Υπεύθυνη ΚΕ.ΠΛΗ.ΝΕ.Τ. Δ/νσης Β θμιας Εκπ/σης Ν.Δράμας 2

Transcript

1 i2fest: Ερευνητική Προσέγγιση της Χρήσης και Αξιοποίησης των Υπολογιστών και των Διαδικτυακών Εφαρμογών από τους Μαθητές της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ζαχαρούλα Χαρπαντίδου 1, Δημήτρης Καραμπατζάκης 2, Δημήτρης Πογαρίδης 2 1 Υπεύθυνη ΚΕ.ΠΛΗ.ΝΕ.Τ. Δ/νσης Β θμιας Εκπ/σης Ν.Δράμας zcharpant@sch.gr 2 Δρ., Εκπαιδευτικό Προσωπικό του Τμήματος Βιομηχανικής Πληροφορικής, ΤΕΙ Καβάλας ofniot@gmail.com, dpogaridis@teikav.edu.gr Περίληψη Η παρούσα εργασία ασχολείται με την ανάδειξη, των απόψεων των μαθητών των νομών Δράμας και Καβάλας για την εξοικείωση και τη χρήση των νέων τεχνολογιών στην καθημερινή τους ζωή εντός και εκτός του σχολείου. Είναι κομμάτι μιας μεγαλύτερης προσπάθειας που ξεκίνησε για την ενίσχυση της συνεργασίας της τριτοβάθμιας με τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση στην Περιφέρεια Α.Μ.Θ. Το ΤΕΙ Καβάλας σχεδίασε και υλοποίησε το πρώτο φεστιβάλ Βιομηχανικής Πληροφορικής με στόχο την ανάδειξη της σπουδαιότητας του κόσμου της πληροφορίας, μία διοργάνωση με ποικίλες δράσεις που απέφεραν σημαντικά αποτελέσματα. Παρουσιάζεται μέρος των αποτελεσμάτων της έρευνας που διεξήχθη σε σχολεία της Δράμας και Καβάλας και έτυχε της συμμετοχής μαθητών. Οι μαθητές δηλώνουν ότι είναι εξοικειωμένοι με τη χρήση των υπολογιστών και το διαδίκτυο παρόλα αυτά δε νοιώθουν ασφαλείς όταν πλοηγούνται στο διαδίκτυο και δε γνωρίζουν τις νομικές προεκτάσεις που έχει η παράνομη χρήση λογισμικού, μουσικής και βίντεο. Λέξεις κλειδιά: Νέες τεχνολογίες, Συνεργασία Δευτεροβάθμιας με Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Abstract This paper deals with the presentation of students views from the prefectures of Drama and Kavala as far as familiarization and use of new technologies in their daily lives inside and outside school are concerned. It s part of a larger effort in order to encourage cooperation between Secondary and Tertiary Education in Region A.M.TH.. Kavala Institute of Technology has already designed and implemented the first festival of Industrial Informatics to highlight the importance of global information, with various activities which yielded significant results. Finally, the paper presents some of the results of the electronic online questionnaire conducted in schools of Drama and Kavala, in which 1518 students participated. Students declare that they are familiar with computers and internet however they don t feel safe when surfing the Internet and they don t know the legal implications of the illegal use of software, music and video. Keywords: New technologies, Cooperation between Secondary and Tertiary Education.

2 1. Εισαγωγή Ένας από τους βασικούς στόχους που θέτει η κοινωνία του 21ου αιώνα είναι η αλλαγή στην εκπαίδευση, δηλαδή μια αλλαγή στο περιβάλλον μάθησης. Είναι δεδομένο το γεγονός ότι οι μαθητές σήμερα έρχονται σε επαφή στην καθημερινή τους ζωή με ένα εύρος τεχνολογικών επιτευγμάτων πολύ προτού φοιτήσουν στο νηπιαγωγείο. Το Υπουργείο Παιδείας δεν θα έπρεπε να αγνοεί αυτή την πραγματικότητα, καθώς ρόλος του θα έπρεπε να είναι η αξιοποίηση των εμπειριών που έχουν βιώσει τα παιδιά στο περιβάλλον τους και των δεξιοτήτων που έχουν ήδη αποκτήσει. Οι νέες τεχνολογίες έχουν τη δυνατότητα να συνεισφέρουν στην ποιοτική βελτίωση της διαδικασίας της μάθησης, μετατρέποντας το σχολείο σε χώρο ανταλλαγής ιδεών και απόψεων, αναζήτησης της γνώσης και δημιουργικής απασχόλησης. Η ταχύτητα εξέλιξης της επιστήμης, μας οδηγεί στη σκέψη ότι το σύγχρονο σχολείο θα πρέπει να δημιουργεί τις κατάλληλες συνθήκες ώστε η διδασκαλία να συντελείται μέσα από ευχάριστες και δημιουργικές δραστηριότητες που να προκαλούν το ενδιαφέρον και να αναπτύσσουν τα κίνητρα για μάθηση (Τσολάκη, 2009). Η δημιουργία ενός σχολείου σύγχρονου και ελκυστικού για τους μαθητές, θα ήταν επιθυμητή από όλους. Παρ' όλο που στην χώρα μας η χρήση αυτών των νέων τεχνολογιών στα σχολεία δεν είναι εκτεταμένη, στις πιο ανεπτυγμένες χώρες η χρησιμοποίησή τους είναι ευρύτατη και η ανάπτυξη τους ραγδαία. Εκείνο που δεν έχει ίσως βαθύτερα συνειδητοποιηθεί, στην Ελλάδα, είναι η σπουδαιότητα των νέων τεχνολογιών για μια ποιοτική παιδεία που αποτελεί και την προϋπόθεση για κάθε μορφής ανάπτυξη μιας χώρας. Η πραγματικότητα όμως είναι μία: χωρίς τις νέες τεχνολογίες, χωρίς την πληροφορική και τις ποικίλες εφαρμογές της στην «κοινωνία των πληροφοριών» όπου ζούμε, στην κοινωνία ιδίως τού 21ου αιώνα, δεν μπορεί να νοηθεί ανάπτυξη της παιδείας (Μπαμπινιώτης, 2000). 2. Φεστιβάλ Βιομηχανικής Πληροφορικής Το Κέντρο Τεχνολογικής Έρευνας Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης, το ΤΕΙ Καβάλας και η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Καβάλας διοργάνωσαν στο σύγχρονο Εκθεσιακό Κέντρο Καβάλας «Απόστολος Μαρδύρης» το πρώτο φεστιβάλ Βιομηχανικής Πληροφορικής - i2fest ( στη Νέα Καρβάλη, από 6-9 Μαΐου 2010 (ΤΕΙ Καβάλας, 2010). Το φεστιβάλ νέων τεχνολογιών είχε σκοπό να αναδείξει τη δυναμική της βιομηχανίας της πληροφορίας και των σημαντικών επιδράσεων στην κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική ζωή των πολιτών και αυτό έγινε με μεγάλη επιτυχία. Το φεστιβάλ Βιομηχανικής Πληροφορικής παρουσίασε ένα πρωτότυπο πρόγραμμα δράσεων με στόχο να προσφέρει ερεθίσματα στους μαθητές της ευρύτερης περιοχής, να αναδείξει καινοτόμες πρακτικές από τον ελλαδικό χώρο, να προσφέρει τη 275

3 δυνατότητα στους σπουδαστές να παρουσιάσουν τις εργασίες τους και φυσικά να διασκεδάσουν με πολιτιστικές εκδηλώσεις. Οι δράσεις του φεστιβάλ κάλυψαν τρεις βασικούς άξονες: α) Σχολείο - Μαθητές - Γονείς, β) Ακαδημαϊκός χώρος - Επιχειρήσεις και γ) Πολιτισμός - Πολιτική. Στην κατηγορία «Σχολείο Μαθητές Γονείς», οι υπεύθυνοι του φεστιβάλ προσέφεραν εκλαϊκευμένη τεχνολογική γνώση στους μαθητές των σχολικών μονάδων των Νομών Καβάλας και Δράμας, συνεργάστηκαν με τους καθηγητές της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και δημιούργησαν ένα διαδραστικό χώρο μάθησης και διασκέδασης. Στην κατηγορία «Ακαδημαϊκός χώρος Επιχειρήσεις» δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στις συζητήσεις με σημαντικούς ανθρώπους του ακαδημαϊκού και βιομηχανικού χώρου. Με την κατηγορία «Πολιτισμός Πολιτική» ολοκληρώθηκε μια συνδυαστική προσέγγιση. Η πολιτική ζωή του τόπου μας καθορίζει τους κανόνες και θέτει τις βάσεις για την ανάπτυξη των επιχειρήσεων και της καινοτομίας. Αναπτύχθηκαν συζητήσεις για την ανώτατη εκπαίδευση, την επιχειρηματικότητα, το ρόλο της Πολιτείας και τους τρόπους για να οδηγηθούμε σε ένα καινοτόμο μελλοντικό ακαδημαϊκό και επιχειρηματικό τοπίο. Μερικές από τις δραστηριότητες του φεστιβάλ ήταν: 4 μέρες διαδραστικές τεχνολογικές παρουσιάσεις, ομιλίες και παράλληλες εκδηλώσεις, 120 εθελοντές σπουδαστές και πολίτες της Καβάλας και Δράμας συμμετείχαν για την άρτια διοργάνωση, συμμετέχοντες μαθητές στον διαδικτυακό ηλεκτρονικό διαγωνισμό, 10 τυχεροί μαθητές έλαβαν από έναν αναγνώστη ηλεκτρονικών βιβλίων, 40 γονείς συμμετείχαν στο διαδικτυακό αλφαβητάρι, μαθητές επισκέφθηκαν το φεστιβάλ και παρακολούθησαν τις τεχνολογικές ομιλίες, 500 σπουδαστές συμμετείχαν στις 2 ημερίδες τεχνολογίας, καινοτομίας και ανάπτυξης, διαδικτυακοί φίλοι μέσα από το Facebook, 4 μέρες ραδιοφωνικών παραγωγών Web Radio, βίντεο κάλυψης και μετάδοσης των ημερίδων με Web TV, 3 μέρες πολιτιστικών εκδηλώσεων, πάνω από 30 εκθέματα τεχνολογίας στο Tech Show, βραβεύσεις και διαγωνισμοί τεχνολογίας, δωρεάν ασύρματη κάλυψη Wi-Fi στο εκθεσιακό κέντρο (ΤΕΙ Καβάλας, 2010). 3. Η ερευνητική διαδικασία 3.1 Μεθοδολογία Σκοπός της παρούσας έρευνας ήταν η μελέτη της χρήσης και της αξιοποίησης των υπολογιστών και των διαδικτυακών εφαρμογών από τους μαθητές της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Η έρευνα έγινε με τη χρήση online ερωτηματολογίου. Δύο ήταν η βασικοί λόγοι που οδήγησαν στη χρήση του ερωτηματολογίου ως ερευνητικού εργαλείου. Αρχικά, γιατί θα μπορούσε πιο εύκολα να προκαλέσει το ενδιαφέρον των μαθητών και να αυξήσει τη συμμετοχή τους στην ερευνητική διαδικασία (Javeau, 1996) και επειδή το ερωτηματολόγιο προσφέρεται για τη 276

4 συλλογή πληροφοριών σχετικά με απόψεις υποκειμένων, οι οποίες δεν είναι εύκολο να παρατηρηθούν (Davidson, 1970). Το ερωτηματολόγιο ήταν ανώνυμο - προαιρετικό και έγινε χρήση της κλίμακας Likert από 1-5: 1. Καθόλου/ Διαφωνώ απόλυτα, 2. Λίγο/ Διαφωνώ, 3. Αρκετά/ Μάλλον Συμφωνώ, 4. Πολύ /Συμφωνώ, 5. Πάρα πολύ/ Συμφωνώ απόλυτα (Wuensch, 2005). Τεχνικά η ανάπτυξη του έγινε με χρήση του λογισμικού ανοικτού κώδικα Limesurvey (LimeSurvey, 2010). Μετά την κωδικοποίηση των απαντήσεων, η στατιστική τους επεξεργασία έγινε με τη χρήση του προγράμματος στατιστικής ανάλυσης SPSS. Το ερωτηματολόγιο αποτελούνταν από 27 ερωτήσεις, οι οποίες χωριστήκαν σε τρεις θεματικές ενότητες. Η πρώτη ενότητα ήταν Νέες Τεχνολογίες Πληροφορικής, η δεύτερη Δημιουργικότητα, Καινοτομία και Νέες Τεχνολογίες και η τρίτη Ενσωμάτωση της Τεχνολογίας στη Διδασκαλία. Στη παρούσα εργασία παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της πρώτης θεματικής ενότητας, με τίτλο Νέες Τεχνολογίες Πληροφορικής, που είχε ως στόχο την ανάδειξη των προτιμήσεων, των συνηθειών και των γνώσεων των μαθητών στους υπολογιστές και τις διαδικτυακές εφαρμογές. Το ερωτηματολόγιο συντάχθηκε από επιστημονικό προσωπικό του ΤΕΙ Καβάλας, του Πανεπιστημίου Κύπρου σε συνεργασία με καθηγητές της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ν. Δράμας. Η υλοποίηση του έγινε με βάση επίκαιρα θέματα που αφορούν τη χρήση των νέων τεχνολογιών από τους μαθητές και την εξοικείωση τους με αυτά. Η προώθηση του στα σχολεία έγινε από τη Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης του Ν. Καβάλας και καθηγητές της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης του Ν. Δράμας, με επισκέψεις σε σχολεία και με αφίσα που μοιράστηκε σε όλα τα σχολεία και των δύο νομών. Οι πρώτες ερωτήσεις που ζητήθηκαν ήταν αναγνωριστικές για τη σχέση των μαθητών με τους υπολογιστές και την επίγνωση του κινδύνου, που ενέχει η χρήση τους. Ερώτηση 1: Είμαι εξοικειωμένος με τη χρήση του υπολογιστή και των εφαρμογών γραφείου (επεξεργασία κειμένου και παρουσιάσεις); Ερώτηση 2: Είμαι εξοικειωμένος με τη χρήση του διαδικτύου; Ερώτηση 3: Νοιώθω ασφαλής όταν είμαι συνδεδεμένος στο διαδίκτυο; Ερώτηση 4: Πιστεύω ότι η εγκατάσταση και χρήση παράνομου λογισμικού, μουσικής και βίντεο μπορεί να με βλάψει. Στη συνέχεια οι ερωτήσεις αποσκοπούσαν στη διερεύνηση των προτιμήσεων τους σε διασκεδαστικές χρήσεις των νέων τεχνολογιών. Ερώτηση 5: Τον περισσότερο χρόνο, που χρησιμοποιώ υπολογιστή, τον αφιερώνω για να παίζω ηλεκτρονικά παιχνίδια. Ερώτηση 6: Πιστεύω ότι το διαδίκτυο είναι μόνο για διασκέδαση. Ερώτηση 7: Με το κινητό μου είναι πιο εύκολο και πρακτικό να «σερφάρω» στο διαδίκτυο. Ερώτηση 8: Νοιώθω πιο άνετα να ανταλλάσω απόψεις και ιδέες με χρήση εφαρμογών κοινωνικής δικτύωσης (όπως facebook) και εικονικών δωματίων (chat rooms). Ερώτηση 9: Θα ήθελα να μου δοθεί η ευκαιρία να συναντήσω από κοντά τους «διαδικτυακούς» μου φίλους. Ερώτηση 10: Το περιβάλλον στο internet café είναι συναρπαστικό. Μπορείς να παίζεις σε σούπερ υπολογιστή και να μιλάς με ανθρώπους δίπλα σου. 277

5 Οι τελευταίες ερωτήσεις ζητούσαν από τους μαθητές να εκφράζουν την άποψη τους για θέματα που άπτονται των νέων τεχνολογιών. Ερώτηση 11: Πιστεύω ότι το διαδίκτυο είναι κοινωνικό αγαθό και πρέπει να το διαθέτουν όλοι οι πολίτες του κόσμου. Ερώτηση 12: Η τεχνολογία του διαδικτύου είναι υποψήφια για το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης! Πιστεύω ότι το αξίζει. 3.2 Το δείγμα Η έρευνα διεξήχθη στο διάστημα 12 με 30 Απριλίου του 2010, σε σχολεία των νομών Δράμας και Καβάλας και έτυχε της συμμετοχής μαθητών. Όπως απεικονίζεται στο Σχήμα 1, οι 761 μαθητές (ποσοστό 50%) προήλθαν από Ημερήσια Γυμνάσια, οι 632 (ποσοστό 42%) από Ημερήσια Λύκεια και οι υπόλοιποι 125 (ποσοστό 8%) από λοιπά σχολεία (Εσπερινά Σχολεία και Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας). Σχήμα 1: Τα σχολεία από όπου προήλθαν οι μαθητές που συμμετείχαν στην έρευνα 4. Παρουσίαση των ερευνητικών αποτελεσμάτων Σχήμα 2: Αποτύπωση των απαντήσεων στις ερωτήσεις 1 & 2 Στην πρώτη ερώτηση, όπως απεικονίζεται στο Σχήμα 2, οι μαθητές δηλώνουν ότι είναι εξοικειωμένοι με τη χρήση του υπολογιστή και συγκεκριμένα με εφαρμογές 278

6 γραφείου από αρκετά έως πολύ καλά ποσοστό 75% με λίγους (5%) μόνο να δηλώνουν ότι δεν είναι καθόλου εξοικειωμένοι. Η δεύτερη ερώτηση μας δείχνει ότι το διαδίκτυο είναι πρώτο στις προτιμήσεις των μαθητών, αφού σε ποσοστό 64% δηλώνουν ότι είναι εξοικειωμένοι με την πλοήγηση στο διαδίκτυο από πολύ έως πάρα πολύ με ελάχιστους να δηλώνουν ότι δεν είναι καθόλου εξοικειωμένοι. Πίνακας 1 : Αναλυτικά αποτελέσματα της Ερώτησης 2 σε όλους τους τύπους σχολείων Απάντηση Καθόλου Λίγο Αρκετά Πολύ Πάρα πολύ Σύνολο Τύπος σχολείου Γυμνάσιο Λύκειο Λοιπά Σύνολο Αρ.Μαθ % επί Τύπου Σχολ. 1,4% 2,2% 5,6% 2,1% Αρ.Μαθ % επί Τύπου Σχολ. 8,4% 7,1% 36,0% 10,1% Αρ.Μαθ % επί Τύπου Σχολ. 23,1% 22,3% 39,2% 24,1% Αρ.Μαθ % επί Τύπου Σχολ. 31,9% 32,4% 10,4% 30,4% Αρ.Μαθ % επί Τύπου Σχολ. 35,1% 35,9% 8,8% 33,3% Αρ.Μαθ % επί Τύπου Σχολ. 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% Όπως, αποτυπώνεται στον Πίνακα 1, το 41,6% των μαθητών των λοιπών σχολείων (Εσπερινά Σχολεία και Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας) δηλώνουν ότι δεν είναι εξοικειωμένοι με τη χρήση του διαδικτύου, γεγονός που μας κάνει να σκεφτούμε ότι ίσως επειδή οι άνθρωποι αυτοί είναι λίγο μεγαλύτεροι σε ηλικία έχουν μικρότερη επαφή με τη σύγχρονη τεχνολογία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να διστάζουν να χρησιμοποιήσουν το διαδίκτυο και ίσως να χρειάζεται να διδαχθούν για περισσότερες ώρες κάποιο μάθημα που να τους ενημερώνει για τη χρήση του διαδικτύου και για τις δυνατότητες που δίνει η πλοήγηση στο διαδίκτυο όσον αφορά την ανακάλυψη νέων γνώσεων. Παρατηρώντας το Σχήμα 3, βλέπουμε καθαρά ότι οι μαθητές δεν νοιώθουν ασφάλεια όταν είναι συνδεδεμένοι στο διαδίκτυο (Ερώτηση 3). Σε ποσοστό 45% δηλώνουν ότι νοιώθουν από λίγο έως καθόλου ασφαλείς όταν πλοηγούνται στο διαδίκτυο, ακόμα και σε μεγαλύτερες ηλικίες. Αυτό δεν ήταν αναμενόμενο αποτέλεσμα. Γενικά, υπάρχει η άποψη ότι οι μαθητές πλοηγούνται χωρίς κανένα φόβο στο διαδίκτυο και δεν δίνουν σημασία στις οδηγίες συμβουλές που τους δίνουν οι γονείς και οι καθηγητές τους για τους κινδύνους του διαδικτύου. Οι μαθητές όμως μας διέψευσαν. Προφανώς τους απασχολούν και αυτούς οι κίνδυνοι που ενέχει το διαδίκτυο και γι αυτό με την απάντηση τους θέτουν το θέμα της ασφάλειας στο διαδίκτυο. Έτσι η 279

7 πάρα πολύ καλή γνώση υπολογιστών έρχεται σε αντίθεση με το μειωμένο αίσθημα ασφάλειας κατά τη χρήση διαδικτυακών εφαρμογών. Σχήμα 3: Αποτύπωση των απαντήσεων στις ερωτήσει 3 & 4. Οι απαντήσεις στην τέταρτη ερώτηση (Σχήμα 3), μας δίνουν μια ένδειξη της σύγχυσης στην οποία βρίσκονται οι μαθητές για τη μη ορθή και μη νόμιμη χρήση λογισμικού και εφαρμογών αφού είναι περισσότεροι αυτοί που αγνοούν τους σοβαρούς κινδύνους. Το 44% των μαθητών δηλώνουν ότι η χρήση παράνομου λογισμικού μπορεί να τους βλάψει λίγο ή καθόλου. Οι απαντήσεις αυτές, δείχνουν ότι οι μαθητές έχουν άγνοια κινδύνου για τις αρνητικές επιπτώσεις που μπορεί να έχουν η χρήση παράνομου λογισμικού, μουσικής και βίντεο (νομικές προεκτάσεις). Σχήμα 4: Αποτύπωση των απαντήσεων στις ερωτήσεις: 5. Τον περισσότερο χρόνο, που χρησιμοποιώ υπολογιστή, τον αφιερώνω για να παίζω ηλεκτρονικά παιχνίδια, 6. Πιστεύω ότι το διαδίκτυο είναι μόνο για διασκέδαση & 7. Με το κινητό μου είναι πιο εύκολο και πρακτικό να «σερφάρω» στο διαδίκτυο Η πέμπτη ερώτηση, Σχήμα 4, είχε σκοπό να διερευνήσει αν οι μαθητές χρησιμοποιούν τους υπολογιστές μόνο για να παίζουν ηλεκτρονικά παιχνίδια. Οι μαθητές όμως για μια ακόμη φορά διέψευσαν τα προγνωστικά, δηλώνοντας 280

8 κατηγορηματικά (ποσοστό 58%) ότι δεν αφιερώνουν στα ηλεκτρονικά παιχνίδια τον περισσότερο από τον χρόνο χρήσης του υπολογιστή. Στην έκτη ερώτηση (Σχήμα 4), τα αποτελέσματα ήταν πιο εντυπωσιακά. Το 80% των μαθητών δήλωσε ότι το διαδίκτυο δεν είναι μόνο για διασκέδαση. Η έβδομη ερώτηση, στο ίδιο Σχήμα, ίσως τέθηκε λίγο νωρίτερα από ότι έπρεπε. Αν γινόταν αυτή η ερώτηση σήμερα πιστεύουμε ότι τα αποτελέσματα θα ήταν διαφορετικά, επειδή ένα χρόνο πριν δεν ήταν πολλοί οι μαθητές που διέθεταν κινητά που συνδέονται στο διαδίκτυο. Σχήμα 5: Αποτύπωση των απαντήσεων στις ερωτήσεις: 8. Νοιώθω πιο άνετα να ανταλλάσω απόψεις και ιδέες με χρήση εφαρμογών κοινωνικής δικτύωσης (όπως facebook) και εικονικών δωματίων (chat rooms), 9. Θα ήθελα να μου δοθεί η ευκαιρία να συναντήσω από κοντά τους «διαδικτυακούς» μου φίλους & 10. Το περιβάλλον στο internet café είναι συναρπαστικό. Μπορείς να παίζεις σε σούπερ υπολογιστή και να μιλάς με ανθρώπους δίπλα σου Ως απάντηση στην ερώτηση 8, Σχήμα 5, οι μαθητές δηλώνουν με ένα αρκετά υψηλό ποσοστό 32,6% ότι νοιώθουν πιο άνετα να ανταλλάσουν απόψεις και ιδέες με χρήση εφαρμογών κοινωνικής δικτύωσης και εικονικών δωματίων. Το γεγονός αυτό ίσως θα πρέπει να κινητοποιήσει τους υπευθύνους ώστε να γίνει μία μεγάλη εκστρατεία ενημέρωσης των μαθητών πάνω στους κινδύνους που ενέχουν αυτοί οι τρόποι επικοινωνίας. Να μάθουν ότι οι «διαδικτυακοί» τους φίλοι, δεν είναι πάντα αληθινοί φίλοι γι αυτό δεν πρέπει να τους εμπιστεύονται εύκολα, γιατί μπορεί να τους οδηγήσουν σε προβληματικές καταστάσεις. Στην ερώτηση 9, ευτυχώς βλέπουμε τους μαθητές αρκετά διστακτικούς στο ενδεχόμενο να συναντήσουν από κοντά τους «διαδικτυακούς» τους φίλους, αφού με ποσοστό 44% διαφωνούν με αυτή την κίνηση. Στην ερώτηση 10 (Σχήμα 5), οι μαθητές (46%) δηλώνουν ουσιαστικά ότι δεν θεωρούν το περιβάλλον συναρπαστικό στα internet café. Παρατηρώντας τις απαντήσεις των μαθητών στην ερώτηση 11 (Σχήμα 6), βλέπουμε ότι 51% περίπου των μαθητών συμφωνούν με την άποψη ότι το διαδίκτυο είναι κοινωνικό αγαθό και πρέπει να το διαθέτουν όλοι οι πολίτες του κόσμου. Αυτό 281

9 δείχνει την ωριμότητα των μαθητών, οι οποίοι βλέποντας πόσο σημαντικό εργαλείο είναι στα χέρια τους το διαδίκτυο, πιστεύουν ότι όλοι πρέπει να έχουν τη δυνατότητα πρόσβασης σ αυτό. Στην τελευταία ερώτηση οι μαθητές θεωρούν, χωρίς να την απορρίπτουν, ότι δεν είναι ξεκάθαρο αν το διαδίκτυο αξίζει την τιμή ενός βραβείου Νόμπελ Ειρήνης, αφού μόνο σε ποσοστό 30% συμφωνούν με αυτή την άποψη ενώ σε ποσοστό 34% δηλώνουν μάλλον. Σχήμα 6: Αποτύπωση των απαντήσεων στις ερωτήσεις 11 & Συμπεράσματα Παρατηρώντας τα αποτελέσματα της έρευνας, που διεξήχθη σε σχολεία της Δράμας και της Καβάλας και έτυχε της συμμετοχής μαθητών, βλέπουμε ότι οι μαθητές των σχολείων μας δηλώνουν ότι είναι εξοικειωμένοι με τη χρήση των υπολογιστών, των εφαρμογών γραφείου και το διαδίκτυο. Εξαίρεση αποτελούν οι μαθητές των Εσπερινών σχολείων και των Σχολείων Δεύτερης Ευκαιρίας, οι οποίοι δηλώνουν ότι δεν έχουν εξοικειωθεί με τη χρήση του διαδικτύου. Το γεγονός αυτό πρέπει να μας προβληματίσει και να ωθήσει τους αρμόδιους στη λήψη εκπαιδευτικών μέτρων για την ενίσχυση της διδασκαλίας της πληροφορικής σε αυτά τα σχολεία, έτσι ώστε όλοι ανεξαιρέτως οι μαθητές των σχολείων μας να είναι εξοικειωμένοι με τη σύγχρονη τεχνολογία της πληροφορικής. Ένα μη αναμενόμενο αποτέλεσμα της έρευνας ήταν η «δήλωση» των μαθητών ότι δε νοιώθουν ασφαλείς όταν πλοηγούνται στο διαδίκτυο. Επίσης, η απάντηση του 32,6% των μαθητών ότι νοιώθουν πιο άνετα να ανταλλάσουν απόψεις και ιδέες με άτομα που γνωρίζουν από το διαδίκτυο, πρέπει να μας προβληματίσει όλους. Πρέπει να φροντίσουμε οι μαθητές να ενημερώνονται καλύτερα για τους παράγοντες που επηρεάζουν την ασφαλή πλοήγηση τους στο διαδίκτυο. Επίσης, σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, οι μαθητές δε γνωρίζουν τις νομικές προεκτάσεις που έχει η παράνομη χρήση λογισμικού, μουσικής και βίντεο. Είναι ακόμη ένα θέμα το οποίο περνάει πολύ επιφανειακά στους μαθητές και είναι ζήτημα για το οποίο πρέπει 282

10 να ενημερωθούν. Η σωστή ενημέρωση τους στο συγκεκριμένο θέμα μπορεί να τους οδηγήσει στη χρήση όχι εμπορικού αλλά Ελεύθερου Λογισμικού / Λογισμικού Ανοιχτού Κώδικα (ΕΛ/ΛΑΚ) (Γώγουλος, 2010). Οι μαθητές μας έδειξαν ότι δεν βλέπουν το διαδίκτυο μόνο σαν μέσω διασκέδασης, αλλά και σαν βασικό εργαλείο αναζήτησης και εύρεσης της γνώσης. Εκδήλωσαν την ωριμότητα τους δηλώνοντας ότι δεν θα ήθελαν να συναντήσουν από κοντά τους «διαδικτυακούς» τους φίλους. Παρατηρώντας την αποτύπωση των αποτελεσμάτων της έρευνας, καταλαβαίνουμε ότι οι μαθητές έχουν κάποιες ελλείψεις στις γνώσεις τους όσον αφορά την ασφάλεια στο διαδίκτυο και τις συνέπειες από την παράνομη χρήση λογισμικού, μουσικής και βίντεο. Έχουν όμως όλα τα πλεονεκτήματα για να μπορέσουν να χρησιμοποιήσουν την τεχνολογία για τον εμπλουτισμό των γνώσεων τους και για την υποστήριξη των μαθημάτων τους. Ευελπιστούμε, το Υπουργείο να δει με προσοχή τα αποτελέσματα της έρευνας και να ενισχύσει τη διδασκαλία της πληροφορικής στα σχολεία για να μπορέσουμε πραγματικά να εντάξουμε τις νέες τεχνολογίες στην εκπαιδευτική πράξη και να κατακτήσουμε το «Ψηφιακό Σχολείο». Αλήθεια, αν μας δινόταν η δυνατότητα σήμερα, να επαναφέρουμε στη ζωή από τον 19ο αιώνα, έναν πιλότο, έναν χειρουργό και έναν καθηγητή, πώς θα αντιδρούσαν αν τους βάζαμε αντιστοίχως σε μια καμπίνα χειρισμού αεροσκάφους, σε ένα χειρουργείο και σε μια αίθουσα διδασκαλίας; Ποιος θα ήταν πιο κοντά στο σύνηθες γι αυτόν περιβάλλον; Μήπως ο καθηγητής; (Πλάταρος, 2010) Ευχαριστίες Ευχαριστήσουμε θερμά για την άψογη συνεργασία την Καθηγήτρια Μαίρη Κουτσελίνη, του Τμήματος Επιστημών της Αγωγής, του Πανεπιστημίου Κύπρου. Επίσης, ευχαριστούμε για την άμεση ανταπόκριση του τον κ. Δ. Ευαγγελίδη, πρώην Διευθυντή της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ν. Καβάλας και για την πολύτιμη βοήθεια του στην επικοινωνία μας με τα σχολεία του Ν. Καβάλας. Τέλος, ευχαριστούμε την Περιφερειακή Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης για τη διαμεσολάβηση και την άμεση έγκριση από τη Διεύθυνση Σπουδών του Υπ. Παιδείας Δ.Β.Μ.Θ. της διενέργειας του Διαδικτυακού Μαθητικού Διαγωνισμού με θέμα τη δημιουργικότητα και την τεχνολογία, στις σχολικές μονάδες Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Καβάλας και Δράμας. Βιβιογραφία Davidson, J., (1970). Outdoor Recreation Surveys: The Design and the Use of Questionnaires for Site Surveys. London: Countryside Commission. Javeau, C. (1996). Η έρευνα με Ερωτηματολόγιο. Αθήνα: Τυπωθήτω Γ. Δαρδανός. 283

11 LimeSurvey, (2010). Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα για διαδικτυακές έρευνες. Ανακτήθηκε στις 11 Ιανουαρίου 2011 από Wuensch, Karl L. (4/10/ 2005). "What is a Likert Scale? and How Do You Pronounce 'Likert?'". East Carolina University. Ανακτήθηκε στις 11 Ιανουαρίου 2011 από Γώγουλος, Γ., Φραγκονικολάκης, Μ., Κουτσουρελάκης, Χ., & Μαρινάκης, Μ. (2010). Η χρήση του Ελεύθερου Λογισμικού / Λογισμικού Ανοιχτού Κώδικα (ΕΛ/ΛΑΚ) στη Δημόσια Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση: Αξιολογώντας τις στάσεις και τις απόψεις των Εκπαιδευτικών Πληροφορικής. Ανακτήθηκε στις 17 Ιανουαρίου 2011 από Μπαμπινιώτης, Γ. (2000). Νέες τεχνολογίες και ποιοτική Παιδεία. Ανακτήθηκε στις 10 Ιανουαρίου 2011 από Πλάταρος, Γ. (2010). Νέες τεχνολογίες στην εκπαίδευση και παιδαγωγικές θεωρίες. Ανακτήθηκε στις 20 Ιανουαρίου 2011 από 10/blog-post.html. ΤΕΙ Καβάλας, (2010). 1o Φεστιβάλ Βιομηχανικής Πληροφορικής. Ανακτήθηκε στις 11 Ιανουαρίου 2011 από Τσολάκη, Μ. (2009). Η προαγωγή της δημιουργικότητας και της καινοτομίας. Ανακτήθηκε στις 11 Ιανουαρίου 2011 από Themata/Glossa/dimiourgikotita/I_proagwgi_ tis_dimiourgikotitas_stin_a_taxi.pdf 284