ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ. Διάλεξη 2 Χρήμα και Πληθωρισμός

Transcript

1 ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Διάλεξη 2 Χρήμα και Πληθωρισμός

2 Η Κλασσική Θεωρία του Πληθωρισμού «Κλασική Θεωρία»: λέγεται κλασική επειδή υποθέτει ότι οι τιμές είναι ευέλικτες και οι αγορές ισορροπούν (D=S) Επομένως, εξετάζουμε μια θεωρία που μελετά την οικονομία μακροπρόθεσμα. Σε αυτή τη διάλεξη επικεντρωνόμαστε στη μακροχρόνια τάση συμπεριφοράς των τιμών και του πληθωρισμού. Οι παράγοντες που καθιστούν τον πληθωρισμό να αποκλίνει από την τάση του βραχυπρόθεσμα θα μελετηθούν όταν θα μιλήσουμε για την Συνολική Προσφορά και την Καμπύλη Phillips.

3 Η σχέση μεταξύ χρημάτων και τιμών Ρυθμός πληθωρισμού = ποσοστό αύξησης του μέσου επιπέδου τιμών. Τιμή = ποσό χρημάτων που απαιτείται για να αγοράσει κάποιος ένα αγαθό. Επειδή οι τιμές καθορίζονται με όρους χρημάτων, πρέπει να εξετάσουμε την έννοια του χρήματος, της προσφοράς χρήματος και τον τρόπο με τον οποίο ελέγχονται για να κατανοήσουμε τον πληθωρισμό. Πρώτα πρέπει να εισαγάγουμε την έννοια του χρήματος.

4 Η σχέση μεταξύ χρημάτων και τιμών (συνέχεια) Χρήμα: ορισμός Χρήμα ορίζεται ως το απόθεμα περιουσιακών στοιχείων που μπορούν εύκολα να χρησιμοποιηθούν για την πραγματοποίηση συναλλαγών. Χρήμα: Λειτουργίες Το χρήμα έχει τρεις κύριες λειτουργίες: μέσο ανταλλαγής: το χρησιμοποιούμε για να αγοράζουμε αγαθά μέσο διατήρησης της αξίας: μεταφέρει την αγοραστική δύναμη από το παρόν στο μέλλον μονάδα μέτρησης: η κοινή μονάδα με την οποία ο καθένας μετρά τιμές και αξίες

5 Η σχέση μεταξύ χρημάτων και τιμών (συνέχεια) Ας υποθέσουμε μια οικονομία χωρίς χρήματα: μια ανταλλακτική οικονομία. Σε μια τέτοια οικονομία, για να γίνει μια συναλλαγή, πρέπει να υπάρχει διπλή σύμπτωση των θέσεων: δύο άνθρωποι πρέπει να έχουν ένα αγαθό που ο άλλος θέλει στο σωστό χρόνο και τόπο. Επομένως, οι συναλλαγές σε μια ανταλλακτική οικονομία δεν είναι πολύ απλές. Επιπλέον, μπορούν να γίνουν μόνο απλές συναλλαγές. Τα χρήματα καθιστούν εφικτές περισσότερες έμμεσες συναλλαγές.

6 Η σχέση μεταξύ χρημάτων και τιμών (συνέχεια) Χρήματα: Τύποι 1) χρήμα αναγκαστικής κυκλοφορίας ή παραστατικό χρήμα : δεν έχει εσωτερική αξία παράδειγμα: το νόμισμα χαρτιού που χρησιμοποιούμε 2) το χρήμα - αγαθό έχει εσωτερική αξία παραδείγματα: χρυσά νομίσματα

7 Ο ορισμός της προσφοράς χρήματος και της νομισματικής πολιτικής Η προσφορά χρήματος είναι η ποσότητα χρημάτων που διατίθεται στην οικονομία. Η νομισματική πολιτική είναι ο έλεγχος της προσφοράς χρήματος. Η νομισματική πολιτική διεξάγεται από την κεντρική τράπεζα μιας χώρας. Σήμερα μπορείτε να πείτε ότι η νομισματική πολιτική είναι ο έλεγχος της τιμής του χρήματος που είναι το επιτόκιο παρά ο έλεγχος της ποσότητας του χρήματος στο σύστημα (= προσφορά χρήματος). Ωστόσο, ο προηγούμενος ορισμός εξακολουθεί να είναι καλός, δεδομένου ότι η κεντρική τράπεζα πράγματι ελέγχει την προσφορά χρήματος και, επιπλέον, υπάρχει στενή σχέση μεταξύ της προσφοράς χρήματος και του επιτοκίου.

8 Ο ορισμός της προσφοράς χρήματος και της νομισματικής πολιτικής (συνέχεια) Συνήθως, ο κύριος τρόπος με τον οποίο μια κεντρική τράπεζα ελέγχει την προσφορά χρήματος είναι μέσω πράξεων ανοικτής αγοράς: η αγορά και πώληση κρατικών ομολόγων. Εάν η κεντρική τράπεζα θέλει να αυξήσει την προσφορά χρήματος στη χώρα: αγοράζει κρατικά ομόλογα από το κοινό, επομένως τα χρήματα εγκαταλείπουν την κεντρική τράπεζα και πηγαίνουν στο κοινό, γεγονός που αυξάνει τη συνολική προσφορά χρήματος

9 Ο ορισμός της προσφοράς χρήματος και της νομισματικής πολιτικής (συνέχεια) Εάν η κεντρική τράπεζα θέλει να μειώσει την προσφορά χρήματος: πωλεί μερικά από τα ομόλογα στο χαρτοφυλάκιό της στο κοινό. Τα χρήματα αφήνουν τα χέρια των πολιτών και συνεπώς μειώνεται η προσφορά χρήματος. Ποσοτική χαλάρωση: ίσως έχετε ακούσει για αυτή την έκφραση που έχει χρησιμοποιηθεί εκτενώς κατά την περίοδο πιστωτικής κρίσης. Η ποσοτική χαλάρωση απλά σημαίνει εκτύπωση χρήματος. Ποια είναι η διαφορά μεταξύ της ποσοτικής χαλάρωσης και των πράξεων ανοικτής αγοράς; Είναι πολύ παρόμοιες πράγματι, και στις δύο περιπτώσεις η κεντρική τράπεζα επηρεάζει τη συνολική ποσότητα χρήματος στο σύστημα.

10 Ο ορισμός της προσφοράς χρήματος και της νομισματικής πολιτικής (συνέχεια) Ωστόσο, ενώ οι πράξεις ανοικτής αγοράς εκτελούνται τακτικά από μια κεντρική τράπεζα προκειμένου να επηρεάσουν το επιτόκιο, η ποσοτική χαλάρωση χρησιμοποιείται ως τελικό εργαλείο όταν το επιτόκιο είναι ήδη πολύ χαμηλό (πιθανώς μηδενικό, όπως συμβαίνει σε πολλές περιπτώσεις κατά τη διάρκεια της πίστωσης κρίση κρίσης). Επιπλέον, ενώ οι πράξεις ανοικτής αγοράς θα επηρεάσουν προσωρινά τον ισολογισμό της κεντρικής τράπεζας, η ποσοτική χαλάρωση θα τον επηρεάσει μόνιμα.

11 Ο ορισμός της προσφοράς χρήματος και της νομισματικής πολιτικής (συνέχεια) Ένα παράδειγμα του ρόλου της ποσοτικής χαλάρωσης στη νομισματική πολιτική παρέχεται από την ακόλουθη δήλωση που μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα της Τράπεζας της Αγγλίας "Τον Μάρτιο του 2009 η Επιτροπή Νομισματικής Πολιτικής της Τράπεζας της Αγγλίας ανακοίνωσε ότι εκτός από τον καθορισμό του επιτοκίου, θα αρχίσει να εισφέρει χρήματα απευθείας στην οικονομία. Αυτό σημαίνει ότι το μέσο της νομισματικής πολιτικής μετατοπίζεται προς την ποσότητα του χρήματος που παρέχεται αντί για την τιμή του χρήματος (επιτόκιο) "

12 Πως Μετριέται η Προσφορά Χρήματος Στις οικονομικές συναλλαγές οι άνθρωποι μπορούν να χρησιμοποιήσουν πολλά διαφορετικά περιουσιακά στοιχεία. Ως εκ τούτου, πώς μπορούμε να μετρήσουμε την ποσότητα του χρήματος σε μια συγκεκριμένη χώρα σε μια δεδομένη χρονική περίοδο; Υπάρχουν διαφορετικά μέτρα της προσφοράς χρήματος, σύμφωνα με τα περιουσιακά στοιχεία που περιλαμβάνονται στα μέτρα:

13 Πως Μετριέται η Προσφορά Χρήματος(συνέχεια) C: Νόμισμα (Currency) Μ1:Νόμισμα, καταθέσεις όψεως, ταξιδιωτικές επιταγές, και άλλοι λογαριασμοί που κινούνται με επιταγές Μ2: Μ1 + συμφωνίες επαναγοράς εντός 24 ωρών, ευρωδολάρια, καταθέσεις ταμιευτηρίου, αμοιβαία κεφάλαια, καταθέσεις χρηματαγοράς, βραχυπρόθεσμες προθεσμιακές καταθέσεις. Τα πιο κοινά μέτρα για την προσφορά χρήματος είναι τα Μ1 και Μ2. Ωστόσο, δεν υπάρχει συναίνεση ως προς το ποιο μέτρο του χρηματιστηρίου είναι το καλύτερο.

14 Η Ποσοτική Θεωρία Χρήματος Είναι μια απλή θεωρία που συνδέει τον πληθωρισμό με τον ρυθμό αύξησης της προσφοράς χρήματος. Αυτό οφείλεται κυρίως στον David Hume ( ), ένας φιλόσοφος και οικονομολόγος. Αυτή είναι μια απλή θεωρία που εξηγεί τι καθορίζει το γενικό επίπεδο των τιμών σε μακροπρόθεσμη βάση σε μια δεδομένη οικονομία. Η ποσοτική θεωρία του χρήματος μπορεί να παρουσιαστεί από την ακόλουθη ποσοτική εξίσωση: P*T=M*V

15 Η Ποσοτική Θεωρία Χρήματος(συνέχεια) όπου P είναι το γενικό επίπεδο των τιμών, T είναι το επίπεδο συναλλαγών (= πόσες φορές τα αγαθά και οι υπηρεσίες ανταλλάσσονται με χρήματα), M είναι η ποσότητα χρήματος και V είναι η ταχύτητα κυκλοφορίας του χρήματος. Ταχύτητα Χρήματος: Ορισμός: πόσες φορές ένα δολάριο αλλάζει χέρια σε μια δεδομένη χρονική περίοδο Στην πράξη αντιπροσωπεύει το ρυθμό με τον οποίο κυκλοφορούν τα χρήματα.

16 Η Ποσοτική Θεωρία Χρήματος(συνέχεια) Παράδειγμα: Ας υποθέσουμε ότι το 2007 έχουμε συναλλαγές αξίας $500(σε δισεκατομμύρια) και η προσφορά χρήματος είναι $100 (σε δισεκατομμύρια) Άρα το ένα δολάριο χρησιμοποιείται σε πέντε συναλλαγές το 2007 Έτσι, η ταχύτητα κυκλοφορίας του χρήματος = 5

17 Η Ποσοτική Θεωρία Χρήματος(συνέχεια) Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι για να υπάρξουν συναλλαγές ύψους 500 δισεκατομμυρίων δολαρίων όταν η προσφορά χρήματος είναι μόνο $100 δισεκατομμύρια, κάθε δολάριο πρέπει να χρησιμοποιηθεί κατά μέσο όρο σε πέντε συναλλαγές. Γενικά ο αριθμός των συναλλαγών είναι δύσκολο να μετρηθεί, ωστόσο μπορέσουμε να τον αντικαταστήσουμε με τη συνολική παραγωγή που παράγεται στην οικονομία σε μια δεδομένη χρονική περίοδο. Αυτό ωστόσο είναι μόνο μια προσέγγιση.

18 Η Ποσοτική Θεωρία Χρήματος(συνέχεια) Ωστόσο, όταν η συνολική παραγωγή αυξάνεται, υπάρχουν περισσότερα αγαθά και υπηρεσίες προς πώληση και κατά συνέπεια αυξάνονται οι συναλλαγές. Το ίδιο όταν μειώνεται η συνολική παραγωγή οι συναλλαγές θα μειωθούν. Επομένως, οι δύο έννοιες είναι ανάλογες, ακόμα και αν δεν είναι το ακριβώς ίδιο πράγμα.

19 Η Ποσοτική Θεωρία Χρήματος(συνέχεια) Ορίζουμε ως Y τη συνολική παραγωγή που παράγεται σε μια οικονομία (όσον αφορά την ποσότητα όχι ως προς την αξία). Στη συνέχεια, το Y μπορεί να αντιπροσωπεύει το πραγματικό ΑΕΠ, και ως εκ τούτου το PY αντιπροσωπεύει το ονομαστικό ΑΕΠ (και έτσι το P είναι ο αποπληθωριστής του ΑΕΠ δηλαδή το γενικό επίπεδο τιμών).

20 Η Ποσοτική Θεωρία Χρήματος(συνέχεια) Στη συνέχεια, η Ποσοτική Θεωρία Χρήματος γίνεται: P*Y=M*V Αυτός είναι ο συνηθισμένος τρόπος γραφής της ποσοτικής θεωρίας χρήματος. Ζήτηση χρήματος και ποσοτική εξίσωση Από την ποσοτική εξίσωση μπορούμε να προσδιορίσουμε μια συνάρτηση ζήτησης χρήματος. Για να καθορίσουμε τη συνολική ζήτηση χρήματος, πρέπει να χρησιμοποιήσουμε την έννοια των πραγματικών χρηματικών διαθέσιμων: M / P = πραγματικά χρηματικά διαθέσιμα, η αγοραστική δύναμη της προσφοράς χρήματος

21 Η Ποσοτική Θεωρία Χρήματος(συνέχεια) Μια απλή συνάρτηση ζήτησης χρήματος μπορεί να γραφτεί ως: Μ/P d = k Y όπου k = πόσα χρήματα οι άνθρωποι θέλουν να κρατήσουν για κάθε δολάριο εισοδήματος. (k είναι εξωγενώς καθορισμένο και θετικό) Στην περίπτωση αυτή υποθέτουμε ότι η πραγματική ζήτηση χρήματος είναι ανάλογη του πραγματικού εισοδήματος (Y). Επίσης, άλλες μεταβλητές μπορεί να επηρεάσουν τη ζήτηση για χρήματα, για παράδειγμα το επιτόκιο. Επίσης, καθώς αυξάνεται το πραγματικό εισόδημα, η συνολική ζήτηση για χρήματα αυξάνεται.

22 Η Ποσοτική Θεωρία Χρήματος(συνέχεια) Διαισθητικά, εάν η συνολική παραγωγή αυξάνεται, θα υπάρχουν περισσότερα αγαθά και υπηρεσίες και οι άνθρωποι θα χρειάζονται περισσότερα χρήματα για να τα αγοράσουν, οπότε η συνολική ζήτηση χρήματος θα αυξηθεί. Ζήτηση χρήματος: Μ/P d = k Y

23 Η Ποσοτική Θεωρία Χρήματος(συνέχεια) Ποσοτική εξίσωση : M * V = P * Y Η σύνδεση μεταξύ τους: k = 1 / V Όταν οι άνθρωποι κατέχουν πολλά χρήματα σε σχέση με τα εισοδήματά τους (το k είναι υψηλό), τα χρήματα αλλάζουν χέρια σπάνια (V είναι χαμηλή).

24 Η εξίσωση της ποσότητας και η σχέση μεταξύ χρήματος και πληθωρισμού Η ποσοτική εξίσωση μας δίνει μια απλή σχέση μεταξύ του συνολικού επιπέδου τιμών και του αποθέματος χρήματος στην οικονομία. Ξεκινάμε με την ποσοτική εξίσωση και υποθέτουμε ότι το V είναι σταθερό και εξωγενές: Με αυτή την υπόθεση, η ποσοτική εξίσωση μπορεί να γραφεί ως V= തV M* തV=P*Y

25 Η εξίσωση της ποσότητας και η σχέση μεταξύ χρήματος και πληθωρισμού(συνέχεια) Η συνέπεια αυτού είναι ότι με σταθερή V, οι μεταβολές στην προσφορά χρήματος πρέπει να προκαλέσουν αναλογική μεταβολή στο ονομαστικό ΑΕΠ (P * Y). Ωστόσο, εάν το πραγματικό ΑΕΠ καθορίζεται από τα αποθέματα κεφαλαίου(k) και της εργασίας (L) της οικονομίας και από την συνάρτηση παραγωγής (δηλαδή Υ=F(K,L)), τότε η παραπάνω εξίσωση σημαίνει ότι οι μεταβολές των χρημάτων θα μετατραπούν σε μεταβολές στο επίπεδο των τιμών.

26 Η εξίσωση της ποσότητας και η σχέση μεταξύ χρήματος και πληθωρισμού(συνέχεια) Τώρα, έχουμε μια θεωρία που εξηγεί τι καθορίζει το επίπεδο των τιμών μακροπρόθεσμα. Η ποσοτική θεωρία λέει ότι το επίπεδο τιμών είναι ανάλογο με την ποσότητα του χρήματος που παρέχεται στην οικονομία (τώρα γίνεται σαφέστερο από όπου προέρχεται η έκφραση «ποσοτική θεωρία»). Συγκεκριμένα, η ποσοτική θεωρία υποδηλώνει ότι το επίπεδο τιμών σε μακροπρόθεσμη βάση καθορίζεται από την ποσότητα της προσφοράς χρήματος.

27 Η εξίσωση της ποσότητας και η σχέση μεταξύ χρήματος και πληθωρισμού(συνέχεια) Η ποσοτική θεωρία είναι ένα από τα δομικά στοιχεία του «μονεταρισμού», μιας μακροοικονομικής θεωρίας που αναπτύχθηκε κυρίως από τον Μίλτον Φρίντμαν (Νόμπελ στην οικονομία το 1976). Συγκεκριμένα, στο έργο "Μια Νομισματική Ιστορία των Ηνωμένων Πολιτειών", οι Friedman και Schwartz δείχνουν ότι εμπειρικά, οι αλλαγές στην ποσότητα χρήματος "προηγούνται" των αλλαγών στο επίπεδο του ονομαστικού ΑΕΠ. Για παράδειγμα, εάν σε ένα συγκεκριμένο έτος αυξάνεται η προσφορά χρήματος, τότε την επόμενη χρονιά, το ονομαστικού ΑΕΠ αυξάνεται επίσης. Αυτά τα πρότυπα μεταβολών είναι τακτικά στο χρονικό ορίζοντα που εξετάζει ο Friedman και o Schwartz.

28 Η εξίσωση της ποσότητας και η σχέση μεταξύ χρήματος και πληθωρισμού(συνέχεια) Σύμφωνα με τον Friedman και τον Schwartz, αυτό αποδεικνύει ότι πρόκειται για χρήματα που προκαλούν αλλαγές στο ονομαστικό ΑΕΠ και επομένως στις τιμές. Μια πιθανή κριτική στα ευρήματα των Friedman και Schwartz και στην εγκυρότητα της ποσοτικής θεωρίας του χρήματος έγινε από οικονομολόγους που είναι πιο κοντά στο τρόπο σκέψης του J.M. Keynes. Ειδικότερα η κύρια κριτική είναι η ακόλουθη: Η αύξηση της προσφοράς χρήματος δεν είναι η «αιτία» της αύξησης του συνολικού επιπέδου των τιμών, αλλά η αιτιότητα πρέπει να αντιστραφεί. Η ποσότητα των χρημάτων εξαρτάται από τη ζήτηση για χρήματα και η κεντρική τράπεζα πρέπει να παρέχει χρήματα όταν το επιθυμούν οι συναλλασσόμενοι.

29 Η εξίσωση της ποσότητας και η σχέση μεταξύ χρήματος και πληθωρισμού(συνέχεια) Αυτό σημαίνει ότι η προσφορά χρήματος δεν είναι «εξωγενής» όπως υποθέτει η ποσοτική θεωρία, αλλά είναι «ενδογενής» και εξαρτάται από τις δυνάμεις της αγοράς που λειτουργούν στην οικονομία. Ωστόσο, σήμερα υπάρχει αρκετή συναίνεση μεταξύ των οικονομολόγων ότι οι τιμές μακροπρόθεσμα καθορίζονται από την προσφορά χρήματος στην οικονομία.

30 Η εξίσωση της ποσότητας και η σχέση μεταξύ χρήματος και πληθωρισμού(συνέχεια) Μια άλλη σημαντική πτυχή της ποσοτικής θεωρίας χρήματος είναι ότι μακροπρόθεσμα η προσφορά χρήματος επηρεάζει μόνο τις ονομαστικές μεταβλητές μέσω της επίδρασής της στις τιμές και ΌΧΙ ΤΙΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΒΛΗΤΕΣ. Στην οικονομική επιστήμη, λέμε ότι τα χρήματα μακροπρόθεσμα είναι ΟΥΔΕΤΕΡΑ = οι αλλαγές στο επίπεδο της προσφοράς χρήματος δεν θα επηρεάσουν τις πραγματικές μεταβλητές μακροπρόθεσμα. Δεδομένου ότι έχουμε μια θεωρία που μας λέει πώς καθορίζεται το συνολικό επίπεδο τιμών μακροπρόθεσμα, μπορούμε επίσης να δούμε τη ποσοτική θεωρία ως μια θεωρία που μας λέει τι καθορίζει τον πληθωρισμό μακροπρόθεσμα.

31 Η εξίσωση της ποσότητας και η σχέση μεταξύ χρήματος και πληθωρισμού(συνέχεια) Για να το δούμε αυτό πρέπει να ξαναγράψουμε την ποσοτική εξίσωση από την άποψη του ρυθμού ανάπτυξης. Για παράδειγμα, υποθέστε δύο χρονικές περιόδους: t και t + 1. Ο ρυθμός πληθωρισμού μεταξύ t και t + 1 δίνεται από: π t+1 = P t+1 P t = ΔP t+1 P t P t Εξαλείφοντας τους δείκτες χρόνου μπορούμε να γράψουμε: π= ΔP P, για να δείξουμε τον ρυθμό πληθωρισμού σε μια δεδομένη χρονική περίοδο. Ο ρυθμός ανάπτυξης ενός προϊόντος ισούται με το άθροισμα των ρυθμών ανάπτυξης Η ποσοτική εξίσωση σε ρυθμούς ανάπτυξης: ΔΜ Μ + ΔV V = ΔP P + ΔY Y

32 Η εξίσωση της ποσότητας και η σχέση μεταξύ χρήματος και πληθωρισμού(συνέχεια) Η ποσοτική εξίσωση υποθέτει ότι η ταχύτητα κυκλοφορία χρήματος V είναι μια σταθερά και συνεπώς ΔV V = 0 Η ποσοτική εξίσωση σε ρυθμούς ανάπτυξης υπονοεί: ΔΜ Μ = ΔP P + ΔY Y Και συνεπώς έχουμε: π= ΔΜ Μ ΔY Y

33 Η εξίσωση της ποσότητας και η σχέση μεταξύ χρήματος και πληθωρισμού(συνέχεια) Μια κανονική οικονομική ανάπτυξη απαιτεί μια ορισμένη αύξηση της προσφοράς χρήματος για να διευκολυνθεί η ανάπτυξη των συναλλαγών. Η αύξηση των χρημάτων πέραν αυτού του ποσού οδηγεί σε πληθωρισμό. Ας υποθέσουμε ότι το πραγματικό ΑΕΠ αυξάνεται κατά 3% ετησίως μακροπρόθεσμα. Έτσι, η παραγωγή, το εισόδημα και οι δαπάνες αυξάνονται κατά 3%. Αυτό σημαίνει ότι ο όγκος των συναλλαγών θα αυξηθεί επίσης.

34 Η εξίσωση της ποσότητας και η σχέση μεταξύ χρήματος και πληθωρισμού(συνέχεια) Η κεντρική τράπεζα μπορεί να επιτύχει μηδενικό πληθωρισμό (κατά μέσο όρο μακροπρόθεσμα) απλά θέτοντας τον ρυθμό αύξησης της προσφοράς χρήματος σε 3%, οπότε παρέχονται ακριβώς αρκετά νέα χρήματα για να διευκολυνθεί η ανάπτυξη των συναλλαγών. Δεδομένου ότι το πραγματικό ΑΕΠ καθορίζεται κυρίως από τους συντελεστές παραγωγής, το ίδιο και ο όρος ΔΥ /Υ εξαρτάται από την αύξηση των συντελεστών παραγωγής και της τεχνολογικής προόδου που λαμβάνουμε ως τώρα.

35 Η εξίσωση της ποσότητας και η σχέση μεταξύ χρήματος και πληθωρισμού(συνέχεια) Αυτό σημαίνει ότι: η Ποσοτική Θεωρία υποστηρίζει μία σχέση ένα προς- ένα μεταξύ των μεταβολών του ρυθμού αύξησης των χρημάτων και των μεταβολών του πληθωρισμού. Συγκεκριμένα, η θεωρία δεν προβλέπει ότι ο πληθωρισμός θα είναι ίσος με το ρυθμό αύξησης των χρημάτων. Υποστηρίζει ότι η μεταβολή του ρυθμού αύξησης των χρημάτων θα προκαλέσει μια ίση μεταβολή του πληθωρισμού

36 Η εξίσωση της ποσότητας και η σχέση μεταξύ χρήματος και πληθωρισμού(συνέχεια) Συνοψίζοντας: Η ποσοτική θεωρία του χρήματος υποδηλώνει: 1. οι χώρες με υψηλότερα ποσοστά αύξησης των χρημάτων θα πρέπει να έχουν υψηλότερα ποσοστά πληθωρισμού. 2. η μακροχρόνια τάση συμπεριφοράς του πληθωρισμού μιας χώρας πρέπει να είναι παρόμοια με τη μακροχρόνια τάση του ρυθμού αύξησης των χρημάτων της χώρας.

37 Τα δεδομένα είναι συνεπή με αυτές τις προτάσεις; Τα ιστορικά δεδομένα για τον ρυθμό πληθωρισμού και τον ρυθμό αύξησης των χρημάτων που έχουμε στην διάθεσή μας δείχνουν μια θετική σχέση μεταξύ του ρυθμού πληθωρισμού και του ρυθμού αύξησης των χρημάτων στον οριζόντιο. Συνεπώς η ποσοτική θεωρία λειτουργεί σωστά, που σημαίνει ότι οι χώρες με υψηλό ρυθμό αύξησης των χρημάτων θα πρέπει επίσης να έχουν υψηλό πληθωρισμό, ενώ χώρες με χαμηλά ποσοστά αύξησης των χρημάτων θα πρέπει να έχουν χαμηλό πληθωρισμό.

38 Τα δεδομένα είναι συνεπή με αυτές τις προτάσεις; Η ποσοτική θεωρία του χρήματος επιδιώκει να εξηγήσει τη μακροχρόνια σχέση του πληθωρισμού και της αύξησης των χρημάτων, όχι τη βραχυπρόθεσμη σχέση. Μακροπρόθεσμα, ο πληθωρισμός και η αύξηση των χρημάτων συνδέονται θετικά, όπως προβλέπει η θεωρία.

39 Πληθωρισμός και επιτόκια Ορίζουμε δύο επιτόκια: - Ονομαστικό επιτόκιο, i, μη προσαρμοσμένο για τον πληθωρισμό. - Πραγματικό επιτόκιο, r, προσαρμοσμένο για πληθωρισμό: r = i π Η βασική ιδέα είναι η εξής: ας υποθέσουμε ότι στην αρχή του έτους καταθέτετε χρήματα σε μια τράπεζα που πληρώνει ετήσιο επιτόκιο 5%.

40 Πληθωρισμός και επιτόκια (συνέχεια) Μετά από ένα χρόνο μπορείτε να αποσύρετε τα χρήματα από την τράπεζα και έτσι έχετε 5% περισσότερα χρήματα στα χέρια σας. Είστε 5% πλουσιότεροι τότε; Η απάντηση εξαρτάται από το πόσο αυξήθηκε το επίπεδο των τιμών κατά τη διάρκεια του έτους. Εάν οι τιμές είναι πλέον 3% υψηλότερες, είστε μόλις 2% πλουσιότεροι από πριν, πράγμα που σημαίνει ότι το ποσό των αγαθών που μπορείτε να αγοράσετε τώρα έχει αυξηθεί μόνο κατά 2%.

41 Πληθωρισμός και επιτόκια (συνέχεια) Η σχέση μεταξύ ονομαστικού επιτοκίου και πληθωρισμού ονομάζεται εξίσωση Fisher : i = r + π Επομένως, η αύξηση του π προκαλεί ίση αύξηση στο i. Αυτό είναι γνωστό ως το φαινόμενο Fisher. Και πάλι, το φαινόμενο Fisher δεν σημαίνει ότι το ονομαστικό επιτόκιο ισούται με το ρυθμό πληθωρισμού. Υποδηλώνει ότι οι ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ στο ονομαστικό επιτόκιο προκαλούν ίσες ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ στον ρυθμό πληθωρισμού, δεδομένης της σταθερής τιμής του πραγματικού επιτοκίου. Πληθωρισμός και ονομαστικά επιτόκια στις ΗΠΑ,

42 Πληθωρισμός και επιτόκια (συνέχεια) Τα στοιχεία είναι συνεπή με το αποτέλεσμα του Fisher: ο πληθωρισμός και το ονομαστικό επιτόκιο συσχετίζονται πολύ. Ωστόσο, δεν είναι απολύτως συσχετισμένα, γεγονός που απολύτως δεν ακυρώνει το φαινόμενο Fisher

43 Αναμενόμενος πληθωρισμός και πραγματικό επιτόκιο Ορίζουμε: π = πραγματικός ρυθμός πληθωρισμού (δεν είναι γνωστός μέχρι να συμβεί) π e = αναμενόμενο ποσοστό πληθωρισμού

44 Αναμενόμενος πληθωρισμός και πραγματικό επιτόκιο(συνέχεια) i-π e = ex ante(προϋπολογιστικό) πραγματικό επιτόκιο: το πραγματικό επιτόκιο που αναμένουν οι άνθρωποι όταν αγοράζουν ένα ομολογιακό δάνειο ή συνάπτουν δάνειο i - π = ex post(απολογιστικό) πραγματικό επιτόκιο: το πραγματικό επιτόκιο που πραγματικά πραγματοποιήθηκε,

45 Αναμενόμενος πληθωρισμός και πραγματικό επιτόκιο(συνέχεια) Οι περισσότερες οικονομικές αποφάσεις μπορούν να βασίζονται σε αυτό που περιμένουμε για το μέλλον, επομένως, η εισαγωγή του ρόλου των προσδοκιών είναι πολύ σημαντική στην οικονομία. Ας υποθέσουμε ότι βρίσκεστε σε περίοδο t και πρέπει να αποφασίσετε να αγοράσετε ένα ομολογιακό επιτόκιο μίας περιόδου που σας πληρώνει ένα ονομαστικό επιτόκιο 10% στην περίοδο t + 1. Αυτό που πραγματικά έχει σημασία για εσάς είναι πόσα αγαθά μπορείτε να καταναλώσετε κατά την περίοδο t + 1. Επομένως, κατά τη λήψη της απόφασής σας πρέπει να έχετε μια ιδέα για το ποιος θα είναι ο ρυθμός πληθωρισμού στην περίοδο t + 1.

46 Αναμενόμενος πληθωρισμός και πραγματικό επιτόκιο (συνέχεια) Επομένως, π e είναι ο αναμενόμενος ρυθμός πληθωρισμού στην περίοδο t + 1 σε αυτό το παράδειγμα, ενώ π είναι ο ρυθμός πληθωρισμού που πραγματικά έγινε στην περίοδο t + 1. Τώρα είναι εύκολο να καταλάβουμε γιατί ο έλεγχος του πληθωρισμού είναι σημαντικός. Αν ο πληθωρισμός παραμείνει σταθερός με την πάροδο του χρόνου, τότε οι άνθρωποι μπορούν να κάνουν λιγότερα λάθη στην εκτίμηση των μελλοντικών ποσοστών πληθωρισμού και αυτό τους διευκολύνει να λάβουν οικονομικές αποφάσεις (ειδικά επενδυτικές αποφάσεις). Στην πράξη, η διατήρηση του πληθωρισμού σταθερή καθιστά το μέλλον λιγότερο αβέβαιο.

47 Αναμενόμενος πληθωρισμός και πραγματικό επιτόκιο (συνέχεια) Από την άλλη πλευρά, εάν ο πληθωρισμός είναι ιδιαίτερα μεταβλητός, οι μελλοντικές τιμές είναι πιο αβέβαιες και η διαφορά μεταξύ π e και π (= το λάθος που κάνετε στην εκτίμηση του μελλοντικού πληθωρισμού) σε μια δεδομένη χρονική περίοδο μπορεί να είναι αρκετά μεγάλη. Αυτό μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα οι άνθρωποι να πάρουν λιγότερες επενδυτικές αποφάσεις λόγω αυτής της μεγάλης αβεβαιότητας.