Από ένα σπόρο γεννιέται το δέντρο

Transcript

1 Από ένα σπόρο γεννιέται το δέντρο

2 ΕΘΝΙΚΟΣ ΡΥΜΟΣ ΠΑΡΝΗΘΑΣ 28 ΙΟΥΝΙΟΥ 2007

3 Για τα δάση της χαλεπίου πεύκης όπως και για τα δάση αειφύλλων πλατυφύλλων. Για τα δάση αυτά απαιτείται μόνο προστασία από βόσκηση και από νέα πυρκαγιά. Το μεγάλο πρόβλημα βρίσκεται στην αναδημιουργία του καμένου ελατοδάσους. Η κεφαλληνιακή ελάτη είναι ψυχρόβιο είδος, χρειάζεται σκιά για να αναπτυχθεί και δεν είναι προσαρμοσμένη στις πυρκαγιές με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν σπόροι μετά την φωτιά.

4 Για την εξασφάλιση της σκίασης πρέπει να δημιουργηθεί προδάσος από άλλα είδη όπως η μαύρη πεύκη. Φυτάριο μαύρης πεύκης Για την αναδημιουργία των καμένων δασών της Πάρνηθας θα φυτευτούν ΜΟΝΟ είδη που είναι αυτοφυή στην Πάρνηθα γι αυτό και γίνεται σποροσυλλογή από τα διάφορα δασικά είδη της Πάρνηθας (ελάτη, χνοώδης δρυς, άρκευθος, οστρυά, αριά κλπ.).

5 Σποροσυλλογή

6

7 Οι σπόροι της κεφαλληνιακής ελάτης είναι τριγωνικοί ωοειδείς, με ανοιχτό καστανό χρώμα και κύστες αιθέριων ελαίων. Περιβάλλονται από ξανθόχρωμο πτερύγιο. Βρίσκονται μέσα σε κώνους, οι οποίοι είναι όρθιοι στο δέντρο σαν κεριά, κυλινδρικοί, πρασινοκάστανοι, με κορυφή κωνική (οξεία), μήκους εκ. περιχυμένοι με πολύ ρητίνη. Κώνος κεφαλληνιακής ελάτης

8 Μετά την ωρίμανση των κώνων τα πτερύγια πέφτουν αμέσως και παραμένει μόνο ο κεντρικός άξονας. Κώνος κεφαλληνιακής ελάτης Σπόρος κεφαλληνιακής ελάτης

9 Οι κώνοι της ελάτης μαζεύονται από εξειδικευμένα συνεργεία τους μήνες Σεπτέμβριο Οκτώβριο, οπότε και ωριμάζουν οι σπόροι. Στην συνέχεια μεταφέρονται στο εκκοκκιστήριο για να γίνουν οι κατάλληλες διαδικασίες και η διαλογή των σπόρων. Σπόροι κεφαλληνιακής ελάτης με το πτερύγιο

10 Συνεργεία συλλογής κώνων ελάτης

11 Εκκοκκιστήριο Οι κώνοι της ελάτης που μαζεύτηκαν, ζυγίζονται, σημειώνεται η περιοχή και η ημερομηνία συλλογής τους και πηγαίνουν στο Εκκοκκιστήριο της Αμυγδαλέζας.

12 Στο εκκοκκιστήριο γίνονται οι απαραίτητες διαδικασίες διαλογής και αποθήκευσης των σπόρων καθώς και ο έλεγχος ποιότητάς τους: Ανάλυση καθαρότητας (Προσδιορισμός της καθαρότητας των σπόρων ως προς τις ξένες ύλες (%). Υπολογισμός του ποσοστού των σπόρων που έχουν τη δυνατότητα φύτρωσης.) Έλεγχος υγρασίας (Υπολογισμός του περιεκτικότητας του σπόρου σε υγρασία (%). Έλεγχος φυτρωτικότητας (Υπολογισμός του ποσοστού (%) φυτρωτικότητας των σπόρων. Η αποθήκευση πραγματοποιείται σε ψυγεία - θαλάμους

13 Διαλογή Έλεγχος ποιότητας Αποθήκευση

14 Το φυτώριο της Αγ.Τριάδας ανακατασκευάστηκε μετά την πυρκαγιά του 2007 και επαναλειτουργεί από το Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας και τη Δ/νση Αναδασώσεων Αττικής. Φυτώριο Αγ.Τριάδας

15 Τα φυτάρια κεφαλληνιακής ελάτης τα περιποιούνται καθημερινά εξειδικευμένοι εργάτες υπό την επίβλεψη έμπειρου δασοπόνου. Τα φυτάρια στην ηλικία των 3 ετών θα μεταφερθούν στο δάσος για να φυτευτούν. Φυτάρια κεφαλληνιακής ελάτης

16 Τα φυτάρια κεφαλληνιακής ελάτης είναι βωλόφυτα. Αυτό σημαίνει ότι αναπτύσσονται μέσα σε σακουλάκια και οι ρίζεςτουςείναισεμπάλαχώματος(αντίθετα στα γυμνόριζα οι ρίζες τους δεν είναι καλυμμένες.) Φυτάρια κεφαλληνιακής ελάτης

17 Πότε; Γενικά η εποχή φύτευσης εξαρτάται από το είδος του φυτού και το κλίμα της περιοχής. Τα αειθαλή κωνοφόρα όπως είναι η κεφαλληνιακή ελάτη και η μαύρη πεύκη, για την περίπτωση της Πάρνηθας πρέπει να φυτεύονται από το φθινόπωρο, μετά τις φθινοπωρινές βροχές, όταν το έδαφος έχει ποτιστεί καλά σε βάθος εκ. και μέχρι το τέλος Ιανουαρίου. Η φύτευση προτιμάται να γίνεται σε ημέρες με συννεφιά ή ομίχλη και να αποφεύγονται ημέρες ξηρές, με πολύ αέρα ή πολύ ζέστη και ήλιο. Ποτέ δεν πρέπει να φυτεύουμε όταν υπάρχει κίνδυνος παγωνιάς ή το έδαφος είναι πλημμυρισμένο.

18 Τι και πού; Στην Πάρνηθα στις βόρειες και υγρές θέσεις φυτεύεται ελάτη με σκοπό την άμεση δημιουργία του ελατοδάσους μετά την πυρκαγιά. Στις νότιες και πιο ξηρές εκθέσεις όπου είναι δύσκολη η επιτυχία φύτευσης της ελάτης, δεδομένου ότι απαιτεί σκίαση τα πρώτα χρόνια, θα δημιουργηθεί αρχικά προδάσος μαύρης πεύκης. Το προδάσος θα παρέχει στην ελάτη, που θα φυτευτεί στη συνέχεια, την απαραίτητη σκιά.

19 Τι και πού; Τα φυτάρια κεφαλληνιακής ελάτης και μαύρης πεύκης που επιλέχθηκαν για τις αναδασώσεις είναι τριετή, γιατί σε προηγούμενες πειραματικές επιφάνειες έχουν δείξει τα καλύτερα αποτελέσματα ανάπτυξης. Κεφαλληνιακή ελάτη Μαύρη πεύκη

20 Τι και πού; Σε παραποτάμιες περιοχές τοποθετούνται μοσχεύματα. Τα μοσχεύματα είναι μέρη φυτών που κόβονται και στη συνέχεια φυτεύονται σε κατάλληλο χώρο, σχηματίζουν ρίζες και αναπτύσσονται σε πλήρη φυτά. Για τα είδη πλατάνου και ιτιάς που φυτεύουμε στην Πάρνηθα, χρησιμοποιούμε μοσχεύματα από βλαστό. Τον Ιανουάριο κόβουμε τμήματα του βλαστού, τα τοποθετούμε σε υπόστρωμα και τον Μάρτιο τα τοποθετούμε στο έδαφος.

21 Πώς θα έχω καλύτερα αποτελέσματα Για να έχουν επιτυχία οι φυτεύσεις πρέπει τα φυτάρια από τη στιγμή που θα βγουν από το φυτώριο να φυτευτούν άμεσα ώστε να βγάλουν ευκολότερα ρίζες. Τα φυτά από τη στιγμή που θα βγούν από το φυτώριο πρέπει να διατηρούνται μέσα στα σακουλάκια και να διατηρούνται σε σκιερό μέρος.

22 Πώς θα έχω καλύτερα αποτελέσματα Τα φυτάρια κεφαλληνιακής ελάτης και μαύρης πεύκης που χρησιμοποιήσουμε στην Πάρνηθα είναι βωλόφυτα δηλαδή έχουν αναπτυχθεί σε σακουλάκι και οι ρίζες τους είναι σε μπάλα χώματος. Βωλόφυτο

23 Βήμα 1ο: Άνοιγμα λάκκου φύτευσης Ο λάκκος φύτευσης ανοίγεται με σκαπτικό εργαλείο. Το σχήμα του λάκκου είναι κόλουρος κώνος με τη μικρή επιφάνεια στο βάθος του λάκκου και τη μεγάλη στην επιφάνεια του εδάφους. Για τα τριετή φυτάρια κεφαλληνιακής ελάτης και μαύρης πεύκης που θα φυτεύσουμε ο λάκκος θα πρέπει να έχει βάθος εκ. και πλάτος εκ. Το χώμα που βγάζουμε δεν το σκορπάμε αλλά το τοποθετούμε κοντά στο λάκκο και θα το χρησιμοποιήσουμε αργότερα κατά την τοποθέτηση του φυταρίου.

24 Βήμα 1ο: Άνοιγμα λάκκου φύτευσης Βάζουμε ξεχωριστά το επιφανειακό στρώμα εδάφους (Α) (μέχρι 5-10 εκ. βάθος) και αυτό που βγάζουμε από τα βαθύτερα στρώματα (Β). Τυχόν πέτρες που βρούμε στο λάκκο απομακρύνονται. Αναμοχλεύουμε τον πάτο του λάκκου με ελαφρύ σκάψιμο χωρίς να απομακρύνουμε το χώμα για να μην είναι συμπαγές και να βοηθηθεί η ανάπτυξη των ριζών.

25 Βήμα 2ο: Τοποθέτηση του φυταρίου στο λάκκο φύτευσης Πιάνουμε προσεκτικά το φυτό με το ένα χέρι από το λαιμό (μεταξύ ριζών και φυλλώματος) και προσεκτικά αφαιρούμε την πλαστική σακούλα. Τοποθετούμε το φυτάριο όρθιο στο λάκκο, έτσι που να αγγίζουν οι ρίζες του τον πάτο του λάκκου χωρίς να πιέζονται. Με το άλλο χέρι δίνουμε με προσοχή στις ρίζες τη φυσική τους θέση.

26 Βήμα 3ο: Γέμισμα λάκκου Βάζουμε πρώτα το επιφανειακό χώμα που είχαμε βγάλει από το λάκκο (Α) και το πιέζουμε γύρω από το φυτό με τις παλάμες και τα δάχτυλα ανοιχτά ώστε να έρθει το χώμα σε επαφή με τις ρίζες. Συμπληρώνουμε το υπόλοιπο χώμα με αυτό που είχαμε βγάλει από τα βαθύτερα στρώματα (Β) και μέχρι 2-3 εκατοστά πάνω απότολαιμότουφυτού. Το πιέζουμε καλά, ώστε να μην είναι εμφανής η μπάλα χώματος του φυτού. Το τελικό πάτημα γίνεται με τα πόδια, πιέζοντας το χώμα γύρω γύρω από το φυτό.

27 Βήμα 4ο: Διαμόρφωση λεκάνης συγκράτησης Σκαλίζουμε ελαφρά το χώμα γύρω από το φυτό και διαμορφώνουμε το λάκκο, έτσι ώστε η επιφάνειά του να βρίσκεται 5-10 εκ. κάτω από την επιφάνεια του εδάφους και δημιουργούμε μικρό ανάχωμα, ώστε να συγκρατείται το νερό της βροχής και του ποτίσματος. Δίνεται ιδιαίτερη προσοχή ώστε να μη σκεπάζεται από χώμα κανένα πράσινο μέρος του φυταρίου, κλαδάκι ή φύλλο. Σε περίπτωση που το έδαφος έχει κλίση δίνουμε τέτοιο σχήμα στο λάκκο ώστε να συγκρατεί το νερό της βροχής υψώνοντας αντίστοιχα το ανάχωμα από την κατηφορική πλευρά.

28 Βήμα 4ο: Διαμόρφωση λεκάνης συγκράτησης Συνήθως μετά το χειμώνα η λεκάνη έχει χάσει το αρχικό της σχήμα, εξαιτίας των έντονων βροχοπτώσεων. Η λεκάνη πρέπει να διαμορφωθεί ξανά ώστε να συγκρατεί το νερό της βροχής και του ποτίσματος.

29 Βήμα 5ο: Περιποίηση φυταρίου Σε τακτά διαστήματα φροντίζουμε ώστε να βοτανίζουμε, σκαλίζουμε και ποτίζουμε τα νεαρά φυτά. Διαμόρφωση λεκάνης συγκράτησης

30 Βήμα 5ο: Περιποίηση φυταρίου Το βοτάνισμα περιλαμβάνει την αφαίρεση κάθε είδους βλάστησης ξένου προς τα φυτάρια. Έτσι, δίνεται η δυνατότητα στα φυτάρια για καλύτερη αξιοποίηση της υγρασίας και των θρεπτικών στοιχείων με αποτέλεσμα την εντονότερη και γρηγορότερη ανάπτυξής τους. Η βλάστηση αφού αφαιρεθεί δεν απομακρύνεται από τη λεκάνη γιατί προσδίδει στο φυτό σκίαση και θρεπτικά στοιχεία κατά την αποικοδόμισή της.

31 Βήμα 5ο: Περιποίηση φυταρίου Το βοτάνισμα γίνεται καταρχήν με τα χέρια κι όπου είναι απαραίτητο με τη βοήθεια εργαλείων, όπως το σκαλιστήρι αλλά με μεγάλη προσοχή για να μην πληγωθεί το φυτό. Τα σκαλίσματα πραγματοποιούνται μετά από βροχή ή πότισμα. Όσο συχνότερα τόσο καλύτερα καθώς αναμοχλεύεται και αναπνέει το χώμα.

32 Βήμα 5ο: Περιποίηση φυταρίου Το πότισμα είναι απαραίτητο τα δύο πρώτα έτη μετά τη φύτευση του φυταρίου. Τα ποτίσματα ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες, πρέπει να επαναλαμβάνονται κάθε 15 περίπου μέρες.

33 Όταν η περιοχή που δημιουργούμε τον λάκκο είναι βραχώδη και δεν μπορούμε να σκάψουμε βαθιά γεμίζουμε τον λάκκο μόνο με αφράτο χώμα.

34 Η κατεργασία του εδάφους σε βραχώδεις περιοχές είναι αρκετά δύσκολη γι αυτό γίνεται μερική σπορά, κατά λωρίδες πλάτους 2μ. Αρχικά αφαιρούμε με τσάπα την ανταγωνιστική βλάστηση (π.χ. χόρτα) ώστε οι σπόροι που θα φυτεύσουμε να μπορούν να έχουν την κατάλληλη υγρασία και θρεπτικά στοιχεία. Επίσης, θα απομακρύνουμε τις πέτρες, τα κλαδιά ή άλλα ογκώδη αντικείμενα, ώστε να απελευθερωθεί η επιφάνεια και να μπορέσει το φυτό να αναπτυχθεί καλύτερα. Στη συνέχεια αναμοχλεύουμε το έδαφος και τοποθετούμε τους σπόρους σε βάθος 3 εκ. και τους καλύπτουμε με χώμα.

35 Χρειάζεται προσοχή μετά την σπορά να τους καλύψουμε καλά με χώμα, όχι πολύ βαθιά γιατί θα μουχλιάσουν, έτσι θα αποφύγουμε την απώλεια σπόρων από τρωκτικά και πουλιά. Επιφάνεια που έχει γίνει σπορά

36 Θα περάσουν δεκαετίες μέχρι ο σπόρος ή το φυτάριο που τοποθετήσαμε στο έδαφος να γίνει δέντρο αλλά για να τα καταφέρει το πιο σημαντικό είναι να φυτευτεί σωστά. Κεφαλληνιακή ελάτη

37 Ο Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας σε συνεργασία με την Δ/νση Αναδασώσεων Αττικής, το Δασαρχείο Πάρνηθας και το W.W.F. ξεκίνησαν το Μάιο του 2010 ένα πιλοτικό πρόγραμμα εθελοντικών αναδασωτικών εργασιών στον Εθνικό Δρυμό Πάρνηθας. Πιλοτικό πρόγραμμα εθελοντικών αναδασωτικών εργασιών

38 Οι εθελοντές που συμμετείχαν παραβρέθηκαν στην εκπαίδευση που υλοποίησαν οι αρμόδιοι φορείς για την σωστή κατάρτιση τους στο αντικείμενο των εργασιών. Ενημέρωση για διαμόρφωση λάκκων Οι εργασίες περιλάμβαναν σκάλισμα βοτάνισμα και διαμόρφωση λάκκων ποτίσματος.

39 Ο Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας εξασφάλισε την μεταφορά των εθελοντών στις τοποθεσίες των εργασιών καθώς και την παροχή των απαραίτητων υλικών και εργαλείων προκειμένου να διευκολυνθούν στην εργασία τους. Παροχή απαραίτητων υλικών και εργαλείων

40 Λόγω δυσμενών καιρικών συνθηκών πραγματοποιήθηκαν 4 σαββατοκύριακα εθελοντικών εργασιών αντί για 6 σαββατοκύριακα που ήταν ο πρωταρχικός στόχος. Διαμορφωμένος λάκκος Στο πιλοτικό πρόγραμμα εθελοντικών αναδασώσεων έλαβαν μέρος 81 εθελοντέςοιοποίοισεαυτέςτις 8 ημέρες κατάφεραν να «βοηθήσουν» φυτά.

41 Όλη αυτή η προσπάθεια δεν θα είχε στεφτεί με επιτυχία χωρίς την συμμετοχή των εθελοντών, οι οποίοι με γνώμονα την αγάπη τους για την Πάρνηθα διέθεσαν προσωπικό χρόνο και πρόσφεραν εργασία για την αποκατάσταση του βουνού. Εθελοντές που παρευρέθησαν

42 Όποιος φυτεύει ένα δέντρο φυτεύει μια ελπίδα!