Την Άλωση της Πόλης ο ελληνικός λαός την εβίωσε ως κορυφαίο εθνικό πένθος και

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Την Άλωση της Πόλης ο ελληνικός λαός την εβίωσε ως κορυφαίο εθνικό πένθος και"

Transcript

1 ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΛΟΓΙΩΝ ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ Ι.Ν. Καζάζης Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Graeca leguntur in omnibus fere gentibus Κικέρων, Arch., Η ΑΝΑΒΙΩΣΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ Την Άλωση της Πόλης ο ελληνικός λαός την εβίωσε ως κορυφαίο εθνικό πένθος και την εξέφρασε με απαράμιλλη συναισθηματική φόρτιση, στα τραγούδια του για «τα τριακόσια σήμαντρα και τις εξηνταδυό καμπάνες» που εσίγησαν μονομιάς, και στις παραδόσεις του για τον μαρμαρωμένο βασιλιά, που περιμένει άγρυπνος. Νηφάλια άγρυπνος παραμένει και ο ιστορικός των γεγονότων, της παιδείας και των ιδεών, αλλά για να αποτιμήσει τις συνέπειες και τη συνέχεια. Γιατί, μ όλη την εκκωφαντική σιγή, η ιστορία δεν εσταμάτησε στα Απλώς άλλαζε φυσιογνωμία. Όπως άλλαζε και ο βυζαντινός άνθρωπος, κατά τους δύο τελευταίους αιώνες της πολυεθνικής άλλοτε Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, για να γίνει ολοένα και περισσότερο «ελληνικός», και τούτο όχι μόνον για τον εξωτερικό λόγο ότι η αυτοκρατορία είχε συρρικνωθεί πια και περιοριστεί στην καρδιά του Ελληνικού χώρου (με τέσσερα μεγάλα κέντρα: Κωνσταντινούπολη, Θεσσαλονίκη, Μυστρά, Τραπεζούντα), αλλά και για έναν λόγο εσωτερικό: διότι της Άλωσης είχε προηγηθεί η δημιουργία μιας πολιτιστικής άνθησης πραγματικά ελληνικής οι ιστορικοί μιλούν για την παλαιολόγεια Αναγέννηση, για την αναβίωση, δηλαδή, της αρχαίας ελληνικής κληρονομιάς στις τέχνες και στα γράμματα, κατά την τελευταία δυναστεία, των Παλαιολόγων, και τούτο εν μέσω της προϊούσας πολιτικής παρακμής και αποσύνθεσης του βυζαντινού κράτους! Και αυτή ακριβώς η αναβίωση έμελλε να αποβεί μία από τις γέφυρες που θα επανασυνέδεαν τη Νέα Εποχή με την αρχαιότητα, χάρη στη μεσολάβηση των προσφύγων Ελλήνων λογίων. Το σημείο της πολιτιστικής συνάντησης Ανατολής και Δύσης μέσω των λογίων αυτών διαλέξαμε ως εισαγωγή στον τόμο αυτόν που εξετάζει σε διαχρονικό βάθος πέντε αιώνων την ιστορία των ελληνικών γραμμάτων στη Δύση. Το σημείο από όπου άρχιζε ήδη η συγκόλληση του αρχαίου κόσμου με τη νεότερη εποχή, ένα πολύπλευρο φαινόμενο, το οποίο η Δύση το εβίωσε ως επαναφορά στη ζωή, ως ξαναγέννημα της αρχαιότητας και γι αυτό το ονόμασε «Αναγέννηση» (Renaissance). Αλλιώς πολλά μένουν σε ημίφως στη λαμπρή περιπέτεια των κλασικών γραμμάτων (για να περιλάβουμε τώρα και τη λατινική γλώσσα και γραμματεία) στη Δύση. 1.1 Η ΑΝΑΓΚΗ ΕΠΑΝΑΣΥΝΔΕΣΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ Το πρώτο ερώτημα που χρειάζεται να απαντηθεί είναι αν χρειαζόταν όντως για να πάει μπροστά η Ευρώπη να αποκαταστήσει τη συνέχειά της με την αρχαιότητα, μια σχέση

2 16 Ι.Ν. ΚΑΖΑΖΗΣ που είχε βίαια διακοπεί με την πτώση του Δυτικού Ρωμαϊκού κράτους κατά τον 4ο μεταχριστιανικό αι. και με τη Μεσαιωνική παρένθεση που ακολούθησε. Δεν είχε, άραγε, ξεπεραστεί ύστερα από τόσους αιώνες η αρχαιότητα; Όχι, δεν είχε ξεπεραστεί, απαντούν κατηγορηματικά οι ειδικότεροι μελετητές. Διαλέγω έναν ιστορικό των ελληνικών σπουδών και έναν ιστορικό της επιστήμης: Ο νεότερος κόσμος του 15ου αιώνα ήταν απείρως κατώτερος του αρχαίου ('vastly inferior to the ancient'). Τα αισθητικά επιτεύγματά του, η πολιτική του οργάνωση, η κατάκτηση του υλικού πολιτισμού, όλα υπολείπονταν από τα επίπεδα που είχαν προηγουμένως επιτύχει η Ελλάδα και η Ρώμη. Υπό τις συνθήκες αυτές, η μελέτη των κλασικών επέπρωτο να παίξει ένα ρόλο μοναδικό. Έγινε το επίκεντρο της προόδου. το κύριο μέσο της προσπάθειας που κατέβαλλε ο σύγχρονος κόσμος ήταν η ανασύνδεση με τις περασμένες ένδοξες ημέρες, για να ξαναμάθει όλα όσα είχε να του διδάξει το παρελθόν. Η έμφαση ήταν στη μίμηση (Bolgar 1954, 3). Όποιος έχει κάποια ιδέα για την εικόνα που παρουσίαζε η Ευρώπη βγαίνοντας από τους σκοτεινούς αιώνες του Μεσαίωνα,... δεν θα φανταζόταν ποτέ ότι ο κόσμος ήταν σε θέση να ανακαλύψει με δικές του έρευνες και πειράματα την επιστημονική γνώση που είχαν συγκεντρώσει η Αθήνα και η Αλεξάνδρεια στον κολοφώνα τους. [ ] Η διεργασία αποκατάστασης (του επιστημονικού status) θα είχε διαρκέσει πολύ περισσότερες εκατοντάδες χρόνια, αν οι άνθρωποι του Μεσαίωνα αναγκάζονταν να ανακαλύψουν μόνοι τους τα ίδια πράγματα, δηλαδή να ξαναδημιουργήσουν ένα τόσο μεγάλο μέρος της επιστημονικής εξέλιξης μελετώντας ανεξάρτητα και ερευνώντας αβοήθητα (Butterfield 1983, 79). Το δεύτερο παράθεμα ανήκει στον Herbert Butterfield, τον κατεξοχήν ιστορικό του 17ου αι., του αιώνα της Επιστημονικής Επανάστασης. Και οι μαρτυρίες αυτές δεν είναι οι μόνες, φυσικά, είναι όμως αντιπροσωπευτικές και διαθέτουν μέγα κύρος. 1.2 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΛΟΓΙΩΝ ΣΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΕΧΕΙΑΣ Το δεύτερο ερώτημα είναι: πώς ακριβώς έγινε η δια των λογίων επανασύνδεση των Νεωτέρων με τους Αρχαίους. Η συνοπτική απάντηση είναι: με την περισυλλογή των μεσαιωνικών χειρογράφων, με την εκτύπωση των αρχαίων κειμένων, τα οποία για αιώνες παραδίδονταν χειρόγραφα, και με έναν εντελώς νέο και πρόσφορο τρόπο μελέτης των. Συγκεκριμένα: α) Η αφετηρία του κινήματος του ουμανισμού ήταν η ανακάλυψη και η συλλογή των ελληνικών μεσαιωνικών (περγαμηνών ή χάρτινων) χειρογράφων. Χιλιάδες ήταν τα χειρόγραφα που ανακαλύφθηκαν σε μοναστηριακές βιβλιοθήκες από κυνηγούς θησαυρών που όργωσαν ολόκληρο τον ελληνικό χώρο και τα οποία πήραν τον δρόμο για τη Δύση. Και έτσι εμπλουτίστηκαν οι παλιές και συγκροτήθηκαν οι νέες περίλαμπρες βιβλιοθήκες της Δύσης. β) Μετά την Άλωση που συμπίπτει και με την εμφάνιση της τυπογραφίας, η αντιγραφή των αρχαίων χειρογράφων με το χέρι αντικαθίσταται από τον δια του τύπου πολλαπλασιασμό τους: τα αρχαία κείμενα κατέκλυσαν ολόκληρη την Ευρώπη, για πρώτη φορά σε χιλιάδες αντίτυπα. Κατά τους υπολογισμούς του Στάικου μέσα σε πενήντα χρόνια, από την Άλωση ως το τέλος του 15ου αι., και σε τρεις μόνον χώρες, την Ιταλία, τη Γαλλία και τη Γερμανία η κλασική γραμματεία αντιπροσωπεύεται από 1750 τουλάχιστον εκδόσεις, στο πρωτότυπο ή σε μετάφραση. Το λόγιο ή το καλλιεργημένο κοινό απορρόφησε περίπου βιβλία κλασικού περιεχομένου. Πρίγκηπας των εκδεδομένων συγγραφέων αναδείχτηκε ο Αριστοτέλης, τα έργα του οποίου μαζί με των σχολιαστών του εμφανίστηκαν σε συνολικά 590 εκδόσεις, από τις οποίες οι 265 κυκλοφόρησαν από τα ιταλικά τυπογραφεία (Στάικος 1997, 89).

3 ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ: Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΛΟΓΙΩΝ ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ 17 γ) Μαζί όμως με τα χειρόγραφα και τις εκδόσεις μεταγγίζεται στη Δύση και μια νέα τεχνική μελέτης των αρχαίων κειμένων: η μέθοδος των Βυζαντινών, την οποία έφερε στη Φλωρεντία ένας Έλληνας άρχοντας. Η μέθοδος αυτή αποδείχτηκε πρόσφορη όχι μόνον για να μάθει ελληνικά η Δύση, αλλά για να επιτευχθεί η λειτουργική ενσωμάτωση της αρχαίας σοφίας στα γράμματα και τις επιστήμες, στην πολιτική και στην ηθική σκέψη της. Έγινε, επιπλέον, το όχημα για τη διάπλαση του αναγεννησιακού ανθρώπου: γιατί η αρχαία σοφία επαναστατική στο μέτρο που ήταν τέχνη κριτική διακατεχόταν πάνω από όλα από την αισιόδοξη πίστη στην παιδεία ως δύναμη μορφοποιητική του ατόμου. Με μία κίνηση αριστοτεχνικής στρατηγικής, οι Ιταλοί ουμανιστές πήραν στα χέρια τους το πνεύμα και το γράμμα της αρχαιότητας και το διοχέτευσαν στον κρίσιμο τομέα της εκπαίδευσης. Ο ελληνικός πολιτισμός απέβη παράγοντας σταθερότητας, μετριοπάθειας, διαλόγου και προόδου σε μια εποχή σφοδρών θρησκευτικών, ιδεολογικών και πολεμικών συγκρούσεων (Μεταρρύθμιση, Αντιμεταρρύθμιση, ενδοευρωπαϊκοί πόλεμοι). Έκτοτε χωνεύτηκε τόσο πλήρως και τόσο οργανικά στην ευρωπαϊκή κουλτούρα, ώστε σήμερα τα ελληνικά δάνεια περνούν απαρατήρητα και για να τα ξεχωρίσουμε χρειάζονται ανασκαφικές έρευνες των ειδικών στην ευρωπαϊκή σκέψη της εποχής που εξετάζουμε. Δεν είναι αυτός ο χώρος να ιστορηθούν οι περιπέτειες της θήρας χειρογράφων, στην οποία πρωταγωνίστησαν οι βυζαντινοί λόγιοι (υπάρχει άφθονη σχετική βιβλιογραφία). ούτε η επιστημονική συμβολή τους κατά την αντιβολή των χειρογράφων και στην έκδοση των αρχαίων κειμένων (έστω κι αν αυτός ο τομέας είναι λιγότερο μελετημένος). Θα επιμείνω, όμως, στην τόσο λίγο γνωστή και τιμώμενη (στη χώρα μας κάποτε μάλιστα και παρεξηγημένη) διδακτική μέθοδο των βυζαντινών Μανουήλ Χρυσολωράς ονομαζόταν ο βυζαντινός εκείνος διπλωμάτης που «έγινε ο πρώτος διδάσκαλος της ελληνικής λογοτεχνίας και γλώσσας στην Ιταλία». Γόνος της βυζαντινής αριστοκρατίας, ήρθε με την ακολουθία του Μανουήλ Παλαιολόγου στη Φλωρεντία σε διπλωματική αποστολή για τη δυναμική συνέγερση των Δυτικών εναντίον των Τούρκων και, μέσα στον άκρατο ενθουσιασμό για ό,τι ελληνικό, που είχε δημιουργήσει ήδη εκεί ο Πετράρχης, όχι μόνον του ζητήθηκε να δώσει δημόσιες διαλέξεις στα ελληνικά, όπερ και εγένετο, αλλά και να επιστρέψει σε λίγα χρόνια προσκαλεσμένος να διδάξει με δημοτική δαπάνη (συνεχίζοντας παράλληλα τη διπλωματική του αποστολή). Μαγνητική προσωπικότητα, λόγιος και μαζί δεξιοτέχνης παιδαγωγός ήξερε να εκμεταλλεύεται στο έπακρο τη γοητεία του αντικειμένου του. Η πνευματική υπεροχή της Φλωρεντίας τον έφερε σε επαφή με τα πλέον εξέχοντα πνεύματά της και ευτύχησε να έχει μαθητές μορφές διάσημες, μεταξύ τους τον Guarino από τη Βερόνα και τον Leonardo Bruni. «Από τις σημαντικότερες συνέπειες της διδασκαλίας του ήταν ότι βοήθησε να εκπονηθούν μεταφράσεις ελληνικών κειμένων στα λατινικά. Ο ίδιος επέμεινε να εγκαταλειφθεί η παλαιά μέθοδος της μετάφρασης λέξη προς λέξη και να δίνεται μεγαλύτερη προσοχή στο ύφος, για να αποκτήσει η μετάφραση κάποια λογοτεχνική ποιότητα» (Reynolds & Wilson 1981, ). Η μέθοδος του Χρυσολωρά συνοψίζεται στην έννοια της «μίμησης», της οποίας θα εκθέσω τέσσερις παραμέτρους: την ανάγνωση, την αποδελτίωση, την απομνημόνευση και τη δημιουργική γραφή. α. Η βυζαντινή ανάγνωση κειμένων είναι μια ανάγνωση φιλολογικής ακριβείας Ο αναγνώστης, λαμβάνοντας υπόψη μόνον τα ενδοκειμενικά στοιχεία του έργου, συντάσσει τα νοηματικά μερίδια καθεμιάς συντακτικής περιόδου σύμφωνα με τη βούληση

4 18 Ι.Ν. ΚΑΖΑΖΗΣ του συγγραφέα, όπως αυτή αποτυπώνεται στην οργάνωση της μονάδας του κλασικού λόγου, στη συντακτική περίοδο. γιατί η περίοδος είναι ένα σύνολο προτάσεων εσωτερικά οργανωμένο και ιεραρχημένο: όπου τα κύρια νοούμενα εμφανίζονται ως κύριες προτάσεις (συνήθως μία σε κάθε περίοδο, απλή ή διπλή), τα δευτερεύοντα, ως δευτερεύουσες προτάσεις (υποθετικές, αιτιολογικές και άλλες, που είναι οι αντίστοιχες προϋποθέσεις για να υπάρξει η κύρια πρόταση) και τα τριτεύοντα, ως μετοχικές φράσεις επιρρηματικού τύπου (υποθετικές, χρονικές, αιτιολογικές κλπ.). Κύριες και δευτερεύουσες προτάσεις και μετοχικές φράσεις σχηματίζουν μιαν πυραμίδα. Αυτές τις δομημένες ενότητες του κειμένου ως μονάδες μορφής και περιεχομένου αξεδιάλυτα ασκείται πρώτ απ όλα να αποκωδικοποιεί ο σπουδαστής. β. Η ανάγνωση ακριβείας των αρχαίων συγγραφέων συνοδεύεται από αποδελτίωση της περιεχόμενης χρήσιμης πρώτης ύλης Γιατί τους αρχαίους τους διαβάζουμε και για τις λέξεις και για τα πράγματα. Θα ήταν μάλιστα διαστροφή μικροφιλολογική, αταίριαστη και προς τις ανάγκες της Παλαιολόγειας Αναγέννησης, αλλά και προς το γενναίο πνεύμα της Δυτικής Αναγέννησης, να διαβάζει κανείς έναν αρχαίο συγγραφέα μόνον για να μιμηθεί τις λέξεις του, σαν να μην έχει αυτός τίποτε άλλο να μάς πει: Γι αυτό παράλληλα με την ανάγνωση προχωρούσε η συστηματική αποδελτίωση των περιεχομένων των αρχαίων συγγραφέων σε τετράδια ειδικά διαμορφωμένα. Άλλα για τις Λέξεις και τα περί τις Λέξεις, και άλλα για τα Πράγματα. Τα λεκτικά στοιχεία περιλαμβάνουν πολλαπλές εναλλακτικές εκφράσεις, μονολεκτικές και περιφραστικές, και ρητορικούς τρόπους και σχήματα που πολλαπλασιάζουν την ισχύ των λεγομένων. Τα Πράγματα μπορεί να είναι: ένα ανέκδοτο κατάλληλο για να ζωντανέψει μια περίσταση ή για να διαφωτίσει έναν δύσκολο θεωρητικό συλλογισμό. τα λόγια ενός σοφού με διαχρονική εφαρμογή, που επαναφέρουν, στο μέσον του 15ου αι., και επανενεργοποιούν το ήθος και την πολιτική σκέψη των αρχαίων. ένα αξιομνημόνευτο γεωμετρικό θεώρημα, η περιγραφή ενός ιαματικού βοτάνου, ένα αρχαίο οχυρωματικό έργο, ή ένα ευφυές στρατήγημα που χάρισε τη νίκη σε μιαν αρχαία μάχη. Το σημειωματάριο του λογίου θησαυρίζει μακροσκελείς καταλόγους αξιοσημείωτων λέξεων, εκφράσεων, χωρίων όχι φύρδην μίγδην, αλλά ταξινομημένων από τον ίδιο με περίτεχνους τρόπους. γ. Έπεται η απομνημόνευση της ύλης αυτής Για να ζωντανέψει, όμως, στη συνέχεια το σημειωματάριο αυτό απομνημονεύεται από τον σπουδαστή: Μια τεράστια επιχείρηση με φανταστικούς μνημοτεχνικούς τρόπους αναλαμβάνεται εκ μέρους του, έτσι ώστε το υλικό αυτό να μπορεί να επανέρχεται στη μνήμη σε πρώτη ζήτηση είτε για μια αυτοσχεδιαστική ομιλία, είτε για έναν γραπτό λόγο. Σώζονται αρκετές μνημοτεχνικές πραγματείες συγγραφέων της Αναγέννησης: η μία μας συνιστά να φανταστούμε έναν τοίχο με οκτώ τμήματα και περισσότερες υποδιαιρέσεις, όπου ταξιθετείται η απέραντη ύλη. η άλλη συνιστά παιγνιόχαρτα, και άλλες άλλα μνημονικά τεχνάσματα. Ο Χρυσολωράς ζητούσε κάθε βράδυ επανάληψη των μαθημάτων της ημέρας. και κάθε μήνα και σε τακτό χρόνο συνολική επανάληψη όλων των γνώσεων. Ο στόχος ήταν να γνωρίζει ο νέος του 14ου μεταχριστιανικού αι. όλα όσα και ο Αθηναίος του 5ου προχριστιανικού, για να μπορεί να αισθάνεται, να σκέφτεται και να γράφει όπως εκείνος. Τα περίφημα σημειωματάρια επιφανών ουμανιστών (όπως του Guarino) δεν έμεναν πάντα μόνον για προσωπική χρήση: ενίοτε γινόταν κάτι σαν «σχολικά βιβλία», του τύπου compendium ή commentarius (= υπομνήματα, ήτοι βοηθήματα της μνήμης), και κυ-

5 ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ: Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΛΟΓΙΩΝ ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ 19 κλοφορούσαν σε ευρύτερους κύκλους. Και η πλήρης ανθοφορία της μεθόδου έρχεται με ουμανιστές του μεγέθους του Εράσμου, ο οποίος συμπίλησε ακόμη περιεκτικότερα και συστηματικότερα έργα όπως είναι η Copia και τα Adagia. 1 δ. Η δημιουργική γραφή των κλασικών γλωσσών Όλα τα ανωτέρω στοιχεία λόγου και σκέψης νόημα έχουν μόνον στο μέτρο που χρησιμοποιούνται: Το αξίωμα της εποχής ήταν ότι σκέψη ακριβής σημαίνει γραφή ακριβής. το παραμικρό ψεγάδι που εντοπίζει ο φιλόλογος σ ένα γραπτό παραπέμπει αυτόχρημα σε ψεγάδι λογικής, όταν δεν πρόκειται για σφάλμα του αντιγραφέα του χειρογράφου. Η γραφή ελέγχει πέρα για πέρα τη στερεότητα της λογικής μας [L. Valla]. Πράγματι, το γλωσσικό μάθημα είναι ατελές χωρίς τη δημιουργική γραφή. Άλλωστε, πώς αλλιώς μυείται κανείς στα μυστικά μιας ξένης γλώσσας, αν όχι γράφοντάς την; Γι αυτό οφείλει ο «φιλόλογος» να ασκείται συνεχώς στη γραφή των αρχαίων γλωσσών, με ακριβή τήρηση των λεξιλογικών, γραμματικο-συντακτικών και ειδολογικών συμβάσεών τους όπως αυτές διαφοροποιούνται κατά γένος και είδος λόγου (πεζογραφικού [φιλοσοφία, ιστοριογραφία, ρητορική], είτε ποιητικού [έπος, λυρική ποίηση και δράμα])... Γιατί όταν γραφόταν ένα κείμενο φιλοσοφικό, ιστορικό ή ρητορικό σε μια εποχή που άλλα αξιόλογα πρότυπα δεν υπήρχαν η συγγραφική επιτυχία εξαρτιόταν από τον βαθμό επιτυχούς μίμησης των πρότυπων συγγραφέων, του Πλάτωνα, του Θουκυδίδη ή του Δημοσθένη αντιστοίχως, και των πρότυπων κειμένων τους. Το ίδιο δεν συμβαίνει με τη ζωγραφική, όπου χρόνια ολόκληρα διαρκεί η μαθητεία των νέων στην αντιγραφή αριστουργημάτων από τα μουσεία, προτού αποπειραθούν να συνθέσουν δικά τους έργα; Αισθητά διαφοροποιημένος από τον (μερικό, περισσότερο στιλιστικό και ρητορικό) δυτικό μεσαιωνικό τρόπο μίμησης, ο (ολιστικός) ανατολικός, ο βυζαντινός τρόπος μελέτης των αρχαίων, με την καινοφανή επιμονή και στην ανατομική λεπτομέρεια του αρχαίου λόγου και στην οικείωση όλης της αρχαίας σοφίας, εφαρμοζόταν πια στην Αναγέννηση (σχεδόν πανομοιότυπα) και για τις δύο κλασικές γλώσσες, ελληνικά και λατινικά. Το εποικοδόμημα των γνώσεων των αρχαίων χτίζεται πάνω στη γερή πυραμιδωτή βάση τριών disciplinarum, της γραμματικής (= της φιλολογίας), της ρητορικής και της λογικής (στο περίφημο trivium των αρχαίων σχολών). Σ αυτές επιδίδεται με πάθος ο αναγεννησιακός σπουδαστής του αρχαίου κόσμου. Γραμματική σήμαινε περισσότερο μαζική ανάγνωση των αρχαίων κειμένων και μόνον συνεκδοχικά και μελέτη της γραμματικο-συντακτικής σκευής τους. η ρητορική ήταν η διαχείριση της έμφασης στον λόγο, και η λογική το απαραίτητο εκείνο όργανο, για να κατασκευάσεις, ανασκευάσεις ή διασκευάσεις ένα επιχείρημα με προτάσεις που να διαθέτουν συλλογιστική αυστηρότητα και υψηλό βαθμό πειστικότητας. Σε όλη την Αναγέννηση και επί μακρόν μέσα στους αιώνες της «Σύγχρονης Εποχής», το trivium συναποτελεί την απαραίτητη προπαιδεία (propaedeutica) για τις τρεις επιστήμες Θεολογία, Νομική και Ιατρική, δηλαδή για το σύνολο του πανεπιστημίου. Τα αποτελέσματα της μεθόδου του Χρυσολωρά Το έτος 1397, που άρχισε η δεύτερη περίοδος διδασκαλίας του Χρυσολωρά, αποτελεί χρονιά με θεμελιακή σημασία για την πνευματική ιστορία της Ευρώπης. «Παιδαγωγικά 1. Για τις δύο εκδόσεις των Adagia 1500, 1508, βλ. Huizinga 1957, 39, 63. Για το πολύτιμο βοήθημα γραφής De copia Verborum et Rerum (ένα έργο συγκρίσιμο μόνον με το Elegantiae linguae latinae του Lorenzo Valla [1471]), βλ. Bolgar 1954.

6 20 Ι.Ν. ΚΑΖΑΖΗΣ η Αναγέννηση άρχισε με τον Χρυσολωρά» και «μετά το 1450 η μέθοδος του Χρυσολωρά ήταν σε γενική χρήση» σημειώνει ο επιφανής μελετητής Bolgar (Bolgar 1954, 268, 271). Η μέθοδός του είχε επιβληθεί απολύτως στην ακμάζουσα Ιταλική Αναγέννηση, και, μετά το 1500 διαβαίνοντας τις Άλπεις διεισδύει στον ευρωπαϊκό Βορρά. Η μαγνητική προσωπικότητα και η διδακτική ευρηματικότητα του Χρυσολωρά έφερε κοντά του τους πιο προικισμένους διανοουμένους της εποχής: Ο Χρυσολωράς ευτύχησε να έχει μαθητή (και στην Κωνσταντινούπολη για μια πενταετία) και διάδοχό του τον περίφημο Guarino από τη Βερόνα, τον σπουδαιότερο σχολάρχη της Αναγέννησης. Από τον Χρυσολωρά, μέσω του Guarino, φτάνουμε στην εντυπωσιακή επόμενη γενιά λογίων όπως είναι ο Vives και ο Έρασμος και οι οπαδοί τους, με τους οποίους περνάμε πλέον στα εθνικά εδάφη της Ισπανίας, των Κάτω Χωρών, της Γερμανίας και της Αγγλίας. Ήταν πλέον σε γενική χρήση το περίφημο σημειωματάριο που τηρούσαν οι μαθητές του Guarino, με τη διαίρεση Methodice & Historice που είχε επιβάλει εκείνος για τις ρητορικές φόρμες και τους ιδιωματισμούς, αφενός, και για το πληροφοριακό υλικό, αφετέρου. Όπως διακήρυσσε επιγραμματικά ο Έρασμος, κάθε φιλόλογος άξιος του ονόματός του όφειλε τουλάχιστον μία φορά στη ζωή του να διεξέλθει το σύνολο των αρχαίων Ελλήνων και Λατίνων συγγραφέων ('per omne genus auctorum grassari') με το σημειωματάριο στο χέρι, αποδελτιώνοντας ό,τι θα του χρησίμευε στη σύνθεση λόγου και στη μελέτη της αρχαίας σοφίας. Αποθέωση της τεράστιας προσπάθειας επανοικείωσης της αρχαίας σοφίας είναι το πολύτομο έργο Adagia του Εράσμου, όπου σε δεύτερη έκδοση τρεις χιλιάδες ρήσεις, ερανισμένες από αρχαίους συγγραφείς, σχολιάζονται εκ μέρους του Εράσμου πολύτιμο βοήθημα για νέους συγγραφείς. Ο νεότερος πολιτισμός αρχίζει να αποκτά τώρα ολόπλευρη επαφή με τον αρχαίο, τον οποίο φιλοδοξεί όχι απλώς να μάθει, αλλά και να συνεχίσει. Έτσι αρχίζουν να συνέχονται ουσιαστικά οι δύο εποχές, υπερπηδώντας τον «μεσαίωνα» που είχε μεσολαβήσει. 2. Η ΥΠΟΔΟΧΗ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΛΟΓΙΩΝ Σπουδαία η μέθοδος και σπουδαίος δάσκαλος και ο Χρυσολωράς. Αλλά για ένα σημαντικό αποτέλεσμα, θα έπρεπε να συντρέχουν και άλλες συνθήκες: οι βυζαντινοί λόγιοι θα πρέπει να έφτασαν στην Ιταλία σε ικανούς αριθμούς, να βρήκαν κατάλληλο έδαφος στη νέα πατρίδα και ένθερμη υποδοχή εκεί, για να αξιοποιηθεί το ταλέντο τους. Δεν γνωρίζω καμιά συγκεντρωτική καταγραφή του αριθμού των βυζαντινών λογίων, ανεξαρτήτως εμβέλειας, που είτε έμμεσα είτε άμεσα συνέβαλαν στο φαινόμενο που αποτελεί η αναγέννηση της καλλιέργειας των ελληνικών γραμμάτων στη Δύση. Υπολογίζεται, όμως, ότι ο αριθμός των δύο εκατοντάδων είναι μάλλον συντηρητική εκτίμηση. Επειδή και η απλή απαρίθμηση των ονομάτων, των ιδιοτήτων και των προσωπικών επιτευγμάτων τους θα χρειαζόταν χώρο μιας μονογραφίας, θα περιοριστώ εδώ σε λίγες χαρακτηριστικές μνείες. Η γέφυρα άρχισε να χτίζεται με τα μεγάλα ονόματα της πρώτης γενιάς μετά το ενδεικτικά αναφέρω ονόματα, μοναχών και μη, όπως: του πολυμαθούς Νικηφόρου Βλεμμύδη, του μαθητή του, αυτοκράτορα Θεόδωρου Β (που έγραψε φιλοσοφία), του Γεωργίου Ακροπολίτη (επίσης μαθητή του Βλεμμύδη, a secretis του αυτοκράτορα Μιχαήλ Η, καθηγητή του Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης), του Γεωργίου Κύπριου (μαθητή του Ακροπολίτη και πατριάρχη), του Γεωργίου Παχυμέρη (μαθητή του Ακροπολίτη, καθηγητή του Πανεπιστημίου), του Μάξιμου Πλανούδη (που δίδαξε σε μοναστικό σχολείο,

7 ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ: Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΛΟΓΙΩΝ ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ 21 διακρίθηκε για τη λατινομάθειά του και τις μεταφράσεις του, και υπηρέτησε ως πρέσβης στη Βενετία), του Μανουήλ Ολόβωλου (μελετητή της λατινικής φιλολογίας και μεταφραστή της στα ελληνικά). Από την επόμενη γενιά διανοουμένων, ενδεικτικά ονόματα: Νικηφόρος Χούμνος (ανώτατος διοικητικός αξιωματούχος στη Θεσσαλονίκη προτού αναχωρήσει για την Κωνσταντινούπολη, για να καταλάβει ανάλογο αξίωμα, ιδρυτής μονής). Θεόδωρος Μετοχίτης (ανώτατος διοικητικός αξιωματούχος στη Θεσσαλονίκη και Κωνσταντινούπολη, ιδρυτής μονής, μέγας λογοθέτης), κύκλος του Ευσταθίου (μητροπολίτη Θεσσαλονίκης, σχολιαστή του Ομήρου, Πινδάρου και άλλων). Ιωσήφ ο φιλόσοφος (μοναχός), Ιωάννης Καντακουζηνός (μέγας λογοθέτης, αυτοκράτωρ, μοναχός), Νικηφόρος Γρηγοράς (ο πλέον πολυμαθής των πολυμαθών, απεστάλη πρέσβης στη Σερβία, διηύθυνε το δικό του σχολείο), Γρηγόριος Παλαμάς (θεολογική φυσιογνωμία μεγάλου διαμετρήματος). Ισίδωρος Βουχέρας (μοναχός, πατριάρχης), Νικόλαος Καβάσιλας, Ισίδωρος (μητροπολίτης Θεσσαλονίκης), Νείλος Καβάσιλας, Συμεών (μητροπολίτης Θεσσαλονίκης), Δημήτριος Κυδώνης (λατινομαθέστατος, μεταφραστής του Θωμά Ακινάτου), Πρόχορος Κυδώνης (αδελφός του προηγουμένου), Μανουήλ Β (αυτοκράτορας, που αναμόρφωσε το Πανεπιστήμιο και την Πατριαρχική Ακαδημία), Ιωσήφ Βρυέννιος (επικεφαλής της Πατριαρχικής Ακαδημίας). Για τον Πλήθωνα, τον πολιτικό αναμορφωτή του ελληνικού έθνους, τον Βησσαρίωνα, τον καρδινάλιο, τον Μάρκο Ευγενικό (μοναχό, μητροπολίτη), τον Γεώργιο Σχολάριο-Γεννάδιο, και τον Γεώργιο τον Τραπεζούντιο, δεν χρειάζεται καν η απλούστερη σύσταση. Η πολύ αμεσότερα εμπλεκόμενη επόμενη γενιά περιλαμβάνει ονομαστά ονόματα όπως: του Κωνσταντίνου Λασκάρεως, του Αριστόβουλου και του Αρσένιου Αποστόλη, του Ιωάννη Γρηγορόπουλου, του Δημητρίου Δούκα, του Λαόνικου (Καββαδάτου), του Αλέξανδρου από τον Χάνδακα, του Ζαχαρία Καλλιέργη. Είναι φανερό από τα ονόματα και τις ιδιότητες που παρέθεσα ότι δεν επρόκειτο για γραμματοδιδάσκαλους, αλλά για πνευματικές προσωπικότητες με άμεση και ενεργό ανάμιξη και στη δημόσια ζωή. Επειδή εξ όνυχος αναγνωρίζουμε τον λέοντα, θα παρουσιάσω πολύ σύντομα δύο τέτοιους λογίους διαφορετικού μεταξύ τους διαμετρήματος: τον Μάρκο Μουσούρο (περ ), τη μεγαλύτερη φιλολογική ιδιοφυΐα του νεότερου ελληνισμού, και τον σύγχρονό του Ιωάννη Γρηγορόπουλο (περ μετά το 1504), έναν μέσης στάθμης εργάτη των γραμμάτων, φιλόπονο και ικανό. 2.1 Ο ΜΑΡΚΟΣ ΜΟΥΣΟΥΡΟΣ Γύρω από τέσσερις κυρίως γεωγραφικούς σταθμούς περιστρέφεται η σύντομη ζωή του Μουσούρου, την Κρήτη, τη Φλωρεντία, τη Βενετία και τη Ρώμη. Γεννημένος και εκπαιδευμένος στον Χάνδακα, στο τοπικό σχολείο της μονής της Αγ. Αικατερίνης, η οποία ανήκε στο Σινά, πιθανώς μαθήτευσε και στον ελληνομαθέστατο κληρικό Αριστόβουλο Αποστόλη. Πολύ νέος ήρθε στην Ιταλία για να συνεχίσει τις σπουδές του. 2 Το 1486, στα δεκάξι του, φτάνει στη Φλωρεντία, που υπό την ηγεσία του Λορέντσο των Μεδίκων διήνυε τον χρυσό της αιώνα ως το σημαντικότερο, ως εκείνη τη στιγμή, κέντρο της ιταλικής Αναγέννησης, όπου είχε συρρεύσει ένα πλήθος από εξέχοντες βυζαντινούς και ξένους λογίους: μεταξύ άλλων, ο Κωνσταντινουπολίτης ποιητής και στενός φίλος του Λορέντσο, Μιχαήλ Μάρουλλος, ο νεοπλατωνικός φιλόσοφος M. Ficino και ο πρεσβύτερος Αθηναίος πρόσφυγας Δημήτριος Χαλκοκονδύλης. Ο Μουσούρος γίνεται μαθητής τού προστατευομένου του Χαλκοκονδύ- 2. Κατά τη Βενετοκρατία στην Κρήτη, η βενετική Γερουσία συνήθιζε να προσκαλεί στη μητρόπολη ταλαντούχους νέους από τη μεγαλόνησο, για σπουδές, ως μια ευκαιρία για στενότερες σχέσεις.

8 22 Ι.Ν. ΚΑΖΑΖΗΣ λη Ιανού Λάσκαρη, δεινού ελληνιστή και λατινιστή, ο οποίος συνέβαινε τότε να δίνει δημόσιες διαλέξεις ελληνιστί πάνω στον Θουκυδίδη, τον Δημοσθένη, και τον Σοφοκλή. Ύστερα από μια πενταετία, τον βρίσκουμε για ένα διάστημα στην Κρήτη σε αναζήτηση χειρογράφων. Η γαλλική εισβολή του 1494 στον ιταλικό βορρά οδήγησε τα βήματα του Ιανού Λάσκαρη στη Γαλλία και του Μουσούρου στη Βενετία. Στη Βενετία τον περίμενε μια λαμπρή σταδιοδρομία ως καθηγητή των ελληνικών και ως κύριο συνεργάτη του λόγιου εκδότη Άλδου Μανούτιου. Ο Άλδος είχε επιλέξει τη Βενετία ως έδρα του εκδοτικού του οίκου, επειδή η πόλη διέθετε τεχνίτες τυπογράφους, σπουδαίες συλλογές χειρογράφων και ονομαστούς ελληνιστές, Έλληνες και Ιταλούς. Προτού όμως παραδοθεί για στοιχειοθέτηση ένα κείμενο, έπρεπε να αποκατασταθεί η αυθεντική μορφή του είτε με αντιβολή των υπαρχόντων χειρογράφων, για να αποκαλυφθεί η αρχική γραφή, είτε με την αποκατάστασή της δια φιλολογικής εικασίας. Στη φιλολογική αυτή εργασία διέπρεψε ο Μουσούρος. Μεταξύ άλλων, επιμελήθηκε τη μνημειώδη «πρώτη έκδοση» του Αριστοφάνη, του δυσκολότερου ίσως ποιητικού κειμένου της κλασικής αρχαιότητας, πεντάτομη έκδοση των Απάντων του Αριστοτέλη ( ), τα Άπαντα του Πλάτωνα, τον Γαληνό, αλλά και το Μέγα Ετυμολογικόν (ένα είδος λεξικού και μαζί εγκυκλοπαίδειας, του 10ου αι.) το τελευταίο αυτό στο εξαίρετο τυπογραφείο του Ζαχαρία Καλλιέργη. Επεξεργάστηκε, επίσης, και παρέδωσε στο τυπογραφείο το ελληνολατινικό λεξικό του Giovanni Crastoni. Μετά από σύντομη παραμονή στην αυλή του Alberto Pio στο Carpi, στον φημισμένο κύκλο λογίων (με τον Pico della Mirandola κ.ά.), επιστρέφει στη Βενετία και συμμετέχει στην περίφημη «Νεακαδημία» που ίδρυσε ο Άλδος, για την προαγωγή των ελληνικών γραμμάτων και των τυπογραφικών εργασιών του ταυτοχρόνως. Μέλη της χρημάτισαν τέσσερις δεκάδες σοβαρών λογίων Ελλήνων και Ιταλών κατά το ένα τρίτο Έλληνες, κρητικής κυρίως καταγωγής. 3 Το 1503 ο Μουσούρος διορίζεται, αφενός, λογοκριτής των ελληνικών εκδόσεων για τη Βενετία, και αφετέρου, τακτικός καθηγητής των ελληνικών γραμμάτων στο φημισμένο Πανεπιστήμιο της Πάδοβας, με πολυάριθμους μαθητές και εκλεκτούς ακροατές. Προηγούμενος κάτοχος της έδρας ήταν ο Αθηναίος λόγιος Δημήτριος Χαλκοκονδύλης, , και επόμενοι και άλλοι Έλληνες αλλά και Ιταλοί. Εκεί επί έξι χρόνια καθημερινώς, τα πρωινά διδάσκει γραμματική, και τα απογεύματα εξηγεί ποιητές: Όμηρο, Ησίοδο, Θεόκριτο, και τη μεγάλη ανακάλυψη της εποχής, τα επιγράμματα της «Ελληνικής Ανθολογίας». Οι σχετικές γραπτές σημειώσεις του αποτελούν τα πρώτα αξιόλογα σχόλια επάνω στα πολύτιμα αυτά έργα. Δίδασκε ακόμη Αριστοτέλη, σε μια πόλη σαν την Πάδοβα που φημιζόταν για τις αριστοτελικές της σπουδές, εφόσον από το 1497 υπήρχε Έδρα για τη διδασκαλία των έργων του Αριστοτέλη από το πρωτότυπο, με πρώτο κάτοχό της 3. Ο Άλδος ίδρυσε και οργάνωσε την Ακαδημία αυτή, αντιλαμβανόμενος ότι η φιλοδοξία του να εκδώσει τους Έλληνες κλασικούς δεν ήταν δυνατόν να πραγματοποιηθεί χωρίς τη συνεργασία όχι μόνον έμπειρων τυπογράφων, αλλά και ανδρών με βαθιά γνώση της ελληνικής φιλολογίας. Συγκέντρωσε γύρω του μεγάλα ονόματα. Εκεί γινόταν η επιλογή των προς έκδοση ελληνικών κειμένων και συζητούνταν και επιλύονταν τα φιλολογικά προβλήματα της έκδοσης. Να σημειωθεί ότι τέτοιες φιλολογικές ακαδημίες δραστηριοποιούνταν στις περισσότερες μεγάλες πόλεις της Ιταλίας κατά την όψιμη Αναγέννηση. αποκλειστικώς στα ελληνικά γράμματα ήταν αφιερωμένη μόνον η Ακαδημία του Άλδου, με μόνη γλώσσα εργασίας την ελληνική κάθε παράβαση τιμωρούνταν με πρόστιμο που καταβαλλόταν υπέρ της διοργάνωσης συνεστιάσεων κατά το πρότυπο των πλατωνικών συμποσίων. Ανάλογο κύκλο είχε ιδρύσει και ο Έλληνας καρδινάλιος Βησσαρίων στη Ρώμη, όχι όμως για την έκδοση αλλά για τη μετάφραση των κειμένων στα λατινικά, και όπου, σε αντίθεση με την Ακαδημία του Άλδου, η χρήση της ελληνικής γλώσσας δεν ήταν υποχρεωτική.

2. Αναγέννηση και ανθρωπισμός

2. Αναγέννηση και ανθρωπισμός κεφάλαιο 6 ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΝΑΚΑΛΥΨΕΙΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΧΩΡΩΝ ΩΣ ΤΗ ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΗΣ ΒΕΣΤΦΑΛΙΑΣ (1453-1648) 2. Αναγέννηση και ανθρωπισμός Ορισμός Πρόκειται για μια γενικότερη πνευματική

Διαβάστε περισσότερα

2. ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ

2. ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ 2. ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ Συμπλήρωση κενών ακόλουθες λέξεις (τρεις λέξεις περισσεύουν): βιβλιοθήκη, Βαλκανική, ανθρωπιστικός, πανεπιστήμιο, χειρόγραφο, Ιταλική, τυπογραφία, σπάνιος. Η Αναγέννηση και

Διαβάστε περισσότερα

www.kalymnikifilia.gr

www.kalymnikifilia.gr Η επιρροή του ελληνικού πολιτισμού και της ελληνικής γλώσσας στη διαμόρφωση του ρωσικού εκπαιδευτικού συστήματος (το παράδειγμα των Εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της Μόσχας) ΒΑΝΤΙΜ ΓΙΑΡΟΒΟÏ Kαθηγητής μουσικής

Διαβάστε περισσότερα

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΒΙΟΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΒΙΟΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Μαθητικό Συνέδριο Ιστορίας "Το Βυζάντιο ανάμεσα στην αρχαιότητα και τη σύγχρονη Ελλάδα" ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΒΙΟΣ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ Η επίδραση της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας στο Βυζαντινό Πολιτισμό Μαθητική Κοινότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΕΣ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ. Ολυμπία Μπάρμπα Μπάμπης Χιώτης Κων/να Μάγγου 2017, Β3 Γυμνασίου

ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΕΣ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ. Ολυμπία Μπάρμπα Μπάμπης Χιώτης Κων/να Μάγγου 2017, Β3 Γυμνασίου ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΣΧΟΛΕΣ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ Ολυμπία Μπάρμπα Μπάμπης Χιώτης Κων/να Μάγγου 2017, Β3 Γυμνασίου ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ H Βυζαντινή Αυτοκρατορία (αλλιώς Βυζάντιο, Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία

Διαβάστε περισσότερα

109 Φιλολογίας Αθήνας

109 Φιλολογίας Αθήνας 109 Φιλολογίας Αθήνας Σκοπός Τα Τμήματα Φιλολογίας σκοπό έχουν να αναδεικνύουν επιστήμονες ικανούς να ερευνούν τον αρχαίο ελληνικό, βυζαντινό και νεοελληνικό κόσμο, όπως αυτός εκφράζεται μέσα από τα φιλολογικά,

Διαβάστε περισσότερα

13Κ7: Εισαγωγή στην Ιστοριογραφία. Ηρόδοτος (Α Εξάμηνο) 13Κ31_15: Ηρόδοτος - Θουκυδίδης Ξενοφών (Δ Εξάμηνο)

13Κ7: Εισαγωγή στην Ιστοριογραφία. Ηρόδοτος (Α Εξάμηνο) 13Κ31_15: Ηρόδοτος - Θουκυδίδης Ξενοφών (Δ Εξάμηνο) 2014-2015 2015-2016 13Κ1: Εισαγωγή στην Κλασική Φιλολογία - Επισκόπηση της Αρχαίας Ελληνικής Λογοτεχνίας (Α 13Κ2_12: Επισκόπηση της Λατινικής Λογοτεχνίας (με διδασκαλία πεζών κειμένων) (Α 13Κ1: Εισαγωγή

Διαβάστε περισσότερα

106 Ελληνικής Φιλολογίας Θράκης (Κομοτηνή)

106 Ελληνικής Φιλολογίας Θράκης (Κομοτηνή) 106 Ελληνικής Φιλολογίας Θράκης (Κομοτηνή) Ιστορικό του Τμήματος Το Τμήμα Ελληνικής Φιλολογίας του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης ιδρύθηκε με το Π.Δ 365/1993(ΦΕΚ 156/13-9-1993 τεύχος Α') και άρχισε

Διαβάστε περισσότερα

Α ΛΥΚΕΙΟ ΑΡΣΑΚΕΙΟΥ ΨΥΧΙΚΟΥ ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΒΛΕΜΜΥΔΗΣ. Εργασία 8

Α ΛΥΚΕΙΟ ΑΡΣΑΚΕΙΟΥ ΨΥΧΙΚΟΥ ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΒΛΕΜΜΥΔΗΣ. Εργασία 8 Α ΛΥΚΕΙΟ ΑΡΣΑΚΕΙΟΥ ΨΥΧΙΚΟΥ ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΒΛΕΜΜΥΔΗΣ Εργασία 8 ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΜΑΘΗΤΡΙΑΣ ΑΓΝΗΣ ΒΟΥΡΤΣΗ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. ΤΑΞΗ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εισαγωγή -Ν.Βλεμμύδης -Έργο -Θεολογικό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗ ΧΑΜΕΝΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ. Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογοςιστορικός

ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗ ΧΑΜΕΝΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ. Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογοςιστορικός ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΗ ΧΑΜΕΝΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ 1 ΒΥΖΑΝΤΙΟ Η ΜΑΚΡΟΒΙΟΤΕΡΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ 2 ΣΚΟΤΕΙΝΗ ΠΛΕΥΡΑ Συνομωσίες, ίντριγκες και μηχανορραφίες. Θρησκευτικός φανατισμός Δεισιδαιμονία.

Διαβάστε περισσότερα

Οι βυζαντινοί μοναχοί και η Eλληνική γλώσσα στη μεσαιωνική περίοδο στο Σαλέντο

Οι βυζαντινοί μοναχοί και η Eλληνική γλώσσα στη μεσαιωνική περίοδο στο Σαλέντο Οι βυζαντινοί μοναχοί και η Eλληνική γλώσσα στη μεσαιωνική περίοδο στο Σαλέντο CATERINA MALANDUGNO Φοιτήτρια Το 741 ο Κωνσταντίνος Κοπρώνυμος ακολουθώντας τα βήματα του Λεόντος Γ ξεκίνησε μία σκληρή καταδίωξη

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΝΑΤΗ Η ΥΣΤΕΡΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΝΑΤΗ Η ΥΣΤΕΡΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΝΑΤΗ Η ΥΣΤΕΡΗ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ 1. Ύστερη Μεσαιωνική Περίοδος - Η Ύστερη Μεσαιωνική περίοδος ξεκινάει από τον 11 ο αι., ο οποίος σηματοδοτεί την έναρξη μίας διαφορετικής

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΧΕΙΜΕΡΙΝΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗΣ 2014-2015

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΧΕΙΜΕΡΙΝΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗΣ 2014-2015 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΧΕΙΜΕΡΙΝΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗΣ 2014-2015 Μεσαία ΔΕΥΤΕΡΑ, 19-01-2015 ΤΡΙΤΗ, 20-01-2015 ΤΕΤΑΡΤΗ, 21-01-2015 ΠΕΜΠΤΗ, 22-01-2016 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, 23-01-2015 13Κ14_11:

Διαβάστε περισσότερα

Χριστιανική Γραμματεία ΙIΙ

Χριστιανική Γραμματεία ΙIΙ Χριστιανική Γραμματεία ΙIΙ Ενότητα 2-Δ Α6: Οι θεολόγοι του 13ου αιώνα Αναστάσιος Γ. Μαράς, Δρ Θ. Πρόγραμμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

Ιδανικός Ομιλητής. Δοκιμασία Αξιολόγησης Α Λυκείου. Γιάννης Ι. Πασσάς, MEd Εκπαιδευτήρια «Νέα Παιδεία» 22 Μαΐου 2018 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Ιδανικός Ομιλητής. Δοκιμασία Αξιολόγησης Α Λυκείου. Γιάννης Ι. Πασσάς, MEd Εκπαιδευτήρια «Νέα Παιδεία» 22 Μαΐου 2018 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Γιάννης Ι. Πασσάς, MEd Εκπαιδευτήρια «Νέα Παιδεία» 22 Μαΐου 2018 Ιδανικός Ομιλητής Δοκιμασία Αξιολόγησης Α Λυκείου ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α1. Σύμφωνα με τον συγγραφέα του κειμένου «προσεκτικός ομιλητής»

Διαβάστε περισσότερα

Τα αυτοκρατορικά εγκώμια στην παλαιολόγεια περίοδο

Τα αυτοκρατορικά εγκώμια στην παλαιολόγεια περίοδο Τα αυτοκρατορικά εγκώμια στην παλαιολόγεια περίοδο Οι προϋποθέσεις για την άνθηση του είδους Οι εκπρόσωποι Οι περιστάσεις συγγραφής και εκφώνησης Η παράδοση των κειμένων Α. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ Το είδος του αυτοκρατορικού

Διαβάστε περισσότερα

Bυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 11: 13ος - μέσα 15ου αι.: Ιστορικό πλαίσιο και Ιστοριογραφία. Γεώργιος Ακροπολίτης: Βίος και Έργο.

Bυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 11: 13ος - μέσα 15ου αι.: Ιστορικό πλαίσιο και Ιστοριογραφία. Γεώργιος Ακροπολίτης: Βίος και Έργο. Bυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 11: 13ος - μέσα 15ου αι.: Ιστορικό πλαίσιο και Ιστοριογραφία. Γεώργιος Ακροπολίτης: Βίος και Έργο. Κιαπίδου Ειρήνη-Σοφία Τμήμα Φιλολογίας Σκοποί ενότητας Οι

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗΣ ΕΑΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ 2014-2015

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗΣ ΕΑΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ 2014-2015 09:00-12:00 12:00-15:00 Μεσαία Μεσαία ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗΣ ΕΑΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ 2014-2015 ΔΕΥΤΕΡΑ, 08-06-2015 ΤΡΙΤΗ, 09-06-2015 ΤΕΤΑΡΤΗ, 10-06-2015 ΠΕΜΠΤΗ, 11-06-2015

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Κλασικών Σπουδών και Φιλοσοφίας

Τμήμα Κλασικών Σπουδών και Φιλοσοφίας Τμήμα Κλασικών Σπουδών και Φιλοσοφίας Γραφεία: Κτήριο Αποστολίδη, Καλλιπόλεως και Ερεσού 1 T.K. 20537, 1678 Λευκωσία, Τηλ.: + 357 22893850, Τηλομ.: + 357 22 894491 Παρουσίαση 26 Ιανουαρίου 2014 2. ΣΚΟΠΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Η Τέχνη της Αναγέννησης-Μανιερισμός

Η Τέχνη της Αναγέννησης-Μανιερισμός Η Τέχνη της Αναγέννησης-Μανιερισμός Τμήμα Πλαστικών Τεχνών και Επιστημών της Τέχνης Σχολή Καλών Τεχνών Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Διδάσκουσα: Δρ Βικτώρια Φερεντίνου 1. Εισαγωγή στην τέχνη της Αναγέννησης Αναγέννηση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2011-2012 09:00-12:00 12:00-15:00 Μεσαία 1ου ορόφου Μεσαία 1ου ορόφου ΔΕΥΤΕΡΑ, 03-09-2012 ΤΡΙΤΗ, 04-09-2012 ΤΕΤΑΡΤΗ,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2011-2012 09:00-12:00 12:00-15:00 Μεσαία 1ου ορόφου Μεσαία 1ου ορόφου ΔΕΥΤΕΡΑ, 03-09-2012 ΤΡΙΤΗ, 04-09-2012 ΤΕΤΑΡΤΗ,

Διαβάστε περισσότερα

Η εκπαίδευση στην αρχαιότητα και στο βυζάντιο

Η εκπαίδευση στην αρχαιότητα και στο βυζάντιο Η εκπαίδευση στην αρχαιότητα και στο βυζάντιο Κωνσταντίνος Λιάκος Β2 49 ο Γυμνάσιο Αθηνών 2011-2012 Η εκπαίδευση στην αρχαιότητα και στο βυζάντιο Πρωτοβάθμια εκπαίδευση Όπως και στον σύγχρονο κόσμο, έτσι

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΞΕΤΑΣΤΕΑ ΥΛΗ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ Κεφάλαια: 2,3,6,7,8,9,10,11,13,14,15,16,18,19,21,22,23,24,25,26,31,32,37 ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛ. ΓΛΩΣΣΑ & ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Α) Αρχαίοι Έλληνες Ιστοριογράφοι: 1. Εισαγωγή α) Κεφάλαιο

Διαβάστε περισσότερα

Η ιστορική εξέλιξη των μουσείων από την Αρχαία Ελλάδα έως και τον 20ο αιώνα

Η ιστορική εξέλιξη των μουσείων από την Αρχαία Ελλάδα έως και τον 20ο αιώνα 1 Απριλίου 2014 Η ιστορική εξέλιξη των μουσείων από την Αρχαία Ελλάδα έως και τον 20ο αιώνα Πολιτισμός / Μουσεία Αναστασία Ματσαρίδου, Εικαστικός Νέο μουσείο Ακρόπολης Αθηνών Το μουσείο χαράζει μια μακραίωνη

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία

Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία Ενότητα 1: Εισαγωγή στις έννοιες και τα εγχειρίδια της βυζαντινής φιλολογίας. Κιαπίδου Ειρήνη-Σοφία Τμήμα Φιλολογίας Σκοποί ενότητας Mια πρώτη επαφή με τη Βυζαντινή Φιλολογία.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2014-2015

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2014-2015 09:00-12:00 Μεσαία ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2014-2015 ΔΕΥΤΕΡΑ, 31-08-2015 ΤΡΙΤΗ, 01-09-2015 ΤΕΤΑΡΤΗ, 02-09-2015 ΠΕΜΠΤΗ, 03-09-2015 ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ,

Διαβάστε περισσότερα

1. Να επισηµάνετε τους παράγοντες που συνετέλεσαν στη µετατροπή της Χριστιανικής Κοινοπολιτείας (Respublica Christiana) σε Πολιτεία των

1. Να επισηµάνετε τους παράγοντες που συνετέλεσαν στη µετατροπή της Χριστιανικής Κοινοπολιτείας (Respublica Christiana) σε Πολιτεία των ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ: Οι Ευρωπαίοι της Αναγέννησης Ερώτηση ανάπτυξης 1. Να επισηµάνετε τους παράγοντες που συνετέλεσαν στη µετατροπή της Χριστιανικής Κοινοπολιτείας (Respublica Christiana) σε Πολιτεία των Γραµµάτων.

Διαβάστε περισσότερα

Καλαμπάκας, σε ένα χώρο περίπου 1000 τ.μ και έχει εκπαιδευτικό και πολιτιστικό προσανατολισμό.

Καλαμπάκας, σε ένα χώρο περίπου 1000 τ.μ και έχει εκπαιδευτικό και πολιτιστικό προσανατολισμό. To Μουσείο Ελληνικής Παιδείας βρίσκεται στο κέντρο της πόλης της Καλαμπάκας, σε ένα χώρο περίπου 1000 τ.μ και έχει εκπαιδευτικό και πολιτιστικό προσανατολισμό. Σκοπός: Στο γεωγραφικό χώρο του ελληνισμού

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ στα αποσπάσματα των εγχειριδίων που ακολουθούν : 1]προσέξτε α) το όνομα του Βυζαντίου β) το μέγεθος

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ στα αποσπάσματα των εγχειριδίων που ακολουθούν : 1]προσέξτε α) το όνομα του Βυζαντίου β) το μέγεθος ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ στα αποσπάσματα των εγχειριδίων που ακολουθούν : 1]προσέξτε α) το όνομα του Βυζαντίου β) το μέγεθος και τον τόνο της αποτίμησης γ) τα στοιχεία της ιστορικής

Διαβάστε περισσότερα

Bυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 7: Μέση βυζαντινή περίοδος: Ιστορικό πλαίσιο και Ιστοριογραφία. Ιωσήφ Γενέσιος: Βίος και Έργο Κιαπίδου

Bυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 7: Μέση βυζαντινή περίοδος: Ιστορικό πλαίσιο και Ιστοριογραφία. Ιωσήφ Γενέσιος: Βίος και Έργο Κιαπίδου Bυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 7: Μέση βυζαντινή περίοδος: Ιστορικό πλαίσιο και Ιστοριογραφία. Ιωσήφ Γενέσιος: Βίος και Έργο Κιαπίδου Ειρήνη-Σοφία Τμήμα Φιλολογίας Σκοποί ενότητας Οι φοιτητές

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΥΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΥΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΥΣ 2017 2018 Α ΓΕΝΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ Α/Α Τίτλος Εισαγωγή στην Κλασική Φιλολογία Α Εξάμηνο ΕΙΔΙΚΕΥΣΗ Κλασική ΔΙΔΑΣΚΩΝ ΠΑΠΑΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ Αρχαία Ελληνική Θεματογραφία Ι 4. Εισαγωγή στη Βυζαντινή

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ

ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΚΛΑΣΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΚΑΙ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΕΓΓΡΑΦΗΣ 2011-2012 Κομοτηνή Νοέμβριος 2013 1 Πρόγραμμα

Διαβάστε περισσότερα

Στέλλα Πριόβολου. Οι ελληνορωµαϊκές ρίζες της Ευρώπης µέσα από τον στοχασµό Ευρωπαίων µελετητών

Στέλλα Πριόβολου. Οι ελληνορωµαϊκές ρίζες της Ευρώπης µέσα από τον στοχασµό Ευρωπαίων µελετητών 001-012:Layout 3 11/17/14 3:24 PM Page 1 Στέλλα Πριόβολου Οι ελληνορωµαϊκές ρίζες της Ευρώπης µέσα από τον στοχασµό Ευρωπαίων µελετητών Οι ελληνορωµαϊκές ρίζες της Ευρώπης µέσα από τον στοχασµό Ευρωπαίων

Διαβάστε περισσότερα

1 ΕΚΘΕΣΗ ΕΚΦΡΑΣΗ B ΛΥΚΕΙΟΥ (Θεωρία Σχολικού βιβλίου, σελ. 249-257) A.ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΓΡΑΠΤΟ ΛΟΓΟ 1. Κρατώ σηµειώσεις κατά παράγραφο 1. Εντοπίζω τα κύρια συστατικά της παραγράφου 2. Παρουσιάζω παραλλαγές

Διαβάστε περισσότερα

Η ΤΑΞΗ ΩΣ «ΛΕΣΧΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ» «ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ»

Η ΤΑΞΗ ΩΣ «ΛΕΣΧΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ» «ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ» Η ΤΑΞΗ ΩΣ «ΛΕΣΧΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ» «ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙ» Στόχοι: Η καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας, η ανάπτυξη, δηλαδή, μέσα στην τάξη-λογοτεχνικό εργαστήρι εσωτερικών κινήτρων, ώστε να εδραιωθεί μια σταθερότερη

Διαβάστε περισσότερα

Η ΑΞΙΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΚΑΙ Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥΣ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Η ΑΞΙΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΚΑΙ Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥΣ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Άρθρο του Ιωάννη Καζάζη Καθηγητή Κλασικής Φιλολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και Προέδρου του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας Η ΑΞΙΑ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΚΑΙ Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥΣ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Βυζαντινή Λογοτεχνία

Εισαγωγή στη Βυζαντινή Λογοτεχνία Εισαγωγή στη Βυζαντινή Λογοτεχνία Ενότητα 10: Μαρίνα Λουκάκη Φιλοσοφική Σχολή Τμήμα ς Τομέας Βυζαντινής ς και Λαογραφίας Βυζαντινοί Φιλόλογοι Διαφύλαξη και μεταβίβαση, δια της αντιγραφής, των αρχαίων κειμένων.

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι 1 Ενότητα #2: Βασικές Γνώσεις I Ο πολιτισμός στη βαρβαρική δύση (5 ος 8 ο ς αι.) Νικόλαος Καραπιδάκης Τμήμα Ιστορίας 2 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

Οι Άγιοι της Θεσσαλονίκης.

Οι Άγιοι της Θεσσαλονίκης. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Οι Άγιοι της. Ενότητα 5: Άγιοι Αρχιεπίσκοποι της Συµεών Πασχαλίδης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

ΑΜΦΙΛΟΧΙΟΣ ΠΑΠΑΘΩΜΑΣ ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΛΑΤΙΝΙΚΩΝ ΠΑΠΥΡΩΝ

ΑΜΦΙΛΟΧΙΟΣ ΠΑΠΑΘΩΜΑΣ ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΛΑΤΙΝΙΚΩΝ ΠΑΠΥΡΩΝ ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΛΑΤΙΝΙΚΩΝ ΠΑΠΥΡΩΝ Το βιβλίο έχει ως στόχο να προσφέρει στον αναγνώστη ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα των δεκάδων χιλιάδων ελληνικών και λατινικών παπύρων που έχουν εκδοθεί

Διαβάστε περισσότερα

32. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή

32. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή 32. Η Θεσσαλονίκη γνωρίζει μεγάλη ακμή Η Θεσσαλονίκη, από τα πρώτα βυζαντινά χρόνια, είναι η δεύτερη σημαντική πόλη της αυτοκρατορίας. Αναπτύσσει σπουδαία εμπορική, πνευματική και πολιτική κίνηση, την

Διαβάστε περισσότερα

113 Φιλολογίας Ιωαννίνων

113 Φιλολογίας Ιωαννίνων 113 Φιλολογίας Ιωαννίνων Η Φιλοσοφική Σχολή ιδρύθηκε στα Ιωάννινα και λειτούργησε για πρώτη φορά κατά το ακαδημαϊκό έτος 1964-65 ως παράρτημα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (Β.Δ.

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ 3 ΙΕΡΑΡΧΕΣ: Βασίλειος

ΟΙ 3 ΙΕΡΑΡΧΕΣ: Βασίλειος ΟΙ 3 ΙΕΡΑΡΧΕΣ: Βασίλειος ο Μέγας Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός Ιωάννης ο Χρυσόστομος Ποιοί ήταν; Πού έζησαν; Τί έκαναν; Δρ. Χρυσόστομος Παπασπύρου 30 Ιανουαρίου 2015 Βασίλειος ο Μέγας (330-379) Ο Βασίλειος ο

Διαβάστε περισσότερα

Τι σημαίνει ο όρος «βυζαντινόν»;

Τι σημαίνει ο όρος «βυζαντινόν»; Τι σημαίνει ο όρος «βυζαντινόν»; Ο όρος«βυζαντινόν» αναφέρεται στο Μεσαιωνικό κράτος που εδιοικείτο από την Κωνσταντινούπολη, τη μεγάλη πόλη των ακτών του Βοσπόρου. Οι ιστορικοί χρησιμοποιούν τον όρο αυτόν

Διαβάστε περισσότερα

Βυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 2: Βυζαντινή Ιστοριογραφία: κείμενα, συγγραφείς, στόχοι και συγγραφικές αρχές.

Βυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 2: Βυζαντινή Ιστοριογραφία: κείμενα, συγγραφείς, στόχοι και συγγραφικές αρχές. Βυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 2: Βυζαντινή Ιστοριογραφία: κείμενα, συγγραφείς, στόχοι και συγγραφικές αρχές. Κιαπίδου Ειρήνη-Σοφία Τμήμα Φιλολογίας Σκοποί ενότητας Μια πρώτη επαφή με τη

Διαβάστε περισσότερα

Η Γενιά του 1880: Βιζυηνός- Παπαδιαμάντης Υ κ. Αποστολή / κ. Αθήνη ΠΑΜ14. Ιστορία της Νεοελληνικής. Λογοτεχνίας: 18 ος 20 ος αι.

Η Γενιά του 1880: Βιζυηνός- Παπαδιαμάντης Υ κ. Αποστολή / κ. Αθήνη ΠΑΜ14. Ιστορία της Νεοελληνικής. Λογοτεχνίας: 18 ος 20 ος αι. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ & ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Τ Μ Η Μ Α Φ Ι Λ Ο Λ Ο Γ Ι Α Σ Ωρολόγιο Πρόγραμμα Εαρινού Εξαμήνου, Ακαδημαϊκό έτος 2010-2011 Β ΕΞΑΜΗΝΟ 9.00 10.00 Γενική Γλωσσολογία ΙΙ Υ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΑΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΑΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΤΜΗΜΑ ΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΑΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟΥ ΕΤΟΥΣ 2012-2013 Καπετάν Βασίλη Κ. Αρνόκουρου ΔΕΥΤΕΡΑ ΤΡΙΤΗ 13Κ16: Αττικοί Ρήτορες κα Βολονάκη Συνδιδασκαλία + ΤΕΤΑΡΤΗ ΠΕΜΠΤΗ

Διαβάστε περισσότερα

Σκοπός του Μουσείου είναι η διαφύλαξη, μελέτη, προβολή και ανάδειξη της Ελληνικής Παιδείας και των αξιών που απορρέουν από αυτή και

Σκοπός του Μουσείου είναι η διαφύλαξη, μελέτη, προβολή και ανάδειξη της Ελληνικής Παιδείας και των αξιών που απορρέουν από αυτή και To Μουσείο Eλληνικής Παιδείας βρίσκεται στο κέντρο της πόλης της Καλαμπάκας, σε ένα χώρο περιπου1000τ.μ και έχει εκπαιδευτικό και πολιτιστικό προσανατολισμό. Φιλοξενεί συλλογές του συλλέκτη Παύλου Μπαλογιάννη

Διαβάστε περισσότερα

κάντε κλικ στη Τρίτη επιλογή : Οι Θεσσαλονικείς αδελφοί ισαπόστολοι Κύριλλος και Μεθόδιος

κάντε κλικ στη Τρίτη επιλογή : Οι Θεσσαλονικείς αδελφοί ισαπόστολοι Κύριλλος και Μεθόδιος ΤΑΞΗ Δ ΜΑΘΗΜΑ : ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ ΤΙΤΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Κύριλλος και Μεθόδιος : Ιεραπόστολοι στους σλαβικούς λαούς. ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ 1. Να αντιληφθούν οι μαθητές ότι μέσα από την ιεραποστολή του Κυρίλλου

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΛ ΑΛΙΑΡΤΟΥ Σχ. Έτος ΟΜΑΔΑ: Κατερίνα Αραπίτσα Κατερίνα Βίτση Ειρήνη Γκραμόζι Σοφία Ντασιώτη

ΓΕΛ ΑΛΙΑΡΤΟΥ Σχ. Έτος ΟΜΑΔΑ: Κατερίνα Αραπίτσα Κατερίνα Βίτση Ειρήνη Γκραμόζι Σοφία Ντασιώτη ΓΕΛ ΑΛΙΑΡΤΟΥ Σχ. Έτος 2015-2016 ΟΜΑΔΑ: Κατερίνα Αραπίτσα Κατερίνα Βίτση Ειρήνη Γκραμόζι Σοφία Ντασιώτη Η ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Η ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΚΑΒΑΦΗ Η ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ ΣΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΒΑΦΗ

Διαβάστε περισσότερα

Διάταξη Θεματικής Ενότητας ΕΛΠ 21 / Εισαγωγή στην αρχαία Ελληνική και Πρώιμη Βυζαντινή Λογοτεχνία

Διάταξη Θεματικής Ενότητας ΕΛΠ 21 / Εισαγωγή στην αρχαία Ελληνική και Πρώιμη Βυζαντινή Λογοτεχνία Διάταξη Θεματικής Ενότητας ΕΛΠ 21 / Εισαγωγή στην αρχαία Ελληνική και Πρώιμη Βυζαντινή Λογοτεχνία Σχολή ΣΑΚΕ Σχολή Ανθρωπιστικών και Κοινωνικών Επιστημών Πρόγραμμα Σπουδών ΕΛΠΟΛ Σπουδές στον Ελληνικό Πολιτισμό

Διαβάστε περισσότερα

Η ΕΚΘΕΣΗ: ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ

Η ΕΚΘΕΣΗ: ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ Ημερομηνία Ανάρτησης: 12/12/2014 Η ΕΚΘΕΣΗ: ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ Η έκθεση καταγράφει και παρουσιάζει αντιπροσωπευτικές, συχνά εμβληματικές εικόνες και ντοκουμέντα που υπογραμμίζουν τον καίριο ρόλο

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία

Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία Ενότητα 3: Βυζαντινή Επιστολογραφία: είδη - χαρακτηριστικά. Συνέσιος ο Κυρηναίος: Βίος και Έργο Κιαπίδου Ειρήνη-Σοφία Τμήμα Φιλολογίας Σκοποί ενότητας Οι φοιτητές θα έρθουν

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ

ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ , ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Λ. ΜΑΛΑΦΑΝΤΗΣ ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΙΔΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΑΝΤΑ ΚΑΤΣΙΚΗ - ΓΚΙΒΑΛΟΤ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΠΟΡΕΙΑ ΑΘΗΝΑ 2001 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η οριοθέτηση της παιδικής λογοτεχνίας σε σχέση με την

Διαβάστε περισσότερα

Α.Π.Θ. Α.Π.Θ. Διά Βίου Μάθησης. Μάθησης. Ποίηση και Θέατρο Αρχαία Ελλάδα

Α.Π.Θ. Α.Π.Θ. Διά Βίου Μάθησης. Μάθησης. Ποίηση και Θέατρο Αρχαία Ελλάδα Α.Π.Θ. Α.Π.Θ. Πρόγραµµα Πρόγραµµα Διά Βίου Μάθησης Μάθησης Ποίηση και Θέατρο στην Ποίηση και Θέατρο στην Αρχαία Ελλάδα Αρχαία Ελλάδα + Στόχος του προγράμματος Το πρόγραμμα επιμόρφωσης Ποίηση και Θέατρο

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 8. Ο Ρήγας Βελεστινλής και ο Αδαµάντιος Κοραής

Κεφάλαιο 8. Ο Ρήγας Βελεστινλής και ο Αδαµάντιος Κοραής 1 Κεφάλαιο 8 Ο Ρήγας Βελεστινλής και ο Αδαµάντιος Κοραής Ανάµεσα στους δασκάλους του Γένους ξεχωρίζουν για τη δράση τους ο λόγιος επαναστάτης Ρήγας Βελεστινλής και ο Αδαµάντιος Κοραής, ένας Έλληνας φιλόλογος

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική της Λογοτεχνίας

Διδακτική της Λογοτεχνίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διδακτική της Λογοτεχνίας Ενότητα 1: Σκοποί της διδασκαλίας της λογοτεχνίας l Βενετία Αποστολίδου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνιστική Περίοδος Πολιτισμός. Τάξη: Α4 Ονόματα μαθητών : Παρλιάρου Βάσω Σφήκας Ηλίας

Ελληνιστική Περίοδος Πολιτισμός. Τάξη: Α4 Ονόματα μαθητών : Παρλιάρου Βάσω Σφήκας Ηλίας Ελληνιστική Περίοδος Πολιτισμός Τάξη: Α4 Ονόματα μαθητών : Παρλιάρου Βάσω Σφήκας Ηλίας ελληνιστικός ονομάστηκε o πολιτισμός που προήλθε από τη σύνθεση ελληνικών και ανατολικών στοιχείων κατά τους τρεις

Διαβάστε περισσότερα

Πρώτο Μάθημα 8/9/2008

Πρώτο Μάθημα 8/9/2008 Πρώτο Μάθημα 8/9/2008 Δημιουργικότητα και Καινοτομία Μαρία Κωνσταντοπούλου Ανδρέας Ευαγγελάτος Δημιουργικότητα & Καινοτομία - Μαρία Κωνσταντοπούλου Σεπτ. 2008 1 Καλώς ορίσατε στο μάθημα Δημιουργικότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι Ενότητα #2: Βασικές Γνώσεις I Εισαγωγή Νικόλαος Καραπιδάκης Τμήμα Ιστορίας Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Το ρωμαϊκό κράτος κλονίζεται

Το ρωμαϊκό κράτος κλονίζεται Ι. Η ΜΕΤΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΡΩΜΑΪΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ 1. Από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη Ας διαβάσουμε τι θα μάθουμε στο σημερινό μάθημα: Σκοπός: Σκοπός του παρόντος μαθήματος είναι να απαντήσουμε σε ένα «γιατί»: Γιατί χρειάστηκε

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΙΚΗΣ: Ιστορία της Μεσαιωνικής και Νεότερης Μουσικής

ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΙΚΗΣ: Ιστορία της Μεσαιωνικής και Νεότερης Μουσικής ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΙΚΗΣ: Ιστορία της Μεσαιωνικής και Νεότερης Μουσικής 565-1815 Διδακτική προσέγγιση με τη χρήση των ΤΠΕ στο μάθημα της Ιστορίας Β Λυκείου» Μαυρογιάννη Άρια (Αριστέα) Φιλόλογος

Διαβάστε περισσότερα

Χριστιανική Γραμματεία ΙIΙ

Χριστιανική Γραμματεία ΙIΙ Χριστιανική Γραμματεία ΙIΙ Ενότητα 2-Δ Α1-2: Υστεροβυζαντινοί θεολόγοι Αναστάσιος Γ. Μαράς, Δρ Θ. Πρόγραμμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία

Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία Εισαγωγή στη Βυζαντινή Φιλολογία Ενότητα 6: Ιστορικό Πλαίσιο 8ου-9ου αιώνα: Σκοτεινοί αιώνες-εικονομαχία. Θεοφάνης: Βίος και Έργο. Κιαπίδου Ειρήνη-Σοφία Τμήμα Φιλολογίας Σκοποί ενότητας Οι φοιτητές θα

Διαβάστε περισσότερα

Β. ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΗΣ ΓΡΑΦΙΣΤΙΚΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ 3. ΚΛΙΜΑΚΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΙΕΣ

Β. ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΗΣ ΓΡΑΦΙΣΤΙΚΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ 3. ΚΛΙΜΑΚΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΙΕΣ Β. ΚΑΝΟΝΕΣ ΤΗΣ ΓΡΑΦΙΣΤΙΚΗΣ ΕΚΦΡΑΣΗΣ 3. ΚΛΙΜΑΚΑ ΚΑΙ ΑΝΑΛΟΓΙΕΣ Η κλίμακα και οι αναλογίες έχουν άμεση σχέση με το μέγεθος των αντικειμένων που περιγράφουν. Φυσικά το μεγάλο και το μικρό μέγεθος είναι σχετικοί

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος: από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη

Κωνσταντίνος: από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη Επανάληψη Κωνσταντίνος: από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη Ο Κωνσταντίνος Βυζάντιο 1. Αποφασίζει τη μεταφορά της πρωτεύουσας στην Ανατολή κοντά στο αρχαίο Βυζάντιο: νέο διοικητικό κέντρο η Κωνσταντινούπολη 2. 313

Διαβάστε περισσότερα

Κέντρο Ξένων Γλωσσών

Κέντρο Ξένων Γλωσσών Κέντρο Ξένων Γλωσσών Αυτή η περίοδος για τους κηδεμόνες των μαθητών/τριών είναι περίοδος σχολαστικής αναζήτησης και έρευνας. Είναι περίοδος άγχους ποιο Κέντρο Ξένων Γλωσσών θα διαλέξουν προκειμένου τα

Διαβάστε περισσότερα

Αρχές Φιλοσοφίας Β Λυκείου Τράπεζα Θεμάτων: 2 ο κεφάλαιο «Κατανοώντας τα πράγματα»

Αρχές Φιλοσοφίας Β Λυκείου Τράπεζα Θεμάτων: 2 ο κεφάλαιο «Κατανοώντας τα πράγματα» Αρχές Φιλοσοφίας Β Λυκείου Τράπεζα Θεμάτων: 2 ο κεφάλαιο «Κατανοώντας τα πράγματα» Α] Ασκήσεις κλειστού τύπου (Σωστό Λάθος) Για τον Πλάτωνα οι καθολικές έννοιες, τα «καθόλου», δεν είναι πράγματα ξεχωριστά

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΝΔΕΚΑΤΗ ΚΕΙΜΕΝΑ ΥΣΤΕΡΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ

ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΝΔΕΚΑΤΗ ΚΕΙΜΕΝΑ ΥΣΤΕΡΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΙΑΛΕΞΗ ΕΝΔΕΚΑΤΗ ΚΕΙΜΕΝΑ ΥΣΤΕΡΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ 1. Πτωχοπρόδρομος - Το κείμενο έχει πολλές διαφορετικές γραφές στα χειρόγραφα που διασώζεται, λόγω του σχετικά δημώδους αλλά και σκωπτικού του χαρακτήρα. Δυσχεραίνει

Διαβάστε περισσότερα

Β Τάξη Μάθημα Γενικής Παιδείας. Ύλη

Β Τάξη Μάθημα Γενικής Παιδείας. Ύλη Β Τάξη Μάθημα Γενικής Παιδείας Ύλη 2016-2017 * Θρησκευτικά * Αρχαία Ελληνική Γλώσσα και Γραμματεία * Νεοελληνική Γλώσσα ΕΙΣΑΓΩΓΗ, ΜΑΘΗΜΑΤΑ: 1, 2 & 3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α : Σύμβολο της Πίστης, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10,

Διαβάστε περισσότερα

Γιατί μελετούμε την Αγία Γραφή;

Γιατί μελετούμε την Αγία Γραφή; Γιατί μελετούμε την Αγία Γραφή; Ποιες γνώμες έχετε ακούσει για τη Βίβλο; Τι θα θέλατε να μάθετε γι αυτή; Είναι ένα σπουδαίο βιβλίο Το πιο πολυδιαβασμένο στον κόσμο. Το πρώτο που τυπώθηκε από τον Γουτεμβέργιο

Διαβάστε περισσότερα

ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΓΕΝΙΚΑ ΛΥΚΕΙΑ

ΗΜΕΡΗΣΙΑ ΓΕΝΙΚΑ ΛΥΚΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΕΝΙΑΙΟΣ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Π/ΘΜΙΑΣ & Δ/ΘΜΙΑΣ ----- ΕΚΠ/ΣΗΣ Δ/ΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ Ταχ. Δ/νση: ΤΜΗΜΑ Ανδρέα Παπανδρέου Α 37 Τ.Κ. Πόλη: 15180

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΒΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΒΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΒΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ Μόνο με το αίσθημα μπορείς να διδάξεις. Αν καθήσεις στην έδρα η ποίηση θα φύγει από το παράθυρο. «Κώστας Μόντης» Βασικές αρχές: 1) Το λογοτεχνικό

Διαβάστε περισσότερα

Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ. Οι πρεσβευτές πρόσωπα σεβαστά και απαραβίαστα

Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ. Οι πρεσβευτές πρόσωπα σεβαστά και απαραβίαστα Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ Α. Η βυζαντινή διπλωματία Οι πρεσβευτές πρόσωπα σεβαστά και απαραβίαστα Μέθοδοι της βυζαντινής διπλωματίας: Ευκαιριακές αποστολές πρέσβεων Χορηγίες ( χρήματα ή δώρα

Διαβάστε περισσότερα

Bυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 13: Χρονογραφία της Ύστερης περιόδου. Γεώργιος Σφραντζής: Βίος και Έργο

Bυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 13: Χρονογραφία της Ύστερης περιόδου. Γεώργιος Σφραντζής: Βίος και Έργο Bυζαντινοί Ιστορικοί και Χρονογράφοι Ενότητα 13: Χρονογραφία της Ύστερης περιόδου. Γεώργιος Σφραντζής: Βίος και Έργο Κιαπίδου Ειρήνη-Σοφία Τμήμα Φιλολογίας Σκοποί ενότητας Οι φοιτητές θα έρθουν σε επαφή

Διαβάστε περισσότερα

ΣΠΟΥΔΑΣΤΗΡΙΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΚΑΙ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ. ΤΑΞΙΝΟΜΙΚΟ και ΤΑΞΙΘΕΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΣΠΟΥΔΑΣΤΗΡΙΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΚΑΙ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ. ΤΑΞΙΝΟΜΙΚΟ και ΤΑΞΙΘΕΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΣΠΟΥΔΑΣΤΗΡΙΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΚΑΙ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ ΤΑΞΙΝΟΜΙΚΟ και ΤΑΞΙΘΕΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΑΞΙΝΟΜΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Dewey Decimal Classification (DDC) Οι βιβλιοθήκες σπουδαστήρια της Φιλοσοφικής Σχολής χρησιμοποιούν

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗΣ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗΣ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗΣ ΧΕΙΜΕΡΙΝΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ 2015-2016 09:00-12:00 12:00-15:00 Μεσαία Εργαστήριο Τεχνογνωσίας ΔΕΥΤΕΡΑ, 18-1-2016 ΤΡΙΤΗ, 19-1-2016 ΤΕΤΑΡΤΗ, 20-1-2016

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΑΡΟΙΚΙΑΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (ΕΠΣ) Μαρία Παντελή-Παπαλούκα Επιθεωρήτρια σχολείων Προϊστάμενη Κυπριακής Εκπαιδευτικής Αποστολής Σύμβουλος Εκπαίδευσης Κυπριακής Υπάτης Αρμοστείας

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Εισαγωγικά στην αρχαία Ελληνική ιστοριογραφία

ΕΙΣΑΓΩΓΗ. Εισαγωγικά στην αρχαία Ελληνική ιστοριογραφία ΕΙΣΑΓΩΓΗ Εισαγωγικά στην αρχαία Ελληνική ιστοριογραφία Ενδεικτικοί διδακτικοί στόχοι Οι διδακτικοί στόχοι για τη διδασκαλία της εισαγωγής προσδιορίζονται στο βιβλίο για τον καθηγητή, Αρχαίοι Έλληνες Ιστοριογράφοι,

Διαβάστε περισσότερα

A Λυκείου Εξεταστέα ύλη περιόδου Μαΐου-Ιουνίου 2015 Θρησκευτικά Αρχαία Ελληνική Γλώσσα

A Λυκείου Εξεταστέα ύλη περιόδου Μαΐου-Ιουνίου 2015 Θρησκευτικά Αρχαία Ελληνική Γλώσσα A Λυκείου Εξεταστέα ύλη περιόδου Μαΐου-Ιουνίου 2015 Θρησκευτικά ΚΕΦ 2 Το νόημα και η εξέλιξη της χριστιανικής λατρείας σελ 13 ΚΕΦ 3 Ο χριστός εγκαινιάζει την αληθινή λατρεία σελ 16 ΚΕΦ 6 «Ποιήσωμεν άνθρωπον»

Διαβάστε περισσότερα

Χριστιανική Γραμματεία ΙIΙ

Χριστιανική Γραμματεία ΙIΙ Χριστιανική Γραμματεία ΙIΙ Ενότητα 2-Δ Α9: Θεολόγοι του τέλους της αυτοκρατορίας Αναστάσιος Γ. Μαράς, Δρ Θ. Πρόγραμμα Ιερατικών Σπουδών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Σειρά «ΘΥΜΗΣΙΣ» : Αρχαίος Ελληνικός Πολιτισμός και Γλώσσα

Σειρά «ΘΥΜΗΣΙΣ» : Αρχαίος Ελληνικός Πολιτισμός και Γλώσσα Σειρά «ΛΟΓΟΜΑΘΕΙΑ+» : Διδασκαλία της Ελληνικής ως Μητρικής Γλώσσας Η «Λογομάθεια+» είναι ένα πολυμεσικό εκπαιδευτικό λογισμικό (σειρά 3 CD-ROM) που καλύπτει το σύνολο των φαινομένων της γραμματικής, του

Διαβάστε περισσότερα

ιοργάνωση από τα τρία ανθρωπιστικά Ινστιτούτα του Εθνικού Ιδρύµατος Ερευνών:

ιοργάνωση από τα τρία ανθρωπιστικά Ινστιτούτα του Εθνικού Ιδρύµατος Ερευνών: «Η ανακάλυψη της Ελλάδας» Στα Βήµατα του Παυσανία Έκθεση πολυτίµων χειρογράφων, βιβλίων και εικαστικού υλικού ιεθνές Συµπόσιο Επιµορφωτικές ιαλέξεις Virtual Exhibition On line Το έργο του Παυσανία Ελλάδος

Διαβάστε περισσότερα

Η τέχνη της πειθούς Η Πασχαλία Τραυλού γράφει για το βιβλίο του Κικέρωνα

Η τέχνη της πειθούς Η Πασχαλία Τραυλού γράφει για το βιβλίο του Κικέρωνα 27 ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΑΠΟΔΕΛΤΙΩΣΗ Ημερομηνία 26/6/2017 Μέσο Συντάκτης Link zzz.athensvoice.gr Πασχαλία Τραυλού http://zzz.athensvoice.gr:8080/politismos/books/i-tehni-tis-peithoys Η τέχνη της πειθούς Η Πασχαλία

Διαβάστε περισσότερα

Ένα μουσείο για τον μαθητή και το σχολείο

Ένα μουσείο για τον μαθητή και το σχολείο ΜΟΥΣΕΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Ένα μουσείο για τον μαθητή και το σχολείο «Ένα λιθαράκι για το σχολείο του μουσείου μας» Το Μουσείο Ελληνικής Παιδείας ανήκει σε όλους τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς της

Διαβάστε περισσότερα

! Απαραίτητη προϋπόθεση για να κάνετε on line δήλωση είναι να έχετε πάρει κωδικό από το κέντρο Υπολογιστών του Πανεπιστημίου.

! Απαραίτητη προϋπόθεση για να κάνετε on line δήλωση είναι να έχετε πάρει κωδικό από το κέντρο Υπολογιστών του Πανεπιστημίου. ΟΔΗΓΙΕΣ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΔΗΛΩΣΗΣ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΕΣ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΔΗΛΩΣΗΣ 24-2-17 ΕΩΣ 14-3-17! Απαραίτητη προϋπόθεση για να κάνετε on line δήλωση είναι να έχετε πάρει κωδικό από το κέντρο Υπολογιστών του Πανεπιστημίου.

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ Είμαστε τυχεροί που είμαστε δάσκαλοι Α ΛΥΚΕΙΟΥ 20\ 11\2016 ΚΕΙΜΕΝΟ: Υπάρχει ιδανικός ομιλητής της γλώσσας; Δεν υπάρχει στη γλώσσα «ιδανικός ομιλητής». Θα διατυπώσω εδώ μερικές σκέψεις

Διαβάστε περισσότερα

33 Ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΣΥΛΟ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΤΜΗΜΑ Ε2 2013-2014 1

33 Ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΣΥΛΟ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΤΜΗΜΑ Ε2 2013-2014 1 ΕΝΑ ΓΟΗΤΕΥΤΙΚΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΑ ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΧΡΟΝΙΑ, ΓΕΜΑΤΟ ΕΚΠΛΗΞΕΙΣ ΚΑΙ ΠΟΛΛΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ. 33 Ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΣΥΛΟ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ ΤΜΗΜΑ Ε2 2013-2014 1 Εικόνα 1 Εικόνα 2 Ρωμαϊκές λεγεώνες

Διαβάστε περισσότερα

1. ΚΕΙΜΕΝΟ: Παιδεία και Ανθρώπινα Δικαιώματα

1. ΚΕΙΜΕΝΟ: Παιδεία και Ανθρώπινα Δικαιώματα 1. ΚΕΙΜΕΝΟ: Παιδεία και Ανθρώπινα Δικαιώματα Από τη μελέτη πρόσφατων δηλώσεων για τα ανθρώπινα δικαιώματα αποκαλύπτεται το παράδοξο, ότι η προϋπόθεση η πιο σπουδαία για την πραγμάτωση και τη σωστή τους

Διαβάστε περισσότερα

H ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ Γ ΚΑΙ Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ

H ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ Γ ΚΑΙ Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ H ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ Γ ΚΑΙ Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ ΓΙΑΤΙ ΕΡΧΟΜΑΣΤΕ ΣΤΟ ΣXOΛEIO; ΓΙΑ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΟΥΜΕ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΜΑΣ!!! Ο Μιχαήλ Γ (842-867) ήταν ο τελευταίος αυτοκράτορας της δυναστείας του Αμορίου. Όταν

Διαβάστε περισσότερα

Ταξιθετικό Σύστημα της Κεντρικής Βιβλιοθήκης της Φιλοσοφικής Σχολής (ΚΒΦΣ)

Ταξιθετικό Σύστημα της Κεντρικής Βιβλιοθήκης της Φιλοσοφικής Σχολής (ΚΒΦΣ) Ταξιθετικό Σύστημα της Κεντρικής Βιβλιοθήκης της Φιλοσοφικής Σχολής (ΚΒΦΣ) 1. Το ταξιθετικό σύστημα της ΚΒΦΣ σχεδιάσθηκε με βασικό σκοπό να συνενώσει στο ράφι τα έργα ενός (αρχαίου) συγγραφέα καθώς και

Διαβάστε περισσότερα

1.6.3 Ιατρικές και βιολογικές θεωρίες στον Πλάτωνα και στον Αριστοτέλη Η αρχαία ελληνική ιατρική µετά τον Ιπποκράτη

1.6.3 Ιατρικές και βιολογικές θεωρίες στον Πλάτωνα και στον Αριστοτέλη Η αρχαία ελληνική ιατρική µετά τον Ιπποκράτη 1 2 Περιεχόµενα Πρόλογος...5 Εισαγωγή: Οι Απαρχές της Ελληνικής Επιστήµης...8 Κεφάλαιο 1: Η Αρχαία Ελληνική Επιστήµη...24 1.1 Οι φυσικές θεωρίες των Προσωκρατικών φιλοσόφων...25 1.1.1 H πρώιµη ιωνική φιλοσοφική

Διαβάστε περισσότερα

37 ο ΕΝΙΑΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΘΗΝΑΣ 18 Απριλίου 2002

37 ο ΕΝΙΑΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΘΗΝΑΣ 18 Απριλίου 2002 37 ο ΕΝΙΑΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΘΗΝΑΣ 18 Απριλίου 2002 ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ, ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ, «ΠΛΑΤΩΝΑ ΠΡΩΤΑΓΟΡΑΣ» ΤΑΞΗ: Γ, ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ: Αρετή Πότσιου, ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΜΟΡΦΩΤΗΣ: Νίκος Κοκκινάκης

Διαβάστε περισσότερα

Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις

Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις Α/ Α Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις Απλή Αν κάνετε αναζήτηση µιας λέξης σε ένα αρχαιοελληνικό σώµα κειµένων, αυτό που θα λάβετε ως αποτέλεσµα θα είναι: Μια καταγραφή όλων των εµφανίσεων της λέξης στο συγκεκριµένο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΥΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΥΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΚΑΔ. ΕΤΟΥΣ 2018 2019 Α ΓΕΝΙΚΟΣ ΚΥΚΛΟΣ Α Εξάμηνο ΕΙΔΙΚΕΥΣΗ Εισαγωγή στην Κλασική Κλασική Φιλολογία ΔΙΔΑΣΚΩΝ ΠΑΠΑΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ Αρχαία Ελληνική Θεματογραφία Ι 3. 4. Εισαγωγή στη Βυζαντινή

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΓΕΝΙΚΑ Ελληνική και Λατινική: τα θεµέλια της Ευρώπης. Κλασικές σπουδές 1. Ποιες ήταν οι κυρίαρχες γλώσσες µέσα στην απέραντη ρωµαϊκή αυτοκρατορία και ποιος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΙΑΣ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΙΑΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΦΙΛΑΝΑΓΝΩΣΙΑΣ Διδασκαλία της λογοτεχνίας με τη μέθοδο project ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚΠ/ΚΟΣ: ΗΛΙΑΔΗ ΑΜΑΛΙΑ ΠΕ02, ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ-ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ 1 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ: Απελευθέρωση του μαθητή αναγνώστη από το άγχος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΦΠΨ (ισχύει για τους εισαχθέντες φοιτητές από το ακαδημαϊκό έτος 2010-2011)

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΦΠΨ (ισχύει για τους εισαχθέντες φοιτητές από το ακαδημαϊκό έτος 2010-2011) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΦΠΨ (ισχύει για τους εισαχθέντες φοιτητές από το ακαδημαϊκό έτος 2010-2011) A. Διάρθρωση Προγράμματος Μαθματα Φιλοσοφίας: 7 ( υποχρεωτικά + 2 επιλεγόμενα) Μαθματα Παιδαγωγικς: 8 ( υποχρεωτικά

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι το αρχείο Γεωργακά;

Τι είναι το αρχείο Γεωργακά; Τι είναι το αρχείο Γεωργακά; 0 Είναι ένα λεξικογραφικό αρχείο δυόμιση εκατομμυρίων δελτίων, προϊόν συστηματικής και ακαταπόνητης αποδελτίωσης της νέας ελληνικής γλώσσας που πραγματοποιήθηκε υπό την εποπτεία

Διαβάστε περισσότερα