ΕΚΘΕΣΗ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΠΡΕΣΒΕΙΑΣ ΤΕΧΕΡΑΝΗΣ

Transcript

1 ΕΚΘΕΣΗ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΠΡΕΣΒΕΙΑΣ ΤΕΧΕΡΑΝΗΣ ΕΠΙ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΣ ΙΡΑΝΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΕΩΣ ΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ - ΧΩΡΑΣ Συντάκτης Περικλής Κ.Δαβανέλος Σύμβουλος Α ΟΕΥ Τεχεράνη, Οκτώβριος

2 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Σελίδα ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΙΡΑΝ - ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β // // ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΙΡΑΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ // ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ 2015 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ // ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΛΛΑΔΑΣ-ΙΡΑΝ // ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΟ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2

3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΙΡΑΝ - ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 1. Στοιχεία Γεωγραφίας Η χώρα εκτείνεται σε στρατηγική έκταση γης 1,648 εκατ. τετρ. χλμ μεταξύ του πετρελαιοφόρου Περσικού Κόλπου και της Κασπίας Θάλασσας, συνορεύοντας με Τουρκία και Ιράκ πρός βόρεια και βορειο-δυτικά, με την Αρμενία, Αζερμπαϊτζάν και Τουρκμενιστάν προς βόρεια, και με το Αφγανιστάν και Πακιστάν στα ανατολικά και νοτιοανατολικά. 2. Πληθυσμός Από τα πλέον χαρακτηριστικά στοιχεία η ιδιαίτερα νεανική διάρθρωση των 79,8 εκατ. κατοίκων με το ήμισυ να είναι κάτω των 35 ετών, καθώς η Ισλαμική Επανάσταση του 1979 προώθησε αποτελεσματικά τον πολλαπλασιασμό των γεννήσεων με μέσο αναπτυξιακό ρυθμό 3,2% κατά την δεκαετία Ο εν λόγω δείκτης υποχώρησε στο 1,5% στην δεκαετία του '90 και 1,24% στη παρούσα συγκυρία καθώς οι κοινωνικοικονομικές επιπτώσεις της ανεξέλεγκτης πολιτικής γεννήσεων κατέστησαν εμφανείς. Ο αστικός πληθυσμός αντιστοιχεί στο 71% του συνόλου με τα μεγαλύτερα αστικά κέντρα : πρωτεύουσα Τεχεράνη( 17% συνόλου), Μασάντ, Ισφαχάν, Ταμπρίζ, Σιράζ. Η κυρίαρχη θρησκεία είναι φυσικά η μουσουλμανική ( 99,1%) και οι καταγραφόμενες εθνοτικές μειονότητες : Πέρσες (65%), Αζέροι ( 16%), Κούρδοι ( 7%), Λώροι (6%), Μπαλούτσοι (2%), Τουρκμένοι (1%). 3. Πολιτικό Σύστημα -Πολίτευμα Το πολιτικό σύστημα του Ιράν χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερη πολυπλοκότητα και αλληλεξάρτηση -αλληλοεπίδραση εμπλεκομένων εξουσιών και οργάνων συνδυάζοντας στοιχεία σύγχρονης ισλαμικής ιδεολογίας και συνταγματικές δημοκρατικές παραδόσεις και πρακτικές, αποτελώντας μια ιδιότυπη συνταγματική κοινοβουλευτική ισλαμική δημοκρατία. Το όλον σύστημα λειτουργεί υπό ενός ανδρός αρχήν του Ανώτατου Θρησκευτικού Ηγέτη (Supreme Leader), ήδη από το 1988 του Ayatollah Ali Khamenei, στην αποκλειστική αρμοδιότητα του οποίου ανήκουν : οι διορισμοί των επικεφαλής της δικαστικής εξουσίας, των έξη στελεχών του κλήρου που αποτελούν το ήμισυ του πανίσχυρου 12 μελούς Συμβουλίου των Φρουρών που έχει δικαίωμα αρνησικυρίας σε κάθε νομοσχέδιο που περνάει από το Ιρανικό Κοινοβούλιο σχετικά με το αν συνάδει με τον Ισλαμικό Νόμο, των επικεφαλής όλων των σωμάτων των ενόπλων δυνάμεων, του επικεφαλής της Προσευχής της Παρασκευής μια σημαντικότατη λειτουργία. Ο Ανώτατος Ηγέτης είναι επίσης αρμόδιος για την επικύρωση της εκλογής του Προέδρου της Ισλαμικής Δημοκρατίας, αρχηγού της εκτελεστικής εξουσίας που εκλέγεται άμεσα κάθε τέσσερα χρόνια από το λαό. Βεβαίως οι υποψήφιοι για το αξίωμα πριν εκτεθούν στη λαϊκή ετυμηγορία αξιολογούνται και εγκρίνεται η συμμετοχή τους από το ανωτέρω Συμβούλιο των Φρουρών με ιδιαίτερα αυστηρά κριτήρια σταδιοδρομίας και διαπιστευτήρια θεολογικών σπουδών. Σε γενικές γραμμές ο Ηγέτης έχει τον τελευταίο λόγο σε κάθε σοβαρό θέμα εσωτερικής και εξωτερικής πολιτικής, ιδιαίτερα στη χάραξη της στρατηγικής σχετικά με το ευαίσθητο και επίμαχο πυρηνικό θέμα και η κατά καιρούς ανακοίνωση της επιθυμίας η άποψής του ισοδυναμεί με αναγκαστικό νόμο ως προς την ακολουθητέα κατεύθυνση. Εκλέγεται δια βίου από το Συμβούλιο των Σοφών ( κατωτέρω) Η εκτελεστική εξουσία ασκείται σύμφωνα με το Ιρανικό Σύνταγμα από τον Πρόεδρο ( στην παρούσα από τον Αύγουστο του 2013 ο Hassan Rouhani) που ηγείται της Κυβέρνησης, τα μέλη της οποίας προτείνονται από τον Πρόεδρο και επικυρώνονται από το Κοινοβούλιο. Οι αρμοδιότητες και ευθύνες του Προέδρου περιλαμβάνουν την εφαρμογή του Συντάγματος, την άσκηση του κυβερνητικού έργου, εκτός των τομέων που επιφυλάσσονται για τον Ανώτατο Ηγέτη, τον διορισμό και επίβλεψη των μελών του Υπουργικού Συμβουλίου, την προπαρασκευή, προώθηση και εισήγηση νομοσχεδίων στο Κοινοβούλιο. Αξιομνημόνευτα και τα τρία ελεγκτικά και πανίσχυρα εποπτικά όργανα του ιρανικού συμπλέγματος εξουσιών το καθένα με την αποστολή του: 3

4 Το Συμβούλιο των Σοφών ( Assembly Experts) : Επιφορτισμένο με αποφασιστική αρμοδιότητα σχετικά με την εκλογή η αναπλήρωση ( σε περίπτωση θανάτου ) του Ανωτάτου Ηγέτη, τον οποίο και επιτηρεί διακριτικά στις λειτουργίες του. Αποτελείται από 88 καταρτισμένους θεολόγους που εκλέγονται ανά περιφέρεια με άμεση εκλογή από το λαό για θητεία 8 ετών. στην διάρκεια των οποίων υποχρεούνται από το Σύνταγμα να συνεδριάζουν τουλάχιστον κάθε 6 μήνες για 2 ημέρες. Το Συμβούλιο της Ορθότητας ( Expediency Council ) είναι ένα συμβουλευτικό όργανο του Ανώτατου Ηγέτη με ιδιαίτερη επιρροή που περιλαμβάνει τους επικεφαλής των τριών επιμέρους εξουσιών, τα κληρικά στελέχη του Συμβουλίου των Φρουρών ( κατωτέρω) και διάφορα άλλα μέλη που διορίζονται από τον Ηγέτη για θητεία τριών ετών, ενίοτε δε κυβερνητικά και κοινοβουλευτικά στελέχη, όταν θίγονται θέματα αρμοδιότητάς τους. Επιλύει σε τελευταίο και αποφασιστικό βαθμό διαφωνίες που ανακύπτουν στην λειτουργία των θεσμών μεταξύ Κοινοβουλίου και Συμβουλίου των Φρουρών (Συνταγματικού Συμβουλίου). Το Συμβούλιο των Φρουρών ( Guardian Council of the Constitution) αποτελείται από 12 επιφανείς νομομαθείς, έξη εκ των οποίων κληρικοί που διορίζονται από τον Ανώτατο Ηγέτη με τους υπόλοιπους χωρίς κληρική ιδιότητα να εκλέγονται από το Κοινοβούλιο. Το εν λόγω πανίσχυρο Συμβούλιο επιτελεί στην ουσία λειτουργίες Συνταγματικού Συμβουλίου, καθώς ερμηνεύοντας το Σύνταγμα σε συνδυασμό με τον Ισλαμικό Νόμο ( sharia) έχει βέτο αρνησικυρίας σε νόμους που εγκρίνει το Κοινοβούλιο και κατά την εκτίμησή του αντίκεινται στον Ισλαμικό Νόμο, παραπέμποντας τους για επανεξέταση και αναπροσαρμογή. Την ίδια εξουσία έχει και στην αποδοχή απόρριψη υποψηφίων για τις Κοινοβουλευτικές και Προεδρικές εκλογές αλλά και για το Συμβούλιο των Σοφών, στο πλαίσιο των οποίων διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην εξάλειψη οποιουδήποτε μεταρρυθμιστικού στοιχείου. 4. Νομοθετική εξουσία : Ασκείται από το Ιρανικό Κοινοβούλιο ( Islamic Consultative Assembly of Majlis), συγκροτούμενο από 290 βουλευτές που εκλέγονται με άμεση ψηφοφορία από τον λαό για τέσσερα χρόνια, επιφορτισμένοι με τα συνήθη καθήκοντα κάθε σύγχρονου δημοκρατικού κοινοβουλίου. Παρατίθενται πίνακες αποτελεσμάτων τελευταίων Προεδρικών και Κοινοβουλευτικών εκλογών για την καλύτερη παρατήρηση των κυριαρχούντων πολιτικών κομμάτων και σχηματισμών Iranian presidential election, 2013 Candidate Party Votes % Hassan Rouhani Moderation and Development Party 18,613, Mohammad Bagher Ghalibaf Society of Engineers 6,077, Saeed Jalili Revolutionary Stability 4,168, Mohsen Rezaee Development and Justice Party 3,884, Ali Akbar Velayati Islamic Coalition 2,268, Mohammad Gharazi Independent 446, Valid votes 35,458, Blank or invalid votes 1,245, Total votes cast 36,704, Registered voters/turnout 50,483, Sources: Ministry of Interior of Iran More info: Iranian presidential election,

5 Summary of the 2 March and 4 May 2012 Islamic Consultative Assembly election results Parties and coalitions Votes % Seats % +/ United Front of Conservatives % 3 Front of Islamic Revolution Stability % 7 People's Voice % +19 Conservatives 19,087, % Monotheism and Justice Party % 27 Insight and Islamic Awakening Front 5 1.7% +4 Total Conservatives % 13 Democratic Coalition of Reformists % +19 Reformists Labour Coalition % +1 11,451, % Moderate Reformists 4 1.3% +4 Total Reformists % +24 Armenians 5 1.7% +3 Religious Minorities Assyrian and Chaldean (Catholic) 634, % 4 1.3% +3 Jewish 3 1.1% +2 5

6 Zoroastrian 2 0.6% +1 Total Religious Minorities % +9 Independents 799, % % 20 Total parliamentary seats % ±0 Overall Statistics Registered voters 32,469,937 Valid votes 31,972,190 (98.4%) Invalid votes 497,747 (1.6%) Domestic turnout 66.4% Sources: Ministry of Interior 5. Εξωτερικές σχέσεις 5.1 Ιράν - Ευρωπαϊκή Ένωση Από τα τέλη του 2006 μέχρι σήμερα οι αλλεπάλληλες κλιμακούμενες οικονομικές κυρώσεις εναντίον του Ιράν από Η.Ε, ΗΠΑ και Ε.Ε κυριαρχούν και επηρεάζουν δυσμενώς τις εμπορικές ροές μεταξύ Ε.Ε (27) και Ιράν με αξιοσημείωτη μείωση των κοινοτικών εξαγωγών από το 2011 και εντεύθεν και δραματική συρρίκνωση των εισαγωγικών ροών από το Ιράν, κυρίως λόγω της πλήρους αποδυνάμωσης των παραγγελιών αργού πετρελαίου από κορυφαίες ευρωπαϊκές χώρες, διαχρονικούς πελάτες του Ιράν,μεταξύ των οποίων και η χώρα μας ( βλ. Στατιστικό Παράρτημα, Πίνακες 1&2). Η θεαματική αυτή πτωτική τροχιά φαίνεται προς το παρόν τουλάχιστον στο πλαίσιο και της από σε ισχύ GIA, δυναμική της οποίας που παρατάθηκε μέχρι 24 Νοεμβρίου τ.ε. να αναχαιτίζεται κατά το τρέχον οικονομικό έτος. Σύμφωνα με πλέον πρόσφατα στοιχεία Eurostat κατά το πρώτο 5μηνο του 2014 η αξία του συνολικού όγκου των διμερών ανταλλαγών Ε.Ε 27-Ιράν αποτιμήθηκε σε 2,8 δις Ευρώ, αυξημένος κατά 5% σε σχέση μα αντίστοιχο διάστημα 2013, με τις κοινοτικές εξαγωγές στις οποίες πρωταγωνιστεί η Γερμανία με άξιους συμπαραστάτες Ιταλία και Ολλανδία να καταγράφουν ως προς την αξία τους σε σχέση με πρώτο 5μηνο 2013 αύξηση της τάξης του 4% φθάνοντας τα 2,31 δις ευρώ και τις εισαγωγικές ροές από το Ιράν να συνεχίζουν να κινούνται στα συνήθη μετά κυρώσεων χαμηλά επίπεδα των 386 εκατ. ευρώ, αυξημένες όμως κατά 11%. Επισημαίνεται ότι οι κλιμακούμενες μέχρι τουλάχιστον τις οικονομικές κυρώσεις έπλητταν και συνεχίζουν να πλήττουν και τομείς που δεν άπτονται του πυρήνα του νομοθετικού πλέγματος των μέτρων αυτών, κυρίως λόγω της προϊούσας διεθνούς χρηματοπιστωτικής απομόνωσης των ιρανικών τραπεζών με τις οποίες όλο και λιγότερες ευρωπαϊκές τράπεζες αναλαμβάνουν το ρίσκο να συνεργασθούν ανεξαρτήτως τομέα εμπορικής συναλλαγής. 6

7 Παρατηρείται επίσης τα τελευταία χρόνια εξαιτίας των κυρώσεων η σταδιακή απομάκρυνση των μεγάλων ευρωπαϊκών εμπορικών-βιομηχανικών, επενδυτικών, ενεργειακών -κατασκευαστικών ομίλων από την ιρανική αγορά και οικονομία και η βαθμιαία αντικατάστασή τους από μικρότερου βεληνεκούς μικρομεσαίων επιχειρηματικών μονάδων που σε αντίθεση με τους ευρύτερης εμβέλειας ομολόγους τους είναι σαφώς λιγότερο εξαρτημένοι από το αμερικανικό χρηματοπιστωτικό σύστημα. Παρά τις ανωτέρω δυσκολίες είναι αξιοσημείωτη η ετοιμότητα και προθυμία που επέδειξαν οι μεγάλοι ευρωπαϊκοί όμιλοι να επανεξετάσουν άμεσα την επανατοποθέτησή τους στην δύσκολη αλλά πολλά υποσχόμενη ιρανική αγορά αμέσως μετά την θέση σε ισχύ της GIA τον περασμένο Νοέμβριο και έκτοτε συμμετέχοντες σε πλήθος διερευνητικών επιχειρηματικών αποστολών, επισήμων επισκέψεων, αποδεικνύοντας ότι δεν επιθυμούν σε καμία περίπτωση να απαξιώσουν τα πολλαπλά εμπορικά και επενδυτικά ερείσματα που είχαν καλλιεργήσει στην προ κυρώσεων εποχή: Το ισχύον νομοθετικό πλέγμα των κυρωτικών διατάξεων εκφράζεται κατά κύριο λόγο από τους κάτωθι κοινοτικούς ρυθμιστικούς κανονισμούς : 1) Council Regulation no 267/2012 of 23 March ) Council Regulation no 1263/2012 of 21 December ) Council Regulation no 42/2014 of 20 January 2014 ( partial lift of sanctions) valid till 24 November 2014 Επίσης σε Στατ. Παρ. βλ. υπό στοιχεία Πίνακες 3&4 που συνετάγησαν μερίμνη Γρ. κ. Γ.Γρ.ΔΟΣ & ΑΣ συνοπτική και εύχρηστη αποτύπωση επικαιροποιημένου σκηνικού δράσης που έχει διαμορφωθεί από μερική άρση κυρώσεων σε ισχύ τουλάχιστον μέχρι για τομείς συνεργασίας και ελληνικές επιχειρήσεις. 5.2 Συμμετοχή Ιράν σε Διεθνείς Οργανισμούς International organization participation: CICA, CP, D-8, ECO, FAO, G-15, G-24, G-77, IAEA, IBRD, ICAO, ICC ( national committees), ICRM, IDA, IDB, IFAD, IFC, IFRCS, IHO, ILO, IMF, IMO, IMSO, Interpol, IOC, IOM, IPU, ISO, ITSO, ITU, MIGA, NAM, OIC, OPCW, OPEC, PCA, SAARC (observer), SCO (observer), UN, UNAMID, UNCTAD, UNESCO, UNHCR, UNIDO, UNITAR, UNWTO, UPU, WCO, WFTU (NGOs), WHO, WIPO, WMO, WTO ( observer) 5.3 Διμερείς Συμφωνίες οικονομικού περιεχομένου βλ. Στατ. Παρ. Διμερείς Συμφωνίες Ιράν περί αμοιβαίας προώθησης των Επενδύσεων και Διμερείς Συμφωνίες για την αποφυγή διπλής φορολογίας Μέσα μαζικής ενημέρωσης Σύμφωνα με το άρθρο 175 του Ιρανικού Συντάγματος η ελευθερία της έκφρασης και διάχυσης των ιδεών στα έντυπα μέσα, στην τηλεόραση και το ραδιόφωνο πρέπει να διασφαλίζονται σε συνάρτηση πάντοτε με τα κρατούντα ισλαμικά ιδεολογικο-θρησκευτικά πρότυπα και το εθνικό συμφέρον. Επομένως όλα τα ΜΜΕ ιδιωτικά και κρατικά υπόκεινται σε αυστηρή λογοκρισία, ενώ η διαδικτυακή πρόσβαση σε απαγορευμένους ιστότοπους καθίσταται δυνατή μόνο μέσω ισχυρών φίλτρων που απαξιώνονται σχετικά γρήγορα από την σχετική αστυνομική μονάδα του κυβερνοχώρου για να αντικατασταθούν βέβαια επίσης γρήγορα από την ευρηματική ιρανική νεολαία από άλλα. Αρμόδιο για τον γραπτό τύπο όργανο αποτελεί ειδικό δικαστήριο που επιβλέπει, αναστέλλει λειτουργίες, ακυρώνει άδειες κυκλοφορίας κλπ. Οι περισσότερες ιρανικές εφημερίδες εκδίδονται και κυκλοφορούν στα φαρσί,αλλά υπάρχουν και αρκετά αγγλόφωνα έντυπα, που καταγράφουν βέβαια την μεγαλύτερη κυκλοφορία τους στην ιρανική πρωτεύουσα Οι δημοφλιέστερες καθημερινές και εβδομαδιαίες περσόφωνες : Ettelaat, Kayhan, Resalat, ενώ αγγλόφωνες οι Tehran Times, Iran Daily, Iran News. O σημαντικότερος όμιλος ΜΜΕ στο Ιράν είναι ο Islamic Republic of Irna Broadcasting ( IRIB). Υπάρχουν βέβαια και αρκετές ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές που απαιτούν βέβαια την εγκατάσταση ειδικής δορυφορικής κεραίας που συχνά γίνονται στόχος επιδρομών της αρμόδιας αστυνομικής μονάδας, ενώ άλλος τρόπος παρακώλυσης παρακολούθησης η παρεμβολή ισχυρών παρασίτων που εκτιμάται ότι συνεισφέρει καθοριστικά και στην ραγδαία αύξηση των καρκινοπαθών τα τελευταία χρόνια. Στις μεγάλες πόλεις, όπως Τεχεράνη, το ποσοστό των κατοίκων που παρακολουθούν δορυφορικά προγράμματα κυμαίνεται στο 80-90%, ενώ στην υπόλοιπη επικράτεια μόλις στο 30% 7

8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΙΡΑΝ 1.Γενική παρουσίαση ( Σημαντικότεροι σταθμοί στο οικονομικό έτος ) A : Οι προεδρικές εκλογες της 14ης Ιουνίου 2013 Πρώτες αντιδράσεις, προσδοκίες, προκλήσεις, προτεραιότητες Η καθαρή επικράτηση του φερόμενου ως μετριοπαθούς κ.hassan Rouhani στις Προεδρικές εκλογές της 14 ης Ιουνίου του προηγούμενου χρόνου καλλιέργησαν ελπίδες και προσδοκίες σε όλα τα στρώματα της ιρανικής κοινωνίας για μια περισσότερο ισορροπημένη μετριοπαθή και εποικοδομητική προσέγγιση της χώρας με την διεθνή κοινότητα, ούτως ώστε να δρομολογηθεί σταδιακά η πολυπόθητη διαδικασία άμβλυνσης η και σε περισσότερο μακροχρόνιο ορίζοντα άρσης των ασφυκτικών και συνεχώς κλιμακούμενων εις βάρος της χώρας διεθνών οικονομικών κυρώσεων, που έχουν πλήξει καθοριστικά την εγχώρια οικονομία αλλά και την καθημερινότητα και το επίπεδο διαβίωσης πλέον των θεωρητικώς μη στοχευόμενων από τις κυρώσεις ιρανών πολιτών. Παρά τα πρώτα ενθαρρυντικά σημάδια που εκδηλώθηκαν τις πρώτες ημέρες μετά τις εκλογές με το ιρανικό ριάλι να κερδίζει έδαφος έναντι του δολλαρίου, ήταν ο ίδιος ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος που έσπευσε να επισημάνει ότι η ανάκαμψη της πολύπαθης εγχώριας οικονομίας δεν θα συντελεσθεί εν μιά νυκτί και ότι ο ιρανικός λαός πρέπει να επιδείξει υπομονή και μα μετριάσει τις δικαιολογημένα αυξημένες προσδοκίες του. Αμέσως μετά την ορκωμοσία του στις αρχές περασμένου Αυγούστου ο τότε νέος Πρόεδρο με το επίσης νεοπαγές κυβερνητικό του επιτελείο κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν εξαιρετικά σημαντικές προκλήσεις κληροδοτημένες από την απερχόμενη κυβέρνηση : μια οικονομία σε ύφεση με αρνητικό αναπτυξιακό πρόσημο ένα καλπάζοντα πληθωρισμό που τρέχει με ρυθμό 36%( επίσημα) με το οικονομικό επιτελείο του κ.rouhani να τοποθετεί τον δείκτη στο 43% με τις τιμές των τροφίμων να έχουν απογειωθεί στο 60% την ανεργία, ιδιαίτερα σε νεανικές ηλικίες που αποτελούν τα 2/3 του πληθυσμού να προσεγγίζει το 40% μια πλήρως αποδυναμωμένη και ανενεργό βιομηχανική παραγωγική βάση δραστικά μειωμένες εισροές των ζωτικών πετρελαϊκών εσόδων, κατά 65% περίπου έλλειψη ξένου συναλλάγματος που έχει οδηγήσει σωρευτικά από την αρχή του προηγούμενου χρόνου σε υποτίμηση του εθνικού νομίσματος κατά 80% ένα τραπεζικό σύστημα σε κρίσιμη κατάσταση που απιτεί για να ορθοποδήσει σε πρώτη φάση τονωτική ένεση ύψους 40 δις$ Με την συμπλήρωση του πρώτου διμήνου από της αναλήψεως των καθηκόντων της, η νέα κυβέρνηση του κ Rouhani είχε ήδη αναμφισβήτητα εμπνεύσει κλίμα συγκρατημένης αισιοδοξίας στην ιρανική κοινωνία και είχε συσσωρεύσει θετικές προσδοκίες. που θα έπρεπε όμως σταδιακά να αρχίσουν να υλοποιούνται σε συγκεκριμένες πολιτικές και απτά μέτρα για την αναστροφή της αρνητικής οικονομικής κατάστασης και την βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, καθώς η εύλογη πίστωση χρόνου που προσφέρεται σε μια νέα Κυβέρνηση, στην συγκεκριμένη πιεστική συγκυρία δεν είναι απεριόριστη. Σύμφωνα με κορυφαίους οικονομικούς συμβούλους του Προέδρου Ροχανί οι σημαντικότερες μεταρρυθμιστικές παρεμβάσεις επιχειρήθηκαν σε τέσσερις κύριους τομείς -άξονες: -την ρύθμιση της συναλλαγματικής αγοράς - την διευθέτηση των ιδιαιτεροτήτων που έχουν προκύψει σχετικά με την υλοποίηση της δεύτερης φάσης του Subsidy Act, φιλόδοξου προγράμματος της προηγούμενης Κυβέρνησης περί σταδιακής καταργήσεως κρατικών επιδοτήσεων σε βασικά καταναλωτικά αγαθά προς όφελος ασθενέστερων κοινωνικών ομάδων, αλλά και του ευρύτερου βιομηχανικού συμπλέγματος - την αναδιαμόρφωση και εκ νέου λειτουργικότερη ενεργοποίηση της διαδικασίας των ιδιωτικοποιήσεων - την εξυγίανση και εξορθολογισμό του χειμάζοντος τραπεζικού συστήματος. 8

9 Β: Η Συμφωνία της Γενεύης. ( General Interim Agreement: GIA) 24 Νοεμβρίου Εισαγωγικά Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η από Συμφωνία της Γενεύης αποτέλεσε ένα σημαντικό πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση της σταδιακής άρσης της απομόνωσης του Ιράν από το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα, της χαλάρωσης του ασφυκτικού κλοιού των μέχρι σήμερα κλιμακουμένων κυρώσεων, που παρέλυσαν την εγχώρια οικονομία, αλλά και της επαναξιολόγησης και αποτελεσματικής αξιοποίησης των σημαντικών προοπτικών εμπορικής και επενδυτικής δραστηριοποίησης των ευρωπαϊκών ( και ελληνικών ) επιχειρηματικών συμφερόντων στην ιρανική οικονομία και αγορά. 2. Τι άλλαξε, τι διευκολύνθηκε Η μερική άρση των κυρώσεων απελευθέρωσε θεωρητικά και ως ένα σημείο διευκόλυνε την εμπορική και χρηματοπιστωτική δραστηριότητα σε διάφορους νευραλγικούς τόσο για το Ιράν όσο και για τα ευρωπαϊκά συμφέροντα, τομείς : εμπόριο πετροχημικών εμπόριο χρυσού και πολύτιμων λίθων απελευθέρωση τραπεζικών συναλλαγών για προμήθειες τροφίμων, φαρμακευτικών παρασκευασμάτων και ιατρικού εξοπλισμού απελευθέρωση μεταφορικών και ασφαλιστικών υπηρεσιών από ευρωπαϊκούς οίκους σε τρίτες χώρες για την προμήθεια και εισαγωγή ιρανικού αργού πετρελαίου αναζωογόνηση αυτοκινητοβιομηχανίας και αεροπλοΐας, νευραλγικών κλάδων και για τις δύο πλευρές με σημαντικότατες οικονομικές παραμέτρους Η προβλεπόμενη αύξηση του μέχρι σήμερα ελάχιστου ποσού εμπορικών συναλλαγών με το Ιράν, πέραν του οποίου απαιτείται έγκριση της εκάστοτε αρμόδιας οικονομικής διοικητικής αρχής του κράτους μέλους της ευρωπαϊκής επιχείρησης, σκόπευε να προσδώσει νέα δυναμική σε πλήθος συναλλαγών που κυμαίνονται σε αυτά τα μικρομεσαία επίπεδα και αποτελούν την ραχοκοκαλιά των διμερών εμπορικών ροών προς το Ιράν πολλών κρατών μελών, συμπεριλαμβανομένης και της δικής μας. 3.. Κρίσιμο σημείο: Η αντίδραση των ευρωπαϊκών τραπεζών. Ο αμερικανικός παράγοντας Κομβικής σημασίας ζήτημα αποτέλεσε και αποτελεί η αντίδραση του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού συστήματος και ο βαθμός συμμόρφωσης με τις νέες οδηγίες και πολιτικές που θα δρομολογηθούν μετά και με αφορμή την Γενεύη. Υπάρχει διάχυτη η αίσθηση τουλάχιστον σε εδώ υπηρετούντες ομολόγους κρατών μελών Ε.Ε,ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες ακόμη και μετά τις νέες εξελίξεις, εφόσον δεν λάβουν συγκεκριμένο και καθαρό πράσινο φως από τις αρμόδιες οικονομικές και νομισματικές αρχές της Αμερικανικής Διοίκησης ( κάτι που η Ουάσιγκτον δεν θα σπεύσει να κάνει αν δεν της ζητηθεί και μάλιστα με εμφατικό τρόπο), θα συνεχίσουν εν πολλοίς να τηρούν την μέχρι τώρα επιφυλακτική τους στάση απέναντι σε κάθε εξυπηρέτηση διατραπεζικών συναλλαγών, οποία σχετίζεται με το Ιράν, ακόμη και εκτός του πλέγματος των κυρώσεων, καθώς ο βαθμός διάδρασης και αλληλεξάρτησης με το αμερικανικό χρηματοπιστωτικό σύστημα σίγουρα είναι αυξημένης σπουδαιότητας από την εξυπηρέτηση ορισμένων περιορισμένου βεληνεκούς (τουλάχιστον στην αρχή) συναλλαγών. Διαφαίνεται επίσης σαφής ο κίνδυνος, όπως η Ουάσιγκτον, αποτελεσματικότερα προετοιμασμένη και έχοντας ήδη κινητοποιήσει το χρηματοπιστωτικό της οπλοστάσιο, τους ενεργειακούς ομίλους με τους εργοληπτικούς βραχίονές τους, να βρεθεί αρκετά βήματα μπροστά από τα ευρωπαϊκά επιχειρηματικά και επενδυτικά συμφέροντα. 9

10 Γ. Η πορεία των πυρηνικών διαπραγματεύσεων. Τετράμηνη παράταση GIA μέχρι 24 Νοεμβρίου Οι αναμενόμενες επιπτώσεις στην εγχώρια οικονομία. Οι πυρηνικές συνομιλίες μεταξύ του Ιράν και των διεθνών συνομιλητών του εισήλθαν στο κρισιμότερο στάδιο μετά την έλευση του νέου ιρανικού έτους 21 Μαρτίου Ο 4ος γύρος στην Βιέννη στα μέσα περασμένου Μαΐου κατέδειξε ότι η διαμόρφωση μιας ολοκληρωμένης τελικής συμφωνίας θα εξελιχθεί σε μια επίπονη και χρονοβόρα διαδικασία. Η περιορισμένη μέχρι στιγμής επιτυχία και σύγκλιση απόψεων εστιάζεται σε οργανωτικής κυρίως φύσεως θέματα με τις δύο πλευρές να απέχουν ακόμη σημαντικά σε καίρια βασικά θέματα. Επομένως κατέστη αναπότρεπτη η προσφυγή σε παράταση της GIA για περαιτέρω 6 μήνες μετά την 20 Ιουλίου τ.ε. Όπως λοιπόν αναμενόταν οι δύο πλευρές κατέληξαν στις 18 Ιουλίου στην παράταση για ένα επιπλέον τετράμηνο ( έως 24 Νοεμβρίου 2014 ) της Ε νδιάμεσης Συμφωνίας της Γενεύης στις 24 Νοεμβρίου 2013, οποία είχε αρχίσει να υλοποιείται από 20ης Ιανουαρίου τ.ε. Οι δύο πλευρές θα επαναρχίσουν συνομιλίες εντός ερχομένου Σεπτεμβρίου με κύριες και εξαιρετικά δυσεπίλυτες ακόμα διαφωνίες σε ζωτικά θέματα. Μια βαθύτερη εξέταση στα τεκταινόμενα της εγχώριας οικονομίας οδηγεί στην εκτίμηση, ότι η συμφωνηθείσα παράταση έστω και για λίγους μήνες της αβεβαιότητας και μάλιστα χωρίς καμία ουσιαστική περαιτέρω αποκλιμάκωση των κυρώσεων, ο βασικός κορμός των οποίων παραμένει σε ισχύ, δεν αναμένεται να βελτιώσει αισθητά και άμεσα την παρούσα κατάσταση. Η εξωτερική εμπορική δραστηριότητα θα συνεχίσει να ασφυκτιά και να μην προσφέρει το μερίδιο που της αναλογεί στην απεξάρτηση της εγχώριας οικονομίας από τις πετρελαϊκές εξαγωγικές ροές, η οποιαδήποτε αναπτυξιακή δυναμική θα παραμείνει στατική, ο δείκτης της ανεργίας θα συνεχίσει να διαγράφει την μόνιμα ανοδική του τροχιά, καθώς νέοι απόφοιτοι των ιρανικών πανεπιστημίων θα εισέρχονται κάθε χρόνο ως υποψήφιοι στην αγορά εργασίας, ενώ η αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών θα συνεχίσει να συρρικνώνεται, ενόψει πληθωριστικών πιέσεων που παρά την επιτυχημένη απόδοση της κυβερνητικής πολιτικής το τελευταίο διάστημα, αναμένεται να εμφανισθούν λόγω ενδεχόμενης υποτίμησης του εθνικού νομίσματος και των πρόσφατων ανατιμήσεων στις βασικές ενεργειακές παροχές. Σε καθαρά οικονομικούς όρους, η ιρανική πλευρά έχει κάθε συμφέρον να φθάσει σε ολοκληρωμένη συμφωνία για το πυρηνικό της πρόγραμμα, επί της οποίας θα εδράσει όλο το οικοδόμημα της περαιτέρω αναπτυξιακής της πορείας. Επιπλέον ο χρόνος δεν είναι με το μέρος του Ιράν, καθώς συνεχίζει να αιμορραγεί από την απώλεια σημαντικότατου μεριδίου πετρελαϊκών εσόδων αξίας πολλών δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων, που υπερβαίνει κατά κράτος οποιαδήποτε περιθωριακή και περισσότερο συμβολική απελευθέρωση κάποιων παγωμένων λογαριασμών. Ο Πρόεδρος Rouhani, που από τον περασμένο Αύγουστο προσπαθεί να τοποθετήσει την εγχώρια οικονομία σταθερά σε τροχιά εκσυγχρονισμού και αναπτυξιακής προοπτικής,αντιλαμβάνεται πλήρως ότι παρά τις εξαγγελίες του για επιστροφή σε αναπτυξιακούς ρυθμούς στο τρέχον οικονομικό έτος, χωρίς επίτευξη ολοκληρωμένης πυρηνικής συμφωνίας, όλες οι στοχεύσεις του θα παραμείνουν στο επίπεδο των καλών προθέσεων.δυο παράμετροι δεν πρέπει ποτέ να αμφισβητούνται : α) Η ιρανική οικονομία διαθέτει το δυναμικό και την υποδομή να επιστρέψει σε τροχιά σταθερής οικονομικής ανάπτυξης, εφόσον βεβαίως υπάρξει αίσια έκβαση στο ζήτημα των πυρηνικών συνομιλιών με την υπογραφή ολοκληρωμένης συμφωνίας και ολικής άρσης των κυρώσεων. β) Η απόφαση για τη πορεία που θα ακολουθήσει τελικώς το Ιράν στο επίμαχο πυρηνικό ζήτημα είναι καθαρά πολιτική και ανήκει στον Ανώτατο Θρησκευτικό Ηγέτη και στο στενό εκείνο περιβάλλον που τον επηρεάζει, που δεν σκέπτεται πάντοτε με καθαρά μακροοικονομικά κριτήρια και ενδεχομένως συνδέεται στενά με ευρύτερα οικονομικά συμφέροντα που εξακολουθούν επί σειρά ετών να ευημερούν υπό το καθεστώς των κυρώσεων και δεν σπεύδουν να υπερθεματίσουν για την μερική η ολική τους άρση..η πορεία υλοποίησης της Geneva Interim Agreement( GIA) Από την 20 Ιανουαρίου 2014, ημέρα θέσης σε ισχύ της GIA, μέχρι συντάξεως του παρόντος έχουν ήδη πραγματοποιηθεί με επιτυχία και οι οκτώ προβλεπόμενες μέχρι και 20ης Ιουλίου 2014 μεταφορές μικρού μέρους εκ των "παγωμένων" χρηματικών πόρων του Ιράν από πώληση αργού πετρελαίου, συνολικού ύψους 4,2 δισ$. 10

11 Το εσωτερικό οικονομικό μέτωπο με μιά ματιά Κυβερνητική εξαγγελία για νέο φιλόδοξο μεταρρυθμιστικό -αναπτυξιακό πρόγραμμα. Επιτυχία πλήρως εξαρτημένη από αίσια έκβαση πυρηνικών συνομιλιών. Σε πρόσφατη εξαγγελία τους αρμόδιες κυβερνητικές υπηρεσίες παρουσίασαν πακέτο αναπτυξιακών μέτρων, που κατά τους ιθύνοντες πρόκειται να διασφαλίσουν την τοποθέτηση της εγχώριας οικονομίας σε ανοδική αναπτυξιακή τροχιά τα επόμενα χρόνια (επισημαίνεται ότι τελευταίες εκτιμήσεις IMF κάνουν λόγο για θετικό αναπτυξιακό πρόσημο 1,5% το 2014 και 2,3% το ) και μέσω της υποστήριξης του εγχώριου αγροβιομηχανικού συμπλέγματος σε νευραλγικούς τομείς και την εντεύθεν δραστική αύξηση των μη πετρελαϊκών εξαγωγών σε συνδυασμό με την βελτίωση του επενδυτικού κλίματος και την προσέλκυση ζωτικού ξένου επενδυτικού κεφαλαίου αλλά και το ουσιαστικό άνοιγμα της χώρας στο ευρύ διεθνές τουριστικό κοινό. Επισημαίνεται ο κομβικός ρόλος που αποδίδει παρούσα διοίκηση στην αποδοτικότητα και περαιτέρω αναβάθμιση της νευραλγικής αυτής εξαγωγικής κατηγορίας των μη πετρελαϊκών εξαγωγών προς επίτευξη της μεγαλύτερης δυνατής διαφοροποίησης του εθνικού εξαγωγικού χαρτοφυλακίου και την σταδιακή απεξάρτηση της εγχώριας οικονομίας από τα πετρελαϊκά έσοδα. Οι θετικές εξαγωγικές επιδόσεις αυτής της κατηγορίας που τα τελευταία χρόνια έχουν σχεδόν διπλασιασθεί,προσεγγίζοντας πλέον τα 50- δις $ σε ετήσιο επίπεδο θα αποβούν καθοριστικές και για την σταδιακή υλοποίηση του δόγματος της " resistance economy", που εξαγγέλθηκε στις 19 Φεβρουαρίου από τον ίδιο τον Ανώτατο Ηγέτη, καλώντας για μια γενικότερη αξιοποίηση στο μέγιστο δυνατό βαθμό των εγχώριων δυνατοτήτων σε πόρους, τεχνολογίες και ανθρώπινο δυναμικό με απώτερο "ιδανικό " στόχο την πλήρη αυτάρκεια της χώρας. Ανωτέρω κυβερνητικές πρωτοβουλίες καθ'όλα αξιέπαινες και ενδεικτικές της ορθής αντίληψης του οικονομικού επιτελείου για την ακολουθητέα πολιτική ανάκαμψης, συναρτώνται σε μεγάλο βαθμό ως προς την επιτυχή και έγκαιρη υλοποίησή τους με την θετική έκβαση των πυρηνικών συνομιλιών, την υπογραφή ολοκληρωμένης συμφωνίας για το πυρηνικό ζήτημα και την πλήρη έστω και σταδιακή άρση του συνολικού πλέγματος των κυρώσεων. 2. Βασικά Οικονομικά μεγέθη υπό μορφή Πίνακα Table - Macroeconomic Indicators of Iran Indicators Economy growth 2.1% -5.4% 1.089% GDP* $247.4 bn $218.9 bn $362 bn GDP per capita* $3,253 $2,840 $4,639 Inflation official (unofficial)** 31.5% (35.8%) 32.6% 4 (42%) 21.1% Liquidity* $180.6 bn $214.3 bn Liquidity growth* 25.7% 18.6% FDI* $3.817 bn $3.873 bn Population (million)** Active work force (out of the total population)** 37.7% 35.6%* Unemployment official (Unofficial)** 12.2% (20.6%) 12.7%(19.8%) 14.73% Oil & gas exports* $66.22 bn $75.77 bn $44.48 Non-oil export (incl. services and petrochemicals)* $26.89 bn $27.53 bn Import of commodities* $ bn $ bn Trade balance (incl. crude sales)* $ bn $ bn Budget deficit* $15.12 bn $18.6 bn Average crude price per barrel* $75.4 $82.2 Foreign debt by March 2013* $18.97 bn $22.11 bn NDF Balance by March 2013* $10.02 bn $19.76 bn $6.928 Average exchange rate (IRR/US$) $1=IRR 26,170 $1=IRR 26,170 $1=IRR 24,500 2 $1=IRR 33,000 Main Sources: *Iran Economic Magazine June 2013 ** Statistical Center of Iran (SCI) Population and employment statistics 1. Free market rate 2. Foreign exchange chamber rate 4.Inflation rate for 12- month period ending third Iranian calendar month (22 May June 2013) 11

12 3 Εξέλιξη και Ανάλυση Βασικών Οικονομικών Μεγεθών και Κλάδων εγχώριας οικονομίας 3.1 ΑΕΠ : Διάρθρωση συμμετοχή κλάδων στο ΑΕΠ : Κατά το οικονομικό έτος ο γεωργικός τομέας συνεισέφερε το 10,6%, το βιομηχανικό σύμπλεγμα το 44.5 % (εκ του οποίου το 27 % αναλογεί στη βιομηχανία πετρελαίου ) και οι υπηρεσίες το 44,9%. Οι αντίστοιχες επιδόσεις για το προηγούμενο οικονομικό έτος : 12%, 44,2 % και 43,8%. Σημειώνεται ότι το εγχώριο ΑΕΠ αποτιμήθηκε για το 2013 σε όρους ισοτιμίας αγοραστικής δύναμης σε 987,1 δις $ ( 18 η θέση στη σχετική παγκόσμια κατάταξη ), ενώ σε όρους συναλλαγματικής ισοτιμίας σε 411,9 δις$ (εκτιμήσεις Παγκόσμιας Τράπεζας) με ετήσιο κατά κεφαλήν : σε όρους ισοτιμίας αγοραστικής δύναμης 3.2 Γεωργία/Αγροτική παραγωγή : Σχετικά με τη σημασία του αγροτικού τομέα για την εγχώρια οικονομία επισημαίνεται ενδεικτικά ότι στη παρούσα συγκυρία οι αγροτικές δραστηριότητες καλύπτουν το 13 % του εγχώριου ΑΕΠ, απορροφούν το 20% του εγχώριου εργατικού δυναμικού, τα δε προϊόντα τους αναλογούν στο 23% των μη πετρελαϊκών εξαγωγών, στο 82% των εγχωρίως καταναλισκομένων τροφίμων και στο 90% των πρώτων υλών που αξιοποιούνται εγχωρίως από τις βιομηχανίες επεξεργασίας τροφίμων. Σε επίπεδο κρατικής υποστήριξης επισημαίνεται η δραστηριότητα της εξειδικευμένης Κρατική Αγροτική Τράπεζα ( Keshavarzi Bank), η οποία σε συνεργασία με λοιπές εμπορικές τράπεζας διαθέτουν κάθε χρόνο σημαντικές πιστωτικές διευκολύνσεις για την υποστήριξη του αγροτικού δυναμικό και στην ορθολογικότερη διαχείριση της διαθέσιμης καλλιεργήσιμης γης, που μέχρι σήμερα έχει αξιοποιηθεί μόλις σε ποσοστό 37% και μάλιστα όχι στο μεγαλύτερο δυνατό βαθμό, αλλά και στην υποστήριξη των εγχωρίων βιομηχανιών επεξεργασίας τροφίμων, η εύρυθμη λειτουργία των οποίων έχει αναχθεί σε κομβικό σημείο. Η χώρα παραμένει κορυφαίος παραγωγός και εξαγωγέας φιστικιών, χαβιαριού και γαρίδας. Η εδαφική διαμόρφωση και οι κλιματολογικές συνθήκες ευνοούν τη καλλιέργεια καπνών, τσαγιού σιτηρών, κριθαριού. Ο αγροτικός τομέας παραμένει ευπαθής στις δυσμενείς καιρικές μεταβολές, (όπως παρατεταμένες ξηρασίες που καθιστούν αναγκαία τη κατά καιρούς αθρόα εισαγωγή σιτηρών,κυρίως από Καναδά, Αυστραλία, Αργεντινή Η.Π.Α. και Γαλλία),στη περιβαλλοντική απαξίωση αλλά και στην υπερβολική χρήση διαθέσιμων πόρων ( π.χ. κατάχρηση αλιευτικών δραστηριοτήτων). H ιρανική επικράτεια λόγω της πολλαπλότητας των κλιματικών ζωνών και της διευρυμένης ανά περιοχή διακύμανσης των παρατηρουμένων θερμοκρασιών διαθέτει διαχρονικά το κατάλληλο υπόστρωμα για την ανάπτυξη ευρείας κλίμακας καλλιεργειών, τόσο σε νωπά φρούτα (κυρίως χουρμάδες, σύκα, ρόδια, φράουλες, βατόμουρα και σταφύλια), όσο και σε νωπά οπωροκηπευτικά (κυρίως αγγούρια, τομάτες, καρπούζια, πεπόνια, κρεμμύδια), με αποτέλεσμα η χώρα χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια να είναι σε θέση να συγκαταλέγεται σε σχέση με τις ανωτέρω κατηγορίες προϊόντων στις κορυφαίες παραγωγούς παγκοσμίως, καταγράφοντας παράλληλα πέραν της κάλυψης των εσωτερικών καταναλωτικών αναγκών και αξιόλογες εξαγωγικές επιδόσεις, ιδιαίτερα σε περιφερειακό επίπεδο ( Μ. Ανατολή, χώρες Κόλπου). 3.3 Βιομηχανία/Βιομηχανική Παραγωγή : Σύμφωνα με πλέον πρόσφατα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας του Ιράν κατά το οικονομικό έτος η απόδοση των εγχώριων επιχειρήσεων που συναπαρτίζουν το βιομηχανικό σύμπλεγμα της χώρας συρρικνώθηκε κατά 5,4 % σε σχέση με προηγούμενο οικονομικό έτος, ενώ στη τρέχουσα συγκυρία (τελευταίο τρίμηνο 2014 ) ο ρυθμός παραμένει πτωτικός αλλά με χαμηλότερη ταχύτητα στα επίπεδα του -1,60% σε ετήσιο επίπεδο ( ανάλογη περίοδος πέρυσι) Σημαντικότεροι και με ευρύτερη προοπτική αναπτυξιακής δυναμικής παραμένουν οι κλάδοι των πετροχημικών, της αυτοκινητοβιομηχανίας, της χαλυβουργίας και της φαρμακοβιομηχανίαςβιοτεχνολογίας. Όλοι αυτοί οι νευραλγικοί κλάδοι κατέγραψαν κυρίως την τελευταία διετία απομείωση της παραγωγικότητάς τους καθώς οι ασφυκτικές οικονομικές κυρώσεις ακόμη και μετά την μερική και κατά την εκτίμησή μας συμβολικού χαρακτήρα απελευθέρωσή τους από δυσχέραναν καθοριστικά την καθημερινή εμπορική και επιχειρηματική πρακτική, κυρίως μέσω της προϊούσης διεθνούς χρηματοπιστωτικής απομόνωσης της χώρας. Τελευταία όμως παρουσιάζουν σημάδια αναζωογόνησης, καθώς η διαρκής υποστήριξη και αναβάθμισή τους συγκαταλέγεται στις προτεραιότητες του κυβερνητικού επιτελείου για την σταδιακή απεξάρτηση του εξαγωγικού χαρτοφυλακίου της χώρας από τις εισροές του αργού πετρελαίου, ενώ παράλληλα αποτελούν τους κύριους τομείς ενδιαφέροντος των ευρωπαϊκών επιχειρηματικών και επενδυτικών ομίλων, που υπό το γενικότερο κλίμα αισιοδοξίας που διαμόρφωσε η Συμφωνία της Γενεύης τον περασμένο Νοέμβριο, επανακάμπτουν με ταχείς ρυθμούς, σε διερευνητικό προς το παρόν επίπεδο, για την αξιολόγηση όλων των παραμέτρων επανατοποθέτησής τους στην ιρανική αγορά και οικονομία για την αναμενόμενη μετά κυρώσεων εποχή. 12

13 3.4 Ο Τομέας της Ενέργειας. Οι τελευταίες εξελίξεις στον ενεργειακό-πετρελαϊκό τομέα. Οι προοπτικές στον χώρο του φυσικού αερίου. Παρά τις εποχιακές αυξομειώσεις στις παραγγελίες των έξη εν ενεργεία πετρελαϊκών πελατών της χώρας κατά το τελευταίο δεκάμηνο, ο συνολικός μέσος όρος των πετρελαϊκών εξαγωγικών ροών κυμάνθηκε ελαφρώς υψηλότερα από το επιτρεπόμενο από GIA ημερήσιο επίπεδο του 1 mbpd, παράμετρος που αποκαλύπτει ότι οι εν λόγω πελάτες της ιρανικής πετρελαιοβιομηχανίας ( ακόμα και η Κίνα) δεν επιθυμούν στο σημείο αυτό να δοκιμάσουν την τύχη τους υπερβαίνοντας αισθητά ( και σε σημείο που θα έκανε κάποια ουσιαστική διαφορά για την ιρανική πλευρά) την κείμενη νομοθεσία ερεθίζοντας την αμερικανική διοίκηση, μεσούσης της διαπραγματευτικής διαδικασίας. Η πολυδιαφημισμένη τον τελευταίο χρόνο πενταετής συμφωνία μηνιαίας ανταλλαγής ιρανικού πετρελαίου -ρωσικών βιομηχανικών εξοπλισμών, μηνιαίας αξίας 1,5 δις$ αποδείχθηκε τελικώς πυροτέχνημα, καθώς η ρωσική πλευρά απαξίωσε άμεσα σχετικές φιλόδοξες δηλώσεις ιρανών αξιωματούχων. Εμπειρογνώμονες της ιρανικής πλευράς υποστηρίζουν ότι η εν λόγω συμφωνία υπήρξε θνησιγενής από την σύλληψή της, καθώς η εκτέλεσή της θα προσέκρουε στην απουσία ρωσικών διυλιστηρίων πλησίον των βασικών λιμενικών εγκαταστάσεων και στην ευθεία αντίθεσή τους στο ισχύον νομοθετικό πλαίσιο των κυρώσεων από Η.Π.Α και Ε.Ε, που θα επιδείνωνε ακόμα περισσότερο την προϊούσα απομόνωση των ρωσικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και ενεργειακών ομίλων. Οι ενεργειακοί προγραμματισμοί της Ε.Ε δεν μπορούν να αγνοήσουν την δυναμική του ιρανικού φυσικού αερίου: Υπό την αίρεση της πλήρωσης δύο βασικών προϋποθέσεων, αφενός της πλήρους άρσης των υφισταμένων κυρώσεων και της διαμόρφωσης η αναβάθμισης της απαραίτητης υποδομής σε αγωγούς διέλευσης, οι ιθύνοντες της χάραξης της ευρωπαϊκής ενεργειακής πολιτικής δεν μπορούν να αγνοήσουν την σημαντική δυναμική του ιρανικού φυσικού αερίου για την ουσιαστική διαφοροποίηση των ενεργειακών προμηθευτών της Ε.Ε και την απεξάρτηση από τον ρωσικό παράγοντα, ιδιαίτερα κατόπιν της συνεχιζόμενης κρίσης στις σχέσεις Βρυξελλών-Μόσχας. Σύμφωνα με Financial Tribune, πρόσφατες ανεξάρτητες μελέτες σκοπιμότητας κατέδειξαν ότι εφόσον συντρέξουν ανωτέρω προϋποθέσεις, το Ιράν θα μπορούσε να προμηθεύει σε ετήσια βάση την Ε.Ε κατά βάση μέσω Τουρκίας με bcm από τις αρχές της δεκαετίας του Η άρση των κυρώσεων θα διευκόλυνε εξάλλου την εκ νέου ενεργοποίηση των μεγάλων διεθνών ενεργειακών ομίλων στην επίσπευση της υλοποίησης του μεγάλου αναπτυξιακού προγράμματος του τεράστιου κοιτάσματος του South Pars, κομβικής σημασίας για την ιρανική πλευρά,που βλέπει να έχει χάσει τα τελευταία χρόνια την μάχη του υγροποιημένου φυσικού αερίου στην ευρύτερη περιοχή από το δραστήριο Κατάρ, που τυγχάνει και συνιδιοκτήτης ορισμένων τμημάτων του South Pars. Ο πρόεδρος Rouhani σε παλαιότερη επικοινωνία του με ανώτατα στελέχη των ισχυρών Φρουρών της Επανάστασης παραδέχθηκε ότι οι πετρελαϊκές εξαγωγές της χώρας έπεσαν κάτω από το ψυχολογικό όριο του 1 εκατ bpd, ενώ αρμόδιοι αξιωματούχοι της Αμερικανικής Διοίκησης εκτιμούν, ότι στην παρούσα φάση σχεδόν το 50% των μηνιαίων αποδοχών της Ιρανικής Κυβέρνησης από τις διεθνείς πωλήσεις αργού πετρελαίου συσσωρεύονται παγωμένες σε ξένους τραπεζικούς λογαριασμούς, στους οποίους δεν υπάρχει πρόσβαση από ιρανικής πλευράς και δυνατότητα επαναπατρισμού. Το μέγεθος των αποδοχών αυτών εκτιμάται από τις ίδιες πηγές σε 1,5 δις $ μηνιαίως. Επισημαίνεται ότι υπό αυτές της συνθήκες τα συνολικά (παγωμένα και όντως εισρεύσαντα ) από τις πετρελαϊκές εξαγωγές σε μηνιαία βάση κατά το πρώτο ήμισυ του 2013 αποτιμήθηκαν σε 3,4 δις$, έναντι αντίστοιχων επιδόσεων 6,5 δις$ το 2012 και 8 δις$ το 2011, επομένως είναι φανερό ότι το Ιράν δεν μπορεί να επαναπατρίσει και αξιοποιήσει το 44% των πετρελαϊκών αποδοχών του. Αποτέλεσμα των αρνητικών αυτών συγκυριών και εξελίξεων είναι ότι το παραδοσιακά ισχυρό εμπορικό πλεόνασμα της χώρας έχει κατρακυλίσει από τα επίπεδα των 70 δισ$ το 2011,σε 44 δισ$ το 2012 και σε 38δις$ το Ο Υπουργός Πετρελαίου ( με παλαιά και σε γενικές γραμμές επιτυχημένη προϋπηρεσία στην ίδια θέση επί κυβερνήσεων Χαταμί : ) συνεχίζει σε κάθε ευκαιρία να εξαγγέλλει προς πάσα κατεύθυνση τις κύριες μεταρρυθμιστικές προτεραιότητες του νευραλγικού του Υπουργείου που συνοψίζονται : στην επαναφορά της παραγωγικής δυναμικότητας στα προ κυρώσεων επίπεδα, δηλ 4,2 εκατ/bpd στην επιτάχυνση της ολοκλήρωσης των μεγάλων εκκρεμών έργων υποδομής, ιδιαίτερα στο γιγαντιαίο κοίτασμα φυσικού αερίου στο South Pars στην εκ νέου προσέλκυση των μεγάλων ευρωπαϊκών ενεργειακών ομίλων στην αναβάθμιση και εκμετάλλευση των εγχώριων παραγωγικών πηγών και πόρων μέσω της διαμόρφωσης η επανενεργοποίησης ελκυστικών συμβατικών μορφών συνεργασίας ( PSA: Partnership Share Agreement) 13

14 στην χαλάρωση του σφιχτού εναγκαλισμού της εγχώριας ενεργειακής αγοράς από την δεσπόζουσα κρατική εταιρεία NIOC με εξαγγελίες για ίδρυση παράλληλων οργανισμών με διαφορετική φιλοσοφία και μεθοδολογία για πώληση πετρελαίου και παραγώγων του. Όλα αυτά φαντάζουν τουλάχιστον υπεραισιόδοξα, καθώς αναμένεται με ενδιαφέρον η σθεναρή αντίσταση των επιχειρηματικών και εμπορικών μορφωμάτων και των κατασκευαστικών -εργοληπτικών βραχιόνων που ελέγχονται από τους πανίσχυρους Φρουρούς της Επανάστασης, οποίοι ελέω Ανωτάτου Ηγέτη, μονοπωλούν παραδοσιακά τον νευραλγικό αυτό χώρο. Παράλληλα θεωρείται εξαιρετικά απίθανο κάποιοι από τους μεγάλους ευρωπαϊκούς ενεργειακούς ομίλους υπό καθεστώς κλιμακούμενων κυρώσεων να αποτολμήσουν οποιαδήποτε επενδυτική παρέμβαση στην εγχώρια αγορά, ενώ η αιμορραγία ξένου συναλλάγματος από τις κυρώσεις και ο καλπάζων πληθωρισμός καθιστούν ανώφελη την έκδοση εκ νέου των πάλαι ποτέ δημοφιλών και ελκυστικών πετρελαϊκών ομολόγων ( oil bonds). 3.5 Πληθωρισμός. Πρόκληση η διατήρηση της μέχρι τώρα καλής πορείας. Σύμφωνα με πρόσφατες ανακοινώσεις της Κεντρικής Τράπεζας, ο μέσος ετήσιος ρυθμός ανόδου των τιμών καταναλωτή κατά το χρονικό διάστημα 21 Ιουνίου Ιουνίου 2014 κυμάνθηκε στο 27,7%, έναντι επίδοσης 28, 4% που είχε καταγραφεί ένα μήνα πριν στις 21 Μαΐου Παράλληλα σύμφωνα με την ίδια πηγή ο πληθωρισμός σε στατικό ετήσιο επίπεδο ( point to point inflation) αποτιμήθηκε στα τέλη Ιουνίου στα 14,7% έναντι 17,2 % στα τέλη Μαΐου.στα 17,2%. Εν λόγω επίσημες μετρήσεις μεταφέρουν το μήνυμα ότι η αντιπληθωριστική πολιτική της Κυβέρνησης αρχίζει και καταγράφει απτά αποτελέσματα, αν αναλογισθεί κανείς ότι τον περασμένο Αύγουστο,όταν και αναλάμβανε ουσιαστικά τα ηνία της κρατικής μηχανής,ο πληθωρισμός επισήμως κυμαινόταν στα όρια του 43% και ανεπισήμως άγγιζε το κατώφλι του υπερπληθωρισμού ( 60-70%). Ηδη με πλέον πρόσφατα στοιχεία Σεπτεμβρίου 2014 ο πληθωρισμός τρέχει με ρυθμούς της τάξεως του 21% Αυτά από άποψη κυβερνητικών στοιχείων και μετρήσεων,που σημειωτέον δεν προσμετρούν ακόμη την αναπόφευκτη αρνητική δυναμική της δεύτερης φάσης TSP (Τargeted Subsidies Programme) και δεν εντυπωσιάζουν καθόλου την μεγάλη μάζα των καταναλωτών, που στενάζουν καθημερινά κάτω από το βάρος της ακρίβειας, έχοντας απολέσει σημαντικό κομμάτι της αγοραστικής τους δύναμης. Επίσης δεν πρέπει να λησμονείται ότι σε περίπτωση μη καταγραφής προόδου και επιτεύξεως συμφωνίας στις πυρηνικές συνομιλίες και άρσης των ασφυκτικών κυρώσεων, η Κυβέρνηση αργά η γρήγορα θα αναγκασθεί να προσφύγει είτε σε δανεισμό, είτε σε εκτύπωση νέου χρήματος, ενεργοποιώντας εκ νέου το πληθωριστικό ηφαίστειο. Μεγάλη λοιπόν πρόκληση για την κυβέρνηση να υπερασπισθεί το μέχρι τώρα καλό της έργο στο πληθωριστικό μέτωπο. 3.6 Αγορά Εργασίας -Ανεργία : Πρόσφατα κυβερνητικά στατιστικά αποτυπώνουν ελεγχόμενη ανεργία, η πραγματικότητα όμως είναι ζοφερή Παρά την καθομολογούμενη βελτίωση της αξιοπιστίας των κυβερνητικών στατιστικών στοιχείων επί Kυβερνήσεως Rouhani, σε ορισμένους ευαίσθητους τομείς, όπως ο δείκτης της ανεργίας, παρατηρείται ότι συνεχίζονται οι παραπειστικές τακτικές του όχι και τόσο μακρινού παρελθόντος. Οι πρόσφατες εκτιμήσεις του Iran Statistics Centre για τρέχουσα ανεργία 10,4% ξεσήκωσαν πλήθος διαμαρτυριών από κοινοβουλευτικούς παράγοντες και αναλυτές, οποίοι διερωτώνται πως είναι δυνατόν να καταγράφεται επίσημος δείκτης κάτω τουλάχιστον του 20%, όταν το 50 % του γυναικείου δυναμικού και το 30% των πανεπιστημιακών αποφοίτων είναι εκτός εργασιακού στίβου. Η ανεργία προσλαμβάνει στοιχεία εκρηκτικού κοινωνικού προβλήματος με το 43% των ιρανικών νοικοκυριών να επιβαρύνονται από ένα άνεργο μέλος, την βιομηχανική παραγωγή, με την εξαίρεση κάποιων τομέων (τρόφιμα, τσιμέντο χάλυβας, ελαφρά βιομηχανία) να μην μπορεί να ανακάμψει, την κατασκευαστική δραστηριότητα να έχει συρρικνωθεί σε εθνικό επίπεδο και το τραπεζικό σύστημα ( σε επίπεδο ιδιωτικού τομέα) να στενάζει κάτω από το βάρος της κακοδιαχείρισης και του όγκου των προβληματικών δανείων. Σύμφωνα με αρμόδιους αξιωματούχους της νέας Κυβέρνησης η χώρα σύντομα θα αντιμετωπίσει "τσουνάμι" 8,5 εκατ. ανέργων, ιδιαίτερα ανάμεσα σε νέες ηλικιακές διαστρωματώσεις, αποφοίτους Πανεπιστημίων και γυναίκες, ενώ πλέον το 43% των ιρανικών νοικοκυριών συντηρούν από ένα τουλάχιστον άνεργο μέλος. Κατόπιν σχετικής ερεύνης που δρομολογήθηκε με την ανάληψη των καθηκόντων της νέας Κυβέρνησης και ολοκληρώθηκε πρόσφατα στα πλαίσια της πλήρους αποδόμησης της "εποχής Ahmadinejad", διαψεύσθηκαν κατηγορηματικά οι εξαγγελίες της προηγούμενης διοίκησης 14

15 για δημιουργία 7,5 εκατ. θέσεων απασχόλησης κατά την προηγούμενη οκταετία,με τον σχετικό δείκτη να προσγειώνεται στα πλέον ρεαλιστικότερα επίπεδα των θέσεων εργασίας. 3.7 Εξωτερικό εμπόριο (εξελικτικά κατά διάρκεια εξεταζομένου διαστήματος) : από τις λίγες ενθαρρυντικές επιδόσεις τηρουμένων των αναλογιών Σύμφωνα με Iran Customs Administration η συνολική αξία των μη πετρελαϊκών εξαγωγών κατά τους πρώτους 6 μήνες του λήξαντος οικονομικού έτους ( 21 Μαρτίου Σεπτεμβρίου 2013) αποτιμήθηκε σε 17,9 δις $, μειωμένες κατά 13,9% (σε σχέση με την αξία) έναντι αντίστοιχου διαστήματος , επίδοση που εν μέσω κλιμακούμενων κυρώσεων αλλά και εσωτερικών διαρθρωτικών αδυναμιών θεωρείται ενθαρρυντική. Η κυβερνητική οικονομική πολιτική έχει επενδύσει πολλά στην συγκεκριμένη εξαγωγική κατηγορία για την σταδιακή απεξάρτηση της εγχώριας οικονομίας από τις πετρελαϊκές εξαγωγές και έχει καταγράψει σημαντική πρόοδο τα τελευταία χρόνια. Σημαντικότερες επιδόσεις κατεγράφησαν στους τομείς των πετροχημικών( κυρίως υγροποιημένο προπάνιο, ουρία, μεθανόλη) και σιδηρομεταλλευμάτων, μπιτουμίνας με κυριότερους προορισμούς των ιρανικών εξαγωγικών ροών σε αυτήν την κατηγορία να παραμένουν η Κίνα, το Ιράκ, τα Η.Α.Ε, το Αφγανιστάν, και η Ινδία. Εδώ οι ασιατικές χώρες απορρόφησαν την μερίδα του λέοντος ( 92,06% του συνόλου ), με την Ευρώπη στο σύνολό της να περιορίζεται στο 4,22%, καθώς το κύριο εξαγώγιμο προϊόν του Ιράν προς τις ευρωπαϊκές αγορές παραμένει με συντριπτική διαφορά το υπό κυρώσεις αργό πετρέλαιο. Κατά το ίδιο χρονικό διάστημα κατεγράφησαν συνολικές εισαγωγικές ροές αξίας 19,93 δις $,μειωμένες σε αξία κατά 25,4% έναντι αντίστοιχου διαστήματος , επίδοση που ενσωματώνει και την αυξανόμενη αρνητική δυναμική των κλιμακούμενων οικονομικών κυρώσεων και των δυσχερειών που προκαλεί στην ανάπτυξη ομαλών εμπορικών συνεργασιών η διεθνής χρηματοπιστωτική απομόνωση του Ιράν. Σημαντικότερες εμπορευματικές κατηγορίες που καταλαμβάνουν τις πρώτες θέσεις του σχετικού πίνακα αναδεικνύονται : staple commodities, όπως ρύζι, δημητριακά (κυρίως σιτάρι) ζωοτροφές από καλαμπόκι και σόγια, προϊόντα σιδήρου και χάλυβα. Κυριότεροι προμηθευτές της ιρανικής αγοράς αναδείχθηκαν : τα Η.Α.Ε, η Κίνα, η Ινδία, η Ν.Κορέα, και η Τουρκία. Οι ασιατικές χώρες απορρόφησαν το 70.45% του συνόλου με την Ευρώπη στο σύνολό της να καλύπτει ένα καθόλου ευκαταφρόνητο 27,08%, που είναι ενδεικτικό του συνεχιζόμενου παρά τις δυσκολίες ενδιαφέροντος των ευρωπαϊκών επιχειρηματικών κύκλων για την ιρανική αγορά. Σύμφωνα με διαθέσιμα στατιστικά στοιχεία της Iranian Custom Administration οι ιρανικές εξαγωγές ( πλην αργού πετρελαίου) για τους πρώτους έντεκα μήνες λήξαντος οικονομικού έτους αποτιμήθηκαν σε 37,36 δις $, μειούμενες οριακά κατά 1,5% σε σχέση με αντίστοιχο 11μηνο , επίδοση που θεωρείται ενθαρρυντική εν μέσω κλιμακούμενων οικονομικών κυρώσεων και με την Συμφωνία της Γενεύης να μην έχει ακόμα αποτυπώσει την όποια ευεργετική της επίδραση. Το σύνηθες πελατολόγιο των ιρανικών εξαγωγών, αποτελουμένων κατά κύριο λόγο από τους κλάδους πετροχημικών, συμπυκνωμάτων φυσικού αερίου, σιδηρομεταλλεύματος, δεν μεταβλήθηκε με την Κίνα, το Ιράκ, τα Η.Α.Ε, την Ινδία και το Αφγανιστάν να καταλαμβάνουν αντίστοιχα τις κορυφαίες θέσεις του σχετικού καταλόγου. Κατά το ίδιο χρονικό διάστημα η ιρανική αγορά απορρόφησε εμπορευματικές κατηγορίες προϊόντων, εξοπλισμών και υπηρεσιών αξίας 42,8 δισ$, μειωμένης κατά 12% σε σχέση με αντίστοιχο χρονικό διάστημα H σύνθεση των κυριοτέρων προμηθευτών της εγχώριας οικονομίας δεν μεταβλήθηκε με τα Η.Α.Ε ( που παραμένει κομβικό διαμετακομιστικό κέντρο για την ιρανική αγορά), την Κίνα, την Ινδία, την Νότιο Κορέα και την Τουρκία να καταλαμβάνουν αντίστοιχα τις πέντε πρώτες θέσεις της κατάταξης. Η διάρθρωση των κυριότερων εισαγομένων εμπορευματικών κατηγοριών διαμορφώθηκε ως εξής : ρύζι, σιτάρι,καλαμπόκι, οχήματα με μηχανή εσωτερικής καύσης κλπ. Νεώτερα στοιχεία για τρέχον οικονομικό έτος. Βελτιώνονται οι εξαγωγικές επιδόσεις (πλην πετρελαίου) αλλά το εμπορικό ισοζύγιο παραμένει ελλειμματικό : Σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία των αρμόδιων τελωνειακών αρχών ο συνολικός όγκος του εξωτερικού εμπορίου της χώρας (πλην αργού πετρελαίου) κατά το πρώτο εξάμηνο ( ) τρέχοντος οικονομικού έτους αποτιμήθηκε σε 49,69 δις$, 44% αυξημένος από αντίστοιχο εξάμηνο Κατά το εν λόγω χρονικό διάστημα οι ιρανικές εξαγωγές ανήλθαν σε 23,6 δις$, καταγράφοντας αυξητική τροχιά του 33,6% ενώ οι εισαγωγικές ροές αποτιμήθηκαν σε 26,2 δις $, αυξημένες κατά 20,8%. Παρατηρείται ότι παρά την ενθαρρυντική επίδοση της πολύ νευραλγικής κατηγορίας των μη πετρελαϊκών εξαγωγών, που 15

16 φαίνεται φέτος να προσεγγίζουν το άπιαστο μέχρι πριν μερικά χρόνια ετήσιο επίπεδο των 50 δις $, το εμπορικό ισοζύγιο εξακολουθεί να βαίνει ελλειμματικό επιβαρύνοντας και αυτό με τη σειρά του τα καθόλου εύρωστα συναλλαγματικά αποθεματικά της παρούσας συγκυρίας. Η κατάσταση επιδεινώνεται από τα προβλήματα που συνεχίζουν να δημιουργούν οι έστω και ελαφρώς και προσωρινώς αποκλιμακωμένες κυρώσεις στον άλλο ευαίσθητο κύριο εξαγωγικό τομέα των πετροχημικών με τούς περισσότερους διεθνείς ασφαλιστικούς ομίλους να εξακολουθούν να μην συνεργάζονται με την Iran National Petrochemical Company και τις θυγατρικές η εντεταλμένες επιχειρήσεις της. Το χρονικό διάστημα απελευθέρωσης των πετροχημικών φορτίων στο πλαίσιο της αρχικής GIA και της πρόσφατης τετράμηνης επέκτασής της δεν θεωρείται επαρκές και ασφαλές από τους μεγάλους διεθνείς ασφαλιστές. βλ Στατ.Παρ. Πίνακες από Iran Customs Adminstration Η δυναμική των συναλλαγών με Ε.Ε ( 27) Σύμφωνα με τελευταία διαθέσιμα στοιχεία Eurostat κατά τη διάρκεια του 2013 οι συνολικές κοινοτικές εξαγωγές της Ε.Ε (27) αποτιμ ήθηκαν σε 5,44 δις ευρώ. καταγράφοντας σχετική μείωση της τάξεως του 26% σε σχέση με το 2012 ( 7,36 δις ευρώ, αντίστοιχα -30% σε σχέση με 2011: 10, 5 δις ευρώ). Η μεγάλη πλειοψηφία των κοινοτικών μας εταίρων ( 20 από 27) κατέγραψαν κατά το 2013 αξιοσημείωτη πτωτική τάση στις εξαγωγικές τους ροές προς την ιρανική αγορά, με την χώρα μας να παρουσιάζει την μικρότερη εξασθένιση ( -11,4%) έναντι του Η αρνητική αυτή δυναμική αποτυπώνει βεβαίως την επίπτωση των κλιμακούμενων κυρώσεων, ιδιαίτερα στον τραπεζικό τομέα, αποκαλύπτει όμως ότι τα ευρωπαϊκά επιχειρηματικά συμφέροντα εξακολουθούν να μην εγκαταλείπουν την ιρανική αγορά, διατηρώντας στο μέτρο του δυνατού τα ερείσματά τους, προσβλέποντας στην επόμενη ημέρα. Όπως είναι φυσικό λόγω του πετρελαϊκού εμπάργκο, κυρίου εξαγώγιμου προϊόντος του Ιράν, οι συνολικές ιρανικές εξαγωγές προς τις αγορές της Ε.Ε (27) σημείωσαν καθίζηση εντός του 2013, συρρικνούμενες σε αρνητικό ρεκόρ 774 εκατ ευρώ ( έναντι 5,6 δις ευρώ το 2012 και 17,3 δις ευρώ το 2011) : Η πτωτική τάση,αποτυπώνοντας και ενσωματώνοντας την σημαντική ψυχολογική κυρίως ώθηση που προσέδωσε στο γενικότερο επιχειρηματικό κλίμα η Ενδιάμεση Συμφωνία της Γενεύης του περασμένου Νοεμβρίου, φαίνεται να ανατρέπεται κατά το 2014 με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία Eurostat για το πρώτο πεντάμηνο 2014 να καταγράφουν ελαφρά μεν αλλά σαφώς ανοδική τροχιά της αποτίμησης του συνολικού όγκου διμερών συναλλαγών Ε.Ε(27) -Ιράν κατά 5% ( 2,8 δις ευρώ) έναντι αντίστοιχου διαστήματος 2013, με τις κοινοτικές εξαγωγές να αποτιμώνται σε 2,415 δις ευρώ, αυξημένες κατά 4% σε σχέση με πρώτο πεντάμηνο 2013 και τις εισαγωγικές ροές από το Ιράν κατά το εξεταζόμενο διάστημα να παραμένουν καθηλωμένες σε χαμηλά επίπεδα ( 386 εκατ ευρώ ) λόγω της απουσίας παραγγελιών αργού πετρελαίου και αυτές όμως με αυξητικό πρόσημο ( +11%) έναντι Κρατικός Προϋπολογισμός : Πέρασε ο κρατικός προϋπολογισμός για το Ο πρώτος κρατικός προϋπολογισμός της νέας κυβέρνησης πέρασε με χαρακτηριστική ευκολία από το Ιρανικό Κοινοβούλιο,παραπέμποντας για περισσότερο εύθετο χρονικό διάστημα την επιμέρους συζήτηση σε ορισμένα ακανθώδη ζητήματα (π.χ η εφαρμογή του δεύτερου μέρους του Subsidy Act, οι αυξήσεις στις τιμές των ενεργειακών φορέων, κλπ), σε μια προφανή επίδειξη εσωτερικής αλληλεγγύης μεταξύ εκτελεστικής και νομοθετικής εξουσίας, ώστε να προβληθεί στην παρούσα κρίσιμη συγκυρία στο διεθνές περιβάλλον και κυρίως στους πυρηνικούς συνομιλητές της χώρας η εικόνα μίας ισχυρής και ενωμένης διοίκησης. Ο εν λόγω προϋπολογισμός για το οικονομικό έτος ( που αρχίζει στις 21 Μαρτίου 2014) χαρακτηρίζεται κατά κύριο λόγο από την λογική της περιστολής των εν γένει κρατικών δαπανών, στις οποίες παρέχεται αυξητικό περιθώριο μόλις 9%, έναντι αντίστοιχης για το αρχικής προβλέψεως 31% της προηγούμενης κυβέρνησης Ahmadinejad ( που κατόπιν αναθεωρήθηκε από το οικονομικό επιτελείο Rouhani). Λοιπά στοιχεία ταυτότητας για εν λόγω προϋπολογισμό : Μέγεθος: 315 δις $ ( με βάση την ισχύουσα επίσημη κρατική ισοτιμία: irr/1$) τιμή βάσης για αργό πετρέλαιο: $100/βαρέλι προβλεπόμενη μέση συναλλαγματική αξία εθνικού νομίσματος : irr/$1 προβλεπόμενη ημερήσια παραγωγή αργού πετρελαίου: 3,3 εκατ. βαρέλια. προβλεπόμενη ημερήσια εξαγωγική δυναμικότητα : 1,5 εκατ. βαρέλια /ημέρα περιορισμός ρευστότητας οικονομίας : 20% ετησίως αναχαίτιση πληθωρισμού : από 40% το σε 25% μέχρι το τέλος επίτευξη θετικού αναπτυξιακού προσήμου 3% στο τέλος σταθεροποίηση δείκτη ανεργίας στο 12,6 % 16

17 Ορισμένες στοχεύσεις ( ιδιαίτερα περί αυξήσεως ΑΕΠ κατά 3% και πληθωρισμού 25%) φαντάζουν εξαιρετικά αισιόδοξες και δυσχερώς υλοποιήσιμες υπό την παρούσα συγκυρία, ενώ άλλες εκτιμήσεις βασίζονται σε ευμετάβλητες και αβέβαιες δυναμικές (π.χ η επίτευξη ημερήσιων εξαγωγών πετρελ αίου 1,5 εκατ. β/η ) καθιστώντας ανέφικτη την ασφαλή εξαγωγή συμπερασμάτων για το τελικό δημοσιονομικό έλλειμμα που θα καταγραφεί στο τέλος του ερχόμενου οικονομικού έτους. Δημοσιονομική πολιτική. Άστοχες οι προβλέψεις για ύψος φορολογικών εσόδων. Κίνδυνος για σοβαρό έλλειμμα πλέον ορατός. Σύμφωνα με ρεαλιστικούς υπολογισμούς αρμόδιων Ιρανών αξιωματούχων, θεωρείται βέβαιο ότι η Κυβέρνηση θα κληθεί να αντιμετωπίσει σοβαρό έλλειμμα στην εκτέλεση του τρέχοντος κρατικού προϋπολογισμού σε περίπτωση αποτυχίας των συνεχιζόμενων διαπραγματευτικών γύρων και την διατήρηση του καθεστώτος των κυρώσεων, ακόμα και στην τρέχουσα ηπιότερη μορφή του, που αποκλείει το Ιράν από τον απρόσκοπτο επαναπατρισμό της μεγάλης μάζας των πετρελαϊκών εσόδων του, που εξακολουθούν να ευρίσκονται δεσμευμένα σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα των εν ενεργεία πελατών του από την Ασιατική κυρίως ήπειρο, χρησιμεύοντα μόνο σε δυνατότητες αγορών ως επί το πλείστον αχρείαστων και δυσαναλόγου σε σχέση με το αργό πετρέλαιο αξίας εμπορευματικών κατηγοριών. Άστοχες θεωρούνται εξάλλου από μεγάλη μερίδα εδώ οικονομικών αναλυτών οι προβλέψεις του οικονομικού επιτελείου για επίτευξη φορολογικών εσόδων ύψους 27 δις $ για το τρέχον οικονομικό έτος, κάτι που έχει γίνει αντιληπτό πλέον και στους κόλπους των αρμόδιων οικονομικών υπηρεσιών, που αρχίζουν να κάνουν λόγο για περαιτέρω περιστολή κρατικών δαπανών. Ήδη η Κυβέρνηση σύμφωνα και με δηλώσεις υψηλόβαθμων αρμόδιων αξιωματούχων προσανατολίζεται στο εφικτότερο επίπεδο των 20 δισ$ σε ετήσια βάση, αξιολογώντας και τα αποτελέσματα του πρώτου τετραμήνου του τρέχοντος οικονομικού έτους που καταγράφουν συνολικά φορολογικά έσοδα της τάξεως των 6 δις$, ( βελτιωμένα κατά 48% σε σχέση με αντίστοιχο διάστημα ). 5. Οικονομικό-Επιχειρηματικό Περιβάλλον βλ. Στατ.Παρ. Επενδυτικό Οδηγό 6. Τραπεζικός τομέας Στο κόκκινο τα παθογόνα χρέη του εγχώριου συστήματος Σύμφωνα με πρόσφατες κυβερνητικές ανακοινώσεις και την Κεντρική Τράπεζα, η συνολική αποτίμηση των μη εξυπηρετούμενων ( bad loans) δανείων επί του συνόλου του εγχώριου τραπεζικού συστήματος ανέρχεται στην παρούσα φάση σε $ 33 δις, που αντιστοιχεί στο 15,6% του γενικού συνόλου των τραπεζικών δανείων. Η κυβέρνηση προσπαθεί τελευταία μέσω μαζικών παραπομπών στην δικαιοσύνη ομάδων μεγαλο- οφειλετών να εξισορροπήσει την κατάσταση. Πρόσφατη δικαστική επιτυχία της Κεντρικής Τράπεζας ( CBI) : Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο συνέχισε την απαλλακτική πρακτική του τελευταίου χρόνου για άλλες στοχοποιημένες ιρανικές τράπεζες, ακυρώνοντας αυτήν τη φορά απόφαση του 2012 περί παγώματος περιουσιακών στοιχείων CBI. Στην πραγματικότητα πρόκειται περισσότερο περί συμβολικής σημασίας δικαίωσης, καθώς στην πραγματικότητα υπάρχουν μεταγενέστερες διατάξεις εναντίον της εν λόγω Τράπεζας που παραμένουν σε ισχύ. Ακόμα δε και στη περίπτωση που οι παγωμένοι λογαριασμοί απελευθερώνονταν, η επαναφορά τους στην καθημερινή τραπεζική κυκλοφορία θα προσέκρουε στην διατηρούμενη έντονη επιφυλακτικότητα των περισσότερων και σημαντικότερων δυτικοευρωπαϊκών τραπεζικών ιδρυμάτων να διευκολύνουν συναλλαγές που σχετίζονται με ιρανικά νομικά και φυσικά πρόσωπα και να προκαλέσουν την δυσαρέσκεια της Ουάσιγκτον, στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της οποίας είναι αρκούντως εκτεθειμένα. 7 Υποδομές-Μεταφορές Στον τομέα των μεταφορικών υποδομών η Κυβέρνηση σχεδιάζει την υλοποίηση σημαντικών και πολυάριθμων έργων υποδομής σε κεντρικούς αυτοκινητοδρόμους, επαρχιακές οδικές αρτηρίες, σιδηροδρομικά δίκτυα, λιμενικές εγκαταστάσεις και αεροδρόμια. εστιάζοντας στην προσέλκυση ιδιωτικών επενδυτικών κεφαλαίων για την ολοκλήρωση μέσα στην ερχόμενη πενταετία επιπλέον χλμ ανωτέρω κατηγοριών οδικού δικτύου, και χλμ σιδηροδρομικού. Ανάλογες ανάγκες εντοπίζονται και σε υποδομές στον κατασκευαστικό τομέα, όπου οι στεγαστικές ανάγκες του κατά βάση νεανικού πληθυσμού της χώρας αυξάνονται ραγδαία, ενώ 17

18 σημαντική ζήτηση καταγράφεται και για κατασκευή η εκσυγχρονισμό βιομηχανικών-παραγωγικών μονάδων σε διάφορους νευραλγικούς τομείς αλλά και στην αναβάθμιση των υποδομών -εγκαταστάσεων διαχείρισης υδατίνων πόρων και των αποβλήτων τους. Η ολοκλήρωση των εν λόγω επενδυτικών σχεδίων προσκρούει προς το παρόν στο κομβικό σημείο της έλλειψης χρηματοδοτικής υποστήριξης,τόσο σε κρατικό όσο και σε ιδιωτικό επίπεδο, που προκαλείται από την συνεχιζόμενη αρνητική δυναμική των κυρώσεων ιδίως στον τραπεζικό και ενεργειακό τομέα που αποστερούν τον κρατικό προϋπολογισμό από δεκάδες δις $ ετησίων παγωμένων εσόδων από πωλήσεις αργού πετρελαίου, συρρικνώνοντας καθοριστικά τα διαθέσιμα εν τέλει κονδύλια για δημόσιες επενδύσεις ενόψει εμφάνισης ανησυχητικού ελλείμματος. Παράλληλα και σωρευτικά η προϊούσα απομόνωση των εγχώριων επιχειρήσεων από το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα καθιστά ελλειμματική την πρόσβαση σε αξιόπιστη χρηματοδοτική πηγή. Παρατηρείται λοιπόν στην παρούσα συγκυρία το φαινόμενο σε σχετικές διερευνητικές επισκέψεις -επαφές ευρωπαϊκών κατασκευαστικών ομίλων να καταγράφεται εκ μέρους της ιρανικής πλευράς η υπερεπάρκεια διαθεσίμων έργων αλλά και η προτροπή προς τους ευρωπαίους συνομιλητές τους να εξασφαλίσουν και εγγυηθούν πρώτα την απαραίτητη χρηματοδοτική υποστήριξη μέσω των δικών τους σαφώς βελτιωμένων διεθνών προσβάσεων 8 Κανονιστική Συμμόρφωση βλ.στατ.παρ. List of Economic Iranian Laws 9. Συναλλαγματικές ισοτιμίες : H ασταθής συμπεριφορά του εθνικού νομίσματος εξελικτικά κατά την εξεταζόμενη περίοδο. Η μεγάλη υποτίμηση. Κλείνει η ψαλίδα μεταξύ επίσημης και ελεύθερης ισοτιμίας. Η Κεντρική Τράπεζα του Ιράν ανακοίνωσε στις 6 Ιουλίου 2013 ( και πρό της ανάληψης της εξουσίας από την παρούσα κυβέρνηση )την κατάργηση της μέχρι τούδε χρησιμοποιούμενης ως επίσημης ισοτιμίας : 1$=12260 irr, επιφυλασσομένης για εισαγωγές ζωτικών εμπορευματικών κατηγοριών τροφίμων και φαρμάκων και την αντικατάστασή της με την μέχρι τούδε χρησιμοποιούμενη για υπόλοιπες ευρείας κλίμακας εμπορευματικές κατηγορίες, ούτως ώστε η ισχύουσα επίσημη ισοτιμία ανέρχεται πλέον σε : 1$ = irr, και πάλιν βεβαίως υπολειπόμενη σαφώς της επικρατούσας στην ελεύθερη αγορά : 1$= irr. Aνωτέρω ανακοίνωση προκάλεσε αμέσως ανατίμηση του εθνικού νομίσματος κατά 8,5%. Απερχόμενη κυβέρνηση Ahmadinejad μετήλθε ανωτέρω μεθόδευσης προκειμένου εκμηδενίσει υπάρχοντα χρέη της Κεντρικής Τράπεζας προς το χειμάζον τραπεζικό σύστημα της χώρας, προσπάθεια που έγινε αντιληπτή και προκάλεσε ακυρωτική απόφαση αρμόδιας δικαστικής αρχής για τον εν λόγω συμψηφισμό. Ανωτέρω εξελίξεις οδήγησαν σε αδυναμία της Κεντρικής Τράπεζας να χορηγήσει στο εγχώριο εισαγωγικό κύκλωμα το απαραίτητο ξένο συνάλλαγμα για την αποπληρωμή των εισαγωγικών τους παραγγελιών με αποτέλεσμα τα τελωνεία της χώρας να στενάζουν από το βάρος των χιλιάδων κοντέϊνερς ( τα περισσότερα με ευπαθή προϊόντα) που περιμένουν υπομονετικά τον εκτελωνισμό τους και την εγχώρια αγορά και τους καταναλωτές να δοκιμάζονται από την συνεχώς αυξανόμενη έλλειψη βασικών εισαγόμενων ειδών διατροφής και φαρμάκων. Στη συνέχεια η ταραχώδης εσωτερική συναλλαγματική αγορά αντέδρασε συγκρατημένα αλλά οπωσδήποτε θετικά τόσο στην εκλογή του νέου Προέδρου αλλά και στην επίσκεψή του τον Σεπτέμβριο του 2013 στην Νέα Υόρκη και στο ιστορικό τηλεφώνημα με τον Αμερικανό Πρόεδρο, με την συναλλαγματική του αξία στα νομίμως λειτουργούντα ελεύθερα ανταλλακτήρια να ισχυροποιείται άμεσα έναντι του αμερικανικού δολαρίου, υποχωρώντας μετά από πολύ καιρό κάτω από το ψυχολογικό όριο των irr /$, στις 28 Σεπτεμβρίου 2013, την στιγμή που μόλις την προηγούμενη εβδομάδα εκινείτο στα επίπεδα των irr/$. Οι καλές αυτές στιγμές δεν κράτησαν πολύ για το ιρανικό ριάλι, καθώς μόλις μετά από ολίγες ημέρες κατέστη φανερό ότι οι προσδοκίες που επενδύθηκαν στο ταλαιπωρημένο εθνικό νόμισμα ήταν υπερβολικά υψηλές με αποτέλεσμα η συναλλαγματική του αξία να επανέλθει στα γνώριμα επίπεδα των irr/$, που θεωρούνται και από το κυβερνητικό οικονομικό επιτελείο και την Κεντρική Τράπεζα ως φυσιολογικά λαμβανομένων υπόψιν των διεθνών εξελίξεων και των εσωτερικών αναπροσαρμογών. Η τότε νέα Κυβέρνηση Ροχανί αντιμετώπισε ακόμη περισσότερη πίεση στο εθνικό νόμισμα, λόγω και της σταδιακής συρρίκνωσης των πετροδολαρίων και προκειμένου να περιορίσει το διαφαινόμενο έλλειμμα των 30 δις$ στον τρέχοντα κρατικό προϋπολογισμό αναγκάσθηκε να καταφύγει σε περαιτέρω αύξηση της επίσημης ισοτιμίας προσεγγίζοντας περαιτέρω την ελεύθερη αγορά. 18

19 Εξαγγέλθηκε η ενοποίηση των συναλλαγματικών ισοτιμιών. Καθοριστική θα αποβεί η υλοποίηση. ( Ιούνιος 2014) Πρόσφατα η Κυβέρνηση εξήγγειλε την πρόθεσή της να ενοποιήσει τις δύο ισχύουσες συναλλαγματικές ισοτιμίες ( επίσημη: $1= ριάλ και εκείνη της αγοράς : $1= ριάλ) εντός τρέχοντος οικονομικού έτους ( που λήγει στις 20 Μαρτίου 2015), χωρίς βεβαίως ακόμα αποκαλύψει τις λεπτομέρειες της υλοποίησης του εν λόγω σχεδίου. Οι περισσότεροι αναλυτές συγκλίνουν στο ότι ναι μεν η σχεδιαζόμενη ενοποίηση από οικονομικής απόψεως παρουσιάζει λογικά επιχειρήματα, εμπεριέχει εντούτοις σημαντικούς κινδύνους, ιδίως σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, καθώς η εγκατάλειψη στην παρούσα φάση της επίσημης ισοτιμίας και η εξελικτική αφομοίωσή της με εκείνη της ελεύθερης αγοράς, αναμένεται να οδηγήσει σε υψηλότερες τιμές σε βασικές κατηγορίες τροφίμων,σε μία χρονική συγκυρία που οι καταναλωτές θα αρχίσουν να υφίστανται τις συνέπειες της εφαρμογής της ανωτέρω δεύτερης φάσης του TSP με ακόμα μεγαλύτερες αυξήσεις στις τιμές των ενεργειακών παρόχων και κοινοχρήστων τελών. 10. Διαχείριση οικονομικής κρίσης ( Η πορεία του Subsidy Act) Subsidy Act Reform : Εκκίνηση δεύτερης φάσης με προβλήματα Ήδη από 21/4 τ.ε τέθηκε σε εφαρμογή η δεύτερη φάση του TSP ( Targeted Subsidies Programme) με την τιμή της ημιεπιδοτούμενης βενζίνης να απογειώνεται κατά 75% εντός ολίγων ημερών και τις ανάλογες χρεώσεις για κοινόχρηστα τέλη ( νερό, ηλεκτρικό φυσικό αέριο για θέρμανση ) να αυξάνονται από 20-30% μέχρι τα τέλη Απριλίου. Η Κυβέρνηση προσπάθησε να περιορίσει τον αριθμό των δικαιούχων αποδεκτών, εισάγοντας ένα πρόγραμμα οικειοθελούς αυτοεξαίρεσης, που οδήγησε σε πολύ μικρή ανταπόκριση, με μόλις το 8% του συνολικού πληθυσμού να προσχωρεί. Φαίνεται ότι στην συνείδηση του κόσμου η διαχρονική απολαβή αυτών των συχνά αχρείαστων παροχών ( $18 ανά άτομο μηνιαίως) έχει αποτυπωθεί ως ένα αυτονόητο και αναφαίρετο δικαίωμα, ενώ και η ταυτόχρονη απαίτηση των αρμόδιων οικονομικών αρχών για αποκάλυψη όλων των συχνά ασφαλώς κρυμμένων οικονομικών στοιχείων αποτέλεσε ισχυρό αντικίνητρο. Τώρα η Κυβέρνηση θα πρέπει να σταθμίσει προσεκτικά τις εναλλακτικές της, διαφορετικά θα καταλήξει να χρηματοδοτήσει το αναπόφευκτο δημοσιονομικό έλλειμμα, είτε από το Κρατικό Αναπτυξιακό Ταμείο, είτε από τον γενικό προϋπολογισμό, επιλογές που αμφότερες αναμένεται να αναζωπυρώσουν τις πληθωριστικές πιέσεις και να εκμηδενίσουν την μέχρι σήμερα σχετικά επιτυχημένη κυβερνητική αντιπληθωριστική στρατηγική. ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ Α. Η οποιαδήποτε αναπτυξιακή δυναμική εξαρτάται από την επιτυχία στο τραπέζι των πυρηνικών διαπραγματεύσεων. Παρά τις φιλότιμες προσπάθειες της Κυβέρνησης του Προέδρου Ροχανί κατά την διάρκεια του τελευταίου χρόνου και την αδιαμφισβήτητη καταγραφή θετικών εξελίξεων, με προεξάρχουσες την τιθάσσευση του καλπάζοντος πληθωρισμού από τα επίπεδα του 43% τον Αύγουστο 2013 ( ανεπίσημα : 60-70%) στα πλέον πρόσφατα του 21% τον Σεπτέμβριο του 2014 και την εν γένει επαγγελματικότερη και διαφανέστερη στο μέτρο του δυνατού διακυβέρνηση, στην πραγματικότητα οι συνθήκες στασιμοπληθωρισμού παραμένουν προς το παρόν ενεργές για την εγχώρια οικονομία. Οι πρόσφατες αρχικές αισιόδοξες κυβερνητικές εκτιμήσεις και οι περισσότερο συντηρητικές διεθνών οργανισμών για επάνοδο σε αναπτυξιακή τροχιά εντός τρέχοντος οικονομικού έτους (21/3/ /3/2015) δεν τυγχάνουν αποδοχής από το σύνολο σχεδόν των εγχώριων οικονομικών αναλυτών, εδράζονται δε αποκλειστικά στο σενάριο της επιτυχούς κατάληξης των πυρηνικών συνομιλιών και της πλήρους άρσης των ασφυκτικών διεθνών οικονομικών κυρώσεων. Β. Οι κίνδυνοι από την εν τέλει αποτυχία των διεθνών συνομιλιών 1.Κρίση ρευστότητας : Θεωρείται βέβαιο από εδώ οικονομικούς αναλυτές ότι η χώρα θα αντιμετωπίσει επικείμενη κρίση ρευστότητας,καθώς χρειάζεται επειγόντως επιπρόσθετα 10 δις $ σε ξένο συνάλλαγμα για να καλύψει την τρέχουσα κυβερνητική λειτουργία μέχρι τέλους ερχομένου Νοεμβρίου. Οι αναμενόμενες εισροές των 2,8δις$, αποτέλεσμα τετράμηνης παράτασης ισχύος GIA μέχρι 24 Νοεμβρίου, ακόμη και αν εισπραχθούν πλήρως και εγκαίρως δεν επαρκούν. Ως γνωστόν το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα εξακολουθεί να τηρεί εξαιρετικά επιφυλακτική στάση διαχείρισης οποιασδήποτε συναλλαγής που σχετίζεται με το Ιράν, ακόμη και σε τομείς που δεν αποτελούν άμεσο στόχο του νομοθετικού πλέγματος των κυρώσεων. 19

20 2. Ασφυξία στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα : Η έλλειψη πρόσβασης σε επαρκή συναλλαγματικά αποθεματικά (πρόβλεψη αξιωματούχων για 25 δισ στη λήξη τρέχοντος οικονομικού έτους, ερχόμενο Μάρτιο) και στο διεθνές χρηματοπιστωτικό περιβάλλον θα στερήσει την Κεντρική Τράπεζα του Ιράν ( CBI) από ζωτικό ανάχωμα έναντι της νομισματικής κρίσης, καθώς η εμπιστοσύνη στο εγχώριο νόμισμα θα συρρικνώνεται. Η αναθέρμανση των πληθωριστικών πιέσεων, τα νέα κύματα χρεοκοπιών επιχειρήσεων που συντηρούνται στην παρούσα φάση οριακά με την ελπίδα της επιτυχούς κατάληξης των διεθνών συνομιλιών, και ένα τραπεζικό σύστημα με τα παθογόνα χρέη του στο κόκκινο (30% ήδη του συνόλου) θα αποτελέσουν σωρευτικά σοβαρότατη πρόκληση για το οικονομικό επιτελείο. 3. Κλιμάκωση διαφυγής κεφαλαίων : Αναμένεται κλιμάκωση φαινομένου που ούτως η άλλως αποτελεί διαχρονική διαρθρωτική αδυναμία εγχώριας οικονομικής πραγματικότητας,ακόμα και σε καλύτερους καιρούς. Εκτιμάται ότι στη παρούσα συγκυρία δεκάδες δισ $ εκρέουν ετησίως από τη χώρα. 4. Συνοπτικά σε λοιπούς κινδύνους από την κατάρρευση των διεθνών συνομιλιών μπορούν να συμπεριληφθούν : μείωση εξαγωγικών δραστηριοτήτων, πάγωμα στις κυβερνητικές δαπάνες και επενδύσεις, καθώς και περαιτέρω μείωση της κατανάλωσης των νοικοκυριών. Γ.Πρόσφατες ειδήσεις που φαινομενικά βελτιώνουν το κλίμα αλλά αντιμετωπίζονται και με σχετική επιφύλαξη 1. Οι "θετικές" επιδόσεις της Κυβέρνησης : Οι πρόσφατες αρχικές εκτιμήσεις του οικονομικού επιτελείου και της Κεντρικής Τράπεζας, που καθόρισαν μεταξύ άλλων τον υφεσιακό ρυθμό του προηγούμενου οικονομικού έτους στα επίπεδα του -1,9%, τοποθετούν πλέον στην παρούσα συγκυρία την εγχώρια οικονομία για τα καλά σε αναπτυξιακή τροχιά κάνοντας λόγο για θετικό πρόσημο 4,6% για το πρώτο τρίμηνο ( 21 Μαρτίου -21 Ιουνίου 2014) τρέχοντος οικονομικού έτους, έναντι αντιστοίχου διαστήματος εκπνεύσαντος οικονομικού έτους με μέση ετήσια πρόβλεψη για το τέλος του έτους τον ερχόμενο Μάρτιο επιβραδυνόμενη στα 2% και πληθωρισμό κάτω του 20%. Ανωτέρω προκαταρκτικές εκτιμήσεις, οποίες ενισχύονται από πρόσφατες ανάλογες εκτιμήσεις διεθνών οργανισμών, όπως IMF που επαινεί την μέχρι σήμερα κυβερνητική σταθεροποιητική προσπάθεια, προβλέποντας αναπτυξιακή δυναμική της τάξης του 1,5% για το τρέχον έτος και Economist Intelligence Unit που κινούνται περίπου στα ίδια θετικά πρόσημα : (+1,7%), αμφισβητούνται από την μεγάλη πλειοψηφία εγχώριων αναλυτών, που δεν λαμβάνουν υπόψιν τους μόνο τα επισήμως παραχωρούμενα στοιχεία αλλά και στατιστικές της καθημερινής κοινωνικοοικονομικής πραγματικότητας και δεν βλέπουν στον ορίζοντα σημάδια ουσιαστικής και σταθερής ανάκαμψης μέχρι τουλάχιστον την ανατολή του νέου οικονομικού έτους , πάντα με την προϋπόθεση ότι οι διεθνείς εξελίξεις στην καλύτερη περίπτωση δεν θα διαμορφώσουν σκηνικό δυσχερέστερον του παρόντος. Συνεχίζεται σε διερευνητικό επίπεδο προς το παρόν η διεθνής επιχειρηματική κινητικότητα. Κατά το τελευταίο δίμηνο ξεχώρισαν οι προσπάθειες από επιχειρηματικές κοινότητες αρκετών χωρών, όπως κυρίως Ρωσία, Κίνα, Τουρκία, Ιταλία, Τσεχία, Φιλιππίνες, Κένυα, Νιγηρία, οι οποίες χρησιμοποίησαν κάθε συνήθη πρωτοβουλία περαιτέρω εμβάθυνσης της διμερούς οικονομικής τους συνεργασίας με το Ιράν (συναντήσεις σε επίπεδο Αρχηγών Κρατώ ν σε διεθνή fora, επισκέψεις υψηλόβαθμων κυβερνητικών αξιωματούχων, επιχειρηματικές αποστολές, υπογραφή διμερών συμφωνιών- περισσότερο υπό μορφή πρωτοκόλλων συνεργασίας- σε νευραλγικούς τομείς, ανταλλαγές επισκέψεων διμερών επιχειρηματικών συμβουλίων, επισκέψεις σε διεθνείς κλαδικές εκθέσεις, κλπ). Στην πραγματικότητα οι εκδηλώσεις αυτές,προς το παρόν τουλάχιστον και εξ όσων γνωρίζουμε,περιορίζονται στην πλειοψηφία τους σε αναγνώριση του εδάφους, στην αναθέρμανση παλαιοτέρων ερεισμάτων με την εγχώρια επιχειρηματική κοινότητα και στην δρομολόγηση στρατηγικών για την καλύτερη δυνατή εκκίνησή τους στην αφετηρία της επόμενης ημέρας, που θα ανατείλει μόνο με έστω την χαλάρωση των ακόμα σε ισχύ διεθνών κυρώσεων, ιδίως στον τραπεζικό τομέα και στην ενεργειακή βιομηχανία του Ιράν. Προς το παρόν λοιπόν δεν αναμένεται κάποια σοβαρή επιχειρηματική η επενδυτική εξαγγελία από πλευράς ευρωπαϊκών οικονομικών συμφερόντων, ωστόσο η περίοδος θεωρείται ευνοϊκή για την καλύτερη και αποτελεσματικότερη τοποθέτηση προϊόντων, τεχνολογιών, εξοπλισμών και υπηρεσιών, ιδιαίτερα σε τομείς που δεν άπτονται του στενού πυρήνα των κυρώσεων 20