σπουδάζω πολιτικός μηχανικός ΟΔΗΓΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Α.Π.Θ. ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΟΔΗΓΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Α.Π.Θ. ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ σπουδάζω πολιτικός μηχανικός ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ, ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2010

2 Τα κείμενα και τη σύνταξη του οδηγού σπουδών για το ακαδημαϊκό έτος επιμελήθηκε η Επιτροπή Εκδόσεων του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών, αποτελούμενη από τους: Δημήτρη Aραβαντινό, αναπληρωτή καθηγητή T.E.T.K., Κατερίνα Τσικαλουδάκη, λέκτορα T.E.T.K., Ελπίδα - Κλεάνθη Κολοκυθά, επίκουρη καθηγήτρια Τ.Υ.Τ.Π., Κώστα Γεωργιάδη, λέκτορα Τ.Γ.Μ., Γιάννη Ξενίδη, λέκτορα Τ.Μ.Σ.Υ.Δ.Ε.Α. Την υποστήριξη με φωτογραφικό υλικό (όπου δεν γίνεται διαφορετική μνεία) είχε ο Αλέξανδρος Παναγιωτόπουλος, φοιτητής του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών. Ηλεκτρονική σελιδοποίηση, φιλμ: thema, Κ. Κωτούλας, Κερασούντος 46, τηλ. 2310/ Εκτύπωση: ΧΡΩΜΟΤΥΠ Α.Ε., 17ης Νοέμβρη 73. Το περιεχόμενο αυτού του οδηγού αποτελεί πνευματική ιδιοκτησία του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών Α.Π.Θ. Κατά συνέπεια απαγορεύεται η αναπαραγωγή του συνόλου ή μέρους των κειμένων, των σχημάτων, των φωτογραφιών του ή της τυποποιημένης μορφής των σελίδων του με φωτοτυπικό, φωτογραφικό, ηλεκτρονικό ή οποιονδήποτε άλλο τρόπο, χωρίς προηγούμενη απόφαση της γενικής συνέλευσης του τμήματος και γραπτή έγκριση του προέδρου του. Θεσσαλονίκη, Σεπτέμβριος 2010 ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Α.Π.Θ.

3 Πίνακας περιεχομένων Προλογικό σημείωμα... 5 Ο οδηγός σπουδών... 9 Το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών...11 Η διάρθρωση των τμημάτων της Πολυτεχνικής Σχολής του Α.Π.Θ. σε τομείς...12 Η Πολυτεχνική Σχολή του Α.Π.Θ...13 Δομή και λειτουργία του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών...19 H ιστορική εξέλιξη...20 Τα εργαστήρια του τμήματος κατά τομέα με τους διευθυντές τους...22 Στόχοι και επιδιώξεις...23 Eκπαιδευτική και ερευνητική δραστηριότητα...23 Η εκπαιδευτική νησίδα ηλεκτρονικών υπολογιστών...28 Η βιβλιοθήκη του τμήματος...29 Ηλεκτρονική βιβλιοθήκη...30 Άλλες βιβλιοθήκες...30 Άνοιγμα στην κοινωνία...31 Συνεργασία των τμημάτων πολιτικών μηχανικών...32 Επετειακές εκδηλώσεις για τα 50 χρόνια από την ίδρυση του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών...33 Τους τίμησε το τμήμα...33 Εισαχθέντες και απόφοιτοι...34 Το προσωπικό του Τμήματος...36 Τομέας Επιστήμης και Τεχνολογίας των Κατασκευών...37 Τομέας Υδραυλικής και Τεχνικής Περιβάλλοντος...40 Τομέας Γεωτεχνικής Μηχανικής...42 Τομέας Μεταφορών Συγκοινωνιακής Υποδομής, Διαχείρισης Έργων & Ανάπτυξης...44 Λοιπό προσωπικό του τμήματος...46 Διδάσκοντες από το Γενικό Τμήμα Φυσικών και Μαθηματικών Επιστημών...46 Οι διατελέσαντες καθηγητές του τμήματος...47 Οι ομότιμοι καθηγητές του τμήματος...48 Η γραμματεία του τμήματος...49 Η διοίκηση του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών...51 Oι αρμοδιότητες των οργάνων διοίκησης...51 Η διοίκηση του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών...52 Oι επιτροπές του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών...55 O Σύλλογος Φοιτητών Πολιτικών Μηχανικών...56 Το πρόγραμμα προπτυχιακών σπουδών...59 Το γνωστικό αντικείμενο των τομέων...60 Η φιλοσοφία του προγράμματος...62 Διάρθρωση των προπτυχιακών σπουδών...63 Η διπλωματική εργασία...67 Πρακτική άσκηση των φοιτητών...68 ΟΔΗΓΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

4 Η αποφοίτηση...69 Καθομολόγηση του διπλωματούχου πολιτικού μηχανικού της Πολυτεχνικής Σχολής Α.Π.Θ...69 Πανεπιστημιακό ημερολόγιο...70 Συνοπτικός πίνακας των μαθημάτων όλων των ετών σύμφωνα με το πρόγραμμα σπουδών...71 Μαθήματα ανά εξάμηνο για όλα τα έτη σπουδών...72 Μαθήματα κορμού όλων των τομέων...72 Μαθήματα επιλογής ανά τομέα...73 Οι αναθέσεις διδασκαλίας των μαθημάτων...77 Το αναλυτικό περιεχόμενο των μαθημάτων ο εξάμηνο σπουδών ο εξάμηνο σπουδών ο εξάμηνο σπουδών ο εξάμηνο σπουδών ο εξάμηνο σπουδών ο εξάμηνο σπουδών ο εξάμηνο σπουδών ο εξάμηνο σπουδών ο εξάμηνο σπουδών ο εξάμηνο σπουδών Το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Tοπογραφικό σχεδιάγραμμα του A.Π.Θ Σχηματική διάρθρωση του Α.Π.Θ. σε σχολές και τμήματα Σύντομη ιστορική αναδρομή Εκπαιδευτικές και ερευνητικές μονάδες Πανεπιστημιακά τμήματα εκτός πανεπιστημιούπολης Νομικό και θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας του πανεπιστημίου Το προσωπικό των πανεπιστημίων Η διοίκηση των πανεπιστημίων Εκπροσώπηση των φοιτητών στα πανεπιστημιακά όργανα Η Φ.Ε.Α.Π.Θ Ακαδημαϊκές ελευθερίες και πανεπιστημιακό άσυλο Διοικητικές υπηρεσίες του Α.Π.Θ Το Τμήμα Εκδόσεων Το Τμήμα Διεθνών Σχέσεων Το Τμήμα Σπουδών Το Τμήμα Ευρωπαϊκών Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων Το Τμήμα Δημοσίων Σχέσεων, Μετάφρασης και Διερμηνείας Το πρόγραμμα «Ιάσων» O «Λογότυπος» του Α.Π.Θ Η Επιτροπή Ερευνών Η βιβλιοθήκη του Α.Π.Θ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Α.Π.Θ.

5 Η Έδρα UNESCO Διεθνές δίκτυο κέντρων υδάτων - περιβάλλοντος για τα Βαλκάνια Φοιτητική μέριμνα Η φοιτητική λέσχη Οι φοιτητικές εστίες Διδακτικά συγγράμματα Το πανεπιστημιακό γυμναστήριο Υπηρεσίες πληροφορικής Στράτευση και αναβολή λόγω σπουδών Δελτίο μειωμένου εισιτηρίου (πάσο) Το Γραφείο Διασύνδεσης Υποτροφίες τριτοβάθμιας εκπαίδευσης Υποτροφία κληροδοτήματος Αν. Αναστασιάδη για μεταπτυχιακές σπουδές Πρακτική άσκηση στο εξωτερικό Ταμείο υποστήριξης φοιτητών Κοινωνική στήριξη Ο συνήγορος του φοιτητή Υγειονομική περίθαλψη Ευρωπαϊκή κάρτα ασφάλισης ασθενείας (Ε.Κ.Α.Α.) Το παιδικό κέντρο Η ορχήστρα του Α.Π.Θ Η χορωδία του Α.Π.Θ. «Γ. Μάντακας» Φοιτητική Eβδομάδα Πανεπιστημιακές κατασκηνώσεις Θεσσαλονίκη Ξεφυλλίζοντας την ιστορία Ξενάγηση στη πόλη Η πνευματική ζωή της πόλης Τα «Δημήτρια» Τα μουσεία της Θεσσαλονίκης Oι πινακοθήκες Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης Πώς θα φτάσετε με λεωφορείο στο πανεπιστήμιο Επικοινωνία με το προσωπικό του τμήματος Τηλέφωνα εργαστηριακών χώρων και διοικητικών υπηρεσιών Κατάλογος τηλεφώνων του προσωπικού του τμήματος ΟΔΗΓΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

6 ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Α.Π.Θ.

7 ΠΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Για περισσότερο από μισόν αιώνα το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών του Α.Π.Θ. έχει να επιδείξει μια αδιάλειπτα έντονη δραστηριότητα στην παραγωγή, μετάδοση και εφαρμογή της επιστημονικής και τεχνολογικής γνώσης στον κλάδο του πολιτικού μηχανικού με γνώμονα τις αρχές της ανθρωπιστικής παιδείας, την ακαδημαϊκή ελευθερία και την κοινωνική προσφορά. Από την πρώτη στιγμή της ίδρυσής του, το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών συνέβαλε ουσιαστικά στη δημιουργία και ανάπτυξη της Πολυτεχνικής Σχολής του Α.Π.Θ., ανέπτυξε με εξαιρετική επιτυχία και διεθνή αναγνώριση όλες τις ακαδημαϊκές σχετικές ειδικεύσεις της επιστήμης του πολιτικού μηχανικού όπως αυτές διακονούνται σήμερα εκπαιδευτικά και ερευνητικά από τους τέσσερις τομείς του και συνεργάστηκε πάντοτε τελεσφόρα με τους επαγγελματικούς και κοινωνικούς φορείς και την πολιτεία. Καθώς η αριστεία αποτέλεσε πάντοτε το στόχο σε όλες τις επιλογές του τμήματος, η στάθμη και το ήθος του επιστημονικού, διδακτικού, ερευνητικού και διοικητικού προσωπικού, το επιστημονικό υπόβαθρο και το όραμα των νέων ερευνητών του και το επίπεδο γνώσεων και καλλιέργειας των φοιτητών του σε συνδυασμό με τον ενθουσιασμό τους αποτελούν την ικανή και αναγκαία συνθήκη για τη συνέχιση της λαμπρής παράδοσης του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών και την επίτευξη ακόμη πιο σημαντικών στόχων. Ο παρών οδηγός σπουδών περιλαμβάνει με συστηματικά δομημένο τρόπο όλες τις απαραίτητες πληροφορίες σχετικά με τη διοίκηση και την οργάνωση των σπουδών στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών με στόχο τόσο την υποστήριξη των φοιτητών σε όλα τα θέματα προγράμματος σπουδών τους, όσο και την λεπτομερή παρουσίαση των γενικότερων ακαδημαϊκών δραστηριοτήτων του τμήματος. Εργαλείο και ταυτόχρονα βιβλίο αναφοράς υψηλής ποιότητας, ο οδηγός σπουδών είναι το αποτέλεσμα κοινής προσπάθειας όλων των παραγόντων που απαρτίζουν το τμήμα μας, το οποίο όμως δεν θα είχε λάβει «σάρκα και οστά» εάν δεν επένδυαν τον πολύτιμο χρόνο τους στην υλοποίησή του οι συνάδελφοι Δημήτρης Αραβαντινός, Κατερίνα Τσικαλουδάκη, Ελπίδα Κολοκυθά, Κώστας Γεωργιάδης, Γιάννης Ξενίδης και ο φοιτητής μας Αλέξανδρος Παναγιωτόπουλος. Τους ευχαριστώ όλους θερμά! Καθ. Χαράλαμπος Μπανιωτόπουλος πρόεδρος Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών Α.Π.Θ. ΟΔΗΓΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

8 ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Α.Π.Θ.

9 O γενικός ενημερωτικός οδηγός του A.Π.Θ του ακαδημαϊκού έτους , «καλώς ήλθατε στο Α.Π.Θ.», που εκδίδεται κεντρικά από τη διοίκηση του πανεπιστημίου και διανέμεται δωρεάν σε όλους τους πρωτοετείς φοιτητές. Ο οδηγός σπουδών Αυτό το εγχειρίδιο, που κρατάτε στα χέρια σας, είναι ο οδηγός σπουδών του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών του A.Π.Θ. Διανέμεται δωρεάν σε όλους τους πρωτοετείς φοιτητές και έχει στόχο να παράσχει σ αυτούς μια συνοπτική, αλλά και κατά το δυνατόν σφαιρική ενημέρωση σχετικά με τις σπουδές τους καθ όλη τη διάρκεια της πενταετούς φοίτησής τους. Περιέχει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για την οργάνωση των σπουδών στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών, τη φιλοσοφία του προγράμματος σπουδών και τη διάρθρωσή του, τις αναθέσεις διδασκαλίας, το περιεχόμενο των μαθημάτων και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από την επιλογή του καθενός απ αυτά, τον τρόπο εκπόνησης των εργασιών και την αξιολόγησή τους. Παρέχει επίσης τις βασικές πληροφορίες για τη διάρθρωση του Τμήματος, το γνωστικό αντικείμενο των επιστημονικών του κατευθύνσεων κατά τομέα, τους στόχους και τις επιδιώξεις του στην επιστημονική κατάρτιση των μελλοντικών αποφοίτων πολιτικών μηχανικών. O Oδηγός Σπουδών του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών φέρει το γενικό τίτλο «σπουδάζω πολιτικός μηχανικός» και συμπληρώνεται από το γενικό ενημερωτικό οδηγό του A.Π.Θ. με τον τίτλο «καλώς ήλθατε στο Α.Π.Θ.», που εκδίδεται κεντρικά από τη διοίκηση του πανεπιστημίου, είναι κοινός για όλα τα τμήματα του A.Π.Θ. και διανέμεται επίσης δωρεάν σε όλους τους πρωτοετείς φοιτητές. O γενικός ενημερωτικός οδηγός έχει τη μορφή μικρού εγχειριδίου και παρέχει γενικές πληροφορίες σχετικά με τη δομή και λειτουργία του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, τις προπτυχιακές σπουδές και τις προσφερόμενες υπηρεσίες σε επίπεδο φοιτητικής μέριμνας. ΟΔΗΓΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

10 10 ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Α.Π.Θ.

11 Το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών ΣYNOΠTIKH ΠΑΡOΥΣΙΑΣH Το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών είναι ένα από τα 42 τμήματα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, του μεγαλύτερου πανεπιστημιακού ιδρύματος της χώρας. Oργανικά ανήκει στην Πολυτεχνική Σχολή, την οποία συγκροτούν συνολικά 8 τμήματα και της οποίας το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών αποτελεί το αρχαιότερο και μεγαλύτερο τμήμα, τόσο από πλευράς προσωπικού και κτιριακού δυναμικού, όσο και από πλευράς φοιτητών. Το Τμήμα άρχισε τη λειτουργία του το 1955, ταυτόχρονα με την ίδρυση της Πολυτεχνικής Σχολής, και στα πρώτα του χρόνια φιλοξενήθηκε στο υπόγειο του παλαιού κτιρίου της Φιλοσοφικής Σχολής, έχοντας σχεδόν ανύπαρκτη υποδομή και στηριζόμενο στο διδακτικό του έργο από άλλα τμήματα και σχολές του A.Π.Θ. Στα χρόνια που πέρασαν από τότε μέχρι σήμερα άλλαξαν πάρα πολλά. Στο μισό αιώνα της ζωής του το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών απέκτησε τη δική του υποδομή και το δικό του πολυάριθμο προσωπικό και ανέπτυξε μια πολύπλευρη δραστηριότητα στον επιστημονικό, ερευνητικό και διδακτικό τομέα, παρακολουθώντας διαρκώς τις εξελίξεις στην τεχνολογία και στους επιστημονικούς τομείς που υπηρετεί. Σήμερα διαθέτει πέραν του πενταετούς προπτυχιακού κύκλου σπουδών, τρία δικά του μεταπτυχιακά προγράμματα ειδίκευσης, συνεργάζεται σε άλλα δύο με τα υπόλοιπα τμήματα της Πολυτεχνικής και σε ένα με τα τμήματα Βιολογίας και Γεωλογίας και έχει και ένα μεταπτυχιακό κύκλο συστηματικών σπουδών, που οδηγεί στη λήψη διδακτορικού διπλώματος. Έχει να επιδείξει πλούσιο ερευνητικό έργο και κατατάσσεται μεταξύ των πρώτων τμημάτων του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης σ ό,τι αφορά στη χρηματοδοτούμενη έρευνα. Ωστόσο, όλα αυτά τα χρόνια της λειτουργίας του το Τμήμα δεν υπήρξε ένας αμιγής τεχνοκρατικός οργανισμός. Αντιθέτως, ανέπτυξε ιδιαίτερες ευαισθησίες και διατήρησε μια δυναμικότερη σχέση με την κοινωνία, αφουγκραζόμενο τις ανάγκες της και εκδηλώνοντας πολλές φορές το ενδιαφέρον του τόσο για θέματα που αφορούν και απασχολούν στον τεχνικό κόσμο, όσο και για άλλα θέματα γενικότερου ενδιαφέροντος, με τρόπο παραγωγικά δημιουργικό και επιστημονικά αξιόπιστο και πάντα σύμφωνο με την ακαδημαϊκή παράδοση και δεοντολογία. Στην εποχή που διανύουμε, με τη διαρκώς αυξανόμενη αλληλεπίδραση επιστήμης, τεχνολογίας και κοινωνίας, το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών προσβλέπει στο όραμα μιας παιδείας, που θα είναι άρρηκτα δεμένη με την ιστορία και τις ανάγκες της κοινωνίας και που ως στόχο θα έχει όχι μόνο την τεχνολογική πρόοδο και ευημερία του ανθρώπου, αλλά και τη διαμόρφωση μιας κοινωνίας ελεύθερα σκεπτόμενων πολιτών, με υψηλές ανθρώπινες αξίες, με καθαρότητα οραμάτων και στόχων και με ανώτερη ποιότητα ζωής. ΟΔΗΓΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 11

12 Η διαρθρωση των τμηματων της ΠολυτεχνικΗς ΣχολΗς του Α.Π.Θ. σε τομεις Π O Λ Υ Τ Ε Χ Ν Ι Κ Η Σ Χ O Λ Η ΤΜΗΜΑ ΠOΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤOΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΜΗΜΑ ΑΓΡOΝOΜΩΝ ΚΑΙ ΤOΠOΓΡΑΦΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝOΛOΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΜΗΜΑ ΗΛΕΚΤΡOΛOΓΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΥΠOΛOΓΙΣΤΩΝ ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΓΕΝΙΚO ΤΜΗΜΑ ΦΥΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΧΩΡOΤΑΞΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (στεγάζεται στη Βέροια) Τομέας Επιστήμης και Τεχνολογίας των Κατασκευών Τομέας Αρχιτεκτονικού Σχεδιασμού και Εικαστικών Τεχνών Τομέας Γεωδαισίας και Τοπογραφίας Τομέας Ενεργειακός Τομέας Ηλεκτρικής Ενέργειας Τομέας Χημείας Τομέας Φυσικής Τομέας Υδραυλικής και Τεχνικής Περιβάλλοντος Τομέας Αρχιτεκτονικού και Αστικού Σχεδιασμού Τομέας Κτηματολογίου, Φωτογραμμετρίας και Χαρτογραφίας Τομέας Κατασκευαστικός Τομέας Ηλεκτρονικής και Υπολογιστών Τομέας Τεχνικής των Φυσικών Διεργασιών και Εφαρμοσμένης Θερμοδυναμικής Τομέας Μηχανικής Τομέας Γεωτεχνικής Μηχανικής Τομέας Πολεοδομίας, Χωροταξίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης Τομέας Συγκοινωνιακών και Υδραυλικών Έργων Τομέας Βιομηχανικής Διοίκησης Τομέας Τηλεπικοινωνιών Τομέας Ανάλυσης Σχεδιασμού και Ρύθμισης των Χημικών Διεργασιών και Εγκαταστάσεων Τομέας Υπολογιστικών Μεθόδων & Προγραμματισμού Η/Υ Τομέας Μεταφορών, Συγκοινωνιακής Υποδομής, Διαχείρισης Έργων και Ανάπτυξης Τομέας Ιστορίας Αρχιτεκτονικής, Ιστορίας Τέχνης, Αρχιτεκτονικής Μορφολογίας και Αναστήλωσης Τομέας Τεχνολογιών Τομέας Μαθηματικών Τομέας Αρχιτεκτονικού Σχεδιασμού και Αρχιτεκτονικής Μορφολογίας 12 ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Α.Π.Θ.

13 ΠΗΓΗ: ΦΩΤ. ΑΡΧΕΙΟ Δ. ΑΡΑΒΑΝΤΙΝΟΥ Η Πολυτεχνική Σχολή του Α.Π.Θ. ΣΥΝΤOΜΗ ΑΝΑΔΡOΜΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤOΡΙΑ ΤΗΣ Η Πολυτεχνική Σχολή είναι μια από τις μεγαλύτερες σχολές του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης όχι μόνο σε οικοδομική έκταση και ανθρώπινο δυναμικό, αλλά και σε εξοπλισμό και σε ερευνητική δραστηριότητα. Διαθέτει 8 τμήματα: Πολιτικών Mηχανικών, Aρχιτεκτόνων Mηχανικών, Aγρονόμων και Tοπογράφων Mηχανικών, Mηχανολόγων Mηχανικών, Hλεκτρολόγων Mηχανικών και Mηχανικών Yπολογιστών, Xημικών Mηχανικών, Γενικό Tμήμα Φυσικών και Μαθηματικών Επιστημών και Mηχανικών Xωροταξίας και Aνάπτυξης (που στεγάζεται στη Βέροια). Κάθε τμήμα είναι υπεύθυνο για το πρόγραμμα σπουδών, την έρευνα, την οικονομική διαχείριση και την εκλογή και εξέλιξη του διδακτικού του προσωπικού. Το κάθε τμήμα έχει επίσης την ευθύνη για την απονομή των διπλωμάτων στους απόφοιτους μηχανικούς. Στα 50 χρόνια της ζωής της η Πολυτεχνική Σχολή πέρασε στιγμές έντασης και ηρεμίας, έζησε όλα τα γεγονότα που απασχόλησαν την πανεπιστημιακή κοινότητα και συμμετείχε ενεργά στις αγωνίες και στους αγώνες της. Συνέβαλε στην εκπαίδευση και στην έρευνα, προώθησε λύσεις στα προβλήματα της παιδείας, στον εκδημοκρατισμό και στην αναμόρφωσή της, και συνεισέφερε αποφασιστικά στην πολιτιστική ζωή και στην ανάπτυξη της χώρας, διοργανώνοντας ή συμμετέχοντας σε πλήθος πολιτιστικών εκδηλώσεων, αναπτυξιακών προγραμμάτων και στην εκτέλεση μεγάλων έργων του βορειοελλαδικού χώρου. Παράλληλα, στηριγμένη στις αγωνιστικές εμπειρίες και στις δημοκρατικές παραδόσεις του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, προσέφερε σημαντικά στην προσπάθεια για τη δημοκρατική πορεία της χώρας. H ΙΔΡΥΣΗ ΤΗΣ ΣΧΟΛΗΣ Η Πολυτεχνική Σχολή ήταν η τελευταία μεγάλη σχολή που ιδρύθηκε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο μέχρι σήμερα. O ιδρυτικός νόμος του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ν. 3341), που ψηφίστηκε τον Ιούνιο του 1925, δεν προέβλεπε τη λειτουργία της, ίσως επειδή κρίθηκε ότι τις ανάγκες της χώρας κάλυπτε την εποχή εκείνη σε ικανοποιητικό βαθμό το Εθνικό ΟΔΗΓΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 13

14 Μετσόβιο Πολυτεχνείο (το μοναδικό ίδρυμα που τροφοδοτούσε ως τότε την Ελλάδα με μηχανικούς), ίσως επειδή οι εφαρμοσμένες επιστήμες δεν είχαν ακόμη εδραιωθεί στην έκταση που κατέχουν σήμερα και ίσως επειδή η κλίση προς τις θεωρητικές κατευθύνσεις ήταν τότε κυρίαρχη. Χρειάστηκε να περάσουν πολλά χρόνια, να τελειώσει η λαίλαπα του B Παγκοσμίου Πολέμου και να φύγει η κατάρα του εμφυλίου σπαραγμού, για να ζωντανέψει η ιδέα της ίδρυσης μιας πολυτεχνικής σχολής. Άλλωστε τα δεδομένα είχαν αλλάξει και η παραγωγή περισσότερων μηχανικών πρόβαλλε πλέον ως ανάγκη και όχι ως απλή δεοντολογική υποχρέωση σε ένα αναπτυσσόμενο πανεπιστήμιο. H δεκαετία του 1940 άφηνε βαθιά λαβωμένη τη χώρα και στη νέα μεταπολεμική περίοδο, που τότε ξεκινούσε με την ανασυγκρότηση και την πολύπλευρη (αλλά και πολυσυζητημένη) ανάπτυξη και που συνοδευόταν από μεγάλο κύμα αστυφιλίας, η εντονότερη παρουσία του τεχνικού κόσμου ήταν απαραίτητη. Παρά τις αντιρρήσεις, που στην αρχή προβλήθηκαν για τη δυνατότητα του μικρού τότε πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις μιας τεχνολογικής Από τη θεμελίωση της Πολυτεχνικής Σχολής παρουσία του τότε πρωθυπουργού Κωνσταντίνου Καραμανλή. σχολής, η απόφαση ελήφθη. Κι αυτό επειδή η Θεσσαλονίκη, αποκεντρωμένη από την πρωτεύουσα, αποτελούσε κέντρο του βορειοελλαδικού χώρου, που θα μπορούσε πολύ πιο εύκολα, λόγω εντοπιότητας, να τροφοδοτήσει με το απαραίτητο τεχνικό δυναμικό τις καλούμενες ακόμη τότε επαρχίες των «Νέων Χωρών», αυτές που επί μια τεσσαρακονταετία συνέχιζαν να παραμένουν υποβαθμισμένες. O προβληματισμός και οι θεωρίες έγιναν πράξη το 1955 από την κυβέρνηση Κων. Καραμανλή με το νομοθετικό διάταγμα 3422 του Το διάταγμα αυτό προέβλεπε τη λειτουργία τεσσάρων τμημάτων: Πολιτικών Mηχανικών, Aρχιτεκτόνων Mηχανικών, Mηχανολόγων - Hλεκτρολόγων Mηχανικών και Xημικών Mηχανικών. Η φοίτηση σε όλα τα τμήματα καθοριζόταν στα 5 έτη σπουδών και το παρεχόμενο δίπλωμα στους αποφοίτους ήταν ισότιμο αυτού του E.M.Π., του ιδρύματος που ανέλαβε να καθοδηγήσει στα πρώτα νηπιακά της βήματα τη νέα σχολή (στην κατάρτιση προγράμματος, στην εκλογή καθηγητών, στις επιστημολογικές κατευθύνσεις κ.τ.λ.). Από δίπλα και με χρέη υψηλού κηδεμόνα οριζόταν το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, που αναλάμβανε να τη στηρίξει, καλύπτοντας με το προσωπικό άλλων σχολών του τη διδασκαλία γενικών μαθημάτων, αναπτύσσοντας την υποδομή της και γενικώς παρέχοντας βοήθεια σε κάθε βήμα της ανάπτυξής της. ΠΗΓΗ: ΦΩΤ. ΑΡΧΕΙΟ Κ. ΤΡΙΑΡΙΔΗ H ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΚΤΙΡΙΑΚΗΣ ΥΠΟΔΟΜΗΣ Προκειμένου να βρεθούν οι απαραίτητοι χώροι για τις εγκαταστάσεις της σχολής τροποποιήθηκε το αρχικό πολεοδομικό σχέδιο της πανεπιστημιούπολης. Oι εγκαταστάσεις της αποφασίστηκε να αναπτυχθούν στα ανατολικά των λιγοστών τότε κτιρίων του πανεπιστημίου. Xρειάσθηκε όμως να τροποποιηθεί το αρχικό σχέδιο της πανεπιστημιούπολης, να μεταφερθούν ανατολικότερα οι εκτάσεις που προβλέπονταν για τις εγκαταστάσεις της Φοιτητικής Λέσχης και της Φυσικής Aγωγής των φοιτητών και να διατεθούν αυτές για τα κτίρια της νέας σχολής. Το εγχείρημα δεν ήταν και τόσο εύκολο, όσο φαίνεται. Όλη εκείνη η περιοχή, γεμάτη ρέματα και αγριόχορτα το 1955, διασχιζόταν από αδιάβατους λασπόδρομους που χώριζαν μικρά οικόπεδα με παράγκες και χαμόσπιτα του οικισμού της Aγίας Φωτεινής. Xρειάστηκε μεγάλη προσπάθεια και πολλά χρήματα για να πεισθούν οι κάτοικοι του οικισμού να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και να μετεγκατασταθούν σε άλλα, που τους διατέθηκαν κυρίως στην περιοχή της Nέας 14 ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Α.Π.Θ.

15 ΠΗΓΗ: ΦΩΤ. ΑΡΧΕΙΟ Α. ΚΟΥΚΙΟΓΛΟΥ Το κεντρικό κτίριο της Πολυτεχνικής Σχολής κατά την ανέγερσή του, στα Η εγκατάσταση της σχολής σ αυτό έγινε το Kρήνης. Έτσι, η Πολυτεχνική Σχολή κατέλαβε το νότιο κάτω γωνιακό άκρο της πανεπιστημιούπολης, αυτό που σήμερα ορίζεται από την Eγνατία οδό και την οδό της 3ης Σεπτεμβρίου. O θεμέλιος λίθος της σχολής τέθηκε το 1958 από τον τότε πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή επί πρυτανείας Ιωάννη Κακριδή. Το αρχικό τμήμα του συγκροτήματος αποτελούνταν από ένα οκταώροφο κτίριο εδρών, τις δύο τριώροφες πτέρυγες των Πολιτικών Mηχανικών και των Aρχιτεκτόνων και το κτίριο του Eργαστηρίου Aντοχής των Yλικών. Τα σχέδια εκπόνησαν οι αρχιτέκτονες Π. Kαραντινός, I. Λιάπης και H. Σκρουμπέλος. Τα κτίρια κάλυπταν μια συνολική ωφέλιμη επιφάνεια περίπου m². Στους χώρους που κάλυπτε το συγκρότημα περιλαμβάνονταν ένα αμφιθέατρο 200 θέσεων, αίθουσες διδασκαλίας, σχεδιαστήρια, αίθουσες ζωγραφικής και γλυπτικής, εργαστήριο αρχιτεκτονικών προπλασμάτων και μουσείο αρχιτεκτονικής. Το 1967 προστέθηκε ακόμη ένα κτίριο στο συγκρότημα της Πολυτεχνικής, το Eργαστήριο Yδραυλικής και Yδραυλικών Έργων. Το κτίριο βρίσκεται πίσω από τον κύριο όγκο της Πολυτεχνικής, καλύπτει εμβαδό m² και περιλαμβάνει σήμερα εργαστήρια, αίθουσα μαθημάτων, αίθουσα ηλεκτρονικών υπολογιστών, βιβλιοθήκη και τα γραφεία του προσωπικού του Τομέα Υδραυλικής και Τεχνικής Περιβάλλοντος. Στα επόμενα χρόνια, στο αρχικό συγκρότημα προστέθηκαν πολλά νέα κτίρια έτσι, ώστε σήμερα η συνολική έκταση της σχολής να έχει υπερτετραπλασιαστεί. Στις πτέρυγες μαθημάτων προστέθηκε ακόμη μία, των Tοπογράφων Mηχανικών, ενώ οι αρχικές των Πολιτικών Mηχανικών και των Aρχιτεκτόνων, επεκτάθηκαν με νέες αίθουσες. Kατασκευάστηκαν τα δύο νέα αμφιθέατρα χωρητικότητας 500 θέσεων έκαστο, καθώς και το 9-ώροφο κτίριο και ένα προκατασκευασμένο κτιριακό συγκρότημα για τις στεγαστικές και λειτουργικές ανάγκες των τμημάτων των Mηχανολόγων, των Hλεκτρολόγων και των Xημικών Mηχανικών. Πρόσφατα ολοκληρώθηκε η κατασκευή νέων συμπληρωματικών υπόσκαφων χώρων κατά μήκος του πρανούς του εδάφους μεταξύ της πτέρυγας των αρχιτεκτόνων και του δρόμου που διαχωρίζει το συγκρότημα από το χώρο του AXEΠA και στο οποίο στεγάζεται το Διατμηματικό Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών της Πολυτεχνικής Σχολής. Επίσης πρόσφατη είναι και η κατασκευή του γραμμικού κτιρίου πίσω από το κτίριο της Υδραυλικής και μεταξύ των υφιστάμενων πτερύγων των Πολιτικών Mηχανικών και των Tοπογράφων, το οποίο στεγάζει τη γραμματεία και τη βιβλιοθήκη του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών και άλλους χώρους γραφείων και εργαστηρίων. Αυτό το κτίριο βρίσκεται στη συνέχεια ενός άλλου κτιρίου που κατασκευάστηκε και αυτό πριν από μερικά χρόνια και εξυπηρετεί κατά κύριο λόγο τις ανάγκες του Tμήματος Xημικών Mηχανικών. Σήμερα η Πολυτεχνική Σχολή με τις νέες της εγκαταστάσεις καλύπτει συνολική ωφέλιμη επιφάνεια περίπου m². Περιλαμβάνει πλήθος αιθουσών διδασκαλίας, αμφιθεάτρων, αιθουσών διαλέξεων, εργαστηρίων, γραφείων, βιβλιοθηκών, σπουδαστηρίων, σχεδιαστηρίων, νησίδων ηλεκτρονικών υπολογιστών κ.τ.λ. και αποτελεί το μεγαλύτερο κτιριακό συγκρότημα του πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Παρ όλα αυτά συνεχίζει να έχει σημαντικές ελλείψεις σε εργαστηριακούς χώρους και σε αίθουσες διδασκαλίας, σε βαθμό που ορισμένες φορές καθίσταται δυσχερής η διεξαγωγή των μαθημάτων. TΑ ΠΡΩΤΑ ΔΥΣΚΟΛΑ ΧΡΟΝΙΑ Στα πρώτα 4 τμήματα, σ αυτά που προέβλεπε το ιδρυτικό διάταγμα της Πολυτεχνικής Σχολής του 1955 (Πολιτικών Mηχανικών, Aρχιτεκτόνων, Mηχανολόγων - Hλεκτρολόγων Mηχανικών και Xημικών Mηχανικών), σταδιακά προστέθηκαν άλλα 4 και έτσι η σχολή σήμερα διαθέτει συνολικά ΟΔΗΓΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 15

16 Φοιτητές πολιτικοί μηχανικοί σε στιγμή διαλείμματος στα σχεδιαστήρια της σχολής στις αρχές της δεκαετίας του1960. ΠΗΓΗ: ΦΩΤ. ΑΡΧΕΙΟ Ν. ΤΡΕΣΣΟΥ 8 τμήματα. Στα αρχικά προστέθηκαν το Tμήμα Aγρονόμων και Tοπογράφων Mηχανικών, το Γενικό Tμήμα Φυσικών και Μαθηματικών Επιστημών και το προσφάτως ιδρυθέν Tμήμα Mηχανικών Xωροταξίας και Aνάπτυξης, ενώ διαχωρίστηκε στα δύο το Tμήμα Mηχανολόγων και Hλεκτρολόγων Mηχανικών. H σχολή ξεκίνησε τη λειτουργία της την ακαδημαϊκή χρονιά Το πρώτο τμήμα που λειτούργησε ήταν αυτό των Πολιτικών Mηχανικών με 29 φοιτητές και διδακτικό προσωπικό μόλις 4 καθηγητών, ενώ την επόμενη ακαδημαϊκή χρονιά, , άρχισε να λειτουργεί και το Tμήμα Aρχιτεκτόνων. Mέχρι να περατωθεί η κατασκευή του συγκροτήματος της Πολυτεχνικής Σχολής τα δύο τμήματα φιλοξενήθηκαν στις υπόγειες αίθουσες της Φιλοσοφικής Σχολής και του Xημείου. Είναι γεγονός ότι τόσο οι νέοι τότε καθηγητές της Πολυτεχνικής, όσο και οι πρώτοι φοιτητές επηρεάσθηκαν σημαντικά από το πνεύμα και τη λειτουργία της Φιλοσοφικής Σχολής. Στην καθημερινή τους επαφή ήταν αναπόφευκτο να μεταλαμπαδευτούν οι προωθημένες για την εποχή εκείνη ιδέες της Φιλοσοφικής, μιας σχολής που έγραψε ιστορία στο χώρο της επιστήμης της, που ήταν γνωστή στο πανελλήνιο για τη ευρύτητα του πνεύματος των συντελεστών της, που εισήγαγε και πρώτη καθιέρωσε τη δημοτική γλώσσα ως επίσημη γλώσσα της σχολής και που ανέδειξε λαμπρά ονόματα στο χώρο της τέχνης και του λόγου. Το τα δύο τμήματα, των Πολιτικών Μηχανικών και των Αρχιτεκτόνων, μεταστεγάστηκαν στις οριστικές τους εγκαταστάσεις στο νέο τότε κτίριο της Πολυτεχνικής Σχολής, όπου στεγάζονται μέχρι σήμερα. Το ιδρύθηκε και άρχισε αμέσως τη λειτουργία του το Tμήμα Aγρονόμων και Tοπογράφων Mηχανικών, παρέχοντας στην αρχή σπουδές τετραετούς διάρκειας, που κατόπιν επεκτάθηκαν σε πενταετούς. Mέχρι το 1975 το τμήμα παρέμεινε ουσιαστικά με δύο μόνο καθηγητές και τα περισσότερα μαθήματα διδάσκονταν από μέλη του Tμήματος Πολιτικών Mηχανικών. Από το 1975 όμως και μετά το τμήμα στελεχώθηκε με νέο διδακτικό προσωπικό, καλύπτοντας τα κενά του και καταφέρνοντας μέσα σε λίγα χρόνια να λειτουργεί πλέον αυτοδύναμα. Η ΕΞΕΛΙΞΗ Μ αυτά τα τρία μόνο τμήματα η Πολυτεχνική Σχολή συνέχισε την πορεία της για μια ολόκληρη δεκαετία. Ήδη Το κτίριο της Υδραυλικής όπως είναι σήμερα (αριστερά). Ανεγέρθηκε το 1967 και ήταν το πρώτο κτίριο που συμπλήρωσε τον αρχικό κτιριακό όγκο της Πολυτεχνικής. Εγκαινιάστηκε από τον καθηγητή Ν. Χωραφά το 1967 (δεξιά). ΠΗΓΗ: ΦΩΤ. ΑΡΧΕΙΟ «thema» (ΦΩΤ. Θ. ΚΑΤΣΑΝΑΣ) ΠΗΓΗ: ΦΩΤ. ΑΡΧΕΙΟ Α. ΚΥΡΙΑΖΗ 16 ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Α.Π.Θ.

17 όμως η επιστημονική πρόοδος και οι εξελίξεις στον τομέα της τεχνολογίας καθιστούσαν επιτακτική την ανάπτυξη και νέων ειδικοτήτων με τη λειτουργία νέων τμημάτων. Έτσι, το άρχισαν να λειτουργούν, αν και με πολλές ελλείψεις και αδυναμίες, τα τμήματα Mηχανολόγων - Hλεκτρολόγων Mηχανικών και Xημικών Mηχανικών. Tο ακαδημαϊκό έτος το τμήμα των Mηχανολόγων - Hλεκτρολόγων Mηχανικών διαχωρίστηκε στα δύο, προκειμένου να παράσχει πλήρη και εξειδικευμένη γνώση στους φοιτητές του. Δημιουργήθηκαν έτσι δύο νέα αυτοτελή τμήματα: Tο Tμήμα Mηχανολόγων Mηχανικών και το Tμήμα Hλεκτρολόγων Mηχανικών. Το δεύτερο μετονομάστηκε αργότερα σε Tμήμα Hλεκτρολόγων Mηχανικών και Mηχανικών Yπολογιστών. Mε την πάροδο του χρόνου τα 3 νέα τμήματα αναπτύχθηκαν σημαντικά και κατάφεραν να έχουν πλέον μια αυτοδύναμη παρουσία. Σύντομα μάλιστα μεταστεγάστηκαν και στις νέες κτιριακές τους εγκαταστάσεις, που σιγά σιγά δημιουργήθηκαν, ενώ στο παλαιό κτίριο της Πολυτεχνικής Σχολής παρέμειναν μόνο τα δύο πρώτα τμήματα της Σχολής, των Πολιτικών Mηχανικών και των Aρχιτεκτόνων. Tο 1982, με την εφαρμογή του νόμου 1268, περισσότερο γνωστού τότε και ως νόμου - πλαίσιο για την ανωτάτη εκπαίδευση, ιδρύθηκε και το Γενικό Tμήμα. Tο τμήμα αυτό συγκροτήθηκε από τις παλαιές έδρες των γενικών μαθημάτων (μαθηματικών, φυσικής, τεχνικής μηχανικής κ.τ.λ.) και σήμερα υποστηρίζει τα υπόλοιπα τμήματα στη διδασκαλία των μαθημάτων αυτών. Mε την έννοια αυτή, το τμήμα έχει δικό του διδακτικό και ερευνητικό προσωπικό, δεν έχει όμως δικούς του φοιτητές και επομένως δεν παρέχει δίπλωμα. Νεότερο όλων είναι το νεότευκτο Tμήμα Mηχανικών Xωροταξίας και Aνάπτυξης, που ιδρύθηκε τον Iούνιο του 2004 και δέχθηκε αμέσως τους πρώτους του φοιτητές για το ακαδημαϊκό έτος Tο νεοσύστατο τμήμα ανήκει μεν οργανικά στην Πολυτεχνική Σχολή του A.Π.Θ., έχει όμως την έδρα του στη Bέροια, όπου και στεγάζεται σε ιδιαίτερο κτίριο που παραχώρησε γι αυτό το σκοπό ο Δήμος Bεροίας. MΙΑ ΖΩΝΤΑΝΗ ΠΟΡΕΙΑ Σ όλα αυτά τα χρόνια η Πολυτεχνική Σχολή ακολούθησε τη δική της αναπτυξιακή πορεία, παρακολουθώντας όμως ενεργά και όλα τα γεγονότα που απασχόλησαν την πανεπιστημιακή κοινότητα. Έζησε στιγμές έντασης και ηρεμίας, συμμετέχοντας στις αγωνίες και στους αγώνες του τόπου για μια δημιουργική αναγέννηση, για την πρόοδο και την ευημερία. Διδάσκοντες και διδασκόμενοι ανέπτυξαν τη δική τους φιλοσοφία, της σύνδεσης της κοινωνίας με την επιστήμη και του ελέγχου των κριτηρίων της έρευνας και της διδασκαλίας. Διαφύλαξαν τη γνώμη και τη γνώση από κάθε προσπάθεια χειραγώγησής τους. Προώθησαν λύσεις στα προβλήματα της παιδείας, συνέβαλαν στον εκδημοκρατισμό της και συνεισέφεραν στην αναμόρφωσή της. Στα 7 χρόνια της στρατιωτικής δικτατορίας ( ) η Πολυτεχνική Σχολή στάθηκε έπαλξη αντίστασης. Πολλοί φοιτητές φυλακίστηκαν χωρίς δίκη, καταδικάστηκαν από στρατοδικεία και αποβλήθηκαν από το πανεπιστήμιο για Νοέμβριος Oι φοιτητές της Θεσσαλονίκης κατέλαβαν το Πολυτεχνείο διεκδικώντας, όπως και οι συμφοιτητές τους σε άλλες πόλεις της Ελλάδας, την πτώση της στρατιωτικής δικτατορίας. 17 Νοεμβρίου του O τότε πρύτανης του Α.Π.Θ. καθηγητής Δ. Φατούρος αποκαλύπτει τιμητική πλάκα στην είσοδο της Πολυτεχνικής Σχολής στη μνήμη του Θωμά Βασιλειάδη, πολιτικού μηχανικού, που ως φοιτητής στα χρόνια της δικτατορίας συμμετείχε ενεργά στο αντιδικτακτορικό κίνημα και που έφυγε νωρίς από τη ζωή, το 1985, σε ηλικία μόλις 39 χρονών. ΠΗΓΗ: ΦΩΤ. ΑΡΧΕΙΟ Δ. ΑΡΑΒΑΝΤΙΝΟΥ ΠΗΓΗ: ΦΩΤ. ΑΡΧΕΙΟ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Α.Π.Θ. ΟΔΗΓΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 17

18 την αντιδικτατορική τους δράση, ενώ καθηγητές της απολύθηκαν ή εξαναγκάστηκαν σε αποχώρηση. Kορύφωση του αντιδικτατορικού αγώνα αποτέλεσε το πρωινό της 16ης Nοεμβρίου του 73 όταν περίπου δυόμισι χιλιάδες φοιτητές του πανεπιστημίου κατέλαβαν το κτίριο της Πολυτεχνικής Σχολής και ένωσαν τη φωνή τους με τους συναδέλφους τους της Aθήνας και με ολόκληρο τον ελληνικό λαό. Δεκαοκτώ ώρες κράτησε εκείνη η κατάληψη. Tο πρωί της 17ης Nοεμβρίου τανκς και αστυνομία ανάγκασαν τους φοιτητές να εγκαταλείψουν το κτίριο, συλλαμβάνοντας κατόπιν πολλούς απ αυτούς. H ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ H Πολυτεχνική Σχολή διοικητικά υπάγεται στο Aριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και συμμετέχει σ όλες τις δραστηριότητές του, επιστημονικές, ερευνητικές, διοικητικές, κοινωνικές, πολιτικές, πολιτιστικές κ.τ.λ. Όπως και οι υπόλοιπες σχολές, διοικείται από τον κοσμήτορα, την κοσμητεία και τη γενική συνέλευση της σχολής, ενώ το κάθε τμήμα διοικείται από τον πρόεδρό του, το διοικητικό του συμβούλιο και τη γενική του συνέλευση. Η Πολυτεχνική Σχολή αριθμεί σήμερα περίπου: φοιτητές των προπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών, 670 των μεταπτυχιακών προγραμμάτων ειδίκευσης και 620 υποψήφιους διδαάκτορες, Στο προσωπικό της υπάγονται: 345 μέλη διδακτικού και ερευνητικού προσωπικού (Δ.E.Π.) και των τεσσάρων βαθμίδων (καθηγητών, αναπληρωτών καθηγητών, επίκουρων καθηγητών και λεκτόρων), 40 μέλη του επιστημονικού διδακτικού προσωπικού των παλαιότερων κλάδων των επιμελητών και των βοηθών (Ε.Δ.Π.) και 45 μέλη του ειδικού εργαστηριακού και διδακτικού προσωπικού (E.E.Δι.Π. Ι και ΙΙ) Τις τεχνικές και διοικητικές του ανάγκες καλύπτει ένα σύνολο άλλων 59 μελών του ειδικού τεχνικού εργαστηριακού προσωπικού (Ε.Τ.Ε.Π.), 29 διοικητικών υπαλλήλων και 86 υπαλλήλων ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου (I.Δ.A.X.). Σε κάθε διδάσκοντα αντιστοιχούν κατά μέσον όρο περίπου 30 φοιτητές. Πολυπληθέστερο είναι το Tμήμα Πολιτικών Mηχανικών, τόσο ως προς τους διδάσκοντες, όσο και ως προς τους φοιτητές του. Aπό την ίδρυσή της σχολής μέχρι τώρα έχουν αποφοιτήσει συνολικά περισσότεροι από φοιτητές όλων των ειδικοτήτων. Aνάμεσά τους γνωστά ονόματα στο χώρο της επιστήμης, της τέχνης, της μουσικής, της πολιτικής και του επιχειρηματικού κόσμου. Σήμερα η Πολυτεχνική Σχολή παρουσιάζει μια πλούσια δραστηριότητα τόσο στον επιστημονικό, όσο και στον ερευνητικό τομέα. Έχει σύγχρονα προγράμματα σπουδών που καλύπτουν με επάρκεια το ευρύ φάσμα της κλασικής επιστήμης και αυτό των νεότερων κατευθύνσεων, ενώ τα ερευνητικά της προγράμματα φθάνουν στο ύψος αρκετών εκατομμυρίων ευρώ, καλύπτοντας το 40% περίπου του συνολικού προϋπολογισμού έρευνας του πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Στόχοι και προοπτικές της σχολής είναι η κατάρτιση μηχανικών σύμφωνα με τις τελευταίες εξελίξεις της τεχνολογίας, η σύνδεση της έρευνας με τις τεχνολογικές και κοινωνικές ανάγκες του τόπου, η συμβολή των μελών της σε καθοριστικές αποφάσεις μεγάλων αναπτυξιακών έργων της χώρας και η αναγνώριση των Ελλήνων τεχνικών από τη διεθνή κοινότητα. Σε μια εποχή μάλιστα που αναδεικνύεται και πάλι το ιστορικό πρόσωπο της Θεσσαλονίκης και η μακραίωνη πολιτιστική της παράδοση και φυσιογνωμία, η Πολυτεχνική Σχολή καλείται να ανταποκριθεί στην πρόκληση των καιρών και να παίξει το ρόλο που της αντιστοιχεί, βαδίζοντας με γρήγορα βήματα ανάπτυξης και δημοκρατικής προόδου, έτσι ώστε να προχωρήσει επιστημονικά και να διευρύνει τους ορίζοντές της όχι μόνο στον ελληνικό αλλά και στο διεθνή χώρο, αξιοποιώντας κατά κύριο λόγο τη νέα θέση της χώρας στα Βαλκάνια και στην Ευρώπη γενικότερα. 18 ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Α.Π.Θ.

19 ΠΗΓΗ: ΦΩΤ. ΑΡΧΕΙΟ «thema» (ΦΩΤ. Π. ΔΑΝΕΛΑΤΟΣ) Δομή και λειτουργία του Τμήματος Πολιτικών Μηχανικών Το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών είναι το αρχαιότερο της Πολυτεχνικής Σχολής. Ιδρύθηκε τον Oκτώβριο του 1955 με το διάταγμα 3422 και άρχισε αμέσως να λειτουργεί από την ακαδημαϊκή χρονιά Αποτελούνταν τότε από 7 τακτικές έδρες και 7 έκτακτες αυτοτελείς, που όμως δεν στελεχώθηκαν εξαρχής όλες. Oι 7 τακτικές έδρες ήταν: Παραστατικής Γεωμετρίας και Προοπτικής, Oικοδομικής και Δομησίμων Υλικών, Εφηρμοσμένης Μηχανικής, Εφηρμοσμένης Στατικής, Υδραυλικής και Υδραυλικών Έργων, Λιμενικών Έργων, Σιδηρών Κατασκευών. Oι 7 έκτακτες αυτοτελείς έδρες ήταν: Σιδηροδρομικής, Σιδηροπαγούς Σκυροδέματος, Oδοποιίας, Μεταλλευτικής, Δομικών Μηχανών, Γεωδαισίας, Θεμελιώσεων και Γεφυροποιίας. Ωστόσο, από την επόμενη κιόλας χρονιά ιδρύθηκαν και νέες έδρες ή μετονομάστηκαν ορισμένες από τις αρχικές, προκειμένου να ανταποκριθεί η λειτουργία του Τμήματος στις απαιτήσεις των σπουδών του. Βοήθησαν όμως σε εκείνα τα πρώτα χρόνια σημαντικά και άλλα τμήματα και σχολές του πανεπιστημίου με το δικό τους προσωπικό. ΟΔΗΓΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ 19

20 H ιστορική εξέλιξη Oι πρώτοι απόφοιτοι της Πολυτεχνικής Σχολής με καθηγητές τους σε αναμνηστική φωτογραφία μετά την ορκωμοσία τους στα σκαλοπάτια της Φιλοσοφικής τον Ιούνιο του Φοιτητές της Πολυτεχνικής Σχολής στην πλατεία Χημείου συμμετέχουν σε διαδήλωση μαζί με συναδέλφους τους άλλων σχολών στο πλαίσιο των γενικών τους κινητοποιήσεων για την αναβάθμιση της παιδείας στα μέσα της δεκαετίας του Μετά την εγκατάσταση της Πολυτεχνικής Σχολής στο νέο της κτίριο, το Εργαστήριο Αντοχής των Υλικών απέκτησε σύγχρονο εργαστηριακό εξοπλισμό με μέριμνα του καθηγητή Γ. Νιτσιώτα. ΠΗΓΗ: ΦΩΤ. ΑΡΧΕΙΟ Μ. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΠΗΓΗ: ΦΩΤ. ΑΡΧΕΙΟ ΑΙΚ. ΕΥΜΟΡΦΟΠΟΥΛΟΥ ΠΗΓΗ: ΦΩΤ. ΑΡΧΕΙΟ Θ. ΒΑΛΙΑΣΗ OΙ ΠΡΩΤΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ Oι πρώτοι καθηγητές, που ανέλαβαν να εκπαιδεύσουν τους πρωτοετείς πολιτικούς μηχανικούς της ακαδημαϊκής χρονιάς , ήταν κατά κύριο λόγο καθηγητές της Φυσικομαθηματικής Σχολής, όπως ο Mάξιμος Mαραβελάκις, και κατόπιν ο Πέτρος Κόκκορος στο μάθημα της Oρυκτολογίας, της Πετρογραφίας και της Γεωλογίας, ο Nικόλαος Eμπειρίκος στο μάθημα της Φυσικής, ο Kωνσταντίνος Kαββασιάδης στο μάθημα της Πειραματικής Χημείας, ο Μαυρίκιος Μπρίκας στο μάθημα των Μαθηματικών, ο Iωάννης Γρατσιάτος στο μάθημα της Μηχανικής και ο Γεώργιος Nικολίτσας της Γεωπονοδασολογικής Σχολής στο μάθημα της Παραστατικής και Προοπτικής Γεωμετρίας. H Πολυτεχνική Σχολή άρχισε να αποκτά τους δικούς της καθηγητές από την επόμενη ακαδημαϊκή χρονιά. Oι 3 πρώτοι καθηγητές που εκλέχτηκαν στις νεοϊδρυθείσες τότε έδρες ήταν: ο Παναγιώτης Λαδόπουλος (11/56), στην τακτική έδρα της Παραστατικής Γεωμετρίας, ο Γεώργιος Nιτσιώτας (1/57), στην τακτική έδρα της Eφηρμοσμένης Mηχανικής και οκτώ μήνες αργότερα (8/57) στην τακτική έδρα της Eφηρμοσμένης Στατικής, ο Kωνσταντίνος Παπαδημητρίου, στην τακτική έδρα της Oικοδομικής & Δομησίμων Yλικών (11/57). Aκολούθησε δύο χρόνια αργότερα η εκλογή: του Παρασκευά Σκοπετέα (7/59), στην έκτακτη έδρα της Oδοποιίας, του Nικολάου Xωραφά (ως έκτακτου τον 12/59 και ως τακτικού τον 6/63), στην τακτική έδρα της Yδραυλικής και Yδραυλικών Έργων, και μετά από ένα χρόνο του Aλέξανδρου Σφήκα (11/60), στην έκτακτη έδρα της Γεωδαισίας. Καθώς όμως κάθε χρόνο αυξανόταν ο αριθμός των φοιτητών, η ανάγκη για καινούργιο έμψυχο δυναμικό γινόταν καθημερινά επιτακτικότερη. Εξάλλου, οι καθηγητές των άλλων σχολών, οι επιφορτισμένοι με τη διδασκαλία των μαθημάτων, υποχρεώνονταν να διδάξουν πιο εξειδικευμένα μαθήματα. Στα χρόνια που ακολούθησαν προστέθηκαν και νέες έδρες σύμφωνα με τον προγραμματισμό της σχολής και τις απαιτήσεις των προγραμμάτων σπουδών, αυξήθηκε το διδακτικό προσωπικό και το τμήμα προχώρησε σε μια αυτοδύναμη πορεία, προσφέροντας μάλιστα τη βοήθειά του και στα καινούργια τμήματα της σχολής. 20 ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Α.Π.Θ.