή Ανδρέα Κριαρά. Ίσως βάλθηκε να τον ξεπεράσει, και τουλάχιστον στα χρόνια το έκανε, αφού έφτασε 108 ετών ενώ εκείνος, έστω από ατύχημα, απεβίωσε στα 107! Στα χρόνια που ακολούθησαν είχε και άλλες ευκαιρίες να επισκεφτεί τα Σφακιά. Τον Θυμάμαι μαζί με την Τιτίκα στην Θυμιανή Παναγία (περίπου το 1996). Είχε ζητήσει να φωτογραφηθούμε με την σημαία άλλου προγόνου της οικογένειας, του Ανδρέα Κριαρά, Αρχηγού στην επανάσταση Σημαία λευκή, με τον γαλάζιο σταυρό και την επιγραφή με μαύρα κεντημένα γράμματα «ελευθερία ή θάνατος». Θα μείνει αξέχαστη η ομιλία του στη γιορτή του Δασκαλογιάννη το 2004, στην Ανώπολη. Είναι πολλές οι στιγμές που δείχνουν πόσο μέσα στην καρδιά και στο μυαλό είχε τον τόπο καταγωγής του, στον οποίο ήθελε να έχει και την μόνιμη κατοικία του. Μου το είχε αναφέρει κάποτε στην οδό Αγγελάκη 1, παρούσης και της Τιτίκας. Όταν αργότερα οι τότε τοπικοί άρχοντες στα Χανιά του το πρότειναν, δεν δίστασε να πει αμέσως το ναι. Η εν γένει στάση ζωής του δείχνει πως μέσα του κουβαλούσε το γονίδιο του ανυπότακτου Σφακιανού. Φυλακίστηκε από τους Γερμανούς το 1944 και το 1968 από τη χούντα. Ενδεικτικό είναι το όνομα που θέλησε να δώσει στο βιβλίο της αυτοβιογραφίας του «Μακράς ζωής αγωνίσματα». Θα κλείσω με μια μαντινάδα που διάβασα τυχαία σήμερα: «Έφυγες Φάρε! απού'φεγγες ολάκαιρο αιώνα! Και ήσουνα τού Έθνους μας, Πνευματική Κολώνα! Εστόλιζες την σκέψη μας, Φιλόσοφε της Κρήτης. Χαράς του το, αν σ'είχενε, παράδειγμα ο Πλανήτης! Είπες! Πώς είναι ο Έρωτας, τό αντίδοτο θανάτου! Κι η ηθική μας έξαρση, η κόντρα είναι του πάτου! Εσύ 'σουνα του Πνεύματος, το Μέτρο κι Αξία. Και στην Πατρίδα Δάσκαλος, και στην Φιλοσοφία! Η ΥΣΤΕΡΗ ΣΟΥ ΠΕΘΥΜΙΑ, ΤΙΜΗ ΜΑΣ ΚΑΙ ΧΑΤΗΡΙ! Να 'χουμε και τον ΚΡΙΑΡΑ, ΨΗΛΑ ΕΙΣ Τ ΆΚΡΩΤΗΡΙ».

7 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ - ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (AOZ) ΗΑΟΖ είναι μια λωρίδα θάλασσας που ξεκινά από τις ακτές ενός κράτους και επεκτείνεται μέχρι και 200 ναυτικά μίλια, στον πυθμένα της οποίας το παράκτιο κράτος έχει τα αποκλειστικά δικαιώματα εκμετάλλευσης του βυθού και των κοιτασμάτων. Του Γιάννη Πολυράκη, προέδρου της Ένωσης Το θέμα είναι επίκαιρο εξαιτίας της συζήτησης για τον καθορισμό της ελληνικής ΑΟΖ και την εκμετάλλευση υδρογονανθράκων που βρίσκονται κάτω από τον πυθμένα θαλασσών. Αρχίζοντας από τα εθνικά ή χωρικά ύδατα μιας χώρας, υπενθυμίζουμε ότι τα αυτά αποτελούν επέκταση στη θάλασσα της εθνικής κυριαρχίας της χώρας, πέρα από τις ακτές της. Θεωρούνται μέρος του εθνικού εδάφους και στα εθνικά ύδατα ασκείται πλήρης εξουσία από την παράκτια χώρα. Τα χωρικά ύδατα της Ελλάδας εκτείνονται στα 6 ναυτικά μίλια (1 ναυτικό μίλι=1852 μέτρα) από την ακτογραμμή. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπου το πλάτος της θάλασσας μεταξύ δυο χωρών είναι μικρότερο απο 12 ναυτικά μίλια, εφαρμόζεται ο κανόνας της μέσης γραμμής η οποία είναι και το όριο μεταξύ των εθνικών υδάτων των χωρών. Στις αρχές του 1970, το Εκουαδόρ διεκδίκησε την επέκταση των εθνικών του υδάτων. Το θέμα τέθηκε στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης και αυτό υπήρξε το πρώτο βήμα για την επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια. Στη Σύμβαση του ΟΗΕ του 1982, για το Δίκαιο της Θάλασσας, αναφέρεται σαφώς ότι κάθε κράτος έχει το δικαίωμα να ορίσει τα χωρικά του ύδατα μέχρι το πλάτος των 12 ναυτικών μιλίων. Σημειώνουμε ότι η Ελλάδα δεν προχώρησε ποτέ στην επέκταση των χωρικών της υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια και επίσης τη δήλωση της Τουρκίας ότι επέκταση των Ελληνικών χωρικώ υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια θα είναι αιτία πολέμου. Η Τουρκία ισχυρίζεται ότι το Αιγαίο, ως ημίκλειστη θαλάσσια περιοχή, πρέπει να τεθεί υπό ειδικό καθεστώς. Βέβαια κάτι ανάλογο δεν έχει συμβεί σε άλλες ημίκλειστες θάλασσες, όπως η Αδριατική, ή σε τελείως κλειστές, όπως η Μαύρη Θάλασσα. Στην ίδια σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, το 1982, αναγνωρίστηκε διεθνώς ο ορισμός της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) στα 200 ναυτικά μίλια. Η ΑΟΖ μιας χώρας υπολογίζεται από τα όρια των εθνικών της υδάτων και εκτείνεται προς τα έξω, μέχρι τα 200 ναυτικά μίλια. Είναι σημαντικό ότι ένα παράκτιο κράτος αποκτά ΑΟΖ με μονομερή δήλωση ανακήρυξης. Στη συνέχεια, έρχεται σε επαφή με τα γειτονικά κράτη και συνάπτει συμφωνίες οριοθέτησης της ΑΟΖ. Εάν δεν καταστεί δυνατή η συμφωνία, οι χώρες λύνουν τη διαφορά τους με παραπομπή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης. Βέβαια, στην περίπτωση που δύο παράκτια κράτη απέχουν λογότερο από 400 ναυτικά μίλια, ο μεταξύ τους θαλάσιος χώρος διχοτομείται και η μέση γραμμή είναι το όριο μεταξύ των δυο ΑΟΖ. Από όσα στοιχεία μπόρεσα να βρώ, στη σχετική ψηφοφορία, στις 30 Απριλίου 1982, στη Νέα Υόρκη για τη Σύμβαση της ΑΟΖ, 130 κράτη ψήφισαν υπέρ, τέσσερα κατά και 17 απείχαν. Μέχρι το τέλος του 2008 επικύρωσαν τη Σύμβαση 157 χώρες, μεταξύ των οποίων η Κύπρος, στις 12 Δεκεμβρίου Στην περίπτωση της Ελλάδας, τα πράγματα είναι σαφή και οι νόμοι και το διεθνές δίκαιο της θάλασσας ορίζουν την ΑΟΖ με σαφήνεια. Κάποιοι ίσως δεν έχουν συνειδητοποιήσει ακόμη ή δεν μπορούν να δεχτούν ότι η Ελλάδα είναι ανεξάρτητο κράτος και ότι οι διεθνείς κανόνες ισχύουν και εφαρμόζονται εξίσου για όλα τα κράτη και όλους τους λαούς 1988, και η Ελλάδα, στις 21 Ιουλίου Η Τουρκία και η Βενεζουέλα αρνήθηκαν να υπογράψουν τη Σύμβαση. Μέχρι σήμερα, έχουν ορίσει ΑΟΖ πάνω απο 140 παράκτια κράτη. Ειδικά για τη περίπτωση της Ελλάδας, είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι σύμφωνα με το άρθρο 121 της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, όλα τα κατοικημένα νησιά διαθέτουν ΑΟΖ, και ότι η ΑΟΖ και η υφαλοκρηπίδα ενός νησιού καθορίζονται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που καθορίζονται και για τις ηπειρωτικές περιοχές. Ήδη, πολλά παράκτια κράτη έχουν ορίσει ΑΟΖ. Στα κράτη που έχουν ορίσει ΑΟΖ προστέθηκε σχετικά πρόσφατα και η Κύπρος με τα γνωστά προβλήματα και αντιδράσεις εκ μέρους της Τουρκίας. Επίσης η Τουρκία, αν και δεν έχει προσχωρήσει στη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, έχει οριοθετήσει τη δική της ΑΟΖ, στη Μαύρη Θάλασσα, με τον κανόνα της μέσης απόστασης από τις ακτές της Ρωσίας και των άλλων παράκτιων κρατών. Δεν έχει κάνει όμως το ίδιο και στις ακτές της στη Μεσόγειο, γιατί τότε θα έπρεπε να αποδεχθεί την ΑΟΖ του Καστελόριζου και της Κύπρου που κλείνουν την Τουρκική ΑΟΖ προς τη Μεσόγειο, και ειδικότερα προς την Αίγυπτο και τη Λιβύη. Η Ελλάδα δεν έχει καθορίσει ΑΟΖ. Τα γειτονικά της παράκτια κράτη είναι η Τουρκία, η Κύπρος, η Αίγυπτος, η Λιβύη, η Ιταλία και η Αλβανία. Σε όλες τις περιπτώσεις, οι ακτές της Ελλάδας απέχουν λιγότερο από 400 μίλια από τις ακτές των γειτονικών κρατών, οπότε πρέπει να ακολουθηθεί ο κανόνας της μέσης απόστασης, όπως φαίνεται στο χάρτη, για τον καθορισμό της ΑΟΖ. Η Τουρκία, όχι μόνο δεν αποδέχεται την Ελληνική ΑΟΖ, αλλά, όπως και στην περίπτωση της Κύπρου, απειλεί. Τα ελληνικά νησιά, και ιδιαίτερα η Ρόδος και το Κατελόριζο, σε συνδυασμό με την Κυπριακή ΑΟΖ, κλείνουν τη διέξοδο της Τουρκικής ΑΟΖ προς την ανατολική Μεσόγειο. Όπως και στην περίπτωση της επέκτασης των χωρικών μας υδάτων, η Τουρκία είναι το μεγάλο πρόβλημα για τον καθορισμό της ΑΟΖ εκ μέρους της Ελλάδας. Η Κύπρος αποδέχεται την ελληνική ΑΟΖ. Επίσης, απο τη πλευρά του Ιονίου και της Αδριατικής, η Ιταλία και η Αλβανία αποδέχονται την Ελληνική ΑΟΖ. Με αυτές τις δύο χώρες υπήρξε σχετικά πρόσφατα άτυπη συμφωνία. Η Αίγυπτος, αλλά κυρίως η Λιβύη, αν και δεν φαίνεται ότι θα δημιουργήσουν πρόβλημα με την οριοθέτηση της ΑΟΖ νότια της Κρήτης, είναι ακόμη έντονα επηρεασμένες από την επανάσταση της Αραβικής Άνοιξης για τον καθορισμό των μελλοντικών τους πολιτικών. Αν και η ανακήρυξη της ΑΟΖ εκ μέρους της Ελλάδας είναι σημαντικό γεγονός που μπορεί να έχει τεράστια οικονομικά ωφέλη για τη χώρα μας, δεν έχουν γίνει ουσιώδη βήματα από τη πλευρά μας. Και είναι προφανές ότι η ανακήρυξη της Ελληνικής ΑΟΖ είναι κεφαλαιώδους σημασίας για τη χώρα μας. Στην περίπτωση της Ελλάδας, τα πράγματα είναι σαφή και οι νόμοι και το διεθνές δίκαιο της θάλασσας ορίζουν την ΑΟΖ με σαφήνεια. Όμως πρέπει να είμαστε δυνατοί, να πιστέψουμε και να διεκδικήσουμε το δίκιο μας. Κάποιοι ίσως δεν έχουν συνειδητοποιήσει ακόμη ή δεν μπορούν να δεχτούν ότι η Ελλάδα είναι ανεξάρτητο κράτος και ότι οι διεθνείς κανόνες ισχύουν και εφαρμόζονται εξίσου για όλα τα κράτη και όλους τους λαούς.

8 8 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ - ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2014 ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ Ο Πάτρικ Λη Φέρμορ (καθήμενος δεξιά) με την ομάδα που απήγαγε τον στρατηγό Κράιπε Οι Βρετανοί Σύνδεσμοι στην περίοδο της Κατοχής Του Θανάση Πολάκη Δάσκαλου - Ιστορικού (Μέρος 5ο) Είπαμε, πως από το 1943 κυρίως, αρχίζει η σύγκρουση του αντι-εαμικού αντικομουνιστικού Μετώπου από την ντόπια αντίδραση και τους Άγγλους (Β.Σ.Α, ΣΜΑ, F.O., Ιντέλιτζεντ Σέρβις). Όλα τα μέσα αξιοποιήθηκαν. 1) Ο Οπλισμός. Γνωστό είναι πως το οξύτερο πρόβλημα στο αντιστασιακό κίνημα σε όλη τη χώρα ήταν η έλλειψη οπλισμού. Στην Κρήτη τούτο υπήρξε πιο δύσκολο, για δύο λόγους: α) Ο Δικτάτορας Μεταξάς δόλια αφόπλισε τον Κρητικό λαό (μάζεψε αρκετά όπλα) για, δήθεν, τις ανάγκες του Ιταλικού πολέμου, και β) η απομόνωση της Κρήτης, ως νησιωτικής περιοχής. Η Αγγλία, η μοναδική προστάτρια και πάλι της χώρας μας (από το 1821 ως το 1947), δεν προμήθευσε οπλισμό στον ελληνικό λαό και ούτε και στον κρητικό. Είπαμε πιο πάνω, πως αντάρτικο κίνημα δεν ήθελε. Έδωσε λίγο (οπλισμό) κι αυτόν στις κηδεμονευόμενες οργανώσεις απ αυτή (ΕΟΚ, ΕΟΡ). Στην οργάνωση του ΕΛΑΣ με το σταγονόμετρο. Οι δύο ήρωες αντάρτες των Κρητικών βουνών Σπ. Μπλαζάκης και Γ. Τζομιτανάκης, στο βιβλίο τους «35 χρόνια Αντίσταση», αναφέρουν δύο χαρακτηριστικές πρακτικές του Πράκτορα Διονύση: τους αχρήστεψε ένα Τόμιγκαν, δήθεν πως θα τους έδειχνε καλύτερο χειρισμό, και μετά κοροϊδία πως θα τους έδιναν όπλα (Δες σε. 43,48). 2) Η διάλυση και υπονόμευση μη αρεστών σ αυτούς οργανώσεων. Την Οργάνωση Α.Ε.Α.Κ. τη διέλυσαν και τους ιδρυτές της, άλλους τους εξόντωσαν (Πολέντα, Ευαγγέλου) και άλλους τους εξόρισαν (Παπαδάκη, Παϊζη). (Δες σχετικά: α) Νενεδάκη: Ο Εφεδροπατέρας, β) Ι.Παϊζη, γ) Χιουζ 191,197, δ) Φίλντινγκ 80). 3) Ο διχασμός της ενωμένης Κρητικής Αντίστασης. Μέχρι το 1943 η Κρητική Αντίσταση ήταν ενωμένη. α) Ο Φραγκουλιτάκης: Οι Σταυραετοί του Ψηλορείτη 297: «ως τότε (τις ) είμαστε όλοι μαζί». β) Ο Κατσιφάρης: «Στην Κρήτη εμείς είμαστε ενωμένοι. Φταίνε οι Εγγλέζοι στο ζήτημα της διαίρεσης». γ) Γ. Χναράκης: Αντάρτικες στράτες, σελ. 42: «μετά τα γεγονότα της Σύμης διασπάστηκε ο αγώνας.» Παράλληλα ίδρυαν οργανώσεις υποχείριές τους (ΕΟΚ, ΕΟΡ), διορίζοντας και τον Αρχηγό της σε κάθε Νομό: Χανίων (τον Σκουλά), Ρεθύμνου (τον Χρ. Τζιφάκη), Ηρακλείου (τον Ε. Πετράκη), Λασιθίου (το γερμανόδουλο Πλεύρη). (46) (Δες σχετικά: α) Χιουζ 46,54,160,192,193. β) Φίλντινγκ 52,56. γ) Σανουδάκη 86. δ) Κρις 142,143. ε) Χναράκη 42. στ) εφημ. «ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ» Για το σκοπό αυτό, χρησιμοποίησαν κάθε μέσο: εκβιασμούς, ταξίματα, εξαγορά με λίρες. α) Ο Διονύσης πρότεινε στην ομάδα Μπλαζάκη να μπει υπό την καθοδήγησή του. β) Ο Φίλντινγκ 100: «Έπρεπε να βρίσκεται στη διάθεσή μας, κάθε στιγμή, ένα εφεδρικό ποσό, για ν ανταποκριθούμε σε κάθε περίπτωση, που προσφερόταν για διακριτική δωροδοκία και εξαγορά». (47) 3) Η παράδοση του Ιταλικού στρατού. Ο ευρισκόμενος στο Ν. Λασιθίου ιταλικός στρατός, μετά την συνθηκολόγηση της Ιταλίας, έπρεπε να παραδοθεί στους Γερμανούς ή στους αντιστασιακούς της Κρήτης. Όμως οι Άγγλοι πράκτορες δεν ήθελαν να παραδοθεί στον ΕΛΑΣ, για να μην πάρει τον πολύτιμο οπλισμό. Ό,τι μπορούσαν έκαναν για το σκοπό αυτό. Έτσι, το μεγαλύτερο μέρος του ιταλικού στρατού πρόλαβε ο γερμανικός και τον αιχμαλώτισε. Από τούτον, τον περισσότερο, αφού βέβαια τον αφόπλισαν, τον έβαλαν σε πλοία για Πειραιά και στο πέλαγος τον έπνιξαν. Μικρό μέρος του ιταλικού στρατού (οι παθιασμένοι φασίστες) προσχώρησαν στους Γερμανούς και πολέμησαν μαζί τους μέχρι το τέλος του πολέμου. Μικρό τμήμα του ιταλικού στρατού με το Διοικητή (Στρατηγό Κάρτια και το Λοχαγό Ταβάνα) παραδόθηκαν στις αντιστασιακές οργανώσεις. (48) Να σημειωθεί, πως τα ίδια έκαμαν και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας κατά την παράδοση του ιταλικού στρατού, κυρίως στη Θεσσαλία, με τη μεραρχία Πινερόλο. (Δες Βαφειάδη: Απομνημονεύματα Ε ). (49) Αντίθετα, ο Αρχιστράτηγος Μ. Ανατολής, σε μήνυμά του στον ελληνικό λαό, τόνιζε: «προμηθευτείτε ιταλικά όπλα και πολεμοφόδια, για να μπορείτε να εξακολουθήσετε το γενναίο σας Αγώνα με τον εναπομείναντα εχθρό, με μεγαλύτερη επιτυχία» (Όλο το μήνυμα Δες: Χ. Φλάισερ: Στέμμα και Σβάστιγα Β, 156). Όμως οι απανταχού πράκτορες της τσωρτσιλικής πολιτικής στη χώρα μας (δηλ. του F.O., των μακροπρόθεσμων συμφερόντων της βρετανικής αποικιοκρατίας) δεν ήθελαν τα ιταλικά όπλα να τα πάρει ο αγωνιζόμενος λαός. Καλύτερα να πήγαιναν στον εχθρό. Βέβαια, δεν τους πέρασε. Πλείστος οπλισμός περιήλθε στους αντάρτες (ΕΛΑΣ). (Δες Σπ. Γασπαρινάτου: Η ΚΑΤΟΧΗ, Α τόμο, , για τον αφοπλισμό και παράδοση τριών ιταλικών μεραρχιών: Δωδεκανήσων (Κούντο), Εφτανήσων (Άκουϊ), Θεσσαλίας (Πινερόλο) χιλιάδων ανδρών και αξιωματικών). 5) Διασυρμός του κύρους αγωνιστών, ωθώντας τους σε ταπεινωτικές και άνανδρες πρακτικές, π.χ.: α) Παρότρυναν τον Εμ. Μπαντουβά και συναντήθηκε ( ) με τον Χάρτμαν (Αρχηγό της γερμανικής Αντικατασκοπείας Κρήτης). β) Επίσης, ο Γιάννης Μπαντουβάς συναντήθηκε με εκπρόσωπο του Φρουράρχου Κρήτης ( ), ζητώντας του όπλα και πολεμοφόδια, για χτύπημα των Κομουνιστών. (σχετικά Δες: α) Χιουζ 31. β) Στον Τόμο: Η Ελλάδα στη 10ετία , σελ γ) Κάβου 127. δ) Θεοδωράκη Α, 162. ε) Νενεδάκη 130. ε) Χαροκόπου: Η απαγωγή 98). 6) Η εξόντωση άξιων αγωνιστών, με την άμεση ή έμμεση συμβολή τους. Ομάδες ή άτομα, που δεν τους ήσαν αρεστά ή τα θεωρούσαν εμπόδιο στα σχέδιά τους (στα άμεσα ή στα μελλοντικά), τα εξόντωναν με κάθε τρόπο. Ενδεικτικά: α) τους Αν. Πολέντα και Απ. Ευαγγέλου β) τον Β. Κτιστάκη γ) τον Εμ. Πιμπλή δ) τον Γ. Τζαγκαράκη από το Φωτεινό Ρεθύμνου ε) τους Γεωργαλήδες από τον Πρινέ Ρεθύμνου στ) τους Ρ. Κούνδουρο και Γ. Ιωαννίδη (Λεπτομέρειες στα έργα: α) Νενεδάκη , , β) του Κοκολάκη , γ) Βλοντάκη, δ) ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ για το Ρ. Κούνδουρο από το Γ. Λιονάκη) 7) Η παρεμπόδιση των αντιστασιακών οργανώσεων να χτυπήσουν τους υποχωρούντες και συμπτυσσόμενους Γερμανούς στο Ν. Χανίων. Ό,τι έγινε και στη λοιπή Ελλάδα. Κι εδώ εκτελούσαν εντολές του Τσώρτσιλ, με βάση τη συμφωνία του με τους Γερμανούς στη Λισαβόνα (Αυγ. 1944). Με αυτή ο Τσώρτσιλ συμφώνησε να αφήσει το γερμανικό στρατό ανενόχλητο να αποχωρήσει από τη χώρα μας. (Δες: α) Μαθιόπουλου: Η Ελληνική Αντίσταση και οι «Σύμμμαχοι», 46-58, β) ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ τεύχος 64,18-25, γ) Ρίχτερ: Δύο επαναστάσεις , δ) Φ. Οικονομίδη: Οι προστάτες , ε) (ιδίου): Η Ελλάδα ανάμεσα σε δύο κόσμους, ) Η προσπάθεια να πυροδοτήσουν και στην Κρήτη τον Εμφύλιο, με ενεργούμενες τις οργανώσεις ΕΟΚ, ΕΟΡ. Παραδείγματα: α) Τα «Γεναριανά» στο Ρέθυμνο στις β) η επίθεση των ΕΟΚιτών στον ΕΛΑΣ στο Ηράκλειο στις γ) η δολοφονία του Σ. Μανωλεσάκη στο Λασίθι (Φλεβάρης 1945). δ) η επίθεση κατά διαδηλωτών στην Ιεράπετρα ( ) με επτά νεκρούς και έντεκα τραυματίες. ε) η επίθεση στο Φρε κατά ΕΛΑ- Σιτών ( ), στ) η επίθεση ΕΟΚιτών κατά πλήθους, εισερχομένου στα Χανιά (1 νεκρός, 15 τραυματίες). Σκοπός όλων αυτών των τραμπουκισμών, η δημιουργία ταραχών και αταξίας, για να βρούνε το πρόσχημα για στρατιωτική επέμβαση, όπως στην Αθήνα. Ο Χιουζ το αναφέρει (σελ. 164): «Ο εμφύλιος πόλεμος αποφεύχθηκε στην Κρήτη, η οποία παρέμεινε σταθερά στο πλευρό μας το Δεκ Έτσι, δεν χρειάστηκε να στείλουμε στρατό στην Κρήτη». (Λεπτομέρειες: α) Σανουδάκη β) Βλοντάκη 322 κ.π. γ) Σπ. Μπλαζάκη, Γ. Τζομπανάκη 8,10. δ) ΧΑΝΙΩΤΙΚΑ ΝΕΑ φύλλα 18 και (από τον Ν. Κοκοβλή). ε) «ΑΝΤΙ» τεύχος 699 (του 1999) σελ Αλλά, οι φίλοι μας, οι πράκτορες εκφράστηκαν και στα γραφτά τους περιφρονητικά απέναντι στον κρητικό λαό (ο οποίος τα πάντα τους πρόσφερε, πρόθυμα και αφειδώλευτα) για την ιστορία, την αξιοπρέπεια και το δημοκρατικό του φρόνημα. Βέβαια και οι πρακτικές τους τέτοια αναβλύζουν. Τζ. Χιουζ - «Η Απόρρητη Αναφορά της δράσεως της SOE στην Κρήτη »: α) Χαρακτηρίζει τους Κρητικούς «αιμοχαρείς και ψευτοπαλληκαράδες» (67 σελ.) και στις σελ «πολύ φιλοβρετανούς». β) Την ιστορία του Κρητικού λαού, αυτό το έπος του λαού μας, το γεμάτο αγώνες, δόξες και ολοκαυτώματα για Λευτεριά και προκοπή, ο εκπρόσωπος της βρετανικής αποικιοκρατίας τη θεωρούσε «ψυχαγωγικό ανάγνωσμα». γ) Αγωνιστές ήρωες του Κρητικού λαού, τους χαρακτηρίζει (σ.121): «μηχανορράφους και ραδιούργους», όπως τον Ν. Ασκούτση, Γιάννη Παϊζη, Γ. Κούνδουρο. Ασφαλώς στερούνταν δουλοπρέπειας. δ) Τον ηρωικό αντάρτικο στρατό της Κρήτης τον θεωρούσε ανίκανο να αιχμαλωτίσει τον κατοχικό στρατό, τον συγκεντρωμένο στην περιοχή των Χανίων. Ζαν Φίλντινγκ - «ΤΟ ΚΡΥΦΤΟ»: α) τον αντάρτικο στρατό, τον αποκαλεί «ορδή». (σελ. 193) β) Στη μάχη του Τσιλίβδικα ( ) παραβρέθηκε. Γράφει λοιπόν (σελ.198) πως την είδε «ως αδιάφορος θεατής». γ) Κάποτε βρέθηκε στην περιοχή του Σελίνου. Σε συζήτησή του με τον Διοικητή της 5ης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ, Γρηγ. Κοντεκάκη, πως ο ελληνικός λαός δε θα δεχτεί την επιστροφή του βασιλιά, του απαντά: «Το μεγάλο Αγγλία κι ένα γκάντιαρο να φέρει να γκυβερνήσει το Ελλάντα, πρέπει να ντο έχει ντεχτεί». Καθαρή αποικιοκρατική νοοτροπία. Στο βιβλίο του (σελ. 178) το διορθώνει, όχι για γάιδαρο, αλλά «Αρχηγό». (50) δ) Στο συνέδριο του Θερίσου ( ), όπου παραβρέθηκε, συνάντησε τους Αντ. Μαρή, Ε. Ζεβελάκη, Σ. Σφακιωτάκη. Όταν ρωτήθηκε τι γνώμη σχημάτισε γι αυτούς, απαντά: «δεν λένε τίποτα». Εδώ να προσθέσουμε ακόμη και κάτι από ένα επεισόδιο στον Ψηλορείτη (οροπέδιο Νίδας). Στις έγιναν ρίψεις εφοδίων από αγγλικά αεροπλάνα. Κατά τη διανομή μεταξύ των ανταρτών, ξέσπασε διαφωνία μεταξύ Νταμπάμπιν και Μπαντουβά, που παραλίγο να καταλήξει σε φόνο του Νταμπάμπιν. (51) Ο Νταμπάμπιν αργότερα, σε επιστολή του στο Τζιφάκη ( ), εκφράζεται σχετικά με το επεισόδιο αυτό, υποτιμητικά για τους αντάρτες και των δύο Αρχηγών (Μπαντουβά, Πετρακογιώργη). Τους χαρακτηρίζει «συμμορίες». Τον Μπαντουβά (το μετέπειτα πειθήνιο όργανό τους και αδίστακτο φονιά, ακόμη και πρώην συμμαχητών του) τον στολίζει κανονικά: «δεν αντιπροσωπεύει παρά τον εαυτό του» (52) και είναι «βίαιος ψεύτης». Στη μετάφραση του Κοκονά (σελ. 207): «ποτέ δεν ήταν σωστό άτομο». Αλλά λέει ακόμα και λόγια αυτοκρατορικής νοοτροπίας, όπως του τα είχαν διδάξει: «πρόσβαλε το άτομό μου και το αξίωμά μου.» 9) Οι πράκτορες Άγγλοι υποτιμούσαν τη ζωή του κρητικού λαού, επιδιώκοντας γαλόνια, δόξα, χρήμα, πλούτο. Χαρακτηριστικό, η προσπάθεια του Στάνλεϋ Μος να χτυπήσει το 1944 το επιτελείο των Γερμανών στις Αρχάνες, αδιαφορώντας για τις τρομακτικές συνέπειες, από τα αντίποινα των Γερμανών. Αυτή την αστόχαστη ενέργεια την επεδίωξε γιατί δεν τον παρασημοφόρησε η υπηρεσία του, όπως τον Φέρμορ, κατά την απαγωγή του Γερμανού Στρατηγού Κράιπε ( ), ενώ ήταν μαζί. Ευτυχώς, δεν βρήκε βοηθούς Κρητικούς αντάρτες, οι οποίοι με κάθε τρόπο απόφυγαν να γίνουν εκτελεστές των σχεδίων του. (53) Δεν το άντεξε όμως και πραγματοποίησε το «Σαμποτάζ της Δαμάστας». (8-8-44). Οι Άγγλοι πράκτορες στην Κρήτη απόκτησαν χρήμα, δόξα και γαλόνια, με τις θυσίες του κρητικού λαού. «Όσοι ήρθαν στην Κρήτη, πλούτισαν και πήραν γαλόνια, για δήθεν εξαιρετικάς των υπηρεσίας, ενώ, στην πραγματικότητα, επωφελήθηκαν από τας ιδικάς μας προσπάθειας κατά των Καταχτητών, χωρίς ποτέ να διαθέσουν ούτε μια δραχμή για την διατροφήν των και την διαφύλαξίν των» (Παϊζης 421). Και ο Συνταγματάρχης Α. Παπαδάκης (ΕΚΘΕΣΗ 205): «Έπαιρναν γαλόνια και αμοιβές. Αυτά τους ενδιέφεραν». Και σίγουρα το σινάφι αυτό των τυχοδιωκτών, δεν ήρθαν στη χώρα μας, ως σύμμαχοι αγωνιστές, μα για να εφαρμόσουν μια συγκεκριμένη και υποδειγμένη πολιτική από προσωπικά τον πρωθυπουργό της χώρας τους, Τσώρτσιλ, από μέχρι τις (Κυβέρνηση συνασπισμού Συντηρητικών και Εργατικών). Η συνέχεια στο επόμενο φύλλο (46) Ο Στόκμπριτζ: «Από τις επιτυχίες της SOE στην Κρήτη ήταν η δημιουργία της ΕΟΚ», (Χιουζ 198), Ο Σανουδάκης: («ΕΛΛΩΤΙΑ» έτους 1998, 240) «Η προσπάθεια διάσπασης της Εθνικής Αντίστασης άρχισε το 1942 από τον Νταμπάμπιν και την ολοκλήρωσε ο Λη Φέρμορ». (47) Πάνω στο θέμα αυτό ο Άρης Βελουχιώτης τόνιζε: «Οι αλυσίδες των Γερμανών είναι από σίδερο και κάποτε θα σκουριάσουν. Των Εγγλέζων είναι από στερλίνες χρυσές, γι αυτό δύσκολα κόβονται» (βλ. Γκριτζωνά 132) (48) Λεπτομέρειες: α) Κοκολάκη β) Χατζή: Η Νικηφόρα Β, γ) Κάβου (49) Δες ακόμα: α) Η Ελλάδα στη 10ετία , , β) περ. ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ τευχ. 86 (1995), (50) Δες: α) Βλοντάκη , β) Νενεδάκη 371, γ) Χιουζ 167, δ) Δαφέρμου 94 (51) Για το επεισόδιο αυτό δες Γ. Κάβου (52) Κοκονά: Αρχείο Τσιφάκη (53) Λεπτομέρειες δες στα βιβλία: α) Ηλία Αθανασάκη: «Η τύχη των Αρχάνων και η μοίρα της Δαμάστας.» Αρχάνες 2001, ΕΚΔΟΣΗ ΔΗΜΟΥ ΑΡΧΑΝΩΝ και β) στον Δ. Κίπη: «Από τον Ψηλορείτη στη σκιά του Ολύμπου». Αθήνα 1981, , (Γλεοντοκόπημα στον Πρινέ με Γερμανούς στο σπίτι του Γ. Ρόμπολα)

9 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ - ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ ΤΟ ΚΥΠΡΙΑΚΟ (ΕΛΛΗΝΙΚΟ) ΝΑΥΤΙΚΟ ΜΕΧΡΙ ΤΟ 1974 (Συγκρότηση - Πραξικόπημα και Τουρκική εισβολή) Του Σήφη Μανουσογιαννάκη Αντιναυάρχου ΠΝ (ε.α) - Μέρος 4ο Εν τω μεταξύ κατά την μαρτυρία Παπαγιάννητο βράδυ στις 22:00 15ης πολυβολήθηκε το γραφείο του από ένα σπίτι που βρισκόταν περί τα 200 μέτρα μακριά. Ένα τανκ εξουδετέρωσε αμέσως τους επιτεθέντες. Κατά την ΕΔΕ Μεταλλινού το πρωί της 16ης ο Παπαγιάννης έστειλε στο σπίτι αυτό που όπως αποδείχθηκε ανήκε στο μέλος της Προεδρικής Φρουράς Χ.Θεοδώτου μια ομάδα της ΝΔΚ υπό τον Παπαργύρη για να το ερευνήσει. Η ομάδα αυτή μετά την έρευνα συναποκόμισε έγγραφα και ένα δίκαννο τα οποία και παρέδωσε στον ΝΔΚ. Επίσης την επομένη ημέρα 17η ΙΟΥΛ ο Παπαγιάννης μαζί με τον Παπαργύρη και δεκαμελή ομάδα ερεύνησε την οικία του μεγαλοεπιχειρηματία Αζίνα φίλου και οπαδού του Μακαρίου. Αποχωρούντες συναποκόμισαν μια βαλίτσα με μεγάλο χρηματικό ποσό το οποίο ο Παπαγιάννης παρέδωσε στον Α/ΓΕΕΦ, ένα αυτοκίνητο τύπου MERCEDES το οποίο οδηγήθηκε στο ΓΕΕΦ, διάφορα κυνηγετικά όπλα και άλλα προσωπικά αντικείμενα του Αζίνα τα οποία αργότερα διανεμήθηκαν με μέριμνα του Ντάνου, στους Υποπλοίαρχο Σ.Ταβλαρίδη κυνηγετικό όπλο και φωτογραφική μηχανή, Υποπλοίαρχο Γ.Ντάνο κυνηγετικό όπλο και είδη ψαρικής, Ανθυπασπιστή Ι.Αγιασοφίτη κυνηγετικό όπλο, Αρχικελευστή Σ.Σαμοίλη ραδιόφωνο, Αρχικελευστή Σ.Σαγιά κυνηγετικό όπλο, Αρχικελευστή Γ.Βασιάδη κυνηγετικό όπλο και Κελευστή Σ.Καβαδία ένα τρανζίστορ. Στο σπίτι του Αζίνα βρέθηκαν επίσης και μοντέρνες συσκευές συνεννοήσεως οι οποίες αφαιρέθηκαν με εντολή του Α/ΓΕΕΦ και μεταφέρθηκαν στο στρατηγείο της ΕΦ. Φαίνεται πάντως ότι υπήρξαν πολλά κρούσματα αφαιρέσεως προσωπικών ειδών Κυπρίων οπαδών του Μακαρίου από μέλη της ΕΦ γεγονός που οδήγησε τον Α/ΓΕΕΦ να εκδώσει Σήμα ΓΕΕΦ ΙΟΥΛ προς όλες τις Διοικήσεις της ΕΦ με το ακόλουθο κείμενο: ΑΠΑΣΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΕΙΣ ΕΝΤΕΛΛΟΝΤΑΙ ΟΠΩΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΟΥΝ ΤΟΥΣ ΥΠ ΑΥΤΩΝ ΕΙΣ ΟΙΑΝΔΗ- ΠΟΤΕ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΚΑΙ ΑΝ ΑΝΗΚΟΥΝ ΟΤΙ ΑΠΑ- ΓΟΡΕΥΕΤΑΙ ΑΠΟΛΥΤΩΣ ΠΑΣΑ ΛΑΦΥΡΑΓΩΓΙΑ ΤΟ- ΣΟΝ ΕΝΤΟΣ ΟΣΟΝ ΚΑΙ ΕΚΤΟΣ ΟΙΚΙΩΝ. ΠΑΣΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΘΗΣΟΜΕΝΗ ΤΟΙΑΥΤΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΘΑ ΠΑΡΑΠΕΜΠΕΤΑΙ ΣΤΟ ΣΤΡΑΤΟΔΙΚΕΙΟΝ ΜΕ ΤΗΝ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΝ ΤΟΥ ΚΑΚΟΥΡΓΗΜΑΤΟΣ. ΤΥΧΟΝ ΠΑΡΑΛΕΙΦΘΕΝΤΑ ΟΧΗΜΑΤΑ ΤΟΣΟΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ- ΚΑ ΟΣΟΝ ΚΑΙ ΙΔΙΩΤΙΚΑ ΝΑ ΠΑΡΑΔΟΘΟΥΝ ΕΙΣ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΑΣ Η ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΑΣ ΑΡΧΑΣ. ΩΣΑΥ- ΤΩΣ ΚΑΙ ΠΑΝ ΕΤΕΡΟΝ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΝ. Έξω από τις δραστηριότητες και αρμοδιότητες του Ναυτικού υπήρξε επίσης και η έκδοση από τον Παπαγιάννη διαταγής (Σήμα ΝΔΚ ΙΟΥΛ) περί παραδόσεως υπό των κατοίκων στις Υπηρεσίες του Ναυτικού του οπλισμού τον οποίο κατείχαν. Ο οπλισμός αυτός παραδόθηκε μετά από δύο μέρες στα Αστυνομικά Τμήματα. Οι δύο Τ/Α που είχαν διαταχθεί να πλεύσουν στην Αμμόχωστο προκειμένου να απαγορεύσουν την είσοδο ή έξοδο από το λιμάνι κάθε πλοίου επανέπλευσαν στην ΝΒΧ μετά την επικράτηση του πραξικοπήματος βραδινές ώρες της 15ης. Απογευματινές ώρες της 15ης επέστρεψε στη ΝΒΧ και το απόσπασμα υπό τον Δούκα που είχε μεταβεί στο θέρετρο των Αξιωματικών για προστασία των οικογενειών του προσωπικού του Ναυτικού χωρίς να σημειωθεί κανένα επεισόδιο. Το απόσπασμα Ντάνου-Αρμενιάκου διετέθη για την φρούρηση του Γενικού Νοσοκομείου της Λευκωσίας. Υπήρξαν πολλές καταγγελίες για κακή συμπεριφορά του Ντάνου. Γεγονός είναι ότι: Δεν επέτρεπε την είσοδο στο Νοσοκομείο οποιουδήποτε οπλισμένου είτε ήταν γιατρός είτε οτιδήποτε άλλο. Απαγόρευσε σε ομάδα Γριβικών να εγκαταστήσει φρουρά στο Νοσοκομείο και να ελέγχει την είσοδο των προς νοσηλεία, επιτυγχάνοντας έτσι, την παροχή ιατρικής φροντίδας σε όλους είτε ανήκαν στην Εθνοφρουρά και τους Γριβικούς είτε ανήκαν στους Μακαριακούς. Ανάγκασε όλο το νοσηλευτικό προσωπικό του Νοσοκομείου να ευρίσκεται στις θέσεις του και να απομακρύνεται μόνο εάν εξασφάλιζε το ίδιο την προσέλευση αντικαταστάτη. Η συμπεριφορά του Ντάνου υπήρξε βίαιη και για αυτό προκάλεσε πολλές αντιδράσεις στο νοσηλευτικό προσωπικό. Από τα αναγραφόμενα στην ΕΔΕ Μεταλλινού προκύπτει ότι ήλεγχε ιατρούς νοσηλευτικό και διοικητικό προσωπικό και προέβαινε σε έρευνες προς ανεύρεση όπλων που μπορεί να είχαν γιατροί νοσοκόμοι ή και νοσηλευόμενοι. Ο ίδιος ο Ντάνος παραδέχθηκε ότι βρήκε ένα περίστροφο στην οικία ενός γιατρού. Επίσης μετά την σύλληψη δύο ναυτών από οπαδούς του Μακαρίου δημιούργησε στο προάστιο της Λευκωσίας Καϊμακλή ένοπλο επεισόδιο με ανταλλαγή πυροβολισμών. Σε άλλο επεισόδιο αφοπλίστηκαν δύο οπαδοί του Μακαρίου τα περίστροφα των οποίων κατακράτησε ο Ντάνος. Από αυτά το ένα παρέδωσε στον Αρμενιάκο ο οποίος δήλωσε ότι το έχασε το δε άλλο κράτησε ο ίδιος και το παρέδωσε αργότερα εις την υπηρεσία. Το απόσπασμα Ντάνου επέστρεψε στη ΝΒΧ την 18Η ΙΟΥΛ αφού προηγουμένως τους συνεχάρη ο Παπαγιάννης και τους έδωσε τα προαναφερθέντα δώρα. Το απόγευμα της 15ης ορκίσθηκε ως Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας ο Ν.Σαμψών. Από την 16η ΙΟΥΛ το πραξικόπημα είχε επικρατήσει πλήρως και οι πραξικοπηματίες του Ναυτικού δέχονταν τα συγχαρητήρια από εκείνους που στο εγγύς μέλλον επρόκειτο να τους απαρνηθούν. Από την 17η και μετά οι πληροφορίες και οι σαφείς ενδείξεις τόσο στο Αρχηγείο Ενόπλων Δυνάμεων στην Ελλάδα όσο και στο ΓΕΕΦ στην Κύπρο ότι οι Τούρκοι θα εκτελούσαν απόβαση στην Κύπρο ήταν αμέτρητες. Παρόλα αυτά καμία προετοιμασία για απόκρουση αυτής της απειλής έγινε από το ΓΕ- ΕΦ που είχε την ευθύνη άμυνας της Κύπρου. Αλλά και από την Ελλάδα δεν δόθηκε καμιά σχετική εντολή. Οι αιτίες μπορούν να αναζητηθούν είτε σαν αποτέλεσμα επιτυχών σχεδιασμών των ΗΠΑ, είτε ως αποτέλεσμα ανικανότητας της Ελληνικής κυβερνήσεως και των στρατιωτικών, είτε ως αποτέλεσμα προδοσίας εκ μέρους της Ελληνικής πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας, είτε τέλος ως συνδυασμό των ανωτέρω. Στα στενά πλαίσια των ναυτικών επιχειρήσεων ο ΝΔΚ θα μπορούσε ίσως από την 18η ΙΟΥΛ να διατάξει την συγκέντρωση όλων των Τ/Α στις βόρειες ακτές του νησιού και να προβεί σε προετοιμασία ναρκοθέτησης των πιθανών ακτών Καμία προετοιμασία για την αντιμετώπιση αυτής της απειλής δεν έγινε από το ΓΕΕΦ που είχε την ευθύνη άμυνας της Κύπρου. Αλλά και από την Ελλάδα δεν δόθηκε καμιά σχετική εντολή αποβάσεως στη βόρεια Κύπρο. Αργότερα και πριν είναι αργά να διατάξει ναρκοθέτηση των ακτών και εκτέλεση τορπιλικής προσβολής της αποβατικής δύναμης νυκτερινές ώρες της 19ης προς 20η ΙΟΥΛ όταν αυτή θα εισερχόταν στα χωρικά ύδατα ή το επόμενο βράδυ. Το πρωί της 19ης κατέπλευσε στην Αμμόχωστο το Α/Γ ΛΕΣΒΟΣ και αποβίβασε τους αντικαταστάτες της ΕΛΔΥΚ που είχαν απολυθεί. Επιβιβάστηκαν οι απολυθέντες από τους υπηρετούντες στην Κύπρο και απογευματινές ώρες της ίδιας μέρας απέπλευσε για Ελλάδα. Αποβατική ενέργεια των Τούρκων μέχρι την πρώτη ανακωχή Ο Παπαγιάννης φαίνεται ότι άρχισε να ανησυχεί από την 18η και εξέπεμψε το ΣΗΜΑ ΝΔΚ ΙΟΥΛ προς ΝΒΧ,ΣΕΠ Α, Β, Δ με κείμενο «ΕΝΤΕΙΝΑΤΕ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ ΠΡΟΣ ΕΠΙΤΗΡΗ- ΣΗ ΧΩΡΟΥ. ΑΝΑΦΕΡΑΤΕ ΠΑΡΑΥΤΑ ΟΙΟΝΔΗΠΟΤΕ ΥΠΟΠΤΟΝ ΣΤΟΧΟ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ Η ΑΕΡΟΣ». Δεν διέταξε όμως καμιά κίνηση ούτε έλαβε κανένα μέτρο. Ούτε όταν τις βραδινές ώρες της 19ης άρχισαν να κινούνται προς τη νότια Κύπρο κύματα προσφύγων από τα βόρεια του νησιού. Με ΣΗΜΑ ΓΕΕΦ/3ον ΕΓ ΙΟΥΛ διατάχθηκε ετοιμότητα εφαρμογής του σχεδίου ΑΦΡΟΔΙΤΗ. Από τις 22:00 τα Radar και του Κορμακίτη και του Ριζοκάρπασου άρχισαν να αναφέρουν ομάδες πλοίων που κατευθυνόταν προς την Κύπρο. Είχαν εντοπίσει και την ομάδα που έκανε παραπλανητική κίνηση κινούμενη ανατολικά της Κύπρου προς την Αμμόχωστο και την κύρια αποβατική δύναμη που έπλεε προς την Κυρήνεια. Τον Παπαγιάννη καθησύχαζε ο Α/ΓΕΕΦ που και αυτόν τον καθησύχαζε το ΓΕΕΘΑ από την Αθήνα λέγοντας του ότι οι Τούρκοι εκτελούν ασκήσεις. Κατά τις 03:00 ξημερώματα της 20ης ο Παπαγιάννης πλήρης ανησυχίας διέταξε συναγερμό των ναυτικών διοικήσεων, πλοίων και μονάδων χωρίς να έχει λάβει σχετική διαταγή από το ΓΕΕΦ το οποίο ενημέρωσε για τις ενέργειες του., Την 04:50 διατάχθηκαν οι Τ/Α που βρισκόταν στην ΝΒΧ να πλεύσουν προς τις θέσεις αποκρύψεως. Εκείνη την ώρα περίπου διατάχθηκαν να αποπλεύσουν και οι δύο Τ/Α που βρισκόταν στην Κυρήνεια υπό τον Τσομάκη και τον Βερύκιο και να πλεύσουν «προς έλεγχον των στόχων εν πλήρη ετοιμότητι οπλισμού με διαταγήν εφ όσον βληθούν να αμυνθούν και εν συνεχεία να επιτεθούν κατά των πλοίων». Αφηγείται ο Παπαγιάννης «Η ώρα ήταν 05:10. Άκουσα πρώτα τον Βερύκιο να με καλεί και να μου αναφέρει ότι η Τ/Α του υπέστη βλάβες από αεροπορική επίθεση ετέθη εκτός η μία μηχανή και κατεστράφη το πηδάλιο το δε σκάφος ακυβέρνητο πλησιάζει τις ανατολικές ακτές της Κυρήνειας. Του είπα να εγκαταλείψει το σκάφος και να διασώσει τους τραυματίες. Σε 2-3 λεπτά ο Τσομάκης μου αναφέρει ευρίσκομαι 2 μίλια από την νηοπομπή ετοιμάζομαι να ρίξω τορπίλες και συγχρόνως με ένταση στην φωνή του [με βομβαρδίζουν, με βομβαρδίζουν με βομβ ]». Η Τ/Α-1 (Βερύκιος) οδηγήθηκε και προσάραξε στην ακτή. Το πλήρωμα της βγήκε στην στεριά κολυμπώντας και παρουσιάστηκε στον Ν Σταθμό στην δύναμη του οποίου και εντάχθηκε. Τραυματίστηκαν ο Κυβερνήτης Σημαιοφόρος ΣΕΑ/Μ Ν.Βερύκιος, οι Αρχικελευστές Γ.Βαιλάς και Ι.Λεστένκο και ο ναύτης Α.Σουκαράς. Οι τραυματισμένοι διακομίσθηκαν στην Λευκωσία. Η Τ/Α-3 (Τσομάκης) ανατινάχθηκε από τις βολές των αεροσκαφών και βυθίστηκε αύτανδρη εκτός του Αρχικελευστή Δ.Μαγέτου που κατόρθωσε να βγει στην στεριά τραυματισμένος και μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο. Νεκροί ήταν ο Κυβερνήτης Ε.Τσομάκης, ο Αρχικελευστής Λ.Βιτουλαδίτης, και οι Κελευστές Κ.Καρέτσος και Ν.Δερηζιώτης και οι ναύτες Ν.Στιβακτάς, Ε.Κουτσουράδης,Χ.Καρεφυλλίδης, Φ.Φιέρος και Χ.Κεφαλωνίτης. Την 06:00 διατάχθηκαν από το ΓΕ- ΕΦ οι Μονάδες της ΕΦ να κινηθούν προς τους χώρους διασποράς. Την ίδια ώρα κηρύχθηκε από ραδιοφώνου γενική επιστράτευση. Σε επικοινωνία με το Α/Γ ΛΕΣΒΟΣ ο κυβερνήτης του Πλωτάρχης Ε.Χανδρινός πληροφόρησε τον Παπαγιάννη ότι είχε διαταχθεί να πλεύσει προς την Πάφο και να αποβιβάσει τους άνδρες της ΕΛ- ΔΥΚ που είχε παραλάβει την 19η από την Αμμόχωστο. Όντως το Α/Γ ΛΕΣΒΟΣ κατέπλευσε στην Πάφο αποβίβασε την ΕΛΔΥΚ βομβάρδισε τον Τουρκοκυπριακό θύλακα μετά από αίτηση και υπόδειξη των στόχων από τον Συνταγματάρχη Γιοβάνη της Εθν. Φρουράς. Τις υποδείξεις για ορισμένα σημεία μετέφερε στο πλοίο ο Διοικητής του ΝΑ Πάφου ΣΕΑ/Μ Παλαίστρος. Το πλοίο έβαλλε περίπου 1000 βλήματα των 40χιλ. και έπλευσε προς Νότο για να αποφύγει τον εντοπισμό. Η ενέργεια του Χανδρινού να βομβαρδίσει τον Τουρκοκυπριακό θύλακα ήταν στα πλαίσια του αυτονόητου και του καλώς εννοουμένου καθήκοντος αξίζει όμως να καταγραφεί ως εξαιρετική πράξη και να αντιπαραβάλλεται με εκείνες που άλλοι έπρεπε να κάμουν και δεν έκαμαν. Ανέφερε μεταγενέστερα ο Χανδρινός «Επί του θέματος της εκτελέσεως βολής εναντίον των Τουρκοκυπριακών θέσεων, πλέον των όσων ανεφέρθησαν έχω να προσθέσω ότι από την στιγμήν που διετάχθην όπως αναστρέψω δια Πάφον εθεώρησα ότι το πλοίον συμμετείχε, αδιακρίτως εάν έφερε Ελληνικήν σημαία, ενεργώς εις οιονδήποτε είδος επιχειρήσεων είτε αμυντικών είτε επιθετικών ελάμβανον χώραν είτε επί της νήσου είτε πέριξ αυτής Περαίνων την εν λόγω έκθεσιν επιθυμώ να αναφέρω ότι ως διεπίστωσα το ηθικόν του Έλληνος, η ψυχραιμία και η τόλμη αυτού, ευρίσκεται εις υψηλόν βαθμόν. Δεν θα ήτο υπερβολή να αναφέρω ότι άπαντες οι επιβαίνοντες του πλοίου Αξιωματικοί, Υπαξιωματικοί και οπλίτες εν ουδεμία περιπτώσει απώλεσαν το θάρρος των και την πίστην των για τα ιδεώδη της φυλής. Ιδιαιτέρως εσημείωσα το θάρρος των επαναπατριζομένων οπλιτών του Στρατού Ξηράς οίτινες καίτοι είχαν συνειδητοποιήσει ότι επέστρεφον εις τας οικίας των με έξαλλον ενθουσιασμόν και αλλαλαγμούς χαράς, εδέχθησαν την από του στόματος μου, πληροφορίαν περί της επανόδου των εις την Κύπρον, προς ενίσχυσην των μαχομένων αδελφών των εναντίον του εχθρού του γένους». Το επεισόδιο αυτό προκάλεσε σύγχυση στους Τούρκους οι οποίοι απέστειλαν στην περιοχή και ναυτικές και αεροπορικές δυνάμεις με αποτέλεσμα να εμπλακούν μεταξύ τους, να καταρριφθούν δύο αεροπλάνα, να βυθιστεί ένα Αντιτορπιλικό και ένα δεύτερο να υποστεί ζημιές. Η συνέχεια στο επόμενο φύλλο

10 10 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ - ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2014 Οι Γερμανοί ξανάρχονται (ή άξιοι της τύχης μας) Θυμάστε τον πολλά βαρύ αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Παπανδρέου, κ. Πάγκαλο; Αυτόν που μας είχε κατηγορήσει, εμάς τους Κρητικούς, ότι δεν συνεισφέραμε στους αγώνες του Έθνους; Είχε ξοδέψει τότε αρκετά χρήματα για μελέτες, που στόχο είχαν να εντοπισθούν οι Δημόσιες Επιχειρήσεις (ΔΕΚΟ) που δεν ήταν χρήσιμες στο Δημόσιο και ήταν συγχρόνως ζημιογόνες για τον Έλληνα πολίτη. Ξόδεψαν έφαγαν, τότε μερικά εκατομμύρια για τις μελέτες τις οποίες δεν χρησιμοποίησαν μετά, όπως γίνεται συνήθως. του Σήφη Χιωτάκη Πέρασε ο καιρός άλλαξε η κυβέρνηση και μαζί μ αυτήν, η φιλοσοφία των αποκρατικοποιήσεων. Η νέα φιλοσοφία και πρακτική, κατ απαίτηση των δανειστών Γερμανών, προσανατολίζεται, όχι πλέον στις αποκρατικοποιήσεις των ζημιογόνων, αλλά των κερδοφόρων δημόσιων επιχειρήσεων, με τη λογική: ότι αυτό που ενδιαφέρει είναι ο δανειστής, και όχι το συμφέρον του Δημοσίου. Έτσι, παραμένουν όλες οι ζημιογόνες για να βολεύονται οι ημέτεροι και πωλούνται οι κερδοφόρες για να βολευτούν οι ξένοι κατακτητές, στην περίπτωση των Αεροδρομίων, οι Γερμανοί. Διαβάζουμε λοιπόν, ότι οι ζημιές 11 ΔΕΚΟ, το 2009, ανήλθαν σε ευρώ, για την τύχη των οποίων δεν ενδιαφέρονται οι δανειστές. Για τα 14 κεντρικά, κερδοφόρα, αεροδρόμια (απ αυτά διακινούνται οι περισσότεροι τουρίστες ), οι δανειστές πίεζαν να πωληθούν σε ιδιώτες, γι αυτό είχαν φροντίσει να μπουν φωτογραφικές διατάξεις, έτσι που να μην μπορούν να συμμετέχουν τοπικά σχήματα. Άλλωστε, το είχε υποσχεθεί η διοίκηση του Τ.Α.Ι.ΠΕ.Δ. στην Τρόικα: μέχρι τον Φεβρουάριο θα γίνουν 16 διαγωνισμοί που θα αποφέρουν σε βάθος χρόνου 1,5 δισ. ευρώ. Έτσι, με αυτόν τον τρόπο, οι δανειστές μας είναι ωφελημένοι διπλά, γιατί ξεπουλάμε τα χρυσαφικά μας μισοτιμής και τα χρήματα πάνε απ ευθείας σε αυτούς, όταν πολλά παιδιά στα σχολεία δεν έχουν να πάρουν τυρόπιτα και πεινάνε, και συγχρόνως τους προσφέρουμε χρυσές ευκαιρίες να επενδύσουν τα λιμνάζοντα κεφάλαιά τους σε φιλέτα του Δημοσίου με υπέρ-κέρδη. Έτσι, η Γερμανία, μέσω της δημόσιάς της επιχείρησης Fraport (βασικός της μέτοχος το ομόσπονδο κρατίδιο της Έσσης και 10% η κρατική Lufthansa ) θα απομυζά τις υπεραξίες του ελληνικού τουρισμού για τα επόμενα 50 χρόνια και αφού μας ξεζουμίσει, θα γίνουν τα αεροδρόμια πάλι δημόσια. Το παράλογο για το «Δασκαλογιάννης» είναι, ότι δεν θα χρειασθεί να κάνει επένδυση η γερμανική εταιρεία, γιατί γίνεται τώρα από τα χρήματα (110 εκ. ευρώ ) των Ευρωπαίων φορολογουμένων. Και το σενάριο έχει και συνέχεια που λέει ότι ο νέος ιδιοκτήτης του αεροδρομίου θα αναπτύξει ιδιαίτερες συνεργασίες με εταιρείες - tour operators γερμανικών συμφερόντων, αλλά και τη γερμανική Lufthansa. Αυτό σημαίνει ότι άλλες αεροπορικές εταιρείες χαμηλού κόστους κινδυνεύουν να εκδιωχθούν από τη Lufthansa που θα είναι συγχρόνως και ιδιοκτήτης των αεροδρομίων. Αν δεν είναι αυτό άνισος ανταγωνισμός, τότε τι είναι; Έτσι είναι ξεκάθαρο ότι για τα επόμενα χρόνια ο τουρισμός μας θα εξαρτάται αποκλειστικά από τους Γερμανούς, οι οποίοι θα έχουν: πύλες εισόδου, δικές τους αεροπορικές εταιρείες, τα μεγάλα τουριστικά γραφεία που διακινούν τον μαζικό τουρισμό και το μόνο που τους μένει είναι να εξαγοράσουν και τα ξενοδοχεία μας. Εμείς θα είμαστε ευχαριστημένοι, εάν μας προσλαμβάνουν σαν εργατικό δυναμικό. Έτσι εξηγείται γιατί επιμένει ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών να πέσουν οι μισθοί στην Ελλάδα και να εξισωθούν με αυτές των Βαλκανικών Χωρών. Είναι κατανοητό λοιπόν, ότι η βαριά μας βιομηχανία που είναι ο τουρισμός θα εξαρτάται και θα την εκμεταλλεύεται ένα ξένο κράτος. Γι αυτήν την «εξαιρετικά αρνητική εξέλιξη για τις προοπτικές ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας που κινείται στα όρια της νομιμότητας», σύμφωνα με το στέλεχος του ΣΥΡΙΖΑ κ. Σταθάκη, η αντίδραση της τοπικής κοινωνίας και ιδιαίτερα των επιχειρηματιών που ασχολούνται με τον τουρισμό, είναι ανύπαρκτη. Ο δήμαρχος Χανίων δήλωσε, σε συγκέντρωση, ότι είναι ικανοποιημένος από την παρουσία του συνόλου των φορέων της Δυτικής Κρήτης. Μα οι κυβερνητικοί βουλευτές απουσίαζαν, όπως επίσης και ο περιφερειάρχης Κρήτης κ. Αρναουτάκης. Οι υπόλοιποι φορείς, πλην μιας δύο εξαιρέσεων, αφού έκαναν κάποιες δηλώσεις στα τοπικά Μέσα Ενημέρωσης, διάβασαν και μια δήλωση στον λίγο κόσμο που είχε συγκεντρωθεί, με την οποία δήλωναν την αντίθεση τους στο ξεπούλημα μέχρι εκεί και φύγαμε όλοι ευχαριστημένοι που πράξαμε το καθήκον μας. Ξέρετε εσείς να κερδίζονται αγώνες με χλιαρές δηλώσεις; Γιατί το αεροδρόμιο του Μάλεμε δεν παραχωρήθηκε στο Τ.Α.Ι.ΠΕ.Δ. όπως ενημέρωσε το Γ.Ε.Α. τον δήμαρχο Πλατανιά; Υποθέτω ότι εκεί υπήρξε μια στοχευμένη αντίδραση, γιατί και ο «Δασκαλογιάννης» είναι πολεμικό αεροδρόμιο, όπως το Μάλεμε. Και να ρωτήσω ευθέως τον δήμαρχο Χανίων, και όχι μόνο, έχουν ψάξει να συνεργασθούν με ισχυρά δικηγορικά γραφεία των Αθηνών για να προσβάλουν τη διαδικασία, που λέγεται ότι είναι και νομικά διάτρητη; Είναι διατεθειμένος ο ΣΥΡΙΖΑ να κάνει μια πολιτική δήλωση που να δεσμεύεται σαν αυριανή κυβέρνηση ότι θα ακυρώσει το ξεπούλημα των αεροδρομίων, όπως ζήτησε ο δήμαρχος Σφακίων; Ιδωμεν. Δράσεις ενημέρωσης για την οδική ασφάλεια Σημαντική εκδήλωση για την πρόληψη των τροχαίων ατυχημάτων πραγματοποιήθηκε, την Πέμπτη 6 Νοεμβρίου, στο Γυμνάσιο και Λύκειο της Χώρας Σφακίων, με συνδιοργανωτή και αρωγό τον Δήμο Σφακίων. Οι μαθητές ενημερώθηκαν, προβληματίστηκαν, ευαισθητοποιήθηκαν στο σημαντικό αυτό πρόβλημα που καταστρέφει τόσες ανθρώπινες ζωές κάθε χρόνο στη χώρα μας. Άκουσαν με προσοχή τις ομιλίες, είδαν τα βίντεο που παρουσιάστηκαν, ζωγράφισαν, έφτιαξαν μαντινάδες με ευαισθησία και χιούμορ. Μαθητές και διδακτικό προσωπικό υποδέχτηκαν στον χώρο του σχολείου τα μικρότερα παιδιά των νηπιαγωγείων της Επαρχίας (Ανώπολης, Βουβά, Πατσιανού, Σκαλωτής), που παρουσίασαν τις δικές τους δημιουργίες (ζωγραφιές, τραγούδια, δραματοποίηση) και δυο οργανοπαίχτες, μαθητές από το ΕΠΑ.Λ. Βρυσών, που απέδωσαν μουσικά την τραγικότητα και τον πόνο για την απώλεια από τα τροχαία ατυχήματα. Στην εκδήλωση μίλησαν ο Σταύρος Πολέντας, από τον «Σύλλογο Αρωγής και Αλληλεγγύης Οικογενειών Θυμάτων των Τροχαίων Δυστυχημάτων Περιφέρειας Κρήτης «Ο Άγιος Χριστόφορος»», ο κ. Κρασουδάκης, νευροχειρουργός στο Γενικό Νοσοκομείο Χανίων, ο Διοικητής του Τμήματος Τροχαίας Χανίων, κ. Βλαχάκης, η κα Ευτυχιάκου, αξιωματικός της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας Χανίων, η γιατρός- επιμελήτρια ΕΚΑΒ, κα Φραγκιαδάκη. Χαιρέτησαν, εκ μέρους του Δήμου Σφακίων, ο Αντιδήμαρχος Σφακίων, υπεύθυνος για τα εκπαιδευτικά θέματα Γιώργος Πρωτοπαπαδάκης, οι υπεύθυνες για τα πολιτιστικά θέματα, κα Καβατζίδου από την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, και κα Μαρματάκη, από τη Δευτεροβάθμια, καθώς και εκπαιδευτικοί των Νηπιαγωγείων. Παρευρέθηκαν, η υπεύθυνη του Συμβουλευτικού Σταθμού Νέων κα Τριανταφύλλου, ο αντιδήμαρχος Σφακίων Πέτρος Σοφούλης, καθώς και εκπρόσωπος του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων του σχολείου. Η εκδήλωση έγινε στο πλαίσιο δράσεων αφιερωμένων στην πρόληψη των τροχαίων, σε σχολεία του Ν. Χανίων, που περιλαμβάνουν και τον 2ο Μαθητικό Φοιτητικό διαγωνισμό δημιουργίας βίντεο με θέμα τα τροχαία ατυχήματα. Τελούν υπό την αιγίδα του Οικουμενικού Πατριαρχείου και οργανώνονται από το Υπουργείο Παιδείας και άλλους κρατικούς και αυτοδιοικητικούς φορείς και συλλόγους.

11 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ - ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ Θόλος - Άγιοι Απόστολοι Εγκρίθηκε από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (Κ.Α.Σ.) του Υπουργείου Πολιτισμού η μελέτη αποκατάστασης του ναού των Αγίων Αποστόλων στη συνοικία Θόλος της Χώρας Σφακίων, μας πληροφορεί ο επίτιμος Διευθυντής Αρχαιοτήτων κ. Μιχάλης Ανδριανάκης, με ανάρτησή του σε μέσο κοινωνικής δικτύωσης: «Το είχα βάρος στη συνείδησή μου από τότε που ήμουνα "εν ενεργεία". Ο ιδιόρρυθμος ναός των Αγίων Αποστόλων, κτίσμα του 16ου αιώνα, είναι σε κατάσταση πλήρους ετοιμορροπίας από το 19ο αιώνα, όταν (σύμφωνα με τοπικές πληροφορίες) ανατινάχτηκαν πυρομαχικά στο εσωτερικό του. Πολλές φορές είχαμε στο παρελθόν προβληματιστεί για την τύχη του, χωρίς να μπορέσουμε λόγω φόρτου να κάνουμε κάτι ως Εφορεία. 'Ετσι όταν ο παπά Θανάσης Κουκουνάρης παρακάλεσε να τον βοηθήσουμε, ζήτησα από το επιστημονικό προσωπικό του Γραφείου Τειχών να "κάνουμε κάτι", έξω από το πλαίσιο των υποχρεώσεών μας. Έτσι μια χειμωνιάτικη μέρα μαζί με τον έμπειρο αρχιτέκτονα Φίλιππο Τσαγάκη, τον ικανό σχεδιαστή Κώστα Κουκουτσάκη, τον τοπογράφο Χαράλαμπο Σκαραντωνάκη, προχωρήσαμε στην αποτύπωση και μετά στη μελέτη στερέωσης και αποκατάστασης του μνημείου, με τη συνεργασία και της πολιτικού μηχανικού Νεκταρίας Μαθιουδάκη, που τους ευχαριστώ και από εδώ για την προθυμία τους. Η μελέτη συντάχθηκε στο περιθώριο της κύριας δουλειάς μας, που είναι η αποκατάσταση των οχυρώσεων των Χανιών, και προσφέρθηκε στη συνέχεια στην ενορία και το Δήμο Σφακίων να την αξιοποιήσουν. Ας ελπίσουμε, μετά την έγκρισή της να ενεργοποιηθούν και να βρουν τις απαραίτητες πιστώσεις από την ευαίσθητη για θέματα μνημείων Περιφέρεια Κρήτης. Να ελπίσουμε πως με τη συνεργασία όλων θα σωθεί το μνημείο;».

12 12 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ - ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2014 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΥΓΕΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΚΡΗΤΗΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ & ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Ηράκλειο 19/11/2014 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Συνάντηση με το Δήμαρχο Σφακίων κ. Παύλο Πολάκη είχε σήμερα στο γραφείο του ο Διοικητής της 7ης ΥΠΕ Κρήτης Αντώνης Γρηγοράκης και ο Υποδιοικητής Γιώργος Λυρώνης. Σκοπός της συνάντησης ήταν η διευθέτηση των τελευταίων εκκρεμοτήτων που αφορούν στην παράδοση και την λειτουργία του νεοανεγερθέντος κτηρίου που θα στεγάσει το Πολυδύναμο Περιφερειακό Ιατρείο Σφακίων και ειδικά της σύνδεσης ηλεκτρικού ρεύματος. Όπως από κοινού συμφωνήθηκε για την ηλεκτροδότηση του ΠΠΙ, αφού γίνουν όλες οι διαδικασίες με μέριμνα της 7ης Υ.ΠΕ Κρήτης και του Δήμου, η 7η Υ.ΠΕ Κρήτης θα χρηματοδοτήσει το έργο σύνδεσης. Όσον αφορά στη στελέχωση με ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό, σε εκκρεμότητα βρίσκεται μια θέση επικουρικού ιατρού που έχει ήδη προκηρυχθεί για το ΠΙ Σφακίων, ενώ ιδιαίτερη αναφορά έγινε τόσο στην ανάγκη στελέχωσης των όμορων ιατρείων με αγροτικούς ιατρούς, όπως εκείνο της Αγίας Ρουμέλης, όσο και της επιστροφής των αποσπασμένων σε άλλες μονάδες υπαλλήλων στην οργανική τους θέση. Επίσης, συζητήθηκε η πρόταση τροποποίησης του οργανογράμματος του ΠΠΙ Σφακίων, ώστε να συμπεριληφθεί σε αυτό μια επιπλέον θέση νοσηλευτικού κλάδου, για την υλοποίηση της οποίας υπήρξε η δέσμευση της Διοίκησης της 7ης Υ.ΠΕ Κρήτης. ΔΩΡΕΕΣ ΥΠΕΡ Π.Π.Ι. ΣΦΑΚΙΩΝ ΑΝΤΙ ΣΤΕΦΑΝΩΝ ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑΣ ΝΙΚΗΦΟΡΑΚΗ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΠΟΣΟ ΑΥΘΙΝΟΣ ΚΩΣΤΑΣ 50 ΟΙΚ. ΒΑΣΙΛΑΚΗ ΒΑΣΩ 100 ΟΙΚ. ΒΑΣΙΛΑΚΗ ΘΑΛΕΙΑ 100 ΒΑΣΙΛΑΚΗΣ ΜΑΝΟΥΣΟΣ 100 ΒΑΣΙΛΑΚΗ ΧΡΙΣΤΙΝΑ 100 ΟΙΚ. ΒΑΡΙΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ 50 ΟΙΚ. ΒΟΤΖΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΧΡΥΣΟΥΛΑ 100 ΟΙΚ. ΒΟΥΓΙΟΥΚΑΛΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΜΑΡΙΑΣ 50 ΓΡΥΛΛΑΚΗ ΣΟΦΙΑ 100 ΟΙΚ. ΓΡΥΛΑΚΗ ΚΑΤΙΝΑΣ 100 ΟΙΚ. ΚΑΓΙΑΔΑΚΗ ΚΑΝΑΚΗ 50 ΚΑΤΣΑΝΕΒΑΚΗ ΑΣΗΜΕΝΙΑ 50 ΟΙΚ. ΚΑΤΣΟΥΛΗ ΙΩΣΗΦ 50 ΚΑΤΣΟΥΛΗ ΜΑΡΙΑ 50 ΚΑΤΣΑΝΕΒΑΚΗ ΜΑΝΩΛΙΑ 50 ΚΑΡΚΑΝΗ ΚΤΙΣΤΑΚΗ ΔΗΜΗΤΡΑ 50 ΟΙΚ. ΜΑΝΟΥΣΕΛΗ ΓΕΩΡΓΙΟΥ 100 ΜΑΝΟΥΣΕΛΗΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ του ΓΕΩΡΓΙΟΥ 50 ΟΙΚ. ΜΠΟΛΙΩΤΗ ΙΩΣΗΦ- ΚΑΤΕΡΙΝΑΣ 50 ΟΙΚ. ΝΙΚΗΦΟΡΑΚΗ ΓΕΩΡΓΙΟΥ- ΜΑΙΡΗΣ 100 ΝΙΚΗΦΟΡΑΚΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ 50 ΝΙΚΗΦΟΡΑΚΗΣ ( ΑΜΕΡΙΚΗ) 50 ΝΙΚΗΦΟΡΑΚΗΣ ΧΡΙΣΤΟΣ 100 ΝΙΚΗΦΟΡΑΚΗ ΖΑΦΕΙΡΕΝΙΑ 50 ΟΙΚ. ΟΙΚΟΝΟΜΑΚΗ ΣΤΥΛΙΑΝΟΥ-ΜΑΡΙΑΣ 100 ΟΙΚΟΝΟΜΑΚΗ ΙΩΑΝΝΑ 100 ΟΙΚ. ΠΑΠΑΔΑΚΗ ΚΩΝ/ΝΟΥ- ΑΘΗΝΑΣ 50 ΟΙΚ. ΠΑΤΣΟΥΡΑΚΗ ΙΩΣΗΦ 50 ΣΚΟΥΛΙΚΑ ΝΙΚΗ 50 ΟΙΚ. ΣΦΗΝΙΑ ΜΑΝΟΥΣΟΥ- ΙΩΑΝΝΑΣ 100 ΤΣΑΠΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ του ΙΩΣΗΦ 50 ΦΑΣΟΥΛΑΚΗΣ ΜΑΝΩΛΗΣ 50 ΟΙΚ. ΧΑΤΖΗ ΧΡΙΣΤΟΥ ΣΟΦΙΑΣ 50 ΣΥΝΟΛΟ Έργα ανάπλασης στο Δήμο Σφακίων Aνώπολη ΥΠΕΡ ΤΟΥ Π.Π.Ι. ΣΦΑΚΙΩΝ Η Νίκη Χιωτάκη κατέθεσε 50, στη μνήμη του Μανούσου Χιωτάκη του Εμμανουήλ Ασκύφου Λάκοι Σκαλωτής ΚΗΔΕΙΕΣ Τζαρδή Μ. Μαρία (το γένος Κατάκη) Στον Ιερό ναό Αναστάσεως Πειραιά, εψάλη η νεκρώσιμος ακολουθία της μακαριστής Μαρίας. Στα παιδιά της, στα αδέλφια της και στους λοιπούς συγγενείς εκφράζουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια. Κανδηράκης Μιχαήλ του Γεωργίου Το Νοέμβριο έφυγε από τη ζωή ο Μιχάλης, από τους τελευταίους μόνιμους κατοίκους του Καλλικράτη. Στη σύζυγο, στα παιδιά και στους συγγενείς εκφράζουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια. Χιωτάκης Μανούσος του Εμμανουήλ Έφυγε από τη ζωή ο αγαπητός Μανούσος, χρόνια εγκατεστημένος στα Χανιά όπου δημιούργησε μια καλή οικογένεια. Η εξόδιος ακολουθία εψάλη στον Ιερό Ναό των Αγίων Πάντων, στα Νομικιανά Σφακίων, και ετάφη στο εκεί νεκροταφείο. Στην οικογένεια του εκφράζουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια. Σαμαριτάκης Στεφανής Πάλεψε χρόνια με την επάρατο νόσο ο αγωνιστής Στεφανής, αλλά τελικά ύπουλα νικήθηκε από τα βέλη του χάρου, σε ένα άνισο αγώνα. Πάλεψε σε όλους τους κοινωνικούς αγώνες, καλός οικογενειάρχης, εξαίρετος επιστήμονας και αγαπητός στη κοινωνία του Ηρακλείου και σε όλους τους Σφακιανούς. Διετέλεσε και πρόεδρος της Ένωσης Σφακιανών Ηρακλείου. Η εξόδιος ακολουθία έγινε στον Πρινιά Μαλεβιζίου Ηρακλείου Στην οικογένεια του, στη σύζυγο και τα παιδιά εκφράζουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια. Νικηφοράκη Σταυρούλα (το γένος Κατσούλη) Πάλεψε με θάρρος η αγαπητή σε όλους μας Σταυρούλα, με την επάρατο νόσο που τόσο ύπουλα τη xτύπησε. Aρχόντισσα, καλή νοικοκυρά και πάντα με το χαμόγελο, μας υποδεχόταν κάθε που βρισκόμαστε στο χωριό μας στην Ίμβρο. Aνάθρεψε μια καλή οικογένεια, αξιαγάπητη στη κοινωνία των Σφακιών, αλλά και σε όλη τη Κρήτη και στάθηκε στο πλευρό του φίλου μας του Μανούσου με αξιοπρέπεια, καλοσύνη και αγάπη. Tώρα μας εγκατέλειψε φεύγοντας για το αιώνιο ταξίδι, αλλά η καλή ανάμνηση είναι το βάλσαμο στο μεγάλο πόνο της οικογένειας της και όλων εμάς που δεν θα τη βλέπουμε όταν θα πηγαίνουμε στο χωριό, αλλά θα την έχουμε πάντα στη σκέψη μας. H τελευταία πράξη τελέστηκε στο Ιερό Ναό της Παναγίας, στην Ίμβρο, και στο εκεί κοιμητήριο. Ας είναι ελαφρύ το χώμα της Σφακιανής γης που σε δέχτηκε αγαπητή μας Σταυρούλα. Στο σύζυγο τα παιδιά, αδέλφια και συγγενείς εκφράζουμε τα θερμά μας συλλυπητήρια. Σ-ΜΑΝ

13 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ - ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ ΕΝΑΡΞΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ Δ.Ε.Α.Π. ΣΦΑΚΙΩΝ «ΓΕΩΡΓΙΟΣΞΕΝΟΥΔΑΚΗΣ» Το Δημοτικό ΕλεύθεροΑνοικτόΠανεπιστήμιοΣφακίωνάνοιξετιςπόρτεςτου,καλωσορίζονταςτουςφοιτητέςτου,προπτυχιακούςκαιμεταπτυχιακούς.Ομιλητήςστηνπρώτηδιάλεξη,ήτανοακούραστοςκαθηγητήςκαιΠρόεδροςτηςΕπιστημονικήςΕπιτροπήςτου Δ.Ε.Α.Π.Σ.,κ.ΑπόστολοςΠαπαϊωάννου. Οιπροπτυχιακοίφοιτητέςενημερώθηκανγιατο πρόγραμμασπουδώνκαιοιμεταπτυχιακοίγιατηδιαδικασίαπουθαακολουθηθείστιςεργασίεςτους.το Δ.Ε.Α.Π.Σφακίωνθαπαρέχειδωρεάνστουςφοιτητές του,εκτόςαπόταμαθήματα,όλοτοέντυπουλικό πουείναιαπαραίτητογιατηδιδασκαλίατους,χάρη στιςπολλέςχορηγίεςφίλωντωνσφακιών.επίσης,οι καθηγητέςπουθασυμμετέχουνστονέοαυτόεγχείρηματουδήμουσφακίων,αλλάκαιόσοιυποστηρίζουντηνοργάνωσηκαιλειτουργίατου,θαπαρέχουν τιςυπηρεσίεςτουςχωρίςαμοιβή. ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ -ΠΡΟΚΗΡΥΞΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΟΔήμοςΣφακίων,σεσυνεργασίαμετονΣύλλογο ΣτιχουργώνΝ.Χανίων,προκηρύσσειΠαγκρήτιολογοτεχνικόδιαγωνισμό(ΜΑΝΤΙΝΑΔΑΣ ΡΙΜΑΣ ΡΙ- ΖΙΤΙΚΟΥ) με θέμα: «ΟΙ ΔΡΟΣΟΥΛΙΤΕΣ» Σκοπόςτουδιαγωνισμούείναιηπροβολήκαιδιάδοσητωνιστορικώνγεγονότωντηςηρωικήςμάχης, στοφραγκοκάστελο,καιοθρύλοςμετουςδροσουλίτες. ΟΡΟΙ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΥ: Δικαίωμασυμμετοχήςέχουνοιόπουγης,απανταχούΚρήτες,πουμπορούννασυμμετέχουνμετρείς μαντινάδεςτους,μίαρίμα(πουδενθαξεπερνά όμωςταδέκαδίστιχα)ήέναριζίτικοτραγούδι,όλα σχετικάμετοθέματουδιαγωνισμού,πρωτότυπακαι αδημοσίευτα,υπογεγραμμέναμεψευδώνυμο.μέσα στοφάκελοαποστολής,θαεσωκλείεταιμικρότερος φάκελος,μεταπλήρηστοιχείατουδιαγωνιζόμενου (ονοματεπώνυμο,διεύθυνση,τηλ.επικοινωνίας). Τακείμεναδακτυλογραφημένα,θααποσταλούνσε πέντεαντίτυπα,μόνοταχυδρομικάστηνδιεύθυνση: ΣΥΛΛΟΓΟ ΣΤΙΧΟΥΡΓΩΝ Ν. ΧΑΝΙΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ Τ.Κ ΧΑΝΙΑ Υπόψη κου ΘΑΝΑΣΗ ΠΑΤΕΡΑΚΗ Οιεργασίεςδενεπιστρέφονται.ΜέλητηςΚριτικής Επιτροπήςείναιλογοτέχνεςκαικαταξιωμένοιστι- χουργοίτουπαγκρητίουσυλλόγουκρητώνστιχουρ- γών«μιχ.καυκαλασ»καιτουσυλλόγουστιχουργών Ν.Χανίων,μεπρόεδροτηςΕπιτροπής,τονκορυφαίο ΣφακιανόΛαογράφοκαιποιητή,κοΚανάκηΓερωνυμάκη. Οι εργασίες θα γίνονται δεκτές έως 30 Απριλίου Στουςδιακριθέντεςθαδοθούνβιβλία,ως έπαθλαμετηναπονομήτωνβραβείων,ηοποίαθα γίνειτομάιο,στοφραγκοκάστελο,σεειδικήμουσικοχορευτικήεκδήλωση,ηοποίαθαγνωστοποιηθεί μενεότερηανακοίνωση. Πληροφορίες στα τηλέφωνα: & ΟΜΑΔΑ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΣΦΑΚΙΩΝ Το Δ.Σ. της Ομάδας Εθελοντών του Δήμου Σφακίων βρίσκεται στην ευχάριστη θέση να σας ενημερώσει ότι ο Δήμος Σφακίων προχώρησε στην αγορά ενός μεταχειρισμένου αγροτικού οχήματος, που λειτούργησε σε όλη την περίοδο της πυροπροστασίας ως όχημα άμεσης επέμβασης από τους Εθελοντές του Συλλόγου μας, για την πυρασφάλεια του δήμου μας. Παράλληλα, αγοράστηκαν πρόσφατα από τον Δήμο για την Εθελοντική ομάδα, υλικό για την πυρασφάλεια όσων συμμετέχουν στην πυροπροστασία. Η περίοδος πυροπροστασίας που έληξε, κύλισε πολύ ομαλά, χωρίς κάποια μεγάλη πυρκαγιά στην οποία θα έπρεπε να συμμετέχουμε και γι αυτό θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε όλο τον κόσμο ο οποίος ήταν ιδιαίτερα προσεκτικός στις όποιες εργασίες που θα μπορούσαν να προκαλέσουν πυρκαγιά. Άλλωστε, ο νόμος πλέον είναι πολύ αυστηρός και δεν συγχωρούνται λάθη και παραλείψεις. Τέλος, θέλουμε να ευχαριστήσουμε όλους τους εθελοντές που κατάρτισαν το πρόγραμμα υπηρεσιών και περιπολιών του συλλόγου μας. Επιτυχόντες στα Ανωτατα εκπαιδευτικά Ιδρύματα Βενάκη Κατερίνα του Γεωργίου, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων - Φιλοσοφική Μπολιώτης Μανούσος του Προκόπη, Πολυτεχνείο Κρήτης Σαβιολή Ελεάννα του Ανδρέα, ΤΕΙ Κρήτης - Ηλεκτρονικών Μηχανικών ΔΩΡΕΕΣ ΥΠΕΡ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΑΝΟΙΚΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΣΦΑΚΙΩΝ «ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΞΕΝΟΥΔΑΚΗΣ» ΗΟργανωτικήΕπιτροπήτουΔ.Ε.Α.Π.Σφακίων«ΓεώργιοςΞενουδάκης»ευχαριστείθερμάτουςπαρακάτωχορηγούςπουμετηναρωγήτουςβοήθησανναολοκληρωθείτονέοεγχείρηματουΔήμου,γιαεπιμόρφωσηκαικατάρτισηόλωντωνενδιαφερομένων. Ξηρουχάκη- Γιαννούλια Αννα Όλος ο εξοπλισμός του Δ.Ε.Α.Π. Σφακίων Καρκαβάτσος Γεώργιος Φωτοτυπικό μηχάνημα, - Γαρυφαλιά στη μνήμη Δόξας Θεάκου Νταμπακάκης Νικόλαος Γραφική ύλη Ζερβουδάκης Γραφική ύλη Δασκαλάκης Γεώργιος Γραφική ύλη Αlpha Bank Γραφική ύλη Αφοι Περουλάκη και 650 από τα έσοδα συναυλίας Τσιρλιάγκος Μανώλης στο Φραγκοκάστελλο Καούδης Αθανάσιος Παραχώρηση αίθουσας

14 14 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ - ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2014 ΑΘΛΗΤΙΚΑ ΔΡΩΜΕΝΑ Γράφει ο Μανώλης Τζωρτζάκης, Υπεύθυνος Αθλητισμού στο Δήμο Σφακίων Αθλητικές Εκδηλώσεις «Σφακιά 2014» Ο Δήμος Σφακίων και η Κοινωφελής Επιχείρηση του Δήμου, με την συμμετοχή των πολιτιστικών συλλόγων μας, οργανώσαμε και υλοποιήσαμε μια σειρά από αθλητικές δράσεις, σε συνεργασία με συλλόγους που δραστηριοποιούνται στο χώρο του αθλητισμού. Σκοπός όλων των εκδηλώσεων ήταν η προβολή του Δήμου, εντός και εκτός Ελλάδας, μέσω του αθλητισμού και των δυνατοτήτων που έχουμε για την ανάπτυξη αθλητικών δραστηριοτήτων, με βάση κα τον φυσικό πλούτο του τόπου. Σε παγκόσμιο επίπεδο, κάθε χρόνο δαπανώνται τεράστια ποσά από ανθρώπους που θέλουν να κάνουν το χόμπι τους και να έρθουν πιο κοντά στη φύση, μέσω μιας αθλητικής δραστηριότητας. Είναι επίσης γνωστό ότι οι άνθρωποι που πηγαίνουν διακοπές, πέρα από την ξεκούραση, επιδιώκουν να αποκτήσουν εμπειρίες, και να έρθουν κοντά με τους ανθρώπους που κατοικούν στα μέρη που επι- 1ος Αγώνας Ανοιχτής Θάλασσας, στο Φραγκοκάστελο Στις 5 Ιουνίου, ο Δήμος Σφακίων και η Κοινωφελής Επιχείρηση Δήμου Σφακίων, σε συνεργασία με την Περιφέρεια Κρήτης και τον Πανελλήνιο Σύλλογο Μαραθώνιας και Χειμερινής Κολύμβησης - «Αλς», διοργάνωσαν τον πρώτο αγώνα ανοιχτής θάλασσας, από το Κούτελο ως το Φραγκοκάστελο. Έλαβαν μέρος, συνολικά, 62 αθλητές, απ όλη την Ελλάδα, στις 3 κατηγορίες Αγώνας Κάθετης Ανάβασης Βουνού, Λουτρό - Ανώπολη Στις 5 Οκτωβρίου, πραγματοποιήθηκε ο 2ος διεθνής αγώνας Κάθετης Ανάβασης Βουνού, από το Λουτρό στην Ανώπολη, με αρκετές συμμετοχές τόσο από την Ελλάδα όσο και από την Ευρώπη και την Αμερική. Τη διοργάνωση του αγώνα είχε αναλάβει η χανιώτικη εταιρία Natοur Lab, μαζί με τον Δήμο Σφακίων, με την υποστήριξη της Α.Ν.Ε.ΝΔΥ.Κ. και του Πολιτιστικού Συλλόγου της Ανώπολης, ο οποίος μετά το πέρας των αγώνων πρόσφερε σε όλους τους αθλητές και τους παρευρισκόμενους παραδοσιακό κέρασμα, στην πλατεία του χωριού. Συνολικά έτρεξαν τα 4500 μ, με υψομετρική διαφορά +690 μ, 119 αθλητές, αριθμός υπερδιπλάσιος σε σχέση με πέρυσι, που φανερώνει τη δυναμική του συγκεκριμένου αγώνα, ο οποίος αναδεικνύει με τον καλύτερο τρόπο το πλούσιο φυσικό κάλλος που διαθέτουμε, παντρεύοντας αρμονικά βουνό και θάλασσα, αλλά και την Σφακιανή φιλοξενία. αθλημάτων: μ, μ και 150 μ παιδιών. Η διαδρομή που ακολουθήθηκε δεν ήταν τυχαία, καθώς αυτή τη διαδρομή κολύμπησε ο Σφακιανός ήρωας Σ. Ντιλιντάς ή Διλινδάς, το 1828, στη μάχη του Φραγκοκαστέλου, όταν κατάφερε να φύγει από το πολιορκούμενο κάστρο και να φτάσει έως το Λουτρό, για βοήθεια. Μετά το πέρας των αγώνων ακολούθησε παραδοσιακό κέρασμα από τον Πολιτιστικό Σύλλογο του Καλλικράτη, μέσα στο κάστρο, όπου οι αθλητές γνώρισαν και στοιχεία του πολιτισμού μας διασκεδάζοντας με τον Μουσικοχορευτικό Σύλλογο Σφακίων και το παραδοσιακό μουσικό συγκρότημα των Πετρακάκη Γιώργου και Μπουχλάκη Τάσο, με τους Καπριδάκη Αλέξανδρο και Ρεβελάκη Γιώργο. Καλοκαιρινά Τουρνουά 3on3 basketball, 3on3 beach volleyball και 4x4 beach soccer Το τριήμερο από τις 2 ως τις 9 Αυγούστου, πραγματοποιήθηκαν τα καθιερωμένα πλέον καλοκαιρινά τουρνουά για μικρούς και μεγάλους. Συμμετείχαν 65 αθλητές, ενώ για πρώτη φορά είχαμε συμμετοχές και από ξένους τουρίστες που παραθέριζαν στην περιοχή. Τη διοργάνωση των αγώνων είχε αναλάβει ο Δήμος Σφακίων και η Κοινωφελής Επιχείρηση Δήμου Σφακίων. Αγώνες Αγίου Νικήτα - «Νικήτεια 2014» Στις 15 Σεπτεμβρίου, γιορτάστηκε, με κάθε επισημότητα, η χάρη του Αγίου Νικήτα, στο Φραγκοκάστελο, και τελέστηκαν, για ακόμα μια φορά, οι σφακιανοί αγώνες «Νικήτεια». Τιμώμενο πρόσωπο φέτος ήταν ο αείμνηστος Νίκος Σπλήνης, για την προσφορά του στην αναβίωση των αγώνων. Κεντρικός ομιλητής ήταν η κόρη του, Σοφία Σπλήνη, ενώ η σύζυγος του παρέλαβε αναμνηστική πλακέτα, ως ελάχιστο δείγμα σεβασμού και αναγνώρισης του έργου του. Συνολικά έλαβαν μέρος 182 αθλητές, σε μια μεγάλη γιορτή του αθλητισμού στα Σφακιά, όπου έδωσε ξεχωριστό χρώμα η νεόδμητη εξέδρα του δημοτικού Σταδίου Σφακίων που κατασκευάστηκε με χρήματα του Α.Γ.Σ. Σφακίων. Στον αγωνιστικό χώρο, πρωταθλήτρια αναδείχθηκε η Χώρα Σφακίων συγκεντρώνοντας 18 μετάλλια και ακολούθησαν τ Ασφέντου και ο Πατσιανός. Τρείς Σφακιανοί στον Μαραθώνιο της Αθήνας

15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ - ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ Για τις αθλητικές διοργανώσεις και τα αποτελέσματα των αγώνων μπορείτε να ενημερώνεστε στις παρακάτω ιστοσελίδες: σκέπτονται, με αποτέλεσμα αν η εμπειρία αυτή είναι θετική να αποτελούν την καλύτερη διαφήμιση για αυτούς τους προορισμούς! Στον Δήμο μας, έχοντας υπόψη τα παραπάνω, προσπαθήσαμε να βάλουμε τα Σφακιά στον χάρτη των εναλλακτικών μορφών άθλησης, προσελκύοντας κόσμο από διάφορα μέρη της Κρήτης, της Ελλάδας, αλλά και αρκετούς ξένους, τουρίστες ή μη, για να απολαύσουν τις ομορφιές μας και να γνωρίσουν και ένα μέρος από την παράδοση μας. Γι αυτό το λόγο, η δομή των αθλητικών διοργανώσεων, συνήθως πέρα από το αθλητικό κομμάτι και την επαφή με την φύση, περιλάμβανε και πολιτιστικές βραδιές, με παραδοσιακή μουσική και χορό, όπου ήταν εφικτό και με παραδοσιακό κέρασμα από τους πολιτιστικούς συλλόγους των χωριών, για να υπάρξει και μια άμεση επαφή των αθλητών με τους ανθρώπους, την παράδοση και την κουλτούρα του τόπου μας. Σ όλες τις περιπτώσεις κέρδισε τις εντυπώσεις η Σφακιανή μας φιλοξενία. Έτσι, για το 2014, διοργανώσαμε μια σειρά από αθλητικές εκδηλώσεις που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα, κυρίως των λεγόμενων extreme sports, οι οποίες στέφθηκαν με μεγάλη επιτυχία, τόσο σε επίπεδο συμμετοχών όσο και από οργανωτικής πλευράς, και ήταν οι παρακάτω: Αγώνες τοξοβολίας στο δάσος της Ανώπολης και σκοποβολής στ Ασκύφου Για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, στις 31 τ Αυγούστου, πραγματοποιήθηκαν αγώνας τοξοβολίας και σεμινάριο τοξοβολίας για αρχάριους από τη Σκοπευτική Λέσχη Κρήτης (ΣΚΟ.ΛΕ.Κ). Ο αγώνας αυτός ξεκίνησε, το 2012, στο πλαίσιο του μεσογειακού προγράμματος προστασίας και ανάδειξης δασών «SylvaMED», που υλοποιεί το Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων (Μ.Α.Ι.Χ.). Στους αγώνες συμμετείχαν 9 τοξοβόλοι, 12 παιδιά και 8 ενήλικοι, ο δε Δήμος Σφακίων βράβευσε τον τοξοβόλο Μιχάλη Κοτσιφάκη για τη συμμετοχή του στην Εθνική Ομάδα τοξοβολίας. Στις 5 και 6 Σεπτεμβρίου, για πρώτη φορά ο Δήμος Σφακίων και η Κοινωφελής Επιχείρηση του Δήμου, σε συνεργασία με τον Σκοπευτικό Σύλλογο Λευκορίτη, διοργάνωσαν στο σκοπευτήριο του Ασκύφου, αθλητικούς αγώνες σκοποβολής με ντουφέκι και πιστόλι, προς τιμήν των Πεσόντων Σφακιανών αγωνιστών κατά του Αληδάκη, το Στους αγώνες έλαβαν μέρος 35 αθλητές και ακολούθησε παραδοσιακό κέρασμα από τον Πολιτιστικό Σύλλογο του Ασκύφου, στα πλαίσια της επετείου της ιστορικής μάχης. Αγώνες ταχύπλοων σκαφών Έπειτα από δύο αναβολές, λόγω καιρού, πραγματοποιήθηκε στη Χώρα Σφακίων, στις 4 Οκτωβρίου, ο 2ος Αγώνας Ταχύπλοων Σκαφών, υπό την αιγίδα της Αντιπεριφέρειας Χανίων, του Δήμου Σφακίων και της Κοινωφελούς Επιχείρησης Δήμου Σφακίων. Στον αγώνα συμμετείχαν συνολικά 21 σκάφη, με 4 από αυτά να είναι αγωνιστικού τύπου, χαρίζοντας μοναδικό θέαμα σε όσους το παρακολούθησαν. Μετά το τέλος των αγώνων, το τοπικό συμβούλιο της Χώρας Σφακίων παρέθεσε παραδοσιακό κέρασμα σε όλους τους αθλητές και τους συνοδούς τους υπό τους ήχους ζωντανής παραδοσιακής μουσικής από το συγκρότημα του Σταυρακάκη Κώστα και Δασκαλάκη Νίκο. Στο τέλος της βραδιάς που κράτησε μέχρι τις πρωινές ώρες, οι αθλητές ανανέωσαν το ραντεβού τους για το πρώτο Σαββατοκύριακο του Αυγούστου του Ποδηλατικοί αγώνες στ Ασκύφου Για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, στις 20 και στις 21 Σεπτεμβρίου, τα Σφακιά γέμισαν ποδήλατα. Ο Δήμος Σφακίων και ο χανιώτικος Ποδηλατικός Όμιλος Τάλως, με την υποστηρίξη του Πολιτιστικού Συλλόγου Ασκύφου, διοργάνωσαν ένα μοναδικό ποδηλατικό διήμερο στα Σφακιά, με 200 αθλητές να λαμβάνουν μέρος και να οργώνουν με τα ποδήλατα τους την περιοχή του Ασκύφου. Την πρώτη ημέρα το πρόγραμμα περιλάμβανε αγώνες κατάβασης βουνού (downhill), από την Ταύρη ως την πλατεία του χωριού, με 18 συμμετοχές, ενώ τη δεύτερη για πρώτη φορά διοργανώθηκε, με μεγάλη επιτυχία, αγώνας cross country, με 170 συμμετοχές, σε όλες τις κατηγορίες. Την ίδια μέρα, διεξάχθηκε αγώνας για τα παιδιά της περιοχής, καθώς και παιχνίδια για όλες τις ηλικίες, με μικρά ποδήλατα. ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΣΦΑΚΙΩΝ ΑΚΑΔΗΜΙΑ Α.Γ.Σ. ΣΦΑΚΙΩΝ Στα πλαίσια της ανάπτυξης των ακαδημιών μας, φέτος για πρώτη χρονιά ο Α.Γ.Σ. Σφακίων συμμετείχε με την ομάδα Παίδων της Ακαδημίας μας στο Κύπελλο Παίδων που διοργάνωσε η Ε.Π.Σ. Χανίων, καταλαμβάνοντας την 7η θέση στη βαθμολογική κατάταξη και αποκομίζοντας πλούσιες εμπειρίες οι οποίες θα βοηθήσουν τα παιδιά να γίνουν οι μεγάλοι πρωταγωνιστές και στην μεγάλη ομάδα, ενώ θα λάβει μέρος και στο πρωτάθλημα που θα ξεκινήσει στις , στην ίδια κατηγορία. Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι είμαστε ο μόνος σύλλογος της Γ Τοπικής Κατηγορίας που συμμετέχει στα πρωταθλήματα υποδομών της Ε.Π.Σ. Χανίων (όπου συμμετέχουν και μόνο 5 από τους 16 της Β κατηγορίας). Τέλος σημαντική εξέλιξη και αποτέλεσμα της σωστής δουλειάς που γίνετε τόσα χρόνια στα τμήματα της ακαδημίας μας, αλλά και των δυνατοτήτων που έχουν τα σφακιανόπουλα, είναι το γεγονός ότι δύο ακόμη ποδοσφαιριστές της ομάδας μας ακολουθούν τα χνάρια του Μανώλη Μπούχλη, ο οποίος έλαμψε με την περυσινή του παρουσία στα κλιμάκια των μικτών ομάδων Χανίων και έτσι μεταγράφηκε στην Κ17 ομάδα του Πλατανιά) και προπονούνται με την Μικτή Ομάδα Νέων Χανίων. Πρόκειται για τον Γιώργο Μπούχλη του Νικολάου και τον Πέτρο Σοφούλη του Χρήστου, ο οποίος και έχει κληθεί στην αποστολή της ομάδας για τον δύσκολο αγώνα με το Ηράκλειο. Σημειώνεται πως τα Δημοτικά Γυμναστήρια Σφακίων, σε Νομικιανά και Ασκύφου, επαναλειτουργούν, από τις 6 Οκτωβρίου, για να αθλούνται και να γυμνάζονται ενήλικες και παιδιά. Εξάλλου, για πρώτη χρονιά, ο Δήμος Σφακίων δημιουργεί Ακαδημία Στίβου, για μικρούς και μεγάλους, με στόχο την ανάπτυξη του αθλητισμού, αλλά και την προετοιμασία των μαθητών που ενδιαφέρονται για Στρατιωτικές Σχολές. Τα μαθήματα θα γίνονται στο δημοτικό στάδιο Σφακίων, στο Φραγκοκάστελο, σε ώρες και μέρες που θα διαμορφωθούν ανάλογα με τις ανάγκες των αθλουμένων. ΝΕΑ Α.Γ.Σ.ΣΦΑΚΙΩΝ - ΟΜΑΔΑ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟΥ Α.Γ.Σ.ΣΦΑΚΙΩΝ Η ομάδα ποδοσφαίρου του Α.Γ.Σ. Σφακίων ξεκίνησε τις αγωνιστικές της υποχρεώσεις για το πρωτάθλημα της Γ Τοπικής Κατηγορίας Χανίων όπου αγωνίζεται πλέον, αφού δεν κατάφερε να εξασφαλίσει την παραμονή της στη Β κατηγορία την προηγούμενη χρονιά. Οι αγώνες έχουν ήδη ξεκινήσει και οι βλέψεις είναι, όπως πάντα, πρωταγωνιστικές! Για ακόμα μια χρονιά η ομάδα βασίζεται σε παίκτες από τις ακαδημίες μας που μαθαίνουν από τους έμπειρους πλέον παίκτες της ομάδας μας. Μετά από 5 αγωνιστικές η ομάδα βρίσκεται στην 3η θέση του βαθμολογικού πίνακα έχοντας τρεις νίκες, μια ισοπαλία και μια νίκη! Αναλυτικά τα αποτελέσματα είναι: Ατρόμητος-Σφακιά: 0-3 (α.α.) Ακαδημία Άρη Σούδας-Σφακιά: 3-0 Σφακιά- Νέοι Ηρακλή Νεροκούρου: 2-2 Τάλως- Σφακιά: 1-5 Σφακιά- Νέοι Μινώταυρου: 2-0

16 16 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ - ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2014 Η Ένωσή μας τίμησε τους«κουρήτες» Γνήσιο Σφακιανό γλέντι, με πλούσια εδέσματα από τη μαδαρίτικη γη, στο κρητικό κέντρο «Ζορμπάς», στην Καλλιθέα, προς τιμήν του Μανώλη Παττακού, Σφακιανού την καταγωγή, Αρχηγού, δασκάλου, πρωτοχορευτή και συνιδρυτή του Λαογραφικού Ομίλου «Κουρήτες». Κατέκλυσαν την αίθουσα τέσσερις γενιές «Κουρητών» χορευτών, πλήθος εκπροσώπων κρητικών σωματείων και φορέων της Αττικής και, φυσικά, πάμπολλοι συντοπίτες μας της Αττικής, που γλέντησαν με τη μουσική του δεξιοτέχνη ρεθεμνιώτη λυράρη Νεκτάριου Σαμόλη και του συγκροτήματός του. Καλωσόρισε ο Πρόεδρός μας με μια μαντινάδα και αναφορά στους παλιούς δεσμούς της Ένωσης των Απανταχού Σφακιανών με τον Λαογραφικό Όμιλο «Κουρήτες», εξαίροντας την προσωπικότητα και το ήθος του Παττακομανώλη. Ο Ειδικός Γραμματέας μας έκανε μια σύντομη αναδρομή στην ιστορία των «Κουρητών», από το 1988 που ιδρύθηκαν από τον Μανώλη τον Παττακό, τον Μιχάλη Σηφακάκη και τον Βασίλη Τουπή. Στα 26 χρόνια της ύπαρξής τους, οι «Κουρήτες» ταξίδεψαν στην Ελλάδα, στην Ευρώπη και την Αμερική, και συμμετείχαν σε πάνω από 1800 παραστάσεις και πολιτιστικές εκδηλώσεις. Μεγάλη προσφορά τους, η ανάδειξη της ξεχασμένης Σφακιανής φορεσιάς, αλλά και η αναβίωση λησμονημένων κρητικών χορών, όπως ο μπυρρίχης ή ανωγειανός πηδηχτός και ο τριζάλης. Η Ένωση των Απανταχού Σφακιανών απένειμε στον Μανώλη Παττακό τιμητική πλακέτα και του δώρισε ενετική γκραβούρα χάρτη των Σφακιών. Ο Παττακομανώλης μίλησε με περηφάνια και συγκίνηση για τη Σφακιανή ρίζα του, που πάντοτε «ένιωθε μέσα του το κάλεσμά της», ευχαρίστησε την Ένωση, και πρόσφερε περίτεχνο ασημοκουκλωμένο μαχαίρι, ως μοναδικό δώρο στην κλήρωση λαχνών. Ακολούθησε ριζίτικο τραγούδι από τους «Ριζίτες» και γλέντι, με συνεχή εναλλαγή των χορευτικών ομάδων τεσσάρων γενιών «Κουρητών» και μεγάλη συμμετοχή του κόσμου, ως το πρωί. Στο επίκεντρο, η γυναικεία Σφακιανή φορεσιά του 17ου αιώνα, που δεν είχε παρουσιαστεί ποτέ σε εκδήλωση κρητικού σωματείου στην Αθήνα.