«Η διαλεκτική σκέψη στην εκπαίδευση ενηλίκων. Τάσεις και προοπτικές»

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "«Η διαλεκτική σκέψη στην εκπαίδευση ενηλίκων. Τάσεις και προοπτικές»"

Transcript

1 ΣΑΒΒΑ ΠΑΠΑΠΕΤΡΟΥ Phd ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ Phd «Η διαλεκτική σκέψη στην εκπαίδευση ενηλίκων. Τάσεις και προοπτικές» 1. Moρφές εκπαίδευσης ενηλίκων Η διδασκαλία των ενηλίκων διαφοροποιείται αναλόγως με το περιεχόμενο και το σκοπό για τον οποίο επιτελείται. Κάποιες φορές η διδασκαλία παίρνει επίσημη μορφή λαμβάνοντας χώρα «εντός των τειχών» ενός εκπαιδευτικού ιδρύματος, ενώ σε άλλες περιπτώσεις προωθείται μέσω ενός οργανισμού, του οποίου μοναδική αποστολή είναι η εκπαίδευση των ενηλίκων. Τέλος, στην ανεπίσημη μορφή της οργανώνεται από ποικίλους φορείς, όπως είναι οι σύλλογοι, τα κόμματα, η εκκλησία, τα μουσεία κ.ά. (Rogers, 1998, σ. 1). Οι μορφές και τα περιεχόμενα διαφέρουν. Οι άνθρωποι διδάσκουν ενήλικες επισήμως ή ανεπισήμως σε φυλακές, κολέγια, εργοστάσια, γραφεία, στρατιωτικές βάσεις, σχολεία ή κλινικές, σε διαφορετικές ώρες εργασίμων ημερών ή κατά τη διάρκεια των διακοπών. Είναι δυνατό να διακρίνουμε τρεις μορφές διδασκαλίας ενηλίκων, οι οποίες είναι οι παρακάτω: 1. Επίσημη, η οποία περιλαμβάνει μαθήματα τα οποία διεξάγονται από σχολεία, κολέγια, πανεπιστήμια, από φορείς δηλαδή του εκπαιδευτικού συστήματος. 2. Πολύ επίσημη, η οποία συνίσταται στην οργάνωση μαθημάτων από φορείς εκτός του εκπαιδευτικού συστήματος (υπουργεία, στρατός, βιομηχανίες, εμπορικοί σύλλογοι). 3. Ανεπίσημη, της οποίας φορείς και οργανωτές είναι ομάδες εθελοντών και ανεπίσημοι οργανισμοί (ιδιωτικά κολέγια, κοινοτικές ομάδες και η εκκλησία). Η παραπάνω διάκριση δεν είναι βέβαια απόλυτη, καθώς παρατηρείται μερικές φορές, ότι η μια μορφή επικαλύπτει μερικώς την άλλη. Για παράδειγμα, δραστηριότητες της τρίτης κατηγορίας είναι δυνατόν να οργανώνονται από επίσημους φορείς (ό.π., σ. 2). Επιπροσθέτως, υπάρχουν προγράμματα τα οποία οργανώνονται από τους ίδιους τους ενήλικες, γνωστά ως προγράμματα αυτοδιδασκαλίας, χωρίς τη μεσολάβηση δασκάλου. Όλες οι ανωτέρω μορφές διδασκαλίας των ενηλίκων αντικατοπτρίζουν ένα μεγάλο αριθμό ιδεολογιών, οι οποίες αντανακλούν τον τρόπο με τον οποίο αντιδρούν οι δάσκαλοι ενηλίκων. Οι σημαντικότερες από αυτές σχετίζονται αφενός με τα αντικείμενα του εκπαιδευτικού προγράμματος και αφετέρου με τη συμμετοχή και ανταπόκριση των υποκειμένων (ενηλίκων μαθητών) στη μαθησιακή διαδικασία. Κάποια προγράμματα ασχολούνται με συγκεκριμένο αντικείμενο, ενώ άλλα προσφέρονται για την επίτευξη πιο μακροπρόθεσμων στόχων, με προμετωπίδα την προσωπική πρόοδο των εκπαιδευομένων ενηλίκων τα περισσότερα, όμως, προγράμματα κυμαίνονται ανάμεσα στα προαναφερθέντα άκρα (ό.π., σ. 3). ISSN:

2 Διάκριση επίσης πρέπει να γίνει μεταξύ των οργανωτών και των δασκάλωνεπιμορφωτών. Η συγκεκριμένη σχέση είναι περίπλοκη και διαφέρει από τόπο σε τόπο. Στην ανεπίσημη μορφή της διδασκαλίας ενηλίκων, είναι δυνατό να υπάρχει ταύτιση αυτών των προσώπων. Τα ενδιαφέροντα, όμως, και οι στόχοι του οργανωτή καθίστανται από πολλές απόψεις τελείως διαφορετικοί από εκείνους του επιμορφωτή και αυτό είναι ένα στοιχείο που χρήζει ιδιαίτερης προσοχής. 2. Υποθέσεις Το περιεχόμενο, η φύση και ο στόχος της διδασκαλίας των ενηλίκων βασίζεται σε υποθέσεις, οι οποίες αποτελούν το αποκύημα της συμφωνίας ανάμεσα στο δάσκαλο και τον ενήλικο μαθητή του, σε χρονικό διάστημα προγενέστερο της γνωριμίας τους, δεδομένου ότι οι μεν διδάσκοντες ενδιαφέρονται για το περιεχόμενο της διδασκαλίας, οι δε ενήλικες εκπαιδευόμενοι επιθυμούν να τους γνωστοποιηθεί τι πρόκειται να λάβουν ως όφελος από τη διενέργεια του προγράμματος αυτού (Rogers, 1998, σ. 7). Οι διοργανωτές καταστρώνουν ένα πρόγραμμα σπουδών και αναζητούν κάποιον να το εφαρμόσει. Συνεπώς, οι διδάσκοντες υπογράφουν ένα συμβόλαιο ήδη διαμορφωμένο και προσαρμόζουν την εργασία τους στους όρους του, αν και τις περισσότερες φορές λαμβάνουν μέρος στη διαμόρφωσή του. Ως πρώτη προτεραιότητα τίθεται ο καθορισμός της διδακτέας ύλης σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, η επιλογή της μεθόδου διδασκαλίας και των υποκειμένων στα οποία αναφέρεται το πρόγραμμα, καθώς και ο εντοπισμός του επιδιωκόμενου σκοπού. Οι εμπλεκόμενοι σε αυτή τη διαδικασία, διδάσκοντες και χορηγοί, συζητούν το γενικό σχεδιασμό του προγράμματος των μαθημάτων (Rogers, 1998, σ. 16).Το συμβόλαιο, ωστόσο, το οποίο καθορίζει το περιεχόμενο του προγράμματος σπουδών, το γενικό πλαίσιο οργάνωσης, τις προτεινόμενες μεθόδους προσφοράς της γνώσης και προσδιορίζει όλο το πλέγμα των αλληλεπιδράσεων, οι οποίες υφίστανται στα προκαθορισμένα τοπικά και χρονικά όρια, αφορά αποκλειστικά στους συμμετέχοντες και στους διδάσκοντες, από τη συμφωνία των οποίων διαμορφώνεται η τελική μορφή του εν λόγω συμβολαίου. Ιδιαιτέρως όμως, το συμβόλαιο αυτό απευθύνεται στον υποψήφιο ενήλικα μαθητή και αποτελεί το πρώτο σημείο επαφής και επικοινωνίας αυτού με τον εκπαιδευτή του. Συχνά, ο σχεδιασμός πραγματοποιείται προ της συναντήσεως των συμμετεχόντων και των εκπαιδευτών τους, γεγονός που αποτελεί σοβαρό πρόβλημα, το οποίο είναι δυνατό να επιλυθεί μόνον εφόσον προηγηθεί η γνωριμία με τους ενήλικες εκπαιδευόμενους και επακολουθήσει η όποια προσπάθεια σχεδιασμού. Η εμπειρία, όμως, των εκπαιδευτών των ενηλίκων, είτε ακολουθείται η μία είτε η άλλη μέθοδος, είναι αναπόσπαστο στοιχείο της εργασίας τους και απαραίτητο συστατικό της προσωπικότητάς τους, προκειμένου να γίνεται ευκολότερος ο εντοπισμός των πραγματικών ορίων και δυνατοτήτων των ενηλίκων, τα οποία μπορούν να επιτευχθούν σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και εν συνεχεία να προταθούν πρακτικές και εφαρμόσιμες λύσεις (ε.α., σ ). ISSN:

3 3. Ορισμοί του όρου ενήλικας Είναι γενικώς, παραδεκτό ότι προκειμένου να μελετηθεί ένα θεματικό αντικείμενο τόσο εις πλάτος όσο και εις βάθος είναι απαραίτητη προϋπόθεση να προηγηθεί η διασάφηση των βασικών όρων που συνιστούν τον κεντρικό του πυρήνα. Προκειμένου, λοιπόν, να αναφερθούμε στην εκπαίδευση των ενηλίκων ή στην εκπαίδευση για ενήλικες είναι πρωταρχικής σημασίας ενέργεια να ερμηνεύσουμε και να αποδώσουμε την ακριβή σημασία του όρου ενήλικας. Πλήθος νοημάτων και ποικίλες ερμηνείες αποδίδονται στον όρο ενήλικας. Η προσέγγιση της σημασίας του όρου γίνεται από διαφορετική, κάθε φορά, οπτική γωνία, γεγονός το οποίο εξαρτάται από τα γενικά χαρακτηριστικά του εξεταζόμενου ατόμου. Η κοινωνική προέλευση, το μορφωτικό επίπεδο, η ηλικιακή βαθμίδα και τα περιβαλλοντικά ερεθίσματα είναι μερικά από τα στοιχεία τα οποία διαφοροποιούν την εσωτερική εικόνα, την οποία καθένας έχει σχηματίσει για τον εξεταζόμενο όρο (Rogers, 1998, σ. 29). Ο όρος αυτός, κατά άλλους, είναι δυνατόν να αναφέρεται στην κοινωνική θέση, στην αποδοχή από το κοινωνικό σύνολο, στην πλήρη ενσωμάτωση στην κοινότητα, ή να περιλαμβάνει ένα σύνολο από αξίες και ιδέες(ενηλικότητα). Οι περισσότεροι εκλαμβάνουν τον όρο αυτό με την ηλικιακή του σημασία. Υπάρχουν πολλοί που διστάζουν να χρησιμοποιήσουν τη νόμιμη ηλικία αποχώρησης από το σχολείο ως κριτήριο ενηλικότητας, καθώς αυτή ποικίλλει από χώρα σε χώρα, ακόμα και στα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το πρόβλημα ορισμού του όρου «ενήλικας» είναι τόσο μεγάλο, ώστε κάποιες φορές ακόμα και οργανισμοί με τεράστια πείρα στη διατύπωση ορισμών εγκαταλείπουν τις προσπάθειες. Η UNESCO το 1976 καθόρισε ότι ενήλικες είναι εκείνα τα άτομα τα οποία η κοινωνία θεωρεί ως ενήλικες (ε.α, σ. 31). Ένας ενήλικας είναι αναγνωρίσιμος ως τέτοιος και από τον ίδιο του τον εαυτό και από τους άλλους. Μια πιο ικανοποιητική προσέγγιση της έννοιας της ενηλικότητας θα ήταν η αναγνώριση κάποιων χαρακτηριστικών της, γεγονός το οποίο αποκτά μέγιστη αξία για τους δασκάλους των ενηλίκων, οι οποίοι στηριζόμενοι σε αυτά διαμορφώνουν αναλόγως το περιεχόμενο των διδασκαλιών τους, ώστε αυτές να ανταποκρίνονται στις ποικίλες ανάγκες των ενηλίκων και να προσιδιάζουν στη φύση τους. Τα βασικά γνωρίσματα τα οποία χαρακτηρίζουν τους ενήλικες, ανεξαρτήτως ατομικών διαφορών και πολιτιστικού υπόβαθρου, αποτελούν και την ειδοποιό διαφορά της ομάδας τους από αυτής των μη ενηλίκων. Χαρακτηριστικά όπως είναι η διορατικότητα, ο αυτοέλεγχος, η αποδοχή των καθιερωμένων και αποδεκτών αξιών, το αίσθημα ασφάλειας, η εμπειρία και η αυτονομία είναι τα πιο συνήθη, αν και δεν υπάρχει γενική συμφωνία ότι για να αποτελεί κάποιος μέλος της ομάδας των ενηλίκων οφείλει να κατέχει όλες τις παραπάνω ιδιότητες. Τρία είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της έννοιας της ενηλικότητας. Πρώτον, ο όρος χρησιμοποιείται προκειμένου να δηλώσει την πλήρη ανάπτυξη η σημασία η οποία ενυπάρχει στον όρο ενηλικότητα, σε αυτήν την περίπτωση, είναι η έννοια της ωριμότητας. Η ωριμότητα δεν είναι μόνο ISSN:

4 μια κατάσταση, αλλά επίσης ένα ιδανικό το οποίο επιδιώκεται. Στην περίπτωση κατά την οποία γίνεται αναφορά στον άνθρωπο, ο όρος ωριμότητα παίρνει μεγαλύτερες διαστάσεις και διαφοροποιείται ποιοτικά σε σύγκριση με ό,τι ισχύει στο φυσικό κόσμο. Εντούτοις, περιλαμβάνει, επιπλέον την έννοια της πλήρους εξέλιξης, της προσωπικής ανάπτυξης και της πλήρους αξιοποίησης των προσωπικών ικανοτήτων. Τα άλλα δύο χαρακτηριστικά της ενηλικότητας εντοπίζονται ευκολότερα μέσω της σύγκρισης με την αντίθετή της ηλικιακή βαθμίδα, την παιδικότητα. Σημειώνονται περιπτώσεις κατά τις οποίες το άτομο (ενήλικας) θεωρεί τον εαυτό του πιο σημαντικό απ ότι οι άλλοι πιστεύουν ότι είναι, είτε, αντιστρόφως, λιγότερο σπουδαίο απ ότι στην πραγματικότητα οι άλλοι πιστεύουν ότι είναι, με συνέπεια να εκδηλώνει ξαφνικό θυμό, εκνευρισμό ή απότομη συμπεριφορά ή (κατά τη δεύτερη περίπτωση) να παρουσιάζει παθητικότητα και απόσυρση (Rogers, 1998, σ. 35). Η συμπεριφορά, που αναμένεται και στις δύο παραπάνω περιπτώσεις από τους ενήλικες, οφείλει να χαρακτηρίζεται από περισσότερη ευρύτητα στην αντίληψη των πραγμάτων, η οποία θα τους οδηγήσει σε βαθύτερες και ευστοχότερες κρίσεις για το άτομό τους προσωπικά, αλλά παράλληλα και για τους άλλους. Το κοινωνικό σύνολο αναμένει από τους ενήλικες να έχουν συσσωρεύσει πείρα, η οποία ανασυρόμενη θα τους βοηθήσει να αποκτήσουν μια πιο ισορροπημένη αντίληψη για τη ζωή και την κοινωνία, καθώς και να αποκτήσουν βαθύτερη ωριμότητα και να αναπτύξουν περαιτέρω τη σκέψη τους. Συνδεδεμένο με τα παραπάνω είναι και το τρίτο χαρακτηριστικό της ενηλικότητας, η υπευθυνότητα. Βασικό στοιχείο του ενήλικα, το οποίο τον διαφοροποιεί από το παιδί, είναι το ικανοποιητικό επίπεδο της συναίσθησης της υπευθυνότητας για τον εαυτό του, για τις πράξεις του και την ανάπτυξή του. Ελάχιστο προαπαιτούμενο για την είσοδο και την πιστοποίηση της παραμονής ενός ατόμου στη βαθμίδα της ενήλικης ζωής, είναι η ανάληψη ευθυνών για τις δικές του δράσεις και αντιδράσεις. Η παραίτηση της αυτοαναφοράς στην ανάληψη ευθυνών είναι ένα από τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα της παιδικότητας και της άρνησης της ενηλικίωσης. Η «ενηλικότητα» υποδηλώνει κάποιο μέτρο αυτονομίας για να καταστεί δυνατή η λήψη αποφάσεων (ό.π., σ. 36). Η «ενηλικότητα», συνεπώς, θεωρείται από πολλούς ως ένα ιδανικό το οποίο ο καθένας επιδιώκει και το οποίο ποτέ δεν αποκτάται πλήρως, εντούτοις οι ενήλικες συνεχίζουν να προσπαθούν να γίνουν πιο ώριμοι, πιο ισορροπημένοι και πιο υπεύθυνοι. 4. Ενηλικότητα και Εκπαίδευση Τα τρία προαναφερθέντα χαρακτηριστικά (ωριμότητα, ορθή και ακριβής αντίληψη για τον εαυτό του και τους άλλους, υπευθυνότητα) διακρίνουν έναν ενήλικα από έναν μη ενήλικα σε όλες σχεδόν τις κοινωνίες, παρέχουν στους δασκάλους αξιόλογες και διόλου ευκαταφρόνητες ενδείξεις, ώστε να κατευθύνουν σωστά, να οργανώσουν προσεκτικά και να σχεδιάσουν με σοβαρότητα την πορεία διδασκαλίας, η οποία απευθύνεται σε ενήλικες, μέσα σε ένα πλαίσιο δράσεων οι οποίες προσιδιάζουν στην προσωπικότητα, τα ενδιαφέροντα και τις ατομικές ανάγκες τους και βοηθούν τόσο στον ISSN:

5 καθορισμό των στόχων, όσο και της ύλης του προγράμματος της εκπαίδευσής τους. Τα προγράμματα και τα μαθήματα προκειμένου να επιβεβαιώνουν και να προωθούν την ενηλικότητα των εκπαιδευομένων είναι απαραίτητο, πρωταρχικά, να επιδιώκουν την προώθηση της προσωπικής ανάπτυξης και την πλήρη αξιοποίηση των ταλέντων και προσόντων των συμμετεχόντων και δευτερευόντως να συμβάλλουν στην ανάπτυξη της ωριμότητας, ώστε τελικώς να στοχεύουν στην ενδυνάμωση της αυτοπεποίθησης, της ικανότητας επιλογής και δράσης και στην αύξηση της υπευθυνότητας η οποία οφείλει να χαρακτηρίζει κάθε συμμετέχοντα ενήλικα. Εάν το περιεχόμενο και το υλικό των μαθημάτων τα οποία είναι σχεδιασμένα και απευθύνονται σε ενήλικες, καθώς και οι μέθοδοι οι οποίες χρησιμοποιούνται για την περαιτέρω εκπαίδευσή τους δε συμβάλλουν ώστε οι μαθητές τους να καθίστανται ωριμότεροι και να δύνανται να αυτοκαθορίζονται, τότε τα εν λόγω προγράμματα χαρακτηρίζονται αναποτελεσματικά, το προσδοκώμενο δεν επιτυγχάνεται και υπό αυτές τις προϋποθέσεις η άρνηση της φύσης των ενηλίκων είναι δεδομένη (Rogers, 1998, σ ). 5. Η εκπαίδευση για ενήλικες Είναι η εκπαίδευση για ενήλικες απλώς η πρόσθεση στον ορισμό του όρου «ενήλικας» του ορισμού της εκπαίδευσης, η παροχή δηλαδή οργανωμένων εκπαιδευτικών προγραμμάτων στα άτομα, τα οποία η κοινωνία θεωρεί ότι είναι ενήλικες ή μήπως η φράση αυτή εννοεί κάτι περισσότερο; Υπάρχει πράγματι διαφορά ανάμεσα στους όρους «εκπαίδευση των ενηλίκων» και «εκπαίδευση για ενήλικες;» (Rogers, 1998, σ. 46). Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η διαφορά των προαναφερθέντων όρων έγκειται στα περιεχόμενα των προγραμμάτων. Ο όρος «εκπαίδευση των ενηλίκων» αναφέρεται, κατά την άποψή τους, σε όλες τις μορφές της εκπαίδευσης αυτών οι οποίοι βρίσκονται στην ηλικιακή βαθμίδα, η οποία εκτείνεται από το 16 ο έως το 20 ο έτος και περιλαμβάνει γνώσεις και ικανότητες, οι οποίες εμπεδώνονται καλύτερα σε μικρότερη ηλικία. Παράλληλα περιορίζουν τον όρο «εκπαίδευση για ενήλικες», σε εκείνα τα αντικείμενα που κατακτώνται ευκολότερα μόνο από ενήλικες, επειδή ακριβώς σχετίζονται άμεσα με την εμπειρία. Μια τέτοιου είδους διάκριση θα απέκλειε από τον όρο «εκπαίδευση για ενήλικες» ένα σύνολο εννοιών, θεμάτων και τομέων που ανήκουν δικαιωματικά σε αυτόν. Η διαφορά ανάμεσα σε αυτούς τους δύο όρους έγκειται λιγότερο στο μαθησιακό αντικείμενο και περισσότερο στην προσέγγιση της ίδιας της μάθησης από τον εκάστοτε εκπαιδευόμενο ενήλικα. Η πρώτη κατηγορία προγραμμάτων, η οποία απευθύνεται σε ενήλικες, περιλαμβάνει διδακτικές συνεδρίες, οι οποίες χρησιμοποιούν μεθόδους προσφοράς της γνώσης εναρμονιζόμενες με τη φύση των ενηλίκων ατόμων. Αντιθέτως, η δεύτερη κατηγορία συνίσταται από προγράμματα σχεδιασμένα για ενήλικες, τα οποία, όμως, προσφέρουν τα νέα γνωστικά αντικείμενα με τρόπους οι οποίοι προσιδιάζουν σε μαθητές νεαρότερης ηλικίας. Η «εκπαίδευση των ενηλίκων» καλύπτει σε αυτήν την περίπτωση όλες τις μορφές της εκπαίδευσης αυτών οι οποίοι έχουν υπερβεί το όριο των δεκαέξι ετών, ISSN:

6 ανεξαρτήτως από τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζονται οι εκπαιδευόμενοι ως ενήλικες ή ως νεαρότεροι μαθητές. Αντιδιαστέλλοντας τον όρο «εκπαίδευση για ενήλικες», είναι απαραίτητο να σημειωθεί ότι εννοούνται οι μορφές εκπαίδευσης οι οποίες αντιμετωπίζουν το μαθητή ως ενήλικα, δηλαδή ως ικανό, πεπειραμένο και υπεύθυνο, ώριμο και ισορροπημένο άτομο (ό.π., σ. 47). Όλες οι μορφές της διδασκαλίας ενηλίκων οφείλουν να σέβονται και να προωθούν την ενηλικότητα αυτών οι οποίοι εθελοντικά ή υποχρεωτικά γίνονται μαθητές. Κάθε προσέγγιση στην εκπαίδευση των ενηλίκων που δεν έχει τα χαρακτηριστικά της εκπαίδευσης για ενήλικες καθίσταται ακατάλληλη. Η άρνηση της ενηλικότητας των μαθητών δεν εξαντλείται στη δημιουργία ανώφελων εμποδίων στην αποτελεσματική μάθηση ή στη στέρηση από τους διδάσκοντες της χαράς της διδασκαλίας, αλλά επεκτείνεται στην προσβολή των ενηλίκων αυτών με την επίδειξη αλαζονείας και την πεποίθηση της απόλυτης αυθεντίας εκ μέρους των εκπαιδευτών τους. Η προαναφερθείσα προσέγγιση και διάκριση έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία ορισμένων τάσεων ανάμεσα στους ενήλικες μαθητές. Κάποιοι από αυτούς είναι δυνατό να εκφράσουν την επιθυμία να διδαχθούν ένα αντικείμενο με τρόπο που αρνείται την ιδιότητά τους ως ενήλικες. Επιθυμούν να επιστρέψουν στα σχολικά έδρανα παραιτούμενοι από την ανωνυμία τους. Το μέλημα των διδασκόντων για την εμπέδωση της ύλης εκ μέρους των ενηλίκων μαθητών τους έρχεται σε αντίθεση με το ενδιαφέρον των διδασκόντων για την προώθηση της ενηλικότητας των μαθητών τους. Η προτεραιότητα του στόχου για απόκτηση περισσότερης και βαθύτερης ωριμότητας από τους μαθητές, έναντι των υπολοίπων στόχων, αποτελεί ένα από τα κύρια προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζουν. 6. Ενήλικες μαθητές Η σκιαγράφηση της εικόνας του ενήλικα αποτελεί υψίστη προτεραιότητα των οργανωτών και των εκπαιδευτών των εν λόγω προγραμμάτων, προκειμένου να συγκεντρωθούν τα γνωρίσματα του ενήλικα και εν συνεχεία να καταρτιστούν πίνακες, οι οποίοι θα αποτελέσουν την πηγή άντλησης πληροφοριών αναφερομένων στην προσωπικότητα των ενηλίκων, με απώτερο σκοπό το σωστό σχεδιασμό και την προσεγμένη οργάνωση τέτοιου προγράμματος σπουδών, το οποίο να είναι εναρμονισμένο με τις ανάγκες, τα ενδιαφέροντα και την ψυχολογία των ενηλίκων. Στόχος αυτών των καταλόγων είναι η παροχή πληροφόρησης στους διδάσκοντες για τα χαρακτηριστικά των ενηλίκων, ώστε να κατανοήσουν εγκαίρως και να εξακριβώσουν πλήρως τα στοιχεία εκείνα, τα οποία ταιριάζουν με τη συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα. Ένας από τους πιο γνωστούς και χρήσιμους καταλόγους είναι αυτός που συντάχθηκε από το Harold Wiltshire το 1977, αλλά, όπως πολλοί άλλοι, δεν έτυχε εκτεταμένης αποδοχής και ανάλογης χρήσης (Rogers, 1998, σ. 51). Αξιοσημείωτο είναι ότι οι κατάλογοι περιέχουν αρκετά συχνά μύθους σχετικά με τον ενήλικα μαθητή και απλοποιημένες γενικεύσεις, οι οποίες δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Υποστηρίχθηκε επανειλημμένως ότι οι ενήλικοι μαθητές, λόγω της μακρόχρονης απομάκρυνσής τους από το χώρο του σχολείου, παρουσιάζονται ISSN:

7 μετανοιωμένοι, ένοχοι και φιλόσοφοι, με έλλειψη αυτοπεποίθησης και σιγουριάς, αντιμέτωποι με προβλήματα χρόνου και χώρου μελέτης, κουρασμένοι και ταυτόχρονα βρισκόμενοι σε σύγκρουση με το συγγενικό και φιλικό τους περιβάλλον. Είναι φανερό ότι τα παραπάνω χαρακτηριστικά δεν περιγράφουν το σύνολο, ίσως ούτε καν την πλειονότητα των ενήλικων μαθητών. Κάθε τέτοια περιγραφή πρέπει να συνυπολογισθεί και να αξιολογηθεί σε συσχετισμό με την εκάστοτε ομάδα ενηλίκων, η οποία βρίσκεται στη διαδικασία εκπαίδευσης ή επιμόρφωσης (ό.π., σ. 52). Η διαδικασία της συσσώρευσης των στοιχείων τα οποία διαμορφώνουν την εικόνα των ενηλίκων γίνεται συχνά ασυνείδητα. Σπάνια, οι απόψεις των διδασκόντων για τις ικανότητες, τα προσόντα, τα κίνητρα και τις προσδοκίες των υποψηφίων εκπαιδευτικών δημοσιοποιούνται. Είναι συχνό φαινόμενο, ακόμα και σε εκείνα τα προγράμματα στα οποία οι στόχοι συζητώνται από κοινού με τους υποψηφίους μαθητές, ο δάσκαλος, ο υπεύθυνος σχεδιασμού, να προβαίνει σε ποικίλες υποθέσεις αναφερόμενες στη δυνατότητα συμμετοχής ή όχι των ενηλίκων και στην αυξημένη ή μειωμένη ικανότητά τους να λάβουν μέρος στη διαδικασία, η οποία τους προτείνεται. Συνέπεια αυτού είναι η αυξημένη πιθανότητα οικειοποίησης λανθασμένων υποθέσεων εκ μέρους των διδασκόντων των ενηλίκων, οι οποίοι θεωρούν ότι οι ενήλικοι μαθητές τους απέχουν πολύ από την κατάκτηση των στόχων που έχουν τεθεί ή ότι δεν κατέχουν τις απαιτούμενες ικανότητες ή ότι είναι τελείως αδαείς. Όλες οι παραπάνω εικασίες μπορεί κάλλιστα να μην ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, οπότε ο διδάσκων οφείλει να διαφοροποιήσει την πορεία του και να αποδεχτεί τη λανθασμένη του εκτίμηση, προσπαθώντας με ευελιξία και φυσικότητα να ακολουθήσει διαφορετικές μεθόδους προσέγγισης των ενηλίκων, οι οποίες θα αποδώσουν το προσδοκώμενο αποτέλεσμα της εναρμονισμένης με την ψυχολογία των ενηλίκων εκπαίδευσης. 7. Γενικά χαρακτηριστικά των ενηλίκων μαθητών Αν και υπάρχουν μεγάλες διακυμάνσεις μεταξύ των μελών των ομάδων μάθησης, είναι δυνατό να αναγνωρίσουμε μερικά από τα πιο συνηθισμένα χαρακτηριστικά των ενήλικων μαθητών. Μερικά από αυτά δείχνουν να αντιπροσωπεύουν τη μεγάλη πλειοψηφία των ενηλίκων εκπαιδευομένων, ανεξαρτήτως της κατάστασης ή του σταδίου της εξέλιξής τους, παρ όλο που πολιτισμικές ιδιαιτερότητες είναι δυνατόν να τα παραλλάξουν ως ένα βαθμό: 1. Οι μαθητές είναι ενήλικοι εξ ορισμού. 2. Βρίσκονται σε συνεχή διαδικασία ανάπτυξης και όχι στην αρχή της διαδικασίας. 3. Φέρουν μαζί τους ένα σύνολο εμπειριών και αξιών. 4. Προσέρχονται στην εκπαιδευτική διαδικασία με συγκεκριμένες προθέσεις. 5. Είναι θιασώτες του συναγωνισμού. 6. Έχουν ήδη υιοθετήσει δικές τους μεθόδους μάθησης. 7. Το σύνολο των προσδοκιών τους προέρχεται από την προηγούμενη εμπειρία τους ως προς τη διαδικασία μάθησης (Rogers, 1998, σ. 60). ISSN:

8 8. Ο ρόλος του επιμορφωτή και η προσωπικότητα του Ο ρόλος του επιμορφωτή στο σχεδιασμό κατευθυντήριων γραμμών της επιμορφωτικής διαδικασίας και στη δρομολόγηση δραστηριοτήτων με ορισμένη σκοποθεσία είναι καθοριστικός. Με ιδιαίτερη προσοχή, λοιπόν, πρέπει να πραγματοποιηθεί η επιλογή των επιμορφωτών, οι οποίοι επιβάλλεται να συγκεντρώνουν υψηλό επίπεδο προσόντων, τόσο τυπικών όσο και ουσιαστικών. Τα άτομα, τα οποία κατέχουν αυτές τις καίριες θέσεις στα εκπαιδευτικάεπιμορφωτικά προγράμματα, που απευθύνονται σε ομάδες ενηλίκων με διαφοροποιημένα ποιοτικά χαρακτηριστικά από τις αντίστοιχες ομάδες φοιτητών, διέπονται από ορισμένα γνωρίσματα τα οποία δίνουν το στίγμα μιας δομημένης προσωπικότητας. Ο ρόλος τους ταυτίζεται περισσότερο με αυτόν του ατόμου, το οποίο διευκολύνει τις καταστάσεις, οργανώνει και δρα ως συμβουλευτικό όργανο, με απώτερο σκοπό τη δημιουργία μιας φιλικής και ανεπίσημης ατμόσφαιρας, η οποία δρα ως καταλύτης στη διαδικασία της μάθησης και αποτελεί σημαντικό κίνητρο συμμετοχής των επιμορφούμενων στα προγράμματα. Το καθήκον του επιμορφωτή επικεντρώνεται στα ακόλουθα: ενθαρρύνει και τους πιο διστακτικούς προωθεί τη δραστηριοποίηση ακόμη και των πιο παθητικών ατόμων φέρεται με επιείκεια και συγκαταβατικότητα διανθίζει το λόγο του με ευχάριστες διηγήσεις και ενδιαφέρουσες περιγραφές ρεαλιστικών καταστάσεων απαντά άμεσα, χωρίς υπεκφυγές χαρακτηρίζεται από ευθύτητα και ειλικρίνεια κρατά ίσες αποστάσεις από όλους είναι ιδιαίτερα προσεκτικός σε ευαίσθητα και λεπτά θέματα, ώστε να μη θιγεί κάποιος από τους παρευρισκομένους συμπεριφέρεται ισότιμα σε όλους, ανεξαρτήτως μορφωτικού επιπέδου, καταγωγής και προσωπικών πεποιθήσεων απευθύνεται σαν ίσος προς ίσους τον χαρακτηρίζει η απλότητα, η ηρεμία, η ψυχραιμία, η υπομονή, η ανεκτικότητα, ο ενθουσιασμός και η αισιοδοξία δεν εκλαμβάνει σε προσωπικό επίπεδο τις παρατηρήσεις ή τα παράπονα των επιμορφούμενων κατανέμει ισότιμα το χρόνο ομιλίας σε όλους με ταυτόχρονη διακριτική αποτροπή των υπερομιλητικών ατόμων προσδιορίζει σαφώς το σκοπό της συζήτησης ή της διδακτικής ενότητας κατανέμει την ύλη σε υποενότητες, ώστε να διευκολύνει τη μελέτη και εμπέδωσή τους αυξάνει την αυτοπεποίθηση των «μαθητών» του (επιμορφουμένων) ευαισθητοποιείται και προθυμοποιείται να ακούει τις ερωτήσεις τους, τους προβληματισμούς και τις ανησυχίες τους προγραμματίζει τις διδακτικές του ενέργειες με σύνεση χρησιμοποιεί ποικιλία εποπτικών μέσων αναφέρεται στις προσωπικές του εμπειρίες για την παραστατικότερη απόδοση των νέων γνωστικών αντικειμένων αποφεύγει να δίνει έτοιμες λύσεις, αλλά παρακινεί σε κριτική σκέψη ISSN:

9 ζητά παραδείγματα από τις εμπειρίες των επιμορφούμενων προωθεί την ενεργό συμμετοχή τους συνδυάζει τη θεωρία με την πράξη, επιλέγοντας σύγχρονα θέματα, επίκαιρα κι ενδιαφέροντα και όχι παρωχημένα είναι καλός συζητητής και δημιουργεί ευκαιρίες διαλόγου για όλους αποφεύγοντας το μονόλογο είναι μεταδοτικός και μεθοδικός απευθύνει εκ νέου τις ερωτήσεις που του υποβάλλουν στους ερωτώμενους και τους υποκινεί να σκεφτούν και να καταθέσουν τις δικές τους προτάσεις αφήνει ικανό χρονικό διάστημα, για να συλλάβουν νέες γνώσεις επαναλαμβάνει και υπενθυμίζει, με διαφορετικούς κάθε φορά τρόπους, τις νεοαποκτηθείσες γνώσεις συνδυάζει την ψυχολογική θεωρία με τη διδακτική πράξη αναγνωρίζει και ενθαρρύνει τους συνομιλητές του κάνοντάς τους να αισθάνονται ότι η συνεισφορά τους είναι πολύτιμη σχεδιάζει ευέλικτο πρόγραμμα με δυνατότητες αλλαγής, όπου αυτό είναι απαραίτητο και εφόσον αυτό αποτελεί επιθυμία των συμμετεχόντων καλλιεργεί το συναίσθημα της επιτυχίας προσπαθεί να εντάσσει στις διδακτικές του ενέργειες τις νέες τεχνολογίες με τον πιο πρόσφορο και ενδιαφέροντα τρόπο ενασχολείται με το έργο το οποίο του έχει ανατεθεί με αγάπη και ενθουσιασμό, εφευρίσκοντας εναλλακτικές μεθόδους παρουσίασης του νέου γνωστικού αντικειμένου, με σκοπό την όσο το δυνατό μεγαλύτερη συμμετοχή των ενηλίκων μαθητών και ως εκ τούτου την αύξηση της αποτελεσματικότητας των επιμορφωτικών προγραμμάτων. (Rogers, 1998, σ. 15 Επιμόρφωση ενηλίκων, 1995, σ , σ και σ ). 9. Η μάθηση στους ενήλικες Είναι γενικά αποδεκτό ότι η ανθρώπινη σκέψη είναι δομημένη κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να παρέχει τη δυνατότητα για μάθηση εφ όρου ζωής και αυτή η δυνατότητα δε μειώνεται με την ηλικία-παρόλο που η ταχύτητα, με την οποία καταχωρείται μια πληροφορία, είναι δυνατόν να είναι μειωμένη σε κάποιο ηλικιωμένο άτομο, συγκριτικά με κάποιο νεαρότερο (Επιμόρφωση ενηλίκων, 1995, σ. 35). Οι ενήλικες διαθέτουν ένα γνωστικό υπόβαθρο πολύ πλούσιο σε εμπειρίες, το οποίο εξισορροπεί την κάμψη της μνήμης τους με τις αυξημένες ικανότητες απομνημόνευσης των νεαρότερων ατόμων. Το ευρύτερο πλαίσιο αναφοράς και το απόθεμα γνώσης πάνω στο οποίο πρέπει να δομηθεί η καινούρια μάθηση, χαρίζουν στους ενήλικες το πλεονέκτημα της κριτικής και συνδυαστικής ικανότητας, της γενίκευσης και της κριτικής σκέψης. Ένα άλλο σπουδαίο χαρακτηριστικό του μηχανισμού νόησης των ενηλίκων είναι ότι διαθέτουν υψηλά κίνητρα μάθησης κι έχουν πολύ ανεπτυγμένη την ετοιμότητα για γνωστική πρόσληψη, δεδομένου ότι αισθάνονται συνειδητά μια συνεχή ανάγκη για βελτίωση, με απώτερο σκοπό την απόκτηση υψηλότερου επιπέδου γνώσεων και προσόντων και, ως εκ τούτου, τη διασφάλιση μιας καλύτερης θέσης στη ζωή και την κοινωνία. ISSN:

10 Παράγοντες οι οποίοι δρουν θετικά στη διαδικασία της επιμόρφωσης των ενηλίκων σχετίζονται με τη δημιουργία θετικής ατμόσφαιρας αποδοχής στο χώρο του προγράμματος. Η συχνή και άμεση αναγνώριση (ενίσχυση) σε κάποιο τους επίτευγμα, η ενεργός συμμετοχή τους σε διακεκριμένους τομείς, η γνώση εκ μέρους τους των σκοπών του προγράμματος, η ανάπτυξη του συναισθήματος της υπευθυνότητας και η σύνδεση των θεματικών ενοτήτων με τα κοινωνικά δρώμενα, τις ανάγκες και καταστάσεις της καθημερινής πραγματικότητας, συντελούν στη συνειδητή συμμετοχή τους στο πρόγραμμα, στην εμπέδωση των διδασκομένων και στην εφαρμογή αυτών στην πράξη. Παράγοντες οι οποίοι είναι δυνατόν να δράσουν ανασταλτικά στη διαδικασία μάθησης των ενηλίκων αφορούν στην έλλειψη αυτοπεποίθησης αυτής της ηλικιακής ομάδας, στην τάση να απορρίπτουν καινοφανείς καταστάσεις, στην αρνητική επίδραση της αγχογόνου ατμόσφαιρας ως απόρροιας του συναγωνισμού, στη μη αποδοχή απαγορευτικών εντολών και απορριπτικής συμπεριφοράς, η οποία προκαλεί αποθάρρυνση, απόρριψη και τελικά άρνηση συμμετοχής στο πρόγραμμα, καθώς και στη δυσκολία ή αδυναμία να εκφραστούν δημόσια ενώπιον ακροατηρίου. Με αυτά τα δεδομένα και με την παραδοχή ότι η μάθηση αποτελεί μια διαδικασία πρόσληψης και επεξεργασίας των πληροφοριών, καταφαίνεται η σπουδαιότητα της χρήσης διαφορετικών μεθόδων πρόσκτησης της γνώσης, ώστε να διεγείρονται τα αντίστοιχα εγκεφαλικά κέντρα, τα οποία συμμετέχουν περισσότερο είτε αυτόνομα είτε συνδυαστικά με άλλα στη μαθησιακή διαδικασία. Σε αυτές τις θεωρήσεις είναι δυνατόν να προσμετρήσουμε και την παραδοχή ότι παρατηρούνται διαφορές τόσο ανάμεσα στα άτομα όσο και μεταξύ ομάδων ατόμων «στο βαθμό ενεργητικότητας, στην ταχύτητα αντίληψης και αντίδρασης, στις γνωστικές λειτουργίες και τη γενική νοημοσύνη, στον τρόπο και το ρυθμό μάθησης, στη σχολική και επαγγελματική επίδοση, στην ευσυγκινησία, στην ένταση και τη σταθερότητα της βούλησης, στα διαφέροντα και τις προτιμήσεις, στην κοινωνικότητα, στην ιεράρχηση των αξιών και τα κίνητρα των πράξεων κ.τ.ο», που «παρουσιάζονται από πολύ ενωρίς στη ζωή των ατόμων και, μάλιστα, με την πάροδο της ηλικίας γίνονται ολοένα και μεγαλύτερες» (Παρασκευόπουλος, 1994, σ.12). Οι διατομικές αυτές διαφορές, οι οποίες συντελούν στη διαμόρφωση της ψυχοδυναμικής της προσωπικότητας των υποκειμένων, καθίστανται ιδιαιτέρως σημαντικές και είναι απαραίτητο να λαμβάνονται υπόψη στο σωστό σχεδιασμό της επιμορφωτικής διαδικασίας, η οποία πρέπει να αξιοποιεί τις δυνατότητες, να ικανοποιεί τις ανάγκες και να τροφοδοτεί τα ενδιαφέροντα των ενηλίκων εκπαιδευομένων, οι οποίοι διανύουν μια επαγγελματική πορεία, καταξιωμένη, τουλάχιστον ως ένα βαθμό. Τα γνωρίσματα, τα οποία χαρακτηρίζουν την ιδιοσυγκρασία ενός ενήλικα κατά τη διάρκεια της εκμάθησης ενός νέου γνωστικού αντικειμένου, εξαρτώνται από τις επιθυμίες και τα ενδιαφέροντα του, τα οποία έχουν διαμορφωθεί στα πλαίσια της προηγούμενης επαγγελματικής του εμπειρίας, κατά τη διάρκεια της προσωπικής του πορείας μέσα στο κοινωνικό σύνολο. Η έντονη επιθυμία για πρακτική εξάσκηση και η συνείδηση της αναγκαιότητας της άμεσης αξιοποίησης των νέων γνώσεων, οι συνειδητές αντιστάσεις κατά της αφηρημένης θεωρίας και της αόριστης σφαιρικής- ISSN:

11 γενικής σκέψης, η αμυντική στάση κατά της νέας γνώσης και των καινούριων τάσεων και δεδομένων αποτελούν την ειδοποιό διαφορά ανάμεσα στο γενικό πλαίσιο μάθησης των ενηλίκων και των ανηλίκων μαθητών. Ο Döring (Döring, 1988, σ. 8), συνεχίζοντας, αναφέρει την πρακτική την οποία ακολούθησε για να προσεγγίσει όσο το δυνατόν καλύτερα τους ενήλικες μαθητές και να τους εισαγάγει στην επιμορφωτική διαδικασία ομαλότερα: «Κατά τη διάρκεια της εξάωρης διδασκαλίας του πρωινού προγράμματος έκανα το ρόλο του δασκάλου και οι συμμετέχοντες στο σεμινάριο υποδύονταν τους μαθητές και τις μαθήτριες. Τη διαδικασία αυτή την ακολούθησα με σκοπό οι συμμετέχοντες να αναπτύξουν δική τους συμπεριφορά μάθησης και να κατανοήσουν καλύτερα τους μαθητές, εισδύοντας όσο είναι δυνατόν στην ψυχολογία τους. Αποδέχτηκαν να μην είναι ενοχλητικοί μαθητές, να συνεργάζονται, όσο είναι αυτό εφικτό στον καθένα σύμφωνα με τις δυνατότητές του, και να καθορίζουν οι ίδιοι τη χρονική διάρκεια της συμμετοχής(αρχή του εθελοντισμού). Το καθημερινό πρόγραμμα περιλάμβανε διαφορετικούς κύκλους μαθημάτων (ορθογραφία, παρουσίαση, αντιγραφή, εξέταση, διάλογοι, αποστήθιση) επεξεργαζόμενους σε ατομική, συνεταιριστική ή ομαδική βάση, συνθέτοντας έτσι ένα πολύ εντατικό σχολικό πρωινό. Μέχρι τώρα δεν έχω βιώσει καμιά ομάδα, σε όλους τους κύκλους μαθημάτων, τα μέλη της οποίας να υπέμειναν αβίαστα τις έξι ώρες πρωινής εργασίας και παρακολούθησης χωρίς να αντιδράσουν αρχικά με φασαρία, ανεπίσημες συζητήσεις, ατομικά διαλείμματα, έκφραση αγανάκτησης, δυσφορίας, ανυπομονησίας και αναίτιας κριτικής, άρνησης και απειθαρχίας! Το να θέλεις να μάθεις κάτω από ορισμένες συνθήκες είναι το ένα βασικό στοιχείο, το να μπορείς να μάθεις ή όχι είναι το άλλο!». Οι ενήλικες εκπαιδευόμενοι πλεονεκτούν έναντι των ανηλίκων στα ακόλουθα σημεία: οι ενήλικες στο σεμινάριο μπορούν ελεύθερα να αποφασίσουν υπέρ ή κατά της συνεργασίας, οι μαθητές όμως δεν έχουν αυτή τη δυνατότητα οι ενήλικες έχουν την ανάλογη πληροφόρηση για το συνολικό σχεδιασμό του προγράμματος στο οποίο συμμετέχουν, σε αντίθεση με τους μαθητές στους οποίους δεν εξηγεί κάποιος τι σχεδιάζει γι αυτούς, αλλά απλώς προσπαθεί να τους ωθήσει με μεθοδικά τεχνάσματα στη μάθηση. Όλοι οι μαθητευόμενοι επιθυμούν να γνωρίζουν περί τίνος πρόκειται, θέλουν να καθορίζουν τι μαθαίνουν, επιθυμούν να τους προσφέρουν κίνητρα και όχι να τους πιέζουν οι άλλοι προκειμένου να συμμετέχουν στη διαδικασία της μάθησης, θετικό στοιχείο, το οποίο χαρακτηρίζει την εκπαίδευση των ενηλίκων (Μiller, 1995, σ. 238). 10. Προϋποθέσεις για αποτελεσματική μάθηση Η επιτυχής συμμετοχή των ενηλίκων στις καθημερινές παρακολουθήσεις και η επίτευξη αποτελεσματικής μάθησης προϋποθέτουν συγκεκριμένες συνθήκες κι ένα υπέδαφος ανάπτυξης και ωριμότητας, όπου καθίστανται δυνατές τόσο η εξέλιξη όσο και η διεύρυνση του γνωστικού επιπέδου των ενηλίκων εκπαιδευομένων. ISSN:

12 Όταν εξασφαλιστούν αυτές οι προϋποθέσεις, ο ενήλικας εισέρχεται ευχάριστα στην ομάδα εργασίας και έχει τη δυνατότητα να συμμετέχει ενεργά στη μαθησιακή διαδικασία εφόσον: γίνεται αποδεκτός, είναι παραδεκτός και οι άλλοι τον αντιμετωπίζουν σοβαρά έχει την αίσθηση ότι δεν είναι παρείσακτος και ότι η γνώμη του έχει την ίδια αξία με τη γνώμη των συναδέλφων του η εκπαιδευτική ατμόσφαιρα του εμπνέει εμπιστοσύνη και του δημιουργεί τη διάθεση να αποδεχτεί την εποικοδομητική κριτική και να επιδοθεί μαζί με τα άλλα μέλη της ομάδας του ενεργά στη διαδικασία της μάθησης αισθάνεται άνετα μέσα στο χώρο μάθησης και εργασίας του, του οποίου αποτελεί αναπόσπαστο μέρος και μέσα στον οποίο συνυπάρχει ισότιμα, ελεύθερα και αυτοκαθοριζόμενα, επικοινωνώντας με τα άλλα μέλη, με λεπτότητα και διάκριση αλλά και με την πεποίθηση ότι έχει το δικαίωμα να κάνει λάθη και να είναι υπεύθυνος γι αυτά (Miller, 1995, σ. 238) αισθάνεται σίγουρος και δεν τον καταβάλλει το άγχος για πιθανές προσβολές, αλλά είναι αυτόβουλα ανοιχτός και πρόθυμος να αποδεχτεί τυχόν παρατηρήσεις είναι βέβαιος ότι δεν θα αντιμετωπίσει ύπουλες επιθέσεις, αλλά ότι απολαμβάνει ελευθερία έκφρασης και ομιλίας χωρίς να διατρέχει κάποιο κίνδυνο και τέλος ότι συμμετέχει αβίαστα στις συζητήσεις επιχειρηματολογώντας άφοβα νιώθει ότι, συμμετέχοντας στην ομάδα με ετοιμότητα, η οποία δεν είναι αποκλειστικά δική του υπόθεση αλλά του συνόλου των συναδέλφων, δε θεωρεί ότι ενεργεί και δρα ή δραστηριοποιείται σε εξαντλητικό βαθμό απλώς και μόνο για να επιτευχθούν κάποιοι γενικοί στόχοι, ίσως μειωμένου ενδιαφέροντος η συνομιλία, η διαλογική συζήτηση και τα γνωστικά αντικείμενα προσφέρονται στην καθομιλουμένη και δεν νοθεύεται η αλήθεια, δεδομένου ότι η επαφή με την πραγματικότητα είναι πιο καθοριστική και ωφέλιμη από τη φυγή σε χώρους οραματισμών έχει τη δυνατότητα να εκφράσει σκέψεις και συναισθήματα, προτάσεις και σχέδια χωρίς ταυτόχρονα να δέχεται τα περιπαιχτικά σχόλια των παρευρισκομένων γίνονται αποδεκτά τα τολμήματά του με ανοχή και οι καινοτομίες του δε χαρακτηρίζονται ως ατοπήματα γίνονται δεκτές οι διαφορές του στην ποσότητα, την ποιότητα και το ρυθμό της εργασίας του, καθώς και την επίδοσή του στη μάθηση τέλος, συνοδεύεται η εργασία του από θετικές απόψεις και θέσεις στα πλαίσια μιας καλόπιστης κριτικής (ό.π., σ. 239). Αυτή η συνολική παρουσίαση των προϋποθέσεων συμμετοχής του ενήλικα σε επιμορφωτικά προγράμματα μπορεί να επεκταθεί και δεν αποτελεί οριστικό κατάλογο κανόνων, οι οποίοι απαράβατα πρέπει να τηρούνται. Αυτές οι προϋποθέσεις είναι πολύ βοηθητικές και αποτελούν συμπεράσματα τα οποία έχουν εξαχθεί από την εμπειρία και μέσω παρατηρήσεων της πρακτικής εφαρμογής του προγράμματος επιμόρφωσης. Αποτελούν, όμως, ταυτόχρονα μέσο και σκοπό, είναι επιθυμητές και κατά προσέγγιση κατορθωτές, συνιστούν στοιχεία σωστά επιλεγμένης μεθόδου και επιδιωκόμενων τρόπων συμπεριφοράς. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να ISSN:

13 αποτελέσουν θέμα και υλικό διαλόγου των ομάδων εκπαίδευσης και αντικείμενο μεταεπικοινωνίας των ενηλίκων. Οι προϋποθέσεις αυτές δε στηρίζονται βασικά στις αρχές μάθησης, αλλά είναι σημαντικές επισημάνσεις βάσει των οποίων οφείλουν να προσανατολιστούν οι μέθοδοι διδασκαλίας και αναλόγως να διαμορφωθεί η δομή και η λειτουργία του προγράμματος εκπαίδευσης ή επιμόρφωσης των ενηλίκων εκπαιδευτικών. 11. Αρχές μάθησης των ενηλίκων Η κλίμακα των ακολούθων αρχών μάθησης των ενηλίκων στηρίζεται στη γνώση της προσωπικότητάς τους, στις απαραίτητες γνώσεις για την ανθρώπινη μάθηση και στην παρατήρηση της διαφορετικότητας της ανθρώπινης προσωπικότητας. Οι διδάσκοντες (εκπαιδευτές ή επιμορφωτές ενηλίκων) οφείλουν να είναι γνώστες των χαρακτηριστικών γνωρισμάτων των ενηλίκων, τα οποία παρουσιάζουν κατά τη συμμετοχή τους στη διαδικασία της μάθησης. Βασικά στοιχεία της προσωπικότητας των ενηλίκων τα οποία λαμβάνουν υπ όψιν τους οι εκπαιδευτές τους στο σχεδιασμό της πορείας διδασκαλίας για αποτελεσματικότερη μάθηση είναι τα ακόλουθα: Προσανατολισμός συμμετεχόντων Οι διδάσκοντες είναι απαραίτητο να γνωρίζουν την κατάσταση των διδασκομένων, να παρατηρούν και να διακρίνουν τις δυνατότητες και τα όριά τους, τις εναλλακτικές μεθόδους τις οποίες προτιμούν, προκειμένου να εμπλουτίζεται η διδασκαλία, να εντοπίζουν τα σημεία που τους δημιουργούν έντονη ενόχληση και να διακρίνουν τις επιθυμίες και τις προσδοκίες τους. Επιπλέον οι διδάσκοντες οφείλουν να λαμβάνουν υπόψη τους τις διαφορετικές καταστάσεις τις οποίες έχουν βιώσει στην πορεία της ζωής τους, τις ιδιαιτερότητές τους και να φέρονται με σεβασμό στους εκπαιδευτικούς, οι οποίοι συμμετέχουν στο πρόγραμμα (Μiller, 1995, σ. 240). Αυτοέλεγχος Οι υπεύθυνοι πρέπει αφενός να προωθούν μια ατμόσφαιρα αυτονομίας, η οποία συμβάλλει στην ανάπτυξη της αυτενέργειας των εκπαιδευομένων τους και αφετέρου να αφήνουν περιθώρια συμμετοχής των ενηλίκων μαθητών τους στον καθορισμό της ποιότητας και της ποσότητας της διδακτέας ύλης. Οι επιμορφωτές, εξάλλου, οφείλουν να ενθαρρύνουν το διάλογο, τη συνομιλία, την ανταλλαγή απόψεων και ιδεών και παραλλήλως να αποφεύγουν τον άνωθεν καθορισμό, υιοθετώντας τον αυτόβουλο αυτοκαθορισμό στις επιμορφωτικές συναντήσεις των δασκάλων, προκειμένου οι εκπαιδευόμενοι να αποκτήσουν συνείδηση των ευθυνών τους και διάθεση αποδοχής των συνεπειών των όποιων ενεργειών τους. Ελευθερία απόφασης Οι διδάσκοντες δημιουργούν δυνατότητες συμμετοχής και ευκαιρίες αυτενέργειας προωθώντας τη μάθηση μέσω εμπειρίας. Οι εκπαιδευόμενοι ενθαρρύνονται να αποφασίζουν τι πρέπει να πράξουν σύμφωνα με τα ISSN:

14 δεδομένα, τα οποία έχουν συλλέξει. Οι καθοδηγητές θέτουν όρια και τηρούν όσα αποφασίζουν. Διδάσκοντες και μαθητευόμενοι εκφράζουν τις παρατηρήσεις τους και μελετούν τις αμφίδρομες επιδράσεις της επικοινωνίας τους. Η τελική απόφαση η οποία εξάγεται και η οποία είναι δυνατόν να αποδέχεται πλήρως ή να εκφράζει την έντονη διαφωνία για την ακολουθούμενη ως εκείνη τη στιγμή πορεία των δραστηριοτήτων του προγράμματος, αποτελεί την έκφραση της υπευθυνότητας και ωριμότητας του συνόλου των συμμετεχόντων. Διαφάνεια Οι διδάσκοντες δικαιούνται αλλά και είναι απαραίτητο να ενημερώνονται για τους σκοπούς και τις προθέσεις, το περιεχόμενο και τις συνθήκες προσφοράς της γνώσης, καθώς και τις μεθόδους διδασκαλίας. Είναι σύμφυτο με την ψυχοσύνθεση των ενηλίκων να θέλουν να γνωρίζουν την πορεία, την κατεύθυνση, τον προορισμό τους, το βραχυπρόθεσμο στόχο τους, καθώς και το μακροπρόθεσμο σκοπό τους. Προκειμένου να επιφέρει αποτελέσματα η διαδικασία της μάθησης θα πρέπει να χαρακτηρίζεται από διαφάνεια και καθαρότητα λόγων και πράξεων, δεδομένου ότι μόνο σε αυτή την περίπτωση οι εκπαιδευόμενοι ενήλικες θα πεισθούν για τη γνησιότητα των σκοπών και θα θελήσουν να συμμετάσχουν στις επιμέρους διδακτικές δραστηριότητες. Η διαφανής συμπεριφορά περικλείει αφενός διάθεση αποδοχής των αλλαγών και των όποιων μετασχηματισμών του περιεχομένου της επιμορφωτικής διαδικασίας εκ μέρους των εκπαιδευτών και αφετέρου δίνει τη δυνατότητα στους εκπαιδευόμενους να εκφράζουν με ευχέρεια και άνεση διαφωνίες, αρνήσεις και αμφισβητήσεις, να αντιπαρατίθενται ή και να συγκρούονται ακόμη, χωρίς τον κίνδυνο της όποιας επίπτωσης στην επίδοσή τους, την αξιολόγησή τους ή στα αποτελέσματα των τελικών εξετάσεων. Ακέραιη μάθηση Οι ενήλικες συμμετέχουν στη διαδικασία της μάθησης με όλες τις αισθήσεις τους, δηλαδή με το σύνολο του ψυχοσωματικού οργανισμού τους. Όλες οι δίοδοι του εγκεφάλου και τα αισθησιοκινητικά κέντρα βρίσκονται σε ετοιμότητα. Τα νέα γνωστικά αντικείμενα δεν κινητοποιούν μόνο τις εγκεφαλικές λειτουργίες, αλλά απευθύνονται στο σύνολο του ψυχοσωματικού οργανισμού του ενήλικα. Οι συνέπειες αυτού του γεγονότος είναι εμφανείς, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η απόδοσή τους, η ενθουσιώδης διάθεσή τους κατά τη διάρκεια της εργασίας και βεβαίως τα κίνητρα τα οποία τους ωθούν σε περαιτέρω συμμετοχή (Miller, 1995, σ. 241). Προσανατολισμός μεθόδου-προσανατολισμός προϊόντων Οι ενήλικες επιθυμούν να ακολουθήσουν μια διαδικασία μάθησης, η οποία θα τους οδηγήσει σε επιτυχή αποτελέσματα, σε παραγωγή έργου και σε επίδειξη προϊόντων. Η επίτευξη αυτών των στόχων εξαρτάται από την προσεκτική επιλογή της μεθόδου διδασκαλίας των ενηλίκων, η οποία έχει ως συνέπεια την παραγωγή συγκεκριμένης ποιότητας και ποσότητας προϊόντος από αυτούς. ISSN:

15 Εξατομίκευση Οι συμμετέχοντες βρίσκονται εκτεθειμένοι στις ίδιες διαδικασίες επιμόρφωσης κινδυνεύοντας να εξομοιωθούν κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να επέλθει ισοπέδωση, η οποία συνεπάγεται μια αδιαφοροποίητη αντιμετώπιση των αναγκών τού εκάστοτε εκπαιδευόμενου από το διδάσκοντα. Στη διδακτική ο όρος της εξατομίκευσης, αν και αναφέρεται πολύ συχνά, εντούτοις δεν εφαρμόζεται με την ίδια συχνότητα. Οι συνειδητοποιημένοι διδάσκοντες επιδεικνύουν, ωστόσο, μια δύσκολη όσο και αξιόλογη τόλμη να επικεντρώνουν το ενδιαφέρον τους στην ατομικότητα του καθενός και να σχεδιάζουν την πορεία της διδασκαλίας τους βασιζόμενοι στις ατομικές διαφορές των εκπαιδευτικών που επιμορφώνουν. Αποδοχή εφαρμογής Είναι συχνό το φαινόμενο των επίμονων ερωτήσεων των ενηλίκων για τον τρόπο και το πεδίο εφαρμογής της νεοαποκτηθείσας γνώσης, καθώς και για τη σχέση η οποία τη συνδέει με την κοινωνική πραγματικότητα και τα πραγματικά προβλήματα του κοινωνικού περίγυρου. Για να μην οδηγηθούν μέσω αυτού του προβληματισμού σε αδιέξοδα, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι κάθε νέο γνωστικό αντικείμενο δεν είναι άμεσα εφαρμόσιμο, αλλά μεταφέρεται σε άλλες καταστάσεις αναλόγως με τις περιστάσεις οι οποίες εμφανίζονται τόσο εντός όσο κι εκτός του πεδίου δράσης των εκπαιδευτικών. Πολικότητα Η πραγματικότητα δεν ανιχνεύεται μόνο από μια ορισμένη ιδεολογική κατεύθυνση, αλλά αναδεικνύεται μέσα από εντάσεις και αντιθέσεις διαφορετικών εκατέρωθεν ιδεολογικών πόλων. Η κατανόηση των προσώπων επιτυγχάνεται χωρίς την εξωτερική πίεση για την αναγκαστική προσχώρηση προς τη μία ή την άλλη πλευρά, αλλά μέσω της σοβαρής αντιμετώπισης της διαφορετικότητάς τους. Οι συνετοί διδάσκοντες δε χρησιμοποιούν τις προσωπικές τους επιλογές άκριτα και αυταρχικά ούτε έχουν ως κριτήριο τις προσωπικές τους ιδιοτροπίες, αλλά προσπαθούν να ταξινομούν τον εκάστοτε εκπαιδευόμενο ενήλικα μαθητή σύμφωνα με την ατομικότητά του, με δίκαιο τρόπο, ο οποίος θα επιφέρει και τα ποθητά αποτελέσματα (ό.π., σ. 243). Όλοι οι παράγοντες αυτοί, συνθέτουν το πολυδύναμο πλέγμα αλληλεπιδραστικών σχέσεων ιδιόμορφης υφής μεταξύ διδασκόντων και ενηλίκων μαθητών. Συμπερασματικά, θα πρέπει να γίνει μια σημαντική επισήμανση: Η οργάνωση οποιαδήποτε εκπαιδευτικής δραστηριότητας με αναφορά στους ενήλικες, θα στεφθεί από επιτυχία και θα επιτευχθεί το προσδοκώμενο αποτέλεσμα αν οι ενήλικες μαθητές δεν αποτελούν μόνο τους αποδέκτες της μαθησιακής διαδικασίας, αλλά το σημείο αναφοράς. 12. Ενδεικτική βιβλιογραφία Alexander, R.: Towards a Conceptual Framework for School Focused INSET, British Journal of In Service Education, σ ISSN:

16 Batelaan, P. : «Teacher Training for Intercultural Education : a reflection on IAIE S «Cooperative Learning in Intercultural Education Project» (CLIP)», European Journal of Intercultural Studies, Carfax Publishing Ltd, Vol. 9, Belbenois, G. : In-service education and training of teachers in the European Community στο studies, No 8, Commission of the European Communities, Brussels, Bereday, G.Z.F.: Comparative Methods in Education, Holt, Rinehart & Winston, New York Beyer, L.: Knowing and Acting, Falmer Press, London Blackburn, V. Moisan, C. : " Τhe In-Service Training of Teachers in the Twelve Member States or the European Community ", Commission of the European Communities, Maastricht, Blamires, M. Robertson, C. Blamires, J.: Parent teacher partnership (practical approach to meet special educational needs), David Fulton Publishers, London, Bourne, J. : «Moving into the Mainstream LEA provision for bilingual pupils, Nfer Nelson, England Bradley, P. (Chairman) : The Teacher and International Relations (By the Committee on Materials for Teachers in International Relations), American Council on Education, Washington, D. C., Breuse, E. : Introduction in Recherche en Education, La formation des instituteurs, Ministére de l Education Nationale, Bruxelles, 1976, p. 11. Brislim, W.R. : «Cross cultural Research and methodology Series, Vol. 14 : Applied Cross Cultural Psychology, Sage Publications, Inc., U.S.A Brookfield, S. : Adult Learners, Adult Education and the Community, Milton Keynes: Open University Press, Brooks, J.G. Brooks, M.G.: In search of understanding: The case for constructivist classrooms, Association for supervision and curriculum Development, Alexandria, Virginia, Byram, M. & Fleming, M. (Eds): Language Learning in Intercultural Perspective Approaches though drama and ethnography, Cambridge University Press,1998. CEDEFOP : Teachers and trainers in vocational training, Volume 3 : Austria, Belgium, Greece, Luxembourg and the Netherlands, Thessaloniki, Ciges, S.A. Lopez, R. : «Teacher training with a view towards developing favourable attitudes regarding intercultural education and cultural diversity», European Journal of Intercultural Studies, 9, Cliff, R. Johnson, M. Holland, D. Veal, M.: Developing the potential for collaborative School leadership, American Educational Research Journal, 29 (4), Cobb, N. (Editor) with an introduction by Robert ORRILL: The future of Education (Perspectives on National Standards in America), The College Board, Forum on Standards and Learning, printed in the United States of America, ISSN:

17 Cole, A.L.: Impediments to Reflective Practice: toward a new agenda for research on teaching, Teachers and Teaching: Theory and Practice, Vol. 3, No 1., Department of Education and Science (DES) : The new teacher in School: a Report by HM Inspectors, London : HMSO, 1982 b. Dewey, J.: Experience and education, μτφρ. Λ. Πολενάκης, Αθήνα DFE (Department for Education), Welsh Office, England and Wales: English in the National Curriculum, London HMSO, Dr. Mary B. Lane with Quentin Baker ( Essays in Education ): Our Schools: Frontline for the 21 Century (what Schools Must Become), LA 217, 2 L Eurydice: (UKVO) Institutions responsible for initial teacher training. Eurydice: (ITEN) Initial Training of Higher Education Teachers. Eurydice: (ITEN) 8.2 Conditions of Service of Teachers. Eurydice: (DKEN) Types of institutions. Georges, G Hannoun, H. Leon, A. Toraille, R. : " La formation des maîtres ", éd. ESF, Paris, Gerard I. : Schule im Wandel (Schulinterne Lehrerforbildung), Praxishilfen Schule (Pädagogik), Luchterhand, Juli Havey, K. : " Putting Inservice Teacher Education into Perspective ", Journal of Teacher Education, 27, 1976, p Harris, B.M. Bessent, W. McIntyre, K.E. : In-service education: A guide to better practice, New Jersey: Prentice-Hall, Inc., Ηαrtley, D. : " Bureaucracy and Professionalism: The new «hidden curriculum» for teachers in Scotland ", In : Journal of Education for Teaching, 1985, p Howey, K. : " Putting Inservice Teacher Education into Perspective ", Journal of Teacher Education, 27, 1976, p Huddleston, P. & Unwin, L.: Teaching and Learning in Further Education, Routledge, Joyce, B. Showers, B.: "Ιmproving In-Service Training:The messages of research ", Educational Leadership 37,5: p , Kidd, J. R. : How Adults Learn, New York: Association Press, Leclercq, J. M. : " Les structures administratives et pédagogiques des systèmes éducatifs des pays de la Commynauté européene : diversité et convergences, conséquences sur la formation continue des enseignants ". IN : Mininstère de l Education nationale ; Commission des Communautés européennes. Formation continue des enseignants dans les pays de la Communauté européenne : étude et perspectives : actes du Colloque national de la Baume Les Aix, 13, 14, 15 Décembre Marseille, Centre national de documentation pédagogique, 1989, p Lovell, R. B. : Adult Learning, Croom Helm, Lynch, J. : Education permanente et la formation du personnel de l Education, Hambourg, Meyer, R. : Schulinterne Lehrerfortbildunge-Erfahrungen, Anregungen und Hilfen, NLI-Bericht Nr. 5, Hildesheim ISSN:

18 Moon, B. Butcher, J. Bird, El. Leading Professional Development in Education, The Open University, Routledge Falmer, London and New York, Moon, B.: International Experience in Initial Teacher Education and Training, UCET. Moore, A. : Teaching Multicultured Students- Culturism and anticulturism in school classrooms, Studies in Inclusive Education, Falmer Press, London & New York, London 1999, σ και Morant, W. R.: In-Service Education within the School, London: Unwin Education, Neave, G. : The teaching Nation. Prospects for Teachers in the European Community, Pergamon Press, Oxford-New York-Seoul-Tokyoπρώτη έκδοση: Ιανουάριος Obin, J.-P.: " La crise de l organisation scolaire ", Paris, Hachette, 1993, (le chap. 3 de la deuxième, partie :" Les personnels vecteurs du changement ", p ). OECD: Greece, Paris, 1982, σ. 37. Oliver, B.: Action research for in service training. Educational Leader- Ship, 37, 1980, σ Perrenoud, P. : La formation des enseignants entre théorie et practique, Paris, L Harmattan, Porter, J.: The Inservice Education of Teachers and Colleges of Education στο Adams, E. (Ed.) In-Servicse Education and Teachers Centers, Pergamon Press, Oxford, 1975, pp Robin A. : Policy and Practice in Primary Education (Local initiative, National Agenda), ROUTLEDGE, London and New York. Rogers, J.P. : Adults Learning, Milton Keynes : Open University Press, Rogers, A.: Adults Learning for Development, London: Cassell, and Reading:Education for Development, Rogers, A. : Teaching Adults, Open University Press, Buckingham.Philadelphia, 1998, σ. 3-10, 29-37, 46-52,60, Smith, J.: The European Teaching Force: Conditions, Mobility and Qualifications. International Review of Education, 138 (6), 1992, σ Taylor, W. : " Decision for Teacher Educators ", Prospects, vol. x, No 2, Walkin, L.: Teaching and Learning in Further Education, Stanley Thornes, ISSN:

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ Εσπερινά σχολεία, μια διαφορετική προσέγγιση στην εκπαιδευτική διαδικασία Δρ. ΖΑΡΚΑΔΟΥΛΑΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Διευθυντής 1 ου Εσπερινού ΓΕΛ Αθηνών zarknick@hotmail.com

Διαβάστε περισσότερα

Επιμόρφωση εκπαιδευτών/τριών Επιμορφωτικών Κέντρων Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού

Επιμόρφωση εκπαιδευτών/τριών Επιμορφωτικών Κέντρων Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού Επιμόρφωση εκπαιδευτών/τριών Επιμορφωτικών Κέντρων Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού Σάββατο, 28 Μαρτίου 2015 Λύκειο Λατσιών Αλέξανδρος Ταμπάκης Εκπαιδευτής Ε.Κ. Εισαγωγή 1. Χαρακτηριστικά ενήλικων εκπαιδευομένων

Διαβάστε περισσότερα

Διήμερο εκπαιδευτικού επιμόρφωση Μέθοδος project στο νηπιαγωγείο. Έλενα Τζιαμπάζη Νίκη Χ γαβριήλ-σιέκκερη

Διήμερο εκπαιδευτικού επιμόρφωση Μέθοδος project στο νηπιαγωγείο. Έλενα Τζιαμπάζη Νίκη Χ γαβριήλ-σιέκκερη Διήμερο εκπαιδευτικού επιμόρφωση Μέθοδος project στο νηπιαγωγείο Έλενα Τζιαμπάζη Νίκη Χ γαβριήλ-σιέκκερη Δομή επιμόρφωσης 1 η Μέρα Γνωριμία ομάδας Παρουσίαση θεωρητικού υποβάθρου Προσομοίωση : α) Επιλογή

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 1: Πώς να διδάξεις ηλικιωμένους για να χρησιμοποιήσουν τη ψηφιακή τεχνολογία. Ημερομηνία: 15/09/2017. Intellectual Output:

Ενότητα 1: Πώς να διδάξεις ηλικιωμένους για να χρησιμοποιήσουν τη ψηφιακή τεχνολογία. Ημερομηνία: 15/09/2017. Intellectual Output: Τίτλος: Εταίρος: Ενότητα 1: Πώς να διδάξεις ηλικιωμένους για να χρησιμοποιήσουν τη ψηφιακή τεχνολογία SOSU Oestjylland Ημερομηνία: 15/09/2017 Intellectual Output: IO3 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ψυχολογικές Πτυχές...2

Διαβάστε περισσότερα

Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές

Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές Σκοποί ενότητας Να συζητηθούν βασικές παιδαγωγικές αρχές της προσχολικής εκπαίδευσης Να προβληματιστούμε για τους τρόπους με τους οποίους μπορεί

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρίες μάθησης και μάθηση ενηλίκων

Θεωρίες μάθησης και μάθηση ενηλίκων Θεωρίες μάθησης και μάθηση ενηλίκων 1. Θεωρίες μάθησης Το φαινόμενο της μάθησης είναι δύσκολο να περιγραφεί ως συγκεκριμένο φυσικό φαινόμενο ή ως προϊόν εργαστηριακού πειράματος. Μπορούμε να προσεγγίσουμε

Διαβάστε περισσότερα

Επιμόρφωση εκπαιδευτικών στη χρήση και αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διδακτική διαδικασία. Εκπαίδευση Επιμορφωτών. ΠΑΚΕ ΕργΦΕΤΠ/ΠΤΔΕ/ΠΑ

Επιμόρφωση εκπαιδευτικών στη χρήση και αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διδακτική διαδικασία. Εκπαίδευση Επιμορφωτών. ΠΑΚΕ ΕργΦΕΤΠ/ΠΤΔΕ/ΠΑ Επιμόρφωση εκπαιδευτικών στη χρήση και αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διδακτική διαδικασία Εκπαίδευση Επιμορφωτών ΠΑΚΕ ΕργΦΕΤΠ/ΠΤΔΕ/ΠΑ Ενότητα 7 Μεθοδολογία Επιμόρφωσης Εκπαίδευση Ενηλίκων Γιάννης

Διαβάστε περισσότερα

Π β.4: Οδηγός επιμορφωτή για τη ΘΕ5: «Συμβουλευτική και Επαγγελματικός προσανατολισμός και πληροφόρηση»

Π β.4: Οδηγός επιμορφωτή για τη ΘΕ5: «Συμβουλευτική και Επαγγελματικός προσανατολισμός και πληροφόρηση» Π.1.4.3.β.4: Οδηγός επιμορφωτή για τη ΘΕ5: «Συμβουλευτική και Επαγγελματικός προσανατολισμός και πληροφόρηση» Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 2: Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές

Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 2: Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 2: Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές Διδάσκουσα: Μαρία Καμπεζά Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην

Διαβάστε περισσότερα

Παράρτημα Ι. Κλίμακα Διερεύνησης Προσδοκιών. Ερωτηματολόγιο Οι Προσδοκίες μου από το σεμινάριο

Παράρτημα Ι. Κλίμακα Διερεύνησης Προσδοκιών. Ερωτηματολόγιο Οι Προσδοκίες μου από το σεμινάριο Παράρτημα Ι Κλίμακα Διερεύνησης Προσδοκιών Ερωτηματολόγιο Οι Προσδοκίες μου από το σεμινάριο Σημειώστε τον βαθμό συμφωνίας ή διαφωνίας σας με τις παρακάτω προτάσεις, με βάση την επεξήγηση που ακολουθεί:

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΝΤΑΣ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ Διαστάσεις της διαφορετικότητας Τα παιδιά προέρχονται

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτικές Αλλαγές και Καινοτομίες

Εκπαιδευτικές Αλλαγές και Καινοτομίες Εκπαιδευτικές Αλλαγές και Καινοτομίες Δρ. Παρασκευή Χατζηπαναγιώτου Επίκουρη Καθηγήτρια Εκπαιδευτικής Διοίκησης Τμήμα Επιστημών της Αγωγής Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου P.Chatzipanagiotou@euc.ac.cy Ορισμός

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΑΥΤΙΣΤΙΚΟΥ ΦΑΣΜΑΤΟΣ: Βασικε ς πληροφορι ες

ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΑΥΤΙΣΤΙΚΟΥ ΦΑΣΜΑΤΟΣ: Βασικε ς πληροφορι ες ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΑΥΤΙΣΤΙΚΟΥ ΦΑΣΜΑΤΟΣ: Βασικες πληροφοριες Πέτρος Γαλάνης Δρ. ΕΚΠΑ, Δάσκαλος Ε.Α. (ΚΕ.Δ.Δ.Υ. Δ Αθήνας) Τι είναι η Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ); Ο όρος «Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος» (ΔΑΦ)

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΈΔΙΟ RELEASE για τη δια βίου μάθηση και την ενδοϋπηρεσιακή επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στην Κύπρο

ΣΧΈΔΙΟ RELEASE για τη δια βίου μάθηση και την ενδοϋπηρεσιακή επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στην Κύπρο ΣΧΈΔΙΟ RELEASE για τη δια βίου μάθηση και την ενδοϋπηρεσιακή επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στην Κύπρο Παρουσίαση από τις: Φροσούλα Πατσαλίδου, ερευνήτρια, & Μαίρη Κουτσελίνη, επιστημονική υπεύθυνη του προγράμματος

Διαβάστε περισσότερα

Eκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων & Δία Βίου Μάθηση

Eκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων & Δία Βίου Μάθηση Πρόγραμμα Eξ Aποστάσεως Eκπαίδευσης (E learning) Eκπαίδευση Εκπαιδευτών Ενηλίκων & Δία Βίου Μάθηση Οδηγός Σπουδών Το πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ( e-learning ) του Πανεπιστημίου Πειραιά του Τμήματος

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ Διαγώνισµα 01.04. Διάλογος Α. ΚΕΙΜΕΝΟ Η τυπική διαδικασία καθηµερινής επικοινωνίας εκπαιδευτικού - µαθητή στην τάξη και στο σχολείο δεν αφήνει πολλά περιθώρια

Διαβάστε περισσότερα

Η ανάπτυξη της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης και ο νέος ρόλος των εκπαιδευτών

Η ανάπτυξη της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης και ο νέος ρόλος των εκπαιδευτών Η ανάπτυξη της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης και ο νέος ρόλος των εκπαιδευτών Καθώς οι σύγχρονες κοινωνίες μεταλλάσσονται και εξελίσσονται διαρκώς, η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ: ΔΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ: ΔΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ: ΔΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΧΡ. ΜΠΟΥΡΑΣ Σκοπός του Μαθήματος Σκοπός του μαθήματος είναι η εισαγωγή στη

Διαβάστε περισσότερα

ΣΚΟΠΟΙ ΚΑΙ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΣΤΟΧΩΝ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ. Σακελλαρίου Κίμων Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ΤΕΦΑΑ, Τρίκαλα

ΣΚΟΠΟΙ ΚΑΙ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΣΤΟΧΩΝ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ. Σακελλαρίου Κίμων Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ΤΕΦΑΑ, Τρίκαλα ΕΠΕΑΕΚ: ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΤΕΦΑΑ, ΠΘ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΣΚΟΠΟΙ ΚΑΙ ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΣΤΟΧΩΝ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Σακελλαρίου Κίμων Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ΤΕΦΑΑ, Τρίκαλα ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Δρ. Μαρία Γραβάνη «Νέες προσεγγίσεις στην εκπαίδευση ενηλίκων», Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου Σάββατο, 20 Μαΐου 2017

Δρ. Μαρία Γραβάνη «Νέες προσεγγίσεις στην εκπαίδευση ενηλίκων», Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου Σάββατο, 20 Μαΐου 2017 Δρ. Μαρία Γραβάνη «Νέες προσεγγίσεις στην εκπαίδευση ενηλίκων», Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου Σάββατο, 20 Μαΐου 2017 1 Επισκόπηση της Παρουσίασης Βασικά βήματα οργάνωσης και σχεδιασμού διδακτικής ενότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2019 A ΦΑΣΗ

ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2019 A ΦΑΣΗ ΤΑΞΗ: ΜΑΘΗΜΑ: B ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ / ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Ημερομηνία: Σάββατο 5 Ιανουαρίου 2019 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α. Ο συγγραφέας αναφέρεται στη φυσιογνωμία και στον ρόλο

Διαβάστε περισσότερα

Οργανωσιακή μάθηση. Εισηγητής : Δρ. Γιάννης Χατζηκιάν

Οργανωσιακή μάθηση. Εισηγητής : Δρ. Γιάννης Χατζηκιάν Οργανωσιακή μάθηση Εισηγητής : Δρ. Γιάννης Χατζηκιάν 1 Μάθηση είναι: Η δραστηριοποίηση και κατεύθυνση δυνάμεων για την όσο το δυνα-τόν καλύτερη προσαρμογή στο φυσικό και ιστορικό περιβάλλον. Η απόκτηση

Διαβάστε περισσότερα

1. Πρακτικές για κάθε Στάδιο της ιαδικασίας Εθελοντισµού 1.1 Προσέλκυση και Επιλογή Εθελοντών

1. Πρακτικές για κάθε Στάδιο της ιαδικασίας Εθελοντισµού 1.1 Προσέλκυση και Επιλογή Εθελοντών 1. Πρακτικές για κάθε Στάδιο της ιαδικασίας Εθελοντισµού 1.1 Προσέλκυση και Επιλογή Εθελοντών Το στάδιο αυτό ορίζεται ως η συγκέντρωση ενός ικανοποιητικού αριθµού κατάλληλων υποψήφιων εθελοντών για την

Διαβάστε περισσότερα

Διερευνητική μάθηση We are researchers, let us do research! (Elbers and Streefland, 2000)

Διερευνητική μάθηση We are researchers, let us do research! (Elbers and Streefland, 2000) Διερευνητική μάθηση We are researchers, let us do research! (Elbers and Streefland, 2000) Πρόκειται για την έρευνα που διεξάγουν οι επιστήμονες. Είναι μια πολύπλοκη δραστηριότητα που απαιτεί ειδικό ακριβό

Διαβάστε περισσότερα

ΝEΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚA ΠΡΟΓΡAΜΜΑΤΑ: ΕΜΦAΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΕΡΑΙOΤΗΤΕΣ. ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ και στη ΔΙΑΒΙΟΥ ΑΥΤΟΜΟΡΦΩΣΗ

ΝEΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚA ΠΡΟΓΡAΜΜΑΤΑ: ΕΜΦAΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΕΡΑΙOΤΗΤΕΣ. ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ και στη ΔΙΑΒΙΟΥ ΑΥΤΟΜΟΡΦΩΣΗ ΝEΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚA ΠΡΟΓΡAΜΜΑΤΑ: ΕΜΦAΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΕΡΑΙOΤΗΤΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΘΕΩΡΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ και στη ΔΙΑΒΙΟΥ ΑΥΤΟΜΟΡΦΩΣΗ ΜΕΡΟΣ Α Οι προτεραιότητες στα Νέα Αναλυτικά Προγράμματα Λειτουργική Ανάλυση (copyright: Μαίρη

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ ΤΑΞΗΣ: ΕΝΑ ΜΟΝΤΕΛΟ ΓΙΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟ (2 η

ΦΥΛΛΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ ΤΑΞΗΣ: ΕΝΑ ΜΟΝΤΕΛΟ ΓΙΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟ (2 η ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ/ Ε εξάμηνο ΦΥΛΛΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ ΤΑΞΗΣ: ΕΝΑ ΜΟΝΤΕΛΟ ΓΙΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΣΜΟ (2 η Παρατήρηση) Διδακτικές διαστάσεις/

Διαβάστε περισσότερα

Δ Φάση Επιμόρφωσης. Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Γραφείο Διαμόρφωσης Αναλυτικών Προγραμμάτων. 15 Δεκεμβρίου 2010

Δ Φάση Επιμόρφωσης. Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Γραφείο Διαμόρφωσης Αναλυτικών Προγραμμάτων. 15 Δεκεμβρίου 2010 Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών Δημοτικής, Προδημοτικής και Ειδικής Εκπαίδευσης για τα νέα Αναλυτικά Προγράμματα (21-22 Δεκεμβρίου 2010 και 7 Ιανουαρίου 2011) Δ Φάση Επιμόρφωσης Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού

Διαβάστε περισσότερα

ΣΚΟΠΟΙ 1. Ανάπτυξη κινητικών δεξιοτήτων και ικανοποιητική εκτέλεση ορισμένων από αυτές Απόκτηση γνώσεων από την αθλητική επιστήμη (πώς ώ και γιατί) κα

ΣΚΟΠΟΙ 1. Ανάπτυξη κινητικών δεξιοτήτων και ικανοποιητική εκτέλεση ορισμένων από αυτές Απόκτηση γνώσεων από την αθλητική επιστήμη (πώς ώ και γιατί) κα ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΜΑΧΙΜΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Σκοποί Στόχοι Επιδιώξεις- Θεματικές Ενότητες ΕΙΣΗΓΗΤΕΣ: Πέτρος Πατσιάς Στέλιος Αδάμου ΣΚΟΠΟΙ 1. Ανάπτυξη κινητικών δεξιοτήτων και ικανοποιητική

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ Ο ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥΣ;

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ Ο ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥΣ; Η επαγγελματική ανάπτυξη και η ανθρώπινη ανάπτυξη συνδέονται. Η εξελικτική πορεία του ατόμου δεν κλείνει με την είσοδό του στο επάγγελμα ή σε έναν οργανισμό αλλά αντίθετα, την στιγμή εκείνη αρχίζει μία

Διαβάστε περισσότερα

Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους. του Σταύρου Κοκκαλίδη. Μαθηματικού

Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους. του Σταύρου Κοκκαλίδη. Μαθηματικού Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους του Σταύρου Κοκκαλίδη Μαθηματικού Διευθυντή του Γυμνασίου Αρχαγγέλου Ρόδου-Εκπαιδευτή Στα προγράμματα Β Επιπέδου στις ΤΠΕ Ορισμός της έννοιας του σεναρίου.

Διαβάστε περισσότερα

Βασικές αρχές σχεδιασμού και οργάνωσης Βιωματικών Δράσεων στο Γυμνάσιο. Δρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύμβουλος Φ.Α.

Βασικές αρχές σχεδιασμού και οργάνωσης Βιωματικών Δράσεων στο Γυμνάσιο. Δρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύμβουλος Φ.Α. Βασικές αρχές σχεδιασμού και οργάνωσης Βιωματικών Δράσεων στο Γυμνάσιο Δρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύμβουλος Φ.Α. Βιωματικές Δράσεις Γυμνασίου Στην Α τάξη υλοποιούνται θέματα του διδακτικού αντικειμένου

Διαβάστε περισσότερα

Εναλλακτικές θεωρήσεις για την εκπαίδευση και το επάγγελμα του εκπαιδευτικού

Εναλλακτικές θεωρήσεις για την εκπαίδευση και το επάγγελμα του εκπαιδευτικού Εναλλακτικές θεωρήσεις για την εκπαίδευση και το επάγγελμα του εκπαιδευτικού Η εκπαίδευση ως θεσμός κοινωνικοπολιτισμικής μεταβίβασης δομολειτουργισμός και ως θεσμός κοινωνικού μετασχηματισμού κριτική

Διαβάστε περισσότερα

Κάθε επιλογή, κάθε ενέργεια ή εκδήλωση του νηπιαγωγού κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι σε άμεση συνάρτηση με τις προσδοκίες, που

Κάθε επιλογή, κάθε ενέργεια ή εκδήλωση του νηπιαγωγού κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι σε άμεση συνάρτηση με τις προσδοκίες, που ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι προσδοκίες, που καλλιεργούμε για τα παιδιά, εμείς οι εκπαιδευτικοί, αναφέρονται σε γενικά κοινωνικά χαρακτηριστικά και παράλληλα σε ατομικά ιδιοσυγκρασιακά. Τέτοια γενικά κοινωνικο-συναισθηματικά

Διαβάστε περισσότερα

ΨΥΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ

ΨΥΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΨΥΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ Ενότητα 10: Η μάθηση στην προσχολική ηλικία: αξιολόγηση Διδάσκων: Μανωλίτσης Γεώργιος ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Προσωπική και Κοινωνική Συνειδητοποίηση και Συναισθηματική Ενδυνάμωση. Δρ Μαρία Ηρακλέους

Προσωπική και Κοινωνική Συνειδητοποίηση και Συναισθηματική Ενδυνάμωση. Δρ Μαρία Ηρακλέους Προσωπική και Κοινωνική Συνειδητοποίηση και Συναισθηματική Ενδυνάμωση Δρ Μαρία Ηρακλέους Μια φορά και ένα καιρό μια καμηλοπάρδαλη!!! Το ταξίδι στο Αναλυτικό μπορεί είναι να είναι προκλητικό, δύσκολο,

Διαβάστε περισσότερα

Τσαλαπατάνη Ειρήνη: Μεθοδολογία εκπαίδευσης ενήλικων χρηστών ιατρικών βιβλιοθηκών

Τσαλαπατάνη Ειρήνη: Μεθοδολογία εκπαίδευσης ενήλικων χρηστών ιατρικών βιβλιοθηκών - 0 - Ένωση Ελλήνων Βιβλιοθηκονόμων & Επιστημόνων Πληροφόρησης Σεμινάρια Ιατρικών βιβλιοθηκών 10 Φεβρουαρίου 2012 Τσαλαπατάνη Ειρήνη: Μεθοδολογία εκπαίδευσης ενήλικων χρηστών ιατρικών βιβλιοθηκών Βιβλιοθήκη

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρείτε και σε τι βαθμό, έγκαιρη την ενημέρωσή σας για την ημερίδα στην οποία και συμμετείχατε;

Θεωρείτε και σε τι βαθμό, έγκαιρη την ενημέρωσή σας για την ημερίδα στην οποία και συμμετείχατε; Θεωρείτε και σε τι βαθμό, έγκαιρη την ενημέρωσή σας για την ημερίδα στην οποία και συμμετείχατε; 4% 56% ΚΑΘΟΛΟΥ 4% 36% Θεωρείτε και σε τι βαθμό ικανοποιητικό τον συντονισμό, την οργάνωση και τη διεξαγωγή

Διαβάστε περισσότερα

ΗΘΙΚΗ & ΗΘΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΟΝ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ & ΣΤΗΝ Φ.Α.

ΗΘΙΚΗ & ΗΘΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΟΝ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ & ΣΤΗΝ Φ.Α. ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΗΘΙΚΗ & ΗΘΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΣΤΟΝ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ & ΣΤΗΝ Φ.Α. Μορέλα Έρη, PhD Ορισμοί Ηθική: σύνολο αρχών που ορίζουν τι είναι σωστό και

Διαβάστε περισσότερα

Ο Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων

Ο Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ο Ρόλος του Κριτικού Στοχασμού στη Μάθηση και Εκπαίδευση Ενηλίκων Ενότητα 13: Ζητήματα Αποτίμησης της Μάθησης του Κριτικοστοχαστικού Εκπαιδευτή

Διαβάστε περισσότερα

Νικολέττα Ιωάννου Λειτουργός Γραφείου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού

Νικολέττα Ιωάννου Λειτουργός Γραφείου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Νικολέττα Ιωάννου Λειτουργός Γραφείου Ευρωπαϊκών και Διεθνών Υποθέσεων Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού 2 ο Π α γ κ ύ π ρ ι ο Σ υ ν έ δ ρ ι ο, 29 Ν ο ε μ β ρ ί ο υ 2 0 1 4, Λ ε μ ε σ ό ς Βασικά ερωτήματα

Διαβάστε περισσότερα

Η Δυναμική του Αποτελεσματικού Εκπαιδευτικού στη Σύγχρονη Πραγματικότητα

Η Δυναμική του Αποτελεσματικού Εκπαιδευτικού στη Σύγχρονη Πραγματικότητα Η Δυναμική του Αποτελεσματικού Εκπαιδευτικού στη Σύγχρονη Πραγματικότητα Δρ Έλενα Χριστοφίδου Συντονίστρια Προγραμμάτων Επιμόρφωσης Στελεχών της Εκπαίδευσης Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου Απρίλιος 2014

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ Εισαγωγή Ενεργός συμμετοχή Κοινωνική αλληλεπίδραση Δραστηριότητες που έχουν νόημα Σύνδεση των νέων πληροφοριών με τις προϋπάρχουσες γνώσεις Χρήση στρατηγικών Ανάπτυξη της αυτορρύθμισης και εσωτερική σκέψη

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδεύτρια: Ελένη Παπαϊωάννου

Εκπαιδεύτρια: Ελένη Παπαϊωάννου Εκπαιδεύτρια: Ελένη Παπαϊωάννου Αρχές εκπαίδευσης ενηλίκων Χαρακτηριστικά ενήλικων εκπαιδευομένων Ο αποτελεσματικός εκπαιδευτής ενηλίκων Διάλειμμα Αποτελεσματική προετοιμασία μαθήματος στην ενήλικη εκπαίδευση

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχοκοινωνικές Διαστάσεις των Κινητικών Παιχνιδιών. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΓΙΑ την ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ της ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΑΞΙΑΣ ενός ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ

Ψυχοκοινωνικές Διαστάσεις των Κινητικών Παιχνιδιών. ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΓΙΑ την ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ της ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΑΞΙΑΣ ενός ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ Ψυχοκοινωνικές Διαστάσεις των Κινητικών Παιχνιδιών ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΓΙΑ την ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ της ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΑΞΙΑΣ ενός ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ Σκοποί της παρουσίασης Παρουσίαση των Ψυχοκινητικών, γνωστικών και συναισθηματικών

Διαβάστε περισσότερα

Παρατήρηση διδασκαλίας. Εργαλείο βελτίωσης της εκπαιδευτικής αποτελεσματικότητας

Παρατήρηση διδασκαλίας. Εργαλείο βελτίωσης της εκπαιδευτικής αποτελεσματικότητας Παρατήρηση διδασκαλίας Εργαλείο βελτίωσης της εκπαιδευτικής αποτελεσματικότητας Εκπαιδευτική Αποτελεσματικότητα Ο μάχιμος εκπαιδευτικός, αποτελεί, καθοριστικό παράγοντα για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ Κατερίνα Σάλτα ΔιΧηΝΕΤ 2017-2018 Θέματα Διδακτικής Φυσικών Επιστήμων 1. ΟΙ ΙΔΕΕΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ 2. ΤΑ ΜΟΝΤΕΛΑ ΚΑΙ Η ΜΟΝΤΕΛΟΠΟΙΗΣΗ 3. ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ & ΤΟ ΠΕΙΡΑΜΑ 4. ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Ενότητα: Το Παραπρόγραμμα ή κρυφό Αναλυτικό Πρόγραμμα Διδάσκων: Κατσαρού Ελένη ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Άδειες

Διαβάστε περισσότερα

Χαρακτηριστικά και προϋποθέσεις αποτελεσματικής μάθησης ενηλίκων εκπαιδευομένων. Θανάσης Καραλής

Χαρακτηριστικά και προϋποθέσεις αποτελεσματικής μάθησης ενηλίκων εκπαιδευομένων. Θανάσης Καραλής Χαρακτηριστικά και προϋποθέσεις αποτελεσματικής μάθησης ενηλίκων εκπαιδευομένων Θανάσης Καραλής Ι. Θεωρητικές προσεγγίσεις Η Εκπαίδευση Ενηλίκων ως διακριτό θεσμικό και επιστημονικό πεδίο Ενήλικος και

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνικοπολιτισμικές. Θεωρίες Μάθησης. & Εκπαιδευτικό Λογισμικό

Κοινωνικοπολιτισμικές. Θεωρίες Μάθησης. & Εκπαιδευτικό Λογισμικό Κοινωνικοπολιτισμικές Θεωρίες Μάθησης & Εκπαιδευτικό Λογισμικό Κοινωνικοπολιτισμικές προσεγγίσεις Η σκέψη αναπτύσσεται (προϊόν οικοδόμησης και αναδόμησης γνώσεων) στα πλαίσια συνεργατικών δραστηριοτήτων

Διαβάστε περισσότερα

«ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ: Προσθέτει χρόνια στη ζωή αλλά και ζωή στα χρόνια»

«ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ: Προσθέτει χρόνια στη ζωή αλλά και ζωή στα χρόνια» «ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ: Προσθέτει χρόνια στη ζωή αλλά και ζωή στα χρόνια» 1 ο Γενικό Λύκειο Πάτρας Ερευνητική Εργασία Β Τάξης Σχολικού έτους 2012-2013 Ομάδα Ε Ας φανταστούμε μία στιγμή το σχολείο των ονείρων μας.

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης E-Learning. Συναισθηματική - Διαπροσωπική Νοημοσύνη. E-learning. Οδηγός Σπουδών

Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης E-Learning. Συναισθηματική - Διαπροσωπική Νοημοσύνη. E-learning. Οδηγός Σπουδών Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης E-Learning Συναισθηματική - Διαπροσωπική Νοημοσύνη E-learning Οδηγός Σπουδών Το πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ( e-learning ) του Πανεπιστημίου Πειραιά του Τμήματος

Διαβάστε περισσότερα

Επιμορφωτικό Σεμινάριο. Διαφοροποίηση της διδασκαλίας σε πολυπολιτισμικές τάξεις

Επιμορφωτικό Σεμινάριο. Διαφοροποίηση της διδασκαλίας σε πολυπολιτισμικές τάξεις Έργο: «Ένταξη παιδιών παλιννοστούντων και αλλοδαπών στο σχολείο - για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Γυμνάσιο)» Επιμορφωτικό Σεμινάριο Διαφοροποίηση της διδασκαλίας σε πολυπολιτισμικές τάξεις ΠΕΡΙΛΗΨΕΙΣ

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης E-Learning. Συναισθηματική - Διαπροσωπική Νοημοσύνη. E-learning. Οδηγός Σπουδών

Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης E-Learning. Συναισθηματική - Διαπροσωπική Νοημοσύνη. E-learning. Οδηγός Σπουδών Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης E-Learning Συναισθηματική - Διαπροσωπική Νοημοσύνη E-learning Οδηγός Σπουδών Το πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ( e-learning ) του Πανεπιστημίου Πειραιά του Τμήματος

Διαβάστε περισσότερα

Σχεδιάζοντας τη διδασκαλία των Μαθηματικών: Βασικές αρχές

Σχεδιάζοντας τη διδασκαλία των Μαθηματικών: Βασικές αρχές Σχεδιάζοντας τη διδασκαλία των Μαθηματικών: Βασικές αρχές Φοιτητής: Σκαρπέντζος Γεώργιος Καθηγήτρια: Κολέζα Ευγενία ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Βασικές θεωρίες σχεδιασμού της διδασκαλίας Δραστηριότητες και κατανόηση εννοιών

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ. Ηγεσία

ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ. Ηγεσία ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ Ηγεσία Διδάσκουσα: Αφροδίτη Δαλακούρα ΔΙΟΙΚΗΣΗ: ΟΙ ΡΟΛΟΙ ΤΟΥ ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΥ ΗΓΕΤΗΣ MANAGER COACH 1 Κλασική-μηχανιστική αντίληψη Το παλιό μοντέλο διοίκησης: οικονομικές-υλικές

Διαβάστε περισσότερα

Τι μαθησιακός τύπος είναι το παιδί σας;

Τι μαθησιακός τύπος είναι το παιδί σας; Για τους γονείς και όχι μόνο από το Τι μαθησιακός τύπος είναι το παιδί σας; Ακουστικός, οπτικός ή μήπως σφαιρικός; Ανακαλύψτε ποιος είναι ο μαθησιακός τύπος του παιδιού σας, δηλαδή με ποιο τρόπο μαθαίνει

Διαβάστε περισσότερα

ΜΟΡΦΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ. PDF created with pdffactory Pro trial version www.pdffactory.com

ΜΟΡΦΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ. PDF created with pdffactory Pro trial version www.pdffactory.com ΜΟΡΦΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Αφηγηματική προσέγγιση: Αποτελεί τη βασική μορφή των δασκαλοκεντρικών μεθόδων διδασκαλίας. Ο δάσκαλος δίνει τις πληροφορίες, ενώ οι μαθητές του παρακολουθούν μένοντας αμέτοχοι και κρατώντας

Διαβάστε περισσότερα

3. Περιγράμματα Μαθημάτων Προγράμματος Σπουδών

3. Περιγράμματα Μαθημάτων Προγράμματος Σπουδών 3. Περιγράμματα Μαθημάτων Προγράμματος Σπουδών Στην ενότητα αυτή παρουσιάζονται τα συνοπτικά περιγράμματα των μαθημάτων που διδάσκονται στο Πρόγραμμα Σπουδών, είτε αυτά προσφέρονται από το τμήμα που είναι

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 1: Πώς να διδάξεις ηλικιωμένους για να χρησιμοποιήσουν τη ψηφιακή τεχνολογία

Ενότητα 1: Πώς να διδάξεις ηλικιωμένους για να χρησιμοποιήσουν τη ψηφιακή τεχνολογία Ενότητα 1: Πώς να διδάξεις ηλικιωμένους για να χρησιμοποιήσουν τη ψηφιακή τεχνολογία Μαθησιακά Αποτελέσματα Ο εκπαιδευτής θα πρέπει: Να είναι ικανός να αναγνωρίζει τί βοηθά στη διατήρηση της μάθησης και

Διαβάστε περισσότερα

Μαθηση και διαδικασίες γραμματισμού

Μαθηση και διαδικασίες γραμματισμού Μαθηση και διαδικασίες γραμματισμού Τι είδους δραστηριότητα είναι ο γραμματισμός; Πότε, πώς και γιατί εμπλέκονται οι άνθρωποι σε δραστηριότητες εγγραμματισμού; Σε ποιες περιστάσεις και με ποιο σκοπό; Καθημερινές

Διαβάστε περισσότερα

Ορισμός της μετάβασης

Ορισμός της μετάβασης Ορισμός της μετάβασης Ορίζεται ως το από έναν σε έναν που εμπεριέχει σύνθετες και διαδοχικές διαδικασίες αλλαγών που επηρεάζουν το συνολικό φάσμα της ατομικής και

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: Παράγοντες χαρακτηριστικά αποτελεσματικού σχολείου

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: Παράγοντες χαρακτηριστικά αποτελεσματικού σχολείου ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΚΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: Παράγοντες χαρακτηριστικά αποτελεσματικού σχολείου Διδάσκων: Νίκος Ανδρεαδάκης ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ: ΜΙΑ ΠΙΛΟΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΟΥΣ ΠΑΙΔΙΚΟΥΣ ΣΤΑΘΜΟΥΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ

ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ: ΜΙΑ ΠΙΛΟΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΟΥΣ ΠΑΙΔΙΚΟΥΣ ΣΤΑΘΜΟΥΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΩΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ: ΜΙΑ ΠΙΛΟΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΟΥΣ ΠΑΙΔΙΚΟΥΣ ΣΤΑΘΜΟΥΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΠΕΡΔΙΚΑΚΗ ΕΛΕΝΗ ΒΡΕΦΟΝΗΠΙΟΚΟΜΟΣ Med candidate Επιμορφωτικές & διοικητικές λειτουργίες

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΕ ΧΡΟΝΙΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΣΥΝΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΕ ΧΡΟΝΙΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΣΥΝΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΕ ΧΡΟΝΙΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΣΥΝΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Κων/νος Καλέμης, Άννα Κωσταρέλου, Μαρία Αγγελική Καλέμη Εισαγωγή H σύγχρονη τάση που επικρατεί

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος. Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη. [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων]

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος. Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη. [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων] Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων] 1. Είστε ικανοποιημένος/η από το Πρόγραμμα; Μ. Ο. απαντήσεων: 4,7 Ικανοποιήθηκαν σε απόλυτο

Διαβάστε περισσότερα

Σ. Κ. ΚΡΑΣΣΑΣ &Ν. Μ. ΣΑΛΤΕΡΗΣ. Σχολικοί Σύμβουλοι Δημοτικής Εκπαίδευσης Αττικής

Σ. Κ. ΚΡΑΣΣΑΣ &Ν. Μ. ΣΑΛΤΕΡΗΣ. Σχολικοί Σύμβουλοι Δημοτικής Εκπαίδευσης Αττικής Σ. Κ. ΚΡΑΣΣΑΣ &Ν. Μ. ΣΑΛΤΕΡΗΣ Σχολικοί Σύμβουλοι Δημοτικής Εκπαίδευσης Αττικής Περιληπτικά Τα δομικά στοιχεία της διδασκαλίας και βασικά ερωτήματα του διδάσκοντος Διάγραμμα διδασκαλίας Βασικά μοντέλα /

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα Σχέδια Εκθέσεων

Διαβάστε περισσότερα

Παιδαγωγικές Εφαρμογές Η/Υ (Θεωρία) 21/03/2017. Διδάσκουσα: Αδαμαντία Κ. Σπανακά

Παιδαγωγικές Εφαρμογές Η/Υ (Θεωρία) 21/03/2017. Διδάσκουσα: Αδαμαντία Κ. Σπανακά Παιδαγωγικές Εφαρμογές Η/Υ (Θεωρία) 21/03/2017 Διδάσκουσα: Αδαμαντία Κ. Σπανακά (madspa@otenet.gr) ΠΡΟΣΔΟΚΙΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑ ΠΡΟΟΔΟΥ MOOC Μαζικό: παρέχεται η δυνατότητα εγγραφής μεγάλου αριθμού φοιτητών από

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και Διδασκαλία

Εισαγωγή. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και Διδασκαλία The project Εισαγωγή ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και Διδασκαλία ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και διδασκαλία Στόχοι Να κατανοήσετε τις έννοιες της κοινωνικοπολιτισμικής ετερότητας και ένταξης στο χώρο της

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ 2016-2017 Μάθημα 1 ο Εισαγωγή στις βασικές έννοιες Προτεινόμενη Βιβλιογραφία Elliot, S. N., Kratochwill, T. R., Cook, J. L., & Travers, J. F. (2008). Εκπαιδευτική Ψυχολογία: Αποτελεσματική

Διαβάστε περισσότερα

ANNEX ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. της. Σύστασης του Συμβουλίου. για μια ολοκληρωμένη προσέγγιση σχετικά με τη διδασκαλία και την εκμάθηση γλωσσών

ANNEX ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. της. Σύστασης του Συμβουλίου. για μια ολοκληρωμένη προσέγγιση σχετικά με τη διδασκαλία και την εκμάθηση γλωσσών ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 22.5.2018 COM(2018) 272 final/2 ANNEX CORRIGENDUM This document corrects the document COM(2018) 272 final. Concerns correction of date for all linguistic versions. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

Η αξιοποίηση της συναδελφικής παρατήρησης - διδασκαλίας για την επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών και τη βελτίωση της μάθησης

Η αξιοποίηση της συναδελφικής παρατήρησης - διδασκαλίας για την επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών και τη βελτίωση της μάθησης 1 Η αξιοποίηση της συναδελφικής παρατήρησης - διδασκαλίας για την επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών και τη βελτίωση της μάθησης Δρ Ανδρέας Κυθραιώτης & Δρ Δημήτρης Δημητρίου Μάρτης 2019 2 Δομή Παρουσίασης

Διαβάστε περισσότερα

Δρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής

Δρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής Δρ. Απόστολος Ντάνης Σχολικός Σύμβουλος Φυσικής Αγωγής Σε ισχύ το ΑΠΣ του 1990 (ΥΠΕΠΘ Δ/νση Φυσικής Αγωγής, Αθήνα 1990) Οι μαθητές επιλέγουν ένα άθλημα ή μια κινητική δραστηριότητα της αρεσκείας τους,

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ

ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ Δρ Κωνσταντίνα Κηροποιού Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Καβάλας ΟΜΑΔΟΣΥΝΕΡΓΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ Ομαδοσυνεργατική μάθηση. Γιατί; Στη σύγχρονη εποχή, κοινωνικοί παράγοντες, όπως

Διαβάστε περισσότερα

Λογισμικό Καθοδήγησης ή Διδασκαλίας

Λογισμικό Καθοδήγησης ή Διδασκαλίας Λογισμικό Καθοδήγησης ή Διδασκαλίας Ένα σύγχρονο σύστημα καθοδήγησης στοχεύει να ικανοποιήσει τουλάχιστον δύο βασικές φάσεις των οποίων η δομή και η αλληλουχία παρουσιάζεται στο σχήμα 3: παρουσίαση της

Διαβάστε περισσότερα

Beda Hallberg στην πόλη Kungsbacka Νέο σχολείο εναλλακτικής μορφής Frida Fogelmark και Pernilla Vilumsons (διευθύντρια και εκπαιδευτικός στο σχολείο Beda Hallberg) Πληροφορίες σχετικά με το σχολείο Το

Διαβάστε περισσότερα

Δομώ - Οικοδομώ - Αναδομώ

Δομώ - Οικοδομώ - Αναδομώ Δομώ - Οικοδομώ - Αναδομώ Χριστίνα Τσακαρδάνου Εκπαιδευτικός Πανθομολογείται πως η ανάπτυξη του παιδιού ορίζεται τόσο από τα γενετικά χαρακτηριστικά του, όσο και από το πλήθος των ερεθισμάτων που δέχεται

Διαβάστε περισσότερα

Erasmus + EUROPEAN LANGUAGE LABEL ΕΘΝΙΚΗ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ 2016

Erasmus + EUROPEAN LANGUAGE LABEL ΕΘΝΙΚΗ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ 2016 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ------ ΙΔΡΥΜΑ ΚΡΑΤΙΚΩΝ ΥΠΟΤΡΟΦΙΩΝ (Ι.Κ.Υ.) ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΕΙΔΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΔΙΕΘΝΩΝ ΥΠΟΤΡΟΦΙΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ Erasmus

Διαβάστε περισσότερα

Συναισθηματική Νοημοσύνη

Συναισθηματική Νοημοσύνη Πρόγραμμα εξ Αποστάσεως Εκπαίδευσης E-Learning Συναισθηματική Νοημοσύνη E-learning Οδηγός Σπουδών Το πρόγραμμα εξ αποστάσεως εκπαίδευσης ( e-learning ) του Πανεπιστημίου Πειραιά του Τμήματος Οικονομικής

Διαβάστε περισσότερα

()#µ*&+,-./ (0)1#2"345$ ()#µ'&+,4#05$ 67$4&,$

()#µ*&+,-./ (0)1#2345$ ()#µ'&+,4#05$ 67$4&,$ !"µ#$%&#' ()#µ*&+,-./ (0)1#2"345$ ()#µ'&+,4#05$ 67$4&,$ 8"4&%2#' (&91-#5$!.µ"#5-"#/ (0)1#2":4&#1: (;7$.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ Μάθημα 1 ο Εισαγωγή στις βασικές έννοιες Προτεινόμενη Βιβλιογραφία Elliot, S. N., Kratochwill, T. R., Cook, J. L., & Travers, J. F. (2008). Εκπαιδευτική Ψυχολογία: Αποτελεσματική

Διαβάστε περισσότερα

Περιγραφή των Ικανοτή των

Περιγραφή των Ικανοτή των Περιγραφή των Ικανοτή των * Το σχέδιο αυτό χρηματοδοτήθηκε με την υποστήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η παρούσα δημοσίευση (ανακοίνωση) δεσμεύει μόνο τον συντάκη της και η Επιτροπή δεν ευθύνεται για τυχόν

Διαβάστε περισσότερα

Συντάχθηκε απο τον/την ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΕΡΡΙΚΟΣ ΧΛΑΠΑΝΗΣ Κυριακή, 11 Σεπτέμβριος :18 - Τελευταία Ενημέρωση Κυριακή, 11 Σεπτέμβριος :18

Συντάχθηκε απο τον/την ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΕΡΡΙΚΟΣ ΧΛΑΠΑΝΗΣ Κυριακή, 11 Σεπτέμβριος :18 - Τελευταία Ενημέρωση Κυριακή, 11 Σεπτέμβριος :18 Καθορισμός των ειδικότερων καθηκόντων και αρμοδιοτήτων των προϊσταμένων των περιφερειακών υπηρεσιών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, των διευθυντών και υποδιευθυντών των σχολικών μονάδων και

Διαβάστε περισσότερα

Ο διάλογος στην εκπαίδευση. ΓΙΑΝΝΗΣ Ι. ΠΑΣΣΑΣ, MED ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ «ΝΕΑ ΠΑΙΔΕΙΑ» 23 Οκτωβρίου Α. ΚΕΙΜΕΝΟ [Συνεργατική μάθηση]

Ο διάλογος στην εκπαίδευση. ΓΙΑΝΝΗΣ Ι. ΠΑΣΣΑΣ, MED ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ «ΝΕΑ ΠΑΙΔΕΙΑ» 23 Οκτωβρίου Α. ΚΕΙΜΕΝΟ [Συνεργατική μάθηση] ΓΙΑΝΝΗΣ Ι. ΠΑΣΣΑΣ, MED ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ «ΝΕΑ ΠΑΙΔΕΙΑ» 23 Οκτωβρίου 2018 01.08. Ο διάλογος στην εκπαίδευση Α. ΚΕΙΜΕΝΟ [Συνεργατική μάθηση] Η τυπική διαδικασία καθημερινής επικοινωνίας εκπαιδευτικού - μαθητή

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαίδευση, κοινωνικός σχεδιασμός. Ρέμος Αρμάος MSc PhD, Υπεύθυνος εκπαίδευσης στελεχών ΚΕΘΕΑ

Εκπαίδευση, κοινωνικός σχεδιασμός. Ρέμος Αρμάος MSc PhD, Υπεύθυνος εκπαίδευσης στελεχών ΚΕΘΕΑ Εκπαίδευση, κοινωνικός σχεδιασμός Ρέμος Αρμάος MSc PhD, Υπεύθυνος εκπαίδευσης στελεχών ΚΕΘΕΑ armaos@kethea.gr Προτεραιότητες & βασικά μεγέθη εκπαίδευσης 2 Η ΔΒΜ αποτελεί προτεραιότητα σε διεθνές επίπεδο

Διαβάστε περισσότερα

Διαφοροποίηση.. τι. γιατί. και πώς. Πηλείδου Κωνσταντίνα Σχ. Σύμβουλος 10 ης ΕΠ ΕΑΕ https://pileidou.wordpress.com/

Διαφοροποίηση.. τι. γιατί. και πώς. Πηλείδου Κωνσταντίνα Σχ. Σύμβουλος 10 ης ΕΠ ΕΑΕ https://pileidou.wordpress.com/ Διαφοροποίηση.. τι. γιατί. και πώς Πηλείδου Κωνσταντίνα Σχ. Σύμβουλος 10 ης ΕΠ ΕΑΕ https://pileidou.wordpress.com/ Τι σημαίνει Διαφοροποίηση; Είναι μια συνθετική παιδαγωγική προσέγγιση που συνάδει με τις

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Νάκου Αλεξάνδρα Εισαγωγή στις Επιστήμες της Αγωγής Ο όρος ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ δημιουργεί μία αίσθηση ασάφειας αφού επιδέχεται πολλές εξηγήσεις. Υπάρχει συνεχής διάλογος και προβληματισμός ακόμα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΣΜΟΣ ΣΤΟΝ ΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ - ΒΑΣΙΚΑ ΜΟDULES ΓΙΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΩΝ TRAIN

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΣΜΟΣ ΣΤΟΝ ΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ - ΒΑΣΙΚΑ ΜΟDULES ΓΙΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΩΝ TRAIN ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΣΜΟΣ ΣΤΟΝ ΑΛΦΑΒΗΤΙΣΜΟ ΚΑΙ ΒΑΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ - ΒΑΣΙΚΑ ΜΟDULES ΓΙΑ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΩΝ TRAIN Module 5: Μαθησιακή Συµβουλευτική Monika Tröster / Adelgard Steindl German Institute for Adult Education

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΥΠΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΠΡΟΤΥΠΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΤΥΠΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2016 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Πολιτική διασφάλισης ποιότητας... 2 2. Σχεδιασμός και έγκριση των προγραμμάτων σπουδών... 3

Διαβάστε περισσότερα

Μαθησιακά Αποτελέσματα Matrix Ελληνική Έκδοση

Μαθησιακά Αποτελέσματα Matrix Ελληνική Έκδοση , Matrix, Ελληνική έκδοση Matrix Ελληνική Έκδοση Συντάχθηκε από: LMETB Μεταφράστηκε από: CARDET , Matrix Εισαγωγικό Επίπεδο (για μαθητές ηλικίας 12 14 χρονών) Προσωπικό προφίλ ( ) (να θεωρηθούν από τη

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος των κινήτρων συμμετοχής σε δράσεις Διά Βίου μάθησης

Ο ρόλος των κινήτρων συμμετοχής σε δράσεις Διά Βίου μάθησης Ο ρόλος των κινήτρων συμμετοχής σε δράσεις Διά Βίου μάθησης Δια Βίου Μάθηση και Βιβλιοθήκες - ENTITLE Επίκ. καθηγήτρια Περιεχόμενα 1.Εισαγωγή 2.Θεωρίες Κινήτρων 2.1 Θεωρίες Προσωπικότητας 2.2 Γνωστικές

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαίδευση Ενηλίκων: ιστορικό πλαίσιο και βασικές αρχές. Ελένη Παπαϊωάννου, Φιλόλογος, Εκπαιδεύτρια Ενηλίκων

Εκπαίδευση Ενηλίκων: ιστορικό πλαίσιο και βασικές αρχές. Ελένη Παπαϊωάννου, Φιλόλογος, Εκπαιδεύτρια Ενηλίκων Εκπαίδευση Ενηλίκων: ιστορικό πλαίσιο και βασικές αρχές Ελένη Παπαϊωάννου, Φιλόλογος, Εκπαιδεύτρια Ενηλίκων Ατζέντα Ιστορικό πλαίσιο Εκπαίδευσης Ενηλίκων Η Εκπαίδευση Ενηλίκων στο κυπριακό συγκείμενο Ποιος

Διαβάστε περισσότερα

Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή

Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή Τα σχέδια μαθήματος αποτελούν ένα είδος προσωπικών σημειώσεων που κρατά ο εκπαιδευτικός προκειμένου να πραγματοποιήσει αποτελεσματικές διδασκαλίες. Περιέχουν πληροφορίες

Διαβάστε περισσότερα

Μεθόδευση της Παιδαγωγικής διαδικασίας. Μέσα Στιλ Αγωγής

Μεθόδευση της Παιδαγωγικής διαδικασίας. Μέσα Στιλ Αγωγής Μεθόδευση της Παιδαγωγικής διαδικασίας Μέσα Στιλ Αγωγής Σχέση σκοπών-μέσων και μεθόδων αγωγής Οι μέθοδοι, οι τεχνικές και τα μέσα της παιδαγωγικής διαδικασίας εξαρτώνται από τους σκοπούς της Σχέση σκοπών-μέσων

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα: Προσχολικής & Πρωτοβάθμιας Φωκίδας. Φορέας ιεξαγωγής: ΠΕΚ Λαμίας Συντονιστής: ημητρακάκης Κωνσταντίνος Τηλέφωνο:

Τμήμα: Προσχολικής & Πρωτοβάθμιας Φωκίδας. Φορέας ιεξαγωγής: ΠΕΚ Λαμίας Συντονιστής: ημητρακάκης Κωνσταντίνος Τηλέφωνο: Τμήμα: Προσχολικής & Πρωτοβάθμιας Φωκίδας Φορέας ιεξαγωγής: ΠΕΚ Λαμίας Συντονιστής: ημητρακάκης Κωνσταντίνος Τηλέφωνο: 2231081842 Χώρος υλοποίησης: ΕΚΦΕ Φωκίδας Υπεύθυνος: Μπεμπή Ευαγγελία Τηλέφωνο επικοινωνίας:

Διαβάστε περισσότερα

Δεύτερη Συνάντηση ΜΑΘΗΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΟΜΑΔΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Κάππας Σπυρίδων

Δεύτερη Συνάντηση ΜΑΘΗΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΟΜΑΔΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Κάππας Σπυρίδων Δεύτερη Συνάντηση ΜΑΘΗΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΟΜΑΔΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ Κάππας Σπυρίδων ΟΜΑΔΑ είναι μια συνάθροιση ατόμων στην οποία το καθένα έχει συνείδηση της παρουσίας των άλλων, ενώ ταυτόχρονα βιώνει κάποια μορφή εξάρτησης

Διαβάστε περισσότερα

Η Υπάρχουσα Κατάσταση στα Σχολεία σχετικά με τη Χρήση Τεχνολογίας στην Εκπαίδευση. Χαρίκλεια Τσαλαπάτα 28/9/2016

Η Υπάρχουσα Κατάσταση στα Σχολεία σχετικά με τη Χρήση Τεχνολογίας στην Εκπαίδευση. Χαρίκλεια Τσαλαπάτα 28/9/2016 Η Υπάρχουσα Κατάσταση στα Σχολεία σχετικά με τη Χρήση Τεχνολογίας στην Εκπαίδευση Χαρίκλεια Τσαλαπάτα 28/9/2016 Υποδομές Σχολείων Τα περισσότερα σχολεία έχουν Σύνδεση με το διαδίκτυο (broadband) 1 υπολογιστή

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΦΟΡΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ (STATE OF THE ART) ΤΟΥ ENTELIS ΕΚΔΟΣΗ EΥΚΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ

ΑΝΑΦΟΡΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ (STATE OF THE ART) ΤΟΥ ENTELIS ΕΚΔΟΣΗ EΥΚΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ ΑΝΑΦΟΡΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ (STATE OF THE ART) ΤΟΥ ENTELIS ΕΚΔΟΣΗ EΥΚΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ Εισαγωγή Η έρευνα στην Ευρώπη δείχνει ότι οι άνθρωποι με αναπηρίες όλων των ηλικιών έχουν προσωπική εμπειρία με την τεχνολογία.

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΩΝ ΠΡΟΦΙΛ ΓΙΑ ΜΙΑ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ ΕΥΑΙΣΘΗΤΗ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΦΥΛΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΩΝ ΠΡΟΦΙΛ ΓΙΑ ΜΙΑ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ ΕΥΑΙΣΘΗΤΗ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΦΥΛΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΩΝ ΠΡΟΦΙΛ ΓΙΑ ΜΙΑ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑΣ ΕΥΑΙΣΘΗΤΗ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΦΥΛΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΕΝΤΡΟ ΜΕΡΙΜΝΑΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΟΥ (ΚΜΟΠ) The project Move on - Migration

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος μαθήματος: ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΤΑΞΗ. Ενότητα 3 Η ΕΡΩΤΗΣΗ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ

Τίτλος μαθήματος: ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΤΑΞΗ. Ενότητα 3 Η ΕΡΩΤΗΣΗ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ Τίτλος μαθήματος: ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΚΑΙ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΤΑΞΗ Ενότητα 3 Η ΕΡΩΤΗΣΗ ΤΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ Οι ερωτήσεις στη διδασκαλία Α) Η ερώτηση του εκπαιδευτικού Β) Η ερώτηση του μαθητή Α) Η

Διαβάστε περισσότερα