Ο ΘΕΣΜΟΣ ΤΩΝ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΣΕ ΕΛΛΑ Α ΚΑΙ

Transcript

1 Α.Τ.Ε.Ι. ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ: ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ: ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Ο ΘΕΣΜΟΣ ΤΩΝ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΣΕ ΕΛΛΑ Α ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΗ ΣΠΟΥ ΑΣΤΡΙΑ: ΓΙΑΚΟΥΜΑΚΗ ΜΑΡΙΑ 5 ΟΚΤΩΒΡΗ 2006 ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΛΗΨΗ...1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ...2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο ΟΙ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΣΕ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΕΠΙΠΕ Ο...3 I. Η Συνεταιριστική Πίστη στην Ευρώπη...3 II. Ίδρυση και εξέλιξη των συνεταιριστικών τραπεζών σε παγκόσµιο επίπεδο...4 Βέλγιο...5 Οµοσπονδιακή Γερµανία...6 Γαλλία...7 Ιταλία...9 Κύπρος...11 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ο Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗΣ ΠΙΣΤΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α...15 I. Γιατί καθυστέρησε η ανάπτυξη της σε τοπικό επίπεδο και η σηµασία της ίδρυσης της Ε.Σ.Τ.Ε...15 II. Παρουσίαση της εξέλιξης των κυριότερων συνεταιριστικών τραπεζών στην Ελλάδα...19 Παγκρήτια συνεταιριστική τράπεζα...19 Συνεταιριστική τράπεζα Χανίων...22 Πανελλήνια Τράπεζα...25

3 Συνεταιριστική Τράπεζα Λαµίας...28 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΑΡΟΧΗΣ Α ΕΙΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α...30 Ανάλυση των κυριότερων προβλέψεων της νοµοθεσίας...32 ΕΠΙΛΟΓΟΣ...37 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ

4 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η πορεία του τραπεζικού κλάδου αποτελεί ένα από τους σηµαντικότερους παράγοντες για την εξέλιξη της οικονοµίας µιας χώρας. Ο παραδοσιακός ρόλος του τραπεζικού συστήµατος είναι να µεταφέρει κεφάλαια από πλεονασµατικές οικονοµικές µονάδες (νοικοκυριά) στις ελλειµµατικές οικονοµικές µονάδες (επιχειρήσεις). Τα τελευταία 30 χρόνια σηµειώθηκαν ριζικές αλλαγές παγκοσµίως στον τοµέα του χρηµατοπιστωτικού συστήµατος µε την απελευθέρωση και τον εκσυγχρονισµό του. Στην Ελλάδα το τραπεζικό σύστηµα έχει περάσει από διάφορα στάδια. Αρχικά τα πρώτα µεταπολεµικά χρόνια κάτω από την αυστηρή εποπτεία του κράτους οι αποταµιεύσεις διοχετεύονταν για την ανάπτυξη του βιοµηχανικού κυρίως κλάδου. Τα επιτόκια την περίοδο αυτή καθορίζονταν από το ιοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος (Τ.Ε.) ενώ, υπήρχε µια έντονη διαφοροποίηση κατά κατηγορία επενδύσεων. Ολόκληρο το τραπεζικό σύστηµα υπόκειται κάτω από τον έλεγχο της πανίσχυρης νοµισµατικής επιτροπής. Το σύνολο των δηµόσιων οργανισµών και κυρίως τα συνταξιοδοτικά ταµεία είναι υποχρεωµένα να καταθέτουν το σύνολο των αποθεµατικών τους στη Τ.Ε.. Ενώ, τέλος όλες οι εµπορικές τράπεζες ήταν υποχρεωµένες να τοποθετούν ένα υψηλό ποσοστό των καταθέσεων τους σε κρατικούς τίτλους µε επιτόκια που το ίδιο το κράτος καθόριζε. Οι έντονες στρεβλώσεις και εγγενείς αδυναµίες του Ελληνικού τραπεζικού συστήµατος αρχίζουν να εξαλείφονται µέσα από ένα σύνολο µεταρρυθµίσεων που εφαρµόστηκαν από την Ελληνική οικονοµία µε στόχο την εναρµόνιση της µε τη νοµοθεσίας της Ε.Ε.. Οι βασικές αλλαγές παρατηρούνται κυρίως µετά το 1987 αφορούν, την βαθµιαία µείωση και τελικά κατάργηση των υποχρεωτικών επενδύσεων των τραπεζών σε τίτλους

5 του δηµοσίου, την πλήρη απελευθέρωση των επιτοκίων, την άρση των περιορισµών κίνησης κεφαλαίων και συναλλάγµατος καθώς και τη διεύρυνση του φάσµατος των χρηµατοοικονοµικών υπηρεσιών. Μέσα από την µεταστροφή του Ελληνικού τραπεζικού συστήµατος το 1992 εισάγεται και στην Ελλάδα ο θεσµός των συνεταιριστικών τραπεζών µε το Ν.2076/92. Ο θεσµός αυτός προϋπήρχε στην Ευρώπη πριν από το β παγκόσµιο πόλεµο αλλά µετέπειτα αναπτύχθηκε σηµαντικά. Σήµερα, οι συνεταιριστικές τράπεζες της Ε.Ε. καταλαµβάνουν το 25% της ευρωπαϊκής τραπεζικής αγοράς. Σε ορισµένες χώρες µάλιστα καταλαµβάνουν αρκετά υψηλά µερίδια. Στη Γαλλία 47%, Γερµανία 40%, Ολλανδία 38%, Αυστρία 33%, Φιλανδία 32%, Ιταλία 29% και στη Κύπρο 25%. Στην Ελλάδα σήµερα λειτουργούν 16 συνεταιριστικές τράπεζες µε 112 καταστήµατα, 762 άτοµα προσωπικό και µέλη συνεταίροι. Για την απόκτηση ανταγωνιστικού µεγέθους δηµιούργησαν ένα κοινό δίκτυο µεταξύ όλων των συνεταιριστικών τραπεζών και της Πανελλήνιας τράπεζας η οποία υποστηρίζει εξειδικευµένες τραπεζικές εργασίες (π.χ. Factoring, Leasing, αµοιβαία, ασφάλειες, επενδυτικά προϊόντα κ.α.).

6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο ΟΙ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΣΕ ΠΑΝΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΕΠΙΠΕ Ο 1. Η Συνεταιριστική Πίστη στην Ευρώπη Ο τραπεζικός τοµέας παίζει πράγµατι σήµερα σηµαντικό ρόλο στην πορεία της οικονοµίας της Ενωµένης Ευρώπης. Υπολογίζεται ότι η συνεισφορά του στο Α.Ε. Π. της Κοινότητας αγγίζει το 6% µε χώρες να προηγούνται, όπως το Λουξεµβούργο µε 18% και χώρες να ευρίσκονται στην τελευταία θέση, όπως η ανία µε 5%. Ο τραπεζικός τοµέας απορρόφησε 2,4 εκατοµµύρια του εργαζόµενου πληθυσµού, αριθµός που αντιστοιχεί στο 2% της συνολικής απασχόλησης στην Κοινότητα ή στο 4% της απασχόλησης στον τοµέα των υπηρεσιών (Ravoet 1992). Ο τραπεζικός τοµέας µπορεί επίσης να συγκριθεί µε τον αντίστοιχο γεωργικό της Κοινότητας και να αξιολογηθεί η συνεισφορά του Α.Ε. Π. ως σταθερά αυξανόµενη. Επιπλέον ο τραπεζικός τοµέας της Κοινότητας αντιπροσωπεύει σήµερα ένα µεγάλο τµήµα του ιεθνούς Τραπεζικού Τοµέα και θεωρείται πλέον µια ισχυρή παγκόσµια δύναµη απέναντι στις τραπεζικές δυνάµεις της Ιαπωνίας και των Η. Π. Α. Οι Συνεταιριστικές Τράπεζες της Ενωµένης Ευρώπης ελέγχουν ένα µερίδιο της αγοράς της τάξης του 17% του Τραπεζικού Τοµέα. Κατέχουν την Τρίτη θέση στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, µετά από τις Εµπορικές Τράπεζες µε µερίδιο αγοράς 44% και τα Ταµιευτήρια µε µερίδιο αγοράς 23%. Σύµφωνα µε επίσηµα στοιχεία της Ενώσεως Συνεταιριστικών Τραπεζών της Ε.Ε. στις 31/12/1991 λειτουργούσαν στην Ευρώπη συνεταιριστικές τράπεζες ή πιστωτικοί συνεταιρισµοί(από τους οποίους στη Γερµανία, στη Γαλλία, 802 στην Αγγλία,789 στην Ολλανδία), συνεταίρους, πελάτες και

7 υπαλλήλους.το σύνολο των συνεταιριστικών κεφαλαίων των µελών της Ενώσεως Συνεταιριστικών Τραπεζών ανέρχονταν σε εκατοµµύρια ECU,το δε ύψος των καταθέσεων τους έφθανε τα εκατ. ECU και των χορηγήσεων τους τα εκατ ECU. Στη Γαλλία και την Ολλανδία οι συνεταιριστικές τράπεζες ελέγχουν το 30% της πιστωτικής αγοράς, στο Βέλγιο µόνο η συνεταιριστική τράπεζα CERA πάνω από 20%, στη Γερµανία το 29%. Μεγάλη ανάπτυξη έχει σηµειώσει το κίνηµα των συνεργατικών ή πιστωτικών συνεταιρισµών στην Κύπρο αφού οι φορείς αυτοί συµµετέχουν µε 40% στο σύνολο των χρηµατοπιστωτικών εργασιών της Μεγαλονήσου. Έχουν δηµιουργήσει ένα τραπεζικό µοντέλο που διαφοροποιείται από το υπόλοιπο τραπεζικό σύστηµα, στηρίζεται και αξιοποιεί τη σχέση πελάτη-µέλους, την αποκεντρωµένη οργάνωση και την τοπική λειτουργία, τον σταθερό προσανατολισµό τους στην εξυπηρέτηση των συµφερόντων κυρίως των µικρών και µεσαίων επιχειρήσεων και των εργαζοµένων και τις σύγχρονες συνεταιριστικές αρχές και αξίες. 2.Ίδρυση και εξέλιξη των συνεταιριστικών τραπεζών σε παγκόσµιο επίπεδο. Οι ιδρυτές και πρωτοπόροι των πιστωτικών συνεταιρισµών µετά την επιτυχή εξάπλωση του θεσµού σε τοπικό επίπεδο, επεσήµαναν την έλλειψη ενός συντονιστικού οργάνου για την αποτελεσµατική λειτουργία τους. Ίδρυσαν λοιπόν περιφερειακά κεντρικά

8 όργανα και σχηµάτισαν το δεύτερο επίπεδο λειτουργίας. Στη συνέχεια µερικά εξ αυτών προχώρησαν στην ίδρυση ενός εθνικού κεντρικού καταστήµατος που αποτέλεσε την Τρίτη βαθµίδα αλλά και το κορυφαίο συνεταιριστικό όργανο ταυτόχρονα. Παρατηρούµε λοιπόν ότι κατ αυτόν τον τρόπο η Συνεταιριστική Πίστη σε κάθε χώρα εµφανίζεται ως πυραµιδική µορφή των δύο ή τριών επιπέδων (ακόµη και τεσσάρων, όπως η περίπτωση της Ινδίας).Για το λόγο αυτό παραθέτουµε µερικά αντιπροσωπευτικά παραδείγµατα. ΒΕΛΓΙΟ Η Συνεταιριστική Πίστη στο Βέλγιο λειτουργεί σε δύο επίπεδα. Στο τοπικό, που το αποτελούν 396 τοπικές τράπεζες και απαριθµούν µέλη. Οι τοπικές αυτές τράπεζες διακρίνονται σε τράπεζες κατά το σύστηµα Raiffeissen και ονοµάζονται Raiffeissenbanks και σε αγροτικά ταµεία που λειτουργούν σαν τράπεζες και ονοµάζονται Caisses Rurales. Η Κεντρική Τράπεζα που είναι υπεύθυνη για τις Βελγικές συνεταιριστικές τράπεζες ονοµάζεται CERA. Τα µέλη της περιλαµβάνουν κυρίως τους αγροτικούς εµπορικούς και παροχής υπηρεσιών συνεταιρισµούς καθώς και τις συνεταιριστικές τράπεζες. Η CERA διαχειρίζεται το ρευστό των άλλων οµοειδών τοπικών τραπεζών και λειτουργεί ως το κέντρο εκκαθάρισης λογαριασµών. Παρέχει υπηρεσίες σε συναλλαγές µε το εξωτερικό και συµβάλλει στις αγοραπωλησίες χρεογράφων. Επίσης, εκτελεί όλες τις λειτουργίες της Οµοσπονδίας. ιενεργεί δηλαδή τον ετήσιο έλεγχο των τοπικών τραπεζών, τους παρέχει συµβουλές σε θέµατα νοµικά και εµπορικά και αναλαµβάνει την εκπαίδευση των τοπικών υπαλλήλων. Κατά συνέπεια, οι τοπικές τράπεζες λειτουργούν κάτω από τις οδηγίες, την επίβλεψη και τον συντονισµό της Κεντρικής Τράπεζας.

9 ΟΜΟΣΠΟΝ ΙΑΚΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ Η Συνεταιριστική Πίστη λειτουργεί σε τρία επίπεδα. Το πρώτο αποτελούν 2000 τοπικές τράπεζες και των δύο συστηµάτων (Volksbanks,Raiffeisenbanks) οι οποίες αριθµούν 11,5 εκατοµµύρια µέλη. Το δεύτερο επίπεδο απαριθµεί 3 Περιφερειακές τράπεζες. Το κεντρικό ίδρυµα είναι η DG BANK. Είναι νοµικό πρόσωπο δηµοσίου δικαίου και έχει την υποχρέωση να προωθεί όλο το γερµανικό συνεταιριστικό κίνηµα και να εξασφαλίζει ρευστότητα ή και το αντίστροφο προς και από τις συνεταιριστικές τράπεζες. Επενδύει τα πλεονάσµατα ρευστού του συστήµατος σε χρηµατιστηριακές και κεφαλαιακές αγορές τόσο στην Γερµανία όσο και στο εξωτερικό. Από την άλλη, εξασφαλίζει την αύξηση των µακροπρόθεσµων κεφαλαίων της εκδίδοντας οµόλογα. Ενισχύει και προωθεί τον τοµέα των δανείων των περιφερειακών τραπεζών και των τοπικών συνεταιριστικών τραπεζών καθώς τους αντιµετωπίζει ως στενούς συνεργάτες της. Η DG BANK είναι επίσης η «house bank των οµοσπονδιακών κέντρων των εµπορικών συνεταιρισµών. Επιπλέον, έρχεται σε απευθείας επαφή µε τους δανειζόµενους τόσο στη Γερµανία όσο και στο εξωτερικό, πράγµα πολύ σηµαντικό για τις συνεταιριστικές τράπεζες τόσο σε τοπικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο. Τέλος, η DG BANK παρέχει όλες τις εξειδικευµένες οικονοµικές υπηρεσίες όπως ενυπόθηκα και στεγαστικά δάνεια, leasing, factoring, τίτλους αµοιβαίων κεφαλαίων, συµµετοχές ιδίων κεφαλαίων καθώς και υπηρεσίες ασφαλειών µέσω θυγατρικών ή συγγενών εταιρειών.

10 ΓΑΛΛΙΑ Στη Γαλλία διακρίνουµε συνεταιριστικές τράπεζες τριών ειδών: Credit Agricole Λειτουργεί σε τρία επίπεδα µε Τοπικές τράπεζες και 5 εκατοµµύρια µέλη. Οι περιφερειακές τράπεζες ανέρχονται σε 92. Το κεντρικό ίδρυµα είναι η Caisse Nationale de Credit Agricole (CNCA) µε έδρα το Πάρισι. Η Credit Agricole είναι ένα δίκτυο τοπικών συνεταιριστικών τραπεζών, περιφερειακών τραπεζών και της CNCA. Οι περιφερειακές τράπεζες επικουρούν τις τοπικές στις συναλλαγές τους. Οι περιφερειακές τράπεζες επικουρούν τις τοπικές στις συναλλαγές τους. Βασικό της µέληµα είναι η εφαρµογή των καινοτοµιών της στον τοµέα της πληροφορικής. Οι περιφερειακές τράπεζες πραγµατοποιούν επίσης απευθείας συναλλαγές τόσο µε οργανισµούς όσο και µε ιδιώτες. Ωστόσο, αυτόνοµα µπορούν να χορηγήσουν µόνο βραχυπρόθεσµα δάνεια ενώ, όσον αφορά τα µακροπρόθεσµα δάνεια, απαιτείται η συγκατάθεση της CNCA. Το 1998, η CNCA εξελίχθη από νοµικό πρόσωπο ηµοσίου ικαίου σε Ανώνυµη εταιρεία µε τις περιφερειακές τράπεζες νακατέχουν το 90% του κεφαλαίου. Η CNCA έχει µια κυρίαρχη λειτουργία στην Credit Agricole. ιαχειρίζεται όλες τις καταθέσεις ταµιευτηρίου του γκρουπ. Η CNCA είναι η µόνη τράπεζα από το γκρουπ Credit Agricole που είναι εξουσιοδοτηµένη να συναλλάσσεται µε το εξωτερικό. Έχει επίσης το δικαίωµα να εποπτεύει και να διενεργεί ελέγχους στις περιφερειακές τράπεζες. Credit Mutuel

11 Λειτουργεί σε τρία επίπεδα µε 3000 τοπικές τράπεζες και 4,4 εκατοµµύρια µέλη περίπου. Υπάρχουν 21 περιφερειακές τράπεζες, και το κεντρικό ίδρυµα είναι η Caisse Centrale du Credit Mutuel (CCCM) µε έδρα το Παρίσι. Οι τοπικές τράπεζες έχουν ιδρύσει τις περιφερειακές και το κεντρικό ίδρυµα. Αυτά τα τρία επίπεδα απαρτίζουν ένα καλά οργανωµένο σύστηµα ρευστότητας και οι τοπικές τράπεζες είναι υποχρεωµένες να κρατούν το 50% των αποθεµάτων τους στις αντίστοιχες περιφερειακές τράπεζες (Banque Federative), οι οποίες µε τη σειρά τους προωθούν το 2% των αποθεµάτων τους στην CCCM. Κύρια καθήκοντα των περιφερειακών τραπεζών είναι να διαχειρίζονται την ρευστότητα, να διενεργούν τις συναλλαγές πληρωµών και να προωθούν την ανάπτυξη τεχνολογικού εξοπλισµού. Βασικός στόχος του Κεντρικού Ιδρύµατος, του οποίου το κεφάλαιο απαρτίζεται από τις περιφερειακές τράπεζες, είναι να προωθεί την επέκταση των Credit Mutuel στη Γαλλία. Επιπλέον, λειτουργεί ως κέντρο εκκαθάρισης λογαριασµών για τις περιφερειακές τράπεζες. Η CCCM διαχειρίζεται το αποθεµατικό και τα ίδια κεφάλαια του γκρουπ. Η CCCM δεν λειτουργεί σε διεθνές επίπεδο. Οι ξένες συναλλαγές πραγµατοποιούνται από την Credit Mutuel µέσω του γκρουπ των περιφερειακών τραπεζών, κυρίως της Banque Federative du Credit Mutuel, στο Στρασβούργο. Banques Populaires Λειτουργεί σε δυο επίπεδα, µε 31 περιφερειακές τράπεζες και 2,9 περίπου εκατοµµύρια µέλη. Το Κεντρικό ίδρυµα είναι η Caisse Centrale des Banques Populaires (CCBP), µε έδρα το Παρίσι. Βασική του υποχρέωση είναι η διαχείριση ρευστότητας για λογαριασµό των Banques Populaires οι οποίες λειτουργούν ως περιφερειακοί τραπεζικοί αλλά αντιπροσωπεύονται και σε τοπικό επίπεδο. Επίσης, είναι το κέντρο εκκαθάρισης

12 λογαριασµών για τις Banques Populaires και παρέχει τεχνολογική υποστήριξη (τοµέας πληροφορικής) για το γκρουπ. Όσον αφορά τις συναλλαγές µε το εξωτερικό, συντονίζει όλες τις δραστηριότητες των Banques Populaires και τις εκπροσωπεί στα διεθνή οικονοµικά κέντρα µέσω υποκαταστηµάτων ή αντιπροσωπειών στο εξωτερικό. ΙΤΑΛΙΑ Στην Ιταλία η Συνεταιριστική Πίστη χωρίζεται στην Αγροτική Πίστη κατά το σύστηµα Raiffeisen και στην Αστική Πίστη κατά το σύστηµα Schulze-Delitzsch. Το πρώτο είδος λειτουργεί σε τρία επίπεδα, το δεύτερο σε δύο.ειδικότερα: a. Στον αγροτικό τοµέα λειτουργούν 728 τοπικές τράπεζες µε µέλη και 2 περιφερειακές τράπεζες. Το Κεντρικό ίδρυµα είναι το Istituto di Credito delle Casse Rurali ed Artigiane (ICCREA) µε έδρα τη Ρώµη και έτος ίδρυσης το Το κεφάλαιο του ανήκει σε όλες τις τοπικές συνεταιριστικές τράπεζες. Λειτουργεί πρώτα και κύρια ως επαναχρηµατοδότης και παρακαταθέτης για λογαριασµό αυτών των τραπεζών. ιαχειρίζεται χρεώγραφα σε περιορισµένο βαθµό. Συµβουλεύει και παρέχει τεχνική υποστήριξη στις τοπικές τράπεζες. Επιπρόσθετα, το ICCREA εκπροσωπεί στις διεθνείς διατραπεζικές όλες τις τοπικές τράπεζες, προσθέτει υπηρεσίες επεξεργασίας δεδοµένων και διαχειρίζεται το κεντρικό εγγυητικό κεφάλαιο.

13 b. Στον Αστικό τοµέα υπάρχουν 114 Λαϊκές τράπεζες µε 1,5 εκατοµµύρια περίπου µέλη. Το Κεντρικό ίδρυµα των Ιταλικών αστικών συνεταιριστικών τραπεζών είναι τι Istituto Centrale delle Banche Popolari Italiane, στη Ρώµη και στο Μιλάνο που ιδρύθηκε το Μέτοχοί του είναι συνεταιριστικές τράπεζες που εξυπηρετεί. Η σπουδαιότητα του ως κεντρικού ιδρύµατος βασίζεται κυρίως στη δραστηριοποίηση του στο σύστηµα σύνδεσης τραπεζών (giro), στον έλεγχο και στην εκκαθάριση λογαριασµών. Για τις µικρότερες συνεταιριστικές τράπεζες λειτουργεί επίσης και ως ρυθµιστής ρευστότητας και χειριστής των συναλλαγών µε το εξωτερικό. Το κεντρικό ίδρυµα δεν ασχολείται µε το δανεισµό σε εξωτραπεζικούς πελάτες ΚΥΠΡΟΣ Στην Κύπρο τα µέλη των 423 «Συνεργατικών Εταιρειών» υπερβαίνουν τις Από αυτές τις συνεργατικές εταιρείες οι 360 είναι απεριορίστου ευθύνης και 63 περιορισµένης ευθύνης.όλες µαζί συγκεντρώνουν το 35% περίπου των καταθέσεων στην Κύπρο και συναποτελούν την Κεντρική Συνεργατική Τράπεζα Κύπρου ( Σ. Κ. Τ.). Η Σ. Κ. Τ. ιδρύθηκε το 1938 σύµφωνα µε τους περί Συνεργατικών Εταιρειών Νόµους και Κανονισµούς., µε κύριο σκοπό την παροχή και άλλων υπηρεσιών στις εταιρείες µέλη που αποτελούν την σπονδυλική στήλη της αγροτικής κοινότητας της Κύπρου. Με την πάροδο του χρόνου η Τράπεζα αναγνώρισε την ανάγκη να επεκτείνει τις δραστηριότητες και σήµερα είναι σε θέση να παρέχει πλήρες φάσµα υπηρεσιών που προσφέρονται συνήθως από πλήρεις αγροτικές τράπεζες. Η ίδρυση της τράπεζας αποτέλεσε σπουδαίο γεγονός και σηµαντικό σταθµό στην ανάπτυξη του Συνεργατικού

14 Κινήµατος και έχει αποδειχθεί το βασικό µέσο στην εξάλειψη της τοκογλυφίας στον αγροτικό πληθυσµό. Από το σύνολο των δανείων που χορηγούν οι Συνεργατικές Εταιρείες το 70% προορίζεται για οικιστικά δάνεια,18% για προσωπικά-επαγγελµατικά δάνεια και µόνο 12% για γεωργικά δάνεια. Το επιτόκιο χορηγήσεων κυµαίνεται µεταξύ 8-10 %. Η κύρια δραστηριότητα της Τράπεζας, είναι οι τραπεζικές εργασίες που διεξάγονται µέσω των παραρτηµάτων της σε όλες τις ελεύθερες κύριες πόλεις και την πρωτεύουσα Λευκωσία. Οι παρεχόµενες τραπεζικές εργασίες περιλαµβάνουν αποδοχή καταθέσεων όλων των τύπων, περιλαµβανοµένων καταθέσεων που υπόκεινται σε ανάληψη µε επιταγές, τόσο από τις Συνεργατικές Εταιρείες όσο και από το κοινό γενικά. Επίσης παραχώρηση δανείων και πιστωτικών διευκολύνσεων, υπηρεσίες διενέργειας µεταφοράς χρηµάτων, διαχειρίσεις πληρωµών ( επιταγές τραπεζίτη), έκδοση προεξοφλήσεων, εγγυήσεων, αποδοχών, εµπορικών πιστωτικών επιστολών και εντολών, υπηρεσίες και διευκολύνσεις ξένου συναλλάγµατος, καθώς επίσης και άλλες βοηθητικές υπηρεσίες. Πρόκειται για µια ολοκληρωµένη εµπορική τράπεζα που λειτουργεί πάνω σε ίση βάση µε τις εµπορικές τράπεζες. ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ Οι καταθέσεις στην τράπεζα περιλαµβάνουν: Τρεχούµενους λογαριασµούς Λογαριασµούς ταµιευτηρίου Λογαριασµούς καταθέσεων µε προειδοποίηση 7 ηµερών Λογαριασµούς καταθέσεων µε προειδοποίηση από ένα έως τρεις µήνες. Λογαριασµούς µε προειδοποίηση από τρεις έως δώδεκα µήνες Λογαριασµούς µε προειδοποίηση άνω των δώδεκα µηνών

15 Λογαριασµούς εµπρόθεσµων καταθέσεων ( καταθέσεις τακτής προθεσµίας 12 µηνών και άνω) ΑΝΕΙΟ ΟΤΗΣΕΙΣ Οι δανειοδοτικές εργασίες της τράπεζας διεξάγονται σχεδόν αποκλειστικά µε τις Συνεργατικές- µέλη και εµπίπτουν σε τρεις κατηγορίες: Βραχυπρόθεσµα δάνεια, αποπληρωτέα εντός περιόδου µέχρι και ενός έτους. Μεσοπρόθεσµα δάνεια που εκδίδονται για περιόδους 2-5 ετών. Μακροπρόθεσµα δάνεια για περιόδους από 5-15 χρόνια Εκτός από την παροχή δανείων για γεωργική ανάπτυξη, κατευθείαν σε γεωργούς όπως και µέσω των Σ. Π. Ε. που είναι µέλη της, η Τράπεζα είναι επίσης ο κυριότερος χορηγός µακροπρόθεσµων πιστώσεων για τη χρηµατοδότηση έργων ανάπτυξης των τοπικών αρχών, των ηµικρατικών οργανισµών και άλλων οργανισµών κοινής ωφέλειας. Άλλες υπηρεσίες της Σ. Κ. Τ. είναι η διαχείριση διαθεσίµων, δηλαδή η καθηµερινή διαχείριση των στοιχείων του ενεργητικού και παθητικού της Σ. Κ. Τ., οι όποιες συναλλαγές µε ξένο συνάλλαγµα κι λοιπές εµπορικές δραστηριότητες. Οι Συνεργατικές Πιστωτικές Εταιρείες έχουν ως κύριο σκοπό τους την παροχή υπηρεσιών και πιστώσεων στα µέλη τους σύµφωνα µε τις συνεργατικές αρχές της αµοιβαιότητας και της αλληλοβοήθειας. Τα ιδρύµατα που αποτελούν το Συνεργατικό Κίνηµα διοικούνται κάτω από την αιγίδα του Τµήµατος Συνεργατικής Ανάπτυξης του Υπουργείου Εµπορίου, Βιοµηχανίας και Τουρισµού που είναι το αρµόδιο Υπουργείο για την εγγραφή, την εποπτεία, την ανάπτυξη και αν παραστεί ανάγκη, την διάλυση τους. Το τµήµα διοικείται από τον Έφορο Συνεργατικών Εταιρειών και Συνεργατικής Ανάπτυξης ο οποίος είναι ο ανώτατος

16 κυβερνητικός αξιωµατούχος. Για οργανωτικούς σκοπούς το κεντρικό γραφείο διαιρείται σε τέσσερις κλάδους, δηλαδή το Τραπεζικό, το Καταναλωτικό, το Εµπορικό και το βιοµηχανικό, ενώ για σκοπούς εποπτείας η επικράτεια χωρίζεται σε πέντε περιοχές ή επαρχίες. Ένα εποπτικό παράρτηµα υφίσταται εντός του Τµήµατος. Ο έλεγχος και η επιθεώρηση των Συνεργατικών Εταιρειών επιτελείται από την υπηρεσία Συνεργατικού Ελέγχου που είναι ανεξάρτητη νοµική οντότητα της οποίας οι εποπτικές δαπάνες καταβάλλονται µέσω των αιτήσεων συνεισφορών από τις Συνεργατικές Εταιρείες τις οποίες επιθεωρεί. Είναι αναµφίβολο ότι το συνεργατικό κίνηµα στην Κύπρο έχει αναπτυχθεί σε ζηλευτό επίπεδο, παρά τις αντιξοότητες και τα προβλήµατα που χρειάστηκε να επιλυθούν. Πρέπει όµως να οµολογηθεί ότι η συνεταιριστική πίστη µε τη µορφή αυτή στηρίχθηκε και στηρίζεται από την Κυπριακή Κυβέρνηση αφού µέχρι και σήµερα τα συνεργατικά πιστωτικά ιδρύµατα δεν υπόκεινται σε φορολογία καθώς και το νοµισµατικό έλεγχο της Κεντρικής Τράπεζας και, συγκεκριµένα, σε ότι αφορά τις ρυθµίσεις του ελάχιστου ποσοστού ρευστότητας που εφαρµόζεται για τις εµπορικές τράπεζες. Έτσι, εξηγείται το γεγονός ότι σχεδόν κάθε πόλη και χωριό της Κύπρου έχει το δικό του συνεργατικό πιστωτικό ίδρυµα και πως όλα αυτά µαζί διαχειρίζονται το ένα τρίτο των καταθέσεων και των δανείων του ευρύτερου τραπεζικού συστήµατος.

17 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗΣ ΠΙΣΤΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α 1. Γιατί καθυστέρησε η ανάπτυξη της συνεταιριστικής πίστεως στην Ελλάδα Από ιστορική άποψη η Ελλάδα, ακόµη και υποδουλωµένη, έδειξε τις αρετές του λαού της στο συνεταιριστικό ή συνεργατικό τοµέα για την ανάπτυξη οικονοµικών, αλλά και κοινωνικών και πολιτισµικών δραστηριοτήτων. Αρκεί να αναφέρουµε τα ορεινά πολίσµατα και τις συσσωµατώσεις της Τουρκοκρατίας, τους ναυτικούς συνεταιρισµούς (Ύδρα, Σπέτσες, Ψαρά, Γαλαξίδι κ. α. ), την Κοινή Συντροφιά των Αµπελακίων κ.ο.κ. Το πρότυπο αυτό της Αµπελακιώτικης Συντροφιάς είχε πολλά κοινά χαρακτηριστικά µε τα «συνεταιριστικά χωριά» του Όουεν στην Αγγλία, µε τα «φαλαγγεία» του Φουριέ στη Γαλλία, καθώς και µε τα συνεταιριστικά µοντέλα του Ραϊφάϊζεν και του Σούλτσε στη Γερµανία, πάνω στα οποία στηρίζονται όλες οι σύγχρονες µορφές συνεταιρισµών. Πράγµατι, το αξιοθαύµαστο µοντέλο της Αµπελακιώτικης Συντροφιάς προηγήθηκε χρονολογικά στην Ευρώπη και µελετήθηκε οπωσδήποτε από τους πρωτεργάτες του σύγχρονου συνεταιριστικού κινήµατος. Σήµερα µε την εξειδικευµένη µορφή του φορέα της συνεταιριστικής πίστης έρχεται, αυτή τη φορά από την Ευρώπη, να διαδραµατίζεται και στην Ελλάδα το ρόλο που του αξίζει. Σε σύγκριση µε τις εµπορικές τράπεζες οι φορείς της συνεταιριστικής πίστης σε όλη τη διάρκεια της νεότερης Ελληνικής Πολιτείας αναγκάστηκαν να παραµείνουν στην αφάνεια, παρά το γεγονός ότι από το 1915 και µέχρι το 1986, υπήρξε ένα στοιχειώδες θεσµικό πλαίσιο και για τους πιστωτικούς συνεταιρισµούς. Κατά την τριετία , κατά την οποία ανασυγκροτήθηκε εκ βάθρων το ελληνικό τραπεζικό σύστηµα (ίδρυση :της Τράπεζας της Ελλάδος για την άσκηση του εκδοτικού προνοµίου, της Αγροτικής Τράπεζας

18 για την άσκηση της γεωργικής πίστεως, της Εθνικής Κτηµατικής Τράπεζας για την άσκηση της στεγαστικής πίστης κ. ο. κ), δεν υπήρξαν ρυθµίσεις για τη συνεταιριστική πίστη. Οπωσδήποτε η µεγάλη καθυστέρηση στη θεσµική θεµελίωση και στην ανάπτυξη των συνεταιριστικών πιστωτικών ιδρυµάτων στην Ελλάδα, ιδιαίτερα σε σύγκριση µε την εντυπωσιακή εξέλιξη τους στην Ευρώπη, οφείλεται σε µια σειρά από παράγοντες, οι οποίοι συνδέονται στενά µε την ιστορία του ελληνικού τραπεζικού συστήµατος και έχουν άµεση σχέση µε την άσκηση της ελεγχόµενης κρατικής γεωργικής πίστης από την Αγροτική Τράπεζα της Ελλάδος και, προπάντων, µε τη µεγάλη κρατική παρέµβαση στην πιστωτική λειτουργία (διοικητικός καθορισµός των επιτοκίων καταθέσεων και χορηγήσεων, άµεσοι και έµµεσοι έλεγχοι στις χορηγήσεις δανείων και πιστώσεων, συναλλαγµατικοί περιορισµοί κ. λ. π. ) Εκτός από την έλλειψη σαφούς νοµοθετικού πλαισίου και τον κρατικό παρεµβατισµό στην πιστωτική λειτουργία, υπάρχουν και άλλοι λόγοι που εξηγούν τη χρονική υστέρηση στην ανάπτυξη του θεσµού της συνεταιριστικής πίστης στη χώρα µας. Αρνητικές υπήρξαν π.χ. και οι εµπειρίες από τη δραστηριοποίηση των αγροτικών συνεταιρισµών ιδίως κατά τη δεκαετία του 1980, που οδήγησαν κατά κανόνα σε υπερχρέωση και σε αδυναµία αποπληρωµής των οφειλών τους. Το γεγονός αυτό επέφερε κάποιο κλονισµό της εµπιστοσύνης πολλών σε ό,τι αφορά τις δυνατότητες που έχουν σήµερα οι φορείς της συνεταιριστικής πίστης να επιτύχουν µάλιστα µε καθαρά ιδιωτικόοικονοµικά κριτήρια, εκεί όπου απέτυχαν συνολικά οι αγροτικοί συνεταιρισµοί. Πολύ θετική, αν και ευλόγως αναµενόµενη, εξέλιξη στο χώρο της συνεταιριστικής πίστης στην Ελλάδα, πρέπει να θεωρηθεί η δηµιουργία της Ενώσεως Συνεταιριστικών Τραπεζών µε την υπογραφή του καταστατικού της στα Ιωάννινα, ύστερα από αµοιβαίες υποχωρήσεις των εκπροσώπων (προέδρων) των συνεταιριστικών τραπεζών Λαµίας,

19 Ιωαννίνων, Ηρακλείου, Αχαΐας και Αναπτυξιακού Πιστωτικού Συνεταιρισµού Κορινθίας στις 23 Ιουλίου Εκτός από την έγκριση του Καταστατικού της «Ενώσεως Συνεταιριστικών Τραπεζών Ελλάδος» (Ε. Σ. Τ. Ε.), διαµορφώθηκε για πρώτη φορά ένα στοιχειώδες πλαίσιο κοινών αρχών και κανόνων λειτουργίας της συνεταιριστικής πίστης στη χώρα µας. Έδρα της Ε. Σ. Τ. Ε. ορίστηκε αρχικά η Λαµία, ενώ συµφωνήθηκε η εκπροσώπηση συνεταιριστικών τραπεζών- µελών της στη γενική συνέλευση να είναι ως εξής: α) Συνεταιριστική Τράπεζα µε συνεταίρους-µέλη µέχρι 4,000 θα έχει δύο (2) εκπροσώπους, β) Συνεταιριστική Τράπεζα µε µέλη µέχρι 8,000 θα έχει τρεις (3) εκπροσώπους και γ) Συνεταιριστική Τράπεζα µε µέλη άνω των 8,000 θα έχει τέσσερις (4) εκπροσώπους. Για την επίτευξη απαρτίας της γενικής συνελεύσεως των εκπροσώπων των συνεταιριστικών τραπεζών-µελών της Ε. Σ. Τ. Ε. ορίστηκε ότι απαιτείται το 50% συν ένας εκπρόσωπος για τη λήψη αποφάσεων εφ όλων των θεµάτων που αναφέρονται στο σχέδιο του ιδρυτικού καταστατικού, όπου απαιτείται πλειοψηφία των δύο τρίτων (2/3). Η θητεία του. Σ. της Ενώσεως Συνεταιριστικών Τραπεζών Ελλάδος συµφωνήθηκε να είναι διετής. Με βάση σχετική πρόβλεψη του καταστατικού συστήθηκε, µετά τη σύσκεψη των Ιωαννίνων, προσωρινό διοικητικό συµβούλιο της Ε. Σ. Τ. Ε. το οποίο συγκροτήθηκε ως εξής: Αθανάσιος Τριανταφυλλόπουλος, Πρόεδρος. Σ. Συνεταιριστικής Τράπεζας Λαµίας Ιωάννης Λεµπιδάκης, Πρόεδρος. Σ. Παγκρήτιας Συνεταιριστικής Τράπεζας

20 Ευάγγελος Φλωράτος, Γραµµατέας Αχαϊκής Συνεταιριστικής Τράπεζας Γεράσιµος ηλαράς, Πρόεδρος. Σ. του Αναπτυξιακού Πιστωτικού Συνεταιρισµού Κορινθίας «ο Ερµής» Ιωάννης ούµας, Πρόεδρος Συνεταιριστικής Τράπεζας Ιωαννίνων. Η σηµασία της ίδρυσης της Ενώσεως Συνεταιριστικών Τραπεζών Ελλάδος για την ανάπτυξη του θεσµού της συνεταιριστικής πίστης στη χώρα µας είναι προφανής. Είναι ευνόητο ότι το επαγγελµατικό όργανο των φορέων ασκήσεως της συνεταιριστικής πίστης, όπως άλλωστε συµβαίνει και µε τις εµπορικές τράπεζες, θα αποτελεί το κεντρικό σηµείο για τη χάραξη και το συντονισµό της πολιτικής και την ανάληψη κοινής δράσεως για την προαγωγή του θεσµού και την υπεράσπιση των εννόµων συµφερόντων των συνεταιριστικών τραπεζών που λειτουργούν τώρα και που θα λειτουργήσουν, όπως προβλέπεται, σε ολόκληρη την Ελλάδα. Εννοείται ότι η Ε. Σ. Τ. Ε. αποτελεί πλήρες µέλος της Ένωσης Ευρωπαϊκών Συνεταιριστικών Τραπεζών, όπως προηγουµένως η Ελληνική Οµοσπονδία Πιστωτικών Αστικών Συνεταιρισµών (ΕΛ. Ο. Π. ΑΣ.). 2. Παρουσίαση της εξέλιξης των κυριότερων συνεταιριστικών τραπεζών στην Ελλάδα. ΠΑΓΚΡΗΤΙΑ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ

21 Τα οικονοµικά αποτελέσµατα της 11ης χρήσης (έτος 2004) της Παγκρήτιας τράπεζας δείχνουν ότι τα προ φόρων κέρδη ανήλθαν σε 15,3 εκατοµµύρια ευρώ, αυξηµένα κατά 34,4% σε σχέση µε το έτος 2003, το σύνολο του ενεργητικού ανήλθε σε 715 εκ. ευρώ αυξηµένο κατά 31,2%, οι καταθέσεις ήταν αυξηµένες κατά 36,0%, οι χορηγήσεις κατά 36,7%, η απόδοση µέσων Ιδίων Κεφαλαίων έφτασε το 17,3%, το δε αποδιδόµενο καθαρό µέρισµα προς τους συνεταίρους θα είναι 3,67 ανά µερίδα, αυξηµένο κατά 11,2% σε σχέση µε τη χρήση 2003.Ο ισολογισµός του έτους 2004 παρατίθεται στον πίνακα 1. Επίσης, στα σηµαντικά επιτεύγµατα της προηγούµενης χρονιάς συγκαταλέγονται η υπογραφή της συµφωνίας στρατηγικής συνεργασίας της Πανελλήνιας Τράπεζας µε τη γερµανική "DZ Bank", µε σηµαντικά οφέλη για την Παγκρήτια Τράπεζα σε προϊόντα και υπηρεσίες καθώς και η ίδρυση της Ανώνυµης εταιρείας "ΠΑΓΚΡΗΤΙΑ ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ Α.Ε..Α.Κ.Ε.Σ.", µε τη δηµιουργία του "Παγκρήτιου Αµοιβαίου Ανάπτυξης", του πρώτου Περιφερειακού Αµοιβαίου Κεφαλαίου Επιχειρηµατικών Συµµετοχών. Στόχος του "Παγκρητίου Ανάπτυξης" είναι η συµµετοχή του στα Ίδια Κεφάλαια νέων µικροµεσαίων αλλά και υφιστάµενων κρητικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται κυρίως σε τοµείς υψηλής τεχνολογίας, καινοτόµων προϊόντων, εναλλακτικών µορφών τουρισµού και αξιοποίησης τοπικών πόρων. Στις δραστηριότητες της Παγκρήτιας Τράπεζας συγκαταλέγονται και οι εξής: Καταθέσεις Ταµιευτηρίου και Όψεως µε δυνατότητα εξοφλήσης λογαριασµών µέσω πάγιων εντολών και χορήγηση κάρτας VISA ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΘΕΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΝΤΑΕΤΙΑ *

22 ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΕΤΟΥΣ ΥΠΟΛΟΙΠΟ ΠΡΟΗΓ.ΕΤΟΥΣ ΑΥΞΗΣΗ ΕΤΟΥΣ ΥΠΟΛΟΙΠΟ ΚΑΤΑΘΕΣΕΩΝ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΜΕΣΗ ΑΥΞ. ΤΡΑΠ. ΚΛΑ Ο Υ 31/12/ ,8% 13,6% 31/12/ ,0% 11,2% 31/12/ ,9% 3,60% 31/12/ ,2% 9,00% 31/12/ ,0% 10,95% Προθεσµιακές καταθέσεις. *Πηγή: ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΟΣ Νοµισµατική Πολιτική, Φεβρουάριος 2005 Πίνακας 2 Παγκρήτιος Λογαριασµός που αποτελεί συνδυασµό ταµιευτηρίου και ανοιχτού δανείου µε δυνατότητα χορήγησης µπλόκ επιταγών. άνεια, τόσο επιχειρηµατικά και καταναλωτικά όσο και στεγαστικά ΕΞΕΛΙΞΗ ΥΠΟΛΟΙΠΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΠΕΝΤΑΕΤΙΑ * ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΥΠΟΛΟΙΠΟ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΜΕΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΥ ΚΛΑ ΟΥ 31/12/ ,3% 31,60% 31/12/ ,4% 20,30% 31/12/ ,2% 18,00% 31/12/ ,6% 14,10% 31/12/ ,7% 15,84% *Πηγή: ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΟΣ Νοµισµατική Πολιτική, Φεβρουάριος 2005 Πίνακας 3 υνατοτητά e-banking για ενηµέρωση του λογαριασµού αλλά και πληρωµή λογαριασµών.

23 Κατά το έτος 2004 πραγµατοποιήθηκαν οι παρακάτω ενέργειες για την επίτευξη των στόχων της Παγκρήτιας Τράπεζας: Εφαρµόστηκε για δεύτερη χρονιά το Σύστηµα ιαχείρισης Ποιότητας κατά ΕΛΟΤ EN ISO 9001:2000, για το σύνολο των τραπεζικών εργασιών. ιευρύνθηκε το δίκτυο των καταστηµάτων µε 7 νέα καταστήµατα(ζαρός, Βενεράτο ήµου Παλιανής, Επισκοπή Ηρακλείου, Φουρφουράς Ρεθύµνου, Γογόνη Χανίων, Πειραιάς, Μήλος Νοµού Κυκλάδων). Όσον αφορά στην οικονοµική πορεία της τράπεζας κατά το πρώτο πεντάµηνο του τρέχοντος έτους είναι ιδιαίτερα ικανοποιητική και σύµφωνη µε τις προβλέψεις της διοίκησης. Τα προ φόρων κέρδη είναι αυξηµένα κατά 27% σε σχέση µε την αντίστοιχη περυσινή περίοδο, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι η πρόβλεψη για κέρδη 19 εκ. ευρώ στο τέλος του χρόνου είναι εφικτή, όπως επίσης και το καθαρό µέρισµα 4,04 ανά µερίδα, αυξηµένο κατά 10% από την προηγούµενη χρήση.τα στοιχεία παρατίθενται στον πίνακα 4: ΒΑΣΙΚΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΠΕΝΤΑΕΤΙΑΣ Ενεργητικό Ίδια Κεφάλαια Υπόλοιπο Καταθέσεων Υπόλοιπο Χορηγήσεων Κέρδη προ αποσβ. & προβλέψεων Κέρδη προ προβλέψεων Κέρδη προ φόρων Αποδ.Μέσων Ιδίων Κεφαλαίων 9,7% 8,9% 10,8% 13,9% 17,3% ( Καθαρά Κέρδη/ Ίδια

24 Κεφάλαια) Μέση απόδοση Χορηγήσεων 15,2% 11,6% 10,4% 9,9% 9,3% (Τόκοι+ Προµ. Χορ./Χορηγήσεις) Χορηγήσεις ανά Εργαζόµενο (Χορηγ./Αριθµό Εργαζοµένων) Καταθέσεις ανά Εργαζόµενο (Καταθ./Αριθµό Εργαζοµένων) Κέρδη ανά Εργαζόµενο (Καθαρά Κέρδη/Αριθµό Εργαζοµ.) Καταστήµατα Τα ποσά σε χιλιάδες Ευρώ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΧΑΝΙΩΝ O Πιστωτικός Συνεταιρισµός Χανίων ιδρύθηκε µε την υπ' αριθµ. 296/93 Πράξη του Ειρηνοδικείου Χανίων και µετεξελίχθηκε σε Τράπεζα, την Συνεταιριστική Τράπεζα Χανίων, µε την απόφαση αριθµ. 560/14/1995 της Τράπεζας της Ελλάδος. Όπως φαίνεται από τα µεγέθη της, η Τράπεζα από τα πρώτα κιόλας χρόνια λειτουργίας της, έως και σήµερα, έκανε θαύµατα: ΒΑΣΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ

25 ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ [1] ΜΕΤΟΧΟΙ ΤΙΜΗ ΜΕΡΙ ΑΣ [2] Ι ΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ [1] ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΑΝΕΙΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΙΣ [1] ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΟΙ ΚΑΤΑΘΕΣΕΩΝ ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ [1] Ποσά σε χιλιάδες Ευρώ 2 Το 1997 η 1 µερίδα διασπάστηκε σε 5 νέες To 2000 η 1 µεδίδα διασπάστηκε σε 2 νέες Πίνακας5 *Πηγή από Συνεταιριστική Τράπεζα Χανίων Κατά τον τελευταίο χρόνο, το δίκτυο της Τράπεζας εµπλουτίστηκε µε τις υπηρεσιακές µονάδες στην Ιεράπετρα, τη Χερσόνησο και τις Μοίρες ενώ λειτουργούν ήδη δύο νέα Καταστήµατα στο Ηράκλειο, το ένα στην οδό Κνωσού και το άλλο στην οδό 62 Μαρτύρων. Έτσι η Τράπεζα διαθέτει 18 υπηρεσιακές µονάδες: 2 στα Χανιά, 3 στο Ηράκλειο και από µια στην Αθήνα, την Ιεράπετρα, το Ρέθυµνο, την Κίσαµο, την

26 Παλαιόχωρα, τον Πλατανιά, τη Γεωργιούπολη, τον Πλάτανο, το Κολυµπάρι, τον Αλικιανό, τη Σούδα, τις Μοίρες και τη Χερσόνησο. εξής: Μερικά από τα προϊόντα που προσφέρει η Συνεταιριστική Τράπεζα Χανίων είναι τα ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ Καταθέσεις Όψεως µε επιταγές Έντοκος Λογαριασµός Καταθέσεων και Πληρωµών. Ανοικτός Τρεχούµενος Λογαριασµός Λογαριασµός Καταθέσεων µε δικαίωµα υπερανάληψης, δηλ. ένας Λογαριασµός δανείου και 2 καταθέσεων που καλύπτει όλες τις ανάγκες της επιχείρησης και ελαχιστοποιεί το κόστος. Προεξόφληση Αξιογράφων οκιµασµένο προϊόν για τις ανάγκες των µικρών επιχειρήσεων. άνεια Παγίων άνεια 3-7 ετών για κάλυψη µικρών επενδυτικών προγραµµάτων. Ασφάλειες (σε συνεργασία µε τον όµιλο Allianz):

27 o o Ασφάλιση περιουσίας (φωτιά, σεισµοί, κ.λπ.) Ασφάλιση Επαγγελµατικών Αυτοκινήτων ΞENO OXEIA - TOYPIΣTIKA KATAΣTHMATA Όλα τα προϊόντα των επιχειρήσεων Αγορά Συναλλάγµατος Εγγυητικές Επιστολές Ε.O.Τ. NOIKOKYPIA Καταναλωτικά άνεια για όλες τις ανάγκες των Νοικοκυριών µε διάρκεια µήνες. Στεγαστικά άνεια Κίνηση Κεφαλαίων Εµβάσµατα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό Τουριστικό Συνάλλαγµα Φοιτητικό Συνάλλαγµα Αναπαλαίωση Κατοικιών στα Χωριά άνεια αποκατάστασης, αναπαλαίωσης και συντήρησης σπιτιών στα χωριά για κατοικία ή µετατροπή των σε τουριστικούς ξενώνες. Ασφάλειες σε συνεργασία µε τον όµιλο Allianz o o o o Ασφάλιση Περιουσίας (φωτιά, σεισµός, κ.λπ.) Ασφάλιση Αυτοκινήτων Ασφάλεια Ζωής Πρόγραµµα Χρηµατοδότησης Σπουδών

28 ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΤΡΑΠΕΖΑ Η Πανελλήνια Τράπεζα Α.Ε. ιδρύθηκε σύµφωνα µε την απόφαση Νο 99/ , της Τράπεζας της Ελλάδος τον Απρίλιο του 2001 και ξεκίνησε την λειτουργία της τον Ιούνιο του 2001, µε έδρα το Χολαργό Αττικής. Τα άρθρα του Καταστατικού της δηµοσιεύθηκαν στο Φ.Ε.Κ. Νο 4915/ Το Καταβεβληµένο Μετοχικό της Κεφάλαιο υπολογίζεται ότι ανέρχεται στο ποσό των 30,2 εκατοµµυρίων. Το σηµερινό καταβεβληµένο µετοχικό της Κεφάλαιο, µετά την συµµετοχή και της Γερµανικής Τράπεζας DZ bank, υπολογίζεται στα 33,6 εκατοµµύρια. Η Πανελλήνια Τράπεζα δηµιουργήθηκε από τις 15 συνεταιριστικές Τράπεζες και τους Πιστωτικούς Συνεταιρισµούς της Ελλάδος, µε στόχο να διευρύνει το Συνεταιριστικό Τραπεζικό κίνηµα στις περιοχές που δεν δραστηριοποιούνται Συνεταιριστικές Τράπεζες και να ενοποιήσει τις συνεταιριστικές τράπεζες σε όµιλο. Η Πανελλήνια είναι µία από τις νεότερες Τράπεζες στην Ελλάδα. Οι εµπνευστές της υλοποίησαν µια καθιερωµένη και πάγια ευρωπαϊκή πρακτική, δηµιουργώντας µια Κεντρική Τράπεζα για τις Συνεταιριστικές Τράπεζες, για να διευκολύνει την πρόσβασή τους στα σύγχρονα τραπεζικά προϊόντα. Παράλληλα, αναπτύσσεται αυτόνοµα, σε όλο το φάσµα των τραπεζικών δραστηριοτήτων µε 18 υποκαταστήµατα και παρουσία σε 13 γεωγραφικές περιφέρειες, εκεί όπου δεν δραστηριοποιούνται οι Συνεταιριστικές Τράπεζες, µέσα από ένα δίκτυο οµίλου που αριθµεί 133 καταστήµατα.

29 Το 2004 παρουσίασε πολύ ικανοποιητικά οικονοµικά αποτελέσµατα µε τα προ φόρων κέρδη της να ανέρχονται σε 1,3 εκατ. ευρώ, έναντι 1,2 εκ. ευρώ το Πρέπει να σηµειωθεί ότι τα προ φόρων κέρδη θα ανέρχονταν σε 3 εκατ. ευρώ, εάν δεν είχαν γίνει πρόσθετες προβλέψεις για τυχόν επισφαλείς απαιτήσεις, ποσού 1,7 εκατ. ευρώ. Για την προσεχή πενταετία τα προ φόρων κέρδη προβλέπεται να ξεπεράσουν τα 15 εκατ. ευρώ και τα καταστήµατα της να φτάσουν τα 36. Σε πρώτη φάση θα επιδιωχθεί η δηµιουργία ενός µεγάλου δικτύου καταστηµάτων, ενώ παράλληλα θα υπάρξει ηλεκτρονική διασύνδεση και συνεργασία µε τις λοιπές Συνεταιριστικές Τράπεζες και τους Πιστωτικούς Συνεταιρισµούς της χώρας, ώστε ολόκληρο το δίκτυο να αριθµεί πάνω από 40 καταστήµατα. Βασικός στόχος της νέας τράπεζας, που θα αποτελεί την κεντρική Συνεταιριστική Τράπεζα, αλλά θα εκτελεί και λιανικές εργασίες, είναι η ίδρυση 10 καταστηµάτων, σε ισάριθµες πόλεις της Ελλάδας. Συγκεκριµένα το business plan, προβλέπει την ίδρυση καταστηµάτων στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, την Άρτα, τις Σέρρες, την Ξάνθη, τη Λιβαδειά, τη Λάρισα, το Αγρίνιο, την Τρίπολη και τον Βόλο. Στα σχέδια της Πανελλήνιας Συνεταιριστικής Τράπεζας, µε πρόεδρο τον κ. Γιάννη Λεµπιδάκη, εντάσσεται και η δηµιουργία θυγατρικών εταιριών, οι οποίες θα δραστηριοποιηθούν στο χώρο των χρηµατοοικονοµικών υπηρεσιών. Στις 7 Φεβρουαρίου 2005 υπεγράφη συµφωνία συνεργασίας µεταξύ της Πανελλήνιας Τράπεζας και της κεντρικής συνεταιριστικής τράπεζας της Γερµανίας DZ BANK. Σύµφωνα µε τον Πρόεδρο της Πανελλήνιας Τράπεζας, Γιάννη Λεµπιδάκη, η συµµετοχή της DZ BANK στην Πανελλήνια Τράπεζα είναι σηµαντική, έχει στρατηγικό

30 χαρακτήρα, θα βοηθήσει ουσιαστικά στην περαιτέρω βελτίωση και ανάπτυξη προϊόντων και υπηρεσιών, ενώ παράλληλα θα συνδέσει τον ελληνικό όµιλο σε διεθνές επίπεδο. Η DZ BANK είναι µία από τις µεγαλύτερες Ευρωπαϊκές εµπορικές-συνεταιριστικές τράπεζες σύµφωνα µε το σύνολο του ενεργητικού της (5η στη Γερµανία, 24η στην Ευρώπη, 34η παγκοσµίως). Ο Όµιλος της DZ BANK δραστηριοποιείται σε όλο το εύρος των χρηµατοοικονοµικών δραστηριοτήτων µε εξέχουσες θέσεις στη γερµανική αγορά. Αποτελεί την Κεντρική Τράπεζα των Γερµανικών Συνεταιριστικών Τραπεζών, µε 1392 Τοπικές Τράπεζες, 15 χιλιάδες υποκαταστήµατα, 170 χιλιάδες εργαζοµένους και πάνω από 800 δισ. ευρώ σύνολο ενεργητικού, ποσό υπερτριπλάσιο συγκρινόµενο µε το σύνολο του ελληνικού τραπεζικού χώρου. Στη Γερµανική Αγορά ο Όµιλος των Συνεταιριστικών Τραπεζών είναι µία από τις πρώτες Τραπεζικές δυνάµεις. ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΛΑΜΙΑΣ Ο Πιστωτικός Συνεταιρισµός Τεχνοεργατών Λαµίας ιδρύθηκε στις 25 Ιουνίου 1900, µε πρώτα εγγραφέντα µέλη 582 άτοµα, που κάλυπταν 99 διαφορετικά επαγγέλµατα. Αρχικά λειτούργησε µε τη µορφή του Αλληλοβοηθητικού Σωµατείου, αλλά µε την πάροδο του χρόνου έλαβε διαδοχικά τη µορφή Εθνικού και Φιλανθρωπικού Ιδρύµατος, φορέα κοινωνικής ασφαλίσεως και γραφείου ευρέσεως εργασίας για τα µέλη του. Αξίζει να τονιστεί ότι ο συνεταιρισµός αυτός καθόρισε τριπλό οικονοµικό, φιλανθρωπικό και εθνικό σκοπό και υιοθέτησε έτσι τις βασικές αρχές της συνεταιριστικής πίστης τύπου Ραϊφάϊζεν που εµφανίστηκε στην Ευρώπη κατά την ίδια περίπου εποχή. Ο Πιστωτικός Συνεταιρισµός Τεχνοεργατών Λαµίας διέγραψε µια συνεχή ανοδική πορεία,

31 αλλά αναπτύχθηκε εντυπωσιακά κατά τη δεκαετία του 1980 και ιδιαίτερα µετά τη ψήφιση του Νόµου 1667/1986 µε τον οποίο ρυθµίστηκε για πρώτη φορά η λειτουργία των αστικών πιστωτικών συνεταιρισµών. Μέχρι τότε η λειτουργία του συνεταιρισµού ρυθµιζόταν µε το Νόµο 602/1915 «Περί Συνεταιρισµών», στο άρθρο 1 του οποίου τονίζονταν ότι «οι Συνεταιρισµοί είναι ιδία Πιστωτικοί Αστικοί Συνεταιρισµοί που έχουν αντικείµενο την αποδοχή καταθέσεων χρηµάτων ή αξιών». Όταν υποβλήθηκε η αίτηση και η τεχνικό-οικονοµική µελέτη στην Τ. Ε. για τη λήψη άδειας συνεταιριστικής τράπεζας σύµφωνα µα τις σχετικές ρυθµίσεις του Τραπεζικού Νόµου, ο προς µετεξέλιξη τότε Πιστωτικός Συνεταιρισµός Τεχνοεργατών Λαµίας, µε στοιχεία τέλους 1992, αριθµούσε συνεταίρους φυσικά πρόσωπα, έναντι συνεταίρους που είχε στο τέλος του προηγούµενου χρόνου 1991( αύξηση 17,3) και συνεταίρους που είχε στο τέλος του Η αυξητική τάση που άρχισε να εκδηλώνεται κατά το δεύτερο µισό της προηγούµενης δεκαετίας συνεχίζεται µέχρι σήµερα, όχι µόνο σε ότι αφορά τον αριθµό των µελών της συνεταιριστικής τράπεζας, αλλά και ως προς το συνεταιριστικό κεφάλαιο, τις καταθέσεις κσι τις χορηγήσεις. Εξάλλου, από δειγµατοληπτική έρευνα στο αρχείο των συνεταίρων προέκυψε η ακόλουθη σύνθεση σε ότι αφορά την επαγγελµατική διάρθρωση και ιδιότητα των εν λόγω µελών κατά το 1993: Έµποροι Επαγγελµατίες 35% του συνόλου, ηµόσιοι Υπάλληλοι 27,6%, Ιδιωτικοί Υπάλληλοι 12,4%, Γεωργοί 8,5%, Οικοκυρές 7,7%, Ελεύθερα Επαγγέλµατα ( ικηγόροι, Γιατροί, Μηχανικοί κ.α.) 6,5%,Συνταξιούχοι 2,3%. Σήµερα η Συνεταιριστική Τράπεζα Λαµίας αριθµεί πάνω από περίπου ενεργά µέλη, µε την ίδια πάντοτε κοινωνικο-επαγγελµατική σύνθεση. Η εµπιστοσύνη που απέκτησε εξηγεί τα εντυπωσιακά της επιτεύγµατα ( στοιχεία µε 31/12/1995): ίδια κεφάλαια

32 7,5 δις. δραχµές, καταθέσεις 20 δις δραχµές, χορηγήσεις 21 δις δραχµές, διαθέσιµα 6,2 δις δραχµές, κέρδη προ φόρων 1,765 εκατ δραχµές, συντελεστής φερεγγυότητας 24. Η σηµερινή διοίκηση του πρότυπου αυτού συνεταιριστικού πιστωτικού ιδρύµατος έκανε γνωστά ότι µεταξύ των σχεδίων της Σ. Τ. Λ. για το άµεσο µέλλον είναι: α)η διεύρυνση του δικτύου υποκαταστηµάτων της, η καλύτερη εξυπηρέτηση των Συνεταίρων, η περαιτέρω εκπαίδευση και κατάρτιση του προσωπικού. β) Η παροχή στους συνεταίρους νέων τραπεζικών προϊόντων. γ) Η δηµιουργία και επάνδρωση εκπαιδευτικού Κέντρου Επαγγελµατικής Καταρτίσεως στη Λαµία, τόσο για το προσωπικό της ΣΤΛ, όσο και για τις υπό ίδρυση άλλες Συνεταιριστικές Τράπεζες.δ) Η διείσδυση στις γειτονικές βαλκανικές χώρες κ.α.

33 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΑΡΟΧΗΣ Α ΕΙΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α. Ανάλυση των κυριότερων προβλέψεων της νοµοθεσίας. Για την παροχή άδειας λειτουργίας πιστωτικού ιδρύµατος από την Τράπεζα της Ελλάδος σε πιστωτικό συνεταιρισµό πρέπει νε πληρούνται οι σχετικοί όροι και προϋποθέσεις του Τραπεζικού Νόµου και ιδίως οι διατάξεις του άρθρου 5 του νόµου 2076/1992 «ανάληψη και άσκηση δραστηριότητας πιστωτικών ιδρυµάτων...». Πρόσθετα, ισχύουν οι ακόλουθοι ειδικοί όροι της Π /ΤΕ 2258/93 ως προς τα µέλη και το αρχικό κεφάλαιο των πιστωτικών συνεταιρισµών που µετεξελίσσονται σε συνεταιριστικές τράπεζες: 1. Οι συνεταίροι µέλη των πιστωτικών συνεταιρισµών πρέπει να έχουν, κατά την έγκριση της αιτήσεως εγγραφής τους σ αυτούς, κατοικία ή έδρα, στο γεωγραφικό διαµέρισµα που προσδιορίζεται µε βάση τα ίδια κεφάλαια του κάθε συνεταιρισµού. Επίσης, η πλειοψηφία των µελών του ιοικητικού Συµβουλίου και του Εποπτικού Συµβουλίου του πιστωτικού συνεταιρισµού, καθώς και το ένα τουλάχιστον από τα δύο πρόσωπα που είναι εξίσου υπεύθυνα για τη λειτουργία και τον προσανατολισµό της δραστηριότητας του πιστωτικού συνεταιρισµού, πρέπει να έχουν την κατοικία τους στο γεωγραφικό διαµέρισµα που προσδιορίζεται µε βάση το αρχικό κεφάλαιο του κάθε συνεταιρισµού. 2. Απαιτείται η ύπαρξη ελάχιστου καταβεβληµένου κεφαλαίου α) 2 εκατοµµυρίων ευρώ προκειµένου για συνεταιρισµούς που εγγράφουν ως µέλη κατοίκους αποκλειστικά για συνεταιρισµούς που εγγράφουν ως µέλη κατοίκους της περιφέρειας Αττικής και του νοµού Θεσσαλονίκης.β) 6,5 εκατοµµυρίων ευρώ προκειµένου για συνεταιρισµούς που εγγράφουν ως µέλη αποκλειστικά κατοίκους του νοµού της έδρας τους και των όµορων νοµών ή, εναλλακτικά, της διοικητικής περιφέρειας της έδρας τους,

34 και γ) 13 εκατοµµυρίων ευρώ προκειµένου για συνεταιρισµούς που εγγράφουν ως µέλη τους είτε κατοίκους της περιφέρειας Αττικής και του νοµού Θεσσαλονίκης. Οι διατάξεις για το ελάχιστο αρχικό κεφάλαιο στις δύο προηγούµενες ταξινοµήσεις 1 και 2 δεν εφαρµόζονται στις περιπτώσεις όταν η εγγραφή, αντιστοίχως, µελών που κατοικούν εκτός του νοµού της έδρας ή των όµορων νοµών, δεν συνοδεύεται από οποιαδήποτε εγκατάσταση των πιστωτικών συνεταιρισµών στις περιοχές κατοικίας των εν λόγω µελών. Ως προς την καταβολή του κεφαλαίου και τους λοιπούς όρους και προϋποθέσεις για την παροχή άδειας πιστωτικού ιδρύµατος σε πιστωτικούς συνεταιρισµούς εφαρµόζονται οι ισχύουσες διατάξεις του Νόµου 2076/1992 και των άλλων κανονιστικών πράξεων της Τράπεζας της Ελλάδος σχετικά µε την άδεια ιδρύσεως και λειτουργίας ανώνυµης τραπεζικής εταιρίας. Συνοπτιικά, η ίδρυση, εποπτεία και λειτουργία των συνεταιριστικών πιστωτικών ιδρυµάτων διέπεται από τις διατάξεις : Πρώτον, του νόµου 1667/1986 «Αστικοί συνεταιρισµοί και άλλες διατάξεις», όπως το άρθρο 27 παρ.23 του νόµου 2166/1993 για να είναι δυνατή η πραγµατοποιήση Γ.Σ. στην τρίτη επαναληπτική γενική συνεύλευση µε 400 µέλη παρόντα. Με βάση τις διατάξεις

35 του νόµου 1667/86 πρέπει να συνταχθεί και να καταρτιστεί το καταστατικό του πιστωτικού συνεταιρισµού το οποίο θα χρησιµεύσει και στο συνεταιριστικό πιστωτικό ίδρυµα ή τη συνεταιριστική τράπεζα, όταν ληφθεί από την Τράπεζα της Ελλάδος η απαιτούµενη άδεια ιδρύσεως και λειτουργίας. εύτερον, του Νόµου 2076/1992 «Ανάληψη και άσκηση δραστηριότητας πιστωτικών ιδρυµάτων και άλλες συναφείς διατάξεις» κυρίως του άρθρου 5, στην παράγραφο 1 του οποίου τονίζεται ότι τα πιστωτικά ιδρύµατα «επιτρέπεται να συσταθούν και να λειτουργήσουν µόνο µε τη µορφή της ανώνυµης εταιρίας και κατ εξαίρεση µε τη µορφή αµιγούς πιστωτικού συνεταιρισµού του Ν.1667/1986». Στην παράγραφο 2 του ίδιου άρθρου τονίζεται και πάλι «κατ εξαίρεση» ότι για τη χορήγηση άδειας λειτουργίας πιστωτικού ιδρύµατος σε συνεταιρισµό απαιτείται η καταβολή αρχικού κεφαλαίου ισότιµου τουλάχιστον δύο εκατ. ECU. Επίσης, τονίζεται ότι «ο συνεταιρισµός αυτός συναλλάσσεται µόνο µε τα µέλη του». Πρόσθετα, µε την παράγραφο 4 του άρθρου 5 του Τραπεζικού Νόµου παρέχεται η δυνατότητα στην Τράπεζα της Ελλάδος να αναπροσαρµόζει το ελάχιστο όριο του απαιτούµενου αρχικού κεφαλαίου, τόσο για τις ανώνυµες τραπεζικές εταιρίες όσο και για τα συνεταιριστικά πιστωτικά ιδρύµατα. Σε καµιά περίπτωση το αρχικό κεφάλαιο ενός συνεταιριστικού πιστωτικού ιδρύµατος δεν επιτρέπεται να είναι µικρότερο από ένα εκατ. ECU. Επιπλέον, ορίζεται ότι το ύψος των ιδίων κεφαλαίων ενός πιστωτικού ιδρύµατος, ανώνυµης τραπεζικής εταιρίας και συνεταιριστικής τράπεζας, πρέπει σε όλη τη διάρκεια της λειτουργίας του «να µην είναι µικρότερο του εκάστοτε απαιτούµενου ελάχιστου αρχικού κεφαλαίου» (παράγραφος 5 του άρθρου 5 του ν. 2076/92). Εκτός από τις γενικές αύτες διατάξεις για τον καινούριο θεσµό, ο Τραπεζικός Νόµος αρκείται στην παραποµπή του στο Νόµο 1667/86 και δεν εξειδικεύει τις επιµέρους του ρυθµίσεις αναφερόµενος ρητά στα συνεταιριστικά πιστωτικά ιδρύµατα.

36 Τρίτον, της Πράξεως ιοικητή Τ. Ε. 2258/ «Καθορισµός πλαισίου λειτουργίας και εποπτείας πιστωτικών ιδρυµάτων υπό τη µορφή πιστωτικών συνεταιρισµών του Ν. 1667/1986» (ΦΕΚ Α, 196/ ). Είναι αυτονόητη η σπουδαιότητα της πράξεως αυτής που έχει ισχύ νόµου (γιατί εκδόθηκε δυνάµει της εξουσιοδοτήσεως του άρθρου 1 του ν. 1266/1982 «Όργανα ασκήσεως της νοµισµατικής, πιστωτικής και συναλλαγµατικής πολιτικής και άλλες διατάξεις»). Πράγµατι, µε την Π /ΤΕ 2258/93 θεσπίζονται οι γενικές διατάξεις που διέπουν α) την οριοθέτηση και τη διεξαγωγή των εργασιών από τις συνεταιριστικές τράπεζες, β) την επενδυτική πολιτική και την συµµετοχή τους στη διατραπεζική αγορά δραχµών και συναλλάγµατος µέχρι ενός ορίου, γ) το ύψος της ανοιχτής συναλλαγµατικής θέσεως κατά συνεταιριστικό πιστωτικό ίδρυµα, δ) τη ρευστότητα και την κεφαλαιακή επάρκεια, ε) την εποπτεία και τον έλεγχο των συνεταιριστικών πιστωτικών ίδρυµάτων από την Τ. Ε. και στ) τις προϋποθέσεις για την παροχή άδειας λειτουργίας συνεταιριστικής τράπεζας. Τέταρτον, της αποφάσεως Ε. Ν. Π. Θ. 541/Θέµα 2/ «Τροποποίηση της Π /ΤΕ 2258/ που αφορά στο πλαίσιο λειτουργίας και εποπτείας πιστωτικών ιδρυµάτων µε τη µορφή πιστωτικών συνεταιρισµών του Ν. 1667/86». Η απόφαση αυτή διευκρινίζει και συµπληρώνει ορισµένες κύριες προβλέψεις της βασικής Π /ΤΕ 2258/93 γι αυτό η ανάλυση τους γλινεται από κοινού στα επόµενα τµήµατα του κειµένου. Πρέπει να τονιστεί ότι µόνο η γνώση του προτασσόµενου θεσµικού πλαισίου δεν επαρκεί γιατην αξιοποίηση των δυνατοτήτων που έχει ο θεσµός των συνεταιριστικών τραπεζών στην Ελλάδα. Κατ αρχήν, είναι ανάγκη να συνειδητοποιηθεί ότι η διοίκηση και η λειτουργία ενός συνεταιριστικού πιστωτικού ιδρύµατος απαιτεί εξαιρετικά εξειδικευµένη στελέχωση, δηµιουργικό µεράκι, ευελιξία στη λήψη των αποφάσεων, γνώση των τοπικών

37 συνθηκών και αφοσίωση στην ιδέα της συνεταιριστικής πίστης, διαρκή ενηµέρωση για τις εξελίξεις στις χρηµατοπιστωτικές αγορές, πλήρη γνώση του γενικότερου θεσµικού πλαισίου για την οργάνωση, την εποπτεία και τον έλεγχο καθώς και την λειτουργία του ευρύτερου ελληνικού χρηµατοπιστωτικού συστήµατος. Η έκδοση της βασικής Πράξεως ιοικητή Τ. Ε. 2258/93, για παράδειγµα, στηρίζεται στο περιεχόµενο δέκα τουλάχιστον βασικών πηγών της ισχύουσας ελληνικής τραπεζικής νοµοθεσίας.

38 ΕΠΙΛΟΓΟΣ Από την παραπάνω έρευνα και καταγραφή των στοιχείων που βρέθηκαν σχετικά µε τον τόσο σηµαντικό θεσµό της συνεταιριστικής πίστης στην Ελλάδα και πιο γενικά στην Ευρώπη, συµπεραίνουµε ότι οι ευρωπαϊκοί πιστωτικοί συνεταιρισµοί υπήρξαν οι πρόγονοι των σηµερινών συνεταιριστικών τραπεζών στην Ευρώπη και η συµβολή τους στην καταπολέµηση της µάστιγας της τοκογλυφίας και την αποκατάσταση κοινωνικών ισορροπιών και αδικιών υπήρξε σηµαντική. Σε µια µικρή σύνοψη, µπορούµε να σηµειώσουµε τα εξής στοιχεία σχετικά µε τις βασικές λειτουργίες των συνεταιριστικών πιστωτικών ιδρυµάτων.η θεµελιώδης αρχή λειτουργίας των ιδρυµάτων αυτών σχετικών µε την έρευνά µας είναι η εξυπηρέτηση των χρηµατοπιστωτικών αναγκών των µικροµεσαίων επιχειρήσεων σε τοπικό ή περιφερειακό επίπεδο και η χρηµατοδοτική στήριξη τοπικών και περιφερειακών αναπτυξιακών έργων και δραστηριότητων µε τη χορήγηση χαµηλότοκων δανείων στα µέλη τους.παράλληλα, δέχονται και καταθέσεις µε επιτόκια ισάξια αυτών των εµπορικών τραπεζών και διανέµουν στα µέλη τους ετήσιο µέρισµα.συµπληρωµατικά, µπορούµε να σηµειώσουµε ότι επικρατεί µια εµµονή στο σύστηµα αξιών που αποτελεί χαρακτηριστικό γνώρισµα των συνεταιριστικών τραπεζών : αυτονοµία, αίσθηση ευθύνης και ενεργή συµµετοχή των µελών, αλληλεγγύη, δηµοκρατικότητα µαζί και διαφάνεια. Σε καµµία περίπτωση, δεν επιτρέπεται να παραβιάζονται τα κύρια ιδιωτικοοικονοµικά κριτήρια λειτουργίας των συνεταιριστικών τραπεζών. Σε συνδυασµό µε την σωστή διοίκηση και έλεγχο µε βάση τις καταστατικές αρχές του πιστωτικού ιδρύµατος, την αµοιβαία εµπιστοσύνη µεταξύ των συνεταίρων και την οµαλή υλοποίηση των αποφάσεων του ιοικητικού Συµβουλίου και της Γενικής Συνελεύσεως των µελών-συνεταίρωνπελατών,τότε η συνεταιριστική τραπεζα πραγµατώνει µε τον καλύτερο τρόπο το σκοπό της ίδρυσής και λειτουργίας της.

39 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - Σηµειώσεις από τις διαλέξεις της Γ. Στρατηγοπούλου στο τµήµα οικονοµικών επιστηµών Εθνικού και Καποδιστρίου Πανεπιστηµίου Αθηνών, ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΕΠΙ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ, Απρίλιος 1999, Αθήνα - Τραγάκης Γεώργιος, Οι Συνεταιριστικές Τράπεζες στην Ελλάδα, Αθήνα Κοµοτηνή, Ηλεκτρονική: