22. Εξωσυνεδριακή Δραστηριότητα

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "22. Εξωσυνεδριακή Δραστηριότητα"

Transcript

1 22. Εξωσυνεδριακή Δραστηριότητα Μαρία Σ. Κουλουβάρη, Κωνσταντίνος Ευθυμίου 1. Εισαγωγή 1.1. Ορισμός 1.2. Γενική Περιγραφή 2. Ενδείξεις Πεδία Εφαρμογών 3. Αντενδείξεις 4. Μέθοδος 4.1. Θεραπευτικά στάδια Αρχικό θεραπευτικό στάδιο Μέσο θεραπευτικό στάδιο Τελικό θεραπευτικό στάδιο 4.2. Αναθέσεις εργασίας στο σπίτι 5. Παράγοντες Αποτελεσματικότητας 5.1. Αυξάνοντας την πιθανότητα συμμόρφωσης με την εργασία στο σπίτι 5.2. Ο ρόλος του θεραπευτή στην εκτέλεση της εργασίας στο σπίτι 5.3. Αντιμετώπιση δυσκολιών στην εκτέλεση της εργασίας στο σπίτι 6. Επίλογος 377

2 1. Εισαγωγή 1.1. Ορισμός H εργασία στο σπίτι αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό της γνωσιακής-συμπεριφοριστικής θεραπευτικής διαδικασίας. Aπεικονίζει τη δυνατότητα που έχουν οι πελάτες να μεταφέρουν τις ικανότητες και τις ιδέες που αναφύονται στα πλαίσια των συνεδριών, στις καθημερινές καταστάσεις της ζωής μέσα στις οποίες προκύπτουν τα προβλήματά τους. Οι εργασίες στο σπίτι είναι σχεδιασμένες θεραπευτικές δραστηριότητες τις οποίες οι πελάτες αναλαμβάνουν να ολοκληρώσουν στο χρονικό διάστημα που μεσολαβεί ανάμεσα στις συνεδρίες. Το περιεχόμενό τους προέρχεται κυρίως από το εμπειρικά τεκμηριωμένο γνωσιακό-συμπεριφοριστικό θεραπευτικό μοντέλο, για το συγκεκριμένο κάθε φορά πρόβλημα, αλλά επιπλέον σχεδιάζεται για τον κάθε πελάτη με βάση μια εξατομικευμένη αντίληψη. Σχεδιασμένες συνεργατικά, οι δουλειές για το σπίτι εστιάζουν στους θεραπευτικούς στόχους. Αναπαριστούν την κύρια διαδικασία μέσω της οποίας οι πελάτες βιώνουν συμπεριφορική και γνωσιακή θεραπευτική αλλαγή, εξασκούν και συντηρούν νέες δεξιότητες και τεχνικές, και πειραματίζονται με νέες συμπεριφορές. Οι εργασίες στο σπίτι προσφέρουν επίσης στους πελάτες την ευκαιρία να συλλέξουν πληροφόρηση σχετικά με τις σκέψεις, τις διαθέσεις, τη φυσιολογία και τις συμπεριφορές τους σε διάφορες καταστάσεις, καθώς και να μελετήσουν σχετικά με τη θεραπεία και τα παρόντα προβλήματά τους (Kazantzis et al., 2005) Γενική Περιγραφή Οι συστάσεις για τη χρήση της εργασίας στο σπίτι δεν είναι κάτι νέο στη σχετική βιβλιογραφία. Ένας αριθμός παλαιότερων θεραπευτών και θεωρητικών συνέστησαν 378

3 τη χρήση θεραπευτικής εργασίας μεταξύ των συνεδριών (π.χ. Dunlap, 1932). Αντικατοπτρίζοντας τη δεσπόζουσα θεραπευτική προσέγγιση των αρχών του 20ού αιώνα, οι θεραπευτές ζητούσαν από τους πελάτες να κρατούν σημειώσεις με τα όνειρά τους, να πραγματοποιούν και να καταγράφουν «δραστηριότητες ελεύθερων συνειρμών», ή να εκθέτουν σκόπιμα τους εαυτούς τους σε φοβικές γι αυτούς καταστάσεις, προκειμένου να ακολουθήσει στη συνεδρία σχετική συζήτηση (Freud, 1952 Herzberg, 1941 Karpman, 1949). Στις δεκαετίες του 60 και του 70 αναπτύχθηκαν ψυχοθεραπευτικές δομές που μετέφεραν την ευθύνη της αλλαγής στον πελάτη. Διάφορες θεραπείες συνηγόρησαν στη θεώρηση των εξωσυνεδριακών εργασιών ως κεντρικό σημείο της θεραπείας, στο οποίο βασίζονταν άλλες παρεμβάσεις καθώς και ενδοσυνεδριακές διαδικασίες (π.χ. Kanfer & Phillips, 1966). Για παράδειγμα, η προσεκτικά δομημένη εργασία στο σπίτι βρισκόταν στο επίκεντρο της σεξοθεραπείας ζεύγους (π.χ., Masters & Johnson, 1970 LoPiccolo & LoPiccolo, 1978). Στηριγμένοι στην αντιληπτική βάση της συμπεριφοριστικής δομής των Kanfer και Phillips, οι Shelton και Ackerman (1974) σχεδίασαν έναν κλινικό οδηγό που περιελάμβανε λίστα 150 εργασιών για το σπίτι, οι οποίες μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη θεραπεία προβλημάτων συμπεριφοράς. Προσέφεραν επίσης παραδείγματα και καθοδήγηση σχετικά με τον τρόπο ενσωμάτωσης των εξωσυνεδριακών εργασιών στη θεραπευτική διαδικασία. Στις αρχές της δεκαετίας του 80 οι Shelton και Levy δημοσίευσαν έναν οδηγό περιγραφής συστηματικής και μεθοδολογικής χρήσης της εργασίας στο σπίτι, στα πλαίσια κλινικής πρακτικής. Αν και δεν έχει γίνει αντιληπτή ως «εργασία στο σπίτι», πολλοί μελετητές διαφόρων θεωρητικών προσεγγίσεων έχουν απασχοληθεί με τη μεθοδική χρήση δραστηριοτήτων ανάμεσα στις συνεδρίες, ως μέσον αύξησης της θεραπευτικής αποτελεσματικότητας. Η δουλειά στο σπίτι είναι ενσωματωμένη στη συμπεριφοριστική, την πελατοκεντρική, την επικεντρωμένη στο συναίσθημα, τη διαπροσωπική, την ολιστική, την προσωποκεντρική, τη λογικο-θυμική, τη συστημική, τη βραχεία ψυχοδυναμική, την επικεντρωμένη στην επίλυση του προβλήματος, και σε άλλες θεραπείες (Kazantzis et al., 2005). Η έλευση της γνωσιακής, της συμπεριφοριστικής και της γνωσιακής-συμπεριφοριστικής θεραπείας ενδυνάμωσε σημαντικά τη μεθοδική χρήση της εργασίας στο σπίτι, στην ψυχοθεραπεία. Η βασισμένη στις δεξιότητες φύση αυτών των θεωριών υποστηρίζει ότι η εξωσυνεδριακή δραστηριότητα μειώνει άμεσα τη συναισθηματική κόπωση, καθώς διδάσκει τους ασθενείς δεξιότητες μέσω των οποίων εξασκούνται στον χειρισμό δυσλειτουργικών σκέψεων και δύσχρηστων τύπων συμπεριφοράς. Επίσης, υποστηρίζει ότι η εργασία στο σπίτι βοηθά στην αλλαγή συμπεριφορών του ασθενή και ενισχύει τα θεραπευτικά οφέλη ανάμεσα στις συνεδρίες (Coon & Thompson, 2003). Κυρίαρχη αρχή που διέπει τη θεραπευτική σχέση στη γνωσιακή-συμπεριφοριστική θεραπεία, είναι ότι ο πελάτης πρέπει να αναλαμβάνει έναν ενεργό ρόλο. Μέρος αυτής της ενεργούς συνεργατικής σχέσης είναι η έμφαση που δίνεται στην εκτός συνεδριών εργασία του πελάτη (Rees et al., 2005). Συγκεκριμένα, ο θεραπευτής αναζητά τρόπους επέκτασης των συνθηκών που παρέχουν στον ασθενή ευκαιρίες για γνωσιακή και συμπεριφορική αλλαγή, μέσα από 379

4 την αξιοποίηση του χρονικού διαστήματος που μεσολαβεί μεταξύ των συνεδριών. Οι κατάλληλες εργασίες για το σπίτι προσφέρουν στον ασθενή ευκαιρίες να εκπαιδεύσει τον εαυτό του περισσότερο (π.χ. μέσω της βιβλιοθεραπείας), να συλλέξει πληροφορίες (π.χ. με καταγραφή των σκέψεων, συναισθημάτων και συμπεριφορών του), να ελέγξει την εγκυρότητα των σκέψεων και των πεποιθήσεών του, να τροποποιήσει τον τρόπο σκέψης του, να εξασκηθεί στη χρήση των γνωσιακών και συμπεριφοριστικών εργαλείων, και να πειραματιστεί με νέες συμπεριφορές. Η εργασία στο σπίτι μπορεί να μεγιστοποιήσει ό,τι έμαθε ο ασθενής στη θεραπευτική συνεδρία, και να τονώσει το αίσθημα της αποτελεσματικότητάς του (J. Beck, 1995). Στη γνωσιακή-συμπεριφοριστική θεραπεία υπάρχουν δύο βασικοί τύποι ασκήσεων για το σπίτι: οι ασκήσεις μέσω παρατήρησης, και οι πειραματικές ασκήσεις. Οι πρώτες περιλαμβάνουν την παρατήρηση και καταγραφή συναισθημάτων, αυτόματων σκέψεων, δραστηριοτήτων, θετικών ή προβληματικών συμπεριφορών, συμπεριφορών άλλων ατόμων. Οι πειραματικές ασκήσεις περιλαμβάνουν την προσπάθεια εκδήλωσης μιας νέας συμπεριφοράς ή τρόπου επικοινωνίας. Στην κατηγορία αυτή εντάσσονται η έκθεση και η εφαρμογή τεχνικών χαλάρωσης. Οι εξωσυνεδριακές εργασίες είναι πολυάριθμες. Ορισμένες από αυτές που χρησιμοποιούνται ιδιαίτερα είναι η τήρηση ημερολογίου δυσλειτουργικών σκέψεων, η ενεργοποίηση μιας συμπεριφοράς, η ανάλυση πλεονεκτημάτων-μειονεκτημάτων, η βιβλιοθεραπεία. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι οι αναθέσεις εργασίας στο σπίτι δεν αποτελούν μια «επιπλέον» ή συμπληρωματική διαδικασία στη γνωσιακή-συμπεριφοριστική ψυχοθεραπεία. Όχι μόνο δεν είναι προαιρετικές, αλλά αντιθέτως αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της θεραπείας (Beck et al., 1979). Ορισμένοι μάλιστα μελετητές θεωρούν τη συστηματική χρήση των εξωσυνεδριακών εργασιών ως καθοριστικό στοιχείο της θεραπευτικής προσέγγισης, υποστηρίζοντας ότι μια θεραπεία δεν μπορεί να θεωρείται γνωσιακή-συμπεριφοριστική αν δεν περιλαμβάνει τέτοιου τύπου εργασίες (Thase & Callan, 2006). 2. Ενδείξεις Πεδία Εφαρμογών Οι αναθέσεις εργασίας στο σπίτι ποικίλλουν τόσο ως προς τη μορφή όσο και ως προς τη σκοπιμότητά τους. Το είδος και το μέγεθος της εξωσυνεδριακής ανατεθείσας δραστηριότητας εξαρτώνται κυρίως από τις ικανότητες θεραπευτή και θεραπευόμενου, τη φύση της ψυχοπαθολογίας του δεύτερου, και το στάδιο της θεραπευτικής παρέμβασης. Από την εργασία στο σπίτι μπορούν να επωφεληθούν ασθενείς όλων των ηλικιακών ομάδων. Έτσι εκτός από τους ενήλικες αυτή θεωρείται βασικό συστατικό της γνωσιακής-συμπεριφοριστικής θεραπείας παιδιών αλλά και εφήβων. Οι ηλικιωμένοι ασθενείς δεν αποτελούν εξαίρεση, ενώ επίσης αυτό το είδος εργασίας συχνά διευκολύνει την επίτευξη αλλαγών στα πλαίσια δυσλειτουργικών οικογενειακών συστημάτων. 380

5 Σε ό,τι αφορά το πεδίο της ψυχοπαθολογίας, η διαθέσιμη βιβλιογραφία δείχνει ότι ασθενείς με κατάθλιψη επωφελούνται από τις εργασίες στο σπίτι (Burns & Holen- Hoeksema, 1991 Addis & Jacobson, 2000 Burns & Spangler, 2000 Coon & Thompson, 2003 Rees, et al., 2005). Η συμμόρφωση με τις εξωσυνεδριακές δραστηριότητες έχει, επίσης, συσχετισθεί με θετικό θεραπευτικό αποτέλεσμα σε άνδρες και γυναίκες με κοινωνική φοβία (Leung & Heimberg, 1996) και αγοραφοβία (Edelman & Chambless, 1993). Σε μελέτη σχετικών δεδομένων οι Kazantzis και Deane (1999) αναφέρουν ότι σε ποσοστό 80% οι ψυχολόγοι πιστεύουν ότι η εργασία στο σπίτι έχει μεγάλη σημασία στη θεραπεία του άγχους, της έλλειψης διεκδικητικότητας και κοινωνικών δεξιοτήτων, και σε ποσοστό 65% τη θεωρούν σημαντικό παράγοντα στη θεραπεία κατάθλιψης, αγχωδών διαταραχών, αϋπνίας, ψυχαναγκασμών, καταναγκασμών και σεξουαλικών διαταραχών. Στο πλαίσιο της ίδιας επισκόπησης, ποσοστό 50% των ψυχολόγων βλέπει την εργασία στο σπίτι ως μικρής ή μέτριας σπουδαιότητας για τη θεραπεία ψευδαισθήσεων, παραισθήσεων, μαθησιακών διαταραχών και σεξουαλικής κακοποίησης. Καθώς υπάρχουν πολλές αναφορές για τον θετικά σημαντικό ρόλο των εργασιών στο σπίτι, και μόνον εικασίες για το αντίθετο, φαίνεται πολύ πιθανό ότι η πλειονότητα των ασθενών επωφελείται από τη συμμόρφωση με τις σωστά δομημένες αναθέσεις εξωσυνεδριακών δραστηριοτήτων (Robinson, 2009). 3. Αντενδείξεις Δεν υπάρχουν αναφορές για αντενδείξεις που σχετίζονται με την ανάθεση εξωσυνεδριακών δραστηριοτήτων. Εξάλλου, αν και οι περισσότερες εργασίες για το σπίτι είναι κατάλληλες για πολλούς ασθενείς, πρέπει να τονιστεί ότι πολλές από τις εργασίες αυτής της κατηγορίας είναι απόλυτα εξατομικευμένες και σχεδιάζονται ειδικά για την κάλυψη των αναγκών ενός συγκεκριμένου ασθενή (J. Beck, 1995). Η εργασία στο σπίτι πρέπει να χρησιμοποιείται συστηματικά με όλους τους πελάτες. Θα πρέπει ωστόσο οι εργασίες εκτός συνεδριών να ανατίθενται με ιδιαίτερη προσοχή στις περιπτώσεις ασθενών που παρουσιάζουν ελλείμματα σε νοητικό επίπεδο ή/ και σε επίπεδο κινήτρου. Ασθενείς με υψηλού βαθμού συμπτωματολογία ψευδαισθήσεων και παραισθήσεων ενδέχεται να έχουν δυσκολία στις γραπτές εργασίες (Nelson, 1997). Αυτό συμβαίνει επειδή πολλοί από αυτούς τους ασθενείς μπορεί να είναι απρόθυμοι ή ανίκανοι να ολοκληρώσουν γραπτές εργασίες, και επειδή το βρίσκουν δύσκολο να εργαστούν σε ένα θεωρητικό, αφηρημένο επίπεδο που τους καλεί να σκεφτούν γύρω από τις σκέψεις τους. Ωστόσο, ορισμένοι από τους ασθενείς που παρουσιάζουν συμπτωματολογία αυτού του τύπου μπορεί να ωφεληθούν από εξωσυνεδριακές εργασίες που περιλαμβάνουν ολοκλήρωση πρακτικών αναθέσεων και προφορική αναφορά στον θεραπευτή από μνήμης στο πλαίσιο της επόμενης συνεδρίας (Chadwick, Birchwood & Trower, 1996). 381

6 4. Μέθοδος Η μορφή που θα πάρει η εξωσυνεδριακή δραστηριότητα, εξαρτάται όπως προαναφέρθηκε από τις ικανότητες του θεραπευτή και του θεραπευόμενου, τη φύση της ψυχοπαθολογίας και το στάδιο της θεραπευτικής παρέμβασης. Οι στόχοι είναι πολλαπλοί, όπως συλλογή πληροφοριών (αυτορρύθμιση), εξοικείωση με τη γνωσιακή προσέγγιση, καταγραφή (π.χ. με την τεχνική του ημερολογίου δυσλειτουργικών σκέψεων), και τροποποίηση γνωσιών μέσα από διάφορες λογικές και εμπειρικές διαδικασίες (Παπακώστας, 1994). Η Robinson (2009) δίνει έμφαση στην προσαρμοστικότητα της εργασίας για το σπίτι ως προς τους σημαντικούς παράγοντες της θεραπείας. Ιδιαίτερα τονίζει τη σημαντικότητα της μορφοποίησης της εργασίας, σε συντονισμό με το εκάστοτε θεραπευτικό στάδιο. Ακολουθεί σχετική ανάλυση μεθοδολογίας της χρήσης εργασιών για το σπίτι Θεραπευτικά στάδια Αρχικό θεραπευτικό στάδιο Στο αρχικό στάδιο της θεραπείας εντάσσονται οι εργασίες παρακολούθησης. Δίνεται έμφαση στην εύρεση κινήτρου για αλλαγή. Στόχος είναι να επιλεγεί η πιο κατάλληλη μέθοδος παρακολούθησης. Ερωτήσεις που μπορεί να χρησιμοποιήσει ο θεραπευτής για να ελέγξει ποιοτικά τη χρήση της ανατεθείσας εργασίας είναι οι εξής (Robinson, 2009): Ο πελάτης προτίθεται να κάνει αλλαγές στους επόμενους 6 μήνες; Ποια είναι η περισσότερο υλοποιήσιμη μέθοδος αυτοπαρατήρησης; Μέσο θεραπευτικό στάδιο Εδώ εντάσσονται οι εργασίες που αποσκοπούν σε επιτυχή συμπεριφορική αλλαγή. Στο επίκεντρο της θεραπευτικής διαδικασίας βρίσκονται η αυτο-αποτελεσματικότητα και οι δυνατότητες του ασθενή. Τίθενται οι βάσεις της αξιόπιστης τεκμηρίωσης της εργασίας για το σπίτι. Μελετούνται το μέγεθος και ο τόπος υλοποίησης της εργασίας. Διευκρινίζονται και ελέγχονται οι απαιτούμενες ικανότητες. Γίνεται εκμάθηση δημιουργίας και εφαρμογής αυτο-ενισχυτικών σχεδίων. Τέλος, καθορίζονται πηγές υποστήριξης του ασθενή, τόσο στο κοινωνικό του περιβάλλον όσο και από πλευράς θεραπευτή. Οι απαντήσεις στις παρακάτω ερωτήσεις είναι βοηθητικές, προκειμένου ο θεραπευτής να ελέγξει ποιοτικά τη χρήση των εργασιών που ανατίθενται στον ασθενή (Robinson, 2009): Ποιες δυνατότητες του ασθενή σχετίζονται με την ανατεθείσα εργασία, και πόσο πολύ πιστεύει ο ασθενής στην ικανότητά του να την ολοκληρώσει; Ποιες είναι οι πεποιθήσεις του ασθενή σχετικά με την αιτιολογία και την επίλυση του προβλήματός του; 382

7 Πόσον χρόνο θα χρειαστεί η υλοποίηση του ανατεθέντος έργου, και πού θα πραγματοποιηθεί; Ποιες ικανότητες απαιτούνται για την υλοποίηση της εργασίας; Ποιοι είναι οι σχεδιασμένοι, πιθανοί, θετικοί ενισχυτές για το ανατεθέν έργο (εν δυνάμει πηγές είναι ο εαυτός, οι άλλοι, ο θεραπευτής); Το πλάνο της ανατεθείσας εργασίας είναι καταγεγραμμένο σε έντυπη μορφή για τον ασθενή (ώστε να το πάρει στο σπίτι) και για τον θεραπευτή (για καταχώριση στον φάκελο του ασθενή); Τελικό θεραπευτικό στάδιο Η τελική φάση της θεραπείας σχετίζεται με την αποτελεσματική διατήρηση των ανατεθεισών εργασιών. Η διαδικασία εστιάζει σε θέματα που έχουν σημασία για τον ασθενή. Οι στόχοι των εργασιών για το σπίτι σχετίζονται με τη δημιουργία πλάνων πρόληψης υποτροπής, τα οποία θα πρέπει να επανελέγχονται τακτικά και να αναθεωρούνται με σκοπό να υποστηρίζουν τον νέο τρόπο ζωής του ατόμου. Σχετικές ερωτήσεις ποιοτικού ελέγχου είναι οι εξής (Robinson, 2009): Πώς σχετίζονται οι περισσότερο «ωφέλιμες» εργασίες με τα σημαντικά ζητήματα του πελάτη; Ποιες αλλαγές και/ή νεοαποκτηθείσες δεξιότητες βοήθησαν τον ασθενή να βελτιωθεί; Πόσο συχνά θα εκτελούνται; Πώς θα ενισχύονται; Ποιο είναι το σχέδιο αντιμετώπισης ενδεχόμενου προβλήματος; Πώς οι ιδιαίτερα ωφέλιμες εργασίες θα ενσωματωθούν στον τρόπο ζωής του ατόμου; Γενικά, ο θεραπευτής είναι καλό να έχει ιδιαίτερα ενεργητικό ρόλο στο πρώτο στάδιο της θεραπείας. Προοδευτικά συνιστάται να ζητά από τον ασθενή να προσδιορίσει και να προτείνει μόνος του δουλειά για το σπίτι. Οι ασθενείς που μαθαίνουν να καθορίζουν μόνοι τη δουλειά που πρέπει να κάνουν στο σπίτι μέχρι το τέλος της θεραπείας, είναι πιο πιθανό να συνεχίσουν να το κάνουν και μετά την ολοκλήρωσή της (J. Beck, 1995) Αναθέσεις εργασίας στο σπίτι Παρακάτω αναφέρονται εν συντομία ορισμένες από τις πιο συνήθεις αναθέσεις εργασίας στο σπίτι: Ενεργοποίηση συμπεριφοράς Εφαρμόζεται προκειμένου να κινητοποιηθεί ο θεραπευόμενος ως προς την ενεργοποίηση μιας παλαιότερης συμπεριφοράς. Είναι ιδιαίτερα σημαντική εργασία για αποσυρμένους και μη δραστήριους ασθενείς. Μπορεί επίσης να αναφέρεται σε ενεργοποίηση νέας συμπεριφοράς, που απορρέει ως ανάγκη από το περιεχόμενο της συνεδρίας και σχετίζεται με την άσκηση νέων δεξιοτήτων ή με την εφαρμογή λύσεων, προκειμένου να επιτευχθεί πρακτική επίλυση προβλημάτων. 383

8 Ημερολόγιο δυσλειτουργικών σκέψεων Στο πλαίσιο της φάσης διερεύνησης και λειτουργικής ανάλυσης της συμπεριφοράς του θεραπευόμενου, του ζητείται να καταγράφει σε μορφή ημερολογίου τις δυσάρεστες σκέψεις του. Συγκεκριμένα ο ασθενής καλείται: α) να περιγράψει μια κατάσταση που του δημιουργεί δυσάρεστα συναισθήματα, β) να αναγνωρίσει και να καταγράψει τα συναισθήματα αυτά, γ) να αναγνωρίσει και να καταγράψει τις αυτόματες σκέψεις που του δημιουργεί η κατάσταση αυτή. Το ημερολόγιο δηλαδή αποτελείται από τις εξής τρεις στήλες, που συμπληρώνει ο θεραπευόμενος: 1) Γεγονός, 2) Τι ένιωσα, και 3) Τι πέρασε από το μυαλό μου. Μέσω της τακτικής συμπλήρωσης του ημερολογίου, ο θεραπευόμενος μαθαίνει να διακρίνει τις σκέψεις από τα συναισθήματά του, καθώς και τη σημασία των σκέψεων στη δημιουργία του συναισθήματος. Στη φάση της παρέμβασης, ο θεραπευόμενος εκπαιδεύεται ώστε να εντοπίζει, να αμφισβητεί και τελικά να τροποποιεί το περιεχόμενο αυτών των σκέψεων, αλλά και να διορθώνει τις γνωσιακές παραποιήσεις (Beck et al., 1985). Συγκεκριμένα, καλείται επιπλέον: α) να αμφισβητήσει και να αντικαταστήσει τις αρνητικές σκέψεις με περισσότερο λειτουργικές, και να τις καταγράψει, και β) να αναγνωρίσει και να καταγράψει αλλαγές που προέκυψαν στη διάθεση μετά από την αμφισβήτηση των αρνητικών σκέψεων. Έτσι, σε αυτή τη φάση προστίθενται τέσσερεις επιπλέον στήλες στο αρχικά τρίστηλο ημερολόγιο, και ο θεραπευόμενος εκπαιδεύεται στη συμπλήρωσή τους. Για την ακρίβεια προστίθενται οι εξής στήλες: 1) Δεδομένα που υποστηρίζουν τη σκέψη μου, 2) Δεδομένα που αντικρούουν τη σκέψη μου, 3) Εναλλακτική σκέψη, και 4) Συναίσθημα (περιγράφεται το συναίσθημα του ατόμου μετά την εναλλακτική σκέψη). Η τήρηση ημερολογίου δυσλειτουργικών σκέψεων είναι ιδιαίτερα χρήσιμη γιατί, πέρα από τα άμεσα οφέλη, γεφυρώνει το κενό χρόνου που μεσολαβεί ανάμεσα στις συνεδρίες και επιτρέπει στον ασθενή να δουλέψει με τον θεραπευτή του «σήμερα», σκέψεις τού «χθες». Βιβλιοθεραπεία O ασθενής καλείται να μελετήσει βιβλία κυρίως εγχειρίδια αυτοβοήθειας σχετικά με την αντιμετώπιση των δικών του προβλημάτων. Τα βιβλία αυτοβοήθειας βασίζονται στην αξιοποίηση της αυτορρυθμιστικής ικανότητας. Το άτομο συμμετέχει ως ισότιμος συνεργάτης στην παραδοσιακή μορφή των συναντήσεων με τον θεραπευτή, και ως κύριος υπεύθυνος για την πρόοδο της θεραπείας στη μορφή των προγραμμάτων αυτοβοήθειας. Αυτό προάγει την τάση του για αυτοπραγμάτωση, αυτο-οριοθέτηση, αυτο-υπεθυνότητα και αυτονομία, σε αντίθεση με τον παραδοσιακό ρόλο του παθητικού αποδέκτη θεραπευτικών υπηρεσιών, όπως συμβαίνει στη φαρμακοθεραπεία ή σε παλαιότερες μορφές ψυχοθεραπείας (Ευσταθίου, 2006). Διερεύνηση πλεονεκτημάτων μειονεκτημάτων Το άτομο εκπαιδεύεται να αναγνωρίζει, να αξιολογεί και να συνυπολογίζει στην καθημερινή του ζωή πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα μεμονωμένων σκέψεων, πεποιθήσεων, συμπεριφορών ή επιλογών όταν πρόκειται να λάβει μια απόφαση. 384

9 Ανασκόπηση της προηγούμενης θεραπευτικής συνεδρίας Συμβάλλει στη σταθεροποίηση της μάθησης. Μπορεί να γίνει μέσα από την ανάγνωση σημειώσεων που γράφτηκαν κατά τη διάρκεια της συνεδρίας (ή αμέσως μετά), και/ή από την ακρόαση μιας κασέτας της θεραπευτικής συνεδρίας. Ενώ ακούει την κασέτα, ο ασθενής μπορεί να καταγράφει τα κύρια σημεία, τα συμπεράσματα που προκύπτουν, τις αυτόματες σκέψεις, τις δυσλειτουργικές πεποιθήσεις και τις προσαρμοστικές απαντήσεις που αναγνωρίζει μέσα στη συνεδρία (J. Beck, 1995). Προετοιμασία για την επόμενη θεραπευτική συνεδρία Για πολλούς ασθενείς είναι φυσιολογική διαδικασία και δεν απαιτεί κάποια ιδιαίτερη, συνεχιζόμενη ανάθεση. Αυτοί οι ασθενείς συλλέγουν αυτόματα τις σκέψεις τους, προβλέποντας τη σταθερή φόρμα ερωτήσεων του θεραπευτή στην αρχή κάθε συνεδρίας. Ωστόσο, μερικοί ασθενείς αποφεύγουν να σκέφτονται την επόμενη συνεδρία μεταξύ των συνεδριών ή δυσκολεύονται να συνοψίσουν σε λίγες προτάσεις τα σημαντικά θέματα που θέλουν να συζητήσουν. Είναι χρήσιμο να ζητείται από αυτούς τους ασθενείς να προετοιμάζουν τις ανάλογες νοερές ή γραπτές σημειώσεις, πριν από κάθε συνεδρία (J. Beck, 1995). 5. Παράγοντες Αποτελεσματικότητας Σημαντικά θέματα για την ανάπτυξη ωφέλιμων εργασιών για το σπίτι σχετίζονται με τους εξής παράγοντες (Robinson, 2009): την ακριβή εκτίμηση της ετοιμότητας του πελάτη για αλλαγή, την ποιότητα της θεραπευτικής συμμαχίας, το επίπεδο συνεργασίας στην ανάπτυξη της εργασίας για το σπίτι, την παροχή εμπεριστατωμένης αιτιολόγησης για την ανατεθείσα για το σπίτι εργασία, την αξιοποίηση των ικανοτήτων του πελάτη στον σχεδιασμό της εργασίας για το σπίτι, και τον βαθμό στον οποίο η εφαρμογή της εργασίας για το σπίτι ενισχύεται θετικά, τόσο μέσα όσο και έξω από τη θεραπευτική συνεδρία Αυξάνοντας την πιθανότητα συμμόρφωσης με την εργασία στο σπίτι Οι Shelton και Levy (1981) έχουν κάνει τις παρακάτω προτάσεις, που αποσκοπούν στην αύξηση της συμμόρφωσης με την εργασία στο σπίτι: o θεραπευτής θα πρέπει να είναι βέβαιος ότι οι αναθέσεις περιλαμβάνουν επακριβείς λεπτομέρειες αναφορικά με την αντίδραση και το κίνητρο που σχετίζονται με την επιθυμητή συμπεριφορά, 385

10 ο θεραπευτής θα πρέπει να παρέχει άμεσα εκπαίδευση δεξιοτήτων, όταν αυτό είναι απαραίτητο, η συμμόρφωση θα πρέπει να ενισχύεται, ο θεραπευτής θα πρέπει να ξεκινά με μικρές αναθέσεις εργασίας στο σπίτι, τις οποίες θα αυξάνει σταδιακά, ο θεραπευτής θα πρέπει να χρησιμοποιεί παραδείγματα, ο θεραπευτής θα πρέπει να οδηγήσει τον πελάτη σε «δημόσια» δέσμευση συμμόρφωσης, ο θεραπευτής θα πρέπει να βοηθήσει τον πελάτη να αναπτύξει μια προσωπική δέσμευση συμμόρφωσης, ο θεραπευτής θα πρέπει να χρησιμοποιεί γνωσιακές στρατηγικές επανάληψης προκειμένου να βελτιώσει την επιτυχία των αναθέσεων, ο θεραπευτής θα πρέπει να προσπαθεί να προλαμβάνει και να μειώνει τις αρνητικές συνέπειες της συμμόρφωσης, ο θεραπευτής θα πρέπει να παρακολουθεί προσεκτικά τη συμμόρφωση με όσο περισσότερους τρόπους μπορεί, και τέλος ο θεραπευτής θα πρέπει όταν το κρίνει απαραίτητο να χρησιμοποιεί παράδοξες στρατηγικές Ο ρόλος του θεραπευτή στην εκτέλεση της εργασίας στο σπίτι Έχουμε πλέον στη διάθεσή μας επαρκή στοιχεία που δείχνουν ότι οι στάσεις του θεραπευτή σχετίζονται με τον τρόπο που εκτελούνται οι εξωσυνεδριακές εργασίες (Kazantzis et al., υπό έκδοση). Συγκεκριμένα, η εστίαση της προσοχής των θεραπευτών σε ενδοπροσωπικές τους διαδικασίες αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο των αποτελεσματικών θεραπευτικών σχέσεων (Padesky, 1999). Ο Kazantzis και οι συνεργάτες του (2005) αναφέρουν πως όταν εκπαιδεύουν θεραπευτές στη χρήση εργασίας στο σπίτι, τους ενθαρρύνουν να ελέγχουν τις πεποιθήσεις τους σχετικά με τον ρόλο των εξωσυνεδριακών αναθέσεων στη γνωσιακή-συμπεριφοριστική θεραπεία. Συνήθεις ενδείξεις ότι ο θεραπευτής ενδέχεται να έχει μη βοηθητικές πεποιθήσεις σχετικά με τη χρήση αυτού του είδους εργασίας, είναι οι ακόλουθες: επιτρέπει συχνά στον πελάτη να αποχωρήσει από τη συνεδρία χωρίς να έχουν συζητηθεί θέματα σχετικά με την εργασία στο σπίτι, δεν διαπραγματεύεται νέα ή αναθεωρημένη εργασία για το σπίτι όταν ο πελάτης βρίσκεται σε μεγάλο αδιέξοδο, προσπερνά με βιασύνη κάθε συζήτηση που σχετίζεται με την εργασία για το σπίτι, συζητά σχετικά με την εργασία για το σπίτι, αλλά δεν παρέχει αιτιολόγηση σχετικά με τη χρησιμότητά της, είναι επιτακτικός στη συζήτηση της εργασίας για το σπίτι, αφήνει τον πελάτη να αποχωρήσει χωρίς να ενθαρρύνει την εξάσκηση κατά τη διάρκεια της συνεδρίας, πετυχαίνει μόνο μια ασαφή συμφωνία σχετικά με τον τρόπο ολοκλήρωσης της εργασίας για το σπίτι, 386

11 ξεχνά να επιθεωρήσει την εργασία που είχε αναλάβει για το σπίτι ο θεραπευόμενος, επιδοκιμάζει σε υπερβολικό βαθμό την εκτέλεση της εργασίας για το σπίτι, και αισθάνεται συχνά απογοητευμένος ή/και εκνευρισμένος όταν δεν ολοκληρώνεται η ανατεθείσα για το σπίτι εργασία. Όταν ο θεραπευτής παρουσιάζει τέτοιες συμπεριφορές και τέτοια αισθήματα, είναι χρήσιμο να αναγνωρίσει τις αυτόματες σκέψεις του και να συζητήσει γι αυτές αργότερα στο πλαίσιο εποπτείας. Έτσι, θα εξακριβώσει αν οι πεποιθήσεις και οι στάσεις του επηρεάζουν τη μάθηση του πελάτη. Ένας άλλος χρήσιμος τρόπος για τη διευκόλυνση της αυξημένης παρακολούθησης των ενδοπροσωπικών διαδικασιών του θεραπευτή είναι να καταγράφει τις σκέψεις του, να αναγνωρίζει τις σκέψεις που κάνει για τον πελάτη, τον εαυτό του και τη συνεδρία ή το θεραπευτικό πλάνο. Αυτό το περιεχόμενο δεν είναι βέβαια απαραίτητο να κοινοποιηθεί στον πελάτη. Λειτουργικές πεποιθήσεις του θεραπευτή σχετικά με την εργασία στο σπίτι είναι οι εξής (Kazantzis et al., 2005): η εργασία στο σπίτι είναι θεραπεία, οι αναθέσεις εργασίας στο σπίτι απαιτούν πολύ χρόνο από τη διάρκεια της συνεδρίας, η εργασία στο σπίτι θα πρέπει να είναι σχετική με τους στόχους του πελάτη, η εργασία στο σπίτι θα πρέπει να είναι προσαρμοσμένη στις στρατηγικές αντιμετώπισης που διαθέτει ο πελάτης, η συμμόρφωση με την εργασία στο σπίτι είναι μια απαραίτητη αλλά όχι επαρκής συνθήκη για τη βελτίωση, η μη συμμόρφωση με την εργασία στο σπίτι είναι συνηθισμένη, η μη συμμόρφωση με την εργασία στο σπίτι είναι κομμάτι της μαθησιακής διαδικασίας, και η μη συμμόρφωση με την εργασία στο σπίτι θα πρέπει να εξετάζεται και να ερμηνεύεται ώστε να είναι απολύτως κατανοητή η αιτιολογία της Αντιμετώπιση δυσκολιών στην εκτέλεση της εργασίας στο σπίτι Σύμφωνα με την Robinson (2009), όταν ένας πελάτης αποτυγχάνει στην εκτέλεση των εργασιών για το σπίτι, ο θεραπευτής θα πρέπει να αποφύγει την επανάληψη των ίδιων αναθέσεων και να μοιραστεί την ευθύνη για την αποτυχία της εφαρμογής. Ο θεραπευτής είναι ο ειδικός στην αλλαγή της συμπεριφοράς, συνεπώς έχει την τελική ευθύνη για την υλοποίηση της καθορισμένης εργασίας. Όταν ένας πελάτης αποτυγχάνει στην εκτέλεση του προγραμματισμένου πλάνου εργασίας για το σπίτι, ο θεραπευτής θα πρέπει να διαθέσει χρόνο, προκειμένου να εντοπίσει τα συγκεκριμένα εμπόδια υλοποίησης της εργασίας. Αφού τα εντοπίσει, θα πρέπει να εντάξει με τρόπο προνοητικό τις νεοαποκτηθείσες αυτές πληροφορίες στον σχεδιασμό νέων εξωσυνεδριακών αναθέσεων. Σε περιπτώσεις που το κίνητρο του πελάτη είναι χαμηλό, θα πρέπει ο θεραπευτής να προσαρμόσει τον σχεδιασμό της προς ανάθεση εργασίας στο επίπεδο προθυμίας του 387

12 θεραπευόμενου. Είναι σημαντικό επίσης να αξιολογείται η αυτοπεποίθηση του πελάτη μετά από μια αποτυχημένη εξωσυνεδριακή δραστηριότητα, προκειμένου αν χρειαστεί να του προσφερθεί πρόσθετη υποστήριξη. Ο θεραπευτής θα πρέπει να αναπτύσσει εργασίες για το σπίτι που θα είναι προσαρμοσμένες στα επίπεδα οργάνωσης και κινήτρου του πελάτη, και που θα υποστηρίζονται κατάλληλα από το κοινωνικό δίκτυο του ατόμου, το πλάνο αυτο-ενίσχυσης και/ή τον θεραπευτή (Robinson, 2009). Όσον αφορά συνήθεις δυσκολίες που σχετίζονται με ομάδες πληθυσμού, αξίζει να αναφερθεί ότι η προσέγγιση και η αντίδραση του θεραπευτή είναι ιδιαίτερα σημαντικές σε περιπτώσεις που ένα παιδί δεν συμμορφώνεται. Στο ίδιο κομμάτι της συμμόρφωσης ενδέχεται να υπάρξει δυσκολία με τους εφήβους. Εδώ ο θεραπευτής καλείται να σχεδιάσει αναθέσεις εργασίας χρησιμοποιώντας δημιουργικές και ευέλικτες μεθόδους (Kazantzis et al., 2005). Ο σχεδιασμός και η ολοκλήρωση αποτελεσματικών εξωσυνεδριακών εργασιών για ηλικιωμένα άτομα δεν απαιτεί μόνο σημαντική προνοητικότητα και δημιουργικότητα, αλλά και αρκετή υπομονή, επιμονή, ενασχόληση με επίλυση προβλημάτων και προώθηση σχεδιασμού από πλευράς θεραπευτή και πελάτη για την απομάκρυνση συμπεριφορικών και πρακτικών δυσκολιών (Coon & Gallagher-Thompson, 2002). 6. Επίλογος Πολλές έρευνες γίνονται στο πλαίσιο της γνωσιακής-συμπεριφοριστικής θεραπείας για τον ρόλο της ανάθεσης εργασίας στο σπίτι. Αποτελέσματα μεταανάλυσης (Kazantzis et al., 2000) που διαπραγματεύεται τον ρόλο της εργασίας στο σπίτι στο πλαίσιο της γνωσιακής-συμπεριφοριστικής θεραπείας, προσφέρουν σημαντικές πληροφορίες. Συγκεκριμένα, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η εφαρμογή της δουλειάς στο σπίτι είχε σημαντικά θετική επίδραση στη θεραπεία. Οι ασθενείς που έκαναν εργασία στο σπίτι ανεξαρτήτως τύπου ωφελήθηκαν σημαντικά. Επιπλέον διαπιστώθηκε ότι η συμμόρφωση με την εργασία στο σπίτι είναι σημαντικός παράγοντας θετικής θεραπευτικής έκβασης. Πιο συγκεκριμένα, ανεξαρτήτως των χαρακτηριστικών του δείγματος και του είδους της εργασίας, όσοι είχαν υψηλότερα ποσοστά συμμόρφωσης παρουσίασαν μεγαλύτερη βελτίωση στη θεραπεία. Έρευνα έχει γίνει, επίσης, σχετικά με την ενθάρρυνση της ολοκλήρωσης μιας ανατεθείσας εργασίας στο σπίτι, στη θεραπεία ηλικιωμένων ατόμων (Coon & Gallagher-Thompson, 2002). Και από αυτή τη μελέτη διαπιστώθηκε πως η εργασία στο σπίτι διευκολύνει τα αποτελέσματα της ψυχοθεραπείας, και ιδιαίτερα της θεραπείας της συναισθηματικής καταπόνησης ηλικιωμένων ατόμων και των φροντιστών τους. Ενώ υπάρχουν στοιχεία που υποστηρίζουν τις συνολικές επιδράσεις των αναθέσεων εργασίας στο σπίτι στην προώθηση των αποτελεσμάτων της γνωσιακής-συμπεριφοριστικής θεραπείας, είναι διαθέσιμα σχετικά λίγα στοιχεία για τη διευκρίνιση του υποκείμενου μηχανισμού που οδηγεί σε αυτά τα αποτελέσματα. Γνωρίζουμε ότι οι ανα- 388

13 θέσεις εργασίας στο σπίτι παράγουν ένα αποτέλεσμα στη θεραπεία, το οποίο είναι σαφές, μετρήσιμο, και οδηγεί σε βελτιωμένα αποτελέσματα. Γνωρίζουμε επίσης ότι οι πελάτες που ολοκληρώνουν τις εξωσυνεδριακές αναθέσεις είναι περισσότερο πιθανό να βιώσουν θεραπευτικά οφέλη. Ωστόσο, όπως αναφέρουν και οι Kazantzis, Deane, Ronan και L Abate (2005), πολύ λίγη είναι η διαθέσιμη θεωρητική ή εμπειρική δουλειά που έχει σχεδιαστεί για τη διευκρίνιση των παραγόντων που οδηγούν στην εμπλοκή του πελάτη με αυτές τις εργασίες, και του βαθμού στον οποίο οι ενδοσυνεδριακές ανασκοπήσεις και ο σχεδιασμός με τον θεραπευτή επηρεάζουν τη συμμόρφωση του πελάτη. Οι ίδιοι αναφέρουν, επίσης, ότι περαιτέρω έρευνα απαιτείται για να εξεταστεί εάν οι θεωρητικές βάσεις για τη χρήση της εργασίας στο σπίτι μπορούν να επεκταθούν στο ευρύτερο πλαίσιο της γνωσιακής-συμπεριφοριστικής θεραπείας. Και καταλήγουν ότι υπάρχει ανάγκη για περισσότερο εννοιολογικά κατευθυνόμενη έρευνα, που θα εκτείνεται πέρα από τις συσχετίσεις της συμμόρφωσης με την εργασία στο σπίτι με μεμονωμένες διαστάσεις της θεραπευτικής διαδικασίας. Αυτή η έρευνα είναι απαραίτητη για την αξιολόγηση των θεωρητικών θεμελίων που στηρίζουν τον ρόλο των εξωσυνεδριακών δραστηριοτήτων στη θεραπεία. Είναι βέβαιο πως οι αναθέσεις εργασιών εκτός συνεδριακού πλαισίου αποτελούν πυρηνικό κομμάτι της διαδικασίας αλλαγής στη γνωσιακή-συμπεριφοριστική θεραπεία. Με τον εξατομικευμένο ως προς το περιεχόμενό τους χαρακτήρα, οι αναθέσεις εργασίας στο σπίτι λειτουργούν ως το κύριο όχημα μέσω του οποίου οι πελάτες μεταφέρουν δεξιότητες στην καθημερινή τους ζωή. Με τόσο καίριο και σημαντικό ρόλο, οι εργασίες στο σπίτι ενσωματώνονται στη γνωσιακή-συμπεριφοριστική θεραπεία για την αντιμετώπιση πολλών προβλημάτων και κλινικών πληθυσμών. Και καθώς η θεωρία, η έρευνα και η πρακτική της γνωσιακής-συμπεριφοριστικής θεραπείας αναπτύσσονται, οι αναθέσεις εργασίας στο σπίτι είναι προφανές ότι διατηρούν την κεντρική τους θέση στο πλαίσιο αυτής της εξελικτικής διαδικασίας (Kazantzis et al., 2005). 389

14 Βιβλιογραφία Addis, M. & Jacobson, N.S. (2000). A closer look at the treatment rationale and homework compliance in cognitive behavioral therapy for depression. Cognitive Therapy and Research, 24(3), Blackburn, I.M. & Twaddle, V. (1996). Cognitive Therapy in action. Souvenir Press. Beck, J.S., (1995). Cognitive Therapy: Basics and Beyond. New York: The Guilford Press. Beck, A.T., Emery, G. & Greenberg, R. (1985). Anxiety disorders and phobias: A cognitive perspective. New York: Basic Books. Στο Α. Καλαντζή-Αζίζι, Κ. Αγγελή & Γ. Ευσταθίου, Αυτογνωσία και Αυτοδιαχείριση. Γνωσιακή-συμπεριφοριστική προσέγγιση (σελ ). Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Beck, A.T., Rush, A.J., Shaw, B.F. & Emery, G. (1979). Cognitive therapy of depression. New York: Guilford Press. Burns, D.D. & Nolen-Hoeksema, S. (1991). Coping styles, homework compliance, and the effectiveness of cognitive-behavioral therapy. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 59(2), Chadwick, P., Birchwood, M. & Trower, P. (1996). Cognitive therapy for delusions, voices and paranoia. Chichester, England: Wiley. In W. Ο Donohue & J.E. Fisher (Eds), General Principles and Empirically Supported Techniques of Cognitive Behavior Therapy (p. 362). New Jersey: Wiley. Coon, D.W. & Gallagher-Thompson, D. (2002). Encouraging homework completion among older adults in therapy. Journal of Clinical Psychology, 58(5), Coon, D.W. & Thompson L.W. (2003). The Relationship Between Homework Compliance and Treatment Outcomes Among Older Adult Outpatients With Mild-to-Moderate Depression. Am. J. Geriatr. Psychiatry, 11: Dunlap, K. (1932). Habits, their making and unmaking. New York: Liveright. In N. Kazantzis, F.P. Dean, K.R. Ronan & L. L Abate (Eds), Using Homework Assignments in Cognitive Behavior Therapy (p. 358). New York: Routledge. Edelman, R.E. & Chambless, D.L. (1995). Adherence during sessions and homework in cognitive-behavioral group treatment of social phobia. Behaviour Research and Therapy, 33(5), Ευσταθίου, Γ. (2006). Βιβλία αυτοβοήθειας: Γίνε ο θεραπευτής του εαυτού σου. Στο K. Ευθυμίου, A. Μαυροειδή, E. Παυλάτου & A. Καλαντζή-Αζίζι (Επιμ. Έκδ.), Πρώτες Βοήθειες Ψυχικής Υγείας. Ένας οδηγός για τις ψυχικές διαταραχές και την αντιμετώπισή τους (σελ ). Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Freud, S. (1952). Inhibitions, symptoms, and anxiety. In N. Kazantzis, F.P. Dean, K.R. Ronan & L. L Abate (Eds), Using Homework Assignments in Cognitive Behavior Therapy (p.358). New York: Routledge. Herzberg, A. (1941). Short-term treatment of neurosis by graduate tasks. British Journal of Medical Psychology, 29, In N. Kazantzis, F.P. Dean, K.R. Ronan & L. L Abate (Eds), Using Homework Assignments in Cognitive Behavior Therapy (p. 358). New York: Routledge. Kanfer, F., & Phillips, J. (1966). A survey of current behavior and a proposal for classification. Archives of General Psychiatry, 15, In N. Kazantzis, F.P. Dean, K.R. Ronan & L. L Abate (Eds), Using Homework Assignments in Cognitive Behavior Therapy (pp ). New York: Routledge. 390

15 Karpman, B. (1949). Objective psychotherapy. Journal of Clinical Psychology, 5, In N. Kazantzis, F.P. Dean, K.R. Ronan & L. L Abate (Eds), Using Homework Assignments in Cognitive Behavior Therapy (p. 358). New York: Routledge. Kazantzis (υπό έκδοση). In N. Kazantzis, F.P. Dean, K.R. Ronan & L. L Abate (Eds), Using Homework Assignments in Cognitive Behavior Therapy (p. 358). New York: Routledge. Kazantzis, N. & Dean, F.P. (1999). Psychologists use of homework assignments in clinical practice. Professional Psychology: Research and Practice, 30(6), In W. Ο Donohue & J.E. Fisher (Eds), General Principles and Empirically Supported Techniques of Cognitive Behavior Therapy (p. 361). New Jersey: Wiley. Kazantzis N., Dean F.P. & Ronan K.R. (2000). Homework Assignments in Cognitive and Behavioral Therapy: A Meta-Analysis. Clinical Psychology: Science and Practice, 7, Kazantzis N., Dean F.P., Ronan K.R. & L Abate L. (2005). Using Homework Assignments in Cognitive Behavior Therapy. New York: Routledge. Kazantzis, N., Lampropoulos, G.L. & Deane, F.P. (υπό έκδοση). A national survey of psychologists attitudes towards homework assignments. Journal of Consulting and Clinical Psychology. In N. Kazantzis, F.P. Dean, K.R. Ronan & L. L Abate (Eds), Using Homework Assignments in Cognitive Behavior Therapy (p. 364). New York: Routledge. Leung, A.W. & Heimberg, R.G. (1996). Homework compliance, perceptions of control, and outcome of cognitive behavioral treatment of social phobia. Behavior Research & Therapy, 34(5-6), LoPiccolo, J. & LoPiccolo, L. (Eds.). (1978). Handbook of sex therapy. New York: Plenum Press. In N. Kazantzis, F.P. Dean, K.R. Ronan & L. L Abate (Eds), Using Homework Assignments in Cognitive Behavior Therapy (p. 359). New York: Routledge. Masters, W. & Johnson, V.E. (1970). Human sexual inadequacy. Boston: Little Brown. In N. Kazantzis, F.P. Dean, K.R. Ronan & L. L Abate (Eds), Using Homework Assignments in Cognitive Behavior Therapy (p.359). New York: Routledge. Nelson, H.E. (1997). Cognitive behavioural therapy with schizophrenia: A practice manual. Cheltenham, England: Stanley Thorne. In W. Ο Donohue & J.E. Fisher (Eds), General Principles and Empirically Supported Techniques of Cognitive Behavior Therapy (p. 362). New Jersey: Wiley. Padesky, C.A. (1999). Therapist beliefs: Protocols, personalities, and guided exercises (Cassette Recording No. TB1). Huntington Beach, CA: Center for Cognitive Therapy. In N. Kazantzis, F.P. Dean, K.R. Ronan & L. L Abate (Eds), Using Homework Assignments in Cognitive Behavior Therapy (p. 364). New York: Routledge. Παπακώστας, Ι.Γ. (1994). Γνωσιακή Ψυχοθεραπεία: Θεωρία και Πράξη. Αθήνα. Rees, C.S., McEvoy, P. & Nathan, P.R. (2005). Relationship between homework completion and outcome in cognitive behaviour therapy. Cognitive Behaviour Therapy, 34(4), Robinson P. (2009). Putting it on the Street: Homework in Cognitive Behavior Therapy. In W. Ο Donohue & J.E. Fisher (Eds), General Principles and Empirically Supported Techniques of Cognitive Behavior Therapy (pp ). New Jersey: Wiley. 391

16 392 Shelton, J.L. & Ackerman, J.M. (1974). Homework in counseling and psychotherapy: Examples of systematic assignments for therapeutic use by mental health professionals. Springfield, IL: Charles C Thomas. In N. Kazantzis, F.P. Dean, K.R. Ronan & L. L Abate (Eds), Using Homework Assignments in Cognitive Behavior Therapy (p. 359). New York: Routledge. Shelton, J.L. & Levy, R.L. (1981). Behavioral assignments and treatment compliance: Α handbook of clinical strategies. Champaign. IL: Research Press. In N. Kazantzis, F.P. Dean, K.R. Ronan & L. L Abate (Eds), Using Homework Assignments in Cognitive Behavior Therapy (p. 360). New York: Routledge. Thase, M.E. & Callan, J.A. (2006). The role of homework in cognitive behavior therapy of depression. Journal of Psychotherapy Integration. Journal of Psychotherapy Integration, 16(2), pp

Is cognitive case formulation science or science fiction? Λεοντιάδου Αλεξάνδρα Επόπτης: Κώστας Ευθυµίου

Is cognitive case formulation science or science fiction? Λεοντιάδου Αλεξάνδρα Επόπτης: Κώστας Ευθυµίου Is cognitive case formulation science or science fiction? Λεοντιάδου Αλεξάνδρα Επόπτης: Κώστας Ευθυµίου Ορισµός Ένας προσωρινός χάρτης των προβληµάτων του ατόµου που περιγράφει την περιοχή των προβληµάτων

Διαβάστε περισσότερα

Συγκεκριμένα, στο τέλος του μαθήματος, οι φοιτητές αναμένεται να έχουν επιτύχει τα εξής:

Συγκεκριμένα, στο τέλος του μαθήματος, οι φοιτητές αναμένεται να έχουν επιτύχει τα εξής: ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ «ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ: ΣΧΕΣΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗ ΘΕΡΑΠΕΥΟΜΕΝΟΥ» ΠΑΝΤΕΙΟΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΔΡ. ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΓΙΩΤΣΙΔΗ ΑΡΧΕΣ & ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Το

Διαβάστε περισσότερα

Συμβουλευτικό Κέντρο Φοιτητών Πανεπιστημίου Αθηνών

Συμβουλευτικό Κέντρο Φοιτητών Πανεπιστημίου Αθηνών Συμβουλευτικό Κέντρο Φοιτητών Πανεπιστημίου Αθηνών Ομαδικές Παρεμβάσεις Β. Καραδήμας Δραστηριότητες Συμβουλευτικού Κέντρου Φοιτητών ΕΚΠΑ! Έρευνα! Δημοσιεύσεις! Ατομική παρέμβαση! Ομαδικές παρεμβάσεις!

Διαβάστε περισσότερα

Μέθοδοι διακοπής καπνίσµατος

Μέθοδοι διακοπής καπνίσµατος Μέθοδοι διακοπής καπνίσµατος Ηβραχείαςµορφής Συµβουλευτική διαδικασία Η εφαρµογή του Γνωσιακού-Συµπερι φοριστικού µοντέλου ψυχοθεραπείας στη διακοπή του καπνίσµατος Μέθοδοι διακοπής καπνίσµατος Το διαθεωρητικό

Διαβάστε περισσότερα

Η αντίσταση στην ψυχοθεραπεία από ασθενείς με καρκίνο

Η αντίσταση στην ψυχοθεραπεία από ασθενείς με καρκίνο Η αντίσταση στην ψυχοθεραπεία από ασθενείς με καρκίνο Χριστιάνα Μήτση Ψυχολόγος Μsc-Ψυχοθεραπεύτρια Πανελληνίου Συλλόγου Γυναικών με Καρκίνο Μαστού «Άλμα Ζωής» ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ: Υπάρχουν

Διαβάστε περισσότερα

Επαγγελματικό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης στη. Συμβουλευτική Ψυχικής Υγείας

Επαγγελματικό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης στη. Συμβουλευτική Ψυχικής Υγείας Επαγγελματικό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης στη Συμβουλευτική Ψυχικής Υγείας Ο διετής κύκλος εκπαίδευσης στη Συμβουλευτική Ψυχικής Υγείας, παρέχει ολοκληρωμένη, επαγγελματική εκπαίδευση στις θεωρίες και τις πρακτικές

Διαβάστε περισσότερα

ιακοϖή καϖνίσµατος: Παρουσίαση ενός εγχειριδίου για θεραϖευτές και θεραϖευόµενους K. Ευθυµίου & Α. Σοφιανοϖούλου, Ινστιτούτο Έρευνας και Θεραϖείας της Συµϖεριφοράς ιακόϖτουµε το κάϖνισµα ζούµε ξανά ελεύθεροι

Διαβάστε περισσότερα

Σοφία Ζυγά, Επίκουρος Καθηγήτρια Βασικής Νοσηλευτικής, Τμήμα Νοσηλευτικής, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου

Σοφία Ζυγά, Επίκουρος Καθηγήτρια Βασικής Νοσηλευτικής, Τμήμα Νοσηλευτικής, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΓΝΩΣΙΑΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΩΣ ΒΑΣΙΚΗ ΔΕΞΙΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΩΝ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΔΕΞΙΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΩΝ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ Σοφία Ζυγά, Επίκουρος Καθηγήτρια Βασικής

Διαβάστε περισσότερα

Περίληψη (150 λέξεις) Ελληνικά (και Αγγλικά αν ζητείται) Αναφορά στην ηλικία του θεραπευόµενου. Θεραπευτής/τρια: Επόπτης/τρια: Εξωτερικός κριτής:

Περίληψη (150 λέξεις) Ελληνικά (και Αγγλικά αν ζητείται) Αναφορά στην ηλικία του θεραπευόµενου. Θεραπευτής/τρια: Επόπτης/τρια: Εξωτερικός κριτής: Θεραπευτής/τρια: Επόπτης/τρια: Εξωτερικός κριτής: Έντυπο Συµµόρφωσης προς το Υπόδειγµα Συγγραφής Μελέτης Περίπτωσης µε Κύρια ιάγνωση στον Άξονα Ι Σηµειώστε: Τίτλος Έναρξη µε "Περιγραφή ατοµικής περίπτωσης..."

Διαβάστε περισσότερα

Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές

Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές Σκοποί ενότητας Να συζητηθούν βασικές παιδαγωγικές αρχές της προσχολικής εκπαίδευσης Να προβληματιστούμε για τους τρόπους με τους οποίους μπορεί

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΑ Ένα ομαδικό γνωσιακό συμπεριφοριστικό πρόγραμμα για σχιζοφρενείς με σκοπό την αποκατάσταση και αποασυλοποιήση τους μέσω της βελτίωσης των γνωστ

ΓΕΝΙΚΑ Ένα ομαδικό γνωσιακό συμπεριφοριστικό πρόγραμμα για σχιζοφρενείς με σκοπό την αποκατάσταση και αποασυλοποιήση τους μέσω της βελτίωσης των γνωστ Η ελληνική έκδοση του IPT Απαρτιωτική Ψυχολογική Θεραπεία για Σχιζοφρενείς Κ. Ευθυμίου & Σ. Ρακιτζή Ινστιτούτο Έρευνας και Θεραπείας της Συμπεριφοράς ΓΕΝΙΚΑ Ένα ομαδικό γνωσιακό συμπεριφοριστικό πρόγραμμα

Διαβάστε περισσότερα

Θέματα για Συζήτηση. Παγίδες προς αποφυγή Τελικά.;

Θέματα για Συζήτηση. Παγίδες προς αποφυγή Τελικά.; 4/22/2016 template from www.brainybetty.com copyright 2006 2 Θέματα για Συζήτηση. Όροι και Ορολογία Συμμόρφωση Προσκόλληση Συνεργατική Θεραπεία - Αυτοδιαχείριση Παράγοντες που επιδρούν Πως εκτιμάται η

Διαβάστε περισσότερα

Τρίτη 24 και Τετάρτη 25 Οκτωβρίου 2017

Τρίτη 24 και Τετάρτη 25 Οκτωβρίου 2017 Τρίτη 24 και Τετάρτη 25 Οκτωβρίου 2017 Παιδαγωγικές προσεγγίσεις και διδακτικές πρακτικές - η σχέση τους με τις θεωρίες μάθησης Παρατηρώντας τη μαθησιακή διαδικασία Τι είδους δραστηριότητες παρατηρήσατε

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ «Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΝΕΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ»

ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ «Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΝΕΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ» ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΗΜΕΡΙΔΑ «Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΝΕΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΣΠΟΥΔΩΝ» ΕΙΣΗΓΗΣΗ: «Πρακτικές αξιολόγησης κατά τη διδασκαλία των Μαθηματικών» Γιάννης Χριστάκης Σχολικός Σύμβουλος 3ης Περιφέρειας

Διαβάστε περισσότερα

Βασικές αρχές της γνωσιακής συµπεριφοριστικής ψυχοθεραπείας 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Φοιτητών Ψυχολογίας 11 13 Απριλίου 2008, Αθήνα Γ.

Βασικές αρχές της γνωσιακής συµπεριφοριστικής ψυχοθεραπείας 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Φοιτητών Ψυχολογίας 11 13 Απριλίου 2008, Αθήνα Γ. Βασικές αρχές της γνωσιακής συµπεριφοριστικής ψυχοθεραπείας 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Φοιτητών Ψυχολογίας 11 13 Απριλίου 2008, Αθήνα Γ. Ευσταθίου Γνωσιακή συµπεριφοριστική θεραπεία Σειρά προτάσεων παρέµβασης

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΑΔΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: ΔΙΑΦΥΛΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ

ΟΜΑΔΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: ΔΙΑΦΥΛΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΟΜΑΔΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: ΔΙΑΦΥΛΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Μυρτώ Λεμονούδη και Έλλη Κουβαράκη MSc Κλινική Ψυχολογία Παν/μίου Αθηνών -Ψυχοθεραπεύτριες Επόπτης: Γιώργος Ευσταθίου Διδάκτωρ Κλινικής Ψυχολογίας Παν/μίου Αθηνών-Ψυχοθεραπευτής

Διαβάστε περισσότερα

Ομαδική λήψη απόφασης και βιωματικές ασκήσεις. Κατερίνα Αργυροπούλου, Επίκουρη Καθηγήτρια

Ομαδική λήψη απόφασης και βιωματικές ασκήσεις. Κατερίνα Αργυροπούλου, Επίκουρη Καθηγήτρια Ομαδική λήψη απόφασης και βιωματικές ασκήσεις Κατερίνα Αργυροπούλου, Επίκουρη Καθηγήτρια Διαδικασία Λήψης Αποφάσεων Το βίωμα της ομαδικής λήψης απόφασης Πλεονεκτήματα ομαδικής λήψης απόφασης Ενισχύεται

Διαβάστε περισσότερα

Η έρευνα αξιολόγησης: θεωρητικό πλαίσιο και βασικές έννοιες

Η έρευνα αξιολόγησης: θεωρητικό πλαίσιο και βασικές έννοιες Η έρευνα αξιολόγησης: θεωρητικό πλαίσιο και βασικές έννοιες Σοφία Καζαντζίδου Υπεύθυνη Έρευνας ΚΕΘΕΑ ΙΘΑΚΗ research@kethea-ithaki.gr 12-13 Δεκεμβρίου 2016 Ορισμός Μία συστηματική τεχνική διαδικασία με

Διαβάστε περισσότερα

Συνθετική Συμβουλευτική και Ψυχοθεραπεία

Συνθετική Συμβουλευτική και Ψυχοθεραπεία Συνθετική Συμβουλευτική και Ψυχοθεραπεία Ο ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΦΟΡΕΑΣ Η Ε.Ψ.Υ.ΘΕ είναι επιστημονική ψυχολογική εταιρεία που βασικό σκοπό έχει την πρόληψη, την εκπαίδευση, αλλά και την παροχή υψηλών υπηρεσιών

Διαβάστε περισσότερα

Η εφαρµογή της Γ/Σ θεραπείας στις σεξουαλικές δυσλειτουργίες

Η εφαρµογή της Γ/Σ θεραπείας στις σεξουαλικές δυσλειτουργίες Η εφαρµογή της Γ/Σ θεραπείας στις σεξουαλικές δυσλειτουργίες Κωνσταντίνος Ευθυµίου Εισήγηση για την ιηµερίδα: "Εκπαίδευση στην Γνωσιακή - Συµπεριφοριστική Ψυχοθεραπεία" Αθήνα, Αula Φιλοσοφικής Σχολής Εθνικού

Διαβάστε περισσότερα

της ΜΑΡΙΑΝΝΑΣ ΑΒΕΡΚΙΟΥ Παιδαγωγός MEd, Εκπαίδευση Παιδιών με Ειδικές Ανάγκες Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Φιλόλογος

της ΜΑΡΙΑΝΝΑΣ ΑΒΕΡΚΙΟΥ Παιδαγωγός MEd, Εκπαίδευση Παιδιών με Ειδικές Ανάγκες Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Φιλόλογος της ΜΑΡΙΑΝΝΑΣ ΑΒΕΡΚΙΟΥ Παιδαγωγός MEd, Εκπαίδευση Παιδιών με Ειδικές Ανάγκες Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών, Φιλόλογος Περιεχομένα Ενότητες δραστηριοτήτων Μικρή ιστορία για τη δημιουργικότητα Ποιος θέλει

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΘΟΔΟΙ & ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΑΚΡΟΑΣΗΣ ΙΙ «ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ: ΣΧΕΣΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗ ΘΕΡΑΠΕΥΟΜΕΝΟΥ»

ΜΕΘΟΔΟΙ & ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΑΚΡΟΑΣΗΣ ΙΙ «ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ: ΣΧΕΣΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗ ΘΕΡΑΠΕΥΟΜΕΝΟΥ» ΜΕΘΟΔΟΙ & ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΑΚΡΟΑΣΗΣ ΙΙ «ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ: ΣΧΕΣΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗ ΘΕΡΑΠΕΥΟΜΕΝΟΥ» Δρ. ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΓΙΩΤΣΙΔΗ (PhD, MSc, MA) Κλινικός & Συμβουλευτικός Ψυχολόγος 1 ΔΟΜΗ ΔΙΑΛΕΞΗΣ Ορισμοί, οφέλη,

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνιογνωστική θεωρία Social Cognitive Theory

Κοινωνιογνωστική θεωρία Social Cognitive Theory Κοινωνιογνωστική θεωρία Social Cognitive Theory Πακλατζόγλου Σοφία Μουράτογλου Νικόλαος Καρολίδου Σωτηρία Παζάρσκη Γεωργία Γιολάντα ΠΕΣΥΠ 3 Απριλίου 2017 Θεσσαλονίκη Η μάθηση είναι διαδικασία πρόσκτησης

Διαβάστε περισσότερα

29/1/2016. Η έρευνα αξιολόγησης: θεωρητικό πλαίσιο και βασικές έννοιες. Ορισμός

29/1/2016. Η έρευνα αξιολόγησης: θεωρητικό πλαίσιο και βασικές έννοιες. Ορισμός Η έρευνα αξιολόγησης: θεωρητικό πλαίσιο και βασικές έννοιες Σοφία Καζαντζίδου Υπεύθυνη Έρευνας ΚΕΘΕΑ ΙΘΑΚΗ research@kethea-ithaki.gr 7-8 Δεκεμβρίου 2015 Ορισμός Μία συστηματική τεχνική διαδικασία με σαφή

Διαβάστε περισσότερα

EcoMentor Project No: PL01-KA

EcoMentor Project No: PL01-KA EcoMentor Project No: 2016-1-PL01-KA202-026809 Πρότυπο επαγγελματικών ικανοτήτων για τους μέντορες στον τομέα της οικολογικής βιομηχανίας (αρχική έκδοση) 1 Τίτλος Εγγράφου: Αριθμός Πνευματικού Προϊόντος:

Διαβάστε περισσότερα

Journal Club. Journal club. Journal club

Journal Club. Journal club. Journal club Ορόλοςτηςγραπτήςµελέτηςπερίπτωσης (case study) ως εκπαιδευτικό εργαλείο και ως πιστοποίηση της επιτυχηµένης εκπαίδευσης στο Γνωσιακό Συµπεριφοριστικό µοντέλο θεραπείας Κ. Ευθυµίου Ινστιτούτο Έρευνας και

Διαβάστε περισσότερα

Η Ψυχική υγεία του παιδιού και ο ρόλος του ευρύτερου περιβάλλοντος

Η Ψυχική υγεία του παιδιού και ο ρόλος του ευρύτερου περιβάλλοντος Η Ψυχική υγεία του παιδιού και ο ρόλος του ευρύτερου περιβάλλοντος Κάθε παιδί έχει το δικαίωμα να ζει και να μεγαλώνει σ ένα υγιές περιβάλλον, το οποίο θα διασφαλίζει και θα προάγει την σωματική και ψυχική

Διαβάστε περισσότερα

Αναλυτικό Πρόγραμμα Μαθηματικών

Αναλυτικό Πρόγραμμα Μαθηματικών Αναλυτικό Πρόγραμμα Μαθηματικών Σχεδιασμός... αντιμετωπίζει ενιαία το πλαίσιο σπουδών (Προδημοτική, Δημοτικό, Γυμνάσιο και Λύκειο), είναι συνέχεια υπό διαμόρφωση και αλλαγή, για να αντιμετωπίζει την εξέλιξη,

Διαβάστε περισσότερα

Επαγγελματικό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης στη. Γνωσιακή - Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία

Επαγγελματικό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης στη. Γνωσιακή - Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία Επαγγελματικό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης στη Γνωσιακή - Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία Το διετές πρόγραμμα εκπαίδευσης στη Γνωσιακή Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία, παρέχει ολοκληρωμένη, εξειδικευμένη επαγγελματική

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΙΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ

ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΙΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΙΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ Διάρκεια 160 ώρες 1ος κύκλος (2014-15) Υπεύθυνη εκπαιδευτικού προγράμματος: Δρ. Μυτσκίδου Πασχαλιά Συνεργαζόμενοι φορείς ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΙΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΚΕΣ

Διαβάστε περισσότερα

Ανάπτυξη ψυχολογικών δεξιοτήτων μέσα από τον αθλητισμό. Ψούνη Λίνα ΚΦΑ, Ψυχολόγος. MSc, υποψήφια διδάκτωρ Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Ανάπτυξη ψυχολογικών δεξιοτήτων μέσα από τον αθλητισμό. Ψούνη Λίνα ΚΦΑ, Ψυχολόγος. MSc, υποψήφια διδάκτωρ Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Ανάπτυξη ψυχολογικών δεξιοτήτων μέσα από τον αθλητισμό Ψούνη Λίνα ΚΦΑ, Ψυχολόγος. MSc, υποψήφια διδάκτωρ Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Ποιες είναι οι ψυχολογικές Ο όρος «Εξάσκηση Ψυχολογικών Δεξιοτήτων» χρησιμοποιείται

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι ψυχοθεραπεία;

Τι είναι ψυχοθεραπεία; (M. HERSEN και W. SLEDGE, Encyclopedia of Psychotherapy Academic Press, 2002) 1 Τι είναι ψυχοθεραπεία; Ψυχοθεραπεία είναι η λεκτική επικοινωνία μεταξύ θεραπευόμενου και ψυχοθεραπευτή με σκοπό : Την διάγνωση

Διαβάστε περισσότερα

Beda Hallberg στην πόλη Kungsbacka Νέο σχολείο εναλλακτικής μορφής Frida Fogelmark και Pernilla Vilumsons (διευθύντρια και εκπαιδευτικός στο σχολείο Beda Hallberg) Πληροφορίες σχετικά με το σχολείο Το

Διαβάστε περισσότερα

MSc Cognitive Behavioural Psychotherapy (Adult) / Μεταπτυχιακό στη Γνωσιακή-Συμπεριφοριστική Ψυχοθεραπεία (Ενήλικες)

MSc Cognitive Behavioural Psychotherapy (Adult) / Μεταπτυχιακό στη Γνωσιακή-Συμπεριφοριστική Ψυχοθεραπεία (Ενήλικες) Oδηγός Σπουδών ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 2016-17 MSc Cognitive Behavioural Psychotherapy (Adult) / Μεταπτυχιακό στη Γνωσιακή-Συμπεριφοριστική Ψυχοθεραπεία Επωνυμία

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ «ΜΕΝΤΟΡΑΣ» ΕΠΙΠΕΔΟ 5, ΒΑΣΕΙ ΤΟΥ EQF

ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ «ΜΕΝΤΟΡΑΣ» ΕΠΙΠΕΔΟ 5, ΒΑΣΕΙ ΤΟΥ EQF ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΩΝ «ΜΕΝΤΟΡΑΣ» ΕΠΙΠΕΔΟ 5, ΒΑΣΕΙ ΤΟΥ EQF Πρόγραμμα LLP LDV TOI 12 AT 0015 Συντονιστής προγράμματος: Schulungszentrum Fhnsdrf Εταίροι: University f Gthenburg Municipality f Tjörns

Διαβάστε περισσότερα

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗ. Εισαγωγή

ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗ. Εισαγωγή ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΓΙΑ ΤΟΝ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗ Εισαγωγή Το παρόν εγχειρίδιο αποτελεί ένα δομημένο πρόγραμμα ομαδικής Γνωσιακής-Συμπεριφοριστικής Θεραπείας για το Κοινωνικό Άγχος. Πρόκειται για μία βραχεία παρέμβαση δέκα

Διαβάστε περισσότερα

Το μάθημα της Τεχνολογία ευκαιρία μεταγνωστικής ανάπτυξης

Το μάθημα της Τεχνολογία ευκαιρία μεταγνωστικής ανάπτυξης Το μάθημα της Τεχνολογία ευκαιρία μεταγνωστικής ανάπτυξης Χρυσούλα Λαλαζήση Σχολική Σύμβουλος Δ/μιας Eκπ/σης Αρχιτεκτόνων-Πολιτικών Μηχανικών και Τοπογράφων Μηχανικών chrlalazisi@gmail.com Πως μαθαίνουμε;

Διαβάστε περισσότερα

«Μαζί για την γυναίκα» Κακοποίηση: Ισότητα και Ενεργή Κοινωνία

«Μαζί για την γυναίκα» Κακοποίηση: Ισότητα και Ενεργή Κοινωνία «Μαζί για την γυναίκα» Κακοποίηση: Ισότητα και Ενεργή Κοινωνία 1 Ο NEWSLETTER ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2015 Ο Σύνδεσμος Μελών Γυναικείων Σωματείων Ηρακλείου & Νομού Ηρακλείου ξεκινά μια σειρά ενημερώσεων της κοινής γνώμης

Διαβάστε περισσότερα

Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης

Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης Αναπτυξιακή Ψυχολογία Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης Θέματα διάλεξης Η σημασία της αυτοαντίληψης Η φύση και το περιεχόμενο της αυτοαντίληψης Η ανάπτυξη της αυτοαντίληψης Παράγοντες

Διαβάστε περισσότερα

Περίληψη Αναφορά στην ηλικία του θεραπευόµενου. Θεραπευτής/τρια: Επόπτης/τρια: Εξωτερικός κριτής:

Περίληψη Αναφορά στην ηλικία του θεραπευόµενου. Θεραπευτής/τρια: Επόπτης/τρια: Εξωτερικός κριτής: Θεραπευτής/τρια: Επόπτης/τρια: Εξωτερικός κριτής: Έντυπο Συµµόρφωσης προς το Υπόδειγµα Συγγραφής Μελέτης Περίπτωσης µε Κύρια ιάγνωση ιαταραχή Προσωπικότητας Σηµειώστε: Τίτλος Έναρξη µε "Περιγραφή ατοµικής

Διαβάστε περισσότερα

ΠΩΣ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕΤΕ ΕΝΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΨΥΧΙΚΑ ΥΓΙΕΣ-ΕΝΑ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ 7 ΒΗΜΑΤΩΝ

ΠΩΣ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕΤΕ ΕΝΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΨΥΧΙΚΑ ΥΓΙΕΣ-ΕΝΑ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ 7 ΒΗΜΑΤΩΝ ΠΩΣ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕΤΕ ΕΝΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΨΥΧΙΚΑ ΥΓΙΕΣ-ΕΝΑ ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ 7 ΒΗΜΑΤΩΝ Το φυλλάδιο «Ένας οδηγός για την προαγωγή της ψυχικής υγείας στο χώρο εργασίας- πηγή βοήθειας για τους εργοδότες» απευθύνεται

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή. Πώς η σωματική ασθένεια επηρεάζει τα άτομα, τα ζευγάρια και τις οικογενειακές τους σχέσεις.

Εισαγωγή. Πώς η σωματική ασθένεια επηρεάζει τα άτομα, τα ζευγάρια και τις οικογενειακές τους σχέσεις. Εισαγωγή Το νοσοκομειακό περιβάλλον διαφέρει από το παραδοσιακό πλαίσιο της συμβουλευτικής. Υπάρχουν διαφορετικός ρυθμός εργασίας και διαφορετικές απόψεις για την εμπιστευτικότητα, τις εργασιακές πρακτικές,

Διαβάστε περισσότερα

Προγράμματα Ψυχολογικής Προετοιμασίας: Θεωρία, έννοιες και εφαρμογές. Νεκτάριος Α. Σταύρου Αθλητικός Ψυχολόγος

Προγράμματα Ψυχολογικής Προετοιμασίας: Θεωρία, έννοιες και εφαρμογές. Νεκτάριος Α. Σταύρου Αθλητικός Ψυχολόγος Προγράμματα Ψυχολογικής Προετοιμασίας: Θεωρία, έννοιες και εφαρμογές Νεκτάριος Α. Σταύρου Αθλητικός Ψυχολόγος Εισαγωγή Στο πλαίσιο του σύγχρονου αθλητισμού, τόσο οι προπονητές, όσο και οι αθλητές, αναγνωρίζουν

Διαβάστε περισσότερα

There are no translations available. Ελληνική Εταιρεία Γνωστικής Συμπεριφορικής Ψυχοθεραπείας

There are no translations available. Ελληνική Εταιρεία Γνωστικής Συμπεριφορικής Ψυχοθεραπείας There are no translations available. Ελληνική Εταιρεία Γνωστικής Συμπεριφορικής Ψυχοθεραπείας Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα στη Γνωστική Συμπεριφορική Θεραπεία ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ B' ΕΤΟΥΣ- Ακαδημαϊκό Έτος 2014-2015

Διαβάστε περισσότερα

Δεύτερη Συνάντηση ΜΑΘΗΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΟΜΑΔΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Κάππας Σπυρίδων

Δεύτερη Συνάντηση ΜΑΘΗΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΟΜΑΔΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Κάππας Σπυρίδων Δεύτερη Συνάντηση ΜΑΘΗΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΟΜΑΔΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ Κάππας Σπυρίδων ΟΜΑΔΑ είναι μια συνάθροιση ατόμων στην οποία το καθένα έχει συνείδηση της παρουσίας των άλλων, ενώ ταυτόχρονα βιώνει κάποια μορφή εξάρτησης

Διαβάστε περισσότερα

Γενικοί Δείκτες για την Αξιολόγηση στη Συνεκπαίδευση

Γενικοί Δείκτες για την Αξιολόγηση στη Συνεκπαίδευση Η ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΣΥΝΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ EL Γενικοί Δείκτες για την Αξιολόγηση στη Συνεκπαίδευση Εισαγωγή Η αξιολόγηση στη συνεκπαίδευση αποτελεί μια προσέγγιση της αξιολόγησης στο πλαίσιο της γενικής

Διαβάστε περισσότερα

Βασικές επιρροές I Μέθοδοι αυτοδιαχείρισης ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ

Βασικές επιρροές I Μέθοδοι αυτοδιαχείρισης ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ 8ο μάθημα Δρ. Κωνσταντίνος Ευθυμίου ΑΘΗΝΑ 2008 F. H. Kanfer: Οι διαδικασίες αλλαγής της δυσλειτουργικής συμπεριφοράς O Kanfer (Kanfer & Goldstein,

Διαβάστε περισσότερα

ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ

ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ Λογικοθυμική προσέγγιση (Rational-Emotive Therapy) Αναπτύχθηκε από τον Albert Ellis τη δεκαετία του 1950. Πεποίθηση πως οι συναισθηματικές δυσκολίες οφείλονται σε λανθασμένες

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΚΛΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΕΜΙΝΑΡΙΩΝ &ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΣΤΗ ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΚΗ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

ΚΥΚΛΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΕΜΙΝΑΡΙΩΝ &ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΣΤΗ ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΚΗ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ European Association for Behavioural and Cognitive Therapies ΚΥΚΛΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΣΕΜΙΝΑΡΙΩΝ &ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΣΤΗ ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΚΗ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Το Παράρτημα Μακεδονίας της Ελληνικής Εταιρείας Έρευνας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΌ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ;

ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΌ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ; ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ ΚΑΙ Γ.Σ.Θ. : ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΌ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟ; έσποινα Τζόβα Επόπτης: Κων/νος νος Ευθυµίου ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Να µας προβληµατίσει για την αναγκαιότητα ή µη της αυτογνωσίας και τηςαυτοδιερεύνησηςτου

Διαβάστε περισσότερα

Εισηγήτρια: Ασπασία Τασίου και Τίνα Γκουντή

Εισηγήτρια: Ασπασία Τασίου και Τίνα Γκουντή Ινστιτούτο Έρευνας & Θεραπείας της Συµπεριφοράς ΤΜΗΜΑ Παιδιών και Εφήβων του ΙΕΘΣ Γλάδστωνος 10, (5 ος ορ.), Πλ. Κάνιγγος, 106 77 Αθήνα Τηλ. 210 3840129 Fax 210 3840803 http://www.ibrt.gr, e-mail: ibrt@ibrt.gr

Διαβάστε περισσότερα

DeSqual Ενότητες κατάρτισης 1. Ενδυνάμωση των εξυπηρετούμενων

DeSqual Ενότητες κατάρτισης 1. Ενδυνάμωση των εξυπηρετούμενων DeSqual Ενότητες κατάρτισης 1. Ενδυνάμωση των εξυπηρετούμενων 2 x 4 ώρες Μέτρηση και Βελτίωση Ενδυνάμωσης Ορισμός της Ενδυνάμωσης: Η ενδυνάμωση είναι η διαδικασία της αύξησης της ικανότητας των ατόμων

Διαβάστε περισσότερα

Το εργαλείο γνώσης της μανθάνουσας ΜΚΟ

Το εργαλείο γνώσης της μανθάνουσας ΜΚΟ Το εργαλείο γνώσης της μανθάνουσας ΜΚΟ Το ερωτηματολόγιο αυτό μπορεί να εφαρμοστεί σε όλη την οργάνωση, σε ένα τμήμα σε μια συγκεκριμένη δράση ή ομάδα εργασίας. Είναι σημαντικό να διασαφηνιστεί σε πιο

Διαβάστε περισσότερα

Στόχος της ψυχολογικής έρευνας:

Στόχος της ψυχολογικής έρευνας: Στόχος της ψυχολογικής έρευνας: Συστηματική περιγραφή και κατανόηση των ψυχολογικών φαινομένων. Η ψυχολογική έρευνα χρησιμοποιεί μεθόδους συστηματικής διερεύνησης για τη συλλογή, την ανάλυση και την ερμηνεία

Διαβάστε περισσότερα

Θεραπευτική διαδικασία Γεώργιος Ευσταθίου, gefstath@psych.uoa.gr

Θεραπευτική διαδικασία Γεώργιος Ευσταθίου, gefstath@psych.uoa.gr ΣΤΑ ΙΑ ΤΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ Θεραπευτική διαδικασία Γεώργιος Ευσταθίου, gefstath@psych.uoa.gr 1. Εισαγωγική φάση εδραίωση θεραπευτικής συµµαχίας 2. Γνωσιακή διερεύνηση 3. ιατύπωση περίπτωσης 4. Σχεδιασµός θεραπείας

Διαβάστε περισσότερα

Πώς μπορούν να συμβάλλουν οι ψυχολογικές παρεμβάσεις στην Καρδιαγγειακή νόσο

Πώς μπορούν να συμβάλλουν οι ψυχολογικές παρεμβάσεις στην Καρδιαγγειακή νόσο Πώς μπορούν να συμβάλλουν οι ψυχολογικές παρεμβάσεις στην Καρδιαγγειακή νόσο Ανδρέας Φλωράκης Βιολόγος, Ψυχίατρος, PhD, Γ.Ν. Ελευσίνας Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία Σεμινάρια Εργασίας Θεσσαλονίκη 2 ος

Διαβάστε περισσότερα

Mάθηση και διαδικασίες γραμματισμού

Mάθηση και διαδικασίες γραμματισμού Mάθηση και διαδικασίες γραμματισμού Διαβάστε προσεκτικά την λίστα που ακολουθεί. Ποιες από τις δραστηριότητες που αναφέρονται θεωρείτε ότι θα συνέβαλαν περισσότερο στην προώθηση του γραμματισμού των παιδιών

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ (THE MATRIX)

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ (THE MATRIX) ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟ ΠΑΙΧΝΙΔΙ PLAY4GUIDANCE ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ (THE MATRIX) Συγγραφέας: Jan M. Pawlowski, Hochschule Ruhr West (HRW) Page 1 of 7 Κατηγορία Ικανότητας Περιγραφή Ικανότητας Περιγραφή του επιπέδου επάρκειας

Διαβάστε περισσότερα

O φάκελος μαθητή/-τριας

O φάκελος μαθητή/-τριας O φάκελος μαθητή/-τριας Δρ Δημήτριος Γκότζος Οι διαφάνειες 1-14 και 18-20 αποτελούν προϊόν μελέτης και αποδελτίωσης του Ι.Ε.Π. (2017). Οδηγός Εκπαιδευτικού για την Περιγραφική Αξιολόγηση στο Δημοτικό http://iep.edu.gr/images/iep/epistimoniki_ypiresia/epist_monades/a_kyklos/evaluation/2017/2a_perigrafiki_dhmotiko.pdf

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ. Γεώργιος Ν. Πριµεράκης Σχ. Σύµβουλος ΠΕ03

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ. Γεώργιος Ν. Πριµεράκης Σχ. Σύµβουλος ΠΕ03 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Γεώργιος Ν. Πριµεράκης Σχ. Σύµβουλος ΠΕ03 1 Η αξιολόγηση (µπορεί να) αναφέρεται στον εκπαιδευτικό, στο µαθητή, στο Αναλυτικό Πρόγραµµα, στα διδακτικά υλικά στη σχολική µονάδα ή (και) στο θεσµό

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 6 ΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ 19-03-2015 (5 Ο ΜΑΘΗΜΑ)

ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 6 ΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ 19-03-2015 (5 Ο ΜΑΘΗΜΑ) ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ 6 ΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ 19-03-2015 (5 Ο ΜΑΘΗΜΑ) Αντιμετώπιση των ΜΔ δια των ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ Σωτηρία

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος του νοσηλευτή στην ψυχολογική προσέγγιση του διαβητικού ασθενή

Ο ρόλος του νοσηλευτή στην ψυχολογική προσέγγιση του διαβητικού ασθενή Ο ρόλος του νοσηλευτή στην ψυχολογική προσέγγιση του διαβητικού ασθενή Κωνσταντίνος Τούφας, Νοσηλευτής, Msc Προϊστάμενος ΜΗΝ ΠΓΝΘ ΑΧΕΠΑ Εργαστηριακός Συνεργάτης ΑΤΕΙΘ Νοσηλευτικής Συντονιστής Εργαστηρίου

Διαβάστε περισσότερα

ΨΥΧΟΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ

ΨΥΧΟΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΨΥΧΙΚΗ ΥΓΕΙΑ ΓΕΩΡΓΙΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΟΡΙΣΜΟΣ: Ψυχοεκπαιδευση είναι μια μορφή εκπαίδευσης και θεραπεία επιλογής για τα άτομα με ψυχικό πρόβλημα η οποία συνδιάζει διάφορες μορφές θεραπείας όπως η συμπεριφορική και η προσωποκεντρική.

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτικές Τεχνικές (Στρατηγικές)

Διδακτικές Τεχνικές (Στρατηγικές) Διδακτικές Τεχνικές (Στρατηγικές) Ενδεικτικές τεχνικές διδασκαλίας: 1. Εισήγηση ή διάλεξη ή Μονολογική Παρουσίαση 2. Συζήτηση ή διάλογος 3. Ερωταποκρίσεις 4. Χιονοστιβάδα 5. Καταιγισμός Ιδεών 6. Επίδειξη

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα: Τρόποι Αξιολόγησης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Τοποθέτηση:Στέλλα Αχιλλέως, Τμήμα Αγγλικών Σπουδών, ΠΚ

Θέμα: Τρόποι Αξιολόγησης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Τοποθέτηση:Στέλλα Αχιλλέως, Τμήμα Αγγλικών Σπουδών, ΠΚ 4 η Ανοικτή Συζήτηση Διδακτικού Προσωπικού, ΚΕ.ΔΙ.ΜΑ, 5 Δεκεμβρίου 2018 Θέμα: Τρόποι Αξιολόγησης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση Τοποθέτηση:Στέλλα Αχιλλέως, Τμήμα Αγγλικών Σπουδών, ΠΚ Η σημασία και χρησιμότητα

Διαβάστε περισσότερα

Περιγραφή ατοµικής περίπτωσης µεσήλικης γυναίκας µε Aποφευκτική ιαταραχή Προσωπικότητας και Αγοραφοβία 12ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχολογικής Έρευνας 14 17 Μαϊου 2009, Βόλος, Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας Χ. Βαρβέρη-Γ.

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχωτικές διαταραχές και θεραπευτική αντιμετώπιση - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Σάββατο, 10 Ιούλιος :29

Ψυχωτικές διαταραχές και θεραπευτική αντιμετώπιση - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Σάββατο, 10 Ιούλιος :29 Γράφει: Νικόλαος Βακόνδιος, Ψυχολόγος Η λέξη «ψύχωση» είναι μία λέξη η οποία χρησιμοποιείται υπερβολικά συχνά από τον κόσμο με λάθος νόημα και περιεχόμενο. Στο κείμενο αυτό, γίνεται μία προσπάθεια να δοθεί

Διαβάστε περισσότερα

ΓΝΩΣΙΑΚΗ-ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ AΓΟΡΑΦΟΒΙΑΣ. Ντιάνα Χαρίλα, MSc. Κλινική Ψυχολόγος (PhD) aharila@psych.uoa.gr

ΓΝΩΣΙΑΚΗ-ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ AΓΟΡΑΦΟΒΙΑΣ. Ντιάνα Χαρίλα, MSc. Κλινική Ψυχολόγος (PhD) aharila@psych.uoa.gr ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΓΝΩΣΙΑΚΗ-ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΣΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ AΓΟΡΑΦΟΒΙΑΣ Ντιάνα Χαρίλα, MSc. Κλινική Ψυχολόγος (PhD) aharila@psych.uoa.gr Σηµειώσεις Α έτος 2006 Η αγοραφοβία ανήκει

Διαβάστε περισσότερα

Ενίσχυση ομαδικότητας στην τάξη μέσα από μουσικές ρουτίνες

Ενίσχυση ομαδικότητας στην τάξη μέσα από μουσικές ρουτίνες Διήμερο Εκπαιδευτικού Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Ενίσχυση ομαδικότητας στην τάξη μέσα από μουσικές ρουτίνες Μαρία Δημοσθένους Μουσικοπαιδαγωγός Email: amusedcy@gmail.com Που συναντάμε τη μουσική σήμερα; Μουσική

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΑΥΤΙΣΤΙΚΟΥ ΦΑΣΜΑΤΟΣ: Βασικε ς πληροφορι ες

ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΑΥΤΙΣΤΙΚΟΥ ΦΑΣΜΑΤΟΣ: Βασικε ς πληροφορι ες ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΑΥΤΙΣΤΙΚΟΥ ΦΑΣΜΑΤΟΣ: Βασικες πληροφοριες Πέτρος Γαλάνης Δρ. ΕΚΠΑ, Δάσκαλος Ε.Α. (ΚΕ.Δ.Δ.Υ. Δ Αθήνας) Τι είναι η Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ); Ο όρος «Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος» (ΔΑΦ)

Διαβάστε περισσότερα

Η δραματοθεραπεία στην εκπαίδευση ενηλίκων

Η δραματοθεραπεία στην εκπαίδευση ενηλίκων Η δραματοθεραπεία στην εκπαίδευση ενηλίκων Στη δραματοθεραπεία εκδραματίζονται σκηνές και γεγονότα της ζωής στην προσωπική παράσταση του καθενός, με την ασφάλεια που προσφέρουν οι μορφές τέχνης που χρησιμοποιούνται,

Διαβάστε περισσότερα

Prevention Groups With Children and Adolescents

Prevention Groups With Children and Adolescents Prevention Groups With Children and Adolescents ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΙΑ Α.Μ.: 1057537 ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΦΟΙΤΗΤΡΙΑ ΠΜΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ 2016-2018 Περίληψη Η πρωτογενής πρόληψη

Διαβάστε περισσότερα

Leadership in Adolescent Psychotherapy Groups: Strategies for Effectiveness

Leadership in Adolescent Psychotherapy Groups: Strategies for Effectiveness Leadership in Adolescent Psychotherapy Groups: Strategies for Effectiveness Εφηβικά ψυχοθεραπευτικά group Δημιουργία ειλικρινούς & υποστηρικτικού περιβάλλοντος για τους εφήβους Βραχυπρόθεσμη διάρκεια Διαπροσωπική

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 2: Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές

Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 2: Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 2: Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές Διδάσκουσα: Μαρία Καμπεζά Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος του νοσηλευτή ως σύμβουλος στις μεθόδους αφαίρεσης. Γεωργία Γερογιάννη Λέκτορας Εφαρμογών Τμήμα Νοσηλευτικής Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής

Ο ρόλος του νοσηλευτή ως σύμβουλος στις μεθόδους αφαίρεσης. Γεωργία Γερογιάννη Λέκτορας Εφαρμογών Τμήμα Νοσηλευτικής Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής Ο ρόλος του νοσηλευτή ως σύμβουλος στις μεθόδους αφαίρεσης Γεωργία Γερογιάννη Λέκτορας Εφαρμογών Τμήμα Νοσηλευτικής Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής Μέθοδοι αφαίρεσης Θεραπεία επιλογής για πολλά αιματολογικά,

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΤΑΞΗΣ

ΘΕΜΑΤΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΤΑΞΗΣ ΘΕΜΑΤΑ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΤΑΞΗΣ Σχολικοί Σύμβουλοι: Φελούκα Βασιλική, 7 ης Περιφέρειας Π.Ε. Ν. Αχαΐας Γιαννόπουλος Κων/νος, 8 ης Περιφέρειας Π.Ε. Ν. Αχαΐας Ενότητες Βασικές αιτίες προβλημάτων

Διαβάστε περισσότερα

Πιστοποιημένες εξ αποστάσεως εκπαιδεύσεις από την Βρετανική Ένωση Ψυχολόγων

Πιστοποιημένες εξ αποστάσεως εκπαιδεύσεις από την Βρετανική Ένωση Ψυχολόγων Πιστοποιημένες εξ αποστάσεως εκπαιδεύσεις από την Βρετανική Ένωση Ψυχολόγων Εισαγωγή στην Κλινική Νευροψυχολογία της Μείζωνος Κατάθλιψης & της Σχιζοφρένειας (ONLINE CLINICAL SEMINAR) Εισηγητής: Δρ. Αλεξάνδρα

Διαβάστε περισσότερα

Μαθηματικά Ε Δημοτικού

Μαθηματικά Ε Δημοτικού Μαθηματικά Ε Δημοτικού Πέτρος Κλιάπης 2014 Πέτρος Κλιάπης 12η Περιφέρεια Θεσσαλονίκης Το σύγχρονο μαθησιακό περιβάλλον των Μαθηματικών Ενεργή συμμετοχή των παιδιών Μάθηση μέσα από δραστηριότητες Κατανόηση

Διαβάστε περισσότερα

Αυθεντικό πλαίσιο μάθησης και διδασκαλίας για ένα σχολείο που μαθαίνει. Κατερίνα Κασιμάτη Επικ. Καθηγήτρια Παιδαγωγικού Τμήματος ΑΣΠΑΙΤΕ

Αυθεντικό πλαίσιο μάθησης και διδασκαλίας για ένα σχολείο που μαθαίνει. Κατερίνα Κασιμάτη Επικ. Καθηγήτρια Παιδαγωγικού Τμήματος ΑΣΠΑΙΤΕ Αυθεντικό πλαίσιο μάθησης και διδασκαλίας για ένα σχολείο που μαθαίνει Κατερίνα Κασιμάτη Επικ. Καθηγήτρια Παιδαγωγικού Τμήματος ΑΣΠΑΙΤΕ Ορισμός αυθεντικής μάθησης Αυθεντική μάθηση είναι η μάθηση που έχει

Διαβάστε περισσότερα

H Συμβολή της Υπολογιστικής Σκέψης στην Προετοιμασία του Αυριανού Πολίτη

H Συμβολή της Υπολογιστικής Σκέψης στην Προετοιμασία του Αυριανού Πολίτη H Συμβολή της Υπολογιστικής Σκέψης στην Προετοιμασία του Αυριανού Πολίτη Κοτίνη Ι., Τζελέπη Σ. Σχ. Σύμβουλοι Κ. Μακεδονίας στην οικονομία, στη τέχνη, στην επιστήμη, στις ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες.

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι φόβος και τι φοβια;

Τι είναι φόβος και τι φοβια; ΦΟΒΟΙ - ΦΟΒΙΕΣ Τι είναι φόβος και τι φοβια; Φόβος: η δυσάρεστη συναισθηματική κατάσταση που δημιουργείται απέναντι σε πραγματικό κίνδυνο, ή απειλή. Φοβία: ο επίμονος φόβος που παγιδεύει το άτομο περιορίζοντας

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΖΩΗΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ. Σακελλαρίου Κίμων Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ΤΕΦΑΑ, Τρίκαλα

ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΖΩΗΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ. Σακελλαρίου Κίμων Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ΤΕΦΑΑ, Τρίκαλα ΕΠΕΑΕΚ: ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΟΥ ΤΕΦΑΑ, ΠΘ - ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΖΩΗΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Σακελλαρίου Κίμων Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ΤΕΦΑΑ, Τρίκαλα ΘΕΜΑΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ Τι είναι

Διαβάστε περισσότερα

Επαγγελματικό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης στη Συμβουλευτική Ψυχικής Υγείας

Επαγγελματικό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης στη Συμβουλευτική Ψυχικής Υγείας Ο ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΦΟΡΕΑΣ To Κέντρο Εφαρμοσμένης Ψυχοθεραπείας & Συμβουλευτικής είναι ένα Κέντρο δια Βίου Μάθησης, πιστοποιημένο από τον Εθνικό Οργανισμό Πιστοποίησης Προσόντων και Επαγγελματικού Προσανατολισμού

Διαβάστε περισσότερα

Επικοινωνία μεταξύ προσωπικού υγείας και ασθενών Ικανοποίηση Τήρηση των οδηγιών

Επικοινωνία μεταξύ προσωπικού υγείας και ασθενών Ικανοποίηση Τήρηση των οδηγιών Επικοινωνία μεταξύ προσωπικού υγείας και ασθενών Ικανοποίηση Τήρηση των οδηγιών Γ. Κουλιεράκης, Ph.D. Ψυχολόγος της Υγείας Τομέας Κοινωνιολογίας, Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας 17/10/2009 Π.Μ.Σ. Δ.Υ. & Δ.Υ.Υ.

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο ΤΖΙΝΕΒΗ ΜΥΡΤΩ - ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ ΦΑΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΕΣ Τ.Ε. Β & Γ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Η καρδιακή ανεπάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

Μαθηματικά Δ Δημοτικού. Πέτρος Κλιάπης 12η περιφέρεια Θεσ/νικης

Μαθηματικά Δ Δημοτικού. Πέτρος Κλιάπης 12η περιφέρεια Θεσ/νικης Μαθηματικά Δ Δημοτικού Πέτρος Κλιάπης 12η περιφέρεια Θεσ/νικης Το σύγχρονο μαθησιακό περιβάλλον των Μαθηματικών Ενεργή συμμετοχή των παιδιών Μάθηση μέσα από δραστηριότητες Κατανόηση ΌΧΙ απομνημόνευση Αξιοποίηση

Διαβάστε περισσότερα

CERTIFICATE IN COACHING - AC ACCREDITED Διεθνώς Πιστοποιημένη εκπαίδευση επιπέδου Certificate από τον Association for Coaching

CERTIFICATE IN COACHING - AC ACCREDITED Διεθνώς Πιστοποιημένη εκπαίδευση επιπέδου Certificate από τον Association for Coaching CERTIFICATE IN COACHING - AC ACCREDITED Διεθνώς Πιστοποιημένη εκπαίδευση επιπέδου Certificate από τον Association for Coaching Certificate in Coaching AC Accredited διεθνής αναγνώριση Ανάλυση προγράμματος

Διαβάστε περισσότερα

Αρετή Ευθυμίου. Υπεύθυνη Κέντρων Ημέρας Εταιρεία Νόσου Alzheimer & Συναφών Διαταραχών Αθηνών

Αρετή Ευθυμίου. Υπεύθυνη Κέντρων Ημέρας Εταιρεία Νόσου Alzheimer & Συναφών Διαταραχών Αθηνών Αρετή Ευθυμίου Υπεύθυνη Κέντρων Ημέρας Εταιρεία Νόσου Alzheimer & Συναφών Διαταραχών Αθηνών Ποιος είναι ο Φροντιστής Σύμφωνα με τον ορισμό που δίνει το δίκτυο EUROCARERS (www.eurocarers.org), φροντιστής

Διαβάστε περισσότερα

Affective e-learning and educational support

Affective e-learning and educational support Affective e-learning and educational support Ιπποκράτης Αποστολίδης & Θρασύβουλος Τσιάτσος aposti@csd.auth.gr & tsiatsos@csd.auth.gr Ροή της παρουσίασης Επισκόπηση Affective Learning (Συναισθηματική Μάθηση)

Διαβάστε περισσότερα

Ευθυμίου Κωνσταντίνος, Ψυχολόγος PhD Καπνογιάννη Σοφία, Ψυχολόγος MSc Κακλαμάνη Γεωργία, Ψυχολόγος MSc Αργαλιά Ευτυχία, Ψυχολόγος Βλασσοπούλου

Ευθυμίου Κωνσταντίνος, Ψυχολόγος PhD Καπνογιάννη Σοφία, Ψυχολόγος MSc Κακλαμάνη Γεωργία, Ψυχολόγος MSc Αργαλιά Ευτυχία, Ψυχολόγος Βλασσοπούλου Ευθυμίου Κωνσταντίνος, Ψυχολόγος PhD Καπνογιάννη Σοφία, Ψυχολόγος MSc Κακλαμάνη Γεωργία, Ψυχολόγος MSc Αργαλιά Ευτυχία, Ψυχολόγος Βλασσοπούλου Αγγελική, Ψυχολόγος Oμαδικό πρόγραμμα αντιμετώπισης της κατάθλιψης

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Mετεκπαίδευσης στη Γνωσιακή Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία

Πρόγραμμα Mετεκπαίδευσης στη Γνωσιακή Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία Γνωσιακή Συμπεριφορική Ψυχοθεραπεία Ο ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΦΟΡΕΑΣ To Κέντρο Εφαρμοσμένης Ψυχοθεραπείας & Συμβουλευτικής είναι πιστοποιημένο Κέντρο δια Βίου Μάθησης από τον Ε.Ο.Π.Π.Ε.Π.- Υπουργείο Παιδείας και

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ. Νέος Κύκλος Εκπαίδευσης στη Συνεργατική Συμβουλευτική και Διαλογική Θεραπεία συνολικής διάρκειας 60 ωρών

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ. Νέος Κύκλος Εκπαίδευσης στη Συνεργατική Συμβουλευτική και Διαλογική Θεραπεία συνολικής διάρκειας 60 ωρών ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Νέος Κύκλος Εκπαίδευσης στη Συνεργατική Συμβουλευτική και Διαλογική Θεραπεία συνολικής διάρκειας 60 ωρών Οργανωτική Υποστήριξη Η οργάνωση και παροχή της εκπαίδευσης θα προσφερθεί

Διαβάστε περισσότερα

σύμφωνα με την αξιοποίηση και επεξεργασία των ερωτηματολογίων που διανεμήθηκαν στους συμβούλους

σύμφωνα με την αξιοποίηση και επεξεργασία των ερωτηματολογίων που διανεμήθηκαν στους συμβούλους 7. Συμπεράσματα Αξιολόγησης στο Πλαίσιο του Προγράμματος «Πιλοτικά Προγράμματα Εναλλακτικά της Φυλάκισης για Παραβάτες Χρήστες Παράνομων Ουσιών» MIS 349337 Για την αξιολόγηση της Υπηρεσίας Παραπομπών σε

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος των ψυχοκοινωνικών παραμέτρων στην έκβαση της ΡΑ: Προοπτική μελέτη παρέμβασης. Δημητράκη Γεωργία. Υπ. Διδάκτωρ Κλινικής Ψυχολογίας της Υγείας

Ο ρόλος των ψυχοκοινωνικών παραμέτρων στην έκβαση της ΡΑ: Προοπτική μελέτη παρέμβασης. Δημητράκη Γεωργία. Υπ. Διδάκτωρ Κλινικής Ψυχολογίας της Υγείας Ο ρόλος των ψυχοκοινωνικών παραμέτρων στην έκβαση της ΡΑ: Προοπτική μελέτη παρέμβασης Δημητράκη Γεωργία Ψυχολόγος Υγείας MSc Υπ. Διδάκτωρ Κλινικής Ψυχολογίας της Υγείας Δομή παρουσίασης... Συννοσηρότητα

Διαβάστε περισσότερα

Πολιτισμός και ψυχοπαθολογία

Πολιτισμός και ψυχοπαθολογία Πολιτισμός και ψυχοπαθολογία Ο πολιτισμός ως αιτιολογικός παράγοντας ψυχοπαθολογίας Ερευνητικά δεδομένα DSM-IV-TR Διαπολιτισμική συμβουλευτική και ψυχοθεραπεία Πολιτισμική διακύμανση ψυχικών διαταραχών

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ

ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΜΑΘΗΣΗΣ Παιδαγωγικά παιχνίδια Ελεύθερος συνειρμός Το παιχνίδι ρόλων Οραματισμός Ζωγραφική / Σχέδιο Εργασία σε μικρές ομάδες Επισκέπτες ομιλητές Χρήση Βίντεο Ανάθεση εργασιών Τα παιδαγωγικά

Διαβάστε περισσότερα

BRAIN MATTERS INSTITUTE. Προγράμματα. Σεπτέμβριος - Δεκέμβριος 2015. Promoting Excellence in Mental Health through Learning

BRAIN MATTERS INSTITUTE. Προγράμματα. Σεπτέμβριος - Δεκέμβριος 2015. Promoting Excellence in Mental Health through Learning BRAIN MATTERS INSTITUTE Προγράμματα Σεπτέμβριος - Δεκέμβριος 2015 Στόχος του η Προώθηση της Ψυχικής Υγείας μέσα από την Μάθηση Promoting Excellence in Mental Health through Learning www.brainmattersinstitute.com

Διαβάστε περισσότερα

ΟΔΗΓΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΣΤΗ ΣΥΣΤΗΜΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ

ΟΔΗΓΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΣΤΗ ΣΥΣΤΗΜΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΟΔΗΓΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΣΤΗ ΣΥΣΤΗΜΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ 1 ΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΣΤΗ ΣΥΣΤΗΜΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΟΔΗΓΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ Α. ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Το πρόγραμμα ειδίκευσης στη συστημική διάγνωση που προσφέρει το Λόγω Ψυχής Ινστιτούτο

Διαβάστε περισσότερα

Από τη μεγάλη γκάμα των δεξιοτήτων ζωής που μπορεί κανείς να αναπτύξει παρακάτω παρουσιάζονται τρεις βασικοί άξονες.

Από τη μεγάλη γκάμα των δεξιοτήτων ζωής που μπορεί κανείς να αναπτύξει παρακάτω παρουσιάζονται τρεις βασικοί άξονες. Δεξιότητες ζωής είναι οι ικανότητες οι οποίες συμβάλλουν σε μια πετυχημένη, παραγωγική και γεμάτη ικανοποίηση ζωή. Οι δεξιότητες ζωής αποτελούν το σύνολο των στάσεων και συμπεριφορών που προσφέρουν στους

Διαβάστε περισσότερα

Η εισήγηση Η τεχνική του καταιγισμού ιδεών (Brainstorming). Η μελέτη περίπτωσης. Παίξιμο ρόλων-τα παιχνίδια προσομοίωσης, ρόλων,

Η εισήγηση Η τεχνική του καταιγισμού ιδεών (Brainstorming). Η μελέτη περίπτωσης. Παίξιμο ρόλων-τα παιχνίδια προσομοίωσης, ρόλων, Η εισήγηση Η τεχνική του καταιγισμού ιδεών (Brainstorming). Η μελέτη περίπτωσης. Παίξιμο ρόλων-τα παιχνίδια προσομοίωσης, ρόλων, αντιπαράθεσης απόψεων. Εννοιολογική χαρτογράφηση -Ο χάρτης εννοιών (concept

Διαβάστε περισσότερα