Διερεύνηση πλεονεκτημάτων και αδυναμιών των αντιθορυβικών πετασμάτων και της χρήσης αυτών ως μέτρων προστασίας από τον οδικό περιβαλλοντικό θόρυβο

Transcript

1 Διερεύνηση πλεονεκτημάτων και αδυναμιών των αντιθορυβικών πετασμάτων και της χρήσης αυτών ως μέτρων προστασίας από τον οδικό περιβαλλοντικό θόρυβο Αναπλ. Καθ. Κωνσταντίνος Βογιατζής 1, Καθ. Νικόλαος Ηλιού, Λέκτωρ Δρ. Παντελής Κοπελιάς, Δρ. Ελένη Μισοκεφάλου & Xαράλαμπος Αντωνιάδης Υποψ. Διδάκτωρ. 1 Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Πολυτεχνική Σχολή, Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών, Συγκοινωνιακός Τομέας kvogiatz@uth.gr, neliou@uth.gr, kopelias@uth.gr, emisokef@uth.gr, xantoniadis@civ.uth.gr Περίληψη Τα αντιθορυβικά πετάσματα αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της οδικής υποδομής σε περιοχές όπου ο θόρυβος πλήττει την υγεία και την ευημερία των κατοίκων. Η κατασκευή, η τοποθέτηση και η λειτουργία αυτών παρά την οδό χαρακτηρίζεται τόσο από πλεονεκτήματα αναφορικά με την αποτελεσματική απομείωση του θορύβου όσο και με αδυναμίες οι οποίες μπορεί να αξιολογηθούν από ήπιες έως και επιζήμιες για την ανθρώπινη ζωή. Στην παρούσα μελέτη γίνεται προσπάθεια διερεύνησης των θετικών και των αρνητικών παραγόντων ανά πτυχή μελέτης των αντιθορυβικών πετασμάτων προκειμένου να εντοπιστούν οι τομείς ενδιαφέροντος που χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης, με απώτερο στόχο την βελτίωση των αντιθορυβικών πετασμάτων σε συγκεκριμένους τομείς και την αποκόμιση ωφέλειας τόσο ως προς τη λειτουργικότητα και την ασφάλεια της οδού και του χρήστη όσο και ως προς την άνεση του κατοίκου της περιοχής επιρροής. Λέξεις κλειδιά: Αντιθορυβικό πέτασμα, ηχορύπανση, οδικός θόρυβος, έκθεση πληθυσμού, πλεονεκτήματα, αδυναμίες Abstract Noise barriers consist an integral part of road infrastructure in areas where noise affects the health and the welfare of the residents. The construction, the installation and the operation of these roadside elements is characterized by advantages regarding the effective impairment of noise, and weaknesses which can be evaluated from mild to harmful to human life. The present study aims to contribute in the investigation of the positive and negative factors per aspect of study that affect noise barriers in order to identify areas of concern that require further research with a view to the improvement of specific areas and the obtainment of benefits both in terms of functionality and road safety and also on the comfort of the residents of the area of influence. Keywords: Noise barrier, environmental noise pollution, traffic noise, population exposure, avantages, weaknesses 1. Εισαγωγή Ο οδικός συγκοινωνιακός θόρυβος, ο οποίος νοείται ως ανεπιθύμητος ήχος που προκαλεί δυσάρεστο αίσθηµα, όχι µόνο παρενοχλεί τους ανθρώπους που βρίσκονται κοντά στην οδό, αλλά υποβαθμίζει σε μακροχρόνιο ορίζοντα την ποιότητα ζωής, τόσο για τον άνθρωπο, όσο και για τα πάσης φύσεως οικοσυστήματα παραπλεύρως της οδού (Τσανακτσίδης & -1 -

2 Τσίτσουλας, 2003). Η περιβαλλοντική όχληση θορύβου είναι κοινώς αποδεκτή ως «το όριο εκείνο του περιβαλλοντικού θορύβου που αποτελεί βάση για την μελέτη αξιολόγησης των επιπτώσεων του θορύβου στους επηρεαζόμενους πληθυσμούς» (Vogiatzis & Remy, 2014). Η συνεχώς αυξανόμενη χρήση των αντιθορυβικών πετασμάτων σε περιοχές λειτουργίας οδικών τμημάτων μεγάλης κυκλοφορίας και σιδηροδρομικών συρμών καταδεικνύει τον βαθμό σημαντικότητας στον οποίο οι ηχητικές υπερβάσεις απασχολούν τους μελετητές και τους κατασκευαστές του κλάδου καθώς και την αυξανόμενη απαίτηση του άμεσα προσβεβλημένου κοινού για ανεκτά επίπεδα ήχου. Η μείωση της ηχητικής όχλησης, ιδιαιτέρως σε περιοχές επιρροής των μεγάλων έργων υποδομής και σιδηροδρομικών οδών, κρίνεται αναγκαία και επιβεβλημένη στο πλαίσιο της προστασίας της υγείας και της ευημερίας των περιοίκων. Η εκτεταμένη χρήση των αντιθορυβικών πετασμάτων προς ικανοποίηση αυτού του σκοπού οδήγησε σε μία συνεχώς αναπτυσσόμενη παγκόσμια βιομηχανία, που περικλείει τόσο την κατασκευή όσο και την τοποθέτηση των αντιθορυβικών πετασμάτων, τομείς οι οποίοι αναμφίβολά θα συνεχίσουν να εξελίσσονται συμμορφώνοντας τα δεδομένα βάσει των όλο και αυστηρότερων προδιαγραφών, νομοθεσιών αλλά και γενικότερα της επιτακτικής απαίτησης για όλο και πιο ήσυχο περιβάλλον. Η εφαρμογή των αντιθορυβικών πετασμάτων ως κατάλληλων ηχομονωτικών λύσεων είτε μεμονωμένα είτε σε συνδυασμό με άλλα μέτρα σχετικά με τη γεωμετρία της οδού, τα υλικά κατασκευής αυτής ή τη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου παραπλεύρως των οδών εν γένει (πχ. μείωση του ορίου ταχύτητας, εφαρμογή ειδικών ασφαλτοταπήτων κ.α.), αποτελεί επακόλουθο της ακουστικής μελέτης, προβλεπόμενη στις «Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων» (Μ.Π.Ε.) των μεγάλων κυκλοφοριακών έργων. Επιπλέον, στο πλαίσιο της Οδηγίας 2002/49/EC της Ευρωπαϊκής Ένωσης, γνωστής ως Οδηγία Περιβαλλοντικού Θορύβου, όπως αυτή συνοδεύεται από την ΚΥΑ 13586/724 (ΦΕΚ 384/Β/ ) και την ΚΥΑ /2012 (ΦΕΚ 1367/Β/ ) διενεργούνται «Μελέτες Χαρτογράφησης Οδικού Κυκλοφοριακού Θορύβου» και αντίστοιχα «Σχέδια Δράσης», με σημαντικά μέτρα μείωσης της έκθεσης των κατοίκων στον θόρυβο, εισαγωγής και διατήρησης «ήσυχων ζωνών» (Vogiatzis & Remy, 2014). Τα παραπάνω καθιστούν ευχερέστερη και πλέον αποτελεσματική την προσπάθεια για την αποτροπή της περιβαλλοντικής ηχορύπανσης και της γενικότερης υποβάθμισης του ακουστικού περιβάλλοντος από την λειτουργία των συγκοινωνιακών υποδομών με την υιοθέτηση των απαραίτητων μέτρων ακουστικής αντιρρύπανσης στο πλαίσιο των Μελετών Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και των Περιβαλλοντικών Όρων λειτουργίας των συγκοινωνιακών υποδομών (Σ.Σ.Ε. & Περιβάλλον ΑΕ, 2012). Συνεπώς, η έκθεση και ο προσδιορισμός της ενόχλησης του πληθυσμού των μεγάλων αστικών κέντρων από τον περιβαλλοντικό θόρυβο διερευνάται και στην Ελλάδα βάσει μιας ευρωπαϊκά κοινής επιστημονικής προσέγγισης η οποία στηρίζεται κυρίως σε μεθόδους πρόβλεψης (Σ.Σ.Ε. & Περιβάλλον ΑΕ, 2009). Σε άλλες χώρες διαφορετικές είναι οι ισχύουσες νομοθεσίες και κανονισμοί, όπως για παράδειγμα στην Ταιβάν ισχύει η «Noise, Pollution Control Act», στην Ιαπωνία τα «Basic Environment Law» και «Environmental Impact Assessment Law», στην Καλιφόρνια «California Environmental Quality Act» και στην Αυστραλία η «Environmental Planning and Assessment Act» (Jackie, 2006). Με γνώμονα την ευρεία και εκτεταμένη χρήση των αντιθορυβικών πετασμάτων ως εργαλεία απομείωσης του θορύβου παρά την οδό, στην παρούσα μελέτη γίνεται προσπάθεια εντοπισμού των πλεονεκτημάτων αλλά και των αδύνατων σημείων των εν λόγω κατασκευών, έτσι ώστε τα πρώτα να διατηρηθούν και να ενισχυθούν ενώ τα δεύτερα να βελτιωθούν στον μέγιστο δυνατό βαθμό κατά την αναμφίβολα σημαντικά εξελισσόμενη πορεία του κλάδου τα επόμενα χρόνια. Αξίζει σε αυτό το σημείο να αναφερθεί ότι η έως τώρα πρόοδος αναφορικά -2 -

3 με την τεχνολογία, την αισθητική και τη λειτουργικότητα τους υπήρξε αξιοσημείωτη και συνέβαλε αφενός στη αποτελεσματικότερη μείωση του θορύβου και αφετέρου στην βελτίωση των αδυναμιών τους σε άλλους τομείς. Σκοπός του παρόντος άρθρου, είναι να αποτελέσει αφορμή για περαιτέρω διερεύνηση συγκεκριμένων πτυχών της κατασκευής, της λειτουργίας, της τοποθέτησης των αντιθορυβικών πετασμάτων που δύναται να αποτελέσουν τομείς ενδιαφέροντος περισσότερο ενδελεχών ερευνών με στόχο την βελτίωση των αντιθορυβικών πετασμάτων στους συγκεκριμένους τομείς και την αποκόμιση ωφέλειας τόσο ως προς τη λειτουργικότητα και την ασφάλεια της οδού και του χρήστη, όσο και ως προς την άνεση του κατοίκου της περιοχής επιρροής. 2. Αντιθορυβικά πετάσματα οδικών τμημάτων Τα αντιθορυβικά πετάσματα είναι διαµήκεις κατασκευές παραπλεύρως της οδού, στη µία ή και στις δύο πλευρές της, η τοποθέτηση των οποίων έχει σκοπό την ελάττωση του επιπέδου του θορύβου που παράγεται από την κυκλοφορία. Ως εξωτερικές δομές προορίζονται για να προστατεύουν ευαίσθητες περιοχές, βάσει χρήσεων γης, από ηχητική ρύπανση προερχόμενη από πηγές θορύβων όπως είναι οι αυτοκινητόδρομοι, αεροδρόμια, σιδηρόδρομοι, λατομεία, βιομηχανίες και γενικά άλλες πηγές θορύβου. Τοποθετούνται ως φράγμα στην διάδοση ανεπιθύμητων θορύβων σε βιομηχανικές αστικές ή ημιαστικές περιοχές καθώς και σε εφαρμογές περιβαλλοντικής ηχοπροστασίας. Θεωρούνται δε, η αποτελεσματικότερη μέθοδος εμπόδισης της διάδοσης θορύβου που πηγάζει από το οδόστρωμα, φυσικά μετά την διακοπή της δραστηριότητας. Ταυτόχρονα, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου τα αντιθορυβικά πετάσματα προσφέρονται ως αισθητική λύση προκειμένου να μην είναι ορατές οι προαναφερθείσες πηγές θορύβου που είθισται να υποβαθμίζουν αισθητικά το τοπίο (Μισοκεφάλου, 2008). Ανάλογα με τα ζητήματα θορύβου που καλείται κάθε περιοχή να αντιμετωπίσει τα αντιθορυβικά πετάσματα κρίνονται απαραίτητα για ήδη υπάρχοντες οδούς, οδούς των οποίων η χρήση μεταβλήθηκε καθώς και νέες οδούς (NZ Transport Agency, 2010). Η αναγκαιότητα τοποθέτησης αντιθορυβικών πετασμάτων σε κάποιο σημείο μπορεί να εξαρτηθεί από παράγοντες όπως η στάθμη του θορύβου, η αντίδραση των ατόμων στον θόρυβο, ο αριθμός των επηρεαζόμενων ατόμων, η προβλεπόμενη στάθμη θορύβου από την οδική κυκλοφορία και οι περιβαλλοντικές συνθήκες. Αντικειμενική αξιολόγηση και συγκεκριμένα κριτήρια θορύβου επιτάσσουν την εγκατάσταση τους και μόνο υπό αυστηρή θεώρηση αυτών θα πρέπει αυτή να λαμβάνει χώρα και όχι απρόσκοπτα. Ποικίλοι τύποι αντιθορυβικών πετασμάτων χρησιμοποιούνται ανά χώρα εξαρτώμενοι εκτός από τις ιδιαίτερες ανάγκες κάθε περιοχής και από τις εκάστοτε προδιαγραφές κάθε χώρας. Οι βασικοί τύποι των αντιθορυβικών πετασμάτων είναι τα διαφανή (γυαλί ή πλαστικό), τα συμπαγή (σκυρόδεμα, ξύλο, πλαστικό) και τα ηχοαπορροφητικά (διάτρητα μεταλλικά πάνελ). Άλλες κατηγορίες που απαντώνται είναι τα ηχομονωτικού, συνηχητικού ή ανακλαστικού τύπου, αντιθορυβικά πετάσματα ειδικής διαμόρφωσης κορυφής, βαρέως, ενισχυμένου ή ελαφρού τύπου, τα δίπλευρα ή μονόπλευρα. Για πολλά χρόνια ο μοναδικός τύπος αντιθορυβικών πετασμάτων που εφαρμόστηκε ήταν ο ανακλαστικός. Η ανάγκη για πιο αποτελεσματικές λύσεις οδήγησε στην ανάπτυξη και των λοιπών τύπων (Τσανακτσίδης & Τσίτσουλας, 2003). -3 -

4 Υπό την προϋπόθεση ότι τα αντιθορυβικά πετάσματα κρίνονται αναγκαία σε ένα τμήμα της οδού, ο μελετητής κατά τον σχεδιασμό, την επιλογή και την εγκατάσταση τους δεν πρέπει να λάβει υπόψη του αποκλειστικά και μόνο την αναγκαία μείωση του οδικού συγκοινωνιακού θορύβου. Ανάμεσα σε άλλα ο μελετητής θα πρέπει να συμπεριλάβει παράγοντες όπως την αποδοτικότητα αναγόμενη σε οικονομικούς όρους, την ασφάλεια και την αντίσταση σε φωτιά, την αισθητική, την οπτική του οδηγού, την διάρκεια ζωής, την έκθεση σε βανδαλισμούς, την εγγύηση, το ιστορικό εφαρμογών, την συντήρηση, την πρόσκρουση πτηνών στις επιφάνειες αυτών (Hihgways Department, 2009). 2.1 Εξέλιξη των Αντιθορυβικών Πετασμάτων Η εκτενής χρήση των αντιθορυβικών πετασμάτων ξεκίνησε στις Ηνωμένες Πολιτείες από τα μέσα του 20 ου αιώνα, την ίδια περίοδο με την σημαντική αύξηση της κυκλοφορίας οχημάτων. Η αποτελεσματική σχεδίαση αντιθορυβικών πετασμάτων παραπλεύρως οδοστρωμάτων βασιζόμενη σε μαθηματική ανάλυση ξεκίνησε να υφίσταται στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και ελάμβανε υπόψη τον παραγόμενο ήχο βάσει διαφόρων χαρακτηριστικών της οδού όπως γεωμετρία, χαρακτηριστικών της κυκλοφορίας, τύπων οχημάτων και άλλων παραγόντων όπως μετεωρολογία, τοπογραφία κ.α.. Η συγκριτική μελέτη των επικρατουσών συνθηκών πριν και μετά την εφαρμογή των αντιθορυβικών πετασμάτων κατέστησε απαραίτητη την εν συνεχεία χρήση τους. Σύντομα πολυάριθμες μελέτες στις Η.Π.Α. προγραμμάτισαν την εγκατάσταση αντιθορυβικών πετασμάτων στους αυτοκινητοδρόμους. Σε αυτή την κατεύθυνση συνέβαλε και ο «Εθνικός Νόμος Πολιτικής για το Περιβάλλον» αλλά και ο «Νόμος Ελέγχου» του Θορύβου ο οποίος θεσπίστηκε το Έτσι δημιουργήθηκε η θεωρία σχεδίου αντιθορυβικών πετασμάτων η οποία παρότι ολοκληρώθηκε το 2006 δεν διαφέρει πολύ από τις αρχικές εκδόσεις της δεκαετίας του 1970 (Μισοκεφάλου, 2008). 2.2 Υπόβαθρο Εφαρμογής των Αντιθορυβικών Πετασμάτων Η ακουστική επιστήμη του σχεδίου αντιθορυβικών πετασμάτων είναι βασισμένη στη μεταχείριση ενός οδοστρώματος ή ενός σιδηροδρόμου ως πηγή γραμμών. Η θεωρία είναι βασισμένη στην παρεμπόδιση του υγιούς ταξιδιού ακτινών προς έναν ιδιαίτερο δέκτη. Εντούτοις, η διάθλαση του ήχου πρέπει να εξεταστεί καθώς τα υγιή κύματα κάμπτουν (προς τα κάτω) όταν περνούν μια άκρη, όπως η κορυφή ενός εμποδίου θορύβου. Οι υγιείς πηγές περιλαμβάνουν ποικιλία θορύβων, όπως θόρυβος μηχανών, θόρυβος ροδών και αεροδυναμικός θόρυβος, τα οποία διαφέρουν ανάλογα με τον τύπο και την ταχύτητα οχημάτων. Καθώς τα υγιή επίπεδα μετριούνται χρησιμοποιώντας λογαριθμική κλίμακα, μια μείωση 9 db είναι ισοδύναμη με την αποβολή περίπου 80% του ανεπιθύμητου ήχου. Η μείωση του θορύβου οφείλεται στην απορρόφηση, μεταβίβαση, αντανάκλαση και διάθλαση του ήχου όταν έρχεται σε επαφή με τα εμπόδια. Συγκεκριμένα, η διάθλαση πραγματοποιείται στην κορυφή του αντιθορυβικού πετάσματος εκτελώντας πορεία ανάλογη με αυτή του φωτός ή του νερού. Ανάλογα με την συχνότητα, δηλαδή το μήκος του ηχητικού κύματος, η διάθλαση πραγματοποιείται σε ευρύτερο ή στενότερο (Kotzen & English, 2009). Προκειμένου να είναι αποτελεσματικά, τα αντιθορυβικά πετάσματα πρέπει να είναι κοντά στην πηγή του θορύβου ώστε να μπορούν να ανακλάσουν το θόρυβο πριν τη διάχυσή του αλλά και να έχουν κατάλληλη απόσταση από τον αποδέκτη, να έχουν ικανοποιητικό μήκος, πάχος και ύψος ώστε να συγκρατούν σημαντικό ποσοστό του θορύβου και να είναι αισθητικά αποδεκτά και ενταγμένα στο τοπίο (Bendtsen, 2009). Μερικά εμπόδια θορύβου αποτελούνται από έναν τοίχο ή χωματουργικά έργα, ή έναν συνδυασμό αυτών. Τα συνήθη υλικά κατασκευής των τοίχων απομείωσης είναι ο χάλυβας, το -4 -

5 σκυρόδεμα, το ξύλο, τα πλαστικά ή τα σύνθετα υλικά. Σε σπανιότερες περιπτώσεις ολόκληρο το οδόστρωμα περιβάλλεται από μια δομή μείωσης θορύβου ή σκάβεται με σκοπό την χρήση σηράγγων (Cut and Cover). Το έδαφος τοποθέτησης ή κατασκευής του εμποδίου θορύβου μπορεί να είναι ιδιωτικό ή δημόσιο. Η «Ειδική Ακουστική Μελέτη Υπολογισμού και Εφαρμογής (ΕΑΜΥΕ) Αντιθορυβικών Πετασμάτων» εφαρμόζεται στον οδικό και σιδηροδρομικό περιβαλλοντικό θόρυβο λαμβάνοντας υπόψη τον τύπο των αντιθορυβικών πετασμάτων (υλικό, μορφή κ.λπ.), ακουστικές ιδιότητες και τα τεχνικά χαρακτηριστικά τους (π.χ. βάρος, πυκνότητα, ήχο απορροφητικότητα, αντοχή σε φθορές, αντοχή σε ανεμοπίεση, αντοχή σε φωτιά, συμμόρφωση με διεθνείς προδιαγραφές κ.λπ.). Η αισθητική θεώρηση αποτελεί σημαντικό στοιχείο της μελέτης και βασική παράμετρο της τελικής αποδοχής του αντιθορυβικού πετάσματος από τους χρήστες των ανωτέρω δεκτών. Με κατάλληλη φωτο ρεαλιστική απεικόνιση (photo montage) διερευνάται η τελική αρχιτεκτονική και αισθητική διαμόρφωση του πετάσματος και η ένταξη του στο άμεσο περιβάλλον (αστικό ή υπεραστικό). Οι φωτο ρεαλιστικές απεικονίσεις γίνονται για συνθήκες "ΜΕ" και "ΧΩΡΙΣ" το αντιθορυβικό πέτασμα με φωτογραφική απόδοση της σύνθεσης και των επιφανειών του πετάσματος (Σχήμα 1). Ως προδιαγραφές ποιότητας για αντιθορυβικά πετάσματα τηρούνται οι ευρωπαϊκές προδιαγραφές ΕΝ 1793, ΕΝ 1794, ΕΝ και ΕΝ με τις τυχόν εκάστοτε αναθεωρήσεις τους. Οι εν λόγω μελέτες εστιάζουν αποκλειστικά σε περιβαλλοντικά θέματα (ακουστικής ηχοπροστασίας και αισθητικής ένταξης) και δεν έχουν σχέση με τις υπόλοιπες τεχνικές μελέτες και σχετικές προδιαγραφές που είναι απαραίτητες για την κατασκευή και αφορούν την στατική επάρκεια (έλεγχος θεμελίωσης, ανεμοπίεσης κ.λπ.) του αντιθορυβικού πετάσματος, και την κυκλοφοριακή (οδική ή σιδηροδρομική) ασφάλεια (σημάνσεις κ.λπ.) (Σ.Σ.Ε. & Περιβάλλον ΑΕ, 2012). Σχήμα 1: Φωτορεαλιστική απόδοση πριν και μετά στο πλαίσιο Ακουστικής Μελέτης Υπολογισμού και Εφαρμογής (ΕΑΜΥΕ) Αντιθορυβικών Πετασμάτων (Σ.Σ.Ε. & Περιβάλλον ΑΕ, 2012) -5 -

6 3. Πλεονεκτήματα και αδυναμίες αντιθορυβικών πετασμάτων Τα αντιθορυβικά πετάσματα παρόλο που υφίστανται αποκλειστικά στο πλαίσιο της παροχής αποτελεσματικής ανακούφισης από το θόρυβο, θα πρέπει ταυτόχρονα να ικανοποιούν ζητήματα σχεδιασμού, αισθητικής, χωρικών περιορισμών, ασφάλειας, συντήρησης, κόστους και αειφορίας έτσι ώστε η αναμφισβήτητα θετική συμβολή τους για τους κατοίκους να μη δημιουργεί επιπρόσθετες αρνητικές επιπτώσεις σε αυτούς ή στο περιβάλλον και όπου οι αρνητικές αυτές επιπτώσεις λαμβάνουν χώρα να μετριάζονται στον μέγιστο δυνατό βαθμό. Σε αυτή την κατεύθυνση σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η ύπαρξη μίας ολιστικής προσέγγισης σχεδιασμού σε αντίθεση με ad hoc λύσεις που εφαρμόζονται τοπικά (NZ Transport Agency, 2010). Ο εντοπισμός βασικών παραμέτρων χρήσης αντιθορυβικών πετασμάτων, ώστε τα άτομα που διαμένουν σε περιοχές που εκτίθενται σε οδικό συγκοινωνιακό θόρυβο άνω των επιτρεπόμενων ορίων, να προστατεύονται από την όχληση χωρίς η προστασία αυτή να δημιουργεί νέα επί μέρους προβλήματα, κρίνεται σημαντική προκειμένου να διευκρινιστούν αναλυτικά οι καλές πρακτικές και εξελίξεις της έρευνας. Παράλληλα, πρέπει να αξιολογούνται και οι αδυναμίες, που δύναται να αποτελέσουν αιτία αρνητικών επιπτώσεων, αναφορικά με την ασφάλεια, την λειτουργικότητα, την αισθητική που αναλύονται στη συνέχεια με πιθανό αποτέλεσμα ακόμα και την απόρριψη του μέτρου από τους υπό προστασία παρόδιους κατοίκους. Η εν λόγω προσέγγιση πραγματοποιείται μελετώντας ξεχωριστά κάθε πτυχή του ζητήματος βασιζόμενοι στην κατηγοριοποίηση αυτών όπως λαμβάνονται υπόψη κατά τη μελέτη των αντιθορυβικών πετασμάτων, αξιολογώντας έκαστη κατάλληλα, χρησιμοποιώντας σε πολλές περιπτώσεις τα συμπεράσματα ήδη διεξαχθεισών μελετών. Έτσι, λοιπόν, αναζητούνται τα προαναφερόμενα σε ζητήματα που καλύπτουν όλη την πορεία του αντιθορυβικού πετάσματος από την κατασκευή του και την τοποθέτησή του έως την εφαρμογή και τη συντήρησή του. 3.1 Κατασκευή και Τοποθέτηση Σε γενικές γραμμές οι απαιτήσεις ενός αντιθορυβικού πετάσματος από την πλευρά της μηχανικής περιλαμβάνουν τον σχεδιασμό, την αντοχή σε ανέμους, χιόνι, σεισμικά φορτία, επιπρόσθετα φορτία από την οδό π.χ. αυτοκίνητα και την οικοδομησιμότητα (NZ Transport Agency, 2010). Το εναρμονισμένο πρότυπο hen 14388, δημοσιευμένο στην επίσημη Εφημερίδα της Ε.Ε. διασφαλίζει την εφαρμογή κριτηρίων ορθής κατασκευής και τοποθέτησης των αντιθορυβικών πετασμάτων (Brero & Albrechts, 2014). Η τεχνική τοποθέτησης των αντιθορυβικών πετασμάτων κρίνεται ιδιαιτέρως αποτελεσματική, σε όρους ηχοπροστασίας, αφού ενδεικτικά αξίζει να αναφερθεί ότι η εγκατάσταση ενός αντιθορυβικού πετάσματος με κατάλληλα ηχοαπορροφητικά πάνελ αναμένεται να επιφέρει μείωση της στάθμης του θορύβου κατά db. Η εγκατάσταση ενός συμπαγούς ή διαφανούς αντιθορυβικού πετάσματος αναμένεται να επιφέρει μείωση του θορύβου κατά 8 13 db. Τα αντιθορυβικά πετάσματα τοποθετούνται γενικώς, σε στηρίγματα από οπλισμένο σκυρόδεμα. Διακρίνονται δυο είδη στηριγμάτων βάσει σχετικής τελικής έκθεσης στήριξης αντιθορυβικών πετασμάτων με τοιχίο ΩΣ (τύπος α) και χαλύβδινο στηθαίο (όπου απαιτείται). Τα στηρίγματα τύπου α, είναι τοιχία οπλισμένου σκυροδέματος με πάχος 0,25m και ύψος 1,15m. Τα τοιχία (τύπος α), τοποθετούνται στα όρια του αυτοκινητόδρομου ή δευτερευουσών οδών με τη μορφή του στηθαίου ΣΤΕ 7 (σύμφωνα με τα Π.Κ.Ε.), δηλαδή με παρουσία -6 -

7 στηθαίου ασφαλείας πριν απ αυτά στις ελάχιστες αποστάσεις 1,00m για χαλύβδινα στηθαία και 1,175m για στηθαία τύπου New Jersey. Επίσης, τοποθετούνται στα άκρα πεζοδρόμων. Σε όλες τις περιπτώσεις, αποτελούν προστατευτικά στηθαία για πεζούς (Σ.Σ.Ε. & Περιβάλλον ΑΕ, 2012). Σχήμα 2: Ενδεικτικός τύπος στήριξης αντιθορυβικού πετάσματος (Σ.Σ.Ε. & Περιβάλλον ΑΕ 2012) Αναφορικά με τη θέση τοποθέτησης και το ύψος της κατασκευής είναι γνωστό ότι τα αντιθορυβικά πετάσματα πρέπει το δυνατόν πλησιέστερα στο άκρο του δρόμου, ώστε να μπορούν να ανακλάσουν το θόρυβο πριν τη διάχυσή του καθώς και ότι αντιθορυβικά πετάσματα ύψους 2 μέτρων συγκρατούν σημαντικό ποσοστό του θορύβου, ενώ αντιθορυβικά πετάσματα ύψους 4 μέτρων είναι ακόμη αποτελεσματικότερα. Αυτή η χάριν της μέγιστης λειτουργικότητας και αποτελεσματικότητας απαίτηση όμως δύναται να δημιουργήσει ζητήματα ασφάλειας όπως θα αναλυθούν ακολούθως. Επιπλέον, σε περιπτώσεις όπου οικίες βρίσκονται σε ελάχιστη απόσταση από την οδό το αντιθορυβικό πέτασμα μπορεί να λειτουργήσει ως τοίχος ανάμεσα σε αυτό και το περιβάλλον εμποδίζοντας εκτός από την οπτική των κατοίκων, την ομαλή διέλευση του αέρα και του φωτός. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι διαστάσεις και τα υλικά των πάνελ θα πρέπει πολύ προσεκτικά να μελετώνται προκειμένου οι αρνητικές συνέπειες να μετριάζονται προς όφελος των κατοίκων. Στα παραπάνω έρχεται να προστεθεί και το ενδεχόμενο της δημιουργίας ζωνών μόνιμης σκιάς με συνέπεια τη δημιουργία περιοχών με πάγο, αλλά και εγκλεισμού ριπών ανέμων στην οδό που μπορεί να διαταράξουν τη σταθερότητα των οχημάτων. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να αποκλειστεί κατά την τοποθέτηση το ενδεχόμενο πρόκλησης προβλήματος ηχορύπανσης, λόγω αντανάκλασης του θορύβου, σε χώρους που πριν δεν υπήρχε όπως για παράδειγμα αυτοκινητόδρομοι απέναντι από κατοικίες. -7 -

8 3.2 Κόστος και Ανταποδοτικότητα Ένα αντιθορυβικό πέτασμα πρέπει να σχεδιάζεται ώστε να έχει εκτιμώμενη διάρκεια ζωής >30 ετών, κάτι που φυσικά εξαρτάται σημαντικά από την τυπολογία του (ιδιαίτερα στην περίπτωση διαφανών τμημάτων) συντήρησή του, την δυνατότητα να προσαρμόζεται σε μελλοντικές απαιτήσεις της οδού όπως η διεύρυνση της, να έχει δυνατά θεμέλια που να αντέχουν τις ενδεχόμενες αλλαγές κτλ. Επιπλέον, η ποικιλία των υλικών στην αγορά συνεισφέρει στην διάρκεια ζωή του αντιθορυβικού πετάσματος ανάλογα με τις απαιτήσεις του περιβάλλοντος π.χ. ιδιαίτερες μετεωρολογικές συνθήκες. Το κόστος κεφαλαίου, ο κύκλος ζωής των αντιθορυβικών πετασμάτων στο οποίο συμπεριλαμβάνεται και το κόστος συντήρησης τους, το κόστος αντικατάστασης και άλλα παρελκόμενα κόστη δικαιολογούν το γεγονός ότι οι συγκεκριμένες δομές χαρακτηρίζονται ως συμφέρουσες και χρησιμοποιούνται κατά κόρον παρά την οδό. Ενδεικτικά, o μέσος κύκλος ζωής ενός τυπικού διαφανούς αντιθορυβικού πετάσματος (υλικό ΡΜΜΑ, κατά τα πρότυπα της Αττικής Οδού) προσεγγίζει πλέον τα 30 έτη και συνεπώς το κόστος υλοποίησης κρίνεται ως σαφώς διαχειρίσιμο ιδιαίτερα όταν αυτό στοχεύει στην προστασία της υγείας των κατοίκων. 3.3 Ασφάλεια και Αντίσταση στην Φωτιά Μία από τις σημαντικότερες πτυχές μελέτης των αντιθορυβικών πετασμάτων, η οποία δύναται να προκαλέσει μεγαλύτερα προβλήματα συγκριτικά με τα οφέλη που καλείται να προσδώσει ένα αντιθορυβικό πέτασμα, είναι το ζήτημα της ασφάλειας. Πρωτίστως, το ενδεχόμενο το αντιθορυβικό πέτασμα να πέσει εντός της οδού κυκλοφορίας λόγω πρόσκρουσης ενός οχήματος σε αυτό ή ακόμη και σε παράπλευρη οδό από την οδό κίνησης του οχήματος, αυτομάτως δημιουργεί την πιθανότητα πρόκλησης νέων ατυχημάτων. Εάν συνυπολογιστεί σε αυτό η χρήση μη κατάλληλων υλικών κατασκευής για το αντιθορυβικό πέτασμα, τότε τα αποτελέσματα μπορεί να είναι σφοδρά και για τους υπόλοιπους οδηγούς και όχι μόνο για τον οδηγό που προσέκρουσε σε αυτό. Το μειονέκτημα αυτό σε βάρος της οδικής ασφάλειας καλούνται να το αντιμετωπίσουν οι μελετητές χρησιμοποιώντας κατάλληλα υλικά, μηχανισμούς στήριξης και στερέωσης αυτών. Η περίπτωση χρήσης υαλοπινάκων αυξάνει την πιθανότητα μετατροπής ενός απλού ατυχήματος σε σοβαρού. Ο κίνδυνος και οι συνέπειες της θραύσης των υαλοπινάκων και της πτώσης των θραυσμάτων εντός της οδού θα πρέπει να μελετηθούν προσεκτικά ώστε να αποφευχθούν στο μέγιστο δυνατό βαθμό λαμβάνοντας τα απαραίτητα μέτρα πρόληψης με δραστικότερο αυτό της καθολικής αποφυγής χρήσης υαλοπινάκων και αντικατάστασή τους με ανθεκτικότερα υλικά. Επιπλέον, θα πρέπει να δίνεται ιδιαίτερη προσοχή στη διεπαφή του υλικού των πάνελ με το υλικό στήριξης ώστε τα δύο διαφορετικής σκληρότητας υλικά να μην δι-επιδρούν με τρόπο μη κατάλληλο. Υπό κανονικές συνθήκες θα πρέπει να έχουν προβλεφθεί διατάξεις που εμποδίζουν την πτώση αντιθορυβικών πετασμάτων. Οι διατάξεις αυτές συγκρατούν και τις τέσσερις γωνίες του αντιθορυβικού πετάσματος με συρματόσχοινα είτε με οπές που διανοίγονται στα πάνελ, πάνω στα πλαστικά ή με υπo-πλαίσιο εάν δεν είναι δυνατή η διάτρηση των πάνελ πχ υαλοπίνακες. Στη δεύτερη περίπτωση κατάλληλα υλικά συγκόλλησης θα πρέπει να εφαρμόζονται καθώς και προφίλ συγκράτησης θραυσμάτων. Εναλλακτικά, αντιθορυβικά πετάσματα από σκυρόδεμα μπορεί να χρησιμοποιηθούν ή ακόμη και να τοποθετηθούν δίκτυα ασφαλείας. Φυσικά, και οι δύο αυτές λύσεις θα υποβάθμιζαν το -8 -

9 αισθητικό αποτέλεσμα. Σε γενικές γραμμές, η χρήση γυαλιού ως εργαλείο απομείωσης της ηχητικής ρύπανσης όσο αποτελεσματική και να είναι θα πρέπει να αποφεύγεται και να αντικαθίσταται από ασφαλέστερα υλικά και ιδιαιτέρως σε σημεία όπου εντοπίζονται οδικά ατυχήματα (black spots) αλλά και σε σημεία με επιρρέπεια σε περιστατικά πτώσης αντικειμένων που μπορεί να καταστρέψουν τα πάνελ. Ένας επιπλέον κίνδυνος που απασχολεί τους μελετητές είναι η ανθεκτικότητα σε φωτιά που χαρακτηρίσει τα χρησιμοποιούμενα υλικά στα αντιθορυβικά πετάσματα ώστε να μην αποτελούν αιτίες περαιτέρω διασποράς της αλλά και η πιθανή καύση αυτών να μη προκαλεί σημαντικά προβλήματα στην υγεία των ανθρώπων εξαιτίας των αναθυμιάσεων. Γενικά μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται προς αποφυγή ανεπιθύμητων συνεπειών είναι η χρήση μέτρων πυρασφάλειας, εξόδων διαφυγής σε περίπτωση ανάγκης ανάμεσα στα πάνελ ανά τακτά χωρικά διαστήματα, άκαυστων υλικών κ.α.(hihgways Department, 2009). 3.4 Υλικά Η ποικιλία υλικών που είναι διαθέσιμα προς στελέχωση του πάνελ των αντιθορυβικών πετασμάτων αποτιμάται ως πολύ χρήσιμη καθώς ικανοποιεί σε μεγάλο βαθμό τις διαφορετικές ανάγκες κάθε σημείου μελέτης. Οι εν λόγω ανάγκες μπορεί να είναι ακόμη και αντιφατικές συγκρινόμενες μεταξύ τους όπως για παράδειγμα σε ένα σημείο μελέτης η επιθυμία διατήρησης της ορατότητας ενώ σε ένα άλλο η επιθυμία αποκοπής αυτής. Η χρήση διάφανων υλικών στο κυρίως τμήμα των αντιθορυβικών πετασμάτων επιτρέπει το φως να διαχέεται από τη μία πλευρά του στην άλλη διαπερνώντας το ενώ ταυτόχρονα διατηρεί ορατό το τοπίο τόσο για τον χρήστη της οδού όσο και για τον περίοικο. Τα αντιθορυβικά πετάσματα αποτελούνται από πάνελ που κατασκευάζονται από πληθώρα υλικών. Οι σκελετοί κατασκευάζονται από μεταλλικά προφίλ εμπορίου ή από προφίλ ειδικού σχεδιασμού. Η χρήση εδαφικών και συμπαγών υλικών (σκυρόδεμα, «beton de bois», οπτοπλινθοδομή, τσιμεντόλιθους, λιθοδομή κ.λ.π.) πλεονεκτεί σε ζητήματα εμφάνισης εάν αυτά σχεδιαστούν κατάλληλα και πιθανώς συνδυαστούν με διάφανα υλικά καθώς καθιστά το αντιθορυβικό πέτασμα αισθητικά αποδεκτό χωρίς να δημιουργεί το αίσθημα του περιορισμού, πρόσφορο σε φύτευση εκατέρωθεν και αρχιτεκτονικές επεμβάσεις, παραστάσεις, χρώματα κ.λ.π., με απεριόριστη διάρκεια ζωής, με ελάχιστη ή καμία ανάγκη συντήρησης, με εξαιρετική αντίσταση σε βανδαλισμούς εφόσον χρησιμοποιηθούν κατάλληλης μορφής πλίνθοι, ενώ ταυτόχρονα έχει την δυνατότητα να είναι ηχο-απορροφητικό (μικτές κατασκευές Ω.Σ & πλίνθοι ή «beton de bois») και απαιτεί μικρότερο χρόνο εγκατάστασης - υλοποίησης. Ωστόσο, τα εδαφικά υλικά μειονεκτούν ως προς το ότι απαιτούν μεγάλες επιφάνειες ανάπτυξης, είναι ογκώδη, μπορούν εύκολα να χαρακτηριστούν ως μειωμένης αισθητικής αξίας και η εφαρμογή τους εξαρτάται κατά πολύ από τις γεωτεχνικές εδαφικές παραμέτρους της περιοχής. Από εξαιρετική ενσωμάτωση στο φυσικό περιβάλλον χαρακτηρίζεται και το ξύλο το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε σε ανακλαστικούς είτε σε απορροφητικούς τύπους αντιθορυβικών πετασμάτων. Διάφανα υλικά με ποικιλία τύπων και διαφοροποιήσεων προτιμώνται συχνά παρόλο που το κόστος καθαρισμού και συντήρησης τους παρουσιάζεται αυξημένο και η ηχοαπορροφητική ικανότητα εκμηδενισμένη, ενώ αντιθορυβικά πετάσματα από πλαστικά υλικά πλεονεκτούν αναφορικά με το κόστος και την ποικιλομορφία τους (Τσανακτσίδης & Τσίτσουλας, 2003). -9 -

10 Όσον αφορά την επιλογή του πλέον κατάλληλου υλικού διαφανούς τμήματος αντιθορυβικού πετάσματος, η πλέον συνήθης και αποτελεσματική κατηγορία υλικών για την συγκεκριμένη περίπτωση, είναι το διαφανές PMMA (Polymethylmethacrylate). Επισημαίνεται όμως ότι τα διαφανή τμήματα δεν θα πρέπει να είναι εύθραυστα, άρα και επικίνδυνα ή εύκολα στόχοι βανδαλισμού, δεν επιδέχονται επένδυση με ηχοαπορροφητικό υλικό και ως εκ τούτου ανακλούν τον ήχο πίσω προς την κατεύθυνση της πηγής. Δεδομένου ότι τα αδιαφανή τμήματα των πετασμάτων παρέχουν μεγαλύτερη ασφάλεια, δεν χρειάζονται ιδιαίτερη συντήρηση και μπορούν να διακοσμηθούν με διάφορα χρώματα ή παραστάσεις (Βογιατζής 2012). Εφόσον τοποθετηθούν σε χαμηλά ύψη από το έδαφος, τα μεταλλικά αντιθορυβικά πετάσματα παρέχουν μεγαλύτερη ασφάλεια από τα διαφανή. Επίσης, δεν έχουν μεγάλες απαιτήσεις συντήρησης και εντάσσονται σχετικά καλά στο τοπίο εάν χρωματιστούν κατάλληλα. Ο τύπος με την διάτρητη εσωτερική επιφάνεια χαρακτηρίζεται από υψηλή ηχοαπορροφητικότητα, σταθερότητα σε καταπονήσεις λόγω ισχυρών ανέμων, εύκολη συναρμολόγηση, επέκταση και αντικατάσταση, μεγάλη διάρκεια ζωής. Τα μεταλλικά φύλλα αλλά και τα αντιθορυβικά πετάσματα σκυροδέματος κινδυνεύουν να χαρακτηριστούν μονότονα εάν δεν μελετηθούν λαμβάνοντας υπόψη και αισθητικά κριτήρια κάτι το οποίο είναι σαφώς ευκολότερο με τη χρήση οπτόπλινθων. Ένα σημαντικό μειονέκτημα των μεταλλικών αντιθορυβικών πετασμάτων εμφανίζεται σε οδούς που δεν είναι απαλλαγμένες από λάσπες. Σε αυτή την περίπτωση οι λάσπες, καθώς εκτοξεύονται με την πίεση των τροχών των οχημάτων, φράζουν τους πόρους της λαμαρίνας στα χαμηλότερα σημεία του πετάσματος και πρακτικά εξουδετερώνουν τις ηχοαπορροφητικές τους ιδιότητες, ενώ είναι δυνατόν, αν και σχετικά δύσκολο, μακροπρόθεσμα, να καταστρέψουν και το εσωτερικό ηχοαπορροφητικό υλικό (Βογιατζής Κ., 2012). Στον Πίνακα 1 αποτυπώνεται μία συγκριτική μελέτη διαφόρων τύπων αντιθορυβικών πετασμάτων, επιλεγμένων με βάση τα υλικά κατασκευής τους, στην οποία αξιολογούνται βασικές και καίριες παράμετροι αυτών. Πίνακας 1: Συγκριτική αξιολόγηση εναλλακτικών τύπων αντιθορυβικών πετασμάτων (Βογιατζής Κ., 2012) ΑΠΑΙΤΗΣΕΙΣ ΜΕΤΡΙΟ ΚΑΛΟ ΠΟΛΥ ΚΑΛΟ ΤΥΠΟΙ ΑΝΤΙΘΟΡΥΒΙΚΟΥ ΠΕΤΑΣΜΑΤΟΣ ΔΙΑΦΑΝΕΣ ΜΕΤΑΛΛΙΚΟ ΣΥΜΠΑΓΕΣ ΜΕΤΡΙΟ ΚΑΛΟ ΠΟΛΥ ΚΑΛΟ ΜΕΤΡΙΟ ΚΑΛΟ ΠΟΛΥ ΚΑΛΟ Ασφάλεια Αποτελεσματικότητα (αντιθορυβική προστασία) Αντοχή στο χρόνο Απαιτούμενη συντήρηση Αισθητική - Ένταξη στο τοπίο Δυνατότητα γρήγορης επέμβασης επισκευής Ταχύτητα υλοποίησης -10 -

11 3.5 Επίδραση στη ματιά Η επίδραση στη ματιά που προκαλούν τα αντιθορυβικά πετάσματα έχει διττή ερμηνεία. Από την μία πλευρά, καθώς βασικό χαρακτηριστικό όλων των διάφανων υλικών είναι να αντανακλούν το φως, υπό συνθήκες μπορεί να προκαλέσουν οπτική όχληση στους κατοίκους των γύρω περιοχών. Σε περιπτώσεις δυτικο-ανατολικά τοποθετημένων αντιθορυβικών πετασμάτων δε, η αντανάκλαση αυτή μπορεί να προκαλέσει ενόχληση ακόμη και στους χρήστες της οδού κατά την ανατολή ή τη δύση του ηλίου (Hihgways Department, 2009). Από την άλλη πλευρά, ένα αντιθορυβικό πέτασμα μπορεί να αποτελέσει αίτιο απόσπασης της προσοχή του οδηγού καθώς είτε η ενδιαφέρουσα μορφή του είτε κάποια παράνομα τοποθετημένη διαφήμιση ή στοιχείο βανδαλισμού επάνω σε αυτό έλκουν τη ματιά του οδηγού για χρόνους που είναι επικίνδυνοι για την ασφαλή διεξαγωγή του οδηγικού έργου. Σχετικά αποτελέσματα συναντώνται σε πρόσφατη μελέτη διερεύνησης αιτιών απόσπασης της προσοχής σε αυτοκινητοδρόμους (Μισοκεφάλου, 2014). Από τη μελέτη απομονώθηκαν και παρουσιάζονται τα αποτελέσματα που αφορούν σε αντιθορυβικά πετάσματα (Σχήμα 3). Χρόνος 1,400 1,200 1,000 0,800 0,600 0,400 0,200 0, Σημείο Μ.Ο. χρόνου απόσπασης ανά σημείο Μ.Ο. απόσπασης ανά σημείο των οδηγών που κοίταξαν στο σημείο Σχήμα 3: Μ.Ο. απόσπασης προσοχής ανά παρόδιο στοιχείο (Μισοκεφάλου, 2014) Σύμφωνα, λοιπόν, με την μελέτη τα απαλλαγμένα από διαφημίσεις ή βανδαλισμούς αντιθορυβικά πετάσματα (αντιθορυβικά πετάσματα με αριθμό 6,15,20,47,48) σπανίως ξεπερνούν σε χρόνους ματιάς το 1 δευτερόλεπτο σε αντίθεση με αυτά τα οποία είναι επιβαρυμένα με μηνύματα (αντιθορυβικό πέτασμα με αριθμό 83) που ελκύουν το βλέμμα του οδηγού τα οποία ξεπερνούν κατά πολύ το φράγμα του ενός δευτερολέπτου, χρονικό διάστημα σημαντικό γα την ασφάλεια του έργου της οδήγησης. Είναι, όμως, άξιο λόγου ότι ηχοπετάσματα σε συνδυασμό με άλλα παρόδια στοιχεία που δεν συμμετέχουν στο οδηγικό έργο (αντιθορυβικά πετάσματα με αριθμό 30 και 58), όπως για παράδειγμα κτήριο ή διαφημιστικές πινακίδες αυξάνουν κατά πολύ τον χρόνο απόσπασης προσοχής του οδηγού, όπως χαρακτηριστικά φαίνεται στον Πίνακα

12 Πίνακας 2: Χρόνος απόσπασης της προσοχής σε σημεία ύπαρξης αντιθορυβικών πετασμάτων σε συνδυασμό με άλλα παρόδια στοιχεία (Μισοκεφάλου, 2014) Σημείο Κατηγορία ΜΟ Σημείο Κατηγορία ΜΟ απόσπασης στα σημεία σημείου απόσπασης σημείου που ο οδηγός κοίταξε , , , , Αισθητική Η αισθητική είναι μία πτυχή στην μελέτη των αντιθορυβικών πετασμάτων που συχνά παραγκωνίζεται για χάρη της οικονομίας και της λειτουργικότητας. Σε γενικές γραμμές τα οφέλη της μείωσης θορύβου έχουν σημαντικότερη βαρύτητα από τις αισθητικές επιδράσεις στους κατοίκους, δεν αποτελεί όμως αυτό λόγος για να αποφεύγεται μία προσέγγιση η οποία να λαμβάνει υπόψη της στοιχεία σχεδιασμού που να μετατρέπουν την αδυναμία σε ένα ακόμη πλεονέκτημα αυτών μέσω της αισθητικής αναβάθμισης του τοπίου, ιδιαιτέρως όταν η φυσική θέα εμποδίζεται λόγω της ύπαρξης των αντιθορυβικών πετασμάτων. Είναι, δε, σημαντικό η αισθητική των αντιθορυβικών πετασμάτων να εξετάζεται τόσο από την σκοπιά της οδού όσο και από αυτή των οικιών εκατέρωθεν της οδού (NZ Transport Agency, 2010). Όπως συμβαίνει, άλλωστε, με τις περισσότερες κατασκευές σε ένα οδικό δίκτυο έτσι και τα αντιθορυβικά πετάσματα δε θα πρέπει να προσβάλλουν την αισθητική του τοπίου και της περιοχής στην οποία τοποθετούνται, αλλά, θα πρέπει να συμμετέχουν αρμονικά σε αυτά. Από όσα αναφέρθηκαν σχετικά με τα υλικά που είναι έως σήμερα διαθέσιμα για την κατασκευή των αντιθορυβικών πετασμάτων συμπεραίνει κανείς ότι υπάρχουν πολλές και διαφορετικές επιλογές προκειμένου ταυτόχρονα με τα λειτουργικά να ικανοποιούνται και κριτήρια αρχιτεκτονικού σχεδιασμού. Εκτός από την προσπάθεια εναρμόνισης των αντιθορυβικών πετασμάτων στο τοπίο, ακόμη και η αντίθετη πρακτική μπορεί να αποβεί ενδιαφέρουσα, η διαφοροποίησή τους δηλαδή προκειμένου να προσδώσουν κάτι νέο στο οπτικό πεδίο του οδηγού αλλά και του κατοίκου της περιοχής. Για επιτευχθεί το τελευταίο, δεν είναι λίγες οι φορές που ένα απλό αντιθορυβικό πέτασμα μετατρέπεται σε έργο τέχνης. Αναλυτικότερα ανάλογα με την οδό κυκλοφορίας διατίθενται κατάλληλες επιλογές. Ξεκινώντας, σε αντιθορυβικά πετάσματα τοποθετημένα σε ελκυστικά τοπία τα οποία συνήθως εντοπίζονται σε δασικές περιοχές, κατάλληλο ως υλικό θεωρείται το ξύλο. Η επιλογή του ξύλου, φυσικά, γίνεται με ηχομονωτικά και ηχο-απορροφητικά κριτήρια αλλά η επιλογή του χρώματος αυτού εξαρτάται από τα περιβάλλοντα στοιχεία του. Ενιαίο χρώμα σε όλο το μήκος των αντιθορυβικών πετασμάτων, παρόμοιο με το πράσινο του τοπίου εντάσσει αρμονικά την κατασκευή στο περιβάλλον. Ακόμη, συνδυασμοί ξύλου, διαφορετική πλέξη των κομματιών του ξύλου ή και διαφορετικό χρώμα μπορεί να δώσουν ένα πετυχημένο αισθητικό αποτέλεσμα. Επίσης, υλικά που δίνουν την αίσθηση της πέτρας, των χειροποίητων πλακών και γενικότερα υλικών που ταιριάζουν αρμονικά με τη φύση και παράγονται από αυτή μπορούν να συνθέσουν αντιθορυβικά πετάσματα εξαιρετικής αισθητικής. Τα διαφανή αντιθορυβικά πετάσματα προσφέρουν ένα διττό πλεονέκτημα. Σε ένα αξιόλογο τοπίο με πλούσια θέα, είναι μία από τις καλύτερες επιλογές τόσο για τον χρήστη της οδού όσο και για τον κάτοικο του οποίου το οπτικό του πεδίο θα επηρεαστεί από την τοποθέτηση των αντιθορυβικών πετασμάτων. Ο μεν χρήστης της οδού θα έχει τη δυνατότητα να διακρίνει -12 -

13 μέσα από το διάφανο πάνελ την ομορφιά του τοπίου, ενώ ο περίοικος θα συνεχίσει να θαυμάζει την όμορφη θέα προστατευμένος από τον ενοχλητικό θόρυβο. Βασική προϋπόθεση για να είναι το συγκεκριμένο είδος αντιθορυβικών πετασμάτων αισθητικώς αποδεκτό με την πάροδο των χρόνων είναι η συχνή συντήρηση και κυρίως η διατήρηση του πάνελ καθαρού. Οι ρύποι των οχημάτων και η σκόνη της ατμόσφαιρας σε συνδυασμό με την έλλειψη συντήρησης μπορούν να κάνουν το αποτέλεσμα αισθητικώς απαράδεκτο τόσο για τους κατοίκους στα σπίτια πλησίον των αντιθορυβικών πετασμάτων όσο και για τους διερχόμενους χρήστες της οδού. Μία περισσότερο εντυπωσιακή και πρωτότυπη χρήση των αντιθορυβικών πετασμάτων είναι αυτή που παρουσιάζεται στο Σχήμα 4. Κατάλληλα συνδεδεμένα πάνελ δημιουργούν μία σήραγγα σε ορισμένα σημεία του δρόμου στα οποία η τεχνική αυτή είναι δυνατή και κρίνεται απαραίτητη. Αντιθορυβικά πετάσματα σε αυτή την περίπτωση τοποθετούνται όχι μόνο στα πλαϊνά αλλά και πάνω από την οδό δημιουργώντας μία οροφή. Τα διάφανα αντιθορυβικά πετάσματα προτιμώνται με σκοπό το φυσικό φως να διαχέει την οδό και η θέα να είναι ορατή. Σχήμα 4: Διαφανή - Μικτά αντιθορυβικά πετάσματα (Μισοκεφάλου, 2008; Σ.Σ.Ε. & Περιβάλλον ΑΕ, 2012) Αντιθορυβικά πετάσματα σύγχρονης αισθητικής, αν και κινδυνεύουν να χαρακτηριστούν από πολλούς υπερβολικά, μπορεί να αποτελέσουν αρμονικές λύσεις για τους σύγχρονους αυτοκινητοδρόμους ή βιομηχανικές περιοχές και να βρουν τη θέση της κοντά σε κτίρια αναλόγων αρχιτεκτονικών γραμμών. Άλλη μία εντυπωσιακή χρήση των αντιθορυβικών πετασμάτων είναι η εκμοντερνισμένη ένταξή τους στο τοπίο όπως φαίνεται στο Σχήμα 5. Η κατασκευή αυτή αν και ιδιαίτερα ογκώδης μπορεί να χαρακτηριστεί αισθητικώς αποδεκτή αν για παράδειγμα τοποθετηθεί σε αυτοκινητοδρόμους που διασχίζουν βιομηχανικές περιοχές και να βρει τη θέση της κοντά σε κτίρια αναλόγων αρχιτεκτονικών γραμμών

14 Σχήμα 5: Σύγχρονες κατασκευές από διαφανή αντιθορυβικά πετάσματα (Μισοκεφάλου, 2008) Μία πρόταση η οποία σκοπό έχει να βελτιώσει την αισθητική των οδών στα σημεία όπου κατασκευές αντιθορυβικών πετασμάτων υπάρχουν είναι να δημιουργηθεί τέχνη πάνω σε αυτά, μετατρέποντας τα πάνελ των αντιθορυβικών πετασμάτων σε καμβά για μικρά έργα μοντέρνας ή κλασσικής τέχνης (Σχήμα 6). Επιπλέον, σε σημεία της οδού πλησίον ιστορικών ή αρχαιολογικών οικισμών ευχάριστη έκπληξη για τον οδηγό θα μπορούσαν να αποτελέσουν χαρακτηριστικές εικόνες της ιστορίας της περιοχής απεικονιζόμενες στα αντιθορυβικά πετάσματα. Καλλιτέχνες ή και πολίτες πρόθυμοι να αφήσουν το προσωπικό τους στίγμα στην οδό μπορούν να σχεδιάσουν, να προτείνουν και μέσα από τις κατάλληλες διαδικασίες να δώσουν στην οδό μία παρόδια έκθεση έργων τέχνης (Μισοκεφάλου, 2008).. Σχήμα 6: Διαμόρφωση εξωτερικής παρειάς σε αντιθορυβικά πετάσματα (Βογιατζής, Προσωπικό αρχείο, 2015; Μισοκεφάλου, 2008) Τέλος, στην υπηρεσία της καλαισθησίας τάσσεται και ο κατάλληλος και προσαρμοσμένος στις ανάγκες φωτισμός, προσδίδοντας στο αντιθορυβικό πέτασμα μία εντελώς διαφορετική όψη όπως παρουσιάζεται στο Σχήμα

15 Σχήμα 7:Κατασκευές αντιθορυβικών πετασμάτων με χρήση φωτισμού (Μισοκεφάλου, 2008) Αλλά και απλές χρωματικές προσαρμογές προτείνονται εκεί όπου το κόστος δεν επιτρέπει καμία άλλη προσαρμογή. 3.7 Βανδαλισμοί Τα αντιθορυβικά πετάσματα αποτελούν πρόσφορο έδαφος για οποιονδήποτε επιθυμεί να επέμβει παρανόμως σε στοιχεία της δημόσιας περιουσίας καθώς είναι ευπρόσιτα και τις περισσότερες φορές χωρίς ιδιαίτερη φύλαξη. Εκτός από τις συνέπειες που προκαλούν οι βανδαλισμοί στην απόσπαση της προσοχής του οδηγού, αρνητικά επακόλουθα εντοπίζονται και στην συντήρηση τους με αντίκτυπο στο κόστος, την αποτελεσματικότητα των υλικών και εντέλει τον χρόνο ζωής τους. 3.8 Παρακώληση πτηνών Εμπόδιση ζώων Τα διάφανα πάνελ αντιθορυβικών πετασμάτων δεν είναι ορατά και ευδιάκριτα από τα πτηνά με αποτέλεσμα αυτά να προσκρούουν με ορμή επάνω τους και να προκαλείται με αυτόν τον τρόπο ο θάνατός τους. Τα παραπάνω λαμβάνουν χώρα είτε όταν πρόκειται για διαφανές πέτασμα και το τοπίο όπισθεν αυτών εμφανίζεται διά μέσω τους ως φυσική συνεχεία του τοπίου έμπροσθεν αυτών, είτε όταν τα διάφανα μέρη τους χαρακτηρίζονται από ανακλαστικότητα αντικατοπτρίζοντας το έμπροσθεν τοπίο. Προς αποφυγή των παραπάνω φαινομένων, υλικά που να καθιστούν ορατά τα αντιθορυβικά πετάσματα από τα πτηνά θα πρέπει να χρησιμοποιούνται σε περιοχές όπου τα τελευταία αναπτύσσουν τις δραστηριότητές τους ακόμη και εποχιακά. Οι οδοί και ο ιδιαιτέρως οι αυτοκινητόδρομοι αποτελούν φυσικά εμπόδια για τα ζώα, διαιρώντας πληθυσμούς και προκαλώντας μια σειρά θανάτων μέσω συγκρούσεων με οχήματα. Επιμήκη εμπόδια, όπως οι μεγάλες συνέχειες αντιθορυβικών πετασμάτων, επιδεινώνουν αυτά τα προβλήματα, ιδιαίτερα για τα μικρότερα ζώα (Science for Environment Policy, 2008). 3.9 Συντήρηση Η τοποθέτηση των αντιθορυβικών πετασμάτων θα πρέπει να επιτρέπει την ασφαλή πρόσβαση των τεχνιτών που αναλαμβάνουν την συντήρηση τους κάτι το οποίο δεν είναι σε όλες τις περιπτώσεις εύκολο. Επιπλέον, η διαθεσιμότητα των υλικών στην αγορά συνεισφέρει στην -15 -

16 διάρκεια ζωή του αντιθορυβικού πετάσματος και είναι σημαντικό να είναι μακροχρόνια και διαρκής κάτι που δεν είναι εφικτό με όλα τα υλικά. Σχήμα 8: Κατασκευές αντιθορυβικών πετασμάτων στην Αττική οδό με προστασία για πουλιά (Σ.Σ.Ε. & Περιβάλλον ΑΕ, 2012) 3.10 Διάρκεια - Εγγύηση Σε θέματα διάρκειας οι περισσότερες και πιο συχνά χρησιμοποιούμενες μορφές αντιθορυβικών πετασμάτων που αναλύθηκαν ανωτέρω κρίνονται ικανοποιητικές λαμβάνοντας υπόψη και την υπέρ 15ετή (μέχρι και 30ετή) εγγύηση που δίνεται από τους προμηθευτές σε μεταλλικά και διαφανή τμήματα. 4. Συμπεράσματα Η ανασκόπηση των πλεονεκτημάτων αλλά και των αδυναμιών των αντιθορυβικών πετασμάτων οδηγεί σε αξιοσημείωτα πρώτα συμπεράσματα αλλά και ερωτήματα που χρήσουν επιπλέον διερεύνσης. Ξεκινώντας από αυτή καθεαυτή την ύπαρξή τους στην οδό θεωρείται δεδομένο ότι εξυπηρετούν μία από τις πλέον ισχυρές ανάγκες της υγιούς διαβίωσης και της ευημερίας, την ανάγκη για ήσυχο περιβάλλον. Τα οφέλη των αντιθορυβικών πετασμάτων στην υγεία των κατοίκων της υπό έκθεση περιοχής είναι ποικίλα και περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων μείωση των διαταραχών ύπνου, βελτιωμένη ποιότητα ζωής, μείωση των κινδύνων διαταραχής της ακοής καθώς και πληθώρα άλλων ωφελειών που αφορούν στην ψυχική τους υγεία. Oι βασικοί συνθετικοί άξονες πάνω στους οποίους πρέπει να στηρίζεται η συνολική αρχιτεκτονική και ακουστική πρόταση για την μορφή του παρόντος αντιθορυβικού πετάσματος, συνοψίζονται επιγραμματικά στην ανάγκη υλοποίησης των ακουστικών κριτηρίων ηχοπροστασίας, την ελάχιστη δυνατή διατάραξη των συνηθειών των κατοίκων σε -16 -

17 επίπεδο γειτονιάς και την αισθητική συνάφεια της κατασκευής με το περιβάλλον οικιστικό τοπίο. Το αντιθορυβικό πέτασμα δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται με την κλασική αντίληψη ενός «τοίχου - φράγματος» ο οποίος προστατεύει απλώς μία ευαίσθητη χρήση από τον έντονο και ενοχλητικό θόρυβο της οδικής κυκλοφορίας και ιδιαίτερα των βαρέων οχημάτων στην παρακείμενη γραμμική πηγή θορύβου (Σ.Σ.Ε. & Περιβάλλον ΑΕ, 2012). Οι αδυναμίες και οι κίνδυνοι πιθανώς να προκύψουν από την εφαρμογή αντιθορυβικών πετασμάτων παρά την οδό είναι δυνατόν να συρρικνωθούν ή ακόμη και να εξαλειφθούν με ορθή αξιοποίηση και διαχείριση της έως τώρα αποκτηθείσας γνώσης και εμπειρίας. Οι αδυναμίες εντοπίζονται κυρίως στους τομείς της ασφάλειας, της αισθητικής και της ευημερίας των κατοίκων αλλά μετέχουν εν γένει σε όλο το σύστημα κατασκευής και λειτουργίας αυτών. Προς σε αυτή την κατεύθυνση και λαμβάνοντας υπόψη τα έως τώρα μελετηθέντα στοιχεία προτείνονται, ανά τομέα ενδιαφέροντος, ορισμένα μέτρα ή σημεία που αξίζουν την προσοχή των μελετητών. Η κατασκευή και η τοποθέτηση των αντιθορυβικών πετασμάτων επιβάλλεται να γίνεται βάσει προδιαγραφών χάριν της ασφάλειας τόσο των χρηστών της οδού, όσο και των περιοίκων. Σημαντική προσοχή πρέπει να δοθεί στη θέση τοποθέτησης τους σε περίπτωση που αυτή βρίσκεται πολύ κοντά σε οικίες ή άλλα κτήρια προκειμένου το αντιθορυβικό πέτασμα να μην λειτουργεί ως εμπόδιο επαρκούς φυσικού φωτισμού και αερισμού σε σχέση με τα κτήρια καθώς επίσης να μην ανακόπτεται σημαντικά η θέα τους στο περιβάλλον τοπίο. Αναφορικά με την ορθή τοποθέτηση των αντιθορυβικών πετασμάτων, θα πρέπει να λαμβάνει χώρα με τέτοιο τρόπο ώστε να αποφεύγεται η δημιουργία μόνιμων ζωνών σκιάς καθώς και φαινομένων ανεπιθύμητης μεταφοράς θορύβου. Επιπλέον, η φορά τοποθέτησης είναι καλό να ορίζει την τροχιά της οδού και να μην παραπλανά τον χρήστη σχετικά με αυτή. Για να συμβεί αυτό θα πρέπει η φορά τοποθέτησης να είναι παράλληλη με την οδό. Δίοδοι διαφυγής ανάμεσα στα αντιθορυβικά πετάσματα είναι καλό να προβλέπονται τόσο προς διευκόλυνση της συντήρησης όσο και προ εξυπηρέτηση εκτάκτων αναγκών. Για το σκοπό αυτό επίσης προτείνεται η χρήση μικρών και ευέλικτων πάνελ και όχι αντίστοιχων μεγάλου μήκους που καθιστούν δύσκολη την αφαίρεση-αντικατάστασή τους (Bendtsen, 2009). Η χρήση κατάλληλων υλικών που χαρακτηρίζονται από ανθεκτικότητα στο χρόνο, ευκολία αντικατάστασης και συνοδεύονται από μακροπρόθεσμη εγγύηση καθώς και η διεξαγωγή περιοδικής συντήρησης θα μεγιστοποιήσει τον κύκλο ζωής των αντιθορυβικών πετασμάτων και θα συμβάλει στην μέγιστη οικονομική αποδοτικότητα αυτών. Επικουρικά για την επίτευξη του θα πρέπει να ικανοποιούνται και οι απαιτήσεις για καθαρισμό από ρύπους και βανδαλισμούς. Στην περίπτωση των βανδαλισμών εφαρμογή και αυστηροποίηση των ποινών μπορεί να συμβάλει στην καταπολέμησή τους. Η ποικιλομορφία υλικών, χρωματισμών, σχεδιασμών και στοιχείων δύναται να συμβάλει στην αποφυγή ενός μονότονου οδικού περιβάλλοντος. Τα παραπάνω έρχονται να συμβάλουν και στην βελτίωση του αισθητικού αποτελέσματος καθώς αυτό αποτελεί σημαντικό παράγοντα για τη ζωή των περιοίκων αλλά και παράγοντα επιρροής της ποιότητας του οδικού περιβάλλοντος. Άλλωστε εκτός από τα κριτήρια που αφορούν την ακουστική απόδοση του αντιθορυβικού πετάσματος και την ασφάλεια που παρέχουν, σημαντικό ρόλο έχουν οι επιπτώσεις στο άμεσο αστικό περιβάλλον από την -17 -

18 εγκατάστασή τους. Επισημαίνεται άλλωστε, ότι η βελτίωση του ακουστικού περιβάλλοντος δεν μπορεί να αποτελέσει καταλυτικό κριτήριο για την χειροτέρευση του άμεσου αισθητικού περιβάλλοντος (Σ.Σ.Ε. & Περιβάλλον ΑΕ 2012). Για το σκοπό αυτό, εκτός από την καθαριότητα και την επιλογή κατάλληλων υλικών συμβατών με τον περιβάλλοντα χώρο, θα πρέπει επιπλέον να αναζητούνται σχεδιαστικές λύσεις που αναβαθμίζουν αισθητικά το αποτέλεσμα δίχως να λειτουργούν απομειωτικά στα λειτουργικά οφέλη. Σε πολλές περιπτώσεις η φύτευση συμβάλει καθοριστικά στην αισθητική αναβάθμιση των αντιθορυβικών πετασμάτων αποφεύγοντας κατά τον τρόπο αυτό και άλλες αρνητικές επιδράσεις τους όπως για παράδειγμα ανεπιθύμητες αντανακλάσεις φωτός ή πρόσκρουση πτηνών σε αυτά (Greening, Landscape and Tree Management Section, 2012). Μεγάλη προσοχή πρέπει να δοθεί σε ζητήματα ασφάλειας εξετάζοντας κάθε πιθανό σενάριο στο οποίο τα αντιθορυβικά πετάσματα εμφανίζονται έμμεσα ή άμεσα ως αιτία πρόκλησης ατυχημάτων υπονομεύοντας με τον τρόπο αυτό την οδική ασφάλεια αλλά και την ασφάλεια περιοίκων, εργαζομένων καθώς και την πανίδα της περιοχής. Από την μία πλευρά θα πρέπει να εξασφαλίζεται ότι τα αντιθορυβικά πετάσματα ως κατασκευές σε μία πιθανή πρόσκρουση δεν θα επιδεινώσουν την κατάσταση με πτώση ή θραύση τους. Στηθαία ασφαλείας ή κατάλληλοι φράκτες μπορεί να προστατεύουν το προσωπικό κατά τη διάρκεια της συντήρησής τους. Επιπλέον σε περίπτωση πυρκαγιάς να διασφαλίζεται ότι αυτά δεν λειτουργούν ως αναζωπυρωτές αυτής. Από την άλλη πλευρά, οι επιφάνειες τους θα πρέπει να είναι το δυνατόν καθαρές και απαλλαγμένες από περιττή πληροφορία που πιθανόν να αποσπάσει την προσοχή του οδηγού και να εξασφαλίζεται ότι τυχόν αντανακλάσεις ηλιακών ακτινών δε θα ενοχλούν το βλέμμα τους. Επίσης, είναι σημαντικό η ύπαρξη των αντιθορυβικών πετασμάτων να μην στερεί από το οπτικό πεδίο των οδηγών απαραίτητη για το έργο της οδήγησης πληροφορία. Τέλος, θα πρέπει να λαμβάνονται μέτρα για την προστασία πτηνών και ζώων που η διαβίωσή τους μπορεί να πληγεί από την ύπαρξη αντιθορυβικών πετασμάτων. Η συνέχεια της έρευνας τοποθετεί τους μελετητές απέναντι στο ζήτημα της αναγκαιότητας ή μη ύπαρξης μίας ποιοτικής αξιολόγησης του τύπου και των λοιπών κατηγοριών όπως αυτές αναλύθηκαν στα προηγούμενα κεφάλαια προκειμένου να υπάρχει εμπεριστατωμένη και τεκμηριωμένη ανάλυση της επιλεχθείσας λύσης αντιθορυβικού πετάσματος ανά περίπτωση. Η εν λόγω διερεύνηση επιφέρει σειρά άλλων ερωτημάτων προς απάντηση όπως για παράδειγμα την βαρύτητα με την οποία θα συμμετέχουν σε αυτή οι ξεχωριστοί παράγοντες επηρεασμού, τα επιμέρους κριτήρια αξιολόγησης λόγου χάριν της αισθητικής ή της επίδρασης στην ματιά κλπ. Επίσης, εγείρονται ζητήματα αξιολόγησης ήδη υπαρχουσών κατασκευών καθώς και συχνότητας επαναξιολόγησης προκειμένου αυτές να διατηρούνται αποδοτικές και να λογίζονται ως βέλτιστες λύσεις μεταγενέστερα. Οι παραπάνω κατευθυντήριες γραμμές στόχο έχουν να διευκολύνουν αλλά και να αποτελέσουν τροφή για σκέψη για τους εμπλεκόμενους στον τομέα, είτε αυτοί είναι μελετητές, κατασκευαστές, διαχειριστές της οδού. Απώτερος σκοπός είναι η προώθηση μίας ολιστικής προσέγγισης μέσω διαμόρφωσης κατάλληλων προδιαγραφών (ασφάλειας, αποτελεσματικότητας, αντοχής, συντήρησης αισθητικής, επισκευής κλπ) συνοδευόμενων από τις απαραίτητες μελέτες (ακουστικές, στατικές, συγκοινωνιακές, ορατότητας) προκειμένου η -18 -

19 ύπαρξη των αντιθορυβικών πετασμάτων παρά την οδό να αποφέρει μόνο οφέλη και να γίνεται ολοένα και αποδοτικότερη. Αναφορές-Βιβλιογραφία Bendtsen, H. (2009). Noise Barrier Design: Danish and Some European Examples. California: The Danish Road Institute-Road Directorate and University of California Pavement Research Center. Brero, G., & Albrechts, F. (2014). CE marking for Noise Barriers to be installed alongside Road Infrastructures. ENBF Guidelines & Recommendations. Brussels: European Noise Barrier Federation. Greening, L. a. (2012). Guidelines on Greening of Noise Barriers. Hong Kong: The Government of Hong Kong special administrative region. Hihgways Department. (2009). PRACTICE NOTES NO. BSTR/PN/003 - Revision C. Noise Barriers with Transparent Panels. Hihgways Department. Jackie, U. W. (2006). Mitigation Measures against Road Traffic Noise. Hong Kong: Research and Library Services Division Legislative Council Secretariat. Kotzen, Β., & English, C. (2009). Environmental Noise Barriers: A Guide To Their Acoustic and Visual Design. New York: Taylor and Francis. NZ Transport Agency. (2010). NZTA State Highway Noise Barrier Design Guide. New Zealand: NZ Transport Agency. Science for Environment Policy. (2008). Environmental sound barriers: a mixed blessing. European Commission DG Environment News Alert Service. Bristol.: The University of the West of England. Vogiatzis, K., & Remy, N. (2014). Strategic Noise Mapping of Herakleion: The Aircraft Noise Impact as a factor of the lnt. Airport relocation. Noise Mapp, σσ Βογιατζής, Κ. (2012). Περιβαλλοντική Τεχνική & Θεσμικό Πλαίσιο Εφαρμογής, Β Έκδοση, Εκδόσεις ΣΥΜΜΕΤΡΙΑ Μισοκεφάλου, Ε. (2008). Αισθητική οδών και οδικών έργων. Θεσσαλονίκη: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Μισοκεφάλου, Ε. (2014). Διερεύνηση-Μοντελοποίηση των Παραγόντων Επηρεασμού της Απόσπασης της Προσοχής των Οδηγών και των Επιπτώσεων στην Οδική Ασφάλεια. Βόλος: Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών, Πανεπιστήμιο Θεσσαλία. Σ.Σ.Ε & Περιβάλλον ΑΕ "ΕΙΔΙΚΗ ΑΚΟΥΣΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ & ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ (ΕΑΜΥΕ) ΑΝΤΙΘΟΡΥΒΙΚΩΝ ΠΕΤΑΣΜΑΤΩΝ ΣΕ ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΑ ΤΜΗΜΑΤΑ ΤΗΣ Α.Ο., Αθήνα,

20 Τσανακτσίδης, Δ., & Τσίτσουλας, Δ. (2003). Σύγχρονα συστήματα εξοπλισμού των οδών. Θεσσαλονίκη: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. : Σ.Σ.Ε & Περιβάλλον ΑΕ Μελέτη Χαρτογράφησης Ο.Κ.Θ. & Εκπόνησης Σχεδίων Δράσης Αντιμετώπισης Σχετικών Προβλημάτων στην Αττική Οδό. (2009), Ανάκτηση Μάρτιος 25,