«Χμ! Αυτή η ζέστη!» Η ογδοντατριάχρονη γιαγιά μου μόλις έχει πατήσει το πόδι της στο πεζοδρόμιο μπροστά από το αεροδρόμιο του Καΐρου και ήδη ψάχνει

Transcript

1 ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΚΑΪΡΟ «Χμ! Αυτή η ζέστη!» Η ογδοντατριάχρονη γιαγιά μου μόλις έχει πατήσει το πόδι της στο πεζοδρόμιο μπροστά από το αεροδρόμιο του Καΐρου και ήδη ψάχνει στην τσάντα της για τσιγάρο. Τώρα αν η πρώτη εικόνα που σας έρχεται στο μυαλό είναι μιας γιαγιάς με τριπλογυρισμένο τσεμπέρι, γκρίζα μαλλάκια, μαύρα ρούχα σετάκι με μαύρη τσάντα και ίσιο παντοφλέ παπουτσάκι, να σας πληροφορήσω ευθύς εξαρχής ότι κάνετε ένα τεράστιο λάθος. Βάλτε ένα πελώριο Χ στην προηγούμενη εικόνα και σκεφτείτε κάτι ανάμεσα σε Τζόαν Κόλινς και Κωνσταντίνο Μητσοτάκη. Το Τζόαν Κόλινς είναι σχόλιο της γιαγιάς, το Μητσοτάκης κάποιων άλλων που είχαν κάποτε την ατυχία να γίνουν εχθροί της. Να γίνω πιο συγκεκριμένη. Η γιαγιά ήταν μια καλλονή στα νιάτα της. Είχε μακριά κόκκινα λαμπερά μαλλιά,

2 10 Κατερινα παπανικολαου σμαραγδένια μάτια, υπέροχο πρόσωπο με έντονα εξωτικά ζυγωματικά και λυγερή ψιλόλιγνη κορμοστασιά με θανατηφόρες καμπύλες. Όλα τα στοιχεία της εμφάνισής της ήταν ονειρικά Δυστυχώς, αυτά τα ονειρικά στοιχεία έχουν μοιραστεί ως εξής δύο γενιές μετά: εγώ έχω πάρει τα κόκκινα μαλλιά και η αδερφή μου τη λυγερή και ψιλόλιγνη κορμοστασιά της. Κάτι λεπτομέρειες, όπως σμαραγδένια μάτια, εξωτικά ζυγωματικά, θανατηφόρες καμπύλες και λοιπά, απλώς σαν να χάθηκαν μέσα στο πέρασμα του χρόνου! Η γιαγιά παραμένει όμορφη, ζωντανή, με σμαραγδένια μάτια και με κόκκινα (κοντά) μαλλιά. Το μυαλό της είναι ξυράφι (κάνει μια μοναδική παρέα στη γλώσσα της!) και αν τη δεις, δεν την κάνεις πάνω από εξήντα πέντε ετών παρόλο που πίνει, καπνίζει και φέρνει βόλτα ένα ολόκληρο σπίτι μόνη της. Και παραμένει ένας άνθρωπος δυνατός, σκληρός και μαχητής. Το στόμα της λέει μόνο αλήθειες. Όπως τις βλέπει αυτή τουλάχιστον Τη γιαγιά μου τη λένε Εύχαρις. Χαρά δηλαδή Ναι. Εντάξει. Τα ονόματα της οικογένειας δεν είναι και τα πιο αντιπροσωπευτικά ομολογώ. Δηλαδή την αδερφή μου τη λένε Αθηνά. Η Θεά της σοφίας. Κρατήστε το Θεά από την προηγούμενη φράση κυρίως γιατί είναι αυτό που η ίδια πιστεύει για τον εαυτό της: «Είμαι μια Θεά, είμαι μια Θεά, δεν είμαι μια Θεά;» To «της σοφίας» αφήστε το καλύτερα να πάει στα κομμάτια Όσο για το δικό μου ταπεινό όνομα, Αφροδίτη Η Θέα της ομορφιάς. Επίσης όχι το πλέον αντιπροσωπευτικό όνομα. Όχι ότι είμαι πια και σαν την κούκλα του Σατανά ή έστω τη Μαρία την άσχημη. Είμαι μια συμπαθητική, γλυκιά, λεπτή, κανονικού αναστήματος κοκκινομάλλα, με φακίδες γύρω από τη σηκωτή μου μύτη. Κάτι σαν

3 ραντεβου πισω στο χρονο την ορφανή Άννυ στα τριάντα τρία της. Πολύ διαφορετική σαν παιδί, μάλλον αδιάφορη ως γυναίκα. «Η αδερφή σου πού χάθηκε πάλι;» Η γιαγιά μου με κοιτάζει με απογοήτευση, σβήνοντας ταυτόχρονα το τσιγάρο στο πορτοφολάκι-τασάκι που πάντα έχει στην τσάντα της. Κάποιες φορές, όταν η γιαγιά μου μιλάει για την Αθηνά, έχει μια αδιόρατη απογοήτευση στα μάτια της. Δεν είναι ότι δεν την αγαπάει. Είναι απλώς ότι δεν την αντιλαμβάνεται. Η αδερφή μου είναι από άλλη πάστα. Είναι μια κοπέλα με πολλά πάθη και ακόμη περισσότερες αδυναμίες. Ο έρωτας γι αυτήν είναι ο ακρογωνιαίος λίθος όλης της κοσμοθεωρίας της, άσχετα αν αυτός ο έρωτας κάποιες φορές ερμηνεύεται ως σχέσεις, πολλές σχέσεις, κάποιες φορές παράλληλες, κάποιες φορές μικρότερες από τον μέσο όρο διάρκειας σχέσεων του γύρω πληθυσμού. Η Αθηνά είναι της φιλοσοφίας «άδραξε τη μέρα». Ή ό,τι άλλο της γυαλίσει. Να τη, καταφτάνει μονολογώ σχεδόν καθώς την παρατηρώ να έρχεται με ύφος, τινάζοντας το μαλλί, ενώ δυοτρεις παρακείμενοι επίδοξοι κατακτητές δεν έχουν σταματήσει να τη γδύνουν με τα μάτια τους. Όχι ότι τα μάτια τους έχουν και πολλή δουλειά να κάνουν δηλαδή εδώ που τα λέμε. Και βρισκόμαστε και στην Αίγυπτο «Συγγνώμη που έμεινα πίσω. Μιλούσα με τον Κώστα και τον Πέτρο στο τηλέφωνο», λέει και εγώ ελπίζω όχι ταυτόχρονα. Ο Κώστας και ο Πέτρος είναι τα δύο τελευταία αμόρε της αδερφής μου. Κάποιον από τους δύο έχει παρατήσει και κάποιον έχει ξαναπιάσει πρόσφατα. Δεν είμαι σίγουρη ποιος είναι ποιος, αλλά δεν έχει και καμία σημασία. Σίγουρα όχι για την Αθηνά. Η αλήθεια είναι πως την αγαπάω και με αγαπάει. Τη στηρίζω και με στηρίζει. Με χρειάζεται και τη χρειάζομαι. 11

4 12 Κατερινα παπανικολαου Μόνο που με θεωρεί βασίλισσα της ξενέρας και τη θεωρώ άνθρωπο με αδυναμίες. Και οι δύο έχουμε αναπτύξει στο έπακρο αυτές τις ιδιότητές μας μετά το ατύχημα που έγινε αιτία να χάσουμε τη μητέρα μας πριν από λίγα χρόνια. Ο πατέρας μας είναι από πάντα χαμένος, καθώς μετά το διαζύγιο έχει χτίσει, εδώ και χρόνια, μια άλλη ζωή στο Μόναχο, στην πόλη που σπούδασε. Από τη μέρα του ατυχήματος, ο ρόλος ο δικός μου και της αδερφής μου έχουν γίνει ευδιάκριτοι και ξεκάθαροι. Η Αθηνά διασκεδάζει την ομάδα και εγώ την προπονώ για τα δύσκολα. Είναι οι μαζορέτες και είμαι ο Ότο Ρεχάγκελ! Με λιγότερο γωνιώδες πρόσωπο και κόκκινα σγουρά μαλλιά! «Βλέπει καμιά σας κανέναν Αχμέτ;» Η γιαγιά μου έχει ανάψει και άλλο τσιγάρο και κοιτάζει τριγύρω ελαφρώς εκνευρισμένη. «Έλα, Χαρά!» Η Αθηνά είχε ξεκινήσει στο παρελθόν να αποκαλεί τη γιαγιά Χαρά ξέροντας ότι ίσως και να μην το ενέκρινε αυτή, αλλά τελικά η προσφώνηση έχει υιοθετηθεί σε μεγάλο βαθμό από όλους μας. «Mου τον έχουν συστήσει τόσοι και τόσοι γνωστοί αυτό τον ξεναγό, φαγώθηκες σε όλο το ταξίδι με τον άνθρωπο, μια χαρά θα είναι», συμπληρώνει και τελειοποιεί ταυτόχρονα το κραγιόν της στο καθρεφτάκι της. Η γιαγιά μου κοιτάζει την Αθηνά με τα πιο διεισδυτικά σμαραγδένια μάτια και με μια υποδόρια έκφραση ειρωνείας. «Δικοί σου γνωστοί είπαμε τον σύστησαν, ε;» Η Αθηνά ταμπονάρει τα χείλη της και ρολάρει τα μάτια της μερικές φορές προς τον ουρανό. Η αλήθεια είναι πως οι ταξιδιωτικές παρέες της Αθηνάς δεν είναι αυτές που θα επιλέγαμε εμείς οι υπόλοιποι για να

5 ραντεβου πισω στο χρονο συμπορευτούμε σε ξένα μέρη. Και οι ταξιδιωτικές της προτιμήσεις, εν γένει, απέχουν λιγάκι από τις δικές μας Για παράδειγμα, όταν γνώρισε τον Πέτρο, είχε ενθουσιαστεί πολύ. Και αποφάσισε να το γιορτάσει με ένα ταξίδι μαζί του. Στην Καμπότζη. Όταν γνώρισε τον Κώστα, μάλλον ενθουσιάστηκε ακόμη περισσότερο. Διότι γι αυτόν φύλαγε το καλύτερο. Εικοσαήμερο road trip σε υποανάπτυκτες επαρχίες της βαθιάς Κίνας! Πολλές φορές φοβάμαι ότι θα ζήσω Το εξπρές του μεσονυχτίου με τις τρέλες της αδερφής μου. Ή έστω, για να το κάνω πιο σικ, το Ημερολόγιο της Μπρίτζετ Τζόουνς Νο 2. Είμαι σίγουρη ότι κάποια μέρα θα μου ανακοινώσουν πως η Αθηνά κρατείται σε κάποια εξωτική φυλακή για ασέβεια προς τα τοπικά ήθη και έθιμα, π.χ. κλοπή μπανάνας από ιερή μαϊμού ή ασέλγεια σε Θιβετιανό μοναχό, και εγώ θα οργανώνω πανικόβλητη γκρουπάκια στο Facebook: Σώστε την Αθηνά. Οι δικές μου ταξιδιωτικές προτιμήσεις είναι σαφέστατα πιο πεζές ή όπως λέει χαρακτηριστικά η αδερφή μου, είναι μόνο για συνταξιούχους: Παρίσι, Ρώμη, Βαρκελώνη, Λονδίνο, Βιέννη και όταν αισθάνομαι ότι ξεπερνώ τα όριά μου φτάνω μέχρι και τη Μόσχα. Όλα αυτά τα βαρετά και χωρίς κανένα απολύτως σασπένς μέρη, είμαι σίγουρη ότι η Αθηνά τα βλέπει στους χειρότερους εφιάλτες της και νιώθει την ίδια φρίκη που νιώθω εγώ όταν ακούω τη χιλιοειπωμένη ιστορία της, στην οποία πηδάει καταχαρούμενη στη δεύτερη μεγαλύτερη χαράδρα του κόσμου για μπάντζιτζάμπινγκ κάπου στα βάθη του Ιράν Η τελευταία φορά που είχαμε πάει κάπου μαζί με την Αθηνά ήταν στην Αμοργό. Είχαμε τρεις-τέσσερις μέρες κενό από τα διάφορα και είπαμε να δοκιμάσουμε την τύχη μας σε ένα κοινό ταξίδι. 13

6 14 Κατερινα παπανικολαου Η αλήθεια είναι πως δεν περάσαμε και πολλές ώρες μαζί τελικά. Η Αθηνά έτρεχε για καταδύσεις και αναρρίχηση και εγώ για τονόπιτα στη χώρα και για κοκτέιλ στην Αιγιάλη. Όμως οι ώρες που τελικά περάσαμε μαζί, έχουν γραφτεί βαθιά μέσα μου. Μου είναι αδύνατον να ξεχάσω, για παράδειγμα, εκείνη την ειδυλλιακή διαδρομή Αιγιάλη-χώρα με το σκουτεράκι που οδηγούσε η Αθηνά. Τι να πρωτοθυμηθώ δηλαδή; Το σκουτεράκι που έγλειφε, σχεδόν πρόστυχα, την άκρη του γκρεμού καθ όλη τη διάρκεια της διαδρομής; Το αιγοπρόβατα που πετάγονταν συνεχώς στο δρόμο μας δίπλα ακριβώς στην άκρη του ίδιου γκρεμού; Ή το έγκαυμα που τελικά έπαθε η Αθηνά; Διότι αυτή ήταν με το μαγιό χωρίς αντηλιακό ή οτιδήποτε άλλο πάνω της, ενώ εγώ από πίσω φορούσα δείκτη προστασίας πενήντα, κράνος και κάτω από το κράνος ένα τεράστιο πλατύγυρο καπέλο σαν της Μανταλένας. Στην επιστροφή εννοείται ότι γύρισα μόνη. Εγώ και το σκουτεράκι είχαμε γίνει ένα με το βράχο προκειμένου να αποφύγουμε τον γκρεμό, ενώ η Αθηνά ήταν μπροστά μου, τρικάβαλο με κάτι μεθυσμένους Ιταλούς και με έβγαζε φωτογραφίες, γιατί τη διασκέδαζε αφάνταστα ο συνδυασμός κράνους και καπελαδούρας που φαινόταν ότι ήταν αδύνατον να αποχωριστώ έστω και για μια στιγμή. Ναι, αυτές τις στιγμές δεν θα τις ξεχάσω ποτέ, αλλά και να ήθελα, η Αθηνά έχει κρατήσει στο πορτοφόλι της τη φωτογραφία μου με το κράνος και το πλατύγυρο καπέλο για όποτε χρειάζεται στιγμές χιούμορ στη ζωή της. «Αυτή είναι η Αφροδίτη», λέει και μετά ρωτάει τον κόσμο με χείλη που τρεμοπαίζουν: «Μοιάζουμε;» Και μετά ξεσπάει σε γέλια. Κοιτάζω την αδερφή μου και ξαφνικά συνειδητοποιώ για άλλη μια φορά πόσο δύσκολο θα είναι να συμβιώσουμε σε

7 ραντεβου πισω στο χρονο αυτό το ταξίδι. Πόσο μάλλον όταν ο τρίτος της παρέας είναι η γιαγιά Χαρά Παίρνω βαθιά ανάσα και αποφασίζω να πω κάτι για να ελαφρύνω την ατμόσφαιρα. Άλλωστε, αν κάποιος πρέπει να κάνει τον Γκάντι στην παρέα, αυτή είμαι εγώ. «Λοιπόν, θεωρώ εξαιρετική ιδέα να έχουμε έναν προσωπικό ξεναγό στο Κάιρο και στην κρουαζιέρα στον Νείλο. Πρώτη φορά η Αθηνά και εγώ ερχόμαστε στον τόπο μας. Δεν θέλουμε να χάσουμε κάτι σημαντικό, θέλουμε; Εγώ είμαι πολύ συγκινημένη. Εσύ δεν είσαι, Χαρά;» Μάλλον δεν είναι. Το βλέμμα της έχει γίνει ξαφνικά απλανές και ουδέτερο, ενώ εκπνέει μερικά δαχτυλίδια καπνού ακόμη. «Έχω στείλει και μία φωτογραφία μου στον Αχμέτ για να μας αναγνωρίσει πιο εύκολα», συμπληρώνει γελώντας η Αθηνά. «Σιγά μη δεν του στελνες», μουρμουρίζει η γιαγιά μου επιβεβαιώνοντας ότι η ατμόσφαιρα είναι περίεργα τεταμένη. Όχι ότι οι δύο γυναίκες της ζωής μου έχουν άψογες σχέσεις, αλλά για κάποιο λόγο σήμερα η κατάσταση δεν παλεύεται. Ένας μελαψός γεροδεμένος, καταχαρούμενος Αιγύπτιος πλησιάζει γοργά προς το μέρος μας και εγώ εύχομαι να είναι αυτός που περιμένουμε, για να ξεκουνηθούμε πια από αυτό το σημείο και από αυτή τη διάθεση. Φτάνει μπροστά μας και στέκεται προσοχή. «Κυρίες Παπαντάκου. Είμαι Αχμέτ, χαίρω πολύ». Σκάει χαμόγελο πιο λαμπερό και από του Αλέξανδρου Πετρίδη. «Από εντώ παρακαλώ, σε αυτό το ταξί». Το χαμόγελό του πλαταίνει κι άλλο. «Σαράντα πέντε βατμοί έξω, ε;» Τον κοιτάμε και οι τρεις με διαφορετικό ύφος η καθεμία. Η γιαγιά μου αυτή τη φορά σβήνει το τσιγάρο της στο πεζοδρόμιο και προχωράει μπροστά. 15

8 16 Κατερινα παπανικολαου «Έστω» αναστενάζει και μπαίνει στο ταξί προς το οποίο φλάσαρε η οδοντοστοιχία του Αχμέτ. Η Αθηνά κλείνει το καθρεφτάκι της και την ακολουθεί αναστενάζοντας και γρυλίζοντας ταυτόχρονα: «Καλάαα». Αναστενάζω και εγώ προχωρώντας ξοπίσω τους και σκέφτομαι ότι αν ο Γκάντι είχε έρθει σε αυτό τα ταξίδι μαζί με τη Χαρά και την Αθηνά, η ιστορία του διεθνούς κινήματος για την παγκόσμια ειρήνη θα είχε γραφτεί μάλλον κάπως διαφορετικά

9 ΚΑΪΡΟ by night Χαλαρώνω ξαπλωμένη στο κρεβάτι του ξενοδοχείου. Το Κάιρο τελικά μπορεί να γίνει πολύ έντονο! Προς το παρόν, με την κακή την έννοια. Η διαδρομή με το ταξί ήταν αρχικά σχετικά ομαλή. Περάσαμε από την Ηλιούπολη, μία πανέμορφη αριστοκρατική συνοικία, όμως μετά μπήκαμε πιο κεντρικά στο Κάιρο Είχα ακούσει ότι ο τρόπος οδήγησης σε αυτή την πόλη είναι δημιουργικός, αλλά κάποιες φορές, κάποια πράγματα πρέπει απλώς να τα ζήσεις Φανάρια δεν υπάρχουν, αλλά και αυτά που υπάρχουν είναι προφανώς για να στολίζουν τους δρόμους. Στο πρώτο μικροτρακάρισμα που έγινε μπροστά μας, όλες θορυβηθήκαμε, όλες εκτός από την Αθηνά που το μάτι της γυάλισε από συγκίνηση και τη γιαγιά μου που κάπνιζε αδιάφορα φυσώντας τον καπνό έξω από το παράθυρο. ΟΚ, θορυβήθηκα. Ένας μικροπωλητής με κάτι φορτωμένα ζαρζαβατικά προσγειώθηκε πάνω σε ένα προπολεμικό Lada και στην

10 18 Κατερινα παπανικολαου επόμενη σκηνή κάτι χέρια άρχισαν να κουνιούνται προς τον ουρανό, κάτι «ουάχατα ουάχατα» ουρλιαχτά έσκιζαν το θόρυβο από τα δαιμονισμένα κορναρίσματα τριγύρω, και κάποια από τα ζαρζαβατικά στόλιζαν το Lada και κάτι άλλα αυτοκίνητα παραπέρα. Σαν κάτι να είναι προγραμματισμένο στην ατζέντα τους που δεν λείπει ποτέ από την ημερήσια διάταξη. Κάποια στιγμή η διένεξη έληξε και οι δύο οδηγοί μετά την εκτόνωση απλώς αποχώρησαν. Ύστερα από δύο μικροτρακαρίσματα και τρεις πολύ επικίνδυνους ελιγμούς έναν για να αποφύγουμε ένα γάιδαρο, έναν για να αποφύγουμε ένα κάρο και έναν μάλλον για φιγούρα καταφέραμε να φτάσουμε στο ξενοδοχείο. Πρώτη εντύπωση από το Κάιρο: αν εξαιρέσεις τις πλούσιες συνοικίες, το μεγαλύτερο μέρος του μοιάζει ετοιμόρροπο, γεμάτο σκόνη, κυκλοφοριακό κομφούζιο και φωνακλάδες Αιγύπτιους. Παίρνω μια βαθιά ανάσα και σηκώνομαι για να δω τη θέα έξω από το δωμάτιο του ξενοδοχείου. Είναι πανέμορφη. Βλέπει στον Νείλο και στο νησί Ζάμαλεκ που βρίσκεται στη μέση του ποταμού και τα πρώτα φώτα από τα ψηλά παραποτάμια κτίρια έχουν ήδη αρχίσει να τρεμοπαίζουν στον μοβ ορίζοντα. Τώρα όλα φαίνονται πιο όμορφα μέσα στο σκοτάδι που πυκνώνει και στα φώτα που τρεμοπαίζουν και μοιάζουν σαν να παραπλανούν. Αναστενάζω. Δεν το έχω πάρει σωστά το όλο πράγμα. Πρέπει να ξεπεράσω, τουλάχιστον προσωρινά, όλα αυτά που δεν μου επιτρέπουν να δω ομορφιά σε τέτοια μέρη. Μέρη πιο ανοργάνωτα και λιγότερο βολικά. Άλλωστε η εκδρομή αυτή έχει ιερό σκοπό: να έρθουμε πιο κοντά οι τρεις γυναίκες της οικογένειας. Και κάτι μου λέει ότι οι μέρες που θα περάσουμε εδώ θα μας αλλάξουν τη ζωή Πρέπει, λοιπόν, να το απολαύσω.

11 ραντεβου πισω στο χρονο Ο ήχος του κινητού μου διακόπτει τις σκέψεις μου. Το ανοίγω για να διαβάσω το μήνυμα που μόλις έχω λάβει από τον Νίκο. Τον προσωπικό μου στυλοβάτη. Τον άντρα που μου δίνει ηρεμία και ασφάλεια. Τον άντρα που θα παντρευτώ σε μερικούς μήνες. Που μου δίνει ηρεμία και ασφάλεια, ξανασκέφτομαι. Κυρίως ασφάλεια. Ναι «Ελπίζω να φτάσατε καλά. Το είδαμε το μέρος. Της άρεσε. Θα σε πάρω αργότερα για περισσότερα». Διαβάζω το μήνυμα και σκέφτομαι τι λάθη έχω κάνει και τα λούζομαι τώρα. Ο Νίκος από την αρχή φαινόταν από τους άντρες που έχουν αδυναμία στη μητέρα τους. Να μην το πω μαμάκια το μελλοντικό στεφάνι μου, γιατί σαν να χάνει μία εσάνς από την αντρίκεια γοητεία του Από τη μία εγώ που, λόγω της κατάστασής μου, όλου του κόσμου τις μανούλες τις λατρεύω, από την άλλη ο Νίκος που την έχει κορώνα στο κεφάλι του, βρεθήκαμε πολύ κοντά πολύ γρήγορα οι δύο γυναίκες. Ήλπιζα πως θα περνούσαμε μια χαρά και οι τρεις μαζί. Όμως, πολύ σύντομα άρχισα να συνειδητοποιώ πως όλο και πιο συχνά, όταν βρισκόμασταν μόνες μας, η κατάσταση της επιλεκτικής κουφαμάρας που τη διέκρινε αρχικά, πέρασε από ένα στάδιο περιρρέουσας ψυχρότητας μέχρι να μετεξελιχτεί τελικά σε μία κατάσταση συλλογής σποντών, δοσμένες με έναν αδιόρατο και επομένως ασφαλή τρόπο. Αλλά το χειρότερο από όλα είναι πως σιγά-σιγά η μητέρα του έχει καταφέρει να συμμετέχει στα πάντα χωρίς να ξέρει κανείς εκ των προτέρων αν θα είναι για καλό ή για κακό. Σαν να έχω συνεχώς ένα σύννεφο πάνω από το κεφάλι μου, χωρίς να μπορώ να πω με σιγουριά αν θα ξεσπάσει σε μπόρα ή αν απλώς θα είναι εκεί, μόνο και μόνο για να μου υπενθυμίζει ότι ο καιρός δεν είναι δα και ηλιόλουστος 19

12 20 Κατερινα παπανικολαου Της άρεσε μου έγραψε λοιπόν στο μήνυμα ο καλός μου, αναφερόμενος στο κτήμα που σκεφτόμαστε να κάνουμε το γαμήλιο γλέντι. «Τέλεια, όταν γυρίσω θα δούμε και τις λεπτομέρειες. Φιλάκια», του γράφω και κλείνω το κινητό για να χαλαρώσω πραγματικά λίγη ώρα πριν τη βραδινή έξοδο. Είμαστε στο ταξί που θα μας μεταφέρει στο εστιατόριο που θα δειπνήσουμε. Εγώ, η γιαγιά, η Αθηνά και ο Αχμέτ. Ο Αχμέτ έχει ζητήσει από τον ταξιτζή να μας πάει μια μεγάλη βόλτα στα παράλια και στις γέφυρες του Νείλου για να δούμε την πόλη το βράδυ. Δεν ξέρω αν η αυθυποβολή που δούλευα τις τελευταίες δύο ώρες ήταν τόσο αποτελεσματική ή αν όντως το βράδυ αλλάζει η πόλη και η διάθεσή μου, όμως η πόλη μού φαίνεται σαφώς καλύτερη. Ζωντανή, με ένταση, γεμάτη χρώματα, εικόνες και μουσική. Οι ντόπιοι και οι τουρίστες έχουν ξεχυθεί στις όχθες του Νείλου και το σκηνικό θυμίζει κάτι ανάμεσα σε ντόπιο πανηγύρι και σε πολυπολιτισμικό πάρτι. Πλαστικές καρέκλες, καντίνες που πουλούν ντόπια φαγητά, τα παραποτάμια κάγκελα σε σημεία γεμάτα από κόσμο σκαρφαλωμένο πάνω τους για να αγναντεύει τη θέα στο ποτάμι, έθνικ μουσική στη διαπασών, αραχτοί Αιγύπτιοι να ρουφούν νωχελικά το ναργιλέ τους, μαγαζάτορες να εξασκούν το επάγγελμά τους πέρα από τα όρια του μαγαζιού τους, μπαρμπέρηδες, τεχνίτες. Μπαίνουμε με το ταξί μέσα στο Ζαμαλέκ και όλα γίνονται ξαφνικά τόσο διαφορετικά, όλα θυμίζουν περισσότερο τον δυτικό πολιτισμό. Το νησί είναι γεμάτο από κτίρια art nouveau, πολυτελή σπίτια, πρεσβείες, ενώ βλέπουμε την Όπερα, τον φανταχτερό Πύργο του Καΐρου.

13 ραντεβου πισω στο χρονο Θα μπορούσε αυτή η βόλτα να είναι αρκετά απολαυστική εάν λίγο πριν δεν είχε αποκτήσει ρωγμές η ατμόσφαιρα. Ο καημένος ο Αχμέτ σε μια απόπειρα να είναι πέραν του δέοντος γοητευτικός και ευγενικός, άγγιξε τα όρια του φλερτ με την Αθηνά. Ποιος να ξέρει τι να τον ώθησε σε κάτι τέτοιο Μην ήταν το στενό μπλουζάκι της ή μήπως ήταν τα γραμμωμένα μακριά πόδια της που ήταν τοποθετημένα με νάζι το ένα πάνω στο άλλο; Μόνο εικασίες μπορεί να κάνει κανείς Πάντως όποια κι αν ήταν η αφορμή, ο Αχμέτ φάνηκε σχεδόν σαν να ξεσπαθώνει, με τον τρόπο του βέβαια. «Είσαστε σαν Γκαλλίντα», της είπε με αυτά τα τεράστια καφέ υγρά κουταβίσια μάτια του και της χαμογέλασε δειλά, ξεχνώντας ότι δύο θέσεις πιο πέρα καθόταν ο λοχαγός Χαρά. «Το λιγότερο!» του έκανε η βαθμοφόρος γιαγιά μου κοφτά και τον κάρφωσε με ένα βλέμμα που θα ζήλευε και ο Γκάρι Όλντμαν στο ρόλο του Δράκουλα. «Άλλωστε, το σπίτι μας και ο πύργος του Άιφελ μια μεσοτοιχία!» κατέληξε με ένα μυστηριώδες χαμόγελο. Δεν είμαι σίγουρη αν ο Αχμέτ κατάλαβε τη λέξη μεσοτοιχία, αλλά ακόμη και αν σήμαινε «τι τσαχπίνικα που τα λες και ανυπομονώ να της κάνεις και άλλες τέτοιες λαχταριστές φιλοφρονήσεις», το ύφος της γιαγιάς μου που δεν σήκωνε διττή ερμηνεία έκανε τον Αχμέτ να λουφάξει βαθιά στη θέση του. Και η υπόλοιπη ξενάγηση δεν είχε πια το ίδιο σφρίγος, την ίδια ένταση και τον ίδιο παλμό με πριν. 21 «Αύριο, λοιπόν, το πρωί. Καληνύχτα!» μας αποχαιρετά ο τρομοκρατημένος ξεναγός μας και μας αφήνει να μπούμε μέσα στο διάσημο αυτό εστιατόριο που ήταν κυριολεκτικά παραμυθένιο.

14 22 Κατερινα παπανικολαου Περνάμε την τεράστια βαριά πόρτα και είναι σαν να βρισκόμαστε μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα πολλές δεκαετίες πίσω. Το περιβάλλον θυμίζει αραβικό παραμύθι μπλεγμένο με τις όμορφες εποχές της Ουμ Καλσούμ. Όμορφη, νοσταλγική παραδοσιακή μουσική ακούγεται από τα ηχεία. Πολυέλαιοι, σκαλιστοί καναπέδες και καρέκλες, μεγάλα ξύλινα τραπέζια, πολύχρωμα χαλιά και πίνακες Αιγυπτίων με θεαματικά μουστάκια συμπληρώνουν την εικόνα. Καθόμαστε στο τραπέζι μας και παραγγέλνουμε σαν να μην υπάρχει αύριο: παραδοσιακά τοπικά ντολμαδάκια, φάβα, πλιγούρι με αρνίσια κεφτεδάκια και μελιτζανοσαλάτα για αρχή, λαγό, κοτόπουλο με σάλτσα από καρύδι και ένα μερακλίδικο αιγυπτιακό ριζότο. Μία ώρα μετά, ο κόσμος μέσα στο εστιατόριο φαίνεται να ξεχειλίζει από ζωντάνια. Είναι σαν να παίρνουμε μέρος σε ένα μεγάλο άτυπο πάρτι, όλοι είναι χαρούμενοι και χαμογελαστοί. Όλοι εκτός από εμένα που δεν έχω «συντονιστεί» ακόμα με την πόλη, τη γιαγιά μου που φαίνεται ανήσυχη και την Αθηνά που το πρόσωπό της έχει «κρεμάσει». «Μπάντζι δεν έχει, σαφάρι δεν έχει, αγριεμένους στρατιωτικούς να θέλουν να σε μπουζουριάσουν δεν έχει. Πρέπει να βαρεθώ τόσο πολύ πια σε αυτή την εκδρομή; Τρελαίνομαι και μόνο στην ιδέα! Απόψε θα κοιμηθείς με τη γιαγιά. Θέλω να κάνω phone sex», καταλήγει και η σκληρή αυτή εικόνα έρχεται με φόρα σαν βέλος και μου τρυπάει την καρδιά και το μυαλό. Πότε θα καταλάβει η μικρή μου αδερφή ότι δεν θέλω να ξέρω τόσες λεπτομέρειες για την προσωπική της ζωή; Ότι κάποιες φορές τη βλέπω σχεδόν σαν κόρη μου; Ότι όποτε γίνεται πιο γλαφυρή από όσο αντέχω μου έρχεται σχεδόν αντανακλαστικά στο μυαλό εκείνη η φριχτή σκηνή που δεν κατάφερα να ξεπεράσω ποτέ, η εικόνα της

15 ραντεβου πισω στο χρονο δεκατετράχρονης Αθηνάς να φασώνεται με γαλλικά γλωσσόφιλα με ένα μαντράχαλο σε κοινή θέα έξω από ένα φαστφουντάδικο. Ήταν κυριολεκτικά εκείνη η στιγμή που η εικόνα του ζωηρού κοριτσιού με τα μπουκλωτά κοτσίδια και τα σοσονάκια, που σερνόταν ανέμελο μέσα σε χώματα, λάσπες και σκουπίδια (μια έφεση σε όμορφα μέρη την είχε από μικρή δεν μπορώ να πω) χάθηκε για πάντα στον κόσμο της στρατόσφαιρας του μυαλού μου. «Ρε Αθηνά, μπορείς να μην αρχίζεις τα δικά σου; Έχουμε έρθει εδώ να περάσουμε μερικές μέρες καλά σαν οικογένεια. Προσπάθησε να χαλαρώσεις και να το απολαύσεις». «Προτιμώ να απολαύσω κάτι άλλο για απόψε». Μου κλείνει το μάτι η αδερφή μου και με μια γκράντε θεατράλε κίνηση αρπάζει το κινητό της και αρχίζει να πληκτρολογεί μανιωδώς ένα μήνυμα «Τελειώσατε; Να παραγγείλουμε έναν πυρωμένο ναργιλέ με άρωμα μήλου;» Η γιαγιά μου μόλις έχει επιστρέψει από την τουαλέτα και θέλει να καπνίσει. Τους βλέπει με λαχτάρα που κόβουν βόλτες στα τραπέζια τριγύρω και δεν κρατιέται. Θέλει να δοκιμάσει όλες τις γεύσεις, μήλο, αχλάδι, φρούτα του δάσους, αν υπάρχουν Κάνει να φωνάξει τον άνθρωπο που σερβίρει το μαρκούτσι και σπρώχνει άθελά της την τσάντα της. Διάφορα αντικείμενα χύνονται στο πάτωμα, ανάμεσα στα οποία και κάτι φωτογραφίες, παλιές, καινούριες, εποχής, πιο πρόσφατες. Κατακόκκινη και φανερά αναστατωμένη κάνει να τις μαζέψει. Πάω να τη βοηθήσω. «Είμαι εντάξει!» μου λέει απότομα και νιώθω ότι κάτι μου κρύβει. Το μάτι μου παίρνει κλεφτά κάτι φωτογραφίες στις οποίες η γιαγιά μου είναι νέα Ρίτα Χέιγουορθ σκέτη 23

16 24 Κατερινα παπανικολαου καλλονή και κάποιες άλλες παλιές φωτογραφίες με πρόσωπα που δεν μπορώ να αναγνωρίσω έτσι εύκολα. Το μάτι μου όμως τελικά πέφτει σε μια φωτογραφία που μου θυμίζει χωρίς καμία απολύτως νοσταλγία τις πιο άχαρες στιγμές της ζωής μου. Είμαι στην πρώτη τάξη του δημοτικού. Είναι η τελευταία χρονιά πριν την απαγόρευση της σχολικής ποδιάς. Εγώ δεν είμαι και κουκλάκι. Η μητέρα μου είναι στη φάση που έχει εντρυφήσει στο θέμα βελονάκι. Ίσως ως αντίδραση στο χωρισμό που έχει περάσει με τον πατέρα μου, έχει αρχίσει να γίνεται ακόμη πιο παραδοσιακή από ό,τι ήταν. Ως αποτέλεσμα της νέας ψυχοθεραπείας της μαμάς μου, εγώ, εκτός από την μπλε μακριά ποδιά και τις χοντρές μάλλινες κάλτσες που αναδεικνύουν τις γάμπες μου αλά Βαμβακούλα, περιφέρω με περηφάνια και το τελευταίο σεμεδάκι της μαμάς: ένα λαχταριστό κεντητό γιακαδάκι που έχει στερεωθεί με κουμπάκια γύρω-γύρω από το λαιμό μου. Τη θεσπέσια αυτή εικόνα συμπληρώνει ένα τεράστιο τετράπαχο σομόν γυαλί μυωπίας, δύο κατακόκκινες μακριές κοτσίδες με άσπρες σατέν κορδέλες στο τελείωμα και ένα θρασύ χαμόγελο με σαφή έλλειψη μπροστινών δοντιών. Ναι, είναι αλήθεια. Η γιαγιά μου κυκλοφορεί με τη χειρότερη φωτογραφία μου. Χειρότερη από αυτή που έχει η Αθηνά με το κράνος. Δηλαδή, κυριολεκτικά δεν νομίζω να υπάρχουν κάπου αλλού χειρότερες φωτογραφίες μου. Είμαι πλέον σχεδόν σίγουρη ότι συχνά-πυκνά πρέπει να συναντιούνται οι δυο τους και να ανταλλάσουν ό,τι πιο αισχρό έχουν στα χέρια τους. «Τι έχεις εσύ;» θα λέει η μία στην άλλη. «Εγώ βρήκα μία από τότε που εκείνος ο ψαλιδοχέρης της είχε κάνει εκείνο το κούρεμα σγουρό κόκκινο λάχανο. Εσύ έχεις κάτι καλύτερο;» «Πιο αποτροπιαστική φωτογραφία μου δεν θα μπορούσες να κουβαλάς. Και έλεγα για την Αθηνά και την

17 ραντεβου πισω στο χρονο περιβόητη φωτογραφία της Αμοργού», μου βγαίνει ξαφνικά ένα παράπονο στη γιαγιά μου για κάτι σχεδόν ανούσιο, όπως μία φωτογραφία, ούτε και εγώ ξέρω από πού. Ίσως γιατί κάποιες φορές νιώθω σαν εξωγήινη σε αυτή την οικογένεια. Πάντα να είμαι η συνετή, η λογική και να αποκαθιστώ όλες τις ισορροπίες και όλοι οι άλλοι απλώς να το απολαμβάνουν, να το θεωρούν δεδομένο και να ζουν η καθεμία τη δική της τρέλα. Η γιαγιά μου φυσάει τον καπνό μήλου και κοιτάζει έξω από το παράθυρο. «Αυτό που εσύ δεν βλέπεις μάλλον σε αυτή τη φωτογραφία είναι αυτή η δύναμη στο βλέμμα που πάντα σε χαρακτήριζε. Αυτή η σιγουριά, η αίσθηση που έδινες ότι πάντα ήξερες τι ήθελες, ότι πάντα θα ήσουν εκεί για να φροντίζεις και να προστατεύεις τους άλλους. Ότι θα διεκδικείς το καλύτερο για αυτούς. Δες καλύτερα και θα καταλάβεις ότι το βλέμμα σου είναι όλα αυτά που σου λέω. Είναι υπέροχο». Ξανακοιτάζω τη φωτογραφία και για κάποιο λόγο το μόνο που βλέπω και πάλι είναι ένα φαφούτικο χαμόγελο και δύο τεράστιους φακούς σαν πάτους από δίλιτρο γυάλινο μπουκάλι για κάποιο λόγο το σεμεδάκι αυτή τη φορά δεν μου φαίνεται τόσο αποκρουστικό. Προσπαθώ να διακρίνω το βλέμμα μου πίσω από τους παραμορφωτικούς μυωπικούς φακούς. Η αλήθεια είναι ότι είναι πολύ έντονο. Σαν παιδί ήμουν σε κάποια πράγματα τόσο διαφορετική. Ναι, πάντα ήθελα να φροντίζω τη μητέρα μου, την αδερφή μου, όποιον αγαπούσα. Μόνο που τώρα η προσέγγιση είναι σαφώς πιο στωική. Κάνω περισσότερες υποχωρήσεις, διαπραγματεύομαι περισσότερο με τον ίδιο μου τον εαυτό για το τι είναι καλύτερο για μένα, για τους άλλους, για όλους μας πριν πράξω. Τότε η τεχνική 25

18 26 Κατερινα παπανικολαου «προστασίας» μου ας πούμε ότι ήταν πιο πρωτόγονη. Η τεχνική που χρησιμοποιούσα ήταν πιο τραχιά ας πούμε. Όταν είχα ακούσει ένα αγοράκι να χλευάζει τη μαμά μου, απλώς το είχα δείρει. Όπως έδερνα και τον Τέρη, τον τετράπαχο κομπλεξικό γιο των Ελληνοαμερικάνων που ζούσαν δίπλα μας, επειδή κορόιδευε την αδερφή μου. Και μερικά άλλα αγοράκια στη γειτονιά, έτσι για προπόνηση. Στην πορεία έμαθα ότι δεν πρέπει να δέρνω τους άντρες. Απλώς δεν έπρεπε να τους δίνω και τόση σημασία! Ο καλός μου βεβαίως και δεν συγκαταλέγεται στους άντρες με αυτή την έννοια. Επίσης, μεγαλώνοντας έμαθα να φροντίζω και τους αγαπημένους μου ανθρώπους με πιο εκλεπτυσμένους τρόπους. Όχι όμως πάντα και τον εαυτό μου. Ξανακοιτάζω τη γιαγιά μου. «Δώσε μου να δω και τις άλλες φωτογραφίες», της λέω. Η γιαγιά μου συνεχίζει να φυσάει τον καπνό προς το παράθυρο κοιτώντας προς τα έξω, αλλά σε μια στιγμή η ματιά της στρέφεται πάνω μου και με καρφώνει με ένα μυστήριο βλέμμα. «Αρκετά είδες για σήμερα», μου κάνει.