Το Ιερό της ωδώνης. Η θέση

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Το Ιερό της ωδώνης. Η θέση"

Transcript

1 Το Ιερό της ωδώνης Η θέση Το Ιερό της ωδώνης είναι ο σηµαντικότερος αρχαιολογικός χώρος της βορειοδυτικής Ελλάδας. Η θέση του, στην πλαγιά χαµηλού λόφου, ανάµεσα από τον επιβλητικό όγκο του όρους Τόµαρος, δυτικά, και της ταπεινής οροσειράς της Μανωλιάσας, ανατολικά (εικ. 1), εντυπωσιάζει αµέσως τον επισκέπτη. Την εντύπωση επιτείνει η ιδιαίτερου φυσικού κάλλους κοιλάδα της ωδώνης που εκτείνεται νότια (εικ. 2), η οποία απαντά στην έξοδο της φυσικής διάβασης του ποταµού Λούρου, από όπου ήταν και η κύρια οδός επικοινωνίας κατά την αρχαιότητα. Σήµερα η πρόσβαση γίνεται από βόρεια, µέσω του λεκανοπεδίου των Ιωαννίνων, από τα οποία η ωδώνη απέχει 22 χλµ. Ελάχιστα χιλιόµετρα από το Ιερό απέχουν τα σύγχρονα χωριά ραµεσοί, ωδώνη, Μαντείο και Μελιγγοί, τα οποία είναι χτισµένα στους ανατολικούς πρόποδες του Τοµάρου. Η µεγάλη φήµη του Ιερού στην αρχαιότητα, την οποία µαρτυρεί η αρχαία ελληνική παράδοση, προσήλκυσε το ενδιαφέρον πολλών ξένων και ελλήνων περιηγητών, µελετητών και λογίων του 18 ου αι. π.χ., οι οποίοι αναζήτησαν επίµονα το περίφηµο µαντείο στα ερείπια των αρχαίων ακροπόλεων της Ηπείρου. Οι Hughes, Holland, Pouqueville, Αραβαντινός και Λαµπρίδης επιχείρησαν να ταυτίσουν τη θέση του αρχαίου ιερού, χωρίς όµως επιτυχία, ενώ ο Leake αµφιταλαντεύτηκε µεταξύ των ερειπίων της ωδώνης και της Καστρίτσας. Το 1832, πρώτος ο Lincoln, και έπειτα ο Wordsworth, εντόπισαν τη σωστή θέση της ωδώνης. εικ. 1 Η ανασκαφική έρευνα Τη θέση του Ιερού της ωδώνης βεβαίωσε πρώτος µε ανασκαφές ο Κ. Καραπάνος το Οι ανασκαφές του Κ. Καραπάνου επικεντρώθηκαν στο χώρο των λατρευτικών κτισµάτων, στο ανατολικό τµήµα του Ιερού, καθώς και στον υπαίθριο χώρο, εν είδει τεµένους, νότια από αυτά. Οι έρευνες αυτές, αν και πλούσιες σε ευρήµατα, υπήρξαν φτωχικές σε συµπεράσµατα, όπως άλλωστε και οι περισσότερες παλιές ανασκαφές που παρέβλεψαν τη στρωµατογραφία. Όπως διαπιστώθηκε µε τις νεότερες έρευνες, οι ανασκαφές του Καραπάνου, εκτεταµένες στο χώρο, αποκάλυψαν µόνον επιφανειακά την τοιχοποιία των µνηµείων και, ως εκ τούτου, δεν εξήντλησαν την ανασκαφή ως το φυσικό έδαφος. Είναι όµως σηµαντικό ότι τα αποκαλυφθέντα ερείπια, σε συνδυασµό µε τα εν µέρει ορατά τότε αρχιτεκτονικά λείψανα, αποτέλεσαν τη βάση για την πρώτη τοπογραφική αποτύπωση του Ιερού. Μετά την απελευθέρωση της Ηπείρου, το 1913, τις ανασκαφές ανέλαβε η εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία µε τους καθηγητές Γ. Σωτηριάδη (1920) και. Ευαγγελίδη ( ). Μετά µακρόχρονη διακοπή, εικ. 2 εξαιτίας του Β Παγκοσµίου πολέµου, ο τελευταίος επανέρχεται στην έρευνα του Ιερού το 1952 και από το 1955 συνεργάζεται µε τον τότε Επιµελητή Αρχαιοτήτων Σ. άκαρη. Οι έρευνες του Γ. Σωτηριάδη και οι πρώτες έρευνες του. Ευαγγελίδη απέβλεψαν κυρίως στην αποκάλυψη των οικοδοµηµάτων που είχαν ανασκαφεί από τον Καραπάνο, είχαν όµως καλυφθεί εν τω µεταξύ από τις προσχώσεις του Τοµάρου. Ο. Ευαγγελίδης ενδιαφέρθηκε και για την ανασκαφή των βαθύτερων στρωµάτων, τα οποία δεν είχαν διαταραχθεί από τις έρευνες του Καραπάνου, µε αποτέλεσµα να έχουµε για πρώτη φορά σηµαντικές πληροφορίες για τη στρωµατογραφία και την προϊστορία του Ιερού.

2 Οι έρευνες του. Ευαγγελίδη µε τον Σ. άκαρη, από το 1955 έως το 1959, ολοκλήρωσαν την ανασκαφή κυρίως στο ναό του ιός, γνωστό ως Μαντείο, και στα ναόσχηµα οικοδοµήµατα που τον περιβάλλουν. Με τις έρευνες των Ευαγγελίδη- άκαρη διαπιστώθηκε καταρχήν ότι ο ναός του ιός µε την προφητική βαλανιδιά (Ε1) δεν βρισκόταν στην παλαιοχριστιανική βασιλική (Β), όπως είχε υποθέσει ο πρώτος ανασκαφέας της ωδώνης Κ. Καραπάνος, αλλά στα δυτικά της, στο µέσον των ναών της Θέµιδας, της Αφροδίτης και του Ηρακλή. Ο Σ. άκαρης, που διαδέχθηκε τον. Ευαγγελίδη στην έρευνα του ιερού της ωδώνης, συνέχισε την ανασκαφή της Αρχαιολογικής Εταιρείας έως το Με τις έρευνες του άκαρη οι ανασκαφές επεκτάθηκαν στο χώρο των δηµόσιων οικοδοµηµάτων που εξυπηρετούσαν τις πολιτιστικές εκδηλώσεις και τις πολιτικές δραστηριότητες και των Ηπειρωτικών φύλων: το θέατρο, το στάδιο, το βουλευτήριο και το πρυτανείο. Με την αποκάλυψη των κτιρίων αυτών, και την ορθή ταύτιση των δυο τελευταίων, το Ιερό της ωδώνης αναδείχθηκε, εκτός από πανελλήνιο θρησκευτικό ιερό, και ως το πολιτικό και πολιτιστικό κέντρο των Ηπειρωτικών φύλων. Εξάλλου, µε την αναστήλωση του θεάτρου από το Σ. άκαρη, το 1960, η ωδώνη ευτύχησε να καταστεί και πάλι κέντρο πολιτισµού. εικ. 3 Από το 1996 οι υπογράφουσες, Χρ. Σούλη, Α. Βλαχοπούλου και Κ. Γραβάνη, συνεχίζουµε την ανασκαφή της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας στη ωδώνη ολοκληρώνοντας την έρευνα του καθηγητή άκαρη στο Πρυτανείο. Παράλληλα, επεκτείνουµε σταδιακά την ανασκαφή στο χώρο ανατολικά και νότια του οικοδοµήµατος µε στόχο την ανασύσταση της εικόνας της κύριας πρόσβασης στο Ιερό από την κοιλάδα της ωδώνης, µέσω µνηµειακών στοών και αναθηµάτων, τα οποία σταδιακά αποκαλύπτουµε. Η συνέχιση της ανασκαφικής έρευνας αναµένεται να συµβάλλει, εκτός των άλλων, στην περαιτέρω διερεύνηση των σχέσεων των οικοδοµηµάτων του Ιερού µεταξύ τους και της θέσης τους στον αρχιτεκτονικό του σχεδιασµό, ο οποίος σήµερα δεν αναδεικνύεται µε την είσοδο των επισκεπτών στον αρχαιολογικό χώρο από δυτικά, µέσω του σταδίου. 2

3 Η αρχιτεκτονική σύνθεση Το Ιερό της ωδώνης γνώρισε µακρά προοικοδοµική περίοδο, κατά την οποία δεν υπήρχαν µνηµειακά οικοδοµήµατα στο χώρο και η λατρεία τελούνταν στο ύπαιθρο. Το υπαίθριο Ιερό αναπτύχθηκε σταδιακά γύρω από την προφητική βαλανιδιά και κατά τους ιστορικούς χρόνους απέκτησε αρχιτεκτονική µορφή. Με εξαίρεση την παλαιοχριστιανική βασιλική στο ανατολικό τµήµα του Ιερού, τα υπόλοιπα οικοδοµήµατα που ήρθαν στο φως µε τις ανασκαφές χρονολογούνται κυρίως στον 4ο και 3ο αι. π.χ. και κατασκευάστηκαν στα πλαίσια µεγάλων και εµπνευσµένων οικοδοµικών προγραµµάτων της Συµµαχίας των Ηπειρωτών, του βασιλιά Πύρρου, και του Κοινού των Ηπειρωτών. Τα χρόνια αυτά η ωδώνη, εκτός από θρησκευτικό Ιερό µε πανελλήνια ακτινοβολία, ήταν και το θρησκευτικό, το πολιτικό και το πολιτιστικό κέντρο των Ηπειρωτικών φύλων. Το αρχαίο Ιερό είναι διατεταγµένο σε τρία επίπεδα (εικ. 3). Στο χαµηλότερο επίπεδο, ανατολικά, απαντούν τα λατρευτικά οικοδοµήµατα. Στους πρόποδες του λόφου, δυτικά, είναι κτισµένα τα δηµόσια οικοδοµήµατα για τις πολιτιστικές εκδηλώσεις και τις πολιτικές δραστηριότητες. Βόρεια, στην κορυφή του λόφου, δεσπόζει η ακρόπολη, που χρησίµευε ως καταφύγιο του ιερατείου και των περιοίκων. Το λατρευτικό, αρχικό πυρήνα του Ιερού περιέβαλε µνηµειακός περίβολος, ο οποίος σταδιακά επεκτάθηκε προς τα δυτικά για να συµπεριλάβει τα νεότερα δηµόσια οικοδοµήµατα. Στο νότιο άκρο του περιβόλου ήταν η κύρια είσοδος, η πρόσβαση στην οποία γινόταν µέσω µνηµειακών στωικών οικοδοµηµάτων που έρχονται στο φως µε την έρευνα των τελευταίων χρόνων. Στο Ιερό εισέρχεται κανείς σήµερα από τα δυτικά, αφού διασχίσει κατά µήκος την κονίστρα του αρχαίου σταδίου ( ΣΤ ), ενός από τα ελάχιστα αρχαία στάδια µε λίθινα καθίσµατα που είναι γνωστά. Βόρεια ατενίζει ο επισκέπτης το θέατρο (εικ. 4), το εντυπωσιακότερο οικοδόµηµα του Ιερού και συγχρόνως ένα από τα µεγαλύτερα θέατρα της αρχαιότητας, µε τρία διαζώµατα και χωρητικότητα περίπου θεατών. Και τα δυο παραπάνω οικοδοµήµατα είναι συνδεδεµένα µε τα Νάια, τους δραµατικούς και αθλητικούς αγώνες που τελούνταν στη ωδώνη κάθε τέσσερα χρόνια προς τιµήν του Νάιου ία, οι οποίοι από το 2ο αι. π. Χ. γίνονται και πανελλήνιοι. Πιθανότατα για τους ιππικούς αγώνες, που παραδίδεται ότι επίσης λάµβαναν χώρα εδώ, υπήρχε και ιππόδροµος, ο οποίος δεν εντοπίστηκε ακόµη από την αρχαιολογική σκαπάνη. Μετά το θέατρο, προς τα ανατολικά, δεσπόζει το µνηµειακό βουλευτήριο (Ε2), στο οποίο συνεδρίαζαν οι εκπρόσωποι των εικ. 4 Ηπειρωτικών φύλων στη Συµµαχία και αργότερα στο Κοινό των Ηπειρωτών. Στο εσωτερικό του σώζεται ο βωµός του Νάιου ία, της ιώνης και του ία Βουλέα, όπου τελούνταν οι θυσίες και η ορκωµοσία των βουλευτών. Απέναντι από το βουλευτήριο, προς νότο, το συγκρότηµα κτιρίων που ανασκάπτεται είναι το πρυτανείο. Αποτελείται από την αίθουσα µε την εστία και την περίστυλη αυλή, στο κέντρο (Ο), και εκατέρωθεν τους δηµόσιους ξενώνες (Ο1-Ο2), όπου διέµεναν οι επώνυµοι άρχοντες και οι επίσηµοι προσκεκληµένοι. Στο ίδιο συγκρότηµα υπάρχουν ενδείξεις ότι λειτουργούσε επίσης το αρχείο και το νοµισµατοκοπείο. Το οικοδόµηµα Μ, που αποκόπτεται από τον ανατολικό πύργο του θεάτρου, συνδέεται επίσης µε το πρυτανείο και πιθανότατα χρησίµευσε κατά την πρώτη φάση του ως δηµόσιο ενδιαίτηµα. Στην ανατολική πλευρά της στοάς του βουλευτηρίου και κατά µήκος της ανατολικής στοάς του πρυτανείου απαντούν βάθρα χάλκινων ανδριάντων, τα οποία διασώζουν ψηφίσµατα ιδιαίτερα σηµαντικά για την ιστορία της αρχαίας Ηπείρου. Οι σειρές των βάθρων συνεχίζονται µπροστά από τη µεγάλη δυτική στοά του Ιερού, η οποία συνέχεται προς νότον µε τη στωική πρόσοψη του πρυτανείου και πλαισιώνει από δυτικά την κύρια είσοδο στο Ιερό από την κοιλάδα της ωδώνης. ιακόπτονται µόνον από την ιερά οδό, η οποία διέρχεται ανάµεσα από το βουλευτήριο και το πρυτανείο και οδηγεί στο ανατολικό τµήµα του ιερού, όπου τα λατρευτικά οικοδοµήµατα. 3

4 Στο κέντρο των λατρευτικών οικοδοµηµάτων δεσπόζει ο ναός του ία (Ε1) ή µαντείο, ένα τετράγωνο κτίριο µε τη σπάνια µορφή µνηµειακού ιδιωτικού σπιτιού, εξαιτίας της οποίας ονοµάστηκε και ιερά οικία. Στη θέση της αρχαίας, µαντικής φηγού, στον ανατολικό υπαίθριο χώρο της ιεράς οικίας, έχει φυτευθεί µια νέα βαλανιδιά. Κατά την προοικοδοµική περίοδο του Ιερού, ο ίας κατοικούσε, «έναιε», στις ρίζες της ιερής βαλανιδιάς, «εν πυθµένι φηγού», γι αυτό και ονοµάστηκε νάιος και φηγωνάιος. Εκατέρωθεν του ναού του ία απαντούν τα θεµέλια µικρότερων ναών και άλλων οικοδοµηµάτων. Αριστερά είναι ιδρυµένοι οι ναοί της Αφροδίτης (Λ) και της Θέµιδας (Ζ) και ανάµεσά τους ένα κτίσµα ρωµαϊκών χρόνων (Η2). εξιά ο αρχαιότερος (Γ) και ο νεότερος (Θ) ναός της ιώνης και ο ναός του Ηρακλή (Α), που βρίσκεται εν µέρει κάτω από τα ερείπια µεγάλης παλαιοχριστιανικής βασιλικής (Β), η οποία κτίστηκε τον 6 ο αι. µ. Χ., όταν το αρχαίο Ιερό έπαψε να λειτουργεί. Η όλη διάταξη των παραπάνω προχριστιανικών µνηµείων επαναλαµβάνει την αµφιθεατρική µορφή του θεάτρου. Έτσι, ο προσκυνητής που έφτανε από τα νότια, από το βάθος της κοιλάδας, αντίκριζε δυτικά τον όγκο του θεάτρου και ανατολικά το ναό του ιός µε την αιωνόβια βαλανιδιά, στο κέντρο ενός αµφιθεατρικά διατεταγµένου συνόλου κτιρίων, πάνω σε ένα υπερυψωµένο και ευρύχωρο άνδηρο. Η εντυπωσιακή αυτή αρχιτεκτονική σύνθεση, συµπληρωµένη στο µέσον µε το µνηµειακό βουλευτήριο και το συγκρότηµα του πρυτανείου, πλαισιωµένη µε στοές και εξωραϊσµένη µε αγάλµατα, υπό την σκέπη της ακρόπολης, ήταν ιδιαίτερα επιβλητική και υποβλητική για τον αρχαίο προσκυνητή. Το ίδιο έντονα υποβάλλουν το σύγχρονο επισκέπτη τα αρχαία µνηµεία που αποκαλύφθηκαν µε τις ανασκαφές, ενταγµένα µε σοφία µέσα στο απαράµιλλης οµορφιάς δωδωναίο τοπίο. Η οικοδοµική εξέλιξη του Ιερού µπορεί να διαγραφεί εν συντοµία ως εξής: Στο α µισό του 4 ου αι. π.χ. υπήρχαν λίγα, ταπεινά οικοδοµήµατα, όπως ο µικρός ναός του ία (Ε1) και η λεγόµενη κατοικία των ιερέων (Μ). Το Ιερό απέκτησε µνηµειακότητα από το β µισό του 4 ου αι. π.χ. µε την κατασκευή του εξωτερικού περιβόλου του, της ακρόπολης, του ναού της Θέµιδας (Ζ), του αρχαιότερου ναού της ιώνης (Γ), και πιθανόν της Αφροδίτης (Λ), και στη συνέχεια, στα τέλη του 4 ου µε αρχές του 3 ου αι. π.χ., µε την ίδρυση του ναού του Ηρακλή (Α), την ανακατασκευή της ιεράς οικίας του ία (Ε1), καθώς και την κατασκευή του βουλευτηρίου (Ε2), του πρυτανείου (Ο-Ο1-Ο2), και του θεάτρου και, στα τέλη του 3 ου αι. π.χ., µε την κατασκευή του σταδίου (ΣΤ). Η ανοικοδόµηση του Ιερού µετά την καταστροφή από τους Αιτωλούς το 219 π.χ. έδωσε µνηµειακότητα και αµφιθεατρική διάταξη στο σύνολο των λατρευτικών οικοδοµηµάτων. Την περίοδο αυτή χρονολογείται και η ίδρυση του νεότερου ναού της ιώνης (Θ). Ο ναός του ία µε την «υψίκοµο δρύ» αποτελούσαν το κέντρο της σύνθεσης. Το βαθµιδωτό ανάληµµα (Κ), επάνω στο οποίο ήταν χτισµένοι οι ναοί, και οι στοές κατά µήκος των εσωτερικών πλευρών του περιβόλου πρόβαλλαν ακόµη περισσότερο τους λατρευτικούς χώρους. Στα δυτικά των ναών το πρυτανείο και το βουλευτήριο µε στοές στις προσόψεις τους, κτίρια πολιτικού χαρακτήρα, όριζαν την ιερά οδό και την είσοδο από τη δυτική πύλη. υτικότερα το θέατρο µε τα µνηµειακά αναλήµµατα και τους πύργους µε άνοιγµα επίσης στα νοτιοανατολικά, και µε τη σκηνή µε τη στοά στην πρόσοψή της ολοκλήρωναν το σύνολο. Πίσω και πιο ψηλά από τους ναούς το τείχος της ακρόπολης δηµιουργούσε το «βάθος» στο οποίο προβάλλονταν τα λατρευτικά οικοδοµήµατα. Οι επισκευές των οικοδοµηµάτων µετά την καταστροφή από τους Ρωµαίους το 167 π.χ. και η προσθήκη νέων κατασκευών (Η2) δεν αλλοίωσαν σε γενικές γραµµές την ανωτέρω αρχιτεκτονική σύνθεση. Τα µνηµεία Ο ναός του ία (ιερά οικία) Από την έρευνα των Ευαγγελίδη και άκαρη διαπιστώθηκε ότι ο ναός του ία ή ιερά οικία (Ε1), παρουσιάζει όχι λιγότερες από τέσσερις οικοδοµικές φάσεις και µία ή δύο τουλάχιστον προοικοδοµικές (εικ. 5). 4

5 εικ. 5 Η προοικοδοµική περίοδος του Ιερού της ωδώνης είναι µακρά και διαρκεί ως τις αρχές του 4 ου αι. π.χ. Ως τότε, ο ναός του ία είχε τη µορφή υπαίθριου Ιερού και η γραπτή παράδοση τον αναφέρει ως «τοίχους µη έχοντα». Η λατρεία γινόταν στο ύπαιθρο και ο θεός κατοικούσε (έναιε) «εν πυθµένι φηγού». Γύρω από τη βαλανιδιά υπήρχε ένας κύκλος από χάλκινους λέβητες επάνω σε τρίποδες. Οι λέβητες εφάπτονταν µεταξύ τους και όταν κάποιος χτυπούσε έναν, παραγόταν ένας συνεχής ήχος. Από τον τρόπο που ηχούσαν οι λέβητες χρησµοδοτούσαν οι µάντεις του Ιερού. Άλλοι τρόποι χρησµοδότησης ήταν το θρόισµα των φύλλων της ιερής βαλανιδιάς, το πέταγµα των πουλιών που φώλιαζαν σ αυτήν, ενώ στην παράδοση γίνεται λόγος και για µαντικά «σύµβολα» και «σηµεία» των οποίων αγνοούµε τη σηµασία. Είναι επίσης πιθανόν να δίνονταν χρησµοί µε κλήρωση από κάλπη. Από τον 6 ο και 5 ο αι. π.χ. οι ερωτήσεις υποβάλλονταν γραπτές σε µολύβδινα ελάσµατα. Ο συνεχής ήχος των λεβήτων έµεινε παροιµιώδης και η φράση «δωδωναίον χαλκείον» λεγόταν «επί των ακαταπαύστως και πολλά λαλούντων». Οι λέβητες, σκεύη οικιακά για τη φωτιά, είχαν αποτροπαϊκή, καθαρτική ιδιότητα, και µε τον ήχο που παρήγαγαν έδιωχναν το µίασµα. Από τους λέβητες της ωδώνης έχουν διασωθεί ορισµένα τµήµατα που χρονολογούνται από το α µισό του 8 ου έως τον 7 ο αι. π.χ. Από τις οικοδοµικές φάσεις του ναού του ία έχουν διακριθεί µε ασφάλεια οι τέσσερις: Α. Η πρώτη οικοδοµική φάση του ναού του ία συνδέεται µε την κατάληψη του Ιερού της ωδώνης από τους Μολοσσούς, στις αρχές του 4 ου αι. π.χ. Τότε κατασκευάστηκε ένας απλός ναός, µε πρόναο και σηκό, διαστάσεων 4 Χ 6,50 µ. Ο ναός προοριζόταν για τα αναθήµατα καθώς ο ίας λατρευόταν στην ύπαιθρο. Από το ναό αυτό έχουν σωθεί λίγα τµήµατα κεραµίδων και σίµης. Β. Στο β µισό του 4 ου αι. π.χ., πιθανότατα στα χρόνια της επιστροφής της Ολυµπιάδας στη Μολοσσία, κατασκευάστηκε ένας ισοδοµικός περίβολος 13 Χ 11,80 µ. µε είσοδο στη νοτιοανατολική πλευρά, ο οποίος περιέκλεισε τη φηγό και ενώθηκε µε την πρόσοψη του µικρού ναού που εξακολούθησε να υφίσταται µε κάποιες επισκευές (κυρίως στη στέγη). Ο περίβολος αυτός κατάργησε τον περίβολο µε τους λέβητες, στη θέση του οποίου τοποθετήθηκε ένα ανάθηµα των Κερκυραίων που αποτελούνταν από δύο κιονίσκους. Στον ένα κιονίσκο υπήρχε το αγαλµατίδιο ενός παιδιού που κρατούσε µάστιγα από χάλκινους αστραγάλους και στον άλλον ένας χάλκινος λέβητας. Οι µάστιγες αιωρούνταν, χτυπούσαν από τον άνεµο στο λέβητα και παρήγαγαν ήχο από τον οποίο χρησµοδοτούσαν οι ιερείς. Ο ήχος ήταν συνεχής καθώς οι άνεµοι στη ωδώνη είναι συχνοί µε αποτέλεσµα η φράση «Κερκυραίων µάστιξ» να δηλώνει τον φλύαρο. Ο περίβολος έχει τον κύριο άξονά του µε κατεύθυνση ανατολικά - δυτικά, ώστε να συµπεριλαµβάνει την ιερή φηγό. Γ. Κατά τη βασιλεία του Πύρρου, στις αρχές του 3 ου αι. π.χ., ο περίβολος αντικαταστάθηκε από έναν πιο ευρύχωρο (20,80 Χ 19,20 µ.), στον ίδιο άξονα και είσοδο µε παραστάδες στο µέσο της νότιας πλευράς. Νέο στοιχείο είναι το ιωνικό στωικό µέτωπο που περιβάλλει από τα δυτικά, νότια και βόρεια την ιερή βαλανιδιά, η οποία υψωνόταν στην ελεύθερη από στοές ανατολική πλευρά. Στις στοές αυτές εικ. 6 ανάρτησε ο Πύρρος ρωµαϊκές ασπίδες, λάφυρα πολέµου από τη νίκη του στην Ηράκλεια της Ιταλίας (280 π.χ.), και µακεδονικές (εικ. 6) από τη νίκη του εναντίον του Αντιγόνου στα Στενά του Αώου (274 π.χ.). Οι ανασκαφές διέσωσαν τµήµα ρωµαϊκής ασπίδας µε αναθηµατική επιγραφή «Βασιλεύς Πύρρος και Ηπειρώται καί Ταραντίνοι από Ρωµαίων καί συµµάχων ιί Ναΐω» και µακεδονικής µε τµήµα επιγραφής «Βα[σι]λεύς» που µπορεί να αποκατασταθεί ανάλογα «Βα[σι]λεύς [Πύρρος και Ηπειρώται από Μακεδόνων ιί Ναΐω]». Στις στοές πρέπει να φυλασσόταν και το αρχείο µε τα ψηφίσµατα της Συµµαχίας και του Κοινού. Ο ναός και οι 5

6 στοές, σύµφωνα µε τον Πολύβιο ( ), δεν κάηκαν από τους Αιτωλούς (219 π.χ.), για να µην θιγεί πιθανότατα η βαλανιδιά, αλλά κατεδαφίστηκαν.. Από τα λάφυρα που απέσπασαν οι Ηπειρώτες από το Θέρµο (218 π.χ.) ανοικοδόµησαν τους κατεστραµµένους ναούς στη ωδώνη (όπως οι σύµµαχοί τους Μακεδόνες στο ίον). Ο µικρός ναός καταργήθηκε και στη θέση του, λίγο πιο ανατολικά στον άξονα της εισόδου του περιβόλου, κατασκευάστηκε ένας πρόστυλος τετράστυλος ιωνικός ναός. Οι στοές ανοικοδοµήθηκαν και στην είσοδο κατασκευάστηκε ένα τετράστυλο ιωνικό πρόπυλο. Ο χώρος απέκτησε έτσι µνηµειακότητα και συµµετρία. Η ανατολική πλευρά του περιβόλου εξακολούθησε να µην έχει στοά λόγω της ύπαρξης της φηγού. Όλη η σύνθεση θύµιζε ελληνικό σπίτι και δικαιολογεί την ονοµασία «ιερά οικία» που δίνει ο Πολύβιος. Επίσης οι όροι «ιερά οικία», «ιερός οίκος» προσιδιάζουν σε λατρεία µε χθόνιο χαρακτήρα. Στη ωδώνη η ιερά οικία ήταν η οικία του ζεύγους ία - ιώνης που περιέκλεινε τη φηγό, στις ρίζες της οποίας κατοικούσε (έναιε) ο ίας παίρνοντας έτσι το επίθετο Νάιος. Μετά την καταστροφή του Ιερού από τους Ρωµαίους (167 π.χ.) ο ναός πρέπει να επισκευάστηκε. Ο αρχαιότερος ναός της ιώνης εικ. 7 Βόρεια της ιεράς οικίας διατηρούνται τα θεµέλια ενός τετράγωνου ναού (Γ) µε τετράστυλο ιωνικό πρόναο µε κίονες από ψαµµιτόλιθο, διαστάσεων 9,80 Χ 9,40 µ. (εικ. 7). Στο βάθος του ναού υπήρχε βάθρο για το λατρευτικό άγαλµα, το «Έδος» της ιώνης. Η ανωδοµή ήταν από ωµές πλίνθους. Οι Αθηναίοι, σύµφωνα µε χρησµό της ωδώνης (Υπερείδης, Υπέρ Ευξενίππου 24-25, ηµοσθένης, Κατά Μειδίου 53), έστελναν κάθε χρόνο «θεωρία» στη ωδώνη µε πλούσια δώρα για να τιµήσουν το «Έδος» της ιώνης, ενέργεια που δυσαρέστησε την Ολυµπιάδα. Ο ναός πρέπει να οικοδοµήθηκε λίγο µετά τα µέσα του 4 ου αι. π.χ. Στον τοίχο που χωρίζει το σηκό από τον πρόναο διατηρείται ένα λίθινο κατώφλι δίφυλλης θύρας. Ο νεότερος ναός της ιώνης Κατά την ανοικοδόµηση του Ιερού της ωδώνης µετά τη αιτωλική καταστροφή του 218 π.χ., κατασκευάστηκε ένας νέος ναός προς τιµήν της ιώνης (Θ), λίγο πιο νότια από τον αρχαιότερο ναό. Πρόκειται για πρόστυλο, τετράστυλο ιωνικό ναό µε πρόναο και σηκό, διαστάσεων 9,60 Χ 6,35 µ. (εικ. 8). Στο βάθος του σηκού διατηρείται βάθρο για το λατρευτικό «Έδος». Οι κίονες από κροκαλοπαγή λίθο έφεραν επίχρισµα κονιάµατος, ενώ οι αναβαθµοί της πρόσοψης ήταν από λευκό ασβεστόλιθο. Η τοιχοδοµία του ήταν επιµεληµένη από µεγάλους ορθοστάτες. Σον τοίχο, που χώριζε τον σηκό από τον πρόναο, διατηρείται λίθινο κατώφλι δίφυλλης θύρας. εικ. 8 Ο ναός της Θέµιδας υτικά της ιεράς οικίας και συµµετρικά προς το ναό της ιώνης βρίσκεται 6

7 ένας πρόστυλος τετράστυλος ιωνικός ναός µε πρόναο και σηκό (Ζ), διαστάσεων 10,30 Χ 6,25 µ. (εικ. 9). Ο ναός, µε βάση επιγραφή, αποδίδεται στη Θέµιδα, η οποία µαζί µε τη ιώνη ήταν οι σπουδαιότερες µετά το ία θεότητες στη ωδώνη, πάρεδροι του θεού. Η λατρεία της Θέµιδας στη ωδώνη είναι ευνόητη καθώς σχετίζεται επίσης και µε την προϋπάρχουσα του ία λατρεία της θεάς Γης. Μπροστά στην είσοδο του ναού της Θέµιδας διατηρούνται ίχνη ενός µεγάλου βωµού, διαστάσεων 2,60 Χ 1,80 µ., και ένα αναθηµατικό βάθρο. Οι κίονες από µαλακό αµµόλιθο δίνουν µία πιθανή χρονολόγηση στα χρόνια της συµµαχίας των Ηπειρωτών ( /2 π.χ.). Νοτιοδυτικά του ναού εικ. 9 υπάρχει ένα τετράγωνο κτίσµα 4,70 µ., άγνωστης χρήσης και χρόνου κατασκευής. Ο ναός του Ηρακλή Ο ναός στο ανατολικό άκρο του ανδήρου των λατρευτικών οικοδοµηµάτων (Α) έχει αποδοθεί στον Ηρακλή µε βάση αναθήµατα, όπως παραγναθίδες από κράνη µε ανάγλυφη διακόσµηση της φιλονικίας του Απόλλωνα µε τον Ηρακλή για τον τρίποδα, καθώς και από ασβεστολιθικό ανάγλυφο µε παράσταση του Ηρακλή και της Λερναίας Ύδρας. Το βορειοανατολικό τµήµα των θεµελίων του ναού που αποδίδεται στον Ηρακλή καλύπτεται από την παλαιοχριστιανική βασιλική (Β). Ο ναός, µε διαστάσεις 16,50 Χ 9,50 µ., είναι ο δεύτερος σε µέγεθος ναός της ωδώνης και από τους ελάχιστους δωρικούς ναούς του Ιερού (στοιχεία δωρικού ρυθµού έχει και ο ναός της Αφροδίτης). Αποτελείται από πρόστυλο τετράστυλο ή εξάστυλο πρόναο και σηκό (εικ. 10). Οικοδοµήθηκε στις αρχές του 3 ου αι. π.χ., ίσως στο πλαίσιο των πολιτικών σκοπιµοτήτων του Πύρρου, για να τιµηθεί ο Ηρακλής, προγονικός ήρωας των Μακεδόνων, µε τους οποίους συνδέθηκε ο οίκος των Αιακιδών µε το γάµο της Ολυµπιάδας µε τον Φίλιππο Β, αλλά και µε το γάµο του Πύρρου µε τη Λάνασσα, κόρη του τυράννου των Συρακουσών Αγαθοκλή που θεωρούνταν απόγονος του Ηρακλή. Ο ναός, όπως προκύπτει από αµµολιθικά εντοιχισµένα αρχιτεκτονικά µέλη, καταστράφηκε το 219 π.χ. από τους Αιτωλούς και ανοικοδοµήθηκε λίγο αργότερα από τα λάφυρα του Θέρµου. Ανατολικά του διατηρείται η βάση βωµού διαστάσεων 5,70 Χ 3,20 µ Η χριστιανική βασιλική εικ. 10 Στο ανατολικό άκρο του ανδήρου των λατρευτικών οικοδοµηµάτων, εν µέρει πάνω από τα οικοδοµικά λείψανα ναού του Ηρακλή, διατηρούνται τα ερείπια τρίκλιτης παλαιοχριστιανικής βασιλικής (εικ. 11). Η τοιχοποιία της αποτελείται από πέτρες και ασβέστη µε ενσωµατωµένο αρχαίο δοµικό υλικό σε δεύτερη χρήση. 7

8 Αρχικά το εγκάρσιο κλίτος της τρίκλιτης βασιλικής εξείχε πλευρικά σε σχήµα σταυρού ή Τ. Κατά τη διάρκεια του 6 ου αι. µ.χ., ίσως µετά από σεισµούς στα χρόνια του Ιουστινιανού, η βασιλική ανοικοδοµήθηκε και επεκτάθηκε προς ανατολάς µε την προσθήκη ενός τρίκογχου ιερού. Η είσοδος στο ναό γινόταν από στενόµακρο νάρθηκα που είχε δύο πύλες στη δυτική και τρεις στην ανατολική πλευρά. Τον κυρίως ναό διαιρούν σε τρία κλίτη δύο κιονοστοιχίες από επτά κροκαλοπαγείς κίονες, που προέρχονται πιθανότατα από το εικ. 11 βουλευτήριο. Στο διµερές πρόσκτισµα, που εκτείνεται στη βόρεια πλευρά του νάρθηκα, ο Καραπάνος ανέσκαψε έναν αρχαίο αποθέτη. Εξαιτίας αυτού του ευρήµατος, κυρίως, ο πρώτος ανασκαφέας της ωδώνης είχε ταυτίσει την παλαιοχριστιανική βασιλική µε το ναό του ία. Ο ναός της Αφροδίτης Στο νοτιοδυτικό άκρο του ανδήρου των λατρευτικών οικοδοµηµάτων, συµµετρικά προς το ναό του Ηρακλή, είναι ιδρυµένος ένας απλός, δίστυλος εν παραστάσι δωρικός ναός, µε πρόναο και σηκό (Λ), διαστάσεων 8,50 Χ 4,70 µ. (εικ. 12). Ο ναός αποδίδεται στην Αφροδίτη µε βάση πήλινα ειδώλια γυναικείας θεότητας µε περιστέρι (σύµβολο έρωτα και γονιµότητας) και πιθανόν µικρό µαρµάρινο τµήµα λατρευτικού αγάλµατος. Τα αναθήµατα, το γεγονός ότι έχει χρησιµοποιηθεί αµµόλιθος για τα κιονόκρανα των οκτάπλευρων στύλων και η εικ. 12 οικοδόµηση των τοίχων µε µικρού µεγέθους λίθους κάνουν πιθανή µία χρονολόγηση στα τέλη του 4 ου και στις αρχές του 3 ου αι. π.χ., χωρίς όµως να αποκλείεται προγενέστερη λατρεία. Η λατρεία της Αφροδίτης, η οποία µαρτυρείται και από µολύβδινες επιγραφές, ίσως να είναι παλαιότερη των χρόνων του Πύρρου αλλά απέκτησε νέο νόηµα στις αρχές του 3 ου αι. π.χ. µε την συγχώνευσή της µε αυτήν της Αφροδίτης Αινειάδας που εισήγαγε ο Πύρρος από την Έγεστα της δυτικής Σικελίας. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι δύο οκτάπλευροι στύλοι και το µονόφυλλο λίθινο κατώφλι µεταξύ του προνάου και του σηκού. Οικοδοµικό υλικό, όπως δύο σπόνδυλοι των στύλων, έχει εντοιχιστεί σε ένα γειτονικό τετράγωνο κτίσµα άγνωστης χρήσης. 8

9 Το βουλευτήριο Το βουλευτήριο (Ε2), προσαρµοσµένο πλήρως στη φυσική κατωφέρεια του εδάφους (εικ. 13), αποτελείται από µια µεγάλη ορθογώνια αίθουσα, διαστάσεων 43,60 Χ 32,35 µ., µε τον επιµήκη άξονα από βορρά προς νότον, και από µια συνεχόµενη δωρική στοά στην πρόσοψη (εικ. 14). Για την κατασκευή του κτιρίου, καθώς και του γειτονικού πρυτανείου, στα τέλη του 4 ου ή στις αρχές του 3 ου αι. π.χ., χρειάστηκε να µετατεθεί πιο δυτικά ο περίβολος και η δυτική πύλη του Ιερού. Η ανασκαφή του βουλευτηρίου δεν έχει ολοκληρωθεί. Από τις µέχρι τώρα έρευνες όµως διαπιστώθηκε ότι η κύρια, ορθογώνια, αίθουσα διαιρείται σε δύο µέρη. Έναν χαµηλότερο και επίπεδο χώρο προς νότον και έναν ανηφορικό προς βορράν, ο οποίος έφερε εδώλια για τους συνέδρους. ύο µικρές πλευρικές κλίµακες οδηγούσαν στο κεκλιµένο τµήµα του, ενώ στο κατώτερο επίπεδο τµήµα βρισκόταν ο βωµός, η λίθινη κάλπη, όπου τοποθετούνταν ξύλινα κιβώτια για την ψηφοφορία, και πιθανότατα µία ξύλινη εικ. 14 εξέδρα για τους οµιλητές. Οι τοίχοι ήταν κατασκευασµένοι µε µεγάλες λιθοπλίνθους κατά το ισοδοµικό σύστηµα και η ανωδοµή από ωµές πλίνθους µε συνδετικό υλικό. Οκτώ ιωνικοί κίονες σε τρεις σειρές (3, 3, 2) και αρκετές αντηρίδες στους εξωτερικούς τοίχους υποβοηθούσαν στη στήριξη της στέγης. Όπως αποκάλυψαν οι έρευνες του άκαρη ( ), η υψοµετρική διαφορά µεταξύ του βόρειου αµφιθεατρικού χώρου και του νότιου επίπεδου τµήµατος του κτιρίου είχε προκαλέσει κατολισθήσεις τµηµάτων της τοιχοποιίας και του εδάφους, µε αποτέλεσµα, εκτός από τα στατικά προβλήµατα, στη στρωµατογραφία του να µην διακρίνονται µε ασφάλεια οι τέσσερις πιθανότατα οικοδοµικές φάσεις που διαπιστώθηκαν. Αρχικά, στο εσωτερικό της ορθογώνιας αίθουσας πρέπει να υπήρχαν δύο σειρές από τρεις ιωνικούς κίονες, πιθανότατα κτιστοί µε τοξοειδείς πλίνθους. Μετά την πυρπόληση του κτιρίου από τους Αιτωλούς, για την καλύτερη στήριξη της στέγης, προστέθηκαν νοτιότερα άλλοι δυο κίονες από κροκαλοπαγές πέτρωµα, οι οποίοι περιβλήθηκαν από πειόσχηµο αναληµµατικό τοίχο. Η είσοδος στο βουλευτήριο γινόταν µέσω της δωρικής στοάς µε δύο θύρες, δεξιά και αριστερά, από τις οποίες διατηρούνται οι χάλκινες υποδοχές για τη στερέωση και την περιστροφή τους, καθώς και τα λίθινα κατώφλια µε ίχνη τριβής από τη χρήση. Κοντά στις εισόδους βρέθηκαν επίσης τα περισσότερα από τα χάλκινα εξαρτήµατα των θυρών (διακοσµητικοί ήλοι, λαβές, ασπιδίσκη). Η δωρική στοά στην πρόσοψη είχε κίονες από κροκαλοπαγές πέτρωµα (αρχικά ίσως από άλλο υλικό). Κάτω από το ελληνιστικό δάπεδο της στοάς εντοπίστηκαν ίχνη κατοίκησης από την Ύστερη Εποχή του Χαλκού ( /1100 π.χ.) έως τον 4 ο αι. π.χ. Μεταξύ των κιόνων της στοάς σε κάποια µεταγενέστερη φάση κατασκευάστηκε ένα χαµηλό κτιστό θωράκιο. Μπροστά στην ανατολική πλευρά της στοάς βρέθηκαν έξι βάθρα, στα τρία από τα οποία διατηρούνται ορθοστάτες µε ψηφίσµατα του Κοινού των Ηπειρωτών. Τα βάθρα έφεραν χάλκινους ανδριάντες Ηπειρωτών στρατηγών από τους οποίους διασώθηκαν λίγα τµήµατα (τµήµατα από τους θώρακες, τµήµα τελαµώνα µε διακόσµηση «Ωκυπτέρων», δύο λαβές από ξίφη που έχουν σχήµα κεφαλής αετού και λέοντα αντίστοιχα, ένας σαυρωτήρας µε ένθετη αργυρή διακόσµηση κ.ά.). Το βουλευτήριο καταστράφηκε από τους Ρωµαίους το 167 π.χ. Επισκευάστηκε πρόχειρα, πιθανότατα µετά το 148 π.χ. και πρέπει να λειτούργησε έως τα χρόνια του Αυγούστου. Στον 4 ο αι. µ.χ. εγκαταστάθηκε στο εσωτερικό του εργαστήριο πορφύρας. Μετά την οριστική του εγκατάλειψη κατασκευάστηκαν εδώ κιβωτιόσχηµοι τάφοι του 5 ου και 6 ου αι. µ.χ. Την ανασύσταση της εικόνας του βουλευτηρίου φωτίζει η νεότερη ανασκαφική έρευνα στο γειτονικό πρυτανείο, µε τη λειτουργία του οποίου και συνδέεται. 9

10 Το πρυτανείο Ήδη από το 1972, µε την επέκταση της ανασκαφικής έρευνας του καθηγητή άκαρη στη ιερά οδό, νότια του βουλευτηρίου, είχε αποκαλυφθεί ο ισοδοµικός τοίχος της µετέπειτα πτέρυγας Ο1 του πρυτανείου. Με τη δοκιµαστική ανασκαφή του 1974 διαπιστώθηκε ότι η πτέρυγα Ο1 συνέχεται µε την ανατολική στοά του πρυτανείου, την οποία είχε εντοπίσει ο Καραπάνος, µαζί µε τα προκείµενα βάθρα. Η συστηµατική έρευνα στο πρυτανείο άρχισε από τον άκαρη το 1981 µε τη συνεργασία µας. Το οικοδόµηµα αποκαλύφθηκε σταδιακά και, µετά τις νεότερες έρευνες που διενεργούµε από το 1996, η κάτοψή του έγινε γνωστή σχεδόν στο σύνολό της (εικ. 15). Το πρυτανείο, κτισµένο σε επίπεδο χώρο, διατήρησε µοναδική για το Ιερό της ωδώνης αλληλουχία ανασκαφικών στρώσεων από την κατασκευή, χρήση και καταστροφή των τεσσάρων τουλάχιστον οικοδοµικών φάσεων που παρουσιάζει, οι οποίες χρονολογούνται από τα τέλη του 4 ου αι. π.χ. έως τα τέλη του 4 ου αι. µ.χ. Ως εκ τούτου, παρόλο που η έρευνα δεν έχει ολοκληρωθεί, η στρωµατογραφία του είναι αποκαλυπτική για τις αλλαγές που παρουσιάζει. εικ. 15 Με βάση τα δεδοµένα της νεότερης έρευνας καθώς και νέες παρατηρήσεις επί παλαιών ζητηµάτων διαπιστώθηκαν τα εξής: Α. Ο αρχικός πυρήνας του πρυτανείου είναι το κτίριο O, διαστάσεων περί τα 32 Χ 14µ. Αποτελείται από δυο αίθουσες που επικοινωνούν στο µέσον: µια ορθογώνια αίθουσα στα ανατολικά και µια τετράγωνη στα δυτικά. Η ορθογώνια αίθουσα είναι περίστυλη, µε 4 Χ 5 κίονες σε συνεχή στυλοβάτη, και διασώζει βωµό στην υπαίθρια αυλή. Η τετράγωνη αίθουσα διασώζει κάτω από τα εδώλια του µεταγενέστερου συνεδρίου διπλό αναβαθµό, εν είδει εξέδρας, ο οποίος περιέτρεχε το δωµάτιο σε επαφή µε τον τοίχο. Στο κέντρο του δωµατίου αυτού υπάρχουν ενδείξεις ότι έκαιγε το «άσβεστον πυρ», όπως υποδηλώνει η ύπαρξη των 10

11 δύο αυτών αναβαθµών στο δωµάτιο της εστίας και σε άλλα πρυτανεία, οι οποίοι εξυπηρετούσαν την καλύτερη θέαση των τελετουργιών από τους θεατές. Από τη µελέτη της στρωµατογραφίας προκύπτει ότι το κτήριο O κατασκευάστηκε στα τέλη του 4ου µε αρχές του 3ου αι. π. X., συγχρόνως µε το γειτονικό βουλευτήριο, δηλ. στην περίοδο της Συµµαχίας των Hπειρωτών ( /33 π. X Tην κοινή αρχιτεκτονική αντίληψη µαρτυρεί εξάλλου και η τοιχοποιία των δύο κτιρίων µε τη χαρακτηριστική κύφωση εξωτερικά και τις λίθινες αντηρίδες. Από άποψη χωροταξίας, τα δυο παρόδια, σύγχρονα οικοδοµήµατα, αποκλίνουν από το ανατολικό σκέλος του εγκάρσιου άξονα του Iερού προς τα βόρεια και νότια αντίστοιχα, περισσότερο το πρυτανείο, πιθανότατα εξαιτίας της διατήρησης τµήµατος του αρχαιότερου περιβόλου στο µεσότοιχο των δυο αιθουσών. H διάταξη αυτή δηµιουργεί προοπτικό βάθος, το οποίο επιτρέπει στον επισκέπτη, που εισέρχεται από τα δυτικά, ελεύθερη τη θέα της ιεράς οικίας µε τη µαντική φηγό, σύλληψη που φανερώνει ενιαίο αρχιτεκτονικό σχεδιασµό. Kατά την πρώτη οικοδοµική φάση η πρόσβαση στο πρυτανείο πρέπει να γινόταν από βόρεια, από την ιερά οδό, προς την αίθουσα του περιστυλίου, ενδεχοµένως µε δύο εισόδους κατ αναλογίαν προς το γειτονικό ισοµήκες στην πρόσοψη βουλευτήριο. H θέση των εισόδων προς την περίστυλη αίθουσα δεν εντοπίστηκε, εξαιτίας της κατεδάφισης του βόρειου τοίχου της κατά τη δεύτερη οικοδοµική φάση του κτιρίου. Β. Kατά τη δεύτερη οικοδοµική φάση, βόρεια και νότια του αρχικού πυρήνα Ο του πρυτανείου κατασκευάστηκαν οι πτέρυγες O1 και Ο2 αντίστοιχα. H προσθήκη του κτιρίου O1 απέκοψε την επικοινωνία του πρυτανείου µε την Iερά οδό, γι αυτό και η κύρια είσοδός του µεταφέρθηκε στην ανατολική πλευρά της περίστυλης αίθουσας. Συγχρόνως, η πρόσοψη του οικοδοµήµατος διαµορφώθηκε σε στοά µε ιωνικό µέτωπο και κλειστό το βόρειο άκρο. Η προσθήκη ιωνικής στοάς προσέδιδε σκηνική υπόσταση στον εκ πρώτης όψεως αδιαµόρφωτο, κατά την περίοδο αυτή, χώρο νότια του Iερού, ο οποίος τώρα µεταβάλλεται οπτικά προς χάριν των εισερχόµενων προσκυνητών από την κοιλάδα. Την ίδια σκηνογραφική διάθεση αποπνέει το στωικό µέτωπο του βουλευτηρίου, το οποίο επαναλαµβάνει αυτό του θεάτρου για τον εισερχόµενο από τη δυτική είσοδο. Όµως µε την ένταξη του πρυτανείου στο χώρο αποτυπώνεται ήδη η τάση για την µνηµειακή ανάδειξη της κύριας εισόδου στο Ιερό από νότον. Οι πτέρυγες O1και Ο2, έχουν αντίστοιχη διαρρύθµιση και σύµφωνα µε όλες τις ενδείξεις, χρησίµευαν ως καταγώγιο για την διαµονή και τη σίτιση των αρχόντων και άλλων επίσηµων προσώπων. Tο σκοπό αυτό εξυπηρετούσαν οι τρεις συνεχόµενοι, ανδρώνες, δ, ε, ζ, και οι δυο βοηθητικοί χώροι α, β, οι οποίοι επικοινωνούσαν µεταξύ τους µέσω του διαδρόµου γ. Σχετική µε την παραπάνω χρήση ήταν και η κατασκευή εστίας στη θέση του κυκλικού πλακόστρωτου δαπέδου που ήρθε στο φως στη νοτιοδυτική γωνία της περίστυλης αίθουσας του κτηρίου O. Για την επικοινωνία των δυο πτερύγων µεταξύ τους και µε το κυρίως πρυτανείο O διαπιστώθηκε ότι ο βόρειος και ο νότιος τοίχος της περίστυλης αίθουσας κατεδαφίστηκαν. Ο βόρειος τοίχος προς την πτέρυγα Ο1 καταργήθηκε εντελώς, ενώ ο νότιος τοίχος προς την πτέρυγα Ο2 αντικαταστάθηκε µε κιονοστοιχία. Από την πτέρυγα Ο2 υπάρχουν ενδείξεις, ότι ενδεχοµένως εδώ στεγάζονταν και διάφορες δηµόσιες υπηρεσίες, πιθανώς νοµισµατοκοπείο ή αρχείο. Tις πολλαπλές λειτουργίες της πτέρυγας Ο2 στηρίζει και η ύπαρξη του ευρύτερου διαδρόµου µεταξύ αυτής και του κτιρίου Ο, το πλάτος του οποίου καθορίστηκε από τη διατήρηση τµήµατος του αρχαιότερου περιβόλου στην ανατολική πλευρά του δωµατίου ζ. Σύµφωνα µε τα στρωµατογραφικά δεδοµένα, η αλλαγή στο πρυτανείο συντελέστηκε κατά την περίοδο του Κοινού των Ηπειρωτών (233/ π.χ.), πριν από την καταστροφή του Iερού από τους Aιτωλούς, το 218 π. X. Όπως διαπιστώνεται, το πρυτανείο της ωδώνης, στα τέλη του 4ου µε αρχές του 3ου αι. π. X., ακολουθεί τον τύπο του ελληνικού ιδιωτικού σπιτιού, που στην απλούστερη µορφή του αποτελείται από έναν ευρύχωρο οίκο µε την εστία στο κέντρο και µε την περίστυλη αυλή στον κεντρικό άξονα. Ήδη από την πρώιµη περίοδο του Κοινού, µε την προσθήκη του καταγωγίου και της ανατολικής στοάς µετατρέπεται σε κτιριακό συγκρότηµα και διαθέτει όλους τους χώρους που χαρακτηρίζουν τα πρυτανεία, όπως είναι γνωστοί από την αρχαία γραµµατεία και έχουν έρθει στο φως µε τις ανασκαφές. Ως εκ τούτου καταδεικνύεται η µνηµειακή κατασκευή του, γεγονός, που, εκτός των άλλων, επιβεβαιώνει και τις µαρτυρίες των γραπτών πηγών για τη µεγάλη συµµετοχή των Ηπειρωτικών φύλων στη νέα διευρυµένη συµµαχία του Κοινού των Ηπειρωτών για τις ανάγκες της οποίας το αρχικό οικοδόµηµα Ο επεκτείνεται και εκσυγχρονίζεται. ( 34 Χ 34 µ. περίπου). 11

12 Γ. Tο πρυτανείο καταστράφηκε από τους Pωµαίους το 167 π. X., όπως µαρτυρεί το εκτεταµένο στρώµα από φωτιά που απαντά κάτω από την πεσµένη κεράµωση της στέγης. Μετά την ανασύσταση του Kοινού των Hπειρωτών το 148 π. X., από το κτιριακό συγκρότηµα, ανοικοδοµείται µόνον ο αρχικός πυρήνας Ο, χωρίς τις πτέρυγες του καταγωγίου O1 και Ο2 και την ανατολική στοά, οι οποίες έκτοτε εγκαταλείπονται. Στην περίστυλη αίθουσα του κεντρικού κτιρίου, πάνω από τις επιχώσεις της ρωµαϊκής καταστροφής, κατασκευάστηκε ένα ευρύτερο περιστύλιο από 4Χ7 δωρικούς κίονες, σε δεύτερη χρήση, πάνω σε µεµονωµένες βάσεις. Όπως διαπιστώθηκε, οι βάσεις προέρχονται από διαλυµένα βάθρα του Ιερού, που καταστράφηκαν το 167 π.χ. Η ανύψωση των δαπέδων είχε ως συνέπεια την προσθήκη νέων κατωφλιών και την κατασκευή νέου αποχετευτικού δικτύου. Όλα µαρτυρούν για την προχειρότητα της κατασκευής, και κυρίως οι τοιχοποιίες από αργούς λίθους που απέκοψαν την επικοινωνία µε τις πτέρυγες Ο1-Ο2. Τέλος, µε την κατασκευή λίθινων εδωλίων πάνω από τις επιχώσεις της ρωµαϊκής καταστροφής, η εσωτερική διαρρύθµιση και η λειτουργία της τετράγωνης αίθουσας µε την εστία, κατά την τρίτη οικοδοµική φάση, άλλαξε ριζικά. Η µετατροπή της αίθουσας µε την εστία σε συνεδριακό χώρο παρέχει ενδείξεις για τη δυσλειτουργία του γειτονικού βουλευτηρίου και τη µικρή συµµετοχή των Hπειρωτικών φύλων στο νέο Kοινό των Hπειρωτών, το οποίο ανασυστήνεται µετά το 148 π. X. υπό τον έλεγχο των Pωµαίων. Εξάλλου, ο περιορισµός του Πρυτανείου στα αρχικά του όρια δηλαδή στον αρχικό του πυρήνα O, κατά την τρίτη οικοδοµική φάση, υποδηλώνει την παρακµή των θεσµών και την υποτυπώδη λειτουργία του Iερού της ωδώνης ως πολιτικού κέντρου, εξαιτίας της ρωµαϊκής κυριαρχίας.. Η µορφή και η χρήση του οικοδοµήµατος µεταβάλλονται ριζικά κατά τον 4 ο αι. µ. X. Tότε κατασκευάστηκαν εδώ ιδιωτικά σπίτια, από τα οποία διασώθηκαν κυρίως τοιχοποιίες, που σχηµατίζουν δωµάτια, πάνω από τις βάσεις των κιόνων του νεότερου περιστυλίου και πάνω στους εξωτερικούς τοίχους του κεντρικού κτιρίου Ο. Κατά την ιδιωτική χρήση του χώρου, η οποία σύµφωνα µε όλες τις ενδείξεις συνεχίστηκε και στον 5ο αι. µ. X., η επικοινωνία µεταξύ των δυο αιθουσών του κτιρίου διακόπτεται. Όπως µπορεί να δει κανείς, οι περιπέτειες του οικοδοµήµατος είναι ιδιαίτερα εµφανείς στους εξωτερικούς τοίχους της πρώην περίστυλης αίθουσας, οι οποίοι εδράζονται στους αρχικούς τοίχους του ελληνιστικού κτιρίου. Επισηµαίνουµε ότι το πρυτανείο είναι το µοναδικό κτίριο του Ιερού της ωδώνης, στο οποίο αποκαλύπτονται και διασώζονται όλες οι οικοδοµικές φάσεις, από τον 4 ο αι. π. Χ. έως τον 4 ο αι. µ.χ. Ας σηµειωθεί επίσης ότι είναι ένα από τα λίγα πρυτανεία που διασώζουν τόσο πολλά και ασφαλή στοιχεία κάτοψης. Στη συµπλήρωση των στοιχείων της κάτοψης του πρυτανείου συµβάλλει η ανασκαφή του µεγάλου στωϊκού οικοδοµήµατος που απαντά στην προέκταση προς νότον της ανατολικής στοάς του κτιριακού συγκροτήµατος της δεύτερης οικοδοµικής φάσης (Ο-Ο1-Ο2), δηλ. η δυτική στοά του Ιερού. Η δυτική στοά του Ιερού Η επέκταση της ανασκαφής από τις υπογράφουσες στο χώρο νότια και ανατολικά του πρυτανείου έγινε κυρίως µε στόχο την ανασύσταση της εικόνας της κύριας πρόσβασης στο Ιερό από νότον, µέσω της κοιλάδας της ωδώνης. Από τις ανασκαφικές έρευνες που έχουν διεξαχθεί έως τώρα, έχουν έρθει ήδη στο φως νέα στοιχεία για την περαιτέρω διερεύνηση των σχέσεων των οικοδοµηµάτων του Ιερού µεταξύ τους και της θέσης τους στον αρχιτεκτονικό του σχεδιασµό, ο οποίος σήµερα δεν αναδεικνύεται µε την είσοδο των επισκεπτών στον αρχαιολογικό χώρο από δυτικά, µέσω του σταδίου. Σύµφωνα µε την κάτοψη του Ιερού που έδωσε ο Καραπάνος, εσωτερικά των δυο µακρών πλευρών του αρχαιότερου περιβόλου του Ιερού (ανατολικού και δυτικού) προς τη νότια, κεντρική πύλη, απαντούν επιµήκη οικοδοµήµατα, προ των οποίων εκτείνονται σειρές βάθρων. Το δυτικό εξ αυτών, που χαρακτηρίζεται από τον ίδιο ως ιερό της Αφροδίτης, ο Καραπάνος θεώρησε ότι διαιρείται από εγκάρσιο τοίχο σε δυο τµήµατα. Όµως, όπως προκύπτει από την έρευνα που διενεργούµε, η τοιχοποιία αυτή είναι µεταγενέστερη και έγινε µετά την εγκατάλειψη του κτιρίου. Ο άκαρης, βαθύς γνώστης του χώρου, ανέγνωσε σωστά τα στοιχεία της κάτοψης του Καραπάνου, και στην αναπαράσταση που επιχείρησε, χωρίς να έχει διενεργήσει ανασκαφή, απέδωσε ορθά δυο στωικά οικοδοµήµατα να πλαισιώνουν εσωτερικά τις δυο µακρές πλευρές του περιβόλου. Από τα δύο στωικά οικοδοµήµατα, το ευρύτερο, δυτικό, το αναπαρέστησε µε δίριχτη στέγη, η οποία προϋποθέτει την ύπαρξη εσωτερικής κιονοστοιχίας. 12

13 Πρόκειται για το στωικό οικοδόµηµα που ανασκάπτουµε από το 1998, στην προέκταση την ανατολικής στοάς του πρυτανείου, το οποίο πλαισίωνε από δυτικά την είσοδο στο Ιερό. Την πίσω, δυτική όψη της στοάς αποτελεί ο αρχαιότερος περίβολος. Στην πρόσοψη της στοάς, προς ανατολάς, εκτείνονται σειρές βάθρων (εικ. 16). Η δυτική στοά του Ιερού έχει πλάτος 10.50µ., το οποίο διαµοιράζεται µε την ύπαρξη εσωτερικής κιονοστοιχίας από 14 κίονες. Το µήκος της ανέρχεται σε 79 µ. από το σηµείο σύνδεσης του στυλοβάτη της µε την ανατολική στοά του πρυτανείου και διασώζεται ως επί το πλείστον στο επίπεδο του στερεοβάτη. Όπως φαίνεται, το µεγάλο πλάτος της δυτικής στοάς υπαγορεύεται, αφ ενός µεν από το πλάτος της ανατολικής στοάς του πρυτανείου, αφετέρου δε από την ύπαρξη του αρχαιότερου περιβόλου, που αποτέλεσε τον εξωτερικό (οπίσθιο) τοίχο της, και ο οποίος, σε ορισµένα εικ. 16 σηµεία διασώζεται σε ύψος µεγαλύτερο των 3 µ. Στο ανατολικό τµήµα της νότιας στενής πλευράς της στοάς ήρθε στο φως µεγάλη κλίµακα µε έξι αναβαθµούς. Άλλες δυο µικρότερες κλίµακες προ της ανατολικής µακράς πλευράς της, µε προς βορράν µειούµενο αριθµό βαθµίδων, τέσσερις και δύο αντίστοιχα, αποτελούν σηµαντικό στοιχείο για την κλίση του αρχαίου εδάφους, η οποία υποδηλώνεται εξάλλου και από την υψοµετρική διαφορά στην οποία απαντούν τα βάθρα. Αρκετά από τα βάθρα προ της δυτικής στοάς του Ιερού, καθώς και οι κλίµακες είχαν έρθει στο φως από τον Κ. Καραπάνο, όταν το 1875, παρακινούµενος κυρίως από το µεγάλο αριθµό χάλκινων ευρηµάτων που συγκέντρωσε από την περιοχή αυτή, αναµόχλευσε το έδαφος στην πρόσοψη της δυτικής στοάς, ακολουθώντας περιµετρικά την τοιχοποιία της. Όπως προκύπτει όµως από την έρευνα που διενεργούµε, τόσο στο εσωτερικό της δυτικής στοάς, όσο και στο εξωτερικό της, οι επιχώσεις κατασκευής και χρήσης του οικοδοµήµατος έµειναν αδιατάρακτες από τις έρευνες του Καραπάνου. Από τις νεότερες ανασκαφές υπάρχουν στοιχεία, που όµως αποµένει να επιβεβαιωθούν, ότι η δυτική στοά του Ιερού είναι νεότερη από το στωικό µέτωπο του πρυτανείου και δύναται να χρονολογηθεί στην περίοδο του Κοινού των Ηπειρωτών. Τα στοιχεία αυτά προκύπτουν από τον τρόπο σύνδεσης του στυλοβάτη της ανατολικής στοάς του πρυτανείου µε το στυλοβάτη της δυτικής στοάς του Ιερού, και ενισχύονται από τη στρωµατογραφία του τοµέα στα νοτιοδυτικά της σύνδεσης των δυο οικοδοµηµάτων. Ως εκ τούτου, είναι πιθανές δύο υποθέσεις: Α. Είναι πιθανό κατά την πρώτη οικοδοµική περίοδο του πρυτανείου, ανατολικά του κεντρικού οικοδοµήµατος Ο, να υπήρχε ένας προθάλαµος µε στωικό µέτωπο. Κατά τη δεύτερη οικοδοµική φάση του κτιρίου, όταν προστέθηκαν οι πτέρυγες Ο1-Ο2, το στωικό αυτό µέτωπο αποτέλεσε την ανατολική στοά του πρυτανείου και συνδέθηκε προς βορράν µε ένα κλειστό άκρο και προς νότον µε τη δυτική στοά του Ιερού. Β. Είναι πιθανό, πριν από τη δεύτερη οικοδοµική φάση του πρυτανείου, ανατολικά του συγκροτήµατος Ο-Ο1-Ο2, να εκτείνονταν µια στοά µε δύο και όχι ένα κλειστό άκρο (βόρειο και νότιο), εκατέρωθεν του κεντρικού στωικού µετώπου. Μετά την ενδιάµεση αυτή οικοδοµική φάση, το νότιο κλειστό άκρο της ανατολικής στοάς του πρυτανείου, προ της πτέρυγας Ο2, αποκόπηκε, προκειµένου ο στυλοβάτης του κεντρικού τµήµατός της να συνδεθεί µε το στυλοβάτη της δυτικής στοάς του Ιερού. Και στις δύο ανωτέρω περιπτώσεις, τον εξωτερικό, οπίσθιο τοίχο του µνηµειακού αυτού στωικού οικοδοµήµατος, αποτέλεσε ο αρχαιότερος δυτικός περίβολος του Ιερού. Οπωσδήποτε, η ακριβής σχέση, αφενός µεν των οικοδοµηµάτων µε τον αρχαιότερο περίβολο, αφετέρου δε των αναθηµάτων µε τα στωικά κτίσµατα, δεν είναι δυνατόν να αποσαφηνιστεί πριν ολοκληρωθεί η ανασκαφική έρευνα. Προς το παρόν όµως, µπορούµε να είµαστε βέβαιοι ότι η πλαισίωση των µακρών πλευρών του περιβόλου µε τις στοές θα πρέπει να συνδεθεί µε την αρχιτεκτονική διαµόρφωση του Ιερού που βρίσκεται σε εξέλιξη κατά την περίοδο του Κοινού των Ηπειρωτών. Οι στοές αυτές, πέρα από την πρακτική τους χρησιµότητα, απέβλεπαν κυρίως στην τόνωση της εντύπωσης του εσωτερικού χώρου του περιβόλου, ο οποίος αποκτούσε µνηµειώδες στωϊκό µέτωπο, πλήρως εναρµονισµένο µε την τάση της ελληνιστικής αρχιτεκτονικής και αντάξιο της φήµης και της ακτινοβολίας του Ιερού της ωδώνης. 13

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΛΙΝΔΟΥ ΣΟΦΙΑ ΒΑΣΑΛΟΥ ΒΠΠΓ

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΛΙΝΔΟΥ ΣΟΦΙΑ ΒΑΣΑΛΟΥ ΒΠΠΓ ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΛΙΝΔΟΥ ΣΟΦΙΑ ΒΑΣΑΛΟΥ ΒΠΠΓ Περιγραφή μνημείου Το αρχαίο θέατρο της Λίνδου διαμορφώνεται στους πρόποδες της δυτικής πλαγιάς του βράχου της λινδιακής ακρόπολης. Το κοίλο χωρίζεται σε

Διαβάστε περισσότερα

Αναρτήθηκε από τον/την Δρομπόνης Σωτήριος Πέμπτη, 18 Απρίλιος :48 - Τελευταία Ενημέρωση Πέμπτη, 18 Απρίλιος :49

Αναρτήθηκε από τον/την Δρομπόνης Σωτήριος Πέμπτη, 18 Απρίλιος :48 - Τελευταία Ενημέρωση Πέμπτη, 18 Απρίλιος :49 Στις 17 Απριλίου 2013 επισκεφθήκαμε το Αρχαιολογικό Μουσείο Μεγάρων. Η αρχαιολόγος κα Τσάλκου (την οποία θερμά ευχαριστούμε) μας παρουσίασε τα πολύ εντυπωσιακά ευρήματα της περιοχής μας δίνοντάς μας αναλυτικές

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΝΩΛΙΑ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ, ΒΠΠΓ

ΜΑΝΩΛΙΑ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ, ΒΠΠΓ ΜΑΝΩΛΙΑ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ, ΒΠΠΓ Η Στράτος υπήρξε σημαντική πόλη της Ακαρνανίας πρωτεύουσα των Ακαρνάνων από τον 5 ο αιώνα π.χ. Κτίσθηκεσεεπαφήμετηδυτική όχθη του Αχελώου, στασύνοραμετηναιτωλία. Από τις αρχαιολογικές

Διαβάστε περισσότερα

σε δράση Μικροί αρχιτέκτονες Όνομα μαθητή Εκπαιδευτικό πρόγραμμα Εκπαιδευτικό πρόγραμμα για μαθητές Γυμνασίου

σε δράση Μικροί αρχιτέκτονες Όνομα μαθητή Εκπαιδευτικό πρόγραμμα Εκπαιδευτικό πρόγραμμα για μαθητές Γυμνασίου Μικροί αρχιτέκτονες σε δράση Όνομα μαθητή Εκπαιδευτικό πρόγραμμα για μαθητές Ημερομηνία Δημοτικού Εκπαιδευτικό πρόγραμμα για μαθητές Γυμνασίου Ευρωπαϊκή Ένωση Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης Με

Διαβάστε περισσότερα

Δημήτρης Δαμάσκος Δημήτρης Πλάντζος Πανεπιστημιακή Ανασκαφή Άργους Ορεστικού

Δημήτρης Δαμάσκος Δημήτρης Πλάντζος Πανεπιστημιακή Ανασκαφή Άργους Ορεστικού Δημήτρης Δαμάσκος Δημήτρης Πλάντζος Πανεπιστημιακή Ανασκαφή Άργους Ορεστικού Κατά την περίοδο 2010 συνεχίσαμε την έρευνα τόσο στο χώρο της αίθουσας όσο και στο χώρο του αιθρίου με σκοπό την περαιτέρω διερεύνηση

Διαβάστε περισσότερα

Αρχαίος Πύργος Οινόης Αρχαίο Φρούριο Ελευθερών Αρχαιολογικός χώρος Οινόης. Γιώργος Πρίμπας

Αρχαίος Πύργος Οινόης Αρχαίο Φρούριο Ελευθερών Αρχαιολογικός χώρος Οινόης. Γιώργος Πρίμπας Αρχαίος Πύργος Οινόης Αρχαίο Φρούριο Ελευθερών Αρχαιολογικός χώρος Οινόης Γιώργος Πρίμπας Το παρόν φωτογραφικό άλμπουμ είναι ένα αφιέρωμα για τους τρεις μεγάλης αρχαιολογικής αξίας χώρους στην περιοχή

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΗ Ε. Pc8 ΝΤΙΝΟΣ & ΒΑΣΙΛΙΚΗ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ

ΤΑΞΗ Ε. Pc8 ΝΤΙΝΟΣ & ΒΑΣΙΛΙΚΗ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ ΤΑΞΗ Ε Pc8 ΝΤΙΝΟΣ & ΒΑΣΙΛΙΚΗ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ 4/12/2015 Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ Η Ακρόπολη Αθηνών είναι ένας βραχώδης λόφος ύψους 156 μ. από την επιφάνεια της θάλασσας και 70 μ. περίπου από το επίπεδο

Διαβάστε περισσότερα

Δημήτρης Δαμάσκος Δημήτρης Πλάντζος Πανεπιστημιακή Ανασκαφή Άργους Ορεστικού

Δημήτρης Δαμάσκος Δημήτρης Πλάντζος Πανεπιστημιακή Ανασκαφή Άργους Ορεστικού Δημήτρης Δαμάσκος Δημήτρης Πλάντζος Πανεπιστημιακή Ανασκαφή Άργους Ορεστικού Η ανασκαφή τού 2012 είχε ως στόχους: την περαιτέρω διερεύνηση της στοάς του μεγάλου ρωμαϊκού κτιρίου με τη στοά περιμετρικά

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙ ΑΥΡΟΣ. Είμαι η ήμητρα Αλεβίζου, μαθήτρια του Βαρβακείου ΠΠ Γυμνασίου και θα σας παρουσιάσω το Ωδείο και το μικρό θέατρο της αρχαίας Επιδαύρου...

ΕΠΙ ΑΥΡΟΣ. Είμαι η ήμητρα Αλεβίζου, μαθήτρια του Βαρβακείου ΠΠ Γυμνασίου και θα σας παρουσιάσω το Ωδείο και το μικρό θέατρο της αρχαίας Επιδαύρου... ΕΠΙ ΑΥΡΟΣ Είμαι η ήμητρα Αλεβίζου, μαθήτρια του Βαρβακείου ΠΠ Γυμνασίου και θα σας παρουσιάσω το Ωδείο και το μικρό θέατρο της αρχαίας Επιδαύρου... Ας ξεκινήσουμε με το Ωδείο... Το ρωμαϊκό Ωδείο σε σχέση

Διαβάστε περισσότερα

Αλέξανδρος Νικολάου, ΒΠΠΓ

Αλέξανδρος Νικολάου, ΒΠΠΓ Αλέξανδρος Νικολάου, ΒΠΠΓ Στην αρχαϊκή εποχή εικάζεται ότι υπήρχε κάποιο είδος θεατρικής κατασκευής στο χώρο που βρίσκονται τα σημερινά ευρήματα του θεάτρου, ενώ στα κλασσικά χρόνια υπήρχε σίγουρα κάποια

Διαβάστε περισσότερα

Τα θέατρα της Αμβρακίας. Ανδρέας Μαυρίκος, ΒΠΠΓ

Τα θέατρα της Αμβρακίας. Ανδρέας Μαυρίκος, ΒΠΠΓ Τα θέατρα της Αμβρακίας Ανδρέας Μαυρίκος, ΒΠΠΓ Αμβρακία Η Αμβρακία, μία από τις αξιολογότερες κορινθιακές αποικίες, ήταν χτισμένη στην περιοχή του Αμβρακικού κόλπου κοντά στην όχθη του ποταμού Άραχθου.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΣΤΗ ΡΩΜΑΪΚΗ ΑΓΟΡΑ ΤΟΥ ΑΡΓΟΥΣ

ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΣΤΗ ΡΩΜΑΪΚΗ ΑΓΟΡΑ ΤΟΥ ΑΡΓΟΥΣ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΣΤΗ ΡΩΜΑΪΚΗ ΑΓΟΡΑ ΤΟΥ ΑΡΓΟΥΣ Ο ΑΓΩΓΟΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ Η Αρχαία Αγορά του Άργους ιδρύθηκε στους πρόποδες του λόφου της Λάρισας σε µία φυσική λεκάνη, όπου συνέρρεαν τα όµβρια ύδατα. Απαραίτητη προϋπόθεση

Διαβάστε περισσότερα

Η θεώρηση και επεξεργασία του θέματος οφείλει να γίνεται κυρίως από αρχιτεκτονικής απόψεως. Προσπάθεια κατανόησης της συνθετικής και κατασκευαστικής

Η θεώρηση και επεξεργασία του θέματος οφείλει να γίνεται κυρίως από αρχιτεκτονικής απόψεως. Προσπάθεια κατανόησης της συνθετικής και κατασκευαστικής ΑΝΑΓΝΩΣΗ - ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΝΗΜΕΙΟΥ ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΗΦΑΙΣΤΟΥ Η θεώρηση και επεξεργασία του θέματος οφείλει να γίνεται κυρίως από αρχιτεκτονικής απόψεως. Προσπάθεια κατανόησης της συνθετικής και κατασκευαστικής δομής

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΦΘΙΩΤΙΔΩΝ ΘΗΒΩΝ ΝΟΜΟΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ

ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΦΘΙΩΤΙΔΩΝ ΘΗΒΩΝ ΝΟΜΟΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΘΕΣΣΑΛΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΦΘΙΩΤΙΔΩΝ ΘΗΒΩΝ ΝΟΜΟΣ ΜΑΓΝΗΣΙΑΣ ΧΟΡΗΓΙΚΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ ΒΟΛΟΣ 2011 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Α. Το αρχαίο θέατρο Φθιωτίδων Θηβών

Διαβάστε περισσότερα

Η Βοιωτία θεωρείται από αρχαίους και συγχρόνους ιστορικούς καθώς και γεωγράφους, περιοχή ευνοημένη από τη φύση και τη γεωπολιτική θέση της.

Η Βοιωτία θεωρείται από αρχαίους και συγχρόνους ιστορικούς καθώς και γεωγράφους, περιοχή ευνοημένη από τη φύση και τη γεωπολιτική θέση της. Η Βοιωτία θεωρείται από αρχαίους και συγχρόνους ιστορικούς καθώς και γεωγράφους, περιοχή ευνοημένη από τη φύση και τη γεωπολιτική θέση της. Βρίσκεται στο κέντρο σχεδόν της ελληνικής χερσονήσου, πάνω στο

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΚΒ ΕΦΟΡΕΙΑ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΩΝ & ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ Θ Ε Α Τ Ρ Ο ΛΙΝΔΟΥ ΧΟΡΗΓΙΚΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΚΒ ΕΦΟΡΕΙΑ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΩΝ & ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ Θ Ε Α Τ Ρ Ο ΛΙΝΔΟΥ ΧΟΡΗΓΙΚΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ & ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΚΒ ΕΦΟΡΕΙΑ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΩΝ & ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ Θ Ε Α Τ Ρ Ο ΛΙΝΔΟΥ ΧΟΡΗΓΙΚΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ ΡΟΔΟΣ, ΜΑΡΤΙΟΣ 2011 1 1. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελ. 2 2. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΜΝΗΜΕΙΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΙΑ 10. Το ανάκτορο της Ζάκρου

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΙΑ 10. Το ανάκτορο της Ζάκρου ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΙΑ 10 Το ανάκτορο της Ζάκρου Ανάκτορο της Κάτω Ζάκρου Το ανάκτορο της Κάτω Ζάκρου βρίσκεται στο ΝΑ άκρο της Κρήτης στον ομώνυμο ευρύχωρο όρμο. Η θέση ήταν γνωστή από τον 19 ο αι.

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Κλασική Αρχαιολογία ΙΙ (5ος - 4ος αι. π.χ.) Ιφιγένεια Λεβέντη

Εισαγωγή στην Κλασική Αρχαιολογία ΙΙ (5ος - 4ος αι. π.χ.) Ιφιγένεια Λεβέντη Εισαγωγή στην Κλασική Αρχαιολογία ΙΙ (5ος - 4ος αι. π.χ.) Ιφιγένεια Λεβέντη Τμήμα: Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας 8. Πανελλήνια Ιερά. Δελφοί και Ολυμπία Τα Πανελλήνια

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ. ΓΙΩΡΓΟΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ Βαρβάκειο Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο, 2011-2012

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ. ΓΙΩΡΓΟΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ Βαρβάκειο Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο, 2011-2012 ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΔΩΔΩΝΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ Βαρβάκειο Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο, 2011-2012 Περιεχόμενα Αρχαία Δωδώνη γεωγραφικά στοιχεία Κοίλον Ορχήστρα Σκηνή Ρωμαϊκά χρόνια Παραστάσεις που φιλοξενήθηκαν

Διαβάστε περισσότερα

2ο Γυμνάσιο Αγ.Δημητρίου Σχολικό έτος ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΕ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ "ΣΠΑΡΤΗ" ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗΣ ΘΟΔΩΡΗΣ ΤΜΗΜΑ Γ 5 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ

2ο Γυμνάσιο Αγ.Δημητρίου Σχολικό έτος ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΕ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΣΠΑΡΤΗ ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗΣ ΘΟΔΩΡΗΣ ΤΜΗΜΑ Γ 5 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ 2ο Γυμνάσιο Αγ.Δημητρίου Σχολικό έτος 2017-2018 ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΜΕ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ "ΣΠΑΡΤΗ" ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗΣ ΘΟΔΩΡΗΣ ΤΜΗΜΑ Γ 5 ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: κα ΣΤΑΜΑΤΙΑ ΤΣΙΡΙΓΩΤΗ Πίνακας

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟ ΚΑΣΤΡO ΤΗΣ ΚΩ Η ΓΕΦΥΡΑ ΤΟΥ ΚΑΣΤΡΟΥ

ΣΤΟ ΚΑΣΤΡO ΤΗΣ ΚΩ Η ΓΕΦΥΡΑ ΤΟΥ ΚΑΣΤΡΟΥ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡO ΤΗΣ ΚΩ Το Κάστρο των Ιπποτών είναι ένα από τα σημαντικότερα ιστορικά μνημεία της Κω. Ιδιαίτερα εντυπωσιακό και επιβλητικό είναι ένα από τα αξιοθέατα που κάθε επισκέπτης του νησιού πρέπει να

Διαβάστε περισσότερα

Θέατρο ιονύσου Ελευθερέως. Λίλιαν Παπαγιαννίδη Βαρβάκειο Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο

Θέατρο ιονύσου Ελευθερέως. Λίλιαν Παπαγιαννίδη Βαρβάκειο Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο Θέατρο ιονύσου Ελευθερέως Λίλιαν Παπαγιαννίδη Βαρβάκειο Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο 2013-2014 Λίγα λόγια για τον ιόνυσο Ήταν ο πιο πρόσχαρος από τους θεούς και από τους πιο αγαπητούς στους ανθρώπους,

Διαβάστε περισσότερα

Ένα ξεχασμένο θέατρο. (το Ρωμαϊκό Ωδείο) Έφη Νικολοπούλου, ΒΠΠΓ

Ένα ξεχασμένο θέατρο. (το Ρωμαϊκό Ωδείο) Έφη Νικολοπούλου, ΒΠΠΓ Ένα ξεχασμένο θέατρο. (το Ρωμαϊκό Ωδείο) Έφη Νικολοπούλου, ΒΠΠΓ Στο ευρύτερο αρχαιολογικό χώρο της Γόρτυνας στη Κρήτη, έχουν εντοπιστεί από τους αρχαιολόγους τέσσερις θεατρικοί χώροι διαφορετικών εποχών.

Διαβάστε περισσότερα

Έκθεση αποτελεσμάτων της ανασκαφής στον Αζοριά (2015)

Έκθεση αποτελεσμάτων της ανασκαφής στον Αζοριά (2015) Έκθεση αποτελεσμάτων της ανασκαφής στον Αζοριά (2015) Εισαγωγή Οι εργασίες πεδίου στον αρχαιολογικό χώρο του Αζοριά, στη βορειοανατολική Κρήτη (Καβούσι, Ιεράπετρα), διήρκεσαν 6 εβδομάδες, ενώ ακολούθησε

Διαβάστε περισσότερα

Χώροι θέασης και ακρόασης της αρχαίας Ελευσίνας. Φοίβος Αργυρόπουλος

Χώροι θέασης και ακρόασης της αρχαίας Ελευσίνας. Φοίβος Αργυρόπουλος Χώροι θέασης και ακρόασης της αρχαίας Ελευσίνας Φοίβος Αργυρόπουλος ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΑΚΟ ΙΕΡΟ ΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΕΥΣΙΝΑ Πανίερο έγινε το Θριάσιο πεδίο από τη στιγμή που η θεά Δήμητρα θέλησε να εκφράσει την ευγνωμοσύνη

Διαβάστε περισσότερα

Ανάγνωση - Περιγραφή Μνημείου: Ναός του Ηφαίστου

Ανάγνωση - Περιγραφή Μνημείου: Ναός του Ηφαίστου ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ Εργαστήριο Συγκοινωνιακής Τεχνικής Σχολή Αγρονόμων-Τοπογράφων Μηχανικών Τομές Τοπογραφίας Αποτυπώσεις Μνημείων Υπεύθυνος Διδάσκων: Γεωργόπουλος Ανδρέας Ανάγνωση - Περιγραφή

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

ΜΑΘΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΜΑΘΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ Ιερό Αφροδίτης Π α ν α γ ι ώ τ η ς Ν ε ο φ ύ τ ο υ Β 2 Υπεύθυνη καθηγήτρια: Μαρία Χατζημιχαήλ 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Γενική Εισαγωγή..σελ.3 Ιστορική αναδρομή..σελ.3 Περιγραφή του χώρου.σελ.4

Διαβάστε περισσότερα

Η ανάλυση των στοιχείων στο Παρατηρητήριο στο αρχαίο θέατρο ΑΡΧΑΙΟ

Η ανάλυση των στοιχείων στο Παρατηρητήριο στο αρχαίο θέατρο ΑΡΧΑΙΟ Η ανάλυση των στοιχείων στο Παρατηρητήριο στο αρχαίο θέατρο ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΡΑΤΟΥ. βασίσθηκε στην εργασία που εκπόνησε ειδική επιστημονική ομάδα υπό τους κ.κ. Λάζαρο Κολώνα τ. γενικό Διευθυντή Αρχαιοτήτων

Διαβάστε περισσότερα

01 Ιερός ναός Αγίου Γεωργίου ΓουμένισσΗΣ

01 Ιερός ναός Αγίου Γεωργίου ΓουμένισσΗΣ Ιερός ναός Αγίου Γεωργίου ΓουμένισσΗΣ Ιερός ναός Αγίου Γεωργίου ΓουμένισσΗΣ Το περίτεχνο τέμπλο του Αγίου Γεωργίου με τα πλευρικά τμήματά του Α Ν Α Δ Ε Ι Ξ Η Τ Ω Ν Μ Ε Τ Α Β Υ Ζ Α Ν Τ Ι Ν Ω Ν Μ Ν Η Μ Ε

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΝΩΛΙΑ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ, ΒΠΠΓ

ΜΑΝΩΛΙΑ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ, ΒΠΠΓ ΜΑΝΩΛΙΑ ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ, ΒΠΠΓ ΣημαντικήακαρνανικήπόληχτισμένηστιςεκβολέςτουποταμούΑχελώου Στον κατάφυτο από βελανιδιές λόφο «Τρίκαρδο» συναντάμε τηςακαρνανικήςπόληςτωνοινιάδων. τα ερείπια Λόγω της στρατηγικής

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΥ, Αλέξανδρος Μπαξεβανάκης, ΒΠΠΓ

ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΥ, Αλέξανδρος Μπαξεβανάκης, ΒΠΠΓ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΔΙΟΥ, Αλέξανδρος Μπαξεβανάκης, ΒΠΠΓ ΔΙΟΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΙΟ ΟΝΟΜΑΣΤΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Το αρχαίο Δίον του Ολύμπου βρίσκεται 15 χλμ. νότια της Κατερίνης, στους πρόποδες του Ολύμπου δίπλα στο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΠΑΤΟΣ ΝΟΤΙΑ ΚΑΙ ΒΟΡΕΙΑ ΚΛΙΤΥΣ ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ

ΠΕΡΙΠΑΤΟΣ ΝΟΤΙΑ ΚΑΙ ΒΟΡΕΙΑ ΚΛΙΤΥΣ ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ ΠΕΡΙΠΑΤΟΣ ΝΟΤΙΑ ΚΑΙ ΒΟΡΕΙΑ ΚΛΙΤΥΣ ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ Project ΑΝΝΑ ΑΝΕΜΟΓΙΑΝΝΗ ΠΕΡΣΕΦΟΝΗ ΑΝΕΜΟΓΙΑΝΝΗ ΜΑΡΙΑ ΑΡΓΥΡΙΟΥ ΤΑΒΙΘΑ ΓΡΑΜΜΑΤΟΠΟΥΛΟΥ ΝΟΤΙΑ ΠΛΑΓΙΑ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ ΝΟΤΙΑ ΚΛΙΤΥΣ ΑΚΡΟΠΟΛΕΩΣ Η νότια πλαγιά της Ακρόπολης

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ. Χ ώ ρο ς Π.ΕΛΛΑΣ. Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού Εφορεία Αρχαιοτήτων Πέλλας

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ. Χ ώ ρο ς Π.ΕΛΛΑΣ. Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού Εφορεία Αρχαιοτήτων Πέλλας ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΣ Χ ώ ρο ς Π.ΕΛΛΑΣ Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού Εφορεία Αρχαιοτήτων Πέλλας ΥΠΟΜΝΗΜΑ 1. Ο ΙΚΙΑ «ΔΙΟΝΥΣΟΥ» 2. Ο ΙΚΙΑ «ΑΡΠΑΓΗΣ ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ» 3. Δ Η Μ Ο Σ ΙΟ ΑΡΧΕΙΟ 4. ΑΓΟΡΑ 5. ΥΠΟΓΕΙΑ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΟΥΡΙΟ-ΜΑΘΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

ΚΟΥΡΙΟ-ΜΑΘΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΟΥΡΙΟ-ΜΑΘΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Μαρία Γερολέμου Β`2 Καθηγήτρια: Μαρία Πουλιάου Χατζημιχαήλ 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Γενική εισαγωγή...σελ.3 Ιστορική αναδρομή...σελ.4 Οικία Αχιλλέα...σελ.5 Οικία Μονομάχων...σελ.6 Παλαιοχριστιανική

Διαβάστε περισσότερα

Κυριότερες πόλεις ήταν η Κνωσός, η Φαιστός, η Ζάκρος και η Γόρτυνα

Κυριότερες πόλεις ήταν η Κνωσός, η Φαιστός, η Ζάκρος και η Γόρτυνα Ηφαίστειο της Θήρας Η Μινωική Κρήτη λόγω της εμπορικής αλλά και στρατηγικής θέσης της έγινε γρήγορα μεγάλη ναυτική και εμπορική δύναμη. Οι Μινωίτες πωλούσαν τα προϊόντα τους σε όλη τη Μεσόγειο με αποτέλεσμα

Διαβάστε περισσότερα

Οι αρχαίοι πύργοι της Σερίφου Οι αρχαίοι πύργοι, αυτόνομες οχυρές κατασκευές αποτελούν ιδιαίτερο τύπο κτιρίου με κυκλική, τετράγωνη ή ορθογώνια

Οι αρχαίοι πύργοι της Σερίφου Οι αρχαίοι πύργοι, αυτόνομες οχυρές κατασκευές αποτελούν ιδιαίτερο τύπο κτιρίου με κυκλική, τετράγωνη ή ορθογώνια Οι αρχαίοι πύργοι της Σερίφου Οι αρχαίοι πύργοι, αυτόνομες οχυρές κατασκευές αποτελούν ιδιαίτερο τύπο κτιρίου με κυκλική, τετράγωνη ή ορθογώνια κάτοψη, περισσότερους από έναν ορόφους και στιβαρή κατασκευή.

Διαβάστε περισσότερα

Ακολούθησέ με. στο αρχαίο θέατρο της Δωδώνης

Ακολούθησέ με. στο αρχαίο θέατρο της Δωδώνης Ακολούθησέ με στο αρχαίο θέατρο της Δωδώνης Η αρχαία Δωδώνη, το ιερό και το μαντείο 6 4 5 7 3 Εικ. 1 Γενική άποψη του θεάτρου. Mόλις 15 χλμ. από τα Ιωάννινα, σε μία κοιλάδα κάτω από το βουνό Τόμαρος, ιδρύθηκε

Διαβάστε περισσότερα

Έκθεση αποτελεσμάτων της ανασκαφής στον Αζοριά (2016)

Έκθεση αποτελεσμάτων της ανασκαφής στον Αζοριά (2016) Περίληψη των εργασιών Έκθεση αποτελεσμάτων της ανασκαφής στον Αζοριά (2016) Οι εργασίες πεδίου στον αρχαιολογικό χώρο του Αζοριά (Καβούσι, Ιεράπετρα), στη βορειοανατολική Κρήτη, διήρκεσαν 11 εβδομάδες,

Διαβάστε περισσότερα

Μυρτώ Παπαδοπούλου Ισαβέλλα Παπαδοπούλου Ά3α

Μυρτώ Παπαδοπούλου Ισαβέλλα Παπαδοπούλου Ά3α Μυρτώ Παπαδοπούλου Ισαβέλλα Παπαδοπούλου Ά3α Πρόλογος Ναοί της Αρχαϊκής εποχής Οι κίονες και τα μαθηματικά τους-σχεδίαση Υλοποίηση Επίλογος Πηγές Αποτελείται από τρία μέρη, τη βάση, τον κορμό, που μπορεί

Διαβάστε περισσότερα

Γκουνέλα Μαρία ΒΠΠΓ. Αρχαία Νικόπολη

Γκουνέλα Μαρία ΒΠΠΓ. Αρχαία Νικόπολη Γκουνέλα Μαρία ΒΠΠΓ Αρχαία Νικόπολη Νικόπολη Στη σημερινή χερσόνησο της Πρέβεζας, στη νοτιοδυτική Ήπειρο, σε απόσταση μόλις 6 χλμ. από την ομώνυμη πόλη, βρίσκεται η αρχαία Νικόπολη. Ίδρυση Νικόπολης Κλεοπάτρα

Διαβάστε περισσότερα

Η ΚΑΘ ΗΜΑΣ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ

Η ΚΑΘ ΗΜΑΣ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΠΑΤΡΩΝ Η ΚΑΘ ΗΜΑΣ ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ ΚΥΡΙΑΚΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΠΕΡΓΑΜΟΝ Το Πέργαμον ή η Πέργαμος είναι πόλη που από το τέλος του 3ου αιώνα π.χ. αναδείχθηκε σε ένα από

Διαβάστε περισσότερα

ΙΕΡΟ ΤΩΝ ΚΑΒΙΡΩΝ (ΚΑΒΙΡΕΙΟ) Καβίρειο

ΙΕΡΟ ΤΩΝ ΚΑΒΙΡΩΝ (ΚΑΒΙΡΕΙΟ) Καβίρειο ΙΕΡΟ ΤΩΝ ΚΑΒΙΡΩΝ (ΚΑΒΙΡΕΙΟ) Καβίρειο Ιερό τοπικής λατρείας αφιερωμένο στον θεό Κάβιρο (γενειοφόρο θεό με στεφάνι κισσού στο κεφάλι και κάνθαρο στο χέρι υπόσταση του Διονύσου) και το Θεό Παίδα (θεϊκό παιδί

Διαβάστε περισσότερα

Έτσι ήταν η Θεσσαλονίκη στην αρχαιότητα - Υπέροχη ψηφιακή απεικόνιση

Έτσι ήταν η Θεσσαλονίκη στην αρχαιότητα - Υπέροχη ψηφιακή απεικόνιση Έτσι ήταν η Θεσσαλονίκη στην αρχαιότητα - Υπέροχη ψηφιακή απεικόνιση - Με την βοήθεια της τεχνολογίας αρχαιολόγοι κατάφεραν να απεικονίσουν την Θεσσαλονίκη της αρχαιότητας - Μια ζηλευτή πόλη με Ιππόδρομο,

Διαβάστε περισσότερα

ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ. Μουσειακή παρουσίαση του οικοδομικού προγράμματος του Αυτοκράτορα Αδριανού. Μουσείο Ακρόπολης, Ισόγειο.

ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ. Μουσειακή παρουσίαση του οικοδομικού προγράμματος του Αυτοκράτορα Αδριανού. Μουσείο Ακρόπολης, Ισόγειο. ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ Μουσειακή παρουσίαση του οικοδομικού προγράμματος του Αυτοκράτορα Αδριανού για την Αθήνα του 2 ου αιώνα μ.χ Μουσείο Ακρόπολης, Ισόγειο Ελεύθερη πρόσβαση Ώρες λειτουργίας του Μουσείου

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΔΙΑΤΑΞΗ ΚΟΙΜΗΤΗΡΙΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΒΑΡΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΑΝΑΔΙΑΤΑΞΗ ΚΟΙΜΗΤΗΡΙΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΒΑΡΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΝΑΔΙΑΤΑΞΗ ΚΟΙΜΗΤΗΡΙΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΒΑΡΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το δημοτικό κοιμητήριο της Βάρης βρίσκεται στη θέση «Ασύρματος» της Δημοτικής Ενότητας Βάρης του Δήμου Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης.

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΡΚΥΡΑ Η ΑΡΧΑΙΑ ΠΟΛΗ. 2 ο Γενικό Λύκειο Μοσχάτου Α Τάξη. Θουκυδίδου, Ἱστοριῶν

ΚΕΡΚΥΡΑ Η ΑΡΧΑΙΑ ΠΟΛΗ. 2 ο Γενικό Λύκειο Μοσχάτου Α Τάξη. Θουκυδίδου, Ἱστοριῶν ΚΕΡΚΥΡΑ Η ΑΡΧΑΙΑ ΠΟΛΗ Η αρχαία πόλη της Κέρκυρας, εγκαταστημένη σε απόσταση 4 χλμ. νότια του σημερινού ιστορικού Κέντρου, εκτείνονταν περίπου στο κέντρο της σημερινής χερσονήσου του Κανονιού, που περιβάλλεται

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΟΤΖΕΚΤ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΟΤΖΕΚΤ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΠΡΟΤΖΕΚΤ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΤΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΔΙΟΝ ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ Το Δίον ήταν μια αρχαιότατη πόλη στρατηγικής σημασίας και μια από τις πιο φημισμένες μακεδονικές πολιτείες. Η γεωγραφική θέση

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΙΩΑΝΝΑ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ Α1 Β ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΙΩΑΝΝΑ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ Α1 Β ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΙΩΑΝΝΑ ΙΩΑΝΝΙΔΟΥ Α1 Β ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΝΕΟΛΙΘΙΚΟΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΧΟΙΡΟΚΟΙΤΙΑΣ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙ ΑΓΙΑΣ ΝΑΠΑΣ ΕΝΕΤΙΚΑ ΤΕΙΧΗ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΝΑΟΣ ΤΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΑ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΡΑΜΕΙΚΟΣ. Μετά τα Μηδικά κατακευάστηκε το 478 π.χ το Θεμιστόκλειο τείχος που χώρισε την κατοικημένη περιοχή από το νεκροταφείο.

ΚΕΡΑΜΕΙΚΟΣ. Μετά τα Μηδικά κατακευάστηκε το 478 π.χ το Θεμιστόκλειο τείχος που χώρισε την κατοικημένη περιοχή από το νεκροταφείο. ΚΕΡΑΜΕΙΚΟΣ Η περιοχή ΒΔ της Αγοράς μέχρι το τείχος της πόλης, όπου το Δίπυλο, αλλά και πέρα από το τείχος, όπου και το σημαντικότερο νεκροταφείο της Αθήνας. Η ονομασία της οφείλεται στις εγκαταστάσεις

Διαβάστε περισσότερα

ναού του Ολύμπιου Διός που ολοκλήρωσε, το 131 μ.χ., ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Αδριανός.

ναού του Ολύμπιου Διός που ολοκλήρωσε, το 131 μ.χ., ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Αδριανός. ΜΝΗΜΕΙΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΠΥΛΗ ΤΟΥ ΑΔΡΙΑΝΟΥ Πρόκειται για τα απομεινάρια ενός από τους μεγαλύτερους ναούς του αρχαίου κόσμου, του ναού του Ολύμπιου Διός που ολοκλήρωσε, το 131 μ.χ., ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Αδριανός.

Διαβάστε περισσότερα

Επίσκεψη στην Αρχαία Αγορά

Επίσκεψη στην Αρχαία Αγορά Επίσκεψη στην Αρχαία Αγορά Η Αγορά ήταν η μεγαλύτερη πλατεία της πόλης. Η πλατεία άρχισε να χρησιμοποιείται ως δημόσιος χώρος από τα αρχαϊκά χρόνια. Μέχρι τότε στην περιοχή υπήρχαν σπίτια και τάφοι. Ο

Διαβάστε περισσότερα

Η ανάλυση των στοιχείων στο Παρατηρητήριο στο αρχαίο θέατρο ΑΡΧΑΙΟ

Η ανάλυση των στοιχείων στο Παρατηρητήριο στο αρχαίο θέατρο ΑΡΧΑΙΟ Η ανάλυση των στοιχείων στο Παρατηρητήριο στο αρχαίο θέατρο ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΝΕΑΣ ΠΛΕΥΡΩΝΑΣ. βασίσθηκε στην εργασία που εκπόνησε ειδική επιστημονική ομάδα υπό τους κ.κ. Λάζαρο Κολώνα τ. γενικό Διευθυντή Αρχαιοτήτων

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ. υπαίθρια αμφιθεατρική κατασκευή ημικυκλικής κάτοψης γύρω από μια κυκλική πλατεία

ΑΡΧΑΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ. υπαίθρια αμφιθεατρική κατασκευή ημικυκλικής κάτοψης γύρω από μια κυκλική πλατεία ΑΡΧΑΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ υπαίθρια αμφιθεατρική κατασκευή ημικυκλικής κάτοψης γύρω από μια κυκλική πλατεία Μέρη αρχαίου θεάτρου σκηνή: ορθογώνιο, μακρόστενο κτίριο προσκήνιο: στοά με κίονες μπροστά από τη

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Κλασική Αρχαιολογία ΙΙ (5ος - 4ος αι. π.χ.) Ιφιγένεια Λεβέντη

Εισαγωγή στην Κλασική Αρχαιολογία ΙΙ (5ος - 4ος αι. π.χ.) Ιφιγένεια Λεβέντη Εισαγωγή στην Κλασική Αρχαιολογία ΙΙ (5ος - 4ος αι. π.χ.) Ιφιγένεια Λεβέντη Τμήμα: Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας 10. Ιωνικοί Ναοί της Μ. Ασίας στον 4 ο αι.

Διαβάστε περισσότερα

Ο αρχαιολογικός χώρος του Καλαμωτού βρίσκεται 2 χλμ. νότια του χωριού και είναι γνωστός στους κατοίκους του με την ονομασία Τούμπες ή Καστέλλια.

Ο αρχαιολογικός χώρος του Καλαμωτού βρίσκεται 2 χλμ. νότια του χωριού και είναι γνωστός στους κατοίκους του με την ονομασία Τούμπες ή Καστέλλια. ΑΡΧΑΙΑ ΚΑΛΙΝΔΟΙΑ ΣΥΝΟΨΗ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΕΥΡΗΜΑΤΩΝ ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ ΑΡΧΑΙΑΣ ΠΟΛΗΣ: Ο αρχαιολογικός χώρος του Καλαμωτού βρίσκεται 2 χλμ. νότια του χωριού και είναι γνωστός στους κατοίκους του με την ονομασία Τούμπες

Διαβάστε περισσότερα

Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Φαιστού

Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Φαιστού Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Φαιστού Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Φαιστού Το ανάκτορο της Φαιστού είναι το δεύτερο σε μέγεθος ανάκτορο της μινωικής Κρήτης με έκταση.000 τ.μ. Βρίσκεται στα νοτιοδυτικά

Διαβάστε περισσότερα

Μαντείο της Δωδώνης. Πριν την επίσκεψη

Μαντείο της Δωδώνης. Πριν την επίσκεψη 1 Μαντείο της Δωδώνης Πριν την επίσκεψη Αλήθεια ποιος δεν θα ήθελε να ξέρει το μέλλον του; Από τα αρχαία χρόνια οι άνθρωποι προσπαθούν να βρουν τρόπους να ανακαλύψουν αυτό που κρύβει το αύριο. Να πάρουν

Διαβάστε περισσότερα

Ο φιλαθήναιος αυτοκράτορας Αδριανός: όσα δεν ξέρετε γι αυτόν

Ο φιλαθήναιος αυτοκράτορας Αδριανός: όσα δεν ξέρετε γι αυτόν 19 Ιανουαρίου 2017 Ο φιλαθήναιος αυτοκράτορας Αδριανός: όσα δεν ξέρετε γι αυτόν Επιστήμες / Ιστορία / Μουσεία Το Μουσείο της Ακρόπολης τιμά την επέτειο των 1900 χρόνων από την άνοδο στο θρόνο του φιλαθήναιου

Διαβάστε περισσότερα

Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Φαιστού

Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Φαιστού Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Φαιστού Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Φαιστού Το ανάκτορο της Φαιστού είναι το δεύτερο σε μέγεθος ανάκτορο της μινωικής Κρήτης με έκταση 18.000 τ.μ. B 11 Βρίσκεται

Διαβάστε περισσότερα

Η ανάλυση των στοιχείων στο Παρατηρητήριο στο αρχαίο θέατρο ΑΡΧΑΙΟ

Η ανάλυση των στοιχείων στο Παρατηρητήριο στο αρχαίο θέατρο ΑΡΧΑΙΟ Η ανάλυση των στοιχείων στο Παρατηρητήριο στο αρχαίο θέατρο ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΟΙΝΙΑΔΩΝ. βασίσθηκε στην εργασία που εκπόνησε ειδική επιστημονική ομάδα υπό τους κ.κ. Λάζαρο Κολώνα τ. γενικό Διευθυντή Αρχαιοτήτων

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΡΩΜΑΪΚΟ ΩΔΕΙΟ ΔΙΟΥ

ΤΟ ΡΩΜΑΪΚΟ ΩΔΕΙΟ ΔΙΟΥ ΤΟ ΡΩΜΑΪΚΟ ΩΔΕΙΟ ΔΙΟΥ Το Ρωμαϊκό Ωδείο Δίου ανήκει στο κτηριακό συγκρότημα των μεγάλων Θερμών, το οποίο κτίστηκε στα τέλη του 2 ου μ.χ. αιώνα. Το ωδείο ήταν μια στεγασμένη θεατρική αίθουσα πολλαπλών χρήσεων

Διαβάστε περισσότερα

Ακρόπολη. Υπεύθυνος Καθηγητής: Κος Βογιατζής Δ. Οι Μαθητές: Τριτσαρώλης Γιώργος. Τριαντόπουλος Θέμης. Ζάχος Γιάννης. Παληάμπελος Αλέξανδρος

Ακρόπολη. Υπεύθυνος Καθηγητής: Κος Βογιατζής Δ. Οι Μαθητές: Τριτσαρώλης Γιώργος. Τριαντόπουλος Θέμης. Ζάχος Γιάννης. Παληάμπελος Αλέξανδρος Ακρόπολη Υπεύθυνος Καθηγητής: Κος Βογιατζής Δ. Οι Μαθητές: Τριτσαρώλης Γιώργος Τριαντόπουλος Θέμης Ζάχος Γιάννης Παληάμπελος Αλέξανδρος Ακρόπολη - Ιστορία Η Αθηναϊκή ακρόπολη κατοικήθηκε από τα νεολιθικά

Διαβάστε περισσότερα

Τζωρτζίνα Μπαρλαμπά, ΒΠΠΓ

Τζωρτζίνα Μπαρλαμπά, ΒΠΠΓ Τζωρτζίνα Μπαρλαμπά, ΒΠΠΓ Χτισμένοιστιςνοτιοδυτικέςπλαγιές του Παρνασσού σε υψόμετρο 570 μ. Πόλη αρχαίας Φωκίδας Σε απόσταση 21 χλμ. από την Άμφισσα Εδώ λειτούργησε το σημαντικότερο μαντείο του αρχαιοελληνικού

Διαβάστε περισσότερα

Τα 7 θαύματα του αρχαίου κόσμου Χαρίδης Φίλιππος

Τα 7 θαύματα του αρχαίου κόσμου Χαρίδης Φίλιππος Τα 7 θαύματα του αρχαίου κόσμου Χαρίδης Φίλιππος 1. Η μεγάλη Πυραμίδα της Γκίζας Η τεράστια αυτή πυραμίδα είναι το αρχαιότερο από τα εφτά θαύματα του Αρχαίου Κόσμου, αλλά είναι το μόνο που διασώζετε 4.000χ.Όταν

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΑΡΧΑΙΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ «ΠΛΑΤΙΑΝΑΣ» 1 Μ Α Ρ Ι Α Μ Α Γ Ν Η Σ Α Λ Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ Ε.Μ.Π. MSc Ε.Μ.Π.

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΑΡΧΑΙΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ «ΠΛΑΤΙΑΝΑΣ» 1 Μ Α Ρ Ι Α Μ Α Γ Ν Η Σ Α Λ Η ΑΡΧΙΤΕΚΤΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ Ε.Μ.Π. MSc Ε.Μ.Π. Το αρχαίο θέατρο, το επωνοµαζόµενο χάριν συντοµίας «θέατρο της Πλατιάνας», βρίσκεται εντός των τειχών της αρχαίας Ακρόπολης στην κορυφή του όρους Λαπίθα. Η αρχαία ονοµασία της πόλης στην οποία ανήκε θεωρείται

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΥΠΟΟΜΑΔΑ:ΚΑΡΥΑΤΙΔΕΣ ΒΙΚΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΙΩΑΝΝΑ ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΥ ΗΛΙΑΝΑ ΔΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΜΥΡΤΩ ΑΓΑΠΙΟΥ

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΥΠΟΟΜΑΔΑ:ΚΑΡΥΑΤΙΔΕΣ ΒΙΚΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΙΩΑΝΝΑ ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΥ ΗΛΙΑΝΑ ΔΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΜΥΡΤΩ ΑΓΑΠΙΟΥ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΥΠΟΟΜΑΔΑ:ΚΑΡΥΑΤΙΔΕΣ ΒΙΚΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ ΙΩΑΝΝΑ ΔΗΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΥ ΗΛΙΑΝΑ ΔΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΥ ΜΥΡΤΩ ΑΓΑΠΙΟΥ Αρχαία Αγορά Η λέξη αγορά παράγεται από το ρήμα αγείρω (συναθροίζω,

Διαβάστε περισσότερα

Γιώργος Πρίμπας Ααύγουστος 2017

Γιώργος Πρίμπας Ααύγουστος 2017 Γιώργος Πρίμπας Στην περιοχή της πόλης του Άργους έχει διαπιστωθεί αδιάλειπτη ανθρώπινη παρουσία, με σημαντικές πόλεις και οικισμούς, τα τελευταία πεντέμισι με έξι χιλιάδες χρόνια. Αναπόφευκτο λοιπόν να

Διαβάστε περισσότερα

ΗΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΤΟΥΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥΘΕΑΤΡΟΥ

ΗΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΤΟΥΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥΘΕΑΤΡΟΥ ΗΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΤΟΥΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥΘΕΑΤΡΟΥ ΗΟΡΧΗΣΤΡΑ ΗΣΚΗΝΗ ΤΟΚΟΙΛΟΝ ΑΚΟΥΣΤΙΚΗ Ηορχήστρα Ήταν µια κυκλική, συχνά πλακόστρωτη, πλατεία στο κέντρο του θεάτρου. Με άλλα λόγια ήτανησκηνή των σηµερινών θεάτρων. Στην

Διαβάστε περισσότερα

Κώστας Ζάµπας Πολιτικός Μηχανικός ρ ΕΜΠ. Σκιάθου 43-11254 Αθήνα. Τηλέφωνο: 210-2237167 Φαξ: 210-2237257 Ηλεκτρονική διεύθυνση: c-zambas@hol.

Κώστας Ζάµπας Πολιτικός Μηχανικός ρ ΕΜΠ. Σκιάθου 43-11254 Αθήνα. Τηλέφωνο: 210-2237167 Φαξ: 210-2237257 Ηλεκτρονική διεύθυνση: c-zambas@hol. Κώστας Ζάµπας Πολιτικός Μηχανικός ρ ΕΜΠ. Σκιάθου 43-11254 Αθήνα. Τηλέφωνο: 210-2237167 Φαξ: 210-2237257 Ηλεκτρονική διεύθυνση: c-zambas@hol.gr Αθήνα 4/2/2015 Προς τον Πρόεδρο τους µη κερδοσκοπικού σωµατείου

Διαβάστε περισσότερα

Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Τίρυνθας

Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Τίρυνθας ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΟΥΣΕΙΩΝ TMHMA ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο

Διαβάστε περισσότερα

ιάπλασn ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΙΟΥΛΙΟΣ νέα Μπολατίου

ιάπλασn ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΙΟΥΛΙΟΣ νέα Μπολατίου : Κυριακής Μεγαλομ. : Ευφημίας Μεγαλομ. : Μαρίνης Μεγαλομ. : Προφήτου Ηλία : Παρασκευής Οσιομ. : Παντελεήμονος Μεγαλομ. Χάλκινο αγαλματίδιο του Οφέλτη, του οποίου ο θάνατος ήταν η αιτία της ίδρυσης των

Διαβάστε περισσότερα

Όνομα:Αναστασία Επίθετο:Χαραλάμπους Τμήμα: Β 5 Το Κούριον

Όνομα:Αναστασία Επίθετο:Χαραλάμπους Τμήμα: Β 5 Το Κούριον Όνομα:Αναστασία Επίθετο:Χαραλάμπους Τμήμα: Β 5 Το Κούριον Ετος: 2012-2013 Θέμα: Το Κούριο Καθηγήτρια: Κ. Μαρία Χατζημιχαήλ 1 Περιεχόμενα 1. Γενική εισαγωγή...3 2. Ιστορική αναδρομή...4-8 3. Παράρτημα πηγών...9

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΣΚΗΝΙΟ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ ΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΑΣ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ-ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΣΥΝΘΕΣΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΕΝΟΣ ΜΕΤΑΚΙΟΝΙΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ

ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΣΚΗΝΙΟ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ ΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΑΣ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ-ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΣΥΝΘΕΣΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΕΝΟΣ ΜΕΤΑΚΙΟΝΙΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΣΚΗΝΙΟ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ ΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΑΣ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ-ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΣΥΝΘΕΣΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΕΝΟΣ ΜΕΤΑΚΙΟΝΙΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ Αρχιτεκτονική μελέτη: Βασιλεία Μανιδάκη αρχιτέκτων ΥΠΠΟΤ-ΥΣΜΑ Δεκέμβριος

Διαβάστε περισσότερα

Έλλη Τσουρβάκα Χρήστος Χατζηγάκης

Έλλη Τσουρβάκα Χρήστος Χατζηγάκης Έλλη Τσουρβάκα Χρήστος Χατζηγάκης Εργασίες-Δημιουργίες μαθητών Σχολικού Έτους 2014-2015(στο πλαίσιο καινοτόμου εκπαιδευτικού προγράμματος για τα Μουσεία στο Διαδίκτυο) «Εκφάνσεις Μουσειοπαιδαγωγικής στο

Διαβάστε περισσότερα

ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΜΥΚΗΝΑΪΚΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ Εισαγωγικά: ΟΡΙΣΜΟΣ: Με τον όρο μυκηναϊκός πολιτισμός χαρακτηρίζεται ο προϊστορικός πολιτισμός της ΎστερηςΕποχήςτουΧαλκούαπότο1600-1100 π. Χ. που αναπτύχθηκε κυρίως στην κεντρική

Διαβάστε περισσότερα

Μινωικός Πολιτισμός σελ. 23-28

Μινωικός Πολιτισμός σελ. 23-28 Μινωικός Πολιτισμός σελ. 23-28 Να περιγράψετε ένα μινωικό ανάκτορο; Μεγάλα Συγκροτήματα κτιρίων, Είχαν πολλές πτέρυγες-δωματίων, Διοικητικά, Οικονομικά, Θρησκευτικά και Καλλιτεχνικά κέντρα της περιοχής,

Διαβάστε περισσότερα

ηαποκάλυψη αρχαιοτήτων στις βορειοανατολικές υπώρειες του λοφώδους

ηαποκάλυψη αρχαιοτήτων στις βορειοανατολικές υπώρειες του λοφώδους κωνσταντινα Γραβανη e-mail: cgravani@cc.uoi.gr ΠανεΠιστηΜιουΠολη Δουρουτησ: αρχαιολογικεσ ερευνεσ, εργασιεσ και Μελετεσ: συντομη αναφορα ηαποκάλυψη αρχαιοτήτων στις βορειοανατολικές υπώρειες του λοφώδους

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΙΑ 10. Μινωικοί ιεροί χώροι

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΙΑ 10. Μινωικοί ιεροί χώροι ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΙΑ 10 Μινωικοί ιεροί χώροι Ενδεχομένως από τη Νεολιθική, αλλά με βεβαιότητα από την Προανακτορική εποχή φαίνεται ότι οι μινωίτες ασκούσαν τις λατρευτικές τους πρακτικές στα σπήλαια.

Διαβάστε περισσότερα

Συντάχθηκε απο τον/την Administrator Τρίτη, 04 Νοέμβριος :10 - Τελευταία Ενημέρωση Τετάρτη, 04 Φεβρουάριος :32

Συντάχθηκε απο τον/την Administrator Τρίτη, 04 Νοέμβριος :10 - Τελευταία Ενημέρωση Τετάρτη, 04 Φεβρουάριος :32 Το πρώτο ανάκτορο της Κνωσού κτίστηκε γύρω στο 2000 π.χ. στο νότιο άκρο της μεσομινωικής πόλης και καταστράφηκε από σεισμό στο 1900 π.χ. {tab=το ανάκτορο} Στη θέση του κτίστηκε σχεδόν αμέσως ένα νέο, λαμπρότερο

Διαβάστε περισσότερα

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2016 Εκκλησίες της Σωτήρας. Πρόγραμμα Μαθητικών Θρησκευτικών Περιηγήσεων «Συνοδοιπόροι στα ιερά προσκυνήματα του τόπου μας»

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2016 Εκκλησίες της Σωτήρας. Πρόγραμμα Μαθητικών Θρησκευτικών Περιηγήσεων «Συνοδοιπόροι στα ιερά προσκυνήματα του τόπου μας» ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ 2016 Εκκλησίες της Σωτήρας Πρόγραμμα Μαθητικών Θρησκευτικών Περιηγήσεων «Συνοδοιπόροι στα ιερά προσκυνήματα του τόπου μας» ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ Αγία Θέκλα Βρίσκεται 7χλμ νότια από το κέντρο της Σωτήρας.

Διαβάστε περισσότερα

ΙΕΡΟ ΤΟΥ " ΙΟΣ" ΣΤΗ Ω ΩΝΗ ΜΑΝΤΕΙΟ ΚΑΙ ΘΕΑΤΡΟ

ΙΕΡΟ ΤΟΥ  ΙΟΣ ΣΤΗ Ω ΩΝΗ ΜΑΝΤΕΙΟ ΚΑΙ ΘΕΑΤΡΟ ΙΕΡΟ ΤΟΥ " ΙΟΣ" ΣΤΗ Ω ΩΝΗ ΜΑΝΤΕΙΟ ΚΑΙ ΘΕΑΤΡΟ Γενική εποπτεία: ρ Κωνσταντίνος Σουέρεφ, αρχαιολόγος, Προϊστάµενος Εφορείας Αρχαιοτήτων Ιωαννίνων Επιµέλεια - συντονισµός: ρ Ιουλία Κατσαδήµα, αρχαιολόγος Επιστηµονική

Διαβάστε περισσότερα

ΝΑΟΣ ΑΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗΣ

ΝΑΟΣ ΑΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗΣ ΝΑΟΣ ΑΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗΣ Στον 11 ο αιώνα χρονολογείται η αγία Αικατερίνη στην Πλάκα, κοντά στο μνημείο του Λυσικράτους. Έχει χτιστεί πάνω σε ερείπια αρχαίου ναού της Αρτέμιδος. Η στέγαση του κεντρικού τμήματος,

Διαβάστε περισσότερα

Βυζαντινά και Οθωμανικά μνημεία της Μάκρης

Βυζαντινά και Οθωμανικά μνημεία της Μάκρης Βυζαντινά και Οθωμανικά μνημεία της Μάκρης Στρατηγικής σημασίας η θέση της Μάκρης / Κατοικήθηκε από την αρχαιότητα Οικισμός με διαρκή ανθρώπινη παρουσία από τα νεολιθικά χρόνια Ορατά στο κέντρο της σημερινής

Διαβάστε περισσότερα

«Υιοθετώντας ένα μνημείο της γειτονιάς μου»

«Υιοθετώντας ένα μνημείο της γειτονιάς μου» «Υιοθετώντας ένα μνημείο της γειτονιάς μου» Σχολικό έτος 2014-2015 Ερευνητική εργασία σε αρχαιολογικά μνημεία της Παροικιάς από ομάδες μαθητών της Γ τάξης του Γυμνασίου Πάρου στο μάθημα της τοπικής ιστορίας

Διαβάστε περισσότερα

Αµφίπολη: Βρέθηκε σκελετός σε τάφο κάτω από τον τρίτο θάλαµο

Αµφίπολη: Βρέθηκε σκελετός σε τάφο κάτω από τον τρίτο θάλαµο Νοέµβριος 12 2014 13:20 Αµφίπολη: Βρέθηκε σκελετός σε τάφο κάτω από τον τρίτο θάλαµο Τι ανακοίνωσε το υπουργείο Πολιτισµού για τις ανασκαφικές εργασίες στον τάφο της Αµφίπολης. Τι έδειξαν οι ανασκαφές

Διαβάστε περισσότερα

4. ΗΜΟΣ ΣΠΕΡΧΕΙΑ ΑΣ - 41 -

4. ΗΜΟΣ ΣΠΕΡΧΕΙΑ ΑΣ - 41 - 4. ΗΜΟΣ ΣΠΕΡΧΕΙΑ ΑΣ - 41 - 4.1 ΑΓΙΟΣ ΣΩΣΤΗΣ Όπως και τα υπόλοιπα, έτσι και το πρώην σχολείο του Αγίου Σώστη είναι ένα πέτρινο κτίριο µε κεραµοσκεπή και βρίσκεται στο κέντρο του χωριού. Tο κτίριο είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΙΑ 10. Η Παλαιοανακτορική Κρήτη (ΜΜΙΒ ΜΜΙΙΙΑ)

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΙΑ 10. Η Παλαιοανακτορική Κρήτη (ΜΜΙΒ ΜΜΙΙΙΑ) ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΑ ΙΑ 10 Η Παλαιοανακτορική Κρήτη (ΜΜΙΒ ΜΜΙΙΙΑ) Ίδρυση των πρώτων ανακτορικών κέντρων Κύριο χαρακτηριστικό στην κεραμική η εμφάνιση του καμαραϊκού ρυθμού, ο οποίοςαποτελεί προϊόν των

Διαβάστε περισσότερα

Η ΒΑΣΙΛΙΚΗ «ΑΓ. ΣΟΦΙΑ» Η ΝΕΚΡΟΠΟΛΗ

Η ΒΑΣΙΛΙΚΗ «ΑΓ. ΣΟΦΙΑ» Η ΝΕΚΡΟΠΟΛΗ Η ΒΑΣΙΛΙΚΗ «ΑΓ. ΣΟΦΙΑ» Η ΝΕΚΡΟΠΟΛΗ Η ΒΑΣΙΛΙΚΗ «ΑΓ. ΣΟΦΙΑ» Η ΝΕΚΡΟΠΟΛΗ Η σημερινή βασιλική «Αγ. Σοφία» βρίσκεται στο κέντρο της κύριας νεκρόπολης της αρχαίας πόλης Σέρντικα. Σ αυτή την περιοχή έχουν ανακαλυφθεί

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΟΔΕΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΕΙΟΥ «ΔΙΑΖΩΜΑ» κ. ΣΤΑΥΡΟΥ ΜΠΕΝΟΥ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΘΕΑΤΡΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΛΑΚΩΝΙΑΣ

ΠΕΡΙΟΔΕΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΕΙΟΥ «ΔΙΑΖΩΜΑ» κ. ΣΤΑΥΡΟΥ ΜΠΕΝΟΥ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΘΕΑΤΡΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΛΑΚΩΝΙΑΣ ΠΕΡΙΟΔΕΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΕΙΟΥ «ΔΙΑΖΩΜΑ» κ. ΣΤΑΥΡΟΥ ΜΠΕΝΟΥ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΘΕΑΤΡΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΛΑΚΩΝΙΑΣ 4 ΜΑΡΤΙΟΥ 2009 Σωματείο «ΔΙΑΖΩΜΑ», Μπουμπουλίνας 30, Τ.Κ. 10682, Αθήνα www.diazoma.gr / info@diazoma.gr

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΝΑΣΚΑΦΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΗΝ ΠΛΩΤΙΝΟΠΟΛΗ

Η ΑΝΑΣΚΑΦΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΗΝ ΠΛΩΤΙΝΟΠΟΛΗ Η ΑΝΑΣΚΑΦΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΣΤΗΝ ΠΛΩΤΙΝΟΠΟΛΗ 1 Στη ΝΑ πλευρά του Διδυμοτείχου, ανάμεσα στη συμβολή των ποταμών Έβρου και Ερυθροποτάμου και το Σιδηροδρομικό σταθμό, υψώνεται ένας βραχώδης οχυρός λόφος γνωστός με

Διαβάστε περισσότερα

ΑΔΑ: ΒΛ40Γ-ΔΛ2 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

ΑΔΑ: ΒΛ40Γ-ΔΛ2 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΑΝΑΡΤΗΤΕΑ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΟΜΕΑ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Ταχ. Δ/νση : Θεμιστοκλέους 87 Αθήνα Ταχ.Κώδικας : 10681 Πληροφορίες : Λαμπρινή Μπλουγούρα Τηλέφωνο : 2103307618 Fax

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΒΕΡΓΙΝΑΣ

ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΒΕΡΓΙΝΑΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΑΣΚΑΦΗ ΒΕΡΓΙΝΑΣ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΒΕΡΓΙΝΑΣ Παρελθόν - Παρόν - Μέλλον Στ. Δρούγου Ομάδα εργασίας: καθηγήτρια κλασικής αρχαιολογίας ΑΠΘ Ν. Χατζηδάκης αρχιτέκτων ΔΠΜΣ

Διαβάστε περισσότερα

Γενικό Λύκειο Καρπερού Δημιουργική Εργασία: Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ

Γενικό Λύκειο Καρπερού Δημιουργική Εργασία: Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ Γενικό Λύκειο Καρπερού Δημιουργική Εργασία: Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ Ο ναός ήταν αφιερωμένος στη Σοφία του Θεού, κτίστηκε στη θέση αυτή από το Μεγάλο Κωνσταντίνο (306-339) αλλά πολύ σύντομα, το 404, καταστράφηκε

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: «Προτάσεις για την Τουριστική Ανάπτυξη και προβολή της Τοπικής Κοινότητας Στράτου» Κύρια πύλη δευτερεύουσα πύλη πύλη Ακρόπολης Παραποτάμια πύλη

ΘΕΜΑ: «Προτάσεις για την Τουριστική Ανάπτυξη και προβολή της Τοπικής Κοινότητας Στράτου» Κύρια πύλη δευτερεύουσα πύλη πύλη Ακρόπολης Παραποτάμια πύλη ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Στράτος 29-12 - 2011 ΝΟΜΟΣ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ Αριθμ. Πρωτ.: ΔΗΜΟΣ ΑΓΡΙΝΙΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΣΤΡΑΤΟΥ ΤΟΠΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΣΤΡΑΤΟY ΠΛΗΡ: Πατσέας Αναστάσιος ΤΗΛ: 6978558904 Π Ρ Ο Σ Κο Αντιδήμαρχο

Διαβάστε περισσότερα

Ακολούθησέ με. στo αρχαίο θέατρο της Σικυώνας

Ακολούθησέ με. στo αρχαίο θέατρο της Σικυώνας Ακολούθησέ με στo αρχαίο θέατρο της Σικυώνας Ακολούθησέ με στο αρχαίο θέατρο της Σικυώνας Εικ. 1 Το θέατρο της Σικυώνας με θέα προς τον Κορινθιακό κόλπο. Προγραμματίζοντας μια εκπαιδευτική εκδρομή στο

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑ ΝΕΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ «ΠΑΜΕ ΣΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ» ΚΑΙ «ΠΑΜΕ ΣΤΟΝ ΑΡΧΑΙΟ ΠΕΡΙΠΑΤΟ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ»

ΤΑ ΝΕΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ «ΠΑΜΕ ΣΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ» ΚΑΙ «ΠΑΜΕ ΣΤΟΝ ΑΡΧΑΙΟ ΠΕΡΙΠΑΤΟ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ» ,,^ -^,;-,..:..,, : χ λ κ«:! «e.«?s"'h. ΗΗΗΜΗΗΒ ΤΑ ΝΕΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ «ΠΑΜΕ ΣΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ» ΚΑΙ «ΠΑΜΕ ΣΤΟΝ ΑΡΧΑΙΟ ΠΕΡΙΠΑΤΟ ΤΗΣ ΑΚΡΟΠΟΛΗΣ» ΕΙΡΗΝΗ ΚΑΙΜΑΡΑ Τα καινούρια προγράμματα του Τμήματος Εκπαιδευτικών

Διαβάστε περισσότερα

Κτίσµα 1. κάτοικοι: πενταµελής οικογένεια δεν κατοικείται µόνιµα

Κτίσµα 1. κάτοικοι: πενταµελής οικογένεια δεν κατοικείται µόνιµα Λειβαδάκι µικρός ορεινός οικισµός 20 περίπου κατοικιών ανάπτυξη κτισµάτων σε συστάδες, κοντά στους οδικούς άξονες όρια µεταξύ δηµόσιου και ιδιωτικού χώρου συχνά ρευστά διαµόρφωση σε πλάτωµα δάσους γειτνίαση

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ 1 ης ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ- ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ

ΘΕΜΑ 1 ης ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ- ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΕΙΣ ΕΛΠ 12: 1 η Γραπτή Εργασία 2012-2013 ΘΕΜΑ 1 ης ΕΡΓΑΣΙΑΣ Σύμφωνα με το Εγχειρίδιο (τ. Δ : σελ. 37), η αρχαία ελληνική αρχιτεκτονική διακρίνεται, μεταξύ άλλων, και για τον τρόπο διάταξης (οργάνωσης) των

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Αρχαία Πόλη: Βρίσκεται: Ταυτίζεται με: Κατοικείται από:

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Αρχαία Πόλη: Βρίσκεται: Ταυτίζεται με: Κατοικείται από: ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΑΛΕΠΑΚΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΣ ΝΙΚΟΣ ΔΡΑΚΟΠΟΥΛΟΣ ΜΑΡΙΑ ΓΙΑΡΙΚΑ ΓΕΩΡΓΙΑ ΓΚΙΚΑ ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΑΦΗΡΑΣ ΑΓΓΕΛΟΣ ΖΕΡΒΟΠΟΥΛΟΣ ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΑΝΑΣΤΟΥΛΗ ΑΚΗΣ ΖΑΦΕΙΡΙΟΥ ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ ΑΝΤΥΠΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΑΠΤΕΡΑΣ ΧΟΡΗΓΙΚΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ

ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΑΠΤΕΡΑΣ ΧΟΡΗΓΙΚΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΕ ΕΦΟΡΕΙΑ ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΑΠΤΕΡΑΣ ΧΟΡΗΓΙΚΟΣ ΦΑΚΕΛΟΣ Ομάδα εργασίας: ΒΑΝΝΑ ΝΙΝΙΟΥ ΚΙΝΔΕΛΗ ΧΑΤΖΗΔΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΧΑΤΖΗΔΑΚΗ ΕΛΕΝΗ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΟΣ ΚΕ ΕΠΚΑ-ΥΠΠΟ

Διαβάστε περισσότερα