Στέφανος Φωτόπουλος 1 Φώτιος Σιώκης 2 Χάρρυ Παπαπανάγος 3

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Στέφανος Φωτόπουλος 1 Φώτιος Σιώκης 2 Χάρρυ Παπαπανάγος 3"

Transcript

1 Στέφανος Φωτόπουλος 1 Φώτιος Σιώκης 2 Χάρρυ Παπαπανάγος 3 Η ΔΙΕΙΣΔΥΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟ ΚΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΕΚΛΕΚΤΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ 1. Στέλεχος της Εθνικής Τράπεζας 2. Αν. Καθηγητής, Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας 3. Καθηγητής, Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας

2

3 1. Εισαγωγή Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 ξεκίνησε στα Βαλκάνια μία σειρά οικονομικών και πολιτικών μεταρρυθμίσεων, οι οποίες είχαν ως αποτέλεσμα την εξωστρέφεια των μέχρι τότε κλειστών μεταβατικών οικονομιών. Άμεσες ξένες επενδύσεις άρχισαν να λαμβάνουν χώρα στις οικονομίες των Βαλκανίων ενώ, στις ολοένα και αυξανόμενες εισροές ξένων κεφαλαίων, σημαντικός ήταν ο ρόλος των πολυεθνικών ευρωπαϊκών τραπεζών. Οι ελληνικές τράπεζες, οι οποίες πρωτοεμφανίστηκαν στις παραπάνω οικονομίες στα μέσα της δεκαετίας του 90 κυρίως μέσω υποκαταστημάτων, συμμετείχαν ενεργά στην αναμόρφωση των βαλκανικών τραπεζικών συστημάτων. Την περίοδο η οργανική ανάπτυξη του υφιστάμενου δικτύου ελληνικών καταστημάτων στη Βαλκανική εντατικοποιήθηκε, ενώ παράλληλα έλαβαν χώρα μεγάλες εξαγορές και συγχωνεύσεις τοπικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων από ελληνικές τράπεζες. Συνολικά, επτά ελληνικές τράπεζες διείσδυσαν στην περιοχή των Βαλκανίων, εδραιώνοντας ένα δίκτυο που αριθμεί ακόμη και σήμερα πάνω από καταστήματα σε Αλβανία, Βουλγαρία, πγδμ, Ρουμανία και Σερβία, κατέχοντας μερίδια αγοράς τα οποία σε κάποιες περιπτώσεις ξεπερνούν το 30% 1. Στοιχεία αναφορικά με τον χρόνο και τον τρόπο εισόδου των ελληνικών τραπεζών στις παραπάνω οικονομίες παραθέτονται στον πίνακα 1. Η παρούσα μελέτη αποσκοπεί στο να συνεισφέρει στη διεθνή βιβλιογραφία πάνω στη διεθνή τραπεζική, εξετάζοντας την ελληνική τραπεζική ε- 1. Οι ελληνικές τράπεζες που δραστηριοποιήθηκαν στη Βαλκανική κατά την υπό εξέταση περίοδο είναι οι εξής: Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος, Alpha Bank, Τράπεζα Πειραιώς, Eurobank, Εμπορική Τράπεζα, Αγροτική Τράπεζα της Ελλάδος, Εγνατία Τράπεζα. (Το 2013 η Εμπορική Τράπεζα εξαγοράστηκε από την Alpha Bank ενώ οι δύο τελευταίες από την Τράπεζα Πειραιώς).

4 258 Βαλκανικά Σύμμεικτα 16 ( ) πέκταση στα Βαλκάνια μέσω της εκλεκτικής θεωρίας 2. Καθώς η εν λόγω θεωρία υποστηρίζει πως η διεθνοποίηση μίας τράπεζας έγκειται στην αξιοποίηση τριών παραγόντων (ή αλλιώς πλεονεκτημάτων) και, συγκεκριμένα, των ιδιοκτησιακών, του τόπου εγκατάστασης και της εσωτερίκευσης, ο βαθμός στον οποίο οι ελληνικές τράπεζες αξιοποίησαν ή όχι τα επιμέρους πλεονεκτήματα αποτελεί το κύριο αντικείμενο της μελέτης μας 3. Επίσης, καθώς στη σχετική βιβλιογραφία τα πλεονεκτήματα εσωτερίκευσης συνοψίζονται από την «ακολουθώντας τον πελάτη» υπόθεση, ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα αποτελέσματα τα οποία προκύπτουν από την εξέταση της παραπάνω υπόθεσης, προσαρμοσμένης στην περίπτωση της ελληνικής τραπεζικής διεθνοποίησης στις πέντε συγκεκριμένες βαλκανικές οικονομίες. Στο παρόν άρθρο γίνεται για πρώτη φορά μία προσπάθεια ενδελεχούς ανάλυσης της ελληνικής τραπεζικής διεθνοποίησης στις συγκεκριμένες μεταβατικές οικονομίες μέσα από το πρίσμα της εκλεκτικής θεωρίας. Επιπροσθέτως, για πρώτη φορά επιχειρείται όχι μόνο η αποσύνθεση των πλεονεκτημάτων τόπου εγκατάστασης σε δύο επιμέρους ομάδες παραγόντων, οικονομικών και θεσμικών, αλλά και η περαιτέρω εξέταση των θεσμικών παραγόντων σε σχέση με μία άλλη υποκατηγορία θεσμικών παραγόντων, αυτή της θεσμικής σύγκλισης μεταξύ της Ελλάδας και των πέντε βαλκανικών χωρών. Τέλος, λόγω έλλειψης διαθέσιμων πλήρων χρονοσειρών για τις περισσότερες μεταβλητές, δημιουργήσαμε για τις ανάγκες της οικονομετρικής ανάλυσης μία νέα βάση δεδομένων συνδυάζοντας και αντιπαραβάλλοντας στοιχεία από διάφορες πηγές, όπως ετήσιες εκθέσεις Κεντρικών Τραπεζών, ετήσιες αναφορές και ισολογισμούς εμπορικών τραπεζών, στατιστικά του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου κτλ. Στην ενότητα που ακολουθεί γίνεται μία σύντομη βιβλιογραφική ανασκόπηση και στην ενότητα 3 παραθέτονται κύρια σημεία του οικονομετρικού μοντέλου καθώς και μεθοδολογικά σχόλια. Στην ενότητα 4 αναλύονται οι μεταβλητές και ερμηνεύονται τα οικονομετρικά αποτελέσματα, ενώ η τελευταία ενότητα συνοψίζει τα κύρια συμπεράσματα της μελέτης. 2. Η εκλεκτική θεωρία συναντάται συχνά στη βιβλιογραφία επίσης ως το «Εκλεκτικό Παράδειγμα» ή αλλιώς «Dunning Paradigm» από το όνομα του θεμελιωτή του ομώνυμου παραδείγματος, Dunning. 3. Άλλες θεωρίες διεθνοποίησης είναι η Θεωρία των Σταδίων, το Υπόδειγμα Διεθνοποίησης της Ουψάλας, η Θεωρία του Διεθνούς Κύκλου Προϊόντος, η Θεωρία της Ολιγοπωλιακής Αντίδρασης και το ιαµάντι του Ανταγωνισµού.

5 Σ. Φωτόπουλος, Φ. Σιώκης, Χ. Παπαπανάγος Θεωρητικό υπόβαθρο Μία από τις επικρατέστερες απόψεις στη σχετική με τη διεθνή τραπεζική βιβλιογραφία είναι πως μία τράπεζα αποφασίζει να επεκταθεί σε ξένες αγορές προκειμένου να εκμεταλλευτεί τη διεθνοποίηση άλλων ομοεθνών της, μη τραπεζικών επιχειρήσεων. Οι Brimmer and Dahl (1975) υποστήριξαν πως θα ήταν πολύ πιο εύκολο για μία τράπεζα να διεισδύσει σε μία χώρα όπου δραστηριοποιούνται ήδη ομοεθνείς πελάτες της, καθώς η υφιστάμενη σχέση τράπεζας πελάτη αποτελεί συγκριτικό πλεονέκτημα για τη νεοεισερχόμενη σε μία ξένη αγορά τράπεζα, ενώ ο Williams (1998) πρόσθεσε πως το κόστος προσαρμογής για μία πολυεθνική τράπεζα είναι πολύ πιο μικρό σε μία ξένη αγορά όπου υπάρχουν ομοεθνείς της επιχειρήσεις. Σύμφωνοι με το παραπάνω θεωρητικό πλαίσιο, οι Nigh et al. (1986) και Goldberg and Johnson (1990), οι οποίοι ασχολήθηκαν ενδελεχώς με τη διεθνοποίηση των αμερικανικών τραπεζών, κατέληξαν σε μία θετική σχέση μεταξύ του όγκου των αμερικανικών τραπεζικών άμεσων ξένων επενδύσεων (ΑΞΕ) και των μη τραπεζικών ΑΞΕ. Η εκλεκτική θεωρία συμπληρώνει πως παράλληλα με την εσωτερίκευση της υφιστάμενης σχέσης τράπεζας πελάτη, η οποία περιγράφηκε παραπάνω, μία τράπεζα γίνεται πολυεθνική εκμεταλλευόμενη δύο ακόμα παράγοντες ή πλεονεκτήματα: τα ιδιοκτησιακά και αυτά τόπου εγκατάστασης (Gray and Gray, 1981 και Sabi, 1988). Εμπειρικές μελέτες, όπως αυτές των Goldberg and Saunders (1981), Seth et al. (1992) και Yamori (1998), οι οποίοι τόνισαν το ρόλο των επιτοκιακών περιθωρίων στις χώρες υποδοχής των αμερικανικών τραπεζών, επιβεβαιώνουν τα παραπάνω αναδεικνύοντας τον καταλυτικό ρόλο των πλεονεκτημάτων του τόπου εγκατάστασης. Ο σημαντικός ρόλος των παραπάνω πλεονεκτημάτων επιβεβαιώθηκε και στην περίπτωση της διεθνοποίησης των τραπεζικών συστημάτων του Ηνωμένου Βασιλείου και της Γερμανίας σε μία διεξοδική μελέτη του Moshirian (2001), ενώ ο Buch (2000), ο οποίος ασχολήθηκε αποκλειστικά με τις γερμανικές τράπεζες, τόνισε το ρόλο του θεσμικού πλαισίου και της εγχώριας ζήτησης στις χώρες υποδοχής, χωρίς να παραβλέπει το ρόλο των πλεονεκτημάτων εσωτερίκευσης. Τα πλεονεκτήματα ιδιοκτησίας εξερευνήθηκαν σε βάθος από τους Cho (1986) και Focarelli and Pozollo (2001), των οποίων η έρευνα κατέδειξε το μέγεθος μίας μητρικής τράπεζας ως το σημαντικότερο ιδιοκτησιακό πλεονέκτημα. Ωστόσο, σε μία σχετική συγκριτική μελέτη τους, οι Mutinelli και Piscitello (2001), συνεξετάζοντας ιδιοκτησιακούς παράγοντες και παράγοντες εσωτερίκευσης, απέδειξαν πως οι τελευταίοι παρουσιάζουν μεγαλύτερη σημαντικότητα.

6 260 Βαλκανικά Σύμμεικτα 16 ( ) Τέλος, αναφορικά με τα πλεονεκτήματα τόπου εγκατάστασης, ένα μεγάλο κομμάτι της βιβλιογραφίας ασχολείται με τις διαφορές στις συνθήκες αγοράς μεταξύ της χώρας προέλευσης μιας τράπεζας και της χώρας υποδοχής αυτής. Οι διαφορές αυτές μπορεί να αναφέρονται τόσο στο θεσμικό πλαίσιο και στις συνθήκες διακυβέρνησης (Buch and DeLong, 2004 και Rossi and Volpin, 2004) αλλά και σε συγκεκριμένες οικονομικές συνθήκες, όπως τα επιτοκιακά περιθώρια, και, συνεπαγωγικά, στις προοπτικές κερδοφορίες (Magri et al και Focarelli and Pozzolo, 2005). Τέλος, σε μία προσπάθεια σύγκρισης των δύο επιμέρους παραγόντων, οι Focarelli and Pozollo (2008) κατέληξαν πως οι οικονομικές συνθήκες φέρουν μεγαλύτερο βάρος στη διεθνοποίηση ενός τραπεζικού συστήματος εν συγκρίσει με τις αντίστοιχες θεσμικές. 3. Οικονομετρικό μοντέλο και μεθοδολογικά σχόλια Το οικονομετρικό μας μοντέλο βασίζεται στην εκλεκτική θεωρία. Για την ακρίβεια, αποτελεί μία προσαρμογή της εν λόγω θεωρίας στην ελληνική διεθνή τραπεζική. Βάσει του μοντέλου (1), ισχυριζόμαστε πως η διεθνοποίηση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος στις πέντε βαλκανικές χώρες ήταν αποτέλεσμα αξιοποίησης τριών ομάδων πλεονεκτημάτων: ιδιοκτησιακών, τόπου εγκατάστασης (τα οποία διακρίνονται σε οικονομικά και θεσμικά), και εσωτερίκευσης. ΕΛΛ_ΤΡΑΠΕΖΕΣ j,t = a ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΚΟΙ j,t,+ β ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ j,t,+ γ ΘΕΣΜΙΚΟΙ j,t,+δ ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΥΣΗΣ j,t + ε j,t (1) όπου j = Αλβανία, Βουλγαρία, πγδμ, Ρουμανία, Σερβία, t = 2000,, 2007, και ΕΛΛ_ΤΡΑΠΕΖΕΣ j,t είναι η παρουσία των ελληνικών τραπεζών στις πέντε βαλκανικές χώρες υποδοχής. Ως εξαρτημένη μεταβλητή χρησιμοποιούμε αρχικά το ύψος των κεφαλαίων των ελληνικών τραπεζών στις χώρες υποδοχής, μεταβλητή η οποία είναι κοινώς αποδεκτή στη διεθνή βιβλιογραφία. Εναλλακτικά, και προκειμένου να ελέγξουμε την ορθότητα των αποτελεσμάτων μας, χρησιμοποιούμε τον αριθμό των ελληνικών υποκαταστημάτων στις χώρες αυτές. Στοιχεία για τις εξηρτημένες μεταβλητές έχουν αντληθεί από τους ισολογισμούς των ελληνικών μητρικών αλλά και θυγατρικών τραπεζών και την Ένωση Ελληνικών Τραπεζών. Αναφορικά με τους ερμηνευτικούς παράγοντες του μοντέλου (1), κάποια βασικά γενικά στοιχεία των τριών ομάδων πλεονεκτημάτων παραθέτονται παρακάτω, ενώ οι ερμηνευτικές μεταβλητές τής κάθε ομάδας αναλύονται σε βάθος στο επόμενο τμήμα του άρθρου.

7 Σ. Φωτόπουλος, Φ. Σιώκης, Χ. Παπαπανάγος 261 1) ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΚΟΙ j,t : Οι ιδιοκτησιακοί παράγοντες, οι οποίοι αξιοποιήθηκαν από τις ελληνικές πολυεθνικές τράπεζες. Το μέγεθος ενός μητρικού χρηματοπιστωτικού ιδρύματος συναντάται συχνά στη σχετική διεθνή βιβλιογραφία ως κύρια ερμηνευτική μεταβλητή. Κατά αντιστοιχία, ελέγχουμε αρχικά εάν τα υλικά περιουσιακά στοιχεία των ελληνικών τραπεζών αποτέλεσαν σημαντικό ιδιοκτησιακό πλεονέκτημα. Επίσης, εναλλακτικά ελέγχουμε τη σημαντικότητα κάποιων άυλων ιδιοκτησιακών στοιχείων των ελληνικών τραπεζών, όπως η σωρευτική διεθνής εμπειρία των ελληνικών τραπεζών, και περιμένουμε και οι δύο παραπάνω ερμηνευτικές μεταβλητές να σχετίζονται θετικά με την εξηρτημένη. 2) ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ j,t: Οι οικονομικές συνθήκες των χωρών υποδοχής. Υποστηρίζουμε πως οι προοπτικές ανάπτυξης στη Βαλκανική, με ό,τι αυτό συνεπάγεται στην εγχώρια ζήτηση και κατανάλωση, αποτέλεσαν πόλο έλξης για τις ελληνικές τράπεζες. Συνθήκες που σχετίζονται με τις άμεσες ξένες επενδύσεις στην περιοχή, ελληνικές ή μη, το βάθος της αγοράς, το βαθμό ιδιωτικοποίησης των εν λόγω οικονομιών αλλά, ειδικότερα, το περιθώριο επιτοκίου σε αυτές, επίσης πιστεύουμε πως έπαιξαν καταλυτικό ρόλο. Τέλος, μέσω της ομάδας των οικονομικών παραγόντων εξετάζεται και ο ρόλος της σύγκλισής των οικονομικών συνθηκών της Ελλάδας με αυτές των χωρών υποδοχής. 3) ΘΕΣΜΙΚΟΙ j,t : Η συγκεκριμένη ομάδα παραγόντων εξετάζει τόσο το ρόλο των συνθηκών διακυβέρνησης στις βαλκανικές χώρες όσο και τη σύγκλιση (διαφορά) μεταξύ των ανωτέρω συνθηκών και αυτών της Ελλάδας. Πιστεύουμε πως η πρόοδος στην καταπολέμηση της διαφθοράς, στην εφαρμογή του νόμου και στην πολιτική σταθερότητα αποτέλεσε σημαντικό πλεονέκτημα τόπου εγκατάστασης, αλλά επίσης σημαντικό πλεονέκτημα αποτέλεσε και η σύγκλιση της παραπάνω προόδου με την αντίστοιχη ελληνική. 4) ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΥΣΗΣ, j,t : Σε αυτή την ομάδα παραγόντων ελέγχεται ο βαθμός στον οποίο οι ελληνικές τράπεζες επωφελήθηκαν από τις μη τραπεζικές σχέσεις μεταξύ της Ελλάδας και των πέντε βαλκανικών χωρών, εσωτερικεύοντας τις σχέσεις αυτές και μετατρέποντάς τες σε πλεονέκτημα. Πιο συγκεκριμένα, εξετάζεται ο ρόλος των εμπορικών διμερών σχέσεων, ενώ, παράλληλα, γίνεται μία προσπάθεια να επιβεβαιωθεί ή όχι το «ακολουθώντας τον πελάτη» σενάριο βάσει του οποίου οι ελληνικές τράπεζες ακολούθησαν τις ελληνικές επιχειρήσεις στην περιοχή των Βαλκανίων κατά την περίοδο Για τις ανάγκες της ανάλυσης χρησιμοποιήθηκε το οικονομετρικό πακέτο E-Views 7. Οι μεταβλητές που δεν εκφράζουν ποσοστά έχουν λογαριθμιστεί

8 262 Βαλκανικά Σύμμεικτα 16 ( ) ενώ όλες οι μεταβλητές είναι στάσιμες στα επίπεδα (έλεγχος στασιμότητας με DF και ADF). Αναφορικά με τις επιδράσεις, χρησιμοποιήσαμε σταθερές (Fixed Effects) καθώς τα αποτελέσματά μας αφορούν μία ομογενή ομάδα οικονομιών και δεν μπορούν έτσι να γενικευτούν (πρόκειται για μεταβατικές οικονομίες συγκεντρωμένες όλες σε μία συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή, ενώ και οι πέντε οικονομίες φιλοξενούν ελληνικές τράπεζες). Η επιλογή των παραπάνω επιδράσεων επιβεβαιώνεται, εξάλλου, και από τα αποτελέσματα του ελέγχου Wald. 4. Επεξήγηση ερμηνευτικών μεταβλητών και οικονομική ερμηνεία τους Στην ενότητα αυτή περιγράφονται όλες οι μεταβλητές που έχουν χρησιμοποιηθεί στην ανάλυσή μας, ενώ ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η οικονομική ερμηνεία του ρόλου τους στην ελληνική τραπεζική διεθνοποίηση, στη βάση πάντα της εκλεκτικής θεωρίας Ιδιοκτησιακά πλεονεκτήματα ΜΕΓΕΘΟΣ Η παραπάνω μεταβλητή εκφράζει το μέγεθος των μητρικών ελληνικών πιστωτικών ιδρυμάτων που δραστηριοποιούνται στη Βαλκανική, σε όρους κεφαλαίων. Λόγω έλλειψης διαθεσιμότητας μίας χρονοσειράς, κατασκευάσαμε τη μεταβλητή συνδυάζοντας στοιχεία από διάφορες πηγές, όπως ισολογισμούς και ετήσιες εκθέσεις ελληνικών εμπορικών τραπεζών και κεντρικών τραπεζών των χωρών υποδοχής. Η μεταβλητή αποδεικνύεται στατιστικώς σημαντική (πίνακας 2), ενώ το θετικό της πρόσημο υποδηλώνει πως το μέγεθος αποτέλεσε ιδιοκτησιακό πλεονέκτημα για τις ελληνικές τράπεζες. Ωστόσο, η χαμηλή στατιστική σημαντικότητα της μεταβλητής εγείρει κάποιες αμφιβολίες σχετικά με το ρόλο του συγκεκριμένου πλεονεκτήματος, τουλάχιστον στη συγκεκριμένη χρονική περίοδο διεθνοποίησης των ελληνικών τραπεζών, καθώς το συγκεκριμένο ιδιοκτησιακό πλεονέκτημα έχει απασχολήσει ιδιαίτερα τη σχετική βιβλιογραφία. Σύμφωνα με τους Contractor and Kundu (1998), οι οποίοι αμφισβητούν σε μελέτες τους τη σημαντικότητα των ιδιοκτησιακών πλεονεκτημάτων, τα άλλα δύο πλεονεκτήματα μπορούν να υπερκαλύψουν σε πολύ μεγάλο βαθμό τα ιδιοκτησιακά. Με δεδομένο πως το μέγεθος ενός πολυεθνικού χρηματοπιστωτικού ιδρύματος είναι η πιο χαρακτηριστική μεταβλητή ιδιοκτησιακού πλεονεκτήματος, υποστηρίζουμε πως στη δική μας περίπτωση η ερμηνευτική ικανότητα της μεταβλητής ΜΕΓΕΘΟΣ έχει εξομαλυνθεί καθώς «απορροφήθηκε» σε μεγάλο βαθμό από τις άλλες δύο ομάδες πλεονεκτημάτων.

9 Σ. Φωτόπουλος, Φ. Σιώκης, Χ. Παπαπανάγος 263 Επίσης, ο William s (1998) υποστηρίζει πως σε περιπτώσεις χρηματοοικονομικών τομέων το μέγεθος δεν αποτελεί πάντα ιδιοκτησιακό πλεονέκτημα καθώς οι οικονομίες κλίμακος, οι οποίες απορρέουν από το μέγεθος, εξαντλούνται στην αρχική φάση της διεθνοποίησης μίας τράπεζας, κάτι που στη δική μας περίπτωση έλαβε χώρα πριν το Πρακτικά, ο παραπάνω ερευνητής υποστηρίζει πως το μέγεθος θα βοηθούσε μία τράπεζα να περάσει αρχικά τα σύνορα, αλλά δεν θα πρόσφερε το απόλυτο συγκριτικό πλεονέκτημα στην πολυεθνική πλέον τράπεζα για την περαιτέρω διείσδυσή της στις χώρες υποδοχής. Αν λάβει κανείς υπόψη τη συγκεκριμένη περίοδο την οποία εξετάζουμε, ο παραπάνω ισχυρισμός θα μπορούσε ίσως να ερμηνεύσει τη χαμηλή σημαντικότητα της μεταβλητής ΜΕΓΕΘΟΣ, καθώς κατά την περίοδο αυτή οι ελληνικές τράπεζες έχουν ήδη περάσει τα σύνορα και τώρα πλέον είναι στη φάση της περαιτέρω επέκτασής τους στους τραπεζικούς τομείς των χωρών υποδοχής. Με άλλα λόγια, ίσως το μέγεθος των μητρικών τραπεζών να ήταν προαπαιτούμενο για την αρχική διεθνοποίηση των ελληνικών τραπεζών αλλά όχι για την περαιτέρω επέκτασή τους. Τέλος, μπορεί η παραπάνω μεταβλητή να ερμήνευε θεωρητικά γιατί μία τράπεζα διεθνοποιήθηκε ενώ κάποια άλλη όχι, αποδίδοντας σημαντικό ρόλο στο ύψος των κεφαλαίων των μητρικών ελληνικών εν δυνάμει πολυεθνικών τραπεζών, κάτι το οποίο και πάλι δεν έχει εφαρμογή στη δική μας περίπτωση μιας και όλες οι τράπεζες οι οποίες εξετάζουμε είναι ήδη πολυεθνικές στη συγκεκριμένη περίοδο. ΕΜΠΕΙΡΙΑ Η παραπάνω μεταβλητή εκφράζει τη διεθνή εμπειρία των ελληνικών τραπεζών που σωρευτικά αποτέλεσε άυλο κεφάλαιο για τις τράπεζες αυτές. Καθώς η μεταβλητή χρησιμοποιείται για πρώτη φορά, την κατασκευάσαμε χρησιμοποιώντας τον αριθμό των χωρών στις οποίες δραστηριοποιείται το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, ανά έτος. Τα στοιχεία για τη μεταβλητή αντλήθηκαν από την Ένωση Ελληνικών Τραπεζών. Η μεταβλητή εμφανίζεται στατιστικώς σημαντική (πίνακας 2) ενώ, βάσει του θετικού της πρόσημου, υποστηρίζουμε πως η εμπειρία την οποία συσσώρευσαν οι ελληνικές τράπεζες σε θέματα διεθνούς τραπεζικής αποτέλεσε σημαντικό ιδιοκτησιακό άυλο πλεονέκτημα για την περαιτέρω επέκτασή τους στις οικονομίες των Βαλκανίων. Τέλος, συγκρίνοντας τους συντελεστές τής εν λόγω μεταβλητής με τους συντελεστές της μεταβλητής ΜΕΓΕΘΟΣ ισχυριζόμαστε πως τα άυλα περιουσιακά στοιχεία των ελληνι-

10 264 Βαλκανικά Σύμμεικτα 16 ( ) κών τραπεζών διαδραμάτισαν μεγαλύτερο ρόλο σε σχέση με τα αντίστοιχα υλικά Πλεονεκτήματα τόπου εγκατάστασης Οι συντελεστές των πλεονεκτημάτων τόπου εγκατάστασης παραθέτονται στον πίνακα 2 παράλληλα με τους συντελεστές των λοιπών δύο πλεονεκτημάτων, ενώ οι εξειδικεύσεις του πίνακα 3 εστιάζουν αποκλειστικά στα πλεονεκτήματα τόπου εγκατάστασης. Τέλος, στον πίνακα 4 παρουσιάζονται παλινδρομήσεις στις οποίες ελέγχονται αποκλειστικά μόνο πλεονεκτήματα τόπου εγκατάστασης, με τη διαφορά ότι η εξηρτημένη μεταβλητή είναι ο αριθμός των ελληνικών υποκαταστημάτων στη Βαλκανική. Σημειώνουμε πως, παρά την αλλαγή αυτή, τα αποτελέσματα αναφορικά με τη σημαντικότητα των μεταβλητών δεν μεταβάλλονται, επιβεβαιώνοντας τον καταλυτικό ρόλο της συγκεκριμένης ομάδας πλεονεκτημάτων στη διεθνοποίηση των ελληνικών τραπεζών Οικονομικοί παράγοντες ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ Χρησιμοποιούμε την παραπάνω μεταβλητή προκειμένου να ελέγξουμε εάν το μέγεθος της αγοράς των Βαλκανίων αποτέλεσε σημαντικό παράγοντα έλξης για τις ελληνικές τράπεζες. Η μεταβλητή, στοιχεία για την οποία λήφθηκαν από τις «Αναφορές Μετάβασης» της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης, αποδεικνύεται στατιστικώς σημαντική και με το αναμενόμενο θετικό πρόσημο, υποδηλώνοντας πως όντως οι ελληνικές τράπεζες είδαν στις αναδυόμενες οικονομίες νέες αγορές στις οποίες θα μπορούσαν να αναπτυχθούν. ΒΑΘΟΣ Η παραπάνω μεταβλητή αποτελεί το λόγο δανείων προς ΑΕΠ στις πέντε οικονομίες υποδοχής και υποδηλώνει το βάθος της αγοράς ή, αλλιώς, το βαθμό τραπεζικής διαμεσολάβησης στις αντίστοιχες οικονομίες. Το θετικό πρόσημο της μεταβλητής, η οποία είναι στατιστικώς σημαντική, υποδεικνύει πως το βάθος των αναδυόμενων αγορών των Βαλκανίων αποτέλεσε σημαντικό παράγοντα τόπου εγκατάστασης. Στοιχεία για την παραπάνω μεταβλητή αντλήθηκαν από τα διεθνή χρηματοοικονομικά στατιστικά του ΔΝΤ.

11 Σ. Φωτόπουλος, Φ. Σιώκης, Χ. Παπαπανάγος 265 ΑΕΠ Η παραπάνω μεταβλητή, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, υποδηλώνοντας το ρυθμό ανάπτυξης των χωρών υποδοχής, εμφανίζεται στατιστικώς σημαντική με το αναμενόμενο θετικό πρόσημο. Αναμφισβήτητα, οι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης των χωρών αυτών κατά την υπό εξέταση περίοδο, προεξοφλώντας μελλοντικούς υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, αποτέλεσαν πόλο έλξης για τις ελληνικές τράπεζες. Αξίζει να σημειωθεί πως οι βαλκανικές οικονομίες παρουσίασαν σε πολλές περιπτώσεις ρυθμούς ανάπτυξης κατά πολύ μεγαλύτερους από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο την εν λόγω περίοδο. Κατασκευάσαμε τη συγκεκριμένη μεταβλητή διαιρώντας το ΑΕΠ των χωρών υποδοχής με τον πληθυσμό των αντίστοιχων χωρών, ενώ τα αντίστοιχα στοιχεία αντλήθηκαν από τα διεθνή χρηματοοικονομικά στατιστικά του ΔΝΤ. ΣΥΓΚΛΙΣΗ ΑΕΠ Σε συνέχεια των παραπάνω, πιστεύουμε πως δεν ήταν μόνο οι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης που ώθησαν τις ελληνικές τράπεζες στα Βαλκάνια αλλά και οι διαφορές μεταξύ των ρυθμών αυτών και των αντίστοιχων ελληνικών. Για το λόγο αυτό κατασκευάσαμε την παραπάνω μεταβλητή παίρνοντας τις διαφορές των ρυθμών ανάπτυξης της Ελλάδας και των πέντε χωρών υποδοχής. Το θετικό πρόσημο της μεταβλητής επιβεβαιώνει τον ισχυρισμό μας πως η αναπτυξιακή διαφορά μεταξύ Ελλάδας και Βαλκανίων αποτέλεσε, κατά την περίοδο που εξετάζουμε, σημαντικό πλεονέκτημα τόπου εγκατάστασης. ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ Η εγχώρια κατανάλωση των χωρών υποδοχής αναμένεται να έχει επηρεάσει θετικά την ελληνική τραπεζική διεθνοποίηση. Όντως η μεταβλητή, στοιχεία για την οποία αντλήσαμε από την Παγκόσμια Τράπεζα, εμφανίζεται στις παλινδρομήσεις στατιστικώς σημαντική, ενώ το θετικό της πρόσημο είναι το αναμενόμενο. Ο λόγος κατανάλωση προς ΑΕΠ παρουσιάζει μία αυξητική τάση σχεδόν σε όλη τη διάρκεια της περιόδου που εξετάζουμε δημιουργώντας έτσι προσδοκίες για τις ελληνικές τράπεζες, οι οποίες προσδοκούσαν να επωφεληθούν από την τάση αυτή χρηματοδοτώντας την αυξημένη κατανάλωση. ΠΕΡΙΘΩΡΙΟ ΔΙΑΦΟΡΑ ΠΕΡΙΘΩΡΙΟΥ Η διαφορά μεταξύ του επιτοκίου δανείων και του επιτοκίου καταθέσεων αποτελεί το επιτοκιακό περιθώριο, το οποίο αποτελεί και τη σημαντικότερη

12 266 Βαλκανικά Σύμμεικτα 16 ( ) πηγή εσόδων για μία τράπεζα. Πιστεύουμε πως το επιτοκιακό περιθώριο στις πέντε οικονομίες, όντας πολύ μεγαλύτερο σε σχέση με το αντίστοιχο ελληνικό, αποτέλεσε πόλο έλξης για τις ελληνικές τράπεζες. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιούμε ως ερμηνευτική μεταβλητή τόσο τα βαλκανικά περιθώρια όσο και τη διαφορά μεταξύ των επιτοκιακών περιθωρίων της Ελλάδας και των αντίστοιχων βαλκανικών. Το θετικό πρόσημο και των δύο μεταβλητών επιβεβαιώνει τον παραπάνω ισχυρισμό. Τα στοιχεία για τα επιτοκιακά περιθώρια έχουν αντληθεί από την Παγκόσμια Τράπεζα, ενώ η μεταβλητή των διαφορών κατασκευάστηκε αφαιρώντας τις τιμές των επιτοκιακών περιθωρίων των χωρών υποδοχής από τις αντίστοιχες ελληνικές, για κάθε έτος. ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ Κύριο χαρακτηριστικό των οικονομιών που εξετάζουμε είναι η μετάβασή τους από κλειστές οικονομίες σε οικονομίες της αγοράς, ενώ στην προσπάθειά τους αυτή καταλυτικός ήταν ο ρόλος των ιδιωτικοποιήσεων που έλαβαν χώρα στις εν λόγω μεταβατικές οικονομίες. Μέσα στο παραπάνω πλαίσιο, ο τραπεζικός τομέας των χωρών αυτών δεν θα μπορούσε να μείνει ανεπηρέαστος και έτσι παρατηρείται μία αισθητή αναμόρφωσή του, έχοντας ως κύριο χαρακτηριστικό την απελευθέρωση αλλά και τον εκσυγχρονισμό του. Οι παραπάνω αλλαγές φαίνεται να διαμόρφωσαν ένα περιβάλλον αρκετά ελκυστικό για τις ελληνικές τράπεζες, όπως προκύπτει από το θετικό πρόσημο των σχετικών μεταβλητών. Στοιχεία και για τις δύο μεταβλητές έχουν αντληθεί από τις «Αναφορές Μετάβασης» της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης. ΛΟΙΠΕΣ ΑΞΕ Η συγκεκριμένη μεταβλητή αναφέρεται σε ΑΞΕ, οι οποίες έχουν πραγματοποιηθεί από μη ελληνικές επιχειρήσεις στις χώρες υποδοχής. Ερμηνεύουμε το αρνητικό πρόσημο της μεταβλητής ως αποτέλεσμα υποκατάστασης στις βαλκανικές αγορές, καθώς πιστεύουμε πως οι ΑΞΕ από άλλες επιχειρήσεις, μη ελληνικές, έδρασαν ανταγωνιστικά προς τις ελληνικές επιχειρήσεις. Η εισροή ξένων αλλά μη ελληνικών κεφαλαίων ίσως να ενθάρρυνε τη δραστηριοποίηση άλλων ξένων, μη ελληνικών, τραπεζικών ιδρυμάτων, περιορίζοντας ενδεχομένως τις όποιες ευκαιρίες για διείσδυση στον τραπεζικό τομέα και αποθαρρύνοντας έτσι την περαιτέρω ανάπτυξη των ελληνικών πολυεθνικών τραπεζών.

13 Σ. Φωτόπουλος, Φ. Σιώκης, Χ. Παπαπανάγος Θεσμικοί παράγοντες ΝΟΜΟΣ ΔΙΑΦΘΟΡΑ ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ Οι παραπάνω μεταβλητές είναι πρακτικά οι δείκτες «Εφαρμογής του Νόμου», «Ελέγχου Διαφθοράς» και «Πολιτικής Σταθερότητας» αντίστοιχα, οι οποίοι αντλήθηκαν από τους Παγκόσμιους Δείκτες Διακυβέρνησης της Παγκόσμιας Τράπεζας. Οι μεταβλητές (δείκτες) παίρνουν τιμές από -2,5 έως 2,5 με τις μεγαλύτερες τιμές να εκφράζουν μεγαλύτερη εφαρμογή του νόμου και έλεγχο της διαφθοράς αντίστοιχα, στις πέντε χώρες υποδοχής. Καθώς οι μεταβλητές αποδεικνύονται στατιστικώς σημαντικές και με θετικό πρόσημο, υποστηρίζουμε πως η βελτίωση των συνθηκών διακυβέρνησης στις βαλκανικές χώρες ενθάρρυνε την ελληνική τραπεζική επέκταση. Η εύρυθμη λειτουργία ενός βασικού θεσμικού πλαισίου διαμόρφωσε πρόσφορο έδαφος για τις ελληνικές τράπεζες, οι οποίες προφανώς ένιωθαν πιο ασφαλείς να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους σε μία χώρα όπου θα διασφαλιζόταν σε μεγάλο βαθμό η εφαρμογή του νόμου και ο έλεγχος της διαφθοράς. Ιδιαίτερα, η πολιτική σταθερότητα είναι συνδεδεμένη άρρηκτα με την οικονομική σταθερότητα, ενώ με δεδομένη την ιδιαιτερότητα της περιοχής (πτώση του κομουνιστικών καθεστώτων), η βελτίωση του σχετικού δείκτη αποκτά ακόμη μεγαλύτερη σημασία. ΣΥΓΚΛΙΣΗ ΔΕΙΚΤΩΝ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ Σε συνέχεια των παραπάνω, σχετικά με τη σημαντικότητα των μεταβλητών δεικτών διακυβέρνησης, ελέγχουμε στην παρούσα μελέτη τη σημαντικότητα των διαφορών (ή εναλλακτικά της σύγκλισης) μεταξύ Ελλάδας και χωρών υποδοχής σε θέματα διακυβέρνησης. Για το σκοπό αυτό δημιουργήσαμε μεταβλητές σύγκλισης υπολογίζοντας τις διαφορές των τιμών των παγκόσμιων δεικτών διακυβέρνησης της Ελλάδας από τις αντίστοιχες τιμές των χωρών υποδοχής, προκειμένου να ελεγχθούν οι παράγοντες σύγκλισης. Όλες οι μεταβλητές σύγκλισης (ΔΙΑΦ_ΝΟΜΟΣ, ΔΙΑΦ_ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ, ΔΙΑΦ_ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ, ΔΙΑΦ_ΔΙΑΦΘΟΡΑ) αποδεικνύονται στατιστικώς σημαντικές, ενώ το αρνητικό πρόσημο επιβεβαιώνει τον αρχικό μας ισχυρισμό περί σύγκλισης. Όσο μικραίνουν οι διαφορές στον τρόπο διακυβέρνησης μεταξύ Ελλάδας και χωρών υποδοχής τόσο αυξάνεται η διείσδυση των ελληνικών τραπεζών στις χώρες αυτές. Ισχυριζόμαστε πως οι ελληνικές τράπεζες ένιωθαν πιο ασφαλείς να λειτουργήσουν σε ένα θεσμικό περιβάλλον διακυβέρνησης παρόμοιο με αυτό της Ελλάδας.

14 268 Βαλκανικά Σύμμεικτα 16 ( ) 4.3. Πλεονεκτήματα Εσωτερίκευσης ΕΜΠΟΡΙΟ Με την παραπάνω μεταβλητή ελέγχεται ο βαθμός στον οποίο οι διμερείς εμπορικές σχέσεις μεταξύ της Ελλάδας και των πέντε βαλκανικών χωρών υποδοχής επηρέασαν την επέκταση των ελληνικών τραπεζών στην περιοχή. Η παραπάνω μεταβλητή κατασκευάστηκε αθροίζοντας τον συνολικό όγκο εισαγωγών και εξαγωγών μεταξύ της Ελλάδας και των εν λόγω χωρών, ενώ τα σχετικά στοιχεία αντλήθηκαν από τα Γραφεία Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων της Ελλάδας στις χώρες υποδοχής. Λαμβάνοντας υπόψη το θετικό πρόσημο αλλά και τη σημαντικότητα της μεταβλητής, υποστηρίζουμε πως η αύξηση του όγκου των εμπορικών συναλλαγών μεταξύ των δύο εν λόγω μερών βοήθησε στην εντατικοποίηση της ελληνικής τραπεζικής διείσδυσης στη Βαλκανική. Ο παραπάνω ισχυρισμός είναι σύμφωνος με την εκλεκτική θεωρία, βάσει της οποίας μία τράπεζα θα μπορούσε να εσωτερικεύσει τις σχέσεις που έχει ήδη αναπτύξει η χώρα της με τη χώρα υποδοχής και να τις χρησιμοποιήσει ως συγκριτικό πλεονέκτημα. Έτσι, οι ελληνικές τράπεζες ενδεχομένως να ένιωθαν πιο ασφαλείς να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους σε χώρες με τις οποίες ένιωθαν εξοικειωμένες λόγω των εμπορικών σχέσεων. ΜΗ ΤΡΑΠΕΖΙΚΕΣ ΑΞΕ Με δεδομένο πως τα πλεονεκτήματα εσωτερίκευσης σχετίζονται άμεσα με το «ακολουθώντας τον πελάτη» σενάριο, με την παραπάνω μεταβλητή εξετάζουμε το εν λόγω σενάριο για την περίοδο Καθώς η μεταβλητή εκφράζει τις ελληνικές ΑΞΕ, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν στις πέντε χώρες υποδοχής από μη τραπεζικές επιχειρήσεις, για την κατασκευή της μεταβλητής χρησιμοποιήσαμε στοιχεία από τις κεντρικές τράπεζες των χωρών υποδοχής και τα ελληνικά Γραφεία Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων στις χώρες αυτές. Η μεταβλητή αποδεικνύεται στατιστικώς ασήμαντη απορρίπτοντας την υπόθεση πως οι ελληνικές τράπεζες ακολούθησαν τις ελληνικές επιχειρήσεις στη Βαλκανική μετά το Ωστόσο, το παραπάνω σενάριο ενδεχομένως να ίσχυε κατά την πρώτη φάση της επέκτασης των ελληνικών τραπεζών στην περιοχή, πριν από το 2000, οπότε οι ελληνικές τράπεζες, μην έχοντας πρότερη εμπειρία στην περιοχή, είχαν την ανάγκη στήριξης από ελληνικές πολυεθνικές επιχειρήσεις στη Βαλκανική.

15 Σ. Φωτόπουλος, Φ. Σιώκης, Χ. Παπαπανάγος Συμπεράσματα Στην παρούσα μελέτη ασχοληθήκαμε με τα αίτια της επέκτασης των ελληνικών τραπεζών σε πέντε χώρες των Βαλκανίων, κατά την περίοδο Η οικονομετρική ανάλυση βασίστηκε στην εφαρμογή της ε- κλεκτικής θεωρίας στην ελληνική διεθνή τραπεζική. Πιο συγκεκριμένα, ελέγξαμε την επιμέρους βαρύτητα των τριών ομάδων πλεονεκτημάτων που υποδεικνύει η παραπάνω θεωρία και συγκεκριμένα των ιδιοκτησιακών, του τόπου εγκατάστασης και της εσωτερίκευσης. Αναφορικά με τα πλεονεκτήματα ιδιοκτησίας, τα αποτελέσματά μας αποδίδουν σε ένα άυλο περιουσιακό στοιχείο, και πιο συγκεκριμένα στη διεθνή εμπειρία των ελληνικών τραπεζών, σημαντικότερο ρόλο από ό,τι στο μέγεθος των μητρικών ελληνικών τραπεζών. Ωστόσο, η χαμηλή σχετική σημαντικότητα του τελευταίου δεν αποκλείει το ενδεχόμενο ο συγκεκριμένος παράγοντας να αποτέλεσε σημαντικό ιδιοκτησιακό πλεονέκτημα κατά την αρχική επέκταση των ελληνικών τραπεζών, πριν από το Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στη μελέτη μας στα πλεονεκτήματα τόπου εγκατάστασης. Ευνοϊκές μακροοικονομικές συνθήκες στις αγορές υποδοχής, όπως οι προοπτικές ανάπτυξης και η κατανάλωση, έχουν αποδειχθεί ως σημαντικοί παράγοντες κατά την υπό εξέταση περίοδο, ενώ εξίσου σημαντικός αποδείχτηκε και ο ρόλος της διαφοράς των επιτοκιακών περιθωρίων αλλά και του βάθους των βαλκανικών αναπτυσσόμενων αγορών. Παραδόξως, τα αποτελέσματά μας αποδίδουν στις εισροές μη ελληνικών ΑΞΕ στη Βαλκανική ρόλο μάλλον μειονεκτήματος παρά πλεονεκτήματος, εγείροντας αμφιβολίες για το κατά πόσο οι τελευταίες έδρασαν συμπληρωματικά ή ανταγωνιστικά έναντι των ελληνικών ΑΞΕ. Επίσης, εξετάζοντας το ρόλο του θεσμικού πλαισίου ως πλεονέκτημα τόπου εγκατάστασης, η βελτίωση των συνθηκών διακυβέρνησης στις βαλκανικές οικονομίες αποδείχθηκε ιδιαίτερα σημαντικό πλεονέκτημα για τις ελληνικές τράπεζες. Η δημιουργία ενός ευνοϊκού πλαισίου διακυβέρνησης στις χώρες υποδοχής διασφάλισε την ομαλή και ασφαλή λειτουργία των ελληνικών τραπεζών, ενώ εξίσου σημαντικός παράγοντας αποδείχτηκε και η σύγκλιση των παραπάνω συνθηκών διακυβέρνησης με τις αντίστοιχες ελληνικές. Ισχυριζόμαστε πως η παραπάνω σύγκλιση δημιούργησε κλίμα εμπιστοσύνης και ασφάλειας στις ελληνικές τράπεζες, ενθαρρύνοντας τις τελευταίες να δραστηριοποιηθούν σε ένα περιβάλλον το οποίο ομοίαζε με αυτό της Ελλάδας, ενώ αξίζει να σημειωθεί στο σημείο αυτό πως είναι η πρώτη φορά που εξετάζεται μια τέτοια οπτική. Αναφορικά με την τρίτη ομάδα πλεονεκτημάτων που υποδεικνύεται από την εκλεκτική θεωρία, πιστεύουμε πως οι ελληνικές τράπεζες κατάφεραν να

16 270 Βαλκανικά Σύμμεικτα 16 ( ) εσωτερικεύσουν τα όποια οφέλη προέκυψαν από τις διμερείς εμπορικές σχέσεις της Ελλάδας με τις χώρες υποδοχής, μετατρέποντάς τα σε πλεονεκτήματα. Έτσι, οι ελληνικοί τραπεζικοί όμιλοι επεκτάθηκαν σε περιοχές, οι οποίες είχαν κατά κάποιον τρόπο ήδη «χαρτογραφηθεί» μέσω των διμερών εμπορικών σχέσεων. Τέλος, εξετάζοντας το ρόλο των ελληνικών μη τραπεζικών ΑΞΕ στην περιοχή, κάτι το οποίο συναντάται συχνά στη βιβλιογραφία ως η «ακολουθώντας τον πελάτη» υπόθεση, υποστηρίζουμε πως δεν ήταν οι ελληνικές πολυεθνικές επιχειρήσεις που ακολούθησαν οι ελληνικές τράπεζες κατά την υπό εξέταση περίοδο, χωρίς να αποκλείουμε το αντίθετο για την προ του 2000 περίοδο. Εν κατακλείδι, το κύριο συμπέρασμα της παρούσας μελέτης είναι πως κατά την περίοδο ήταν, κατά κύριο λόγο, οι οικονομικοί αλλά και οι θεσμικοί παράγοντες τόπου εγκατάστασης που αποτέλεσαν πόλο έλξης για τις ελληνικές τράπεζες στα Βαλκάνια. Τέλος, η εξέταση της βαρύτητας των επιμέρους τριών ομάδων πλεονεκτημάτων μετά το 2007, οπότε και έχουμε τα πρώτα σημάδια της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, η οποία έπληξε εξίσου την Ελλάδα και τις πέντε χώρες υποδοχής, θα μπορούσε να αποτελέσει αντικείμενο μελλοντικής έρευνας. Βιβλιογραφία Brimmer, A., and F. Dahl Growth of American international banking: Implication for public policy. Journal of Finance 30: Buch, C Why do banks go abroad? Evidence from German data. Financial markets, Institutions and Instruments, 9: Buch, C., and G. Delong Cross-Border Bank Mergers: What Lures the Rare Animal? Journal of Banking and Finance 28: Cho, K. R Determinants of international banks. Management International Review 26: Contractor, F., and S. Kundu Modal choice in a world of alliances: Analyzing organizational forms in the international hotel sector. Journal of International Business Studies 29: Focarelli, D., and Pozzolo A.F The patterns of cross-border bank mergers and shareholdings in OECD countries. Journal of Banking and Finance 25: Focarelli, D., and Pozzolo A.F Where do banks expand abroad? An empirical analysis. Journal of Business 78:

17 Σ. Φωτόπουλος, Φ. Σιώκης, Χ. Παπαπανάγος 271 Focarelli, D., and Pozzolo A.F Cross-border M&As in the financial sector: Is banking different from insurance? Journal of Banking and Finance 32: Goldberg, L., and Johnson D The determinants of US banking activity abroad. Journal of International Money and Finance 9: Goldberg, L., and Saunders A The determinants of foreign banking activity in the United States. Journal of Banking and Finance 5: Gray, J., and Gray P The multinational bank: A financial MNC? Journal of Banking and Finance 5: Magri, S.; Mori A.; and Rossi P The entry and the activity level of foreign banks in Italy: An analysis of the determinants. Journal of Banking and Finance 29: Miller, S., and Parkhe A Patterns in the expansion of U.S. banks foreign operations. Journal of International Business Studies 29: Moshirian, F International investment in financial services. Journal of Banking & Finance 25: Mutinelli, M., and Piscitello L Foreign direct investment in the banking sector: The case of Italian banks in the 90 s. International Business Review 10: Nigh, D., Cho K.R. and Krishnan S The role of location-related factors in US banking investment abroad: An empirical examination. Journal of International Business Studies 17: Rossi, S., and Volpin P Cross-country determinants of mergers and acquisitions. Journal of Financial Economics 74: Sabi, M An application of the theory of foreign direct investment to multinational banking in LDCs. Journal of International Business Studies 19: Seth, R.; Nolle D.; and Mohanty S Do bank follow their customers abroad? Financial Markets, Institutions and Instruments 7: Williams, B Positive Theories of Multinational Banking: Eclectic Theory versus Internalization Theory. Journal of Economic Surveys 11: Yamori, N A note on the location choice of multinational banks: The case of Japanese financial institutions. Journal of Banking and Finance 22:

18 Πίνακας 1. Ο χρόνος και η μέθοδος της αρχικής εισόδου των ελληνικών τραπεζών στις πέντε βαλκανικές χώρες Εθνική Τράπεζα Alpha Bank Τράπεζα Πειραιώς Eurobank Emporiki ATE Bank Marfin Egnatia Αλβανία Βουλγαρία πγδμ Ρουμανία Σερβία Σχόλια: 1. Η αρχική είσοδος της εν λόγω τράπεζας στην συγκεκριμένη χώρα έγινε μέσω εξαγοράς τοπικής τράπεζας. 2. Η εν λόγω τράπεζα δραστηριοποιείται στη συγκεκριμένη χώρα και μέσω αυτόνομου δικτύου υποκαταστημάτων τής μητρικής τράπεζας αλλά και μέσω εξαγορασθείσας τοπικής τράπεζας. Πηγές: Ετήσιες Εκθέσεις ελληνικών τραπεζών ( ), Εκθέσεις Διοικητού Τράπεζας της Ελλάδος ( ) Πίνακας 2. Η επίδραση των τριών ομάδων πλεονεκτημάτων στην επέκταση των ελληνικών τραπεζών στις πέντε βαλκανικές οικονομίες, (Εξηρτημένη μεταβλητή: ύψος κεφαλαίων ελληνικών τραπεζών στις πέντε βαλκανικές χώρες) (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) ΜΕΓΕΘΟΣ 0.67** 0.785** 0.592** 0.550** 0.524** 1.23** 0.64*** 1.029* (0.322) (0.318) (0.276) (0.233) (0.227) (0.014) (0.222) (0.524) ΕΜΠΕΙΡΙΑ 2.33*** 4.10*** (0.301) (0.974)

19 ΕΜΠΟΡΙΟ 1.742*** 1.942*** 1.559*** 1.016*** 1.250** 1.280*** (0.368) (0.377) (0.405) (1.301) (0.531) (0.438) ΜΗ_ΤΡΑΠΕΖ. ΑΞΕ (0.298) (0.179) (0.268) (0.974) ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ 36.09*** 52.15*** 36.80*** 43.08*** 40.95*** 32.95** 67.20*** ** 5.361*** (10.823) (11.318) (10.000) (10.443) (9.135) (12.157) (17.405) (13.556) (2.727) ΒΑΘΟΣ * 0.697* 4.06*** (1.155) (0.651) (0.350) (0.757) ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ 0.259*** (0.102) ΔΙΑΦ_ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ -0.09** * *** (0.453) (0.396) (0.281) ΔΙΑΦ_ΝΟΜΟΣ ** *** (0.343) (1.628) Παρατ R-squared F-Statistic Σημείωση: Το σύμβολο *** υποδηλώνει σημαντικότητα σε επίπεδο 1% ή μικρότερο, ** μεταξύ 1 και 5%, * μεταξύ 5 και 10%, ενώ οι τυπικές αποκλίσεις δηλώνονται στις παρενθέσεις.

20 Πίνακας 3. Η επίδραση των πλεονεκτημάτων τόπου εγκατάστασης στην επέκταση των ελληνικών τραπεζών στις πέντε βαλκανικές οικονομίες, (Εξηρτημένη μεταβλητή: ύψος κεφαλαίων ελληνικών τραπεζών στις πέντε βαλκανικές χώρες) (1) (2) (3) (4) (5) (6) (7) ΑΕΠ 1.819*** 2.031*** (0.368) (0.384) ΔΙΑΦ_ΑΕΠ 0.404* (0.465) ΛΟΙΠΕΣ ΑΞΕ *** *** (0.041) (0.058) ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ 2.405** 3.205*** 2.244*** 3.430* 31.89** (1.041) (0.580) (0.639) (1.919) (11.591) ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ 1.768** (0.816) ΒΑΘΟΣ 0.844*** (0.381) ΠΕΡΙΘΩΡΙΟ 0.047*** 0.039** (0.012) (0.014) ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ 2.910*** (0.465) ΙΔΩΤΙΚΟΠΟΙΣΗ 4.060*** 4.010*** 3.587** (0.739) (1.333) (1.605)

ΔΙΕΘΝΗ ΤΡΑΠΕΖΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

ΔΙΕΘΝΗ ΤΡΑΠΕΖΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Ενότητα 2: Η Θεωρία της Διεθνούς Τραπεζικής Λόγοι Διεθνοποίησης Τραπεζών Μιχαλόπουλος Γεώργιος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό,

Διαβάστε περισσότερα

Εξηγώντας την Ύπαρξη Πολυεθνικών Επιχειρήσεων: Θεωρητικά Υποδείγματα

Εξηγώντας την Ύπαρξη Πολυεθνικών Επιχειρήσεων: Θεωρητικά Υποδείγματα Εξηγώντας την Ύπαρξη Πολυεθνικών Επιχειρήσεων: Θεωρητικά Υποδείγματα Οι οικονομολόγοι έχουν μελετήσει διεξοδικά την λειτουργία της πολυεθνικής επιχείρησης και η σχετική βιβλιογραφία ξεκινά ουσιαστικά στις

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Ενότητα 4: Άμεσες Ξένες Επενδύσεις Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται

Διαβάστε περισσότερα

Στρατηγικές Διεθνοποίησης - Εξωστρέφιας

Στρατηγικές Διεθνοποίησης - Εξωστρέφιας Στρατηγικές Διεθνοποίησης - Εξωστρέφιας Οφέλη και κίνδυνοι διεθνοποίησης Μοντέλα και μορφές διεθνοποίησης Στρατηγικές διεθνοποίησης 10η εβδομάδα Τμ. Διοίκησης Επιχειρήσεων (Κοζάνη) Κίνητρα για διεθνοποίηση

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΡΟΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΞΕΝΕΣ ΑΜΕΣΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ (ΞΑΕ) (Foreign Direct Investment, FDI)

ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΡΟΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΞΕΝΕΣ ΑΜΕΣΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ (ΞΑΕ) (Foreign Direct Investment, FDI) ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΡΟΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΞΕΝΕΣ ΑΜΕΣΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ (ΞΑΕ) (Foreign Direct Investment, FDI) Οι ροές των ΞΑΕ καταγράφονται στο ισοζύγιο πληρωμών (ΙΠ) των χωρών υποδοχής. Διαφ. 11 Τα στοιχεία όμως του ΙΠ δεν

Διαβάστε περισσότερα

Η Θεωρία των Διεθνών Μετακινήσεων Κεφαλαίου

Η Θεωρία των Διεθνών Μετακινήσεων Κεφαλαίου Η Θεωρία των Διεθνών Μετακινήσεων Κεφαλαίου Περιεχόμενα Κεφαλαίου Η Ανάπτυξη της Διεθνούς Επιχειρηματικής Δραστηριότητας Τρόποι Άσκησης της Διεθνούς Επιχειρηματικής Δραστηριότητας και Ανάλυση των Πλεονεκτημάτων

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΕΘΝΗ ΤΡΑΠΕΖΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

ΔΙΕΘΝΗ ΤΡΑΠΕΖΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Ενότητα 3: Μορφές Οργάνωσης Διεθνούς Τράπεζας Μιχαλόπουλος Γεώργιος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

Εξωτερική ανάθεση και Πολυεθνικές Επιχειρήσεις

Εξωτερική ανάθεση και Πολυεθνικές Επιχειρήσεις Εξωτερική ανάθεση και Πολυεθνικές Επιχειρήσεις Πολυεθνικές επιχειρήσεις και εξωτερική ανάθεση Ο όρος άμεσες ξένες επενδύσεις αναφέρεται σε μια επένδυση με την οποία μια επιχείρηση αποκτά άμεσο έλεγχο ή

Διαβάστε περισσότερα

Βραχυχρόνιες προβλέψεις του πραγματικού ΑΕΠ χρησιμοποιώντας δυναμικά υποδείγματα παραγόντων

Βραχυχρόνιες προβλέψεις του πραγματικού ΑΕΠ χρησιμοποιώντας δυναμικά υποδείγματα παραγόντων Βραχυχρόνιες προβλέψεις του πραγματικού ΑΕΠ χρησιμοποιώντας δυναμικά υποδείγματα παραγόντων 1. Εισαγωγή Αθανάσιος Καζάνας και Ευθύμιος Τσιώνας Τα υποδείγματα παραγόντων χρησιμοποιούνται ευρέως στη διαδικασία

Διαβάστε περισσότερα

Δ. Κ. ΜΑΡΟΥΛΗΣ Διευθυντής Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank. H Ελληνική Εμπειρία ως Οδηγός για την Κύπρο

Δ. Κ. ΜΑΡΟΥΛΗΣ Διευθυντής Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank. H Ελληνική Εμπειρία ως Οδηγός για την Κύπρο Δ. Κ. ΜΑΡΟΥΛΗΣ Διευθυντής Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank H Ελληνική Εμπειρία ως Οδηγός για την Κύπρο Διάρθρωση Παρουσίασης Α. Γιατί επιδιώκεται η ένταξη στη Ζώνη του Ευρώ από μικρές οικονομίες

Διαβάστε περισσότερα

Εισόδημα Κατανάλωση 1500 500 1600 600 1300 450 1100 400 600 250 700 275 900 300 800 352 850 400 1100 500

Εισόδημα Κατανάλωση 1500 500 1600 600 1300 450 1100 400 600 250 700 275 900 300 800 352 850 400 1100 500 Εισόδημα Κατανάλωση 1500 500 1600 600 1300 450 1100 400 600 250 700 275 900 300 800 352 850 400 1100 500 Πληθυσμός Δείγμα Δείγμα Δείγμα Ο ρόλος της Οικονομετρίας Οικονομική Θεωρία Διατύπωση της

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα Ομίλου ΕΤΕ: α τρίμηνο 2012

Αποτελέσματα Ομίλου ΕΤΕ: α τρίμηνο 2012 Αποτελέσματα Ομίλου ΕΤΕ: α τρίμηνο 2012 Κεφαλαιακή Επάρκεια: Ο συνολικός δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας διαμορφώνεται στο 8,1% μετά την καταβολή από το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας κεφαλαιακής

Διαβάστε περισσότερα

(7,7) (3,7) 109,7% Δικαιώματα μειοψηφίας (0,7) (0,4) Καθαρά κέρδη που αναλογούν στους μετόχους 41,7 40,0 4,3%

(7,7) (3,7) 109,7% Δικαιώματα μειοψηφίας (0,7) (0,4) Καθαρά κέρδη που αναλογούν στους μετόχους 41,7 40,0 4,3% ΟΜΙΛΟΣ MARFIN POPULAR BANK ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΕΠΕΞΗΓΗΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΡΙΜΗΝΙΑ ΠΟΥ ΕΛΗΞΕ 31.03.2010 Καθαρά κέρδη που αναλογούν στους μετόχους 41,7 εκατ. Αύξηση χορηγήσεων κατά

Διαβάστε περισσότερα

Σύγχρονες Μορφές Χρηματοδότησης. Διάλεξη 2 Εμπορική Πίστωση

Σύγχρονες Μορφές Χρηματοδότησης. Διάλεξη 2 Εμπορική Πίστωση Σύγχρονες Μορφές Χρηματοδότησης Διάλεξη 2 Εμπορική Πίστωση Εμπορική πίστωση Οι πωλήσεις σε μια επιχείρηση μπορεί να πραγματοποιηθούν είτε με την λήψη μετρητών είτε με την παροχή εμπορικής πίστωσης. Γιατί

Διαβάστε περισσότερα

Αριθμός Εργαζόμενων ΕΛΛΑΔΑ & Δ. ΕΥΡΩΠΗ 3 7 1.162 Η.Π.Α. 2 4 1.715 ΝΟΤΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ 5 6 1.629 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ 3 8 1.031 ΣΥΝΟΛΟ 13 24 5.

Αριθμός Εργαζόμενων ΕΛΛΑΔΑ & Δ. ΕΥΡΩΠΗ 3 7 1.162 Η.Π.Α. 2 4 1.715 ΝΟΤΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ 5 6 1.629 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ 3 8 1.031 ΣΥΝΟΛΟ 13 24 5. ΤΙΤΑΝ Α.Ε. ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΤΑΙΡΙΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΟΜΙΛΟ Η ΤΙΤΑΝ Α.Ε. είναι ένας Όμιλος εταιριών με μακρόχρονη πορεία στη βιομηχανία τσιμέντου. Ιδρύθηκε το 1902 και η έδρα του βρίσκεται στα Άνω Πατήσια. Ο Όμιλος

Διαβάστε περισσότερα

«Οι προοπτικές της ελληνικής οικονομίας το 2008» του Γκίκα Α. Χαρδούβελη

«Οι προοπτικές της ελληνικής οικονομίας το 2008» του Γκίκα Α. Χαρδούβελη «Οι προοπτικές της ελληνικής οικονομίας το 2008» του Γκίκα Α. Χαρδούβελη Καθηγητής στο Τμήμα Χρηματοοικονομικής και Τραπεζικής Διοικητικής του Πανεπιστημίου Πειραιώς και Οικονομικός Σύμβουλος του Ομίλου

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ A ΤΡΙΜΗΝΟΥ 2007

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ A ΤΡΙΜΗΝΟΥ 2007 Αθήνα, 9 Μαΐου 2007 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ A ΤΡΙΜΗΝΟΥ 2007 Αύξηση Καθαρών Κερδών κατά 30% σε 204εκ. Διεύρυνση Χορηγήσεων Ομίλου κατά 30,3% Υπερδιπλασιασμός Δανείων και Κερδών εκτός Ελλάδος Βελτίωση Ποιότητας

Διαβάστε περισσότερα

Διεθνής Οικονομική και Παγκόσμια Οικονομία ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΟΓΟΣΚΟΥΦΗΣ

Διεθνής Οικονομική και Παγκόσμια Οικονομία ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΟΓΟΣΚΟΥΦΗΣ Διεθνής Οικονομική και Παγκόσμια Οικονομία ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΛΟΓΟΣΚΟΥΦΗΣ Διεθνής Οικονομική 1. Διεθνές εμπόριο, Διεθνής Εμπορική Πολιτική και Διεθνείς Εμπορικές Συμφωνίες και Θεσμοί 2. Μακροοικονομική Ανοικτών

Διαβάστε περισσότερα

www.arnos.gr www.oktonia.com www.uni-learn.gr

www.arnos.gr www.oktonia.com www.uni-learn.gr ΕΡΩΤΗΜΑ Α (Α.1) Παρουσιάστε κατά την κρίση σας τις επιδιώξεις / σκοπούς των Άμεσων Ξένων Επενδύσεων (ΑΞΕ) του Ομίλου ΟΤΕ, όπως δραστηριοποιείται στο χώρο της κινητής τηλεφωνίας μέσω της θυγατρικής του

Διαβάστε περισσότερα

του ΑΔΑΜΙΔΗ ΙΩΑΝΝΗ,ΑΡ.ΜΗΤΡΩΟΥ :AUD115 Επιβλέπων Καθηγητής: Λαζαρίδης Ιωάννης Θεσσαλονίκη, 2016

του ΑΔΑΜΙΔΗ ΙΩΑΝΝΗ,ΑΡ.ΜΗΤΡΩΟΥ :AUD115 Επιβλέπων Καθηγητής: Λαζαρίδης Ιωάννης Θεσσαλονίκη, 2016 ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΜΕΝΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΣΤΙΣ ΕΞΑΓΟΡΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΕΙΣ ΤΟΥ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΥ ΚΛΑΔΟΥ ΔΙΕΘΝΩΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: H ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ του ΑΔΑΜΙΔΗ ΙΩΑΝΝΗ,ΑΡ.ΜΗΤΡΩΟΥ :AUD115

Διαβάστε περισσότερα

Οι αυξανόµενες οικονοµικές σχέσεις µε τη ΝΑ Ευρώπη τροφοδοτούν την ανάπτυξη της ελληνικής οικονοµίας

Οι αυξανόµενες οικονοµικές σχέσεις µε τη ΝΑ Ευρώπη τροφοδοτούν την ανάπτυξη της ελληνικής οικονοµίας ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ (008) ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Οι αυξανόµενες οικονοµικές σχέσεις µε τη ΝΑ Ευρώπη τροφοδοτούν την ανάπτυξη της ελληνικής οικονοµίας 12 10 8 6 4 2 0-2 % 1999 Η δυναµική ανάπτυξη

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Οικονομικά αποτελέσματα Έτους 2017

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Οικονομικά αποτελέσματα Έτους 2017 30 Απριλίου 2018 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Οικονομικά αποτελέσματα Έτους 2017 Σταθερότητα του Κύκλου Εργασιών στα 1.080 εκ. και Μείωση Ζημιών για τον Όμιλο MIG Οι ενοποιημένες πωλήσεις του Ομίλου το 2017 παρέμειναν

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ - BOOK PRESENTATIONS

ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ - BOOK PRESENTATIONS «ΣΠΟΥΔΑΙ», Τόμος 45, Τεύχος 3ο-4ο, Πανεπιστήμιο Πειραιώς / «SPOUDAI», Vol. 45, No 3-4, University of Piraeus ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ - BOOK PRESENTATIONS Κ. Ευστρατόγλου, «Ελεύθερη Διακίνηση Εργαζομένων στην

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ. Περίληψη. της εκτίμησης των επιπτώσεων που συνοδεύει. την πρόταση

ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ. Περίληψη. της εκτίμησης των επιπτώσεων που συνοδεύει. την πρόταση EL EL EL ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Περίληψη της εκτίμησης των επιπτώσεων που συνοδεύει την πρόταση ΟΔΗΓΙΑΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ για την τροποποίηση της οδηγίας

Διαβάστε περισσότερα

Σύγκριση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος με τα αντίστοιχα άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Περιεχόμενα. Μάρτιος 1999

Σύγκριση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος με τα αντίστοιχα άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Περιεχόμενα. Μάρτιος 1999 με τα αντίστοιχα άλλων ευρωπαϊκών χωρών του Σαράντη Λώλου Τμήμα Οικονομικής και Περιφερειακής ς Περιεχόμενα 1. Εισαγωγή... 1 2. Διάρθρωση του Ενεργητικού... 2 3. Διάρθρωση του Παθητικού... 3 4. Κερδοφορία

Διαβάστε περισσότερα

Σόφια, 11 Ιανουαρίου 2012 Α.Π.: ΟΕΥ 3070/1/ΑΣ 61

Σόφια, 11 Ιανουαρίου 2012 Α.Π.: ΟΕΥ 3070/1/ΑΣ 61 ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΗ ΣΟΦΙΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ EMBASSY OF GREECE IN SOFIA OFFICE FOR ECONOMIC & COMMERCIAL AFFAIRS Evlogi Georgiev 103, Sofia 1504, Bulgaria, tel.: (003592) 9447959,

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ

ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Ενότητα 1: Εισαγωγή στη δομή και διάρθρωση της Πολυεθνικής Επιχείρησης Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative

Διαβάστε περισσότερα

Πτυχιακή Εργασία: Συγχωνεύσεις και εξαγορές στον ελληνικό τραπεζικό κλάδο. Που αποβλέπουν και τι επιτυγχάνουν.

Πτυχιακή Εργασία: Συγχωνεύσεις και εξαγορές στον ελληνικό τραπεζικό κλάδο. Που αποβλέπουν και τι επιτυγχάνουν. Πτυχιακή Εργασία: Συγχωνεύσεις και εξαγορές στον ελληνικό τραπεζικό κλάδο. Που αποβλέπουν και τι επιτυγχάνουν. Πάρις - Θεόδωρος Καραγιαννίδης. Α.Μ. 01/056 Υπευθ. Καθ.- Δρ. Ι. Χατζηκιάν Τμήμα Διοίκησης

Διαβάστε περισσότερα

V. Η ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΤΟΥ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩ

V. Η ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΤΟΥ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩ V. Η ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΤΟΥ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΜΑΚΡΟΧΡΟΝΙΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩ Η εισαγωγή του Ευρώ αναμένεται ότι θα εντείνει τις ανταγωνιστικές πιέσεις στον ευρωπαϊκό τραπεζικό χάρτη, θα επιταχύνει

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα Εννεαμήνου 2009

Αποτελέσματα Εννεαμήνου 2009 Αποτελέσματα Εννεαμήνου Καθαρά κέρδη 111εκ. το Γ τρίμηνο, αυξημένα κατά 26,6% έναντι του Β τριμήνου Αύξηση προ προβλέψεων κερδών στο τρίμηνο κατά 6,4% σε 414εκ., ιστορικά τα υψηλότερα σε τριμηνιαία βάση

Διαβάστε περισσότερα

Συμβουλευτική Οικονομική Επιτροπή

Συμβουλευτική Οικονομική Επιτροπή Συμβουλευτική Οικονομική Επιτροπή Γραπτή δήλωση του Αθανάσιου Ορφανίδη, Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, στη συνάντηση της Συμβουλευτικής Οικονομικής Επιτροπής Λευκωσία, 2 Απριλίου 2009 Εξακολουθούμε,

Διαβάστε περισσότερα

Ταμείου Αγροτικής Επιχειρηματικότητας,

Ταμείου Αγροτικής Επιχειρηματικότητας, Παρέμβαση του αναπληρωτή διευθύνοντος συμβούλου της Τράπεζας Πειραιώς κ. Χριστόδουλου Αντωνιάδη, στο συνέδριο «Αριστοτέλης» της ΕΕΔΕ, στις 28 Νοεμβρίου 2014, στη Θεσσαλονίκη Χρηματοδοτικά Νέα Εργαλεία

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΑΜΕΣΕΣ ΞΕΝΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΕ ΕΥΡΩΠΑΙΚΕΣ ΧΩΡΕΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΑΜΕΣΕΣ ΞΕΝΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΕ ΕΥΡΩΠΑΙΚΕΣ ΧΩΡΕΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΜΕΣΕΣ ΞΕΝΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΕ ΕΥΡΩΠΑΙΚΕΣ ΧΩΡΕΣ Αθανάσιος Νταραβάνογλου Διπλωματική

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΚΑΙ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΡΡΟΗΣ ΤΗΣ ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΚΑΙ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΡΡΟΗΣ ΤΗΣ ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗΣ ΥΠΟΔΟΜΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ, ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΚΑΙ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟΙ ΔΕΙΚΤΕΣ ΕΠΙΡΡΟΗΣ ΤΗΣ ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Επιδράσεις ΑΞΕ & Μέτρα Προσέλκυσης. Χρυσοβαλάντου Μήλλιου Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Επιδράσεις ΑΞΕ & Μέτρα Προσέλκυσης. Χρυσοβαλάντου Μήλλιου Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών Επιδράσεις ΑΞΕ & Μέτρα Προσέλκυσης Χρυσοβαλάντου Μήλλιου Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών 1. Επιδράσεις στη Χώρα Υποδοχής Μισθοί Σύμφωνα με τις περισσότερες εμπειρικές μελέτες oι ΠΕ προσφέρουν στην χώρα

Διαβάστε περισσότερα

Α) ΒΑΣΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΙΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ

Α) ΒΑΣΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΙΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΛΙΤΟΤΗΤΑΣ Μελέτη του ΔΝΤ για 17 χώρες του ΟΑΣΑ επισημαίνει ότι για κάθε ποσοστιαία μονάδα αύξησης του πρωτογενούς πλεονάσματος, το ΑΕΠ μειώνεται κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες και

Διαβάστε περισσότερα

Κρίση στην Ευρωζώνη. Συνέπειες για τη στρατηγική θέση της Ευρώπης στον παγκόσμιο χάρτη.

Κρίση στην Ευρωζώνη. Συνέπειες για τη στρατηγική θέση της Ευρώπης στον παγκόσμιο χάρτη. Κρίση στην Ευρωζώνη. Συνέπειες για τη στρατηγική θέση της Ευρώπης στον παγκόσμιο χάρτη. Ιωάννης Τσαμουργκέλης Επίκουρος Καθηγητής Πανεπιστήμιο Αιγαίου Ελληνική Ένωση Επιχειρηματιών, Οικονομική Διάσκεψη

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΙΚΤΗΣ ΤΙΜΩΝ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ

ΔΕΙΚΤΗΣ ΤΙΜΩΝ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΔΕΙΚΤΗΣ ΤΙΜΩΝ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ 2 ο Συνεχίζεται η πτωτική πορεία των τιμών κατοικιών το 2 ο τρίμηνο του Ο δείκτης τιμών κατοικιών (οικίες και διαμερίσματα) κατά το 2 ο τρίμηνο

Διαβάστε περισσότερα

Διεθνής Οικονομική. Paul Krugman Maurice Obsfeld

Διεθνής Οικονομική. Paul Krugman Maurice Obsfeld Paul Krugman Maurice Obsfeld Διεθνής Οικονομική Κεφάλαιο 21 Η Διεθνής Αγορά Κεφαλαίου και τα κέρδη από το Εμπόριο Διεθνής Τραπεζική Λειτουργία και Διεθνής Κεφαλαιαγορά Φιλίππου Ευαγγελία Α.Μ. 1207 Μ069

Διαβάστε περισσότερα

Marfin Popular Bank: Οικονομικά αποτελέσματα εννεαμήνου 2010

Marfin Popular Bank: Οικονομικά αποτελέσματα εννεαμήνου 2010 Δελτίο τύπου 25 Νοεμβρίου Marfin Popular Bank: Οικονομικά αποτελέσματα εννεαμήνου Τα καθαρά κέρδη εννεαμήνου του Ομίλου διαμορφώθηκαν σε 90.9 εκατ. (1), ως αποτέλεσμα της 18% αύξησης σε ετήσια βάση των

Διαβάστε περισσότερα

Επιδράσεις εκροών ΑΞΕ στις χώρες προέλευσης 1

Επιδράσεις εκροών ΑΞΕ στις χώρες προέλευσης 1 Copyright 2014 Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής & Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ) Λεωφ. Βασιλ. Σοφίας 49, 106 76 Αθήνα Τηλ.: +30 210 7257 110 Fax: +30 210 7257 114 www.eliamep.gr eliamep@eliamep.gr ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΙΛΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΑΜΗΝΙΑ ΠΟΥ ΕΛΗΞΕ ΣΤΙΣ 30 ΙΟΥΝΙΟΥ 2008 ΕΠΕΞΗΓΗΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

ΟΜΙΛΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΑΜΗΝΙΑ ΠΟΥ ΕΛΗΞΕ ΣΤΙΣ 30 ΙΟΥΝΙΟΥ 2008 ΕΠΕΞΗΓΗΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΥΝΟΨΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ Βασικά oικονοµικά στοιχεία Ιουν-08 Ιουν-07 Μεταβολή '000 '000 % Σύνολο καθαρών εσόδων 149.660 163.075 (8%) Σύνολο εξόδων 78.363 77.649 1% Μερίδιο από συνδεδεµένη εταιρεία -- 1.575

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ «ΑΝΑΚΑΜΠΤΕΙ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΑΓΟΡΑ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ» Σηµαντική έρευνα διεξήχθη από την Ευρωπαϊκή Οµοσπονδία Συµβούλων Μάνατζµεντ (FEACO-European Federation of Management Consultancies

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΕΘΝΗ ΤΡΑΠΕΖΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

ΔΙΕΘΝΗ ΤΡΑΠΕΖΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Ενότητα 11: Διεθνείς Χρηματοδοτικοί Οργανισμοί Μιχαλόπουλος Γεώργιος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ. Εισαγωγή

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ. Εισαγωγή ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ Εισαγωγή 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Η φύση και το πεδίο μελέτης της Επιχειρησιακής Οικονομικής 2 Ορισμός της Επιχειρησιακής Οικονομικής Η εφαρμογή της οικονομικής θεωρίας και των εργαλείων της λήψης των

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ ΤΩΝ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ ΤΩΝ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΚΛΑΔΟΥ ΤΩΝ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ Ως κλάδος τηλεπικοινωνιών ορίζεται η παραγωγή τηλεπικοινωνιακού υλικού και η χρήση των παραγόμενων τηλεπικοινωνιακών προϊόντων και

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΟΝΤΕΛΩΝ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ. Εταιρική Διακυβέρνηση και Αγορές Κεφαλαίου

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΟΝΤΕΛΩΝ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ. Εταιρική Διακυβέρνηση και Αγορές Κεφαλαίου ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΟΝΤΕΛΩΝ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΥ Εταιρική Διακυβέρνηση και Αγορές Κεφαλαίου Η συζήτηση γύρω από το χρηματοπιστωτικό σύστημα συνήθως επικεντρώνεται στο θέμα του ποιές είναι οι πηγές χρηματοδότησης

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα Α Τριμήνου 2009

Αποτελέσματα Α Τριμήνου 2009 Αποτελέσματα Α Τριμήνου 2009 Καθαρά κέρδη 81εκ. έναντι 5εκ. το προηγούμενο τρίμηνο Αύξηση χορηγήσεων κατά 12% και καταθέσεων κατά 17% σε ετήσια βάση Βελτίωση δείκτη χορηγήσεων προς καταθέσεις στο 114%

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα Έτους 2008

Αποτελέσματα Έτους 2008 Αθήνα, 4 Μαρτίου 2009 Αποτελέσματα Έτους 2008 Αύξηση Καταθέσεων Πελατών κατά 26,3% σε 45,7δισ. Αύξηση Χορηγήσεων κατά 22,4% σε 57,1δισ. - Ενίσχυση υπολοίπων δανείων προς ελληνικές επιχειρήσεις άνω των

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Περιγραφή του μαθήματος Αντικείμενο του μαθήματος αποτελεί η διεξοδική ανάλυση των θεμάτων που αφορούν τη σημασία, τη φύση και τις ιδιαιτερότητες των διεθνών επιχειρηματικών

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 1η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς»

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 1η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς» ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 1η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς» Εισαγωγή: Η 1η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς» εκπονήθηκε από το Κέντρο Στήριξης Επιχειρηματικότητας του Δήμου Αθηναίων τον Ιούλιο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ, ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ, ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ, ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ» ΠΕΡΙΓΡΑΦΕΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ

Διαβάστε περισσότερα

Οικονομικά Στοιχεία Α Τριμήνου 2017

Οικονομικά Στοιχεία Α Τριμήνου 2017 Οικονομικά Στοιχεία Α Τριμήνου 2017 Καθαρά Κέρδη 37εκ. το Α τρίμηνο 2017, εκ των οποίων 29εκ. από τις διεθνείς δραστηριότητες Οργανικά κέρδη προ προβλέψεων αυξημένα κατά 9,6% σε ετήσια βάση Νέα μη εξυπηρετούμενα

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΙΛΟΣ MARFIN POPULAR BANK ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΕΠΕΞΗΓΗΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΝΙΑΜΗΝΙΑ ΠΟΥ ΕΛΗΞΕ

ΟΜΙΛΟΣ MARFIN POPULAR BANK ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΕΠΕΞΗΓΗΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΝΙΑΜΗΝΙΑ ΠΟΥ ΕΛΗΞΕ ΟΜΙΛΟΣ MARFIN POPULAR BANK ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΕΠΕΞΗΓΗΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΝΙΑΜΗΝΙΑ ΠΟΥ ΕΛΗΞΕ 30.09. Καθαρά κέρδη που αναλογούν στους μετόχους 82,7 εκατ. Αύξηση χορηγήσεων κατά 8%

Διαβάστε περισσότερα

Γραφείο Συνδέσμου της Ελλάδος στην πγδμ Γραφείο Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων

Γραφείο Συνδέσμου της Ελλάδος στην πγδμ Γραφείο Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων Γραφείο Συνδέσμου της Ελλάδος στην πγδμ Γραφείο Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων Σκόπια, 19 Ιουνίου 2017 Δελτίο οικονομικής και επιχειρηματικής επικαιρότητας Νο. 1 Περιεχόμενα Καταληκτική εκδήλωση πρώτου

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ

ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΜΕΝΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ Από τους Υπεύθυνους Επενδυτικών Σχέσεων των Εισηγμένων Εταιριών (IROs) προς τους Αναλυτές Νικόλαος Ηρ. Γεωργιάδης Valuation & Research Specialists - V R S Investment Research

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία κ. Νικόλαου Καραμούζη Αναπληρωτή Διευθύνοντος Συμβούλου της Τράπεζας Eurobank EFG. στην εκδήλωση πελατών Corporate Banking.

Ομιλία κ. Νικόλαου Καραμούζη Αναπληρωτή Διευθύνοντος Συμβούλου της Τράπεζας Eurobank EFG. στην εκδήλωση πελατών Corporate Banking. Ομιλία κ. Νικόλαου Καραμούζη Αναπληρωτή Διευθύνοντος Συμβούλου της Τράπεζας Eurobank EFG στην εκδήλωση πελατών Corporate Banking με θέμα «Οι Νέες Πρωτοβουλίες της Eurobank EFG» Τετάρτη 1 Ιουλίου 2009 Grande

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΡΟΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΞΕΝΕΣ ΑΜΕΣΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ (ΞΑΕ) (Foreign Direct Investment, FDI)

ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΡΟΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΞΕΝΕΣ ΑΜΕΣΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ (ΞΑΕ) (Foreign Direct Investment, FDI) ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΡΟΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ ΞΕΝΕΣ ΑΜΕΣΕΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ (ΞΑΕ) (Foreign Direct Investment, FDI) Το κεφάλαιο παρουσιάζει μεγάλη κινητικότητα στην παγκόσμια οικονομία, αναζητώντας τις υψηλότερες αποδόσεις. Διαφ.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Απρίλιος 2017

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Απρίλιος 2017 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ Απρίλιος 217 Σύνοψη αποτελεσμάτων για την Κύπρο και τη ζώνη του ευρώ 1 Προσφορά δανείων (κριτήρια χορήγησης) Σύνοψη αποτελεσμάτων Κριτήρια

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ A ΤΡΙΜΗΝΟΥ 2007

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ A ΤΡΙΜΗΝΟΥ 2007 Αθήνα, 9 Μαΐου 2007 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ A ΤΡΙΜΗΝΟΥ 2007 Αύξηση Καθαρών Κερδών κατά 30% σε 204εκ. ιεύρυνση Χορηγήσεων Οµίλου κατά 30,3% Υπερδιπλασιασµός ανείων και Κερδών εκτός Ελλάδος Βελτίωση Ποιότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ)

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) Ιούλιος 18 Σύνοψη αποτελεσμάτων για την Κύπρο και τη ζώνη του ευρώ 1 Προσφορά δανείων (κριτήρια χορήγησης) Κατά το δεύτερο τρίμηνο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΘΕΣΗ & ΣΥΝΟΠΤΙΚΕΣ ΕΝ ΙΑΜΕΣΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ για την εξαµηνία που έληξε στις 30 Ιουνίου 2006

ΕΚΘΕΣΗ & ΣΥΝΟΠΤΙΚΕΣ ΕΝ ΙΑΜΕΣΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ για την εξαµηνία που έληξε στις 30 Ιουνίου 2006 ΕΚΘΕΣΗ & ΣΥΝΟΠΤΙΚΕΣ ΕΝ ΙΑΜΕΣΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ για την εξαµηνία που έληξε στις 30 Ιουνίου 2006 Περιεχόµενα Σελίδα ΜΕΡΟΣ Α Συνοπτικές πληροφορίες για την Εταιρεία 3 Απολογισµός από τους ιευθυντές

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα Α Τριμήνου 2008

Αποτελέσματα Α Τριμήνου 2008 Αθήνα, 6 Μαΐου 2008 Αποτελέσματα Α Τριμήνου 2008 Αύξηση Καθαρών Κερδών Ομίλου κατά 5,7% σε 215εκ. Ενίσχυση Οργανικών προ φόρων Κερδών κατά 24,2% σε 234εκ. Πενταπλασιασμός Κερδών από τη «Νέα Ευρώπη» σε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΘΡΟ ΣΤΟΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ «Η ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ»

ΑΡΘΡΟ ΣΤΟΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ «Η ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ» ΑΡΘΡΟ ΣΤΟΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟ «Η ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ» Το ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα υπήρξε πρωτοπόρος κλάδος στη διαδικασία μετασχηματισμού και σύγκλισης της ελληνικής

Διαβάστε περισσότερα

Οι ΜμΕ στην Ελλάδα και ο διεθνής ανταγωνισμός

Οι ΜμΕ στην Ελλάδα και ο διεθνής ανταγωνισμός Οι ΜμΕ στην Ελλάδα και ο διεθνής ανταγωνισμός Εισαγωγή στην έρευνα της ΕΥ Ελλάδος και του ΣΕΒ: «Οι μεσαίες και μικρές επιχειρήσεις στην Ελλάδα Μέρος Β: Διαδρομές επιχειρηματικής μεγέθυνσης - Διεθνής εμπειρία

Διαβάστε περισσότερα

SEE Economic Review, Αύγουστος 2012 Recoupling Fast. Περίληψη στα Ελληνικά

SEE Economic Review, Αύγουστος 2012 Recoupling Fast. Περίληψη στα Ελληνικά SEE Economic Review, Αύγουστος 2012 Recoupling Fast Περίληψη στα Ελληνικά Αν ποτέ υπήρχε ένα επιχείρημα που υποστηρίζει την αποσύνδεση των αναδυόμενων οικονομιών από τις αναπτυγμένες χώρες, σίγουρα αυτό

Διαβάστε περισσότερα

Επιδράσεις εκροών ΑΞΕ στις χώρες υποδοχής

Επιδράσεις εκροών ΑΞΕ στις χώρες υποδοχής Copyright 2014 Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής & Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ) Λεωφ. Βασιλ. Σοφίας 49, 106 76 Αθήνα Τηλ.: +30 210 7257 110 Fax: +30 210 7257 114 www.eliamep.gr eliamep@eliamep.gr ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ)

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) Απρίλιος 218 Σύνοψη αποτελεσμάτων για την Κύπρο και τη ζώνη του ευρώ 1 Προσφορά δανείων (κριτήρια χορήγησης) Κατά το πρώτο τρίμηνο

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα B Τριμήνου 2009

Αποτελέσματα B Τριμήνου 2009 Αποτελέσματα B Τριμήνου 2009 Αύξηση καθαρών κερδών σε 88εκ., 9% υψηλότερα σε σχέση με το Α τρίμηνο Διπλασιασμός οργανικών κερδών σε 61εκ. το Β τρίμηνο, από 33εκ. το Α τρίμηνο Αύξηση χορηγήσεων Ομίλου προς

Διαβάστε περισσότερα

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 2 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 2 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 2 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Οικονομικού Κλίματος Η έρευνα για την κατάρτιση του δείκτη πραγματοποιείται από την Εταιρεία Ανώτατων Στελεχών Επιχειρήσεων (ΕΑΣΕ), φορέα που εκφράζει

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑ Ενότητα 4: ΔΙΑΛΕΞΗ 04

ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑ Ενότητα 4: ΔΙΑΛΕΞΗ 04 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑ Ενότητα 4: ΔΙΑΛΕΞΗ 04 Μαρί-Νοέλ Ντυκέν Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας & Περιφερειακής Ανάπτυξης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) Ιανουάριος 2019

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) Ιανουάριος 2019 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) Ιανουάριος 19 Σύνοψη αποτελεσμάτων για την Κύπρο και τη ζώνη του ευρώ 1 Προσφορά δανείων (κριτήρια χορήγησης) Κατά το τέταρτο

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος του Χρηματιστηρίου Αθηνών στην επανεκκίνηση της Ελληνικής Οικονομίας Προοπτικές ανάπτυξης

Ο ρόλος του Χρηματιστηρίου Αθηνών στην επανεκκίνηση της Ελληνικής Οικονομίας Προοπτικές ανάπτυξης Ο ρόλος του Χρηματιστηρίου Αθηνών στην επανεκκίνηση της Ελληνικής Οικονομίας Προοπτικές ανάπτυξης «Η Εξέλιξη μετά το PSI και η Κεφαλαιαγορά» Παναγιώτης Πετράκης Καθηγητής Τμήματος Οικονομικών Επιστημών

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΗΝ ΠΡΕΤΟΡΙΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ (ΓΙΟΧΑΝΕΣΜΠΟΥΡΓΚ)

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΗΝ ΠΡΕΤΟΡΙΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ (ΓΙΟΧΑΝΕΣΜΠΟΥΡΓΚ) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΗΝ ΠΡΕΤΟΡΙΑ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ (ΓΙΟΧΑΝΕΣΜΠΟΥΡΓΚ) Fortune Kunene House, 261 Oxford Road, 2196 Illovo, Johannesburg Tel.: +2711 214 2300/2317

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΕΚΘΕΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΕΩΣ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΧΡΗΣΕΩΣ 2005

ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΕΚΘΕΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΕΩΣ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΧΡΗΣΕΩΣ 2005 ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΕΚΘΕΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΕΩΣ ΤΟΥ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ ΧΡΗΣΕΩΣ 2005 ΑΘΗΝΑΙ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2006 Ο Όµιλος Alpha Bank Κατά τη διάρκεια της χρήσεως 2005 συνεχίσθηκε η κερδοφόρος πορεία του Οµίλου και αξιοποιήθηκαν

Διαβάστε περισσότερα

Προγραμματισμός και στρατηγική διοίκηση. 4 ο Κεφάλαιο

Προγραμματισμός και στρατηγική διοίκηση. 4 ο Κεφάλαιο Προγραμματισμός και στρατηγική διοίκηση 4 ο Κεφάλαιο Μαθησιακοί στόχοι (1) Μετά τη μελέτη του κεφαλαίου, θα είστε σε θέση να: 1. Συνοψίσετε τα βασικά βήματα σε οποιαδήποτε διαδικασία προγραμματισμού. 2.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1. Αξιολόγηση των µακροοικονοµικών επιπτώσεων του ΚΠΣ III

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1. Αξιολόγηση των µακροοικονοµικών επιπτώσεων του ΚΠΣ III ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ 152 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 Αξιολόγηση των µακροοικονοµικών επιπτώσεων του ΚΠΣ III Η εκ των προτέρων αξιολόγηση των µακροοικονοµικών επιπτώσεων του 3 ου ΚΠΣ µπορεί να πραγµατοποιηθεί µε τρόπους οι οποίοι

Διαβάστε περισσότερα

«Ο ρόλος του κλάδου των κατασκευών στην Ελληνική και Διεθνή Οικονομία»

«Ο ρόλος του κλάδου των κατασκευών στην Ελληνική και Διεθνή Οικονομία» «Ο ρόλος του κλάδου των κατασκευών στην Ελληνική και Διεθνή Οικονομία» Έρευνα: Ι.Β. Πλεμμένος 1 Επιστημονική Ευθύνη-Συντονισμός: Θ.Β. Παλάσκας 2 1: Ερευνητικός Συνεργάτης ΙΟΒΕ 2: Καθηγητής Παντείου Παν/ίου

Διαβάστε περισσότερα

Στατιστική Ι. Ενότητα 4: Στατιστική Ι (4/4) Αναπλ. Καθηγητής Νικόλαος Σαριαννίδης Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Κοζάνη)

Στατιστική Ι. Ενότητα 4: Στατιστική Ι (4/4) Αναπλ. Καθηγητής Νικόλαος Σαριαννίδης Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Κοζάνη) Στατιστική Ι Ενότητα 4: Στατιστική Ι (4/4) Αναπλ. Καθηγητής Νικόλαος Σαριαννίδης Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Κοζάνη) Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΕΠΙΔΟΣΕΩΝ ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΜΕ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ

ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΕΠΙΔΟΣΕΩΝ ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΜΕ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ ΚΑΙ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗΣ ΥΠΟΔΟΜΗΣ ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ ΕΠΙΔΟΣΕΩΝ ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΜΕ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥΣ ΔΕΙΚΤΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ ΙΩΑΝΝΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Πολυεθνικές Επιχειρήσεις και Άμεσες Ξένες Επενδύσεις

Πολυεθνικές Επιχειρήσεις και Άμεσες Ξένες Επενδύσεις Πολυεθνικές Επιχειρήσεις και Άμεσες Ξένες Επενδύσεις Πολυεθνικές επιχειρήσεις και ΑΞΕ Οι επιχειρήσεις καθίστανται πολυεθνικές μέσω άμεσων επενδύσεων στο εξωτερικό. Αυτό συμβαίνει είτε μέσω συγχωνεύσεων

Διαβάστε περισσότερα

Θεωρίες Άμεσων Ξένων Επενδύσεων ΜΕΡΟΣ Β

Θεωρίες Άμεσων Ξένων Επενδύσεων ΜΕΡΟΣ Β Copyright 2013 Ελληνικό Ίδρυμα Ευρωπαϊκής & Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ) Λεωφ. Βασιλ. Σοφίας 49, 106 76 Αθήνα Τηλ.: +30 210 7257 110 Fax: +30 210 7257 114 www.eliamep.gr eliamep@eliamep.gr ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 3 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 3 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 3 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Οικονομικού Κλίματος Η έρευνα για την κατάρτιση του δείκτη πραγματοποιείται από την Εταιρεία Ανώτατων Στελεχών Επιχειρήσεων (ΕΑΣΕ), φορέα που εκφράζει

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ

ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ Ενότητα 7: Ξένες Άμεσες Επενδύσεις Μιχαλόπουλος Γεώργιος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. ΤΡΑΠΕΖΟΑΣΦΑΛΕΙΕΣ (Bancassurance) ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ : Alpha Bank

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. ΤΡΑΠΕΖΟΑΣΦΑΛΕΙΕΣ (Bancassurance) ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ : Alpha Bank ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΡΑΠΕΖΟΑΣΦΑΛΕΙΕΣ (Bancassurance) ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ : Alpha Bank ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΡΑΠΕΖΟΑΣΦΑΛΕΙΕΣ? Τραπεζοαφάλεια (Bancassurance) ονομάζεται η διείσδυση των τραπεζών

Διαβάστε περισσότερα

Η Θεωρία του Διεθνούς Εμπορίου

Η Θεωρία του Διεθνούς Εμπορίου Η Θεωρία του Διεθνούς Εμπορίου 1. Περιεχόμενα Κεφαλαίου Α. Εισαγωγικά: Οι κατευθύνσεις του Σύγχρονου Εμπορίου B. Η Παραδοσιακή Θεωρία του Διεθνούς Εμπορίου Οι Εμποροκράτες Adam Smith: Απόλυτο Πλεονέκτημα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ, ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΜΣ «ΕΠΑ» και «ΝΕΚΑ» ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΡΥΕΝΑΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ, ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΜΣ «ΕΠΑ» και «ΝΕΚΑ» ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΡΥΕΝΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ, ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΜΣ «ΕΠΑ» και «ΝΕΚΑ» ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΡΥΕΝΑΣ Εισαγωγή: 3 η Άσκηση: 15/12/2016 Για την ανάλυση της σημασίας

Διαβάστε περισσότερα

SFS GROUP PUBLIC COMPANY LIMITED

SFS GROUP PUBLIC COMPANY LIMITED SFS GROUP PUBLIC COMPANY LIMITED ΕΝ ΕΙΞΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΕΤΟΣ ΠΟΥ ΕΛΗΞΕ ΣΤΙΣ 31 ΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 24 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ένδειξη αποτελέσµατος και επεξηγηµατική κατάσταση 2-3 Ενοποιηµένος Λογαριασµός Αποτελεσµάτων

Διαβάστε περισσότερα

Ευκαιρίες ανάπτυξης για το Λιμένα Θεσσαλονίκης και συνεισφορά στην τοπική και περιφερειακή οικονομία

Ευκαιρίες ανάπτυξης για το Λιμένα Θεσσαλονίκης και συνεισφορά στην τοπική και περιφερειακή οικονομία Ευκαιρίες ανάπτυξης για το Λιμένα Θεσσαλονίκης και συνεισφορά στην τοπική και περιφερειακή οικονομία Θεσσαλονίκη, Σεπτέμβριος 2014 Με την υποστήριξη της: Οι μεγαλύτερες δυνατότητες ανάπτυξης των ελληνικών

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Δυτικής Μακεδονίας Western Macedonia University of Applied Sciences Κοίλα Κοζάνης Kozani GR 50100

Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Δυτικής Μακεδονίας Western Macedonia University of Applied Sciences Κοίλα Κοζάνης Kozani GR 50100 Ποσοτικές Μέθοδοι Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Δυτικής Μακεδονίας Western Macedonia University of Applied Sciences Κοίλα Κοζάνης 50100 Kozani GR 50100 Απλή Παλινδρόμηση Η διερεύνηση του τρόπου συμπεριφοράς

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑ. Παπάνα Αγγελική

ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑ. Παπάνα Αγγελική ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑ Ενότητα 6: Ανάλυση γραμμικού υποδείγματος Πολυμεταβλητή παλινδρόμηση (2 ο μέρος) Παπάνα Αγγελική Μεταδιδακτορική ερευνήτρια, ΑΠΘ E-mail: angeliki.papana@gmail.com, agpapana@auth.gr Webpage:

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Η ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Η ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Γκλαβέρη Αναστασία Μάιος 2006 Σκοπός n Σκοπός μας στην παρούσα διπλωματική εργασία είναι να διερευνήσουμε θέματα που σχετίζονται με την ανταγωνιστικότητα στην Ελλάδα. n

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα Εννεαμήνου 2008

Αποτελέσματα Εννεαμήνου 2008 Αθήνα, 30 Οκτωβρίου Αποτελέσματα Εννεαμήνου Αύξηση Καθαρών Κερδών Ομίλου κατά 4,6% σε 647εκ., παρά τις αντίξοες συνθήκες στο παγκόσμιο τραπεζικό και χρηματοπιστωτικό σύστημα Ενίσχυση Οργανικών Κερδών κατά

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ. ΕΚΔΙΔΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ ΤΟΥ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΥΠΡΟΥ, ΤΕΥΧΟΣ αρ.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ. ΕΚΔΙΔΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ ΤΟΥ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΥΠΡΟΥ, ΤΕΥΧΟΣ αρ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΕΚΔΙΔΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ ΤΟΥ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΥΠΡΟΥ, ΤΕΥΧΟΣ αρ. 30, ΙΟΥΝΙΟΣ 2010 ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Σύμφωνα με την έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑ. Α μέρος: Πολυσυγγραμμικότητα. Παπάνα Αγγελική

ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑ. Α μέρος: Πολυσυγγραμμικότητα. Παπάνα Αγγελική ΟΙΚΟΝΟΜΕΤΡΙΑ Ενότητα 9: Οικονομετρικά προβλήματα: Παραβίαση των υποθέσεων Α μέρος: Πολυσυγγραμμικότητα Παπάνα Αγγελική Μεταδιδακτορική ερευνήτρια, ΑΠΘ E-mail: angeliki.papana@gmail.com, agpapana@auth.gr

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Α ΕΞΑΜΗΝΟΥ 2004

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Α ΕΞΑΜΗΝΟΥ 2004 Αθήνα, 5 Αυγούστου, 2004 ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Α ΕΞΑΜΗΝΟΥ 2004 υναµική αύξηση χορηγήσεων κατά 25% 1 είκτης Κόστους / Εσόδων στο 49% Αύξηση Καθαρών Κερδών κατά 54% σε 179 εκ. Το Α Εξάµηνο του 2004 η

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ. ΕΝΟΤΗΤΑ 4η ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΖΗΤΗΣΗΣ

ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ. ΕΝΟΤΗΤΑ 4η ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΖΗΤΗΣΗΣ ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑ 4η ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΖΗΤΗΣΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΦΑΝΟΥΡΓΙΑΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΣ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗΣ ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ ΔΟΜΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ 1. Εισαγωγή

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΞΑΓΩΓΕΩΝ ΚΡΑΤΙΝΟΥ ΑΘΗΝΑ FAX: site:

ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟΣ ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΕΞΑΓΩΓΕΩΝ ΚΡΑΤΙΝΟΥ ΑΘΗΝΑ FAX: site: ΚΡΑΤΙΝΟΥ 11 10552 ΑΘΗΝΑ 210.5228925 210.5221515 - FAX: 210.5242568 e-mail: pse@otenet.gr site: www.pse.gr Αθήνα, 6 Οκτωβρίου 2016 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΠΣΕ: Ίσες με το χρέος της χώρας οι εισαγωγές αγαθών της τελευταίες

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία «Economist» 11/05/2015. Κυρίες και Κύριοι,

Ομιλία «Economist» 11/05/2015. Κυρίες και Κύριοι, Ομιλία «Economist» 11/05/2015 Κυρίες και Κύριοι, Μετά από 6 χρόνια βαθιάς ύφεσης, το 2014, η Ελληνική οικονομία επέστρεψε σε θετικούς ρυθμούς, οι οποίοι μπορούν να ενισχυθούν. Παράλληλα, διαφαίνονται προοπτικές

Διαβάστε περισσότερα

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 1 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος

ΕΑΣΕ/ICAP CEO Index Τέλος 1 ου τριμήνου Τριμηνιαίος Δείκτης Οικονομικού Κλίματος Τριμηνιαίος Οικονομικού Κλίματος Η έρευνα για την κατάρτιση του δείκτη πραγματοποιείται από την Εταιρεία Ανώτατων Στελεχών Επιχειρήσεων (ΕΑΣΕ), φορέα που εκφράζει και εκπροσωπεί το ανώτατο επαγγελματικό

Διαβάστε περισσότερα