ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ι. Μ. ΓΚΟΥΤΖΙΟΥΠΑΣ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΘΛΗΤΙΚΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΙΟΝ

Transcript

1 ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ι. Μ. ΓΚΟΥΤΖΙΟΥΠΑΣ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΘΛΗΤΙΚΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΙΟΝ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2008

2 ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΘΛΗΤΙΚΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΙΟΝ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΣΕΛΙΔΑ ΜΕΡΟΣ Α: Ο ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Α.1) Τι σημαίνει Αθλητικός Τουρισμός και Αθλητικό Ταξίδι; Α.2) Γιατί ο Αθλητικός Τουρισμός είναι η πλέον αναπτυσσόμενη μορφή τουρισμού; Α.3) Ταιριάζει στην Ελλάδα ο Αθλητικός Τουρισμός και ποιο είναι το σωστό μοντέλο; Α.4) Ποια τα οφέλη των Ελληνικών τουριστικών προορισμών και επιχειρήσεων; ΜΕΡΟΣ Β: Ο ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΪΟΝΤΟΣ Β.1) Ποιο είναι το Ελληνικό Αθλητικό Τουριστικό Προϊόν; Β.2) Ποια είναι τα κριτήρια ικανότητας φιλοξενίας προγραμμάτων Αθλητικού Τουρισμού από ένα προορισμό; Β.3) Πως διαφημίζεται το Αθλητικό Τουριστικό Προϊόν και σε ποια ειδικά κοινά; Β.4) Πόση σημασία έχει η ποιότητα παρεχομένων υπηρεσιών, πως μετράμε την ικανοποίηση των πελατών και γιατί είναι απαραίτητη η έρευνα; ΜΕΡΟΣ Γ: ΕΝΑ ΑΘΛΗΤΙΚΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΪΟΝ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ Γ.1) Κλασικός Μαραθώνιος Αθηνών. Πως αναδιοργανώθηκε βήμα βήμα από ένα ετήσιο αθλητικό γεγονός, στη μεγαλύτερη αθλητική τουριστική γιορτή της χώρας; 54 ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ: ΕΡΕΥΝΕΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ ΑΡΘΡΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

3 ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΘΛΗΤΙΚΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΙΟΝ ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΠΡΟΦΙΛ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ Ο Γεώργιος Γκουτζιούπας γεννήθηκε στη Γερμανία τo 1973, κατάγεται από το νομό Τρικάλων και διαμένει στην Αθήνα. Στη διάρκεια των φοιτητικών του χρόνων στο ΤΕΦΑΑ της Κομοτηνής ( ) ασχολήθηκε με την οργάνωση και διοίκηση αθλητικών και πολιτιστικών γεγονότων. Από το 2000 απασχολήθηκε για τρεις σαιζόν σε ξενοδοχειακά συγκροτήματα και κατόπιν εργάστηκε στην οργάνωση αθλητικών γεγονότων. Από το 2003 συλλέγει πληροφορίες και δεδομένα για τον Αθλητικό Τουρισμό. Το Δεκέμβριο του 2006 τελειώνει τη συγγραφή της πρώτης του πιλοτικής μελέτης με τίτλο: Αθλητικός Τουρισμός, Δεδομένα και Ζητούμενα στην Ελληνική Πραγματικότητα, Η δεύτερη μελέτη του έρχεται ως μια συνέχεια, προσπαθεί να καλύψει το κενό στην Ελληνική βιβλιογραφία και να δώσει το εύνασμα και σε άλλους να μελετήσουν αυτό το σπουδαίο αντικείμενο. Ο συγγραφέας σήμερα ασχολείται με την έρευνα, το μάρκετινγκ αθλητικών διοργανώσεων, την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών αθλητικού τουρισμού και αναψυχής, το σχεδιασμό αθλητικών τουριστικών γεγονότων, υπηρεσιών & προγραμμάτων και την προετοιμασία αθλητικών τουριστικών εγκαταστάσεων και ξενοδοχείων για την υποδοχή αθλητικών τουριστών. Ερευνητικό Έργο - Έρευνα σε Διεθνή Πρακτορεία Αθλητικού Ταξιδιού, μετά από παραγγελία του Υπουργείου Τουριστικής Ανάπτυξης / ΕΟΤ (2008) - Έρευνα Προφίλ των Αθλητικών Τουριστών-Δρομέων του Κλασικού Μαραθωνίου Αθηνών ( ) - Μέλος Ερευνητικής Ομάδας στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα EQUAL, τίτλος υποπρογράμματος ALLWAYS TOURISM (2006) - Μέλος της Ερευνητικής Μονάδας Αθλητικού Τουρισμού Ελλάδας (2004-) - Διπλωματική Πανεπιστημιακή Εργασία με τίτλο: Η ποιότητα υπηρεσιών που παρέχουν οι επαγγελματικοί σύλλογοι πετοσφαίρισης στους θεατές, η περίπτωση του Ολυμπιακού (1997) Επαγγελματική Εμπειρία - Εταιρεία Γενικού Τουρισμού και Παραγωγής της Marathon Expo (2009) - Εταιρία Αθλητικού Management - Αθλητική Ομοσπονδία ( ) - Διαφημιστικό Γραφείο (2005) - Οργανωτική Επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων (2004) - Αθλητική Ομοσπονδία (2003) - Ξενοδοχεία ( ) - Ειδικός Συνεργάτης στην Οργάνωση Εκδηλώσεων, όπως: αγώνες, βραβεύσεις, συναυλίες, συνεντεύξεις τύπου, ημερίδες (από το 1995 έως το 2008) 3

4 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η μελέτη ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΘΛΗΤΙΚΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΪΟΝ περιλαμβάνει τρία μέρη. Το κάθε ένα από αυτά σκοπεύει: Α ΜΕΡΟΣ) Να παρουσιάσει τα προϊόντα του Αθλητικού Ταξιδιού, το ρόλο του Μάνατζερ Αθλητικού Τουρισμού, τους λόγους για τους οποίους ο Αθλητικός Τουρισμός ταιριάζει στην Ελλάδα, τα οφέλη όσων ενεργοποιηθούν επαγγελματικά σε αυτή τη μορφή τουρισμού, Β ΜΕΡΟΣ) Να προτείνει πρακτικές σχεδιασμού αθλητικών τουριστικών προϊόντων και προώθησής τους στη διεθνή και στην Ελληνική αγορά και Γ ΜΕΡΟΣ) Να παρουσιάσει τα βήματα και τις συνέργειες που χρειάζονται για να μετατραπεί ένα ετήσιο αθλητικό γεγονός σε ένα αυθεντικό Αθλητικό Τουριστικό Γεγονός, με μόνη επιλογή το παράδειγμα του Κλασικού Μαραθωνίου Αθηνών. Στις Παραπομπές παρατίθενται επιλεγμένες εργασίες, άρθρα, έρευνες, γεγονότα των ετών που θα συμπληρώσουν την εικόνα για τον Αθλητικό Τουρισμό. Συνολικά η μελέτη ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΘΛΗΤΙΚΟ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΪΟΝ (σε συνδυασμό με την πρώτη πιλοτική μελέτη του συγγραφέα ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΖΗΤΟΥΜΕΝΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ) μπορεί να θεωρηθεί ένα εργαλείο για στελέχη των τουριστικών και αθλητικών οργανισμών - επιχειρήσεων, αλλά και για όσους διδάσκουν ή και σπουδάζουν σε ακαδημαϊκά ιδρύματα/τμήματα των δύο αντικειμένων, δηλαδή του Τουρισμού και του Αθλητισμού. Το κλειδί για την επιτυχία του Αθλητικού Τουρισμού στην Ελληνική πραγματικότητα είναι να υποστηριχθούν εκείνες οι προσπάθειες που έχουν μακροχρόνια προοπτική, είναι αποδεκτές από την κάθε τοπική κοινωνία, είναι ασφαλής η ζήτηση αυτών στην αγορά, τις διαχειρίζονται στελέχη με επαγγελματική εμπειρία και στους δύο κλάδους, δηλαδή Μάνατζερ Αθλητικού Τουρισμού. Είναι ανάγκη, να ενώσουν δυνάμεις οι άνθρωποι του αθλητισμού και τουρισμού, οι οποίοι έχουν κοινό όραμα την ανάδειξη του Αθλητικού Τουρισμού ως μοχλό αναβάθμισης και διαφοροποίησης του Ελληνικού Τουριστικού Προϊόντος και παράλληλα ως εργαλείο για την προώθηση της ενεργητικής ζωής στον ελεύθερο χρόνο της νεολαίας της χώρας και την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής των πολιτών στην καθημερινότητα. Σε αυτό το σημείο, οφείλω να ευχαριστήσω τον κύριο Ασημάκη Ασημακόπουλο PhD (τον κορυφαίο στη διεκδίκηση, οργάνωση και διοίκηση μεγάλων αθλητικών γεγονότων) που μου έδειξε στην πράξη το δρόμο της καινοτομίας και της εξωστρέφειας. Επίσης, να ευχαριστήσω τον καθηγητή και πρόεδρο της Ερευνητικής Μονάδας Αθλητικού Τουρισμού Ελλάδας κύριο Δημήτρη Τερζάκη, που είναι ο πρωτοπόρος στην προσπάθεια για την ανάδειξη της ανάγκης για έρευνα στον Αθλητικό Τουρισμό. Αφιερώνω αυτή τη συγγραφική προσπάθεια στην οικογένειά μου. Εύχομαι σε όλους ευχάριστη ανάγνωση. Παρακαλώ για τις δικές σας ερωτήσεις, παρατηρήσεις και προτάσεις, στο και στο goutzioupas@gmail.gr. 4

5 ΜΕΡΟΣ Α: Ο ΑΘΛΗΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Α.1) Τι σημαίνει Αθλητικός Τουρισμός και Αθλητικό Ταξίδι; Οι Standeven και De Knop (1999) ορίζουν την έννοια του Αθλητικού Τουρισμού ως όλες τις μορφές ενεργητικής και παθητικής ανάμιξης σε αθλητικές δραστηριότητες όπου η συμμετοχή είναι τυχαία ή οργανωμένη και γίνεται για επαγγελματικούς ή μη λόγους με προϋπόθεση τη μετακίνηση μακριά από τον τόπο διαμονής και εργασίας. Canadian Sport Tourism Alliance, Sport Events Congress 2008, Sport Tourism defined: Any activity in which people are attracted to a particular location as a sport event participant, an event spectator, or to attend sport attractions or business meetings. Το μοντέλο του Kurzman (1992) βοηθά σημαντικά στην κατανόηση των εκφάνσεων του αθλητικού τουρισμού με χειροπιαστά παραδείγματα. Ο μελετητής υιοθετεί μια διαφορετική οπτική γωνία για τον αθλητικό τουρισμό, εξετάζοντάς τον όχι από τη σκοπιά του αθλητικού τουρίστα όπως στα δυο προηγούμενα μοντέλα αλλά από τη σκοπιά του αθλητικού γεγονότος, εκδήλωσης ή και τόπου υλοποίησης του αθλητικού τουρισμού. Η οπτική αυτή γωνία αν και μπορεί να κατηγορηθεί ως πάσχουσα από ''μυωπικό μάρκετινγκ'' εντούτοις προσφέρει ένα εξαιρετικά χρήσιμο περιγραφικό οδηγό. Ο Kurzman διακρίνει πέντε κατηγορίες οι οποίες δίνονται παρακάτω με παραδείγματα: 1. Γεγονότα και εκδηλώσεις (events) αθλητικού τουρισμού: Ολυμπιακοί αγώνες, τοπικά, περιφερειακά, εθνικά και διεθνή τουρνουά, αθλητικές συναντήσεις, παγκόσμια πρωταθλήματα, φιλικά παιχνίδια, αθλητικά φεστιβάλ. 2. Αθλητικές και τουριστικές ατραξιόν: αθλητικά μουσεία, αθλητικά shows και επιδείξεις, σεμινάρια και συνέδρια. 3. Tours αθλητικού τουρισμού: περπάτημα, σπηλαιολογία, σαφάρι, ποδηλασία, αθλήματα περιπέτειας. 4. Θέρετρα αθλητικού τουρισμού: θέρετρα γκολφ, καταδύσεων, ψαρέματος, φυσικής κατάστασης και ευεξίας, λουτροπόλεις. 5. Κρουαζιέρες αθλητικού τουρισμού: κρουαζιέρες αθλητικών διασημοτήτων, φυσικής κατάστασης και ευεξίας, κρουαζιέρες επισκέψεων σε προορισμούς με αθλητικές εγκαταστάσεις. Αθλητικός Τουρισμός ορίζεται, η τουριστική δραστηριότητα ατόμων και γκρουπ με βασικά κίνητρα: τη συμμετοχή σε οργανωμένες αθλητικές δραστηριότητες και σε προπονητικά προγράμματα, την παρακολούθηση ή και συμμετοχή σε αθλητικούς αγώνες και την αθλητική αναψυχή. (Γκουτζιούπας Γεώργιος, 2006) Αθλητική Αναψυχή ορίζεται η διασκέδαση με αθλητικά μέσα. (λεξικό Τεγόπουλος-Φυτράκης, 1991) Τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν τον Αθλητικό Τουρισμό είναι ότι προσφέρει ποιοτικό τουρισμό, διαφορετικότητα υπηρεσιών, ικανότητα διοργάνωσης γεγονότων σε διαφορετικά μέρη, αναβαθμισμένες εμπειρίες κάθε φορά, επαναλαμβανόμενη μορφή τουρισμού, ο επισκέπτης έχει την τάση να επανέρχεται για ακόμη μεγαλύτερες εμπειρίες και στόχους. (Δημήτρης Τερζάκης, 2004) 5

6 Ταξιδιωτικά Γραφεία Αθλητικό Ταξίδι Ο επαγγελματικός κλάδος που αξιοποίησε πρώτος και φυσιολογικά την αυξανόμενη ζήτηση του κόσμου για αθλητικά γεγονότα όπως και αντιλήφθηκε σωστά τη νέα τάση για πιο ενεργητικές διακοπές, είναι τα ταξιδιωτικά γραφεία, κινητοποιώντας έτσι όλες τις επιχειρήσεις του τουρισμού, που χρειάζεται να συνεργαστούν στενά με αθλητικούς φορείς και να συνδυάσουν υπηρεσίες με αποτέλεσμα το προϊόν του Αθλητικού Ταξιδιού. Τα Γραφεία Ταξιδιών συνεργάζονται με ειδικούς sport tourism managers για τη διαμόρφωση και προώθηση του προϊόντος, δηλαδή με επαγγελματίες που έχουν πείρα και στον κλάδο των τουριστικών επιχειρήσεων και στον κλάδο της οργάνωσης και του μάρκετινγκ αθλητικών γεγονότων και υπηρεσιών. Επιχειρείται παρακάτω από το συγγραφέα, μία κατηγοριοποίηση του Αθλητικού Ταξιδιού σε 7 υπό προϊόντα, που ίσως να αποδειχθεί χρήσιμη στα Ταξιδιωτικά γραφεία στη διαδικασία πώλησης του αθλητικού ταξιδιού: 1. Spectator & Participating Sport Travel Event Tourism Ομάδες Κοινού/Πελάτες Ταξιδιωτικού Γραφείου: α) Θεατές των αγώνων (φίλαθλο κοινό, ενεργοί αθλούμενοι σε επαγγελματικούς και ερασιτεχνικούς συλλόγους, μαθητές και φοιτητές εκπαιδευτήριων, λέσχες οπαδών ομάδων, τουρίστες νεότεροι που θέλουν να κάνουν ένα ειδικό ταξίδι με την παρέα τους και μεγαλύτεροι που θέλουν να κάνουν ένα δώρο στα παιδιά τους), συγγενείς και φίλοι των αγωνιζομένων, β) Συμμετέχοντες αθλητές-ομάδες, μαζί με το τεχνικό επιτελείο (προπονητές, γιατροί, διοικητικοί παράγοντες, κ.α.) που τους συνοδεύουν, γ) Τεχνικό προσωπικό που υποστηρίζει λειτουργίες αγωνιστικές και μη αγωνιστικές, όπως εκπρόσωποι διεθνούς ομοσπονδίας και χρονομέτρες ή διαιτητές και κριτές των αγώνων, δ) Εκπρόσωποι του ηλεκτρονικού και γραπτού τύπου. Ανάλογα με το μέγεθος της κάθε διοργάνωσης και το αν χαρακτηρίζεται παγκόσμια, ευρωπαϊκή, διεθνής, οι ομάδες κοινού εξειδικεύονται ακόμα περισσότερο, σε σχέση με την παραπάνω κατηγοριοποίηση που καλύπτει τον μέσο όρο των αθλητικών διοργανώσεων γενικά. Παράδειγμα αποτελεί η ομάδα κοινού των VIPs (καλλιτέχνες, πολιτικοί, κ.α.), όπως συμβαίνει π.χ. σε αγώνες της F1. Προέλευση Κοινού (Πελατών): Από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Συνεργάτες / Stakeholders: Διοργανώτριες αρχές, ομοσπονδίες, σύλλογοι, τουριστικές ενώσεις και επιχειρήσεις, γραφεία special interests, destination management agencies, sports management / marketing companies, διαχειριστές γηπέδων, ξενοδόχοι και ταξιδιωτικά γραφεία. Διανομή Εισιτηρίων από το Ταξιδιωτικό Γραφείο: Είναι πιο ελκυστικό το πακέτο/προϊόν του Γραφείου όταν συν περιλαμβάνει και τα εισιτήρια των αγώνων. Μερικές φορές δεν είναι δυνατό αυτό γιατί οι διοργανωτές στην Ελλάδα δεν είναι έτοιμοι πάντα να εγκρίνουν κρατήσεις εισιτηρίων π.χ. 6 μήνες πριν τον αγώνα. Διαχωρισμός Γεγονότων: International Events / Διεθνείς Διοργανώσεις Στην Ελλάδα (π.χ.): Rally Acropolis τον Ιούνιο, Κλασικός Μαραθώνιος Αθηνών τον Νοέμβριο. Στο Εξωτερικό (π.χ.): UEFA EURO 2008 τον Ιούνιο, F1 series & Moto GP, σε διάφορες χώρες όλο το χρόνο. National Events / Εσωτερικές Διοργανώσεις (π.χ.): Αγώνες Πρωταθλημάτων και Κυπέλλων σε συλλογικό επίπεδο (ανεξαρτήτου αθλήματος), Τουρνουά, Αγώνες Επίδειξης, Φιλανθρωπικοί αγώνες. 6

7 2. Training Sport Travel Sports Camps Περιλαμβάνει τους ερασιτέχνες ή και επαγγελματίες αθλητές και ομάδες/συλλόγους που επιλέγουν τα Προπονητικά Αθλητικά Κέντρα ως Προορισμούς. Τα ταξιδιωτικά γραφεία θα χρειαστεί να συνάψουν συμφωνίες με τους ιδιοκτήτες των Προπονητικών Αθλητικών Κέντρων, ώστε να εντάξουν αυτό το προϊόν στις μπροσούρες τους και να το διαφημίσουν στις αθλητικές ομοσπονδίες και τους συλλόγους. Το βασικό πλεονέκτημα της Ελλάδας για να ελκύσει ομάδες από το εξωτερικό είναι οι καλές κλιματολογικές συνθήκες, το παράδειγμα της Κύπρου είναι σοβαρό. Τα Sports Camps στην Ελλάδα που περιλαμβάνουν καταλύματα στις εγκαταστάσεις τους είναι λίγα, έτσι θα χρειαστεί τα ταξιδιωτικά γραφεία (sport tourism manager) να συνδυάσουν τις υπηρεσίες αθλητικών εγκαταστάσεων και ξενοδοχείων που βρίσκονται πολύ κοντά σε αυτές, για να έχουν το προϊόν ολοκληρωμένο προς πώληση. Στην Ελλάδα - Επαγγελματικές Ομάδες (π.χ.) Προπονητικό Κέντρο Ποδοσφαίρου Μεσολογγίου και Ξάνθης, ΟΑΚΑ. Στην Ελλάδα - Ερασιτεχνικές Ομάδες (π.χ.) Ιδιωτικά camps με πολλαπλές δραστηριότητες. Στο εξωτερικό υπάρχουν προπονητικά κέντρα για όλα τα αθλήματα που παρέχουν και σύγχρονα καταλύματα. Πρωτοστατούν χώρες όπως Αυστρία, Κύπρος, Ιταλία, Ισπανία, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο. Ποια είναι η στάση της Κυβέρνησης (το 2007) για τον Προπονητικό Τουρισμό και τι ενέργειες έχει κάνει; 14/02/2007, πηγή: <<Η υπουργός Τουριστικής Ανάπτυξης, Φάνη Πάλλη-Πετραλιά, παρέθεσε δείπνο σε Ολυμπιονίκες, αθλητές και παράγοντες του Αθλητισμού, όπου μίλησε για τον αθλητικό και προπονητικό τουρισμό, ως μια νέα αναπτυσσόμενη και αποδοτική μορφή τουρισμού. "Ως υπουργός Τουριστικής Ανάπτυξης θέλησα να σας κάνω κοινωνούς της νέας φιλοσοφίας που έχουμε για τον ελληνικό τουρισμό και ειδικότερα για τη νέα μορφή τουρισμού που σας αφορά, τον αθλητικό και προπονητικό τουρισμό, που θέλουμε να αναπτύξουμε, επιθυμώντας να είστε συνεργάτες μας. Ο αθλητικός τουρισμός ανήκει στις ταχύτερα αναπτυσσόμενες μορφές τουρισμού σε όλο τον κόσμο. Έχουμε λοιπόν το ολυμπιακό πνεύμα, την ολυμπιακή παιδεία, τις εγκαταστάσεις, τους μεγάλους αθλητές, άρα λοιπόν για μας ο αθλητικός τουρισμός είναι το μεγάλο στοίχημα για να έχει η χώρα μας 12μηνη τουριστική περίοδο. "Ήδη έχουμε υπογράψει τις προϋποθέσεις για τον αθλητικό αλλά και για τον προπονητικό τουρισμό και όσοι από εσάς ασχολείστε με αυτό ξέρετε πολύ καλά ότι οι ομάδες από τις χώρες της βόρειας Ευρώπης προπονούνται σε περιοχές γύρω από τη Μεσόγειο σε τεράστια προπονητικά κέντρα που φέρνουν πάρα πολύ συνάλλαγμα. Πιστεύω, ότι έχουμε μια ιδεώδη χώρα, όπως έχουμε και μοναδικές αθλητικές εγκαταστάσεις. Η κοινή υπουργική απόφαση λοιπόν έχει ήδη υπογραφεί από εμάς. Εσείς οι αθλητές, οι ομοσπονδίες, τα ίδια τα αθλήματα είστε κατεξοχήν πρεσβευτές του ελληνικού τουρισμού, και εστιάζουμε σε εσάς".>> Το πρώτο βήμα έγινε από πλευράς Κυβέρνησης λίγους μήνες μετά την προαναφερθείσα εκδήλωση. Δείτε στις Παραπομπές τις Προδιαγραφές Κέντρων Προπονητικού Αθλητικού Τουρισμού (ΚΕΠΑΤ), όπως ανακοινώθηκαν στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, με αρ. φύλλου 1393, στις 3 Αυγούστου Outdoor Sports Activities Active Tourism Είναι η πιο ανεπτυγμένη σε σχέση με τις υπόλοιπες κατηγορία αθλητικού ταξιδιού στην Ελλάδα (όχι στον εισερχόμενο αλλά στον εσωτερικό τουρισμό) και ο βασικός λόγος είναι οι αρκετές εταιρίες εναλλακτικού τουρισμού και υπαίθριων δραστηριοτήτων που ενεργοποιούνται σε πολλά μέρη της Ελλάδας (δείτε σχετική λίστα εταιριών στις Παραπομπές), σε συνδυασμό με το φυσικό πλούτο της χώρας, που παρέχει απλόχερα έτοιμους προορισμούς για την υλοποίηση των προγραμμάτων. 7

8 Επιπλέον - στις περισσότερες των περιπτώσεων - το κόστος των υλικών και των υποδομών είναι πολύ χαμηλό, αφού δεν υφίσταται ενοίκιο χώρου ή και άλλα λειτουργικά κόστη. Χαρακτηριστικό των προγραμμάτων υπαίθριων δραστηριοτήτων είναι η ολιγοήμερη διάρκειά τους, για τις περιπτώσεις των Ελλήνων/εσωτερικών τουριστών, ενώ αντίθετα δεν ισχύει το ίδιο για τους εισερχόμενους τουρίστες. Οι συγκεκριμένοι πελάτες νοιάζονται πολύ για το περιβάλλον. Τα Γραφεία χρειάζεται να συνάψουν συμφωνίες με αγροτουριστικά παραδοσιακού τύπου καταλύματα και εγκαταστάσεις, όπως χιονοδρομικά κέντρα. Κοινό / Πελάτες των Ταξιδιωτικών Γραφείων και Εταιριών Υπαίθριων Δραστηριοτήτων είναι: Τα active/ενεργά άτομα που είτε συμμετέχουν σε αθλητικούς συλλόγους, είτε γυμνάζονται τακτικά στον ελεύθερο χρόνο τους, είναι τα μέλη των ιδιωτικών γυμναστηρίων και των προγραμμάτων Δημοτικών Αθλητικών Οργανισμών, είναι πρώην επαγγελματίες και ερασιτέχνες αθλητές, είναι οι οικογένειες και οι φίλοι των συμμετεχόντων στις αθλητικά προγράμματα/προϊόντα που τους συνοδεύουν στις διακοπές τους και είναι πολύ πιθανό να συμμετέχουν και εκείνοι την επόμενη φορά. Προέλευση Κοινού (Πελατών): Από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Συνεργάτες / Stakeholders: Γραφεία υπηρεσιών υπαίθριων δραστηριοτήτων, σύλλογοι, ομοσπονδίες, τουριστικές ενώσεις και επιχειρήσεις, destination management agencies, αθλητικά κέντρα, οργανωτές τουρνουά, περιβαλλοντικές οργανώσεις, αγροτουριστικά και παραδοσιακού τύπου καταλύματα. Στην Ελλάδα - Οργανωμένες Εγκαταστάσεις (π.χ.): Golf Clubs, Χιονοδρομικά Κέντρα. Στην Ελλάδα Multi activities & eco sport destinations, όπως Trekking, hiking, climbing, airs ports, rafting, Cano, diving, ιππασία, ποδηλασία, κ.α.. Παραδείγματα προορισμών: Λίμνη Πλαστήρα, Λίμνη Κερκίνη, Κρήτη, Περτούλι Τρικάλων, Ευρυτανία, Ζαγοροχώρια, Πήλιο. Στο εξωτερικό, υπάρχουν πολλές επιλογές για όλες τις δραστηριότητες (π.χ.): Χιονοδρομικά θέρετρα (Ιταλία), Καταδυτικά θέρετρα (Αίγυπτος). 4. Sport Recreation Holidays Sport Hotels Αναφερόμαστε στα ξενοδοχεία και τα λοιπά καταλύματα που έχουν προδιαγραφές ενεργητικών διακοπών (πρωτοπόρος η αλυσίδα Club Med), παρέχουν προγράμματα animation, έχουν αθλητικές εγκαταστάσεις (γήπεδα τένις και ποδοσφαίρου, πισίνα, κ.α.), διαθέτουν γυμναστές, γυμναστήρια, έχουν υποδομές spa, έχουν πρόσβαση σε οργανωμένες παραλίες στις οποίες παρέχονται υπηρεσίες θαλασσίων σπορ και παιχνιδιών παραλίας, περιλαμβάνουν ή έχουν σε κοντινή απόσταση θεματικά πάρκα (όπως water park, adventure park). Επίσης, αυτού του τύπου τα ξενοδοχεία είναι απαραίτητο να διαθέτουν ένα sport tourism manager που θα προγραμματίζει και θα ελέγχει τα αθλητικά προγράμματα, θα φροντίζει για τη σωστή φιλοξενία ερασιτεχνικών και επαγγελματικών ομάδων και λοιπών γκρουπ, θα κανονίζει ώστε το ξενοδοχείο να υποστηρίζει σε σταθερή βάση αθλητικές εκδηλώσεις που γίνονται στην ευρύτερη περιοχή του. Τα τελευταία χρόνια οι επιχειρηματίες επενδύουν στην κατασκευή πολυτελών ξενοδοχείων με ειδικές υποδομές αθλητικών δραστηριοτήτων. Κρίνεται χρήσιμο να εκπονηθεί ένα Σύστημα Αξιολόγησης και Πιστοποίησης Καταλυμάτων Αθλητικού Τουρισμού, από τους αρμόδιους φορείς του Τουρισμού της χώρας. Έτσι θα γνωρίζουν οι επιχειρηματίες του ξενοδοχειακού κλάδου τι πρέπει να κατασκευάσουν (είναι αναγκαία πριν η διεξαγωγή έρευνας αγοράς για την καταλληλότητα του ξενοδοχείου ως προορισμός ενεργητικών διακοπών) και τι υπηρεσίες να παρέχουν (είναι αναγκαία η διεξαγωγή έρευνας ποιότητας υπηρεσιών και ικανοποίησης πελατών σε τακτική βάση). Το αθλητικό ξενοδοχείο χρειάζεται να είναι αναγνωρίσιμο από κάθε ταξιδιωτικό πράκτορα, και θα χρειαστεί να πιστοποιείται με ειδικό σήμα για αυτό το λόγο από Ελληνικούς και διεθνείς οργανισμούς. Μια πρόταση του συγγραφέα για το τι χρειάζεται να περιλαμβάνει το Σύστημα Αξιολόγησης και Πιστοποίησης Καταλυμάτων Αθλητικού Τουρισμού, μπορείτε να δείτε στις Παραπομπές. 8

9 5. Corporate Sport Travel Team Building Programs Πρόκειται για ειδικά σχεδιασμένα προγράμματα αθλητικών και ψυχαγωγικών δραστηριοτήτων που απευθύνεται σε εργάτες, υπαλλήλους και στελέχη εταιριών, εργοστασίων, οργανισμών, φορέων. Συνήθως τα προγράμματα Team Building συνδυάζονται με εκπαιδευτικά σεμινάρια. Προτιμώνται ξενοδοχεία προδιαγραφών αθλητικού τουρισμού γιατί έχουν ειδικευμένο προσωπικό και υποδομές για αθλητικά και ψυχαγωγικά παιχνίδια. Ο συνδυασμός με θεματικά πάρκα και εγκαταστάσεις πολλαπλών δραστηριοτήτων, προσδίδει σε ένα πρόγραμμα αυξημένη ελκυστικότητα. Το ταξιδιωτικό γραφείο θα χρειαστεί να συνεργαστεί στενά με ειδικές εταιρίες που σχεδιάζουν προγράμματα team building ή αν έχει το ίδιο την δημιουργικότητα να προτείνει προγράμματα tailor made απευθείας στις εμπορικές εταιρίες, οργανισμούς, δημόσιους φορείς. Επίσης, θα χρειαστεί σε ορισμένες περιπτώσεις να συνάψει συμφωνίες με αθλητικές εγκαταστάσεις και θεματικά πάρκα, ώστε να είναι προετοιμασμένα να εξυπηρετήσουν γκρουπ, υψηλών απαιτήσεων πολλές φορές. Οι πελάτες μπορεί να προέρχονται και από την Ελλάδα και από το εξωτερικό. 6. Educational Sport Excursions Το κοινό/πελάτες αυτής της κατηγορίας είναι: μαθητές δημοτικού, γυμνασίου και λυκείου (ιδιωτικού και δημόσιου χαρακτήρα), όλων των τύπων σχολές κατάρτισης (όπως ΙΕΚ, ΚΕΚ, κ.α.), φροντιστήρια ξένων γλωσσών, ιδιωτικές σχολές (όπως ΔΕΛΤΑ, ΞΥΝΗ, κ.α.), σχολές που προσφέρουν πτυχία ξένων πανεπιστημίων, φοιτητές και καθηγητές ΑΕΙ και ΤΕΙ. Ο λόγος που συμπεριλαμβάνουμε την κατηγορία Educational Sport Excursions στα αθλητικά ταξίδια είναι γιατί ενώ στην αγορά υφίσταται το προϊόν ως θεσμοθετημένες εκδρομές εκπαιδευτικού - ψυχαγωγικού χαρακτήρα για τα εκπαιδευτικά ιδρύματα, φαίνεται τελικά ότι έχει πρόβλημα ο θεσμός για δύο κυρίως λόγους: την έλλειψη ασφάλειας και την μη υλοποίηση των προγραμματισμένων δραστηριοτήτων της εκδρομής, αφού τα παιδιά δεν δείχνουν ενδιαφέρον (ειδικά στις 5ήμερες των Λυκείων). Η λύση μπορεί να δοθεί από τα ταξιδιωτικά γραφεία, ανανεώνοντας και αναβαθμίζοντας το προϊόν με την προσθήκη συμμετοχής και παρακολούθησης αθλητικών δραστηριοτήτων / αγώνων από τα παιδιά. Οι κύριοι προορισμοί στην Ελλάδα είναι η Ρόδος, η Κέρκυρα, η Κρήτη, η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη. Η αναβάθμιση του προϊόντος μπορεί να περιλαμβάνει και την εισαγωγή νέων προορισμών που να έχουν έντονο φυσικό περιβάλλον, όπως το Πήλιο, τα Ζαγοροχώρια, την Καστοριά, τη Σάμο και επίσης να επιλέγονται για τη διαμονή - εκτός των μεγάλων ξενοδοχείων - και τα αγροτουριστικά καταλύματα. Επίσης, μπορούμε να θεωρήσουμε ως πελάτες των Ταξιδιωτικών Γραφείων τους Δημοτικούς Αθλητικούς Οργανισμούς που μετά το τέλος της σχολικής περιόδου κάνουν προγράμματα αθλητικών διακοπών. Πελάτες μπορούν να είναι επίσης, οι Μη Κυβερνητικοί Κερδοσκοπικοί Οργανισμοί και οι Πολιτιστικοί Σύλλογοι. Στο εξωτερικό συνήθως τα εκπαιδευτικά ιδρύματα επιλέγουν τη Μάλτα, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ισπανία, την Αγγλία. Προέλευση Κοινού (Πελατών): από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Συνεργάτες / Stakeholders: Σύλλογοι γονέων και κηδεμόνων των εκπαιδευτήριων, διοικήσεις εκπαιδευτήριων, δημόσιοι φορείς, τουριστικές επιχειρήσεις, σύλλογοι μαθητών / φοιτητών / καθηγητών / επιστημόνων, αθλητικές εγκαταστάσεις. 7. Sport Leisure Holidays for Groups with Special Τreatment Είναι τα λεγόμενα Προσαρμοσμένα Προγράμματα Αναψυχής και Αθλητικού Τουρισμού για άτομα με αναπηρίες και για ηλικιωμένους. Πρόκειται για ήπια προγράμματα αθλητικού τουρισμού που έχουν τις απαραίτητες αλλαγές / προσαρμογές στις ανάγκες των ΑμεΑ και των ηλικιωμένων, όπως χρηστικά μεταφορικά μέσα, προσβάσιμα καταλύματα, εκπαιδευτές με 9

10 ειδική τεχνογνωσία, ειδικό αθλητικό εξοπλισμός και φροντίδα από όλο το προσωπικό που παρέχει τις υπηρεσίες. Είναι μια κατηγορία αθλητικού ταξιδιού που θα έχει μεγάλη αύξηση χρόνο με το χρόνο, λόγω της γήρανσης του πληθυσμού και της αύξησης ατόμων με αναπηρίες. Χρειάζεται να βρει το ταξιδιωτικό γραφείο εκείνα τα λίγα ξενοδοχεία με υπηρεσίες για ΑμεΑ και εκείνα που παρέχουν υπηρεσίες spa. Κοινό (Πελάτες): Οικογένειες, φορείς, ΚΑΠΗ, σύλλογοι και ενώσεις ΑμεΑ, ΜΚΟς, κλαδικοί σύλλογοι συνταξιούχων, θεραπευτικά ιδρύματα, γηροκομεία. Προέλευση Κοινού (Πελατών): Από Ελλάδα και εξωτερικό. Συνεργάτες / Stakeholders: Επιχειρήσεις, σύλλογοι ΑμεΑ - ηλικιωμένων, δημόσιοι φορείς και προγράμματα, εταιρίες αθλητικής αναψυχής, αθλητικές εγκαταστάσεις, ξενοδοχεία. Τι Πληροφορίες πρέπει να περιέχει μια Μπροσούρα Αθλητικού Ταξιδιού; Ας πάρουμε το παράδειγμα μιας μπροσούρας αθλητικής διοργάνωσης που διανέμει ένα ταξιδιωτικό γραφείο σε πελάτες: Φωτογραφίες του γεγονότος με έμφαση σε εκείνες που προβάλουν τα ανθρώπινα συναισθήματα και του προορισμού που είναι σήμα κατατεθέν, όπως Ακρόπολη Αθήνα. Επιλογές εκδρομών και μικρή ανάλυση του ημερήσιου προγράμματος, εκτός της ημέρας/ημερών του αθλητικού γεγονότος. Φόρμα προσωπικών στοιχείων στην περίπτωση που το Γραφείο χρειάζεται να συμπληρώσει για λογαριασμό του πελάτη την αίτηση συμμετοχής στο αθλητικό γεγονός. Φόρμα επιλογών τιμών ανά θέση, στην περίπτωση που ο πελάτης θα παρακολουθήσει το γεγονός και χρειάζεται να κάνει κράτηση εισιτηρίων το Γραφείο. Πληροφορίες για το αθλητικό γεγονός, όπως ιστορικά στοιχεία, εγκαταστάσεις, κ.α. Υπηρεσίες που εξασφαλίζει το Γραφείο εντός των αθλητικών εγκαταστάσεων, όπως stadium tour, βιντεοσκόπηση της αθλητικής εμπειρίας με πρωταγωνιστή τον πελάτη, φωτογραφίες με αθλητές, αναμνηστικά αντικείμενα, κ.α. Πακέτα διαμονής με τις παροχές των ξενοδοχείων, σημασία στο υγιεινό μενού. Βασικά στοιχεία μπροσούρων, όπως ασφάλεια ταξιδιού, ακυρωτική πολιτική, κ.α. Φιλοσοφία ετήσιου Καταλόγου Αθλητικών Ταξιδιών που διανέμει ένα ταξιδιωτικό γραφείο στους πελάτες Κατάλογος σημαίνει για τον πελάτη επιλογές των καλύτερων αθλητικών γεγονότων και προορισμών στην Ελλάδα και τον κόσμο που συνδυάζονται με διακοπές και ψυχαγωγία. Τα γεγονότα που δίνουν το κίνητρο στον κόσμο να ταξιδέψει είναι και τα δημοφιλέστερα, δηλαδή, αγώνες/τουρνουά ποδοσφαίρου, μηχανοκίνητα σπορ (F1 & MOTO GP), τουρνουά τένις, τελικές φάσεις μπάσκετ, αγώνες δρόμου και μαραθώνιοι, σκι και windsurf events. Κάθε ταξίδι μπορεί να περιλαμβάνει: Εισιτήριο Αγώνα, Αεροπορικά Εισιτήρια, Μεταφορά από το αεροδρόμιο στο ξενοδοχείο και πίσω, Διανυκτερεύσεις με πρωινό και γεύμα σε ξενοδοχείο Χ αστέρων, όλους τους φόρους. Προαιρετικά: Stadium Tour (εφόσον το παρέχουν οι διοργανωτές), ξενάγηση στην πόλη για ψώνια και επίσκεψη στα μουσεία-μνημεία, συνοδός, φωτογράφηση και βιντεοσκόπηση της αθλητικής εμπειρίας με πρωταγωνιστή τον πελάτη, εκδρομές σε κοντινούς προορισμούςαξιοθέατα, μινι κρουαζιέρα. Τι περιλαμβάνει μια Συμφωνία ενός Ταξιδιωτικού Γραφείου με ένα Διοργανωτή Αθλητικού Γεγονότος; Μια τέτοια συμφωνία περιλαμβάνει ανταλλάγματα και από τις δύο πλευρές. Πιο συγκεκριμένα και ενδεικτικά: 10

11 Παροχές Διοργανωτή Αθλητικού Γεγονότος προς το Ταξιδιωτικό Γραφείο: Εμφάνιση λογοτύπου στην ιστοσελίδα του Γεγονότος και link στην ιστοσελίδα του Γραφείου. Χρήση της έκφρασης «Επίσημο Ταξιδιωτικό Γραφείο του Γεγονότος». Προβολή του λογοτύπου σε εταιρικά έντυπα και σε πινακίδες και αφίσες του Γεγονότος. Δυνατότητα χρήσης της βάσης δεδομένων του Γεγονότος, πριν και μετά την διοργάνωση αυτού. Άλλες παροχές προβολής και δικαιώματα, ισάξια των άλλων χορηγών του Γεγονότος. Παροχές Ταξιδιωτικού Γραφείου προς το Διοργανωτή του Αθλητικού Γεγονότος: Προβολή του Γεγονότος μέσω του δικτύου των συνεργαζόμενων ταξιδιωτικών γραφείων σε όλο τον κόσμο. Προβολή του Γεγονότος με ειδικά έντυπα σε Διεθνείς εκθέσεις Τουρισμού στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Προσφορά Χ ευρώ για τον πρώτο χρόνο, Χ ευρώ για το δεύτερο χρόνο και ούτω καθεξής, σε ταξιδιωτικές υπηρεσίες για την κάλυψη των αναγκών προώθησης. Για τον ίδιο σκοπό προβολής του Γεγονότος σε διεθνή Γεγονότα άλλων χωρών, το Γραφείο προσφέρει τα αεροπορικά εισιτήρια και τη διαμονή Χ διανυκτερεύσεων για Χ άτομα, για Χ ταξίδια Ευρώπης και Χ διηπειρωτικό για την πρώτη χρονιά, και Χ ταξίδια Ευρώπης και Χ διηπειρωτικό για την δεύτερη χρονιά και ούτω καθεξής. Το κέρδος από όλες τις πωλήσεις, θα δοθεί στο Διοργανωτή του Γεγονότος σε ποσοστό Χ% την πρώτη χρονιά, Χ% για τη δεύτερη χρονιά και ούτω καθεξής. Είναι βασικό κριτήριο για την επιτυχία της συνεργασίας, η εμπιστοσύνη μεταξύ των δύο πλευρών και η αποδοχή ελέγχου του κέρδους που απορρέει από τις πωλήσεις του Γραφείου από το Διοργανωτή του Γεγονότος. Οι συμφωνίες που έχουν διάρκεια πολλών ετών έχουν πραγματική αξία γιατί κάνουν τις δύο πλευρές συνεργάτες με σκοπό την επαναλαμβανόμενη επιτυχία του Γεγονότος. Η αποκλειστικότητα δεν είναι εφικτή εκ των πραγμάτων, αλλά η παραχώρηση προνομίων σε ένα ταξιδιωτικό γραφείο είναι επιτρεπτή. Ποιοι είναι οι Αθλητικοί Τουρίστες; Πρόκειται για άτομα που ασχολούνται επαγγελματικά ή ερασιτεχνικά με τον αθλητισμό, έχουν ανάγκη ακριβού εξοπλισμού (π.χ. γκολφ, καταδύσεις, ορειβασία, ιστιοπλοΐα, ποδηλασία), παρακολουθούν αθλητικούς αγώνες συστηματικά και τους αρέσουν τα ταξίδια, δίνουν βαρύτητα στην ποιότητα των παρεχομένων υπηρεσιών, προσέχουν την φυσική τους κατάσταση / υγεία / διατροφή. Πρόκειται για τουρίστες με μεσαίο - υψηλό κοινωνικό οικονομικό επίπεδο, οι πελάτες του Αθλητικού Τουρισμού ζητούν συνήθως ξενοδοχεία 5 αστέρων. (Δ.Τερζάκης, 2004) Σύμφωνα με τις έρευνες του συγγραφέα πάνω σε αθλητικά γεγονότα και τουριστικές επιχειρήσεις, τα χαρακτηριστικά και οι συνήθειες των εισερχόμενων αθλητικών τουριστών της Ελλάδας συνοψίζονται ως εξής (παρουσιάζονται οι μέσοι όροι): Η ηλικία τους κυμαίνεται από τα 30 ως τα 50 χρόνια, το ετήσιο εισόδημά τους είναι περίπου ευρώ, τα έξοδα που κάνουν (οι τιμές και τα δεδομένα αναλογούν σε ένα άτομο) για αεροπορικά εισιτήρια, διαμονή και διατροφή (ξενοδοχείο) είναι περίπου 800 ευρώ, για όσους έρχονται από την Ευρώπη και περίπου 1300 ευρώ για όσους έρχονται από ΗΠΑ, Αυστραλία και άλλες ηπείρους. Η διαφορά των ευρωπαίων αθλητικών τουριστών σε σχέση με αυτούς από άλλες ηπείρους δεν είναι μόνο λόγω ακριβότερων αεροπορικών εισιτηρίων αλλά και λόγω περισσότερων διανυκτερεύσεων, δηλαδή, οι μεν κάνουν μέσο όρο 5 διανυκτερεύσεις και οι δε περίπου 10 διανυκτερεύσεις. Τα έξοδα που κάνουν για τη νυχτερινή διασκέδαση, τα ψώνια, τις εσωτερικές μετακινήσεις, τις επισκέψεις σε μουσεία/μνημεία/πολιτιστικά γεγονότα είναι περίπου 500 ευρώ για τους ευρωπαίους και 700 για όσους έρχονται από ΗΠΑ, Αυστραλία και άλλες ηπείρους. Οι αθλητικοί τουρίστες πραγματοποιούν δύο αθλητικά ταξίδια το χρόνο. 11

12 Οι αθλητικοί τουρίστες με τη μεγαλύτερη αξία είναι αυτοί που παίρνουν μέρος σε ανοιχτού τύπου αθλητικά γεγονότα, όπως οι μαραθώνιοι και ο λόγος είναι ότι συνοδεύονται από 1,5 άτομα μέσο όρο, τα οποία είναι είτε συγγενείς είτε φίλοι. Γενικότερα, οι αθλητικοί τουρίστες ταξιδεύουν ομαδικά παρά ατομικά. Μεγάλη βαρύτητα στην επιλογή του ξενοδοχείου έχει η παροχή μενού με υγιεινές τροφές (όπως η μεσογειακή δίαιτα). Επίσης, πολύ σημαντικό ρόλο παίζουν οι φιλικές προς το περιβάλλον υπηρεσίες, είτε στο ξενοδοχείο είτε στα προγράμματα εκτός ξενοδοχείου Sport Tourism Manager Job Description Η περιγραφή των επαγγελματικών αρμοδιοτήτων και ικανοτήτων που πρέπει να έχει ο Υπεύθυνος Ανάπτυξης και Διαχείρισης Προγραμμάτων Αθλητικού Τουρισμού - sport tourism manager έχει σκοπό να προσδιορίσει ως ένα βαθμό το προφίλ του, ώστε να είναι αναγνωρίσιμος στην καινούργια αγορά του αθλητικού τουρισμού στην Ελλάδα. Δεν υπάρχουν ανάλογοι πτυχιακοί ή μεταπτυχιακοί τίτλοι στην Ελλάδα - αντίθετα από το εξωτερικό ώστε να εκπαιδευτούν στελέχη για τον αθλητικό τουρισμό και έτσι οι ελληνικές επιχειρήσεις του τουρισμού (τα ταξιδιωτικά γραφεία και τα ξενοδοχεία), του αθλητισμού (εγκαταστάσεις και διοργανώτριες αρχές) αλλά και οι δημόσιοι φορείς (Υπουργεία, Περιφέρειες, Νομαρχίες, Δήμοι), θα πρέπει να καλύψουν τις ανάγκες τους για τη διαμόρφωση και προώθηση του προϊόντος, με επαγγελματίες που συνδυάζουν προϋπηρεσία από τον κλάδο των τουριστικών επιχειρήσεων και από τον κλάδο της οργάνωσης και μάρκετινγκ αθλητικών γεγονότων και υπηρεσιών. Ακόμη μια νέα ειδικότητα είναι αυτή του Σύμβουλου Αθλητικού Τουρισμού που εκτός των προσόντων του Μάνατζερ Αθλητικού Τουρισμού χρειάζεται να έχει και την ικανότητα διενέργειας ερευνών και μελετών. Αρμοδιότητες του Μάνατζερ Αθλητικού Τουρισμού σε Ταξιδιωτικό Γραφείο Πρόκειται για το στέλεχος που ανήκει πιθανόν στο τμήμα μάρκετινγκ, γνωρίζει καλά τον αθλητικό τουρίστα, δημιουργεί προγράμματα για αυτόν και τα επικοινωνεί στοχευμένα. Ας δούμε μερικές από τις αρμοδιότητες ενός Μάνατζερ Αθλητικού Τουρισμού σε μια Ξενοδοχειακή μονάδα, με αθλητικές υπηρεσίες: Οργάνωση προσωπικού και έλεγχος υπηρεσιών σε: Animation team, σχολή καταδύσεων, πισίνες, γήπεδα τένις, ποδοσφαίρου κ.α., γυμναστήριο, σπορ παραλίας και θάλασσας, spa. Οργάνωση και διεξαγωγή Τουρνουά Ομαδικών Μη επαγγελματικών Αθλημάτων, χρησιμοποιώντας τις υποδομές του ξενοδοχείου. Παραδείγματα: Διεθνές Φεστιβάλ Γενικής Γυμναστικής, Πρωτάθλημα Ακαδημιών Μίνι Ποδοσφαίρου Τελική Φάση, Τουρνουά Beach Soccer, Τουρνουά θαλάσσιων σπόρ, κ.α. Διακανονισμός μακροχρόνιων συμφωνιών με Αθλητικές Ομοσπονδίες και σωματεία για τη φιλοξενία τους κατά τη διάρκεια της περιόδου προετοιμασίας ή αποθεραπείας από τις αγωνιστικές υποχρεώσεις. Συνεχή έρευνα ικανοποίησης πελατών με ερωτηματολόγια και σύμφωνα με τα αποτελέσματα, προώθηση νέων υπηρεσιών προς πώληση. Υποστήριξη διοργανώσεων σε συνεργασία με την τοπική κοινωνία και τους τοπικούς φορείς. Παράδειγμα, εκκίνηση ενός ποδηλατικού αγώνα της πόλης από την είσοδο του ξενοδοχείου ή παροχή ειδικών τιμών στους αθλητές για διαμονή. Σχεδιασμός και προώθηση νέων προγραμμάτων ενεργητικών διακοπών για εταιρίες, σχολεία, κ.α. κοινά. 12

13 Αρμοδιότητες του Μάνατζερ Αθλητικού Τουρισμού σε ένα Τουριστικό Δημοτικό ή Νομαρχιακό Οργανισμό Συνεργάζεται στενά με τον Αθλητικό Οργανισμό. Ερευνά και προτείνει τις αθλητικές διοργανώσεις που ταιριάζουν να φιλοξενηθούν στο Δήμο Νομαρχία. Οργανώνει το σχεδιασμό των νέων εντύπων και ηλεκτρονικών μέσων πληροφόρησης του κοινού. Συνεργάζεται στενά με τις τουριστικές επιχειρήσεις της περιοχής, ελέγχει την ποιότητα των υπηρεσιών τους προς τους αθλητικούς τουρίστες και προτείνει τρόπους για τη συνεχή βελτίωσή τους. Βοηθά τα ξενοδοχεία και τα ταξιδιωτικά γραφεία να αυξήσουν την ικανότητα προσέλκυσης αθλητικών τουριστών, με σεμινάρια και μεταφέροντας τεχνογνωσία από τις καλύτερες περιπτώσεις διεθνώς. Δημιουργεί και λειτουργεί βάση δεδομένων πληθυσμών του αθλητικού τουρισμού και διαφημίζει την περιοχή ως προορισμό αθλητικού τουρισμού. Σχεδιάζει την διαφημιστική πολιτική σε Ελλάδα και Εξωτερικό, σε ΜΜΕ, εκθέσεις, γεγονότα. Εκπροσωπεί το Δήμο Νομαρχία σε συνέδρια. Εξετάζει τις προοπτικές υλοποίησης νέων προγραμμάτων αθλητικού τουρισμού, εμπλέκοντας συνεχώς νέες επιχειρήσεις και την τοπική κοινωνία, όπως πρόγραμμα καλύτερης οργάνωσης της παραλίας. Προσπαθεί να εμπλέκει την τοπική κοινωνία σε όλες τις εκδηλώσεις αθλητικού τουρισμού, να ενημερώνει για τα οικονομικά οφέλη, να ανεβάζει το βαθμό ενασχόλησης σε αθλητικές δράσεις. Βέβαια μπορεί αυτή η θέση να εντάσσεται και στα αθλητικά τμήματα Δημόσιων Οργανισμών, όπως συμβαίνει με τον Κυπριακό Οργανισμό Αθλητισμού. Στην Ελλάδα, είναι απαραίτητο να υπάρχει το τμήμα Αθλητικού Τουρισμού στο Υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης, ώστε να σχεδιάσει και να υλοποιήσει την εθνική στρατηγική για την ανάπτυξη του Αθλητικού Τουρισμού. Αρμοδιότητες του Μάνατζερ Αθλητικού Τουρισμού σε Αθλητική Εγκατάσταση Αφορά εγκαταστάσεις μεγάλες όπως γκολφ, κλειστό γυμναστήριο πολλαπλών χρήσεων, θεματικό πάρκο, κ.α. Είναι το στέλεχος που προωθεί την εγκατάσταση είτε σε αθλητικά ταξιδιωτικά γραφεία, είτε απευθείας σε κοινά αθλητικών τουριστών, συλλόγους, κ.α. και φροντίζει για την εξυπηρέτησή τους στη διάρκεια της φιλοξενίας τους. Επίσης, μπορεί να είναι αυτός που ασχολείται με το μάρκετινγκ της εγκατάστασης βρίσκοντας χορηγούς (venue naming sponsorship) και αναβαθμίζει συνεχώς τις προσφερόμενες υπηρεσίες, βασιζόμενος σε ερωτηματολόγια που συμπληρώνουν σε τακτική βάση οι θεατές/επισκέπτες της εγκατάστασης. 13

14 Α.2) Γιατί ο Αθλητικός Τουρισμός είναι η πλέον αναπτυσσόμενη μορφή τουρισμού; Συνδυάζοντας δύο από τις πλέον δημοφιλής δραστηριότητες, ο Αθλητικός Τουρισμός καταφέρνει να προσελκύει σημαντικό αριθμό ενδιαφερομένων, αποκτώντας οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική σημασία. Παράλληλα, οι παραγωγοί της τουριστικής βιομηχανίας, οι οποίοι ανέκαθεν αναζητούσαν νέους τομείς επέκτασης των δραστηριοτήτων τους, διέκριναν νωρίς τα οικονομικά οφέλη του Αθλητικού Τουρισμού και προχώρησαν σε σημαντικές επενδύσεις. Ως συνέπεια ο Αθλητικός Τουρισμός χαρακτηρίζεται από γοργό ρυθμό ανάπτυξης, μεγάλες δυνατότητες εξέλιξης και από το ιδιαίτερο ενδιαφέρον που δημιουργεί σε όλους τους εμπλεκόμενους στο τουριστικό κύκλωμα, παραγωγούς και καταναλωτές. Στον Ακαδημαϊκό χώρο, οι πρώτες προσπάθειες έγιναν με την μορφή σεμιναρίων, διαλέξεων και μαθημάτων που προσέφεραν εκπαιδευτικά ιδρύματα, κυρίως στις Η.Π.Α. και στον Καναδά. Το 1998 παρουσιάστηκε για πρώτη φορά πρόγραμμα σπουδών Αθλητικού Τουρισμού από το πανεπιστήμιο του Luton στη Μεγάλη Βρετανία, με την καθιέρωση πανεπιστημιακού τίτλου σπουδών. Για την εκπαίδευση στον Τουρισμό και τον Αθλητικό Τουρισμό στην Ελλάδα θα αναφερθούμε εκτενώς στις Παραπομπές. Σύμφωνα με τον συγγραφέα του βιβλίου The business of sport tourism Ross Biddiscombe (Sport Business Group Limited, publisher Chris Barnes, 2004): << Ο Αθλητικός Τουρισμός είναι μια κερδοφόρα επιχείρηση πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων, που προσφέρει πολλές ευκαιρίες ανάπτυξης σε όλους ανεξαιρέτως τους παράγοντες που συμμετέχουν στην πραγματοποίηση μεγάλων αθλητικών εκδηλώσεων. Μέχρι το 2011 τα έσοδα από τα ταξίδια και τον τουρισμό αναμένεται να αποτελούν το 10% του Παγκόσμιου Εγχώριου Προϊόντος. Η Αυστραλία διέθεσε 1,7 δισεκατομμύρια δολάρια της Κυβέρνησης για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2000 και σαν ανταμοιβή κέρδισε για τα επόμενα 10 χρόνια ένα τεράστιο αριθμό τουριστών. Μάλιστα, η διοργάνωση γεγονότων τέτοιου μεγέθους οδηγεί μια χώρα και σε περαιτέρω βελτιώσεις των υποδομών της, όπως για παράδειγμα του συστήματος μεταφορών και τον καθαρισμό της πόλης. Ο Αθλητικός Τουρισμός παθιάζει και προσελκύει πολύ κόσμο, είναι πολυέξοδος, προσφέρει μοναδικές εμπειρίες όχι μόνο στους θεατές των γεγονότων αλλά και σε όλους τους συμμετέχοντες. Το άμεσο όφελος για ένα τόπο που διοργανώνει αγώνες φαίνεται γρήγορα και είναι σε μετρητά, ενώ το έμμεσο όφελος που είναι και μεγαλύτερο φαίνεται μετά από χρόνια, αφού όλο και περισσότεροι τουρίστες επισκέπτονται την περιοχή. Οι οικονομίες των πόλεων, των περιοχών, ακόμη και των χωρών σε όλο τον κόσμο δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα αθλητικά δρώμενα και πολλές φορές επιδιώκουν να γίνονται οι επίσημοι υποστηρικτές αυτών, καθώς τα έσοδα για μια πόλη που οργανώνει και φιλοξενεί μια αθλητική διοργάνωση είναι τεράστια και απορρέουν από τα χιλιάδες άτομα που παρακολουθούν τις εκδηλώσεις. Σε πολλές μάλιστα χώρες μέχρι και το 25% των εσόδων του τουριστικού κλάδου προέρχεται από τον Αθλητικό Τουρισμό. Έτσι, ο αθλητικός τουρισμός καταλαμβάνει μια κύρια θέση στην στρατηγική των χωρών.>> Ποια αθλήματα έδωσαν την ώθηση αρχικά και ποιες χώρες πρωτοστάτησαν; Το ποδόσφαιρο και το Παγκόσμιο Κύπελλο, οι Ολυμπιακοί Αγώνες που γίνονται κάθε τέσσερα χρόνια, τα χειμερινά σπορ, οι διεθνείς μαραθώνιοι δρόμοι, οι αγώνες αυτοκινήτων, η ποδηλασία, το γκολφ, οι ιστιοπλοϊκοί αγώνες και το windsurf. Οι χώρες που ανέπτυξαν πρώτες τον αθλητικό τουρισμό είναι ο Καναδάς, οι Η.Π.Α., η Γαλλία, η Μεγάλη Βρετανία, η Γερμανία, η Ιταλία, η Αυστρία. 14

15 Στην ραγδαία ανάπτυξη του Αθλητικού Τουρισμού συνεπικουρούν (κατά τους Gammon & Robinson, 1998) οι παρακάτω λόγοι: Η δημοτικότητα των εθνικών και διεθνών αθλητικών γεγονότων (πρωταθλημάτων) αυξήθηκε κατακόρυφα. Κατανοήθηκε διεθνώς η αξία ενασχόλησης με την αθλητική δραστηριότητα, ως μέσο προαγωγής της υγείας. Οι κρατικές αρχές κάθε χώρας αρχίζουν και αντιλαμβάνονται τη σπουδαιότητα του αθλητισμού, ως μέσου σύσφιξης των σχέσεων των λαών και άσκησης εξωτερικής πολιτικής. Υπάρχει μεγάλη και καλά οργανωμένη προσφορά αθλητικών εκδηλώσεων παγκοσμίως. Ας δούμε σε αυτό το σημείο την άποψη ενός Έλληνα πολιτικού αρμόδιου: Γιώργος Ορφανός: «Βήματα σταθερά για την ανάπτυξη του Αθλητικού Τουρισμού» /7/2007 Για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, την ανάπτυξη του αθλητικού τουρισμού στην Ελλάδα και για τις διεθνείς αθλητικές διοργανώσεις που πραγματοποιούνται τα τελευταία χρόνια με επιτυχία στη χώρα μας κάνει λόγο ο υφυπουργός Αθλητισμού, Γιώργος Ορφανός, με αποκλειστικό άρθρο του στο «Ο Αθλητισμός εξελίσσεται τα τελευταία χρόνια σε έναν σημαντικό και συνεχώς αναπτυσσόμενο τομέα κοινωνικής, οικονομικής και πολιτιστικής δραστηριότητας και θεωρείται πεδίο επιχειρηματικών πρωτοβουλιών, νέων θέσεων απασχόλησης και τουριστικής ανάπτυξης μέσω του Αθλητικού Τουρισμού. Η Ελλάδα είναι ένα από τα σημαντικά κέντρα της διεθνούς βιομηχανίας διακοπών και ελεύθερου χρόνου τόσο για το θαυμάσιο φυσικό πλούτο που διαθέτει όσο και για τις ιδανικές συνθήκες διαβίωσης των επισκεπτών της. Αποκτούμε πλήρη επίγνωση της κεντρικής θέσης, που κατέχουμε στην ευρωπαϊκή και τη διεθνή τουριστική βιομηχανία και επιταχύνουμε συντονισμένα τις προσπάθειές μας με στόχο τα καλύτερα αποτελέσματα. Στο πλαίσιο των Ολυμπιακών Αγώνων, αναδείξαμε σε κάθε γωνιά της γης, την Ελλάδα του Πολιτισμού και της Ιστορίας, την Ελλάδα της Ασφάλειας και της φυσικής ομορφιάς, την Ελλάδα με τις τεράστιες δυνατότητες, η οποία παρέχει στους επισκέπτες της μοναδική φιλοξενία και άψογες τουριστικές υπηρεσίες. Τα αποτελέσματα της διοργάνωσης των Ολυμπιακών Αγώνων Η επιτυχημένη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων έβαλε την Ελλάδα στον παγκόσμιο χάρτη των ανεπτυγμένων και πλέον ασφαλών κρατών του 21 ου αιώνα. Στο δρόμο αυτό, είχαμε μόνο μια επιλογή: Να βγούμε δυναμικά μπροστά, αξιοποιώντας τη μεγάλη (υλική και άυλη) Ολυμπιακή κληρονομιά, τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας, τον φυσικό και πολιτισμικό μας πλούτο. Σε μεγάλη έρευνα κοινής γνώμης, που πραγματοποιήθηκε από την Κοινοπραξία Mrb, Vprc, Research International, αμέσως μετά τους Ολυμπιακούς αγώνες, πολίτες πέντε μεγάλων κρατών (ΗΠΑ, Μεγ. Βρετανία, Ισπανία, Γερμανία, Γαλλία), απάντησαν ότι «η Ελλάδα αποτελεί έναν ασφαλή προορισμό, μια σύγχρονη ευρωπαϊκή χώρα, που διοργάνωσε τεχνικά άρτιους και με ανθρώπινη διάσταση Ολυμπιακούς Αγώνες». Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι η πλειοψηφία των ερωτηθέντων απέκτησε θετική άποψη για την Ελλάδα μετά τους Αγώνες. Το 90% των Αμερικανών και το 93% των Ευρωπαίων χαρακτήρισε τους Ολυμπιακούς της Αθήνας επιτυχημένους και θεωρεί ότι «μετά από αυτούς, η Ελλάδα αναβαθμίζεται σε σύγκριση με τους τουριστικούς ανταγωνιστές της, ξεπερνώντας στην αγορά των ΗΠΑ ακόμα και την Ισπανία, ενώ στην ευρωπαϊκή αγορά συναγωνίζεται την Ιταλία και ξεπερνάει σημαντικά την Ισπανία». Η ανάπτυξη του Αθλητικού Τουρισμού Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού ο διεθνής τουρισμός, ο οποίος το 1999 αντιπροσώπευε έμμεσα ή άμεσα το 11% του Παγκόσμιου Α.Ε.Π., θα έχει τάσεις αύξησης με ετήσιο αριθμό 4,1% για την επόμενη εικοσαετία. Τα στοιχεία της Βρετανικής Τουριστικής Αρχής αναφέρουν ένα ποσοστό της τάξης του 20% των ταξιδιών, τα οποία πραγματοποιούνται με βασικό κίνητρο τη συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες, ενώ μέχρι και 50% των πακέτων διακοπών περιλαμβάνουν και περιστασιακή συμμετοχή σε αθλητική δραστηριότητα. Αντίστοιχα στον Καναδά, σύμφωνα με την Καναδική Έρευνα Ταξιδιών, το 37% των εγχώριων ταξιδιών πραγματοποιήθηκαν με σκοπό τη συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες. Επίσης, στην Αυστραλία ο Αθλητικός Τουρισμός αντιπροσωπεύει περίπου το 5% του συνολικού τουρισμού. Σύμφωνα με έρευνα του γραφείου τουρισμού, το 6% των ημερήσιων ταξιδιών και το 5% των ταξιδιών με διανυκτέρευση πραγματοποιούνται με βασικό κίνητρο τον αθλητισμό. Το Σίδνει, μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες γνώρισε επίσης, σημαντική τουριστική άνοδο, πράγμα που ήδη διαπιστώνεται και στη χώρα μας. Η Ελλάδα έχει μεγάλες δυνατότητες στον παγκόσμιο τουριστικό κλάδο και σταθερή μας πεποίθηση αποτελεί ότι ο αθλητικός τουρισμός μπορεί να συμβάλλει καθοριστικά στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας, προσελκύοντας εκατομμύρια επισκέπτες, καθ όλη τη διάρκεια του έτους. Η ανάδειξη και ενίσχυση του Αθλητικού Τουρισμού, βρέθηκε από την πρώτη στιγμή στο Υφυπουργείο Αθλητισμού, σε υψηλή προτεραιότητα. Η Ελλάδα διαθέτει ιδανικές τοποθεσίες για την ανάπτυξη αθλητικών δραστηριοτήτων καθώς και για τέλεση αθλητικών διοργανώσεων. Τις τελευταίες δεκαετίες, στη χώρα διοργανώνονται όλο και συχνότερα μεγάλες αθλητικές διοργανώσεις σε πολλά σπορ (παγκόσμια πρωταθλήματα, πανευρωπαϊκοί αγώνες, σημαντικά διεθνή τουρνουά κ.ά.). 15

16 Διεθνείς Διοργανώσεις στην Ελλάδα Η χώρα μας διοργάνωσε, μεταξύ άλλων, με επιτυχία το Final Four της Euroleague, τον Τελικό του Champion s League, το Παγκόσμιο Κύπελλο Στίβου της IAAF, το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Γυμναστικής, την Παγκόσμια Γυμνασιάδα και ανέλαβε τη διοργάνωση των Παγκόσμιων Αγώνων Special Olympics, το 2011, την Ολυμπιάδα των Κωφών, το 2013, τους Αγώνες Χωρών της Ν.Α. Ευρώπης, τον Σεπτέμβριο του 2007, στη Θεσσαλονίκη. Διεκδικούμε τη διοργάνωση των Μεσογειακών Αγώνων του 2013 και τους Παγκόσμιους Αγώνες Πανεπιστημιακού Αθλητισμού, το Οι παραπάνω διοργανώσεις, έδωσαν τη δυνατότητα στους συμμετέχοντες (αθλητές, προπονητές, συνοδούς κ.ά.) να συνδυάσουν τη συμμετοχή τους στους αγώνες με την ολιγοήμερη παραμονή σε μια χώρα που φημίζεται για τον πολιτισμό, το καλό κλίμα, τη φυσική ομορφιά, εξαιρετικές συνεδριακές υποδομές, μουσεία, αρχαιολογικούς χώρους, εμπορικά κέντρα και χώρους ψυχαγωγίας. Οι μεγάλες εθνικές αθλητικές επιτυχίες, όπως η κατάκτηση του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος Ποδοσφαίρου, Euro 2004, του Eurobasket, το 2005, η δεύτερη θέση στον κόσμο στο Mundo Basket του 2007, οι διακρίσεις στο Πόλο (Ολυμπιακοί 2004, Παγκόσμιο 2005), στο Βόλει, στο Χάντμπωλ σε ομαδικό επίπεδο και άλλες σε ατομικά αθλήματα με υψηλές επιδόσεις, δημιούργησαν θετικό κλίμα και ανέδειξαν τις τεράστιες δυνατότητες τη χώρας μας στην οποία εδρεύει πλέον με συντονισμένες κινήσεις μας, η έδρα της Διεθνούς Επιτροπής Μεσογειακών Αγώνων (Δ.Ε.Μ.Α.) αλλά και το Διεθνές Παρατηρητήριο της UNESCO για τη «Γυναίκα και τον Αθλητισμό». Επίσης, οι ανταλλαγές που αναπτύσσονται σε επίπεδο αθλητών και νέων στο πλαίσιο του Οργανισμού της Γαλλοφωνίας αλλά και οι πολύ καλές σχέσεις που αναπτύσσουμε σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο τόσο με τους Βαλκάνιους γείτονές μας όσο και στο πλαίσιο της αθλητικής συνεργασίας με τις χώρες της Ν.Α. Ευρώπης, καθιστούν την Ελλάδα επίκεντρο Αθλητισμού, Πολιτισμού και Τουρισμού. Σε συνεργασία με το Υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης σχεδιάσθηκαν από κοινού, τρόποι τουριστικής εκμετάλλευσης, διεθνών αθλητικών εκδηλώσεων, που διοργανώνονται στη χώρα μας (Ράλι Ακρόπολις, Διεθνείς Ιστιοπλοϊκοί Αγώνες, κ.ά.), καθώς και η προσέλκυση και διοργάνωση στην Ελλάδα νέων αθλητικών εκδηλώσεων, από Διεθνείς Οργανισμούς και Αθλητικές Ομοσπονδίες, που δεν θα περιορίζονται μόνο στο επίπεδο των αγώνων, αλλά και της προετοιμασίας ομάδων, σε προπονητικά κέντρα και Ολυμπιακές αθλητικές εγκαταστάσεις. Παράλληλα, συμφωνήθηκε η διοργάνωση κοινών εκδηλώσεων, με τη συμμετοχή παραγόντων από τους χώρους του Τουρισμού και του Αθλητισμού, με σκοπό την προβολή και την προώθηση θεμάτων κοινού ενδιαφέροντος και μεγάλη εκστρατεία προβολής των αθλητικών μας εγκαταστάσεων. Μελετούμε διάφορες οδούς. Θέλουμε, λόγου χάρη, να αποτελέσουμε σημείο αναφοράς στο χώρο του Γκολφ, φτιάχνοντας νέες διαδρομές σε όλη τη χώρα, γεγονός που θα προσέλκυε πολλούς ενδιαφερόμενους και θα ευνοούσε τον τουρισμό. Θα θέλαμε, επίσης, να διαφοροποιήσουμε τη χρήση των αθλητικών εγκαταστάσεων που κατασκευάστηκαν με αφορμή τους Ολυμπιακούς Αγώνες και να διαμορφώσουμε κατάλληλα τα κτίρια του παλιού αεροδρομίου. Η ανάπτυξη επίσης διαφόρων αθλημάτων που συνάδουν με το φυσικό τοπίο, όπως το Τένις, τα Θαλάσσια Σπορ, η Ιστιοπλοΐα, η ιστιοσανίδα, τα χιονοδρομικά σπορ, ο καταδυτικός τουρισμός, η πεζοπορία, η ορειβασία και η αναρρίχηση, βρίσκεται σε καλό δρόμο. Αξίζει να αναφερθεί ότι τα δύο τελευταία χρόνια, έχουν διατεθεί 15 εκατομμύρια ευρώ, για την αναβάθμιση χιονοδρομικών κέντρων της χώρας. Τα ναυτικά αθλήματα, ο αιωροπτερισμός (parapente) και το σκι περιλαμβάνονται επίσης στην ημερήσια διάταξη. Τα καινούρια λιμάνια αναψυχής και οι άρτια σχεδιασμένες ενημερωτικές και επικοινωνιακές εκστρατείες αναδεικνύουν τις ομορφιές της Ελλάδας που συνδυάζει αρμονικά τη θάλασσα με το βουνό έργα αθλητικής υποδομής κατασκευάζονται σε όλη τη χώρα και βρίσκονται σε εξέλιξη προγράμματα Μαζικού Αθλητισμού όπου συμμετέχουν οι νέοι και οι νέες της πατρίδας μας. Προχωράμε με γρήγορα βήματα, με σιγουριά και αποφασιστικότητα αξιοποιώντας στην πράξη τον Αθλητικό Τουρισμό, ένα από τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα. Είμαι βέβαιος ότι τα αποτελέσματα μπορούν να ξεπεράσουν τις προσδοκίες μας. Το κλίμα είναι θετικό και τα μηνύματα αισιόδοξα». 16

17 Α.3) Ταιριάζει στην Ελλάδα ο Αθλητικός Τουρισμός και ποιο είναι το σωστό μοντέλο; Σύμφωνα με τα δικά της χαρακτηριστικά, την κουλτούρα και τις συγκυρίες, η κάθε χώρα αναπτύσσει τον Αθλητικό Τουρισμό, ακολουθώντας ένα συγκεκριμένο μοντέλο και προσδοκώντας τα ανάλογα οφέλη. Η Ελλάδα έχει μπει στο διεθνή χάρτη του Αθλητικού Τουρισμού ολοκληρωμένα από το 2004 με την ευκαιρία των Ολυμπιακών Αγώνων και συνεχίζει να είναι επίκαιρη λόγω μεγάλων διοργανώσεων που έχει αναλάβει για τα επόμενα χρόνια, όπως τα World Summer Special Olympics 2011 στην Αθήνα, που εκτός από διεθνή προβολή θα φέρουν περίπου αθλητικούς τουρίστες (συμμετέχοντες, αποστολές, θεατές, συνοδοί) και οι Μεσογειακοί Αγώνες 2013 στο Βόλο και τη Λάρισα, που θα βοηθήσουν στην ανάδειξη της περιοχής στον καλύτερο προορισμό 12μηνων διακοπών στην Ελλάδα. Αθλητικός Τουρισμός δεν είναι φυσικά μόνο φιλοξενία αθλητικών διοργανώσεων όπως έχουμε αναφέρει στην αρχή της μελέτης, αλλά οι αθλητικές διοργανώσεις δίνουν την ώθηση για την ανάπτυξη του Αθλητικού Τουρισμού. Πριν αναλύσουμε τα ειδικά χαρακτηριστικά της Ελλάδας που ορίζουν και το μοντέλο του Αθλητικού Τουρισμού που μας ταιριάζει, ας δούμε τα μοντέλα - σε γενικές γραμμές που ακολουθούν βασικές χώρες προορισμοί Αθλητικού Τουρισμού. Το μοντέλο του Καναδά, προωθεί ως πρωταρχικό λόγο επένδυσης την προαγωγή της υγείας με την παράλληλη κινητροποίηση της κοινωνίας για ένα πιο ενεργητικό τρόπο ζωής. Από την στιγμή που κατανόησαν οι Καναδοί τα οφέλη του Αθλητικού Τουρισμού γενικότερα, ακολουθούν μια κοινή στρατηγική με μακροχρόνιους στόχους. Σε αυτό βοηθάει η καλά οργανωμένη δομή του κράτους και της τοπικής αυτοδιοίκησης. Οι Καναδοί διδάσκουν ότι ο μόνος τρόπος για την επιτυχία, είναι ο σωστός τρόπος. Δηλαδή, έχουν περάσει το μήνυμα στους κατοίκους ότι η ανάπτυξη του αθλητικού τουρισμού είναι εναρμονισμένη με την ατομική βελτίωση της ποιότητας ζωής, που έχει άμεση ανταπόκριση στην βελτίωση της περιοχής τους. Έτσι, προωθείται συνολικά η αύξηση της ενασχόλησης των κατοίκων με αθλητικές δραστηριότητες και παράλληλα, η ικανοποίησή τους από την φιλοξενία μεγάλων και μικρότερων αθλητικών διοργανώσεων. Στις Η.Π.Α., το άμεσο οικονομικό όφελος των εμπλεκόμενων εταιριών είναι η κύρια αιτία για την προσοχή στον Αθλητικό Τουρισμό. Το οικονομικό σύστημα ανάπτυξης όλης της χώρας, προωθεί τον αθλητισμό ως ένα ανταγωνιστικό προϊόν της αγοράς, το οποίο σε συνδυασμό με τον τουρισμό δημιουργούν ένα εκπληκτικό μείγμα. Περισσότερο βάρος δίνουν στον εσωτερικό αθλητικό τουρισμό παρά στον εισερχόμενο. Στην Ισπανία, ο Αθλητικός Τουρισμός προέκυψε από την επιτυχία των Ολυμπιακών Αγώνων το 1992 και συνδέθηκε με την προαποφασισμένη επιθετική πολιτική ανάπτυξης του τουρισμού. Επιλέχθηκε η μορφοποίηση ολόκληρων προορισμών σε αθλοτουριστικές μονάδες, κατόπιν συν απόφασης και της τοπικής κοινότητας (αφού επενδύθηκαν ποσά στην κατασκευή δημόσιων υποδομών), με αποτέλεσμα την αύξηση των αφίξεων κερδών και την παγκόσμια κατάταξη της χώρας στις 3 πρώτες θέσεις Η Αυστραλία είχε την ανάγκη τοποθέτησής της στον χάρτη του τουρισμού σε παγκόσμιο επίπεδο και παράλληλα έψαχνε το επιχείρημα να μειώσει το μειονέκτημα της μεγάλης απόστασης. Έτσι, επενδύει στον αθλητικό τουρισμό σκοπεύοντας στον επαναλαμβανόμενο τουρίστα, κυρίως από την δεξαμενή των χωρών της Κοινοπολιτείας. Οι ταχύτατα αναπτυσσόμενες τουριστικά χώρες όπως η Ινδία, η Νότιος Αφρική, η Κίνα, αλλά και άλλες μικρότερες χώρες όπως το Κατάρ, τα Η.Α.Ε., χρησιμοποιούν τον αθλητικό τουρισμό για να ενδυναμώσουν την αποτελεσματικότητα της προωθητικής τουριστικής τους καμπάνιας. Επιπλέον, αισθάνονται ότι πρέπει και αυτές να ακολουθήσουν το ρεύμα, τις νέες μορφές τουρισμού, ώστε να αντιμετωπίζονται ως σύγχρονες χώρες. 17

18 Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να απαντήσουμε στο πρώτο ερώτημα του κεφαλαίου αυτού που είναι, αν ταιριάζει ο Αθλητικός Τουρισμός στην Ελλάδα. Ο καλύτερος τρόπος είναι να μεταφέρουμε τις απαντήσεις των ειδικών, δηλαδή των διεθνών Πρακτορείων Αθλητικού ταξιδιού, αξιοποιώντας τα αποτελέσματα της έρευνας Αθλητικού Τουρισμού που διενήργησε η εταιρία ερευνών ALCO (με ειδικό συνεργάτη το συγγραφέα της μελέτης κ. Γκουτζιούπα Γιώργο), μετά από εντολή του Υπουργείου Τουριστικής Ανάπτυξης και του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού, στις 19 Μαΐου έως 2 Ιουλίου Οι Στόχοι της Έρευνας ήταν: Η αξιολόγηση των απαντήσεων (βάση ερωτηματολογίου) των μεγαλύτερων Διεθνών Ταξιδιωτικών Πρακτορείων Αθλητικού Ταξιδιού του κόσμου. Η αποτύπωση των παραμέτρων που ορίζουν παγκοσμίως την αγορά του αθλητικού τουρισμού. Η καταγραφή της θέσης της Ελλάδας στην αγορά αυτή. Η αναζήτηση των όρων και προϋποθέσεων που θα μπορούσαν να μεταβάλλουν, ευνοϊκά για την Ελλάδα, τη σημερινή εικόνα. Αποτελέσματα: Οι κατηγορίες αθλητικού τουρισμού που βρίσκονται πρώτες για την Ελλάδα, ορίζουν και τις περιοχές που κατευθύνεται ο μεγάλος όγκος των τουριστών (Αθήνα νησιά Αιγαίου Κρήτη νησιά Ιονίου). Σε ότι αφορά την εκτίμηση των γραφείων για περιοχές κατάλληλες για αθλητικό τουρισμό, εντυπωσιακό είναι το ποσοστό της Κρήτης. Ο αθλητικός τουρισμός στην Ελλάδα στηρίζεται στο Μαραθώνιο της Αθήνας και τα θαλάσσια σπορ, που μαζί καλύπτουν το 76%. Και οι δύο κατηγορίες, είναι σημαντικά αυξημένες σε σχέση με ότι συμβαίνει διεθνώς (+10,2% για τα θαλάσσια σπορ και + 6% για το Μαραθώνιο). Σημαντικό εύρημα, η γενικά ιδιαίτερα θετική εικόνα της χώρας σε σχέση με το περιβάλλον, τις κλιματολογικές συνθήκες, τη φυσική ομορφιά, την ιστορία και τον πολιτισμό, την κληρονομιά των Ολυμπιακών Αγώνων, αλλά και τις αθλητικές εγκαταστάσεις. Στον αντίποδα, μας θεωρούν ακριβό προορισμό (69%). Πολύ πιο περιορισμένα είναι τα αρνητικά σχόλια για τις μεταφορές (38%), το επίπεδο ασφάλειας (31%). Ο Αθλητικός Τουρισμός, συνιστά ειδική μορφή ποιοτικού τουρισμού, που σύμφωνα με την εικόνα και τα χαρακτηριστικά που μας αποδίδονται, ταιριάζει στην Ελλάδα. Αυτό που πρώτα απ όλα απαιτείται είναι η δυναμική είσοδος της Ελλάδας στο διεθνή χάρτη του Αθλητικού Τουρισμού. Κάτι που προϋποθέτει: Ιεράρχηση των προορισμών της Ελλάδας, Ιεράρχηση των σπορ προς προώθηση και Ιεράρχηση των αγώνων προς διοργάνωση - φιλοξενία και στη συνέχεια: Στοχευμένη και συνεχή Προβολή, με Διανομή ειδικών εντύπων (όπως Sport Tourism Guides), Παρουσία σε ειδικές εκθέσεις και συνέδρια Αθλητικού Τουρισμού, Διαφήμιση σε μεγάλα διεθνή αθλητικά γεγονότα στο εξωτερικό, Χορηγία διεθνών αθλητικών γεγονότων στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Είναι όμως σαφές ότι κλειδί αποτελεί η ικανότητα μας να δώσουμε στην αγορά ένα πλήρες πακέτο που συνδυάζει τα θετικά που ήδη μας αποδίδονται με την ολοκληρωμένη δυνατότητα για αθλητικό τουρισμό σε σύγχρονες, υψηλής ποιότητας εγκαταστάσεις, που καλύπτουν τις ανάγκες ενός απαιτητικού κοινού. Ακολουθούν οι σημαντικότεροι Πίνακες της έρευνας: 18

19 ΔΗΜΟΦΙΛΕΙΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΘΛΗΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΕΛΛΑΔΑ KΟΣΜΟΣ SPECTATORS SPORT TRAVEL 3,8% 1,7% PARTICIPATING SPORT TRAVEL 2,6% TRAINING SPORT TRAVEL & CAMPS 2,3% ΥΠΑΙΘΡΙΕΣ ΑΘΛΗΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ, ΠΟΔΗΛΑΤΟ ΚΑΙ EXTREME SPORTS 3,5% 7,6% ΙΣΤΙΟΠΛΟΪΑ, ΣΕΡΦ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΙΑ SPORTS 30% 19,8% ΜΑΡΑΘΩΝΙΟΙ ΚΑΙ ΑΓΩΝΕΣ ΔΡΟΜΟΥ 46,2% 40,2% ΧΕΙΜΕΡΙΝΑ ΚΑΙ ΟΡEΙΝΑ SPORTS 23,6% ΑΘΛΗΤΙΚΑ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ/ΘΕΡΕΤΡΑ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΙΑ SPORTS 14,2% 5,5% 100% 100% ΑΘΛΗΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΤΑΙΡΙΑΖΟΥΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Α/Α ΕΩΣ 2 ΑΥΘΟΡΜΗΤΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ % 1 ΙΣΤΙΟΠΛΟΪΑ 54 2 SURFING 38 3 ΜΑΡΑΘΩΝΙΟΣ 38 4 EXTREME SPORTS 23 5 ΠΟΔΗΛΑΣΙΑ 8 ΠΟΣΟΣΤΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΩΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΕ ΤΗ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΖΗΤΗΣΗ % ΜΕΣΟΙ ΟΡΟΙ ΑΤΤΙΚΗ - ΑΘΗΝΑ 38,8 ΝΗΣΙΑ ΑΙΓΑΙΟΥ 20,0 ΚΡΗΤΗ 18,1 ΙΟΝΙΑ ΝΗΣΙΑ 14,2 ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ 5,8 ΘΕΣΣΑΛΙΑ 1,9 ΘΡΑΚΗ 1,2 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΛΛΑΔΑ, ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, ΗΠΕΙΡΟΣ - ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΠΟΥ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΟΥΝ ΑΘΛΗΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Α/Α ΕΩΣ 3 ΑΥΘΟΡΜΗΤΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ % 1 ΑΘΗΝΑ 69 2 ΚΡΗΤΗ 54 3 ΡΟΔΟΣ 23 4 ΚΕΡΚΥΡΑ 15 5 ΚΩΣ 15 6 ΣΑΜΟΣ 15 7 ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ 8 8 ΛΕΥΚΑΔΑ 8 19

20 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ / ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΕΛΛΑΔΑΣ ΩΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΥ ΑΘΛΗΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑΚΩΝ ΑΓΩΝΩΝ ΑΡΧΑΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑ ΑΘΛΗΤΙΚΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΓΙΑ ΥΠΑΙΘΡΙΕΣ ΑΘΛΗΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 92 8 ΕΠΙΠΕΔΟ ΑΙΣΘΗΣΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΦΙΛΟΞΕΝΙΑΣ ΝΗΣΙΑ, ΠΑΡΑΛΙΕΣ ΚΑΙ ΘΑΛΑΣΣΑ ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΚΑΙ ΗΛΙΟΣ ΜΕΣΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ, ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΑ ΚΑΙ ΛΙΜΑΝΙΑ ΚΑΘΟΛΗ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΣ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ ΤΑΞΙΔΙΩΝ ΤΙΜΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΧΩΡΑ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗ ΣΤΟΝ ΑΘΛΗΤΙΚΟ ΤΟΥΡΙΣΜΟ ΕΩΣ ΤΡΕΙΣ ΑΥΘΟΡΜΗΤΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ % ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΕΣ ΤΙΜΕΣ 67 ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΑΘΛΗΤΙΚΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ 29 ΚΑΛΕΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ 19 ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ 19 ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΔΙΑΚΟΠΩΝ / ΑΘΛΗΤΙΚΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ 19 ΑΣΦΑΛΕΙΑ 14 ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ 10 ΚΑΛΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ 10 ΚΑΛΕΣ ΚΑΙΡΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ 10 ΑΛΛΟ 24 ΒΑΘΜΟΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΣΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΑΘΛΗΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΚΑΘΟΛΟΥ 33,3% ΠΟΛY 4,8% ΑΡΚΕΤΑ 61,9% Η πρώτη έρευνα για τον Αθλητικό Τουρισμό της Ελλάδας προς τα διεθνή Πρακτορεία Αθλητικού Ταξιδιού μας έδωσε πολύ χρήσιμα συμπεράσματα για την εικόνα της χώρας μας στο εξωτερικό ως Προορισμός Αθλητικού Τουρισμού. 20