ΤΙΤΛΟΣ: ΜΟΡΦΟΓΕΝΝΕΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΤΗΝ ΛΕΚΑΝΗ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΤΟΥ ΑΝΩ ΚΑΙ ΜΕΣΟΥ ΡΟΥ ΤΟΥ ΠΗΝΕΙΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ. ΒΔ ΠΕΛΛΟΠΑΝΗΣΟ ΕΛΛΑΔΑ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΤΙΤΛΟΣ: ΜΟΡΦΟΓΕΝΝΕΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΤΗΝ ΛΕΚΑΝΗ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΤΟΥ ΑΝΩ ΚΑΙ ΜΕΣΟΥ ΡΟΥ ΤΟΥ ΠΗΝΕΙΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ. ΒΔ ΠΕΛΛΟΠΑΝΗΣΟ ΕΛΛΑΔΑ"

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΔΥΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΤΙΤΛΟΣ: ΜΟΡΦΟΓΕΝΝΕΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΤΗΝ ΛΕΚΑΝΗ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΤΟΥ ΑΝΩ ΚΑΙ ΜΕΣΟΥ ΡΟΥ ΤΟΥ ΠΗΝΕΙΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ. ΒΔ ΠΕΛΛΟΠΑΝΗΣΟ ΕΛΛΑΔΑ ΟΝΟ/ΜΟ : ΚΟΓΚΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ Α. Μ.:06038 ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ:ΣΤΑΜΑΤΟΠΟΥΛΟΣ ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΠΑΤΡΑ 2014

2 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η παρούσα διπλωματική εργασία με τίτλο «Μορφογενετικά χαρακτηριστικά στην λεκάνη απορροής του άνω και μέσου ρου του Πηνειού πόταμου, ΒΔ Πελοπόννησο Ελλάδα» έγινε με σκοπό να αναλύσει, αναγνωρίσει και αναδείξει τα μορφογενετικά χαρακτηριστικά του Πηνειού πόταμου στη ΒΔ Πελοπόννησο. 2

3 ΣΚΟΠΟΣ Σκοπός της εργασίας είναι η αναγνώριση και καταγραφή των φυσικογεωγραφικών, γεωλογικών και γεωμορφικών στοιχείων της περιοχής μελέτης. Για το αυτό έγιναν, παρατηρήσεις και ερμηνείες από τοπογραφικούς χάρτες της ΓΥΣ κλίμακας 1:50.000, από το Google Earth και ολοκληρώθηκαν με την εργασία πεδίου. 3

4 ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Πρωτίστως θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους όσους συνέβαλαν στη διεκπεραίωση της παρούσας διπλωματικής εργασίας. Θα ήθελα να ευχαριστήσω τον επιβλέποντα καθηγητή κ. Λεωνίδα Σταματόπουλο για την υποστήριξή του και την βοήθειά του όσον αφορά τις γνώσεις που μας προσέφερε κατά τη διάρκεια των σπουδών και τις γνώσεις για την διεκπεραίωση της διπλωματικής εργασίας. Τέλος, ευχαριστώ την οικογένειά μου και τους φίλους και συμφοιτητές μου, αφού συνέβαλαν στην προσπάθειά μου για την εκπόνηση της παρούσας εργασίας. 4

5 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1.ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ιστορικά στοιχεία περιοχής μελέτης Γεωγραφικά στοιχεία περιοχής μελέτηςγεωτεκτονική ζώνη Πίνδου ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΒΟΥΡΑΪΚΟΥ ΙΖΗΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΤΑΜΟΥ Τύπος καναλιού και πεδιάδες πλημμύρας Αποκοπή Απόσπαση(Avulsion) Αλλουβιακά ριπίδια ΤΕΚΤΟΝΙΚΗ Η τεκτονική στην κοιλάδα του Πηνειού Επιδρράσεις της τεκτονικής σε κατά μήλος πεδιάδες ΠΟΤΑΜΙΑ ΣΑΝ ΥΔΡΑΥΛΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΚΛΙΜΤΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ Πηγές απορροής Κλιματικά στοιχεία περιοχής ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Ποτάμια σαν γεωμορφολογικά συστήματα Μορφογεννετικά χαρακτηριστικά της λεκάνης απορροής του Πηνειού Ποταμού ΣΗΜΕΙΑ ΚΑΜΠΗΣ(KNICKPOINTS) ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...4Σφάλμα! Δεν έχει οριστεί σελιδοδείκτης. 5

6 1.ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1.ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Ο Πηνειός ποταμός εκτός από το έντονο γεωλογικό ενδιαφέρον που παρουσιάζει είναι γνωστός από την αρχαιότητα αφού συνδέεται με μύθους της εποχής. Πιο συγκεκριμένα είναι συνδεδεμένος με τον πέμπτο άθλο του Ηρακλή (καθαρισμός των στάβλων του Αυγεία από την κόπρο). Κατά τον μύθο, ο Ηρακλής, αφού γκρέμισε το μαντρότοιχο των στάβλων, εξέτρεψε τα ποτάμια Πηνειό και Αλφειό και καθάρισε τους στάβλους. Ο μύθος έχει συμβολικό χαρακτήρα και συνδέεται κυρίως με την κατασκευή υδραυλικών έργων, την αποξήρανση ελωδών εκτάσεων και την απαλλαγή της καλλιεργήσιμης γης από τα νερά των ποταμών. Το ποτάμι του Πηνειού βρίσκεται κοντά στο μυκηναϊκό νεκροταφείο της Αγίας Τριάδας, στην ορεινή ΒΑ Ηλεία, στα σύνορα με το Νομό Αχαΐα. Καταλαμβάνει μεγάλη έκταση στην κορυφή μιας πλαγιάς που καταλήγει απότομα στον Πηνειό ποταμό. Το νεκροταφείο αυτό της Αγίας Τριάδας δηλώνει την ύπαρξη κάποιου μεγάλου μυκηναϊκού πολιτισμού. 1.2.ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Ο Πηνειός ανήκει στη Β.Δ. Πελοπόννησο με τις κύριες πηγές τροφοδοσίας του να πηγάζουν από το όρος Ερύμανθος (2224 μ.) σε υψόμετρο 1000 μ. Έχει συνολικό μήκος 70 χλμ. και η διεύθυνση αποστράγγισης του είναι από ΝΑ προς ΒΔ, όπου και εκβάλει στο Ιόνιο Πέλαγος. Η φυσική ροή του διακόπτεται από την παρουσία μιας τεχνητής λίμνης (ανθρωπογενές έργο) για αρδευτικούς σκοπούς προς το τέλος του μέσου ρου του ποτάμιου συστήματος. 6

7 Πλησίον του χωριού Κέντρο έχει κατασκευασθεί φράγμα ύψους 50 μ. και μήκους 200 μ., όπου τα νερά του Πηνειού ταμιεύονται στην ομώνυμη τεχνητή λίμνη. Η προαναφερθείσα τεχνητή λίμνη κατασκευάστηκε το 1960 και σήμερα αποτελεί τη μεγαλύτερη λίμνη της Πελοποννήσου. Η λίμνη καλύπτει επιφάνεια 19,9 τ.χλμ. και βρίσκεται ανατολικά της αρχαίας Ήλιδας όπου χρησιμοποιείται για την άρδευση του κάμπου της Ηλείας. Στο μέσο ρου του Πηνειού και συγκεκριμένα στη τεχνητή λίμνη εκβάλουν ακόμη δύο σημαντικοί ποταμοί, ο Λάδωνας και ο Καλφαϊκός ποταμός (δευτερεύοντες πηγές τροφοδοσίας). Εικ.1.:Χάρτης Προπονήσου, με το τετράγωνο δείχνεται η γεωγραφική θέση του Πηνειού ποταμού. 7

8 2.ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ Από γεωλογικής πλευράς η περιοχή μελέτης μας ανήκει στη ζώνη Ωλονού - Πίνδου. Η ονομασία δόθηκε για πρώτη φορά από τον Philippson (1898) από το βουνό Ωλονός της Πελοποννήσου και την οροσειρά της Πίνδου, όπου γίνεται και η κύρια ανάπτυξη της ζώνης. Πιο συχνά χρησιμοποιείται ο απλός όρος «ζώνη Πίνδου» που δόθηκε από τον Αubouin (1959). Η ζώνη Ωλονού - Πίνδου από τα Ελληνοαλβανικά σύνορα κατεβαίνει προς τον κορμό της ηπειρωτικής Ελλάδας στα βουνά Πίνδος, Άγραφα, Αιτωλικό, Βαρδουσία και μετά στην Πελοπόννησο στα βουνά Παναχαϊκό και Ωλονό. Τμήματα αυτής βρίσκονται και στα νησιά Κρήτη και Ρόδο ακολουθώντας την Α - Δ κάμψη του Διναρικού τόξου. Η ζώνη Ωλονού - Πίνδου θεωρήθηκε σαν η πιο βαθιά Ελληνική αύλακα ανάμεσα στα υβώματα Πελαγονικής προς τα ανατολικά και Γαβρόβου προς τα δυτικά. Συνήθως αναφέρεται σαν «το Ελληνικό ευγεωσύγκλινο» κατά τη διάρκεια του Μεσοζωικού. Η ζώνη της Πίνδου διαιρέθηκε από τον Αubouin (1959) σε τρεις παλαιογεωγραφικές υποζώνες : Την ανατολική πλευρά της αύλακας που ονομάσθηκε «Υπερπινδική υποζώνη», με ιζήματα μεταβατικά μεταξύ της ζώνης Πίνδου και της Υποπε-λαγονικής ζώνης. Η υποζώνη αυτή συγκροτείται από δυο ενότητες πετρωμάτων, του βουνού Κόζιακας και των Θυμιανών. Την αξονική υποζώνη με ιζήματα της πιο βαθιάς θάλασσας. Τη δυτική πλευρά, μεταβατική προς το ύβωμα Γαβρόβου - Τριπόλεως που λέγεται και «Εξωτερική Πίνδος». Λιθοστρωματογραφικά η περιοχή μας καλύπτεται από αλπικά και μετά - αλπικά ιζήματα, τα οποία ανήκουν στην ζώνη της Πίνδου. Παρόλα αυτά δεν έχει βρεθεί προαλπικό υπόβαθρο της ζώνης Ωλονού - Πίνδου. Γενικά τα πρώτα αλπικά ιζήματα σε όλη την έκταση της ζώνης είναι δολομίτες και ασβεστόλιθοι Μέσου - Τριαδικού. Σε ορισμένες εντούτοις περιοχές έχουν παρατηρηθεί κάτω από τους δολομίτες και τους ασβεστόλιθους μερικές κλαστικές ιζηματογενείς σειρές που αποτελούνται κυρίως από ψαμμίτες με ασβεστολιθικές παρεμβολές. Και αυτών των ιζημάτων η ηλικία θεωρείται ότι είναι Μεσοτριαδική. Από το Άνω Τριαδικό αρχίζουν οι πελαγικοί πλακώδεις ασβεστόλιθοι με παρεμβολές κερατολίθων, 8

9 ηφαιστειοϊζηματογενών και αργιλοψαμμιτικών υλικών. Οι ασβεστόλιθοι του Άνω Τριαδικού εμφανίζονται σε ορισμένες περιοχές με τη φάση του Αmmonitiko Rosso. Η ζώνη της Πίνδου δομείται από μία Μεσοζωική ακολουθία ανθρακικών και πυριτικών ιζημάτων βαθιάς θάλασσας των οποίων το συνολικό πάχος δεν ξεπερνά τα 1050 μ. Επί των μεσοζωικών σχηματισμών αναπτύσσεται η κλασσική ακολουθία του Πινδικού Φλύσχη που καλύπτει ένα στρωματογραφικό εύρος από το Παλαιόκαινο έως και το Ολιγόκαινο. 3. ΙΖΗΜΑΤΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΟΤΑΜΟΥ 3.1. ΤΥΠΟΣ ΚΑΝΑΛΙΟΥ ΚΑΙ ΠΕΔΙΑΔΕΣ ΠΛΗΜΜΥΡΑΣ Οι παρατηρήσεις που πραγματοποιήθηκαν στο σύστημα απποροής του Πηνειού ποταμού που ήταν άμεσες αλλά και μέσω γεωλογικών και τοπογραφικών χαρτών ήταν σημαντικές ώστε να διαγνωσθούν οι υδραυλικές ιδιότητες του ποταμού. Τα συμπεράσματα των παραπάνω παρατηρήσεων ήταν ότι σχεδόν σε όλο το μήκος του ποταμού μας, ο Πηνειός χαρακτηρίζεται κυρίως ως μαιανδρικού τύπου κανάλι αλλά και δικτυωτού τύπου καναλιού δηλαδή υπάρχει μια συνεχή μετάβαση ανάμεσα στον έναν και τον άλλο τύπο καναλιού. Τα δικτυωτού τύπου κανάλια χαρακτηρίζονται από διαιρέσεις και επανασυνδέσεις της ροής των φραγμών ροής, οι οποίοι σε συνθήκες χαμηλής ροής διαιρούν το κανάλι σε δευτερεύοντα ενώ σε συνθήκες υψηλής ροής καλύπτονται. Τα μαιανδρικού τύπου κανάλια χαρακτηρίζονται από κανάλια που εκθέτουν αξιοσημείωτες καμπύλες συμμετρίας. Πιο συγκεκριμένα μαίανδροι χαρακτηρίζονται από ελίκωση που είναι ο λόγος του συνολικού μήκους καναλιού προς το μήκος της μήκος της κοιλάδας του είναι μεγαλύτερο ή ίσο με 1.5. Η κύριες ιζηματογεννείς διαδικασίες λαμβάνουν μέρος στην κυρτή πλευρά του μαιάνδρου όπου απαντάται ο ακραίος φραγμός ενώ στην κοίλη πλευρά του μαιάνδρου όπου το νερό αναπτύσσει μεγάλες ταχύτητες η διάβρωση είναι μεγάλη. Άλλα ιζηματογενή περιβάλλοντα 9

10 εκτός του ακραίου φραγμού είναι οι πεδιάδες πλημμύρας. φυσικά αναχώματα. υπολειμματικές αποθέσεις αύλακος κ.α. Πιο συγκριμένα οι πεδιάδες πλημμύρας περιλαμβάνουν 1) Τους ορίζοντες A,B,C 2) Στοιχεία υφής από έκπλυση διαλυτών υλικών και αργίλων από τον Α ορίζοντα και την κατακρήμνιση δευτερογενών υλικών και αργίλων στον Β ορίζοντα. 3) Διάλυση αρχικών δομών από οργανισμούς, ρίζες φυτών, αλλαγή στην υγρασία και ανάπτυξη δευτερογενών υλικών. 4) Χαρακτηριστικός χρωματισμός και κηλίδες συνδεόμενες με χημική αλλαγή του μητρικού υλικού και η δημιουργία νέων υλικών. Ο βαθμός ανάπτυξης αυτών των χαρακτηριστικών στα πλημμυρικά εδάφη εξαρτάται από το χρόνο, το ρυθμό κατάθεσης, το κλίμα, τη βλάστηση, την τοπογραφία και τις πρώτες ύλες. Καλά σχηματισμένα εδάφη χρειάζονται χιλιάδες χρόνια για να δημιουργηθούν και έχουν πάχος από cm έως m. Η συνάθροιση διαφόρων εδαφών και παλαιοεδαφών λέγεται catena. Ένας κοινός τύπος catena στις πεδιάδες με μειωμένη ανύψωση, κατάθεση και απομάκρυνση από την ζώνη του ποταμού. Αμμώδης περιοχές με καλά στραγγισμένα αναχώματα και σχισμές έχουν μια σχετικά πυκνή οξειδωμένη και αεριζόμενη περιοχή που κρύβεται από μια κορεσμένη ζώνη. Ο μειωμένος βαθμός κατάθεσης από την ζώνη του καναλιού στην λεκάνη απορροής μπορεί να αποτελέσει στην αυξανόμενη εδαφών μακριά από τις ζώνες του καναλιού και να αλλάξει το βαθμό που το έδαφος δημιουργείται στις κάθετες ακολουθίες των παλαιοεδαφών στις διαφορετικές ζώνες. 3.2.ΑΠΟΚΟΠΗ - ΑΠΟΣΠΑΣΗ (AVULSIONS) Κατά την διάρκεια της υπαίθριας παρατήρησης κατά μήκος του ρου του Πηνειού ποταμού ποταμού παρατηρήθηκε η σχετικά απότομη αλλαγή ενός ολόκληρου καναλιού ζώνης από μια τοποθεσία σε μια άλλη. Αυτή η ενδιαφέρουσα παρατήρηση μας βοήθησε να καταλήξουμε στην ύπαρξη αποκοπής. Αποκοπή είναι η απότομη εγκατάλειψη του καναλιού ενός ποταμού και η δημιουργία ενός άλλου καναλιού. Η έναρξη μιας 10

11 αποκοπής ευνοείται από την υπερχείλιση, από την μεγάλη κλίση του καναλιού προς την πεδιάδα, από ένα προ υπάρχον κανάλι στην πεδιάδα και το διαβρωμένο ίζημα που υπάρχει κοντά του. Οι αποκοπές συχνά συμβαίνουν κατά την διάρκεια πλημμύρων, αν και τα υψηλά επίπεδα νερού που απαιτούνται μπορούν να δημιουργηθούν από την φράξη του καναλιού π.χ. από πάγο, βλάστηση, ιζήματα. Μια αποκοπή τυπικά ξεκινάει με το μεγάλωμα ενός καναλιού ή την διασταύρωση του βασικού καναλιού με ένα προ υπάρχον κανάλι. Η νέα αποκοπή ακολουθάει την μέγιστη κλίση των πλημμυρών στο χαμηλότερο κομμάτι της πεδιάδας. Εικ.2.: Δημιουργία και εξέλιξη ενός avulsion ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΤΑΧΥΤΗΤΑ ΚΑΘΙΖΗΣΗΣ ΤΩΝ ΑΠΟΚΟΠΩΝ : Η συχνότητα των αποκοπών αυξάνεται με τον αυξανόμενο ρυθμό κατάθεσης στην ζώνη των καναλιών. Αυτό γίνεται γιατί ο βαθμός κατάθεσης στη ζώνη προκαλεί μια ταχεία ανάπτυξη της κορυφογραμμής πάνω από την πεδιάδα και συνοδεύεται από μια ταχεία αύξηση της κλίσης της κορυφογραμμής σε σχέση με την κλίση του κάτω μέρους της πεδιάδας. Ο βαθμός πρόσχωσης μπορεί να επηρεαστεί από τις αλλαγές στην βάση του, την κλιματική αλλαγή της ενδοχώρας ή την τεκτονική δραστηριότητα. 11

12 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΑΛΛΑΓΗ ΒΑΣΗΣ ΤΩΝ ΑΠΟΚΟΠΩΝ: Οι περίοδοι μεταξύ των αποκοπών μειώνονται όσο το σχετικό επίπεδο βάσης ανεβαίνει λόγω της μείωσης της κλίσης του ποταμού στο κάτω μέρος της κοιλάδας και το ρυθμό μεταφοράς ιζήματος που προκαλεί πρόσχωση και ανάπτυξη αλλουβιακών κορυφογραμμών. Ένα άλλο αποτέλεσμα της ανόδου του επιπέδου βάσης είναι τα σημεία της κοιλάδας που καλύπτει η θάλασσα. Η απάντηση στο γιατί τα επίπεδα βάσης πέφτουν εξαρτάται σε παράγοντες όπως η κλίση και ο τύπος ιζήματος στις εκτεθειμένες επιφάνειες και το ποσοστό πτώσης. Αν η κλίση της εκτεθειμένης επιφάνειας είναι μεγαλύτερη από την σταθερή κλίση του καναλιού, μπορεί να υπάρξει μια τομή στο κανάλι και να γίνει πιο ελικοειδές. Αν η κλίση της εκτεθειμένης επιφάνειας είναι μικρότερη από την σταθερή κλίση του καναλιού, μπορεί να υπάρξει κατάθεση και το κανάλι να γίνει ευθεία. ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΚΙΛΜΑΤΙΚΩΝ ΑΛΛΑΓΩΝ ΣΕ ΜΙΑ ΑΠΟΚΟΠΗ: Οι αλλαγές στο κλίμα την λεκάνη απορροής μπορούν να επηρεάσουν την αποκοπή αλλάζοντας «το καθεστώς» και την προμήθεια ιζημάτων στα ποτάμια π.χ. κατά την διάρκεια και αμέσως μετά την εποχή των παγετώνων, το μέγεθος, η ποικιλία του νερού και των ιζημάτων μπορούν να αυξηθούν. Το αντίθετο μπορεί να συμβεί σε θερμότερες περιόδους. ΤΕΚΤΟΝΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΣΕ ΜΙΑ ΑΠΟΚΟΠΗ: Οι τεκτονικές αλλαγές που προκαλούνται στα ποτάμια και στις κλίσεις των κοιτών μπορούν να προκαλέσουν αποκοπή. Οι αποκοπές μπορούν να προκληθούν σαν μια άμεση αντίδραση από την κίνηση της Γής ή σαν σταδιακή τεκτονική αλλαγή στην τοπογραφία των κοιτών. Οι αποκοπές συναντιούνται σε περιοχές με τεκτονική υποχώρηση και αποφεύγουν περιοχές με τεκτονική ανύψωση. ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΑΠΟΚΟΠΩΝ ΣΤΗΝ ΔΙΑΒΡΩΣΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΘΕΣΗ : Η έναρξη μιας αποκοπής μπορεί να καταγραφεί στις αποθέσεις των κοιτών από μια διαβρωμένη επιφάνεια υπερκαλυμμένη με χοντρόκοκκες αποθέσεις και οι υπερκείμενες αποθέσεις μπορούν να διαφέρουν από αυτές που αποτέθηκαν πριν την έναρξη των αποκοπών. Αν η ζώνη του καναλιού μετακινήθηκε σε μια πιο απομακρυσμένη 12

13 περιοχή της κοίτης μέχρι σήμερα, τα νέα στρώματα που δημιουργούνται από τις πλημμύρες μπορεί να είναι λεπτότερα και με καλύτερους κόκκους και μπορούν να σχετίζονται με μια διαφορετική κατεύθυνση ροής. Η επαναχρησιμοποίηση ενός καναλιού είναι δύσκολο να αναγνωριστεί στα στρωματογραφικά αρχεία. Έχει ισχυριστεί ότι η επαναχρησιμοποίηση ενός καναλιού θα έχει ως αποτέλεσμα σχετικά παχιές και πολυώροφες ζώνες και πολλαπλά αναχώματα, αλλά αυτά τα στρωματογραφικά χαρακτηριστικά μπορούν να δημιουργηθούν από επεισοδιακές αποθέσεις σε μια ζώνη καναλιού. Το μόνο πειστικό στοιχείο για την επαναχρησιμοποίηση του καναλιού είναι η διαφύλαξη των αποθέσεων που αποδεικνύουν μεγάλες χρονικές περιόδους (όπως ώριμα εδάφη) ανάμεσα στις αποθέσεις που προεξέχουν από τις ζώνες του καναλιού. 3.3.ΑΛΛΟΥΒΙΑΚΑ ΡΙΠΙΔΙΑ Στο δυτικό τμήμα της περιοχής μελέτης του ποτάμιου συστήματος μας όπου εκβάλει στη τεχνητή λίμνη του Πηνειού παρατηρήθηκε η παρουσία αλλουβιακών ριπιδίων. Πρόκειται για αποθέσεις ιλύς σύγχρονων υπερχειλίσεων τόσο των κοιλάδων όσο και της τεχνητής λίμνης του φράγματος του Λάδωνα. Τα αλλουβιακά ριπίδια έχουν την μορφή κώνου που εκτείνεται ακτινωτά τα κάτω από το σημείο όπου ένα ορεινό ποτάμι εγκαταλείπει τα βουνά..αναπτύσσονται σε περιοχές με έντονο ανάγλυφο και με αφθονία ιζήματος, ενώ η φυτοκάλυψη είναι περιορισμένη. Η βροχοπτώσεις είναι σφοδρές και η διάβρωση αρκετά υψηλή. Τα αλλουβιακά ριπίδια χαρακτηρίζονται από μια κλίση που συνήθως δεν υπερβαίνει τις 10 μοίρες. Χωρίζονται σε τρία καθορισμένα ευθύγραμμα τμήματα, την ανώτερη ριπιδιακή ζώνη, την μέση ριπιδιακή ζώνη και την κατώτερη ριπιδιακή ζώνη. Τα αλλουβιακά ριπίδια της περιοχής μελέτης μας χαρακτηρίζονται από δεβριτικές αποθέσεις και αποθέσεις κυλημάτων. 13

14 4. ΤΕΚΤΟΝΙΚΗ 4.1.Η ΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΛΑΔΑ ΤΟΥ ΠΗΝΕΙΟΥ Η περιοχή μελέτης μας καλύπτεται από αλπικά και μετά-αλπικά ιζήματα. Τα αλπικά ιζήματα ανήκουν στην ζώνη της Πίνδου. Με την έναρξη των Αλπικών ορογενετικών κινήσεων στα περιθώρια της Απούλιας κατά το Άνω Ηώκαινο, η ακολουθία πετρωμάτων της Ζώνης Πίνδου άρχισε να αποκολλάται από το υπόβαθρο της, να παραμορφώνεται έντονα και τελικά να επωθείται επί της Ζώνης Τρίπολης, που έχει σαν αποτέλεσμα τον σχηματισμό του Καλύμματος της Πίνδου. Η κίνηση του καλύμματος πραγματοποιήθηκε πάνω σε μία χαμηλής κλίσης επώθηση, την Επώθηση της Πίνδου, η οποία βρίσκεται στον σχηματισμό του κλαστικού Τριαδικού. Η εσωτερική παραμορφωτική δομή του Καλύμματος της Πίνδου χαρακτηρίζεται από επωθήσεις με φορά κίνησης προς τα δυτικά. Το Κάλυμμα της Πίνδου έχει χωριστεί σε τρία τμήματα, ένα μετωπικό, ένα κεντρικό και ένα οπίσθιο. Γενικά το Κάλυμμα της Πίνδου χαρακτηρίζεται από ασύμμετρες μεγασκοπικές και μεσοσκοπικές δομές που κινούνται προς τα δυτικά, άλλα σε περιοχές που βρίσκονται στα ανατολικά τμήματα του καλύμματος, όπως η ανατολική Πελοπόννησος, οι πτυχές κινούνται προς τα ανατολικά και αναπτύσσονται στα τελικά στάδια παραμόρφωσης του καλύμματος. Η λεκάνη ιζηματογένεσης της Ζώνης της Πίνδου τοποθετείται κατά μήκος του ανατολικού περιθωρίου της Απούλιας μικροπλάκας. Από τον Άνω τριαδικό και καθ όλη τη διάρκεια του Ιουρασικού γίνεται συνεχής απολέπτυνση του περιθωρίου, με αποτέλεσμα να σχηματιστεί μία βαθιά και ευρεία λεκάνη ιζηματογένεσης, η οποία μπορεί να χαρακτηριστεί ως μια ωκεάνια λεκάνη τύπου Ερυρθράς Θάλασσας όπού το υπόβαθρο των πετρωμάτων της Πίνδου αποτελούσε ένας μεταβατικού τύπου φλοιός. Ο φλοιός εξελισσόταν προς τα ανατολικά σε ωκεάνιο φλοιό που δομούσε τον Ωκεανό της Πίνδου. Λιθολογικές 14

15 διαφοροποιήσεις μας δείχνουν χαρακτήρες ρηχής και βαθιάς θάλασσας, δηλαδή ύπαρξη υβωμάτων. Τα παραπάνω εξηγούν την διαφοροποίηση της Πινδικής Μεσοζωικής ακολουθίας στην ανατολική Πελοπόννησο, όπου ο σχηματισμός Ραδιολαριτών εμφανίζει πάχος λίγων μέτρων. Στο δυτικό περιθώριο της λεκάνης η Μεσοζωική ακολουθία της Πίνδου εξελισσόταν προς την ανθρακική πλατφόρμα της Ζώνης Τρίπολης. Η ύπαρξη μεταβατικών σειρών μας δείχνει ότι η εξέλιξη από την μία ζώνη στην άλλη έγινε σταδιακά. Η μορφολογία του υποβάθρου της λεκάνης στη Μεσοζωική ακολουθία είναι ήπια. Αντίθετα οι διακυμάνσεις στο πάχος της Μεσοζωικής ακολουθίας κατά μήκος της ζώνης, είναι σημαντικές, όπως στην Πελοπόννησο. Οι συγκεκριμένες διακυμάνσεις χαρακτηρίζονται από εξάρσεις και ταπεινώσεις που διαμορφώνονταν από ρήγματα. Τα ρήγματα ήταν συνιζηματογενή και λειτουργούσαν κατά το Μεσοζωικό σαν ρήγματα μεταβίβασης διαχωρίζοντας περιοχές με διαφορετικό πλάτος. Στην κοιλάδα του Πηνειού ποταμού και πλησίον αυτής παρατηρούμε την ύπαρξη ρηγμάτων, επωθήσεων και εφιππεύσεων. Πιο συγκεκριμένα τα παραπάνω τεκτονικά γεγονότα εμφανίζονται κυρίως εκατέρωθεν. του όρους Σκιαδοβούνι αλλά και πλησίον των βουνών Κουφάλα και Λυκούρα. Τα προηγούμενα στοιχεία είναι πολύ σημαντικά γιατί επηρεάζουν σημαντικά την γεωμορφολογία της ευρύτερης περιοχής του ποταμού Πηνειού. 4.2.ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΣΕ ΚΑΤΑ ΜΗΚΟΣ ΠΕΔΙΑΔΕΣ Με την βοήθεια γεωλογικών χαρτών και της παρατήρησης στην ύπαιθρο η ύπαρξη ρηγμάτων, εφιππεύσεων και επωθήσεων είναι έντονη στις περιοχές πλησίον του όρους Σκολλίς και Σκιαδοβούνι. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα η τεκτονική δραστηριότητα να επηρεάζει τις κλίσεις των ποταμών, των κοιτών, την παροχή νερού και ιζήματος στην περιοχή σε διάφορες χωρικές και χρονικές κλίμακες π.χ. η περιοδική δραστηριότητα, η λανθασμένη διέλευση ενός ποταμού μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα μια τοπική αλλαγή στην κλίση της κοιλάδας, την εκτροπή του ποταμού και 15

16 μια αλλαγή στο μοτίβο του καναλιού σε μια περίοδο πολλών εκατοντάδων ή χιλιάδων χρόνων. Σε μια τόσο μεγάλη κλίμακα όλο το ποτάμιο σύστημα μπορεί να επηρεαστεί από την τεκτονική δραστηριότητα για εκατομμύρια χρόνια αν βρίσκεται σε μια τεκτονική ενεργή ζώνη με δίπλα της μια ιζηματογενή λεκάνη. Τοπική τεκτονική δραστηριότητα περιλαμβάνει τα αποτελέσματα σε σχετικά μικρές πτυχώσεις και βλάβες που επηρεάζουν άμεσα την τοπογραφία της περιοχής. Ακόμα, μπορεί να ενεργήσει έμμεσα ελέγχοντας το τοπικό επίπεδο βάσης και την κλίση των ποταμών που εισέρχονται σε στάσιμα νερά. Η τεκτονική και ηφαιστειακή δραστηριότητα μπορεί να προκαλέσει φράγματα στα ποτάμια των κοιλάδων με λάβα, τέφρα και διάφορα συντρίμμια. Βέβαια αξίζει να σημειωθεί ότι στην περιοχή μελέτης μας δεν υπάρχει ηφαιστειακή δραστηριότητα. Αλλάζοντας την κλίση μέσα στις αλλουβιακές κοιλάδες έχει ως αποτέλεσμα την εκτροπή των ποταμών και αλλάζοντας το μοτίβο του καναλιού. Αλλάζοντας την τοπογραφία της κοίτης σχετικά με τον υδροφόρο ορίζοντα μπορεί να επηρεάσει την ροή της κοίτης, την μεταφορά ιζήματος και την δημιουργία εδαφών. Η απομάκρυνση του ποταμού σε μια ενεργά τεκτονικά παραμόρφωση της επιφάνειας εξαρτάται από το βαθμό παραμόρφωσης σχετικά με το βαθμό διάβρωσης και απόθεσης του ποταμού, από την άλλη μεριά σχετίζεται με την δύναμη του ρεύματος και την διαβρωσιμότητα της όχθης. Αν ο βαθμός διάβρωσης και απόθεσης είναι επαρκώς μεγάλος, οι αλλαγές κλίσεις του ρεύματος προερχόμενες από τη τεκτονική δραστηριότητα θα είναι μειωμένες και το ποτάμι θα τείνει στην αρχική του κατάσταση. Ενώ αν ο βαθμός είναι μικρός, τότε μπορεί να συμβεί εκτροπή ποταμού. 16

17 5. ΠΟΤΑΜΙΑ ΣΑΝ ΥΔΡΑΥΛΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ Τα ποτάμια μεταφέρουν νερό κατά μήκος του τοπίου, συμμετέχοντας στο μεγάλο κύκλο του νερού ανάμεσα στους ωκεανούς, την ατμόσφαιρα και στο τοπίο. Οι υδραυλικές ιδιότητες ενός ποταμού είναι άρρηκτα συνυφασμένες με τα γεωμορφολογικά, χημικά και βιολογικά χαρακτηριστικά του. Η ποσότητα και ο χρόνος του νερού που μεταφέρεται μέσω ενός δικτύου ποτάμιου καναλιού είναι το τελικό αποτέλεσμα μιας πολύπλοκης αλληλεπίδρασης μεταξύ των στοιχείων του τοπίου και του κλίματος. Για να κατανοήσουμε την υδραυλική συμπεριφορά ενός ποταμού, πρέπει να καταλάβουμε την κύρια υδραυλική διαδικασία που παράγει απορροές και διέπουν στην διανομή στο χρόνο και στο χώρο. Αυτές οι διαδικασίες περιλαμβάνουν : την κατακρήμνιση, εξάτμιση, μεταφορά, αποθήκευση, διήθηση και την ροή των χερσαίων και υπόγειων υδάτων. Όλες αυτές οι διαδικασίες μαζί ενώνουν το ποτάμι με το τοπίο που είναι μέρος του. Η καμπή (ή το ανερχόμενο τμήμα της λεκάνης απορροής) είναι η βασική μονάδα στην υδρολογία του ποταμού. Κάθε περιοχή σ'ένα δίκτυο ποταμού έχει μια μοναδική υδρολογική λεκάνη, η οποία είναι μια περιοχή του τοπίου που συνεισφέρει νερό στη γύρω περιοχή. Επειδή το νερό είναι χημικά συντηρητικό, σε κάθε καμπή υπάρχει μια μερική ισορροπία (ονομάζεται υδατικό ισοζύγιο) ανάμεσα στις εισροές, εκροές και στην αποθήκευση του νερού στο τοπίο ανά μονάδα χρόνου. Οι εξισώσεις για ην ισορροπία είναι σημαντικές συμπτύξεις που μας βοηθάνε να σκεφτούμε την σχέση ανάμεσα στην ποτάμια εκφόρτιση και τα διάφορες υδραυλικές διαδικασίες στο τοπίο. Γράφοντας τις εξισώσεις για την ισορροπία με μια μικρή αλλαγή βλέπουμε πώς οι υδραυλικές διαδικασίες στο τοπίο σχετίζονται με την ροή που παρατηρείται στο ποτάμι (Q). 17

18 Δεδομένου ότι : deltagw = (deltagw out - deltagw in ) τότε, Q = [ P - ET - deltagw + (deltas sm + deltas gw ) ] Η κατακρήμνιση και η εξάτμιση εξαρτώνται από κλιματικούς παράγοντες. Η διαπνοή ποικίλει ανάλογα με το κλίμα και τη βλάστηση της περιοχής. Ο όρος (dgw) αντιπροσωπεύει ένα δίκτυο υπόγειας ροής στη λεκάνη απορροής και είναι κυρίως χαρακτηριστικό της γεωλογίας. Ο όρος (ds s + ds sm + ds gw ) αντιπροσωπεύει την αλλαγή στην αποθήκευση νερού πάνω και μέσα στο τοπίο και εξαρτάται αρχικά από την τοπογραφία και τα χαρακτηριστικά του εδάφους. Τελικά είναι προφανές ότι τρείς πρωτογενείς παράγοντες ελέγχουν το υδατικό ισοζύγιο στην λεκάνη και ως εκ τούτου την ροή του ποταμού (Q) : το τοπίο, το κλίμα και η γεωλογία. 5.1.ΠΗΓΕΣ ΑΠΟΡΡΟΗΣ Όταν βρέχει υπάρχουν τρία πιθανά μονοπάτια που η κατακρήμνιση μπορεί να πάρει για αν φτάσει σ'ένα κανάλι ποταμού. 1) Η απορροή της βροχής φτάνοντας στο έδαφος εισχωρεί μ'ένα ποσοστό που ορίζεται από την τριχοειδής δράση και την διαπερατότητα. Όταν το ποσοστό κατακρήμνισης υπερβαίνει το ποσοστό διείσδυσης ή όταν το έδαφος γίνεται κορεσμένο από την πλευρική ροή, το νερό συσσωρεύεται στην επιφάνεια και ρέει επιφανειακά και με κλίση προς τα κάτω. 2) Η πλευρική ροή που διεισδύει στην επιφάνεια του εδάφους πρέπει να φιλτραριστεί κάθετα μέσω των κατώτερων στρωμάτων του εδάφους. Αν υπάρχουν διαφορές στο ρυθμό φιλτραρίσματος από αυτά τα στρώματα, το νερό μπορεί να συσσωρευτεί σε οριζόντιες επιφάνειες και να παράγει υπό επιφανειακές ροές με κλίση. 3) Η υπόγεια ροή νερού που διεισδύει μπορεί τελικά να φτάσει το τοπικό "πίνακα" νερού (μια ζώνη με λιγότερο ή περισσότερο μόνιμα εδάφη κορεσμένα από το νερό). Αυτό το υπόγειο νερό (GW) κινείται επίσης με κλίση αλλά με πολύ χαμηλά ποσοστά. Το υπόγειο νερό μπορεί τελικά να φτάσει το κανάλι ενός ποταμού με αρκετούς τρόπους συμπεριλαμβανομένου και της τομής του καναλιού από τον "πίνακα" νερού, την διαρροή ή/και αρτεσιανές 18

19 ροές την άνοιξη και οι υγρότοποι που στραγγίζουν στο κανάλι και τέλος αρτεσιανή τροφοδοσία σε αποστραγγισμένες λίμνες. Η έκταση στην οποία το υπόγειο νερό συνεισφέρει στην ροή του δεδομένου ποταμού εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την γεωλογία της λεκάνης (συγκεκριμένα χαρακτηριστικά διείσδυσης) και στο ποσοστό με το οποίο το υπόγειο νερό ρέει με κλίση. Οι ταχύτητες των υπόγειων νερών ποικίλλουν τις τάξεων των 5-8 ανάλογα με την γεωλογική σύνθεση των κορεσμένων στρωμάτων και των υδροστατικών πιέσεων που συμμετέχουν. Η υδραυλική αγωγιμότητα (Κ) σχετίζεται με το πορώδες και μαζί με την υδραυλική κλίση (DH) και το μήκος της ροής (L) διέπουν την ταχύτητα ροής του υπόγειου νερού (V gw ) σύμφωνα με τον νόμο του Darcy : V gw = K * (DH/L) Ο νόμος του Darcy επίσης μερικές φορές εκφράζεται ως συνάρτηση της περιοχής ενός συγκεκριμένου υδροφόρου (Α), με την εξαρτημένη μεταβλητή να είναι η εκφόρτιση του όγκου του υπόγειου νερού (Q gw ) : Q gw = K * (DH/L) * A Πρακτικά μιλώντας ο νόμος του Darcy υποδεικνύει ότι οι λεκάνες απορροής με εκτεταμένες περιοχές με πορώδες (π.χ. άμμος ή χαλίκι) υποστρώματα και μεγάλες αλλαγές στην ανύψωση (λόφοι) είναι πιο πιθανό να έχουν υψηλά ποσοστά εισροών υπόγειου νερού στα κανάλια του ποταμού. Τα ποτάμια που αποστραγγίζουν επίπεδες εκτάσεις ή/και με λεπτότερα εδάφη είναι λιγότερο πιθανόν να έχουν σημαντικές πηγές προμήθειας υπόγειων υδάτων. Γιατί οι υδραυλικές πηγές είναι σημαντικές Στις περισσότερες λεκάνες απορροής η διαδρομή του νερού που πηγαίνει στο κανάλι ελέγχει τον τρόπο που η απορροή ανταποκρίνεται στην καθίζηση μέσα στην λεκάνη απορροής. Η απορροή φτάνει στο κανάλι ταχύτατα, η πλευρική ροή φτάνει στο κανάλι μετά από κάποια χρονική καθυστέρηση ( από ώρες μέχρι μέρες) και η ροή του υπόγειου νερού μετά από μεγάλη χρονική καθυστέρηση (από μήνες έως χρόνια). Η αποθήκευση (επιφανειακή ή υπό επιφανειακή) μπορεί επίσης να δημιουργήσει ουσιώδης καθυστερήσεις στο χρόνο παράδοσης. Όσο 19

20 περισσότερο πολύπλοκη είναι η διαδρομή της ροής τόσο μεγαλύτερο χρόνο χρειάζεται η βροχόπτωση να φτάσει στο κανάλι, όσο πιο εξασθενημένη η κορυφή του γίνεται τόσο οι επιπτώσεις της ροής απλώνονται στο χρόνο. Σαν αποτέλεσμα τα χαρακτηριστικά της ροής ενός ποταμού εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τη φύση της υδραυλικής πηγής. Ποτάμια που τροφοδοτούνται κατά κύριο λόγο από απορροές ανταποκρίνονται εντυπωσιακά στη βροχή, ταχείας παραγωγής εκφορτίσεις υψηλών κορυφών και γρήγορο πέρασμα κατάντη του νερού. Ανάμεσα σε διαστήματα βροχοπτώσεων αυτά τα ποτάμια βιώνουν μια ταχεία και σοβαρή πτώση στην εκφόρτιση μιας και η περίσσεια του νερού στην λεκάνη έχει ήδη μεταφερθεί μακριά. Αυτά τα ποτάμια μερικές φορές αναφέρονται ως υδρολογικές "flash" ροές. Ποτάμια τροφοδοτούμενα κυρίως από υπόγειο νερό ανταποκρίνονται ασθενώς στις βροχοπτώσεις. Η εκφόρτιση αυξάνεται ελάχιστα λόγω ότι το μεγαλύτερο μέρος των βροχοπτώσεων αιχμαλωτίζεται από την διήθηση. Αυτό το νερό σιγά-σιγά φτάνει στο κανάλι και ο προκύπτον χρόνος καθυστέρησης εξασφαλίζει μια άφθονη και συνεχόμενη τροφοδοσία του υπόγειου νερού στο ποτάμι ανάμεσα στις βροχοπτώσεις. Τα υπόγεια ποτάμια είναι σταθερά υδρολογικά συστήματα με μικρότερη ροή κορυφής αλλά με μεγαλύτερη ροή βάσης από ότι σε ποτάμια απορροής με γνώμονα ένα συγκρίσιμο μέγεθος. τα περισσότερα ποτάμια δέχονται νερό από απορροές, πλευρικές ροές και υπόγειες πηγές. Όπως θα μπορούσε να αναμένεται με ένα σχετικά ισορροπημένο μείγμα από πηγές έχουν ενδιάμεσες υδρολογικές ιδιότητες. Ποτάμια τέτοιου τύπου είναι συνηθισμένα και τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά ροής τους ποικίλλουν σημαντικά ανάλογα με συγκεκριμένη θέση τους κατά μήκος της συνεχούς κατά κύριο λόγο ανάμεσα στις απορροές και τις υπόγειες πηγές. Άλλοι παράγοντες, συμπεριλαμβανομένου του μεγέθους και του σχήματος του υδρογραφικού δικτύου και της υδραυλικής αποθήκευσης που είναι διαθέσιμη στις πλημμυρικές πεδιάδες και ταμιευτήρες, μπορούν επίσης να έχουν σημαντικές επιδράσεις στον χρόνο παράδοσης και στην απόσβεση εκφορτίσεων κορυφής. Για παράδειγμα λεκάνες σε σχήμα χωνιού διανέμουν νερό πιο γρήγορα από ότι οι μακρόστενες λεκάνες. 20

21 Παρομοίως, καλά αναπτυγμένα αποστραγγιζόμενα δίκτυα παραδίδουν μεγαλύτερες ποσότητες νερού πιο γρήγορα από τα χαμηλής πυκνότητας δίκτυα. 5.2.ΚΛΙΜΑΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Το μέσο ετήσιο ύψος των βροχοπτώσεων της πεδινής ζώνης του Πηνειού ποταμού είναι 693mm/έτος από τα οποία τα το 67,5% εξατμίζεται, ενώ η επιφανειακή απορροή εκτιμάται σε 18% του ύψους της βροχής. Ακόμα η μέση θερμοκρασία της περιοχής ανέρχεται σε 17,8 βαθμούς Κελσίου. Οι παραπάνω πληροφορίες συλλέχθηκαν από το Ινστιτούτο Εσωτερικών υδάτων. 6.ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ 6.1. ΠΟΤΑΜΙΑ ΣΑΝ ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Όπως φυσικά το κανάλι του ποταμού μεταφέρει νερό κατά μήκος του τοπίου, επίσης μεταφέρουν ιζήματα και διαλυμένα υλικά. Αποτέλεσμα αυτού είναι η αλλαγή του τοπίου από την διάβρωση, τη διάλυση και την απόθεση. Αυτό το τοπίο που διαμορφώνει την λειτουργία των ποταμών αποτέλεσε ένα βασικό σημείο εστίασης από τους γεωλόγους που ενδιαφέρονται για τη γεωμορφολογία τουλάχιστον εδώ και έναν αιώνα. Βασιζόμενο στο θεμελιακό μοντέλο του Davis (1899) για την ανάπτυξη του τοπίου, οι γεωλόγοι έχουν διαδραματίσει ένα ηγετικό ρόλο στη μελέτη των ποταμών από μια πλευρά ολόκληρου του συστήματος. Ο Davis θεωρούσε το παρατηρούμενο τοπίο ότι είναι αποτέλεσμα ενός κύκλου γεωλογικών ανυψώσεων (ορογένεση) και διάβρωσης. Τα ποτάμια θεωρήθηκαν ως ο κύριος παράγοντας της ηπειρωτικής διάβρωσης και ανάμεσα στα επεισόδια ανυψώσεων που συνεχώς μειώνουν την ανύψωση των γεωμορφών προς ένα βασικό επίπεδο καθορίζονται από την ανύψωση του της εκβολής του ποταμού. 21

22 Ένα απλοποιημένο αλλά χρήσιμο μοντέλο της συνολικής γεωμορφολογικής δομής ενός ποταμού διαιρεί το ποτάμιο σύστημα σε τρείς μεγάλες ζώνες (Schumm 1977). Κάθε ζώνη είναι χαρακτηριστική από την άποψη της επεξεργασίας υλικών. Το ανώτερο δίκτυο του ποταμού περιλαμβάνει την ζώνη της παραγωγής όπου τα περισσότερα ιζήματα, διαλυμένα μεταλλικά και θρεπτικά στοιχεία αποκτώνται μέσω φορτίων του νερού από το σύστημα. Η ζώνη μεταφοράς αποτελείται από τα μεσαία και χαμηλότερα τμήματα του ποτάμιου συστήματος στο οποίο η μεταφορά και το κανάλι διαδικασιών οικοδόμησης κυριαρχούν. Τέλος, η ζώνη της απόθεσης βρίσκεται κοντά στις εκβολές του ποταμού όπου φορτία αποτίθενται ή παραδίδονται στο σύστημα λήψης. Αυτή η άποψη τονίζει με σαφήνεια την γεωμορφολογική λειτουργία των ποταμών, δηλαδή να μετακινούν υλικά κατά μήκος του τοπίου. Όπως τα γεωμορφολογικά συστήματα, τα ποτάμια χρησιμοποιούν ενέργεια (που παράγεται από μετακινούμενες μεγάλες μάζες νερού με κλίση, το οποίο ονομάζεται ισχύς ρεύματος με μονάδες μέτρησης Kw ανά μήκος ή περιοχή) για να επιτευχθεί η δουλειά της διάβρωσης, η μεταφορά ιζήματος και η δημιουργία καναλιού. Αυτή είναι η ίδια ενέργεια που χρησιμοποιούμε για να παράγουμε ηλεκτρισμό από τεχνητά απότομες κλίσεις σε υπερχειλιστές των υδροηλεκτρικών εγκαταστάσεων. Το ποσό της ενέργειας διαθέσιμο για γεωμορφολογική δουλειά είναι ανάλογη προς την ποσότητα τόσο του νερού που μετακινείται στο κανάλι (και ως εκ τούτου για την ροή του ποταμού, Q) όσο και με την κλίση του καναλιού. Μεγάλες κλίσεις ή/και μεγάλα Q έχουν σαν αποτέλεσμα υψηλής ισχύος ποτάμια με τεράστιες δυνατότητες για διάβρωση και σχηματισμό καναλιού. Μικρά Q ή/και ήπιες κλίσεις παράγουν λίγη ενέργεια και δημιουργούν μια μειωμένη ικανότητα για διάβρωση και μεταφορά υλικού. Μιας και η ενέργεια είναι ανάλογη του Q, η δυνητική γεωμορφολογία ενός ποταμού είναι στενά συνδεδεμένη με τον υδρολογικό χαρακτήρα. Ποτάμια απορροής, με flashy και υψηλές ροές κάνουν την γεωμορφολογική δουλειά με σύντομες και εξαιρετικά ισχυρές εκρήξεις. Τα υπόγεια ποτάμια σπάνια έχουν μια τόσο δυνατή ροή αλλά διατηρούν μια πιο δυνατή βασική ροή και μπορούν να εκπληρώσουν λιγότερη γεωμορφολογική δουλειά για το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου. Η κλίση (η οποία βοηθάει να καθοριστεί η ροή του ρεύματος) είναι ένα 22

23 χαρακτηριστικό και του τοπίου αλλά και του καναλιού του ποταμού. Το μοντέλο του Davis συνεπάγεται ότι η κλίση στη λεκάνη ποικίλει με τον χρόνο καθώς η διάβρωση του τοπίου προχωράει. Αυτό είναι φυσικά μια μεγάλη χρονική διαδικασία που τυπικά απαντάται σ'ένα γεωλογικό χρονικό πλαίσιο χιλιάδων έως εκατομμύριων χρόνων. Ωστόσο η κλίση του καναλιού μπορεί να προσαρμόζεται από το ίδιο το ποτάμι (εντός των ορίων της κλίσης της λεκάνης) σ'ένα μικρότερο χρονικό πλαίσιο (μερικά χρόνια μέχρι δεκαετίες) από τον ελιγμό και την αλλαγή του μήκους του καναλιού. Η ισορροπία ανάμεσα στις υδρολογικές μεταβλητές, η διαθέσιμη ενέργεια και η μορφολογία του καναλιού (π.χ. πλάτος, βάθος, κλίση, σχήμα) έχουν γίνει το επίκεντρο απασχόλησης για τους γεωμορφολογίας σε αυτόν τον αιώνα. Από την πλευρά τους το προκύπτον ποτάμιο σύστημα (Schumm 1977) φυσικό σύστημα τοπίου σε επίπεδο που τείνει με τον χρόνο να κινηθεί προς την δυναμική ισορροπία όπου η διαθέσιμη ισχύ ρεύματος και τα φορτία ιζήματος είναι σε ισορροπία ενάντια στην αντίσταση του καναλιού και τα ιζήματα μεταφέρονται και αποτίθενται. Δηλαδή εντός των περιορισμών που επιβάλλονται από τα τοπικά χαρακτηριστικά του τοπίου, το ποτάμι συνεχόμενα χτίζει και διαμορφώνει το ίδιο του το κανάλι για να διευκολύνει το νερό και τα φορτία ιζήματος που παράγονται από την καμπή. Ένα τέτοιο ποτάμι που πλησιάζει αυτή την δυναμική ισορροπία λέγεται ότι είναι σε "in grade" (Mackin 1948). Αυτή η δυναμική συμπεριφορά ενός ποτάμιου συστήματος μπορεί να θεωρηθεί ως δύο : (1) αυτοπαραγόμενο (ενδογενείς) και (2) κατευθυντήριο (κινούμενο προς την ισορροπία ανάμεσα στην δύναμη και διαδικασία). Ανθρώπινες τροποποιήσεις στο νερό ή στα φορτία ιζήματος ή στο τοπικούς περιορισμούς του καναλιού δημιουργούν συνθήκες που απαιτούν μια νέα σχέση ισορροπίας. Ένα ποτάμι θα τείνει να ανταποκριθεί σε τέτοιες τροποποιήσεις με την προσαρμογή του καναλιού του μέσω διαβρωτικών ή αποθετικών διαδικασιών. Πρακτική διαχείριση και σχεδιασμός με σεβασμό στα ποτάμια είναι αδύνατον να γίνει χωρίς μια βασική εκτίμηση γιa την εγγενή συμπεριφορά των ποτάμιων συστημάτων. 23

24 6.2. ΜΟΡΦΟΓΕΝΝΕΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΛΕΚΑΝΗΣ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΜΕΘΟΔΟΔΟΓΙΑ: Για την δημιουργία και ολοκλήρωση της συγκεκριμένης πτυχιακής εργασίας η έμμεση και άμεση παρατήρηση των γεωμορφικών χαρακτηριστικών της περιοχής ήταν καταλυτική. Η Έμμεση παρατήρηση πραγματοποιήθηκε με την μελέτη γεωγραφικών, τοπογραφικών χαρτών αλλά και μέσω της εφαρμογής του Google earth. Η άμεση παρατήρηση αφορούσε την μελέτη στην ύπαιθρο των γεωμορφικών χαρακτηριστικών της περιοχής αλλά και την λήψη αντιπροσωπευτικών δειγμάτων και την λήψη φωτογραφιών για την περεταίρω μελέτη τους. Το γεωμορφολογικό ανάγλυφο στην περιοχή μελέτης μας διαμορφώνεται κυρίως από την δράση των τεκτονικών κινήσεων σε συνδυασμό με την επιδεκτικότητα των γεωλογικών σχηματισμών στις διεργασίες της διάβρωσης, καθώς επίσης και από το ύψος των ατμοσφαιρικών κατακρημνισμάτων. Από πληροφορίες που συλλέχθηκαν κατά τη διάρκεια της εργασίας υπαίθρου σε μερικές θέσεις της κοιλάδας του Πηνειού βρέθηκαν ενδείξεις πλημμυρικών φαινομένων, δηλαδή κατά μήκος της κοίτης του ποταμού βρέθηκαν αποτυπώματα χαλικιών. Αυτά τα φαινόμενα δεν οφείλονται σε αύξηση της ροής ή της στερεοπαροχής κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου, αλλά σε παράνομα τεχνητά φράγματα που δημιουργούν κατά καιρούς οι κάτοικοι σε διάφορες περιοχές με σκοπό τη συγκράτηση και εκμετάλλευση του νερού για άρδευση. Η περιοχή μελέτης σαν υπόβαθρο έχει τα ιζήματα του όρους Σκόλλις που ανήκει στην ζώνη Ωλονού Πίνδου, ενώ είναι χαρακτηριστικές οι flash ροές και κροκάλες χωρίς θεμελιώδης μάζα (ξεπλυμένες). Στο πρώτο κομμάτι του Πηνειού, το ανατολικό τμήμα της περιοχής μελέτης παρατηρούμε βάση της τομής που σχεδιάσαμε ότι από την μια πλευρά του ποταμού οι ισοϋψείς είναι πιο αραιωμένες σε σχέση με την 24

25 άλλη (ασυμμετρία). Επειδή το υπόβαθρο είναι το ίδιο (ύπαρξη ασβεστόλιθων), κύριες αιτίες του γεγονότος αυτού μπορεί να είναι τεκτονικοί παράγοντες, κορρήματα ασβεστόλιθων που έχουν πέσει ή διαβρωτικοί παράγοντες. Στο τέλος του ποταμού παρατηρείται αλλαγή της κλίσης του και στο συγκεκριμένο σημείο έχουμε αραίωση και πύκνωση γραμμών εκατέρωθεν του ποταμού καθώς και επαφή ασβεστόλιθου με φλύσχη που περιέχει λατυποπαγή. Γενικά αυτό το τμήμα της κοιλάδας χαρακτηρίζεται από έντονη στερεοπαροχή με παρουσία μικρών αναβαθμίδων αλλά και κροκαλοπαγούς και έχουμε απόθεση χονδρόκοκκου υλικού. (ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ 1-5 στάση ΚΑΚΟΤΑΡΙ) Εικ.3. Κροκαλοπαγές Ριπίδιο 25

26 Εικ.4. Κροκαλοπαγές Εικ.5. Κροκαλοπαγές 26

27 Εικ.6. Ασβεστόλιθος Εικ.7. Κροκαλοπαγές 27

28 Στο δεύτερο κομμάτι δηλαδή το μεσαίο τμήμα παρατηρούμε πύκνωση και αραίωση ισοϋψών εκατέρωθεν του ποταμού σχεδόν σε όλο το τμήμα αλλά κυρίως στο νότιο τμήμα. Η κύρια αιτία είναι η ύπαρξη επαφής μεταξύ αδρομερών κροκαλοπαγών που είναι κακοδιαβαθμισμένα σε στρώσεις ποτάμιας προέλευσης, οι οποίοι είναι παλαιοί και σύγχρονοι κώνοι κορυμάτων και κυανών ιλυόλιθων με κροκαλοπαγή. Ακόμα η επαφή αυτή μπορεί να δηλώνει την ύπαρξη ρήγματος. Στο Βόρειο Δυτικό τμήμα του ποταμού και συγκεκριμένα στην περιοχή Καρπέτα παρατηρείται μεγάλη αραίωση των ισοϋψών που χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη μεγάλης ποσότητας ασβεστολίθων αλλά και ιλυόλιθων. Στο κομμάτι αυτό αξίζει να σημειωθεί η εμφάνιση του παραπόταμου Βυλισσού ο οποίος αξιοποιείται με σύστημα γεωτρήσεων. Στην πορεία προς Κάλφα βλέπουμε εγκαταλελειμμένες κοιλάδες και παραποτάμους με ύπαρξη φλύσχη, ενώ οι αναβαθμίδες και παλαιοεπιφάνειες δεν έχουν απότομο πρανές. (ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ 6 19) Εικ.8. Κροκαλοπαγές με πηγή τροφοδοσίας φλύσχη 28

29 Εικ.9. Φλύσχης Εικ.10. Φλύσχης (Κροκαλοπαγές) 29

30 Εικ.11. Φλύσχης (Κροκαλοπαγές) Εικ.12. Φλύσχης (Κροκαλοπαγές) 30

31 Εικ.13. Φλύσχης (Κροκαλοπαγές) Εικ.14. Φλύσχης 31

32 Εικ.15. Φλύσχης Εικ.16. Κροκαλοπαγές (1 ης τάξεως αναβαθμίδα) 32

33 Εικ.17. Κροκαλοπαγές Εικ.18. Κροκαλοπαγές 33

34 Εικ.19. Ασβεστόλιθος Εικ.20. Φλύσχης 34

35 Εικ.21. Φλύσχης Στο τρίτο κομμάτι, το δυτικό τμήμα της λεκάνης απορροής του Πηνειού ποταμού παρατηρείται η ύπαρξη επαφών μεταξύ αδρομερών κροκαλοπαγών, κυανών ιλυόλιθων και προσφάτων προσχώσεων με ιλύ σύγχρονων υπερχειλίσεων. Άρα στην αραίωση και πύκνωση των ισοϋψών εκτός από τα διαφορετικά υλικά ρόλο παίζουν και οι τεκτονικοί παράγοντες με την ύπαρξη ρηγμάτων. Επίσης χαρακτηριστικές είναι οι γεωμορφές badland με φλύσχη. (ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ 20-22) 35

36 Εικ.22. Φλύσχης 36

37 Εικ.23. Φλύσχης Εικ.24. Φλύσχης 37

38 Με βάση την μελέτη του τοπογραφικού χάρτη της περιοχής αλλά και την άμεση παρατήρηση και μελέτη της λεκάνης απορροής του Πηνειού ποταμού αναγνωρίστηκαν 19 θέσεις γεωμορφών. Στον παρακάτω πίνακα αναφέρεται το ακριβές γεωγραφικό πλάτος και γεωγραφικό μήκος της κάθε γεωμορφής αλλά προσδιορίζεται και το είδος κάθε μιας από αυτές. Γεωμορφές Νούμερα Γεωγραφικό Μήκος Γεωγραφικό Πλάτος Είδη Γεωμορφών 1 51,9 43,7 Τραπεζοειδής 2 51,1 42,9 Τριγωνική 3 51,4 43,5 Τριγωνική 4 50,1 41,9 Ποτάμια Αναβαθμίδα 5 50,4 42,6 Τραπεζοειδής 6 50,0 40,9 Ποτάμια Αναβαθμίδα (Παρατήρηση της απόθεσης) 7 50,5 40,3 Τραπεζοειδής 8 51,0 40,0 Τραπεζοειδής 9 51,3 39,8 Τριγωνική 10 51,76 39,6 Τριγωνική 11 51,7 39,2 Τραπεζοειδής 12 53,0 39,4 Ποτάμιες Αναβαθμίδες 13 53,7 38 Ποτάμια Αναβαθμίδα 14 53,6 37,4 Τραπεζοειδής 15 53,8 37,2 Ποτάμια Αναβαθμίδα 16 53,9 36,8 Ποτάμια Αναβαθμίδα ,3 Ποτάμια Αναβαθμίδα 18 53,9 35,9 Μη ύπαρξη αναβαθμίδας 19 55,0 35,8 Ποτάμια 38

39 Αναβαθμίδα Τριγωνική 20 55,0 34,0 Ποτάμια Αναβαθμίδα 21 55,2 33,3 Ποτάμια Αναβαθμίδα 22 54,8 33,0 Ποτάμια Αναβαθμίδα 23 54,7 32,5 Τριγωνική 7.ΣΗΜΕΙΑ ΚΑΜΠΗΣ (KNICKPOINTS) Με τον όρο σημείο καμπής στην γεωμορφολογία εννοούμε την αλλαγή της ομαλής κλίσης του πυθμένα της κοίτης ενός ποταμού. Όταν δηλαδή μια ομαλή κλίση του πυθμένα ενός δικτύου απορροής ή ενός ποταμού διακόπτεται απότομα τότε δημιουργείται ένα απότομο μέτωπο, δημιουργώντας έτσι μια υψομετρική διαφορά μεταξύ των δύο τμημάτων της κοίτης ενός ποταμού τότε έχουμε την δημιουργία και παρουσία ενός σημείου καμπής. Τέτοια σημεία συναντώνται συχνά σε λίμνες αλλά είναι και καταρράκτες. Μπορεί να μας παρέχουν σημαντικές πληροφορίες για διάφορα γεωλογικά γεγονότα του παρελθόντος. Κύριοι λόγοι δημιουργίας των σημείων καμπής είναι τεκτονικοί, λιθολογικοί και κλιματικοί, οι οποίοι συνήθως λειτουργούν και συνδυαστικά, δηλαδή πολλές φορές η επιρροή και των τριών παραγόντων παίζει καταλυτικό ρόλο στην δημιουργία και την εξέλιξη των σημείων καμπής. Ένας κύριος λόγος δημιουργίας των σημείων καμπής είναι η τεκτονική, όπως προαναφέρθηκε. Δηλαδή τα σημεία καμπής μπορεί να δημιουργηθούν από τη δράση ρηγμάτων στον ρου του ποταμού. Κανονικό ρήγμα που βρίσκεται στην διεύθυνση του κάτω ρου ενός ποταμού δημιουργεί μια αναβαθμίδα στην τομή με την κοίτη του, εξαιτίας της βύθισης του κατώτερου τμήματός του. Ομοίως, ανάστροφο ρήγμα δημιουργεί ένα σημείο καμπής μεταξύ άνω και κάτω ρου εξαιτίας της ανάδυσης του ανώτερου τμήματος. Επομένως το βασικό επίπεδο διάβρωσης για τον άνω ρου του ποταμού έχει ταπεινωθεί κατά μήκος του ρήγματος. Επειδή ο ποταμός δεν βρίσκεται πλέον σε ισορροπία, θα αρχίσει να ρυθμίζει 39

40 ξανά την καμπύλη ορίου κλίσης της κοίτης του (προφίλ ισορροπίας). Επίσης η διαφορές στην λιθολογία της κοίτης του ποταμού παίζει ένα βασικό παράγοντα στην δημιουργία και στην μετανάστευση των σημείων καμπής. Δηλαδή πάνω σε μία επαφή πετρωμάτων στο ένα πέτρωμα η διάβρωση είναι πιο έντονη συγκριτικά με το άλλο. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα το λιγότερο ανθεκτικό πέτρωμα στην διάβρωση να υποστεί ταπείνωση. Έτσι θα δημιουργηθεί υψομετρική διαφορά οπότε και μεταβολή στην κλίση της κοίτης του ποταμού. Πρόσφατες μελέτες της μετανάστευσης των σημείων καμπής έδειξαν ρυθμούς μετανάστευσης που κυμαίνονται από 2 mm/έτος (Seidl et αl., 1994), έως και 1 m/έτος (Burbank et αl., 1996) για ποταμούς που η κοίτη τους διαμορφώνεται πάνω σε σκληρά πετρώματα του υποβάθρου. Κατά μήκος του σημείου καμπής η υδραυλική δράση θα αυξηθεί από την αυξανόμενη κλίση και η διάβρωση της κοίτης του ποτάμιου συστήματος θα ενισχυθεί τοπικά. Η επίδραση αυτής της διάβρωσης προκαλεί τη μετανάστευση ή τη διάδοση του σημείου καμπής προς τον άνω ρου του ποταμού, δημιουργώντας έτσι τα κινητά σημεία καμπής. Ένας ακόμη παράγοντας που διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην δημιουργία και εξέλιξη ενός σημείου καμπής είναι ο κλιματικός παράγοντας Αυτό αποδεικνύεται από τον ρυθμό μετανάστευσης ενός σημείου καμπής πού βρέθηκε να είναι ανάλογος προς την παροχή του ποταμού. Έτσι όταν οι πηγές του ποταμού προσεγγίστηκαν, ο ρυθμός μετανάστευσής του επιβραδύνθηκε. Πιο συγκεκριμένα πριν από τη μετανάστευση του σημείου καμπής, δεν υπάρχει καμία διαφορά στο βασικό επίπεδο διάβρωσής του και διατηρεί τη θέση του. Καθώς το σημείο καμπής μεταναστεύει, η διεύθυνση ροής του νερού γίνεται πιο απότομη και η υδραυλική δράση αυξάνεται. Η διάβρωση είναι μεγαλύτερη της απόθεσης και η κοίτη υποβαθμίζεται έως ότου να φτάσει στο βασικό επίπεδο διάβρωσης. Καθώς το σημείο καμπής μεταναστεύει όλο και προς τα ανάντη, η ροή ιζημάτων προς τα κατάντη αυξάνεται εξαιτίας της ενισχυμένης προς τα ανάντη διάβρωσης. Χωρίς αντίστοιχη αύξηση της παροχής ή της κλίσης της κοίτης έχουμε αύξηση στην απόθεση των ιζημάτων, στην κοίτη του κάτω ρου του ποταμού. Τελικά, καθώς το σημείο καμπής πλησιάζει στις πηγές του ποταμού, η παραγωγή των ιζημάτων μειώνεται, και ο ποταμός διαμορφώνει την κοίτη του. Ο μηχανισμός σχηματισμού και ο ρυθμός μετακίνησης ενός σημείου καμπής προς τα ανάντη δεν έχουν επαρκώς τεκμηριωθεί. Εκτός από τα κινητά σημεία καμπής έχουμε και τα σταθερά σημεία καμπής τα 40

41 οποία δεν μεταναστεύουν αλλά παραμένουν στην συγκεκριμένη θέση στην οποία δημιουργήθηκαν. Τα σταθερά σημεία καμπής μπορούν να παραχθούν σε ανθεκτικά πετρώματα, σε περιοχές όπου υπάρχει αφθονία χοντρόκοκκων ιζημάτων, ;έτσι ώστε να είναι δύσκολη η διάβρωση και η μεταφορά τους. Τα σημεία καμπής επειδή σπάνια κινούνται ή μεταναστεύουν γρήγορα είναι αρκετά δύσκολος ο διαχωρισμός μεταξύ σταθερών και κινητών σημείων καμπής. Η καλύτερη απόδειξη για την ύπαρξη κινητών σημείων καμπής είναι η παρουσία ευθύγραμμων εγκαταλειμμένων επιφανειών του ποταμού, που διαφέρουν υψομετρικά και προβάλλονται από τον κάτω προς τον άνω ρου του ποταμού, ενώ η μη παρουσία των συγκεκριμένων επιφανειών υποδηλώνει ότι την ύπαρξη σταθερών σημείων καμπής. Εικ.23 Εικ.24 41

42 Εικ.25 Εικ.26 42

43 Στην περιοχή μελέτης μας και συγκεκριμένα στο σύστημα απορροής του Πηνειού ποταμού,από το Σκιαδοβούνι μέχρι και το σημείο που εκβάλλει στην τεχνητή λίμνη αναγνωρίστηκαν 12 σημεία καμπής(κnickpoints).όπως θα διευκρινιστεί και παρακάτω τα σημεία καμπής βρίσκονται πάνω ή πλησίον ενός τεκτονικού γεγονότος ή μιας επαφής. Να σημειωθεί ότι και ο κλιματικός παράγοντας παίζει σημαντικό ρόλο σε όλα τα παρακάτω σημεία καμπής. Ξεκινώντας από ανατολικά προς δυτικά την παρατήρηση της κοιλάδας του Πηνειού διακρίνονται τα εξής 12 σημεία καμπής. Στο σημείο καμπής 1 με συντεταγμένες 21 43,7 /37 51,5 το πέτρωμα που κυριαρχεί είναι οι πλακώδεις ασβεστόλιθοι (λατυποπαγής) ενώ παλαιοί και σύγχρονοι κώνοι κωρυμάτων βρίσκονται σε αφθονία. Αιτίες δημιουργίας του συγκεκριμένου σημείου καμπής είναι οι κλιματικοί και λιθολογικοί παράγοντες που επικρατούν. Στο σημείο καμπής 2 με συντεταγμένες 21 42,9/37 51 το πέτρωμα που κυριαρχεί είναι επίσης πλακώδεις ασβεστόλιθοι. Λόγοι δημιουργίας του προαναφερομένου knickpoint είναι κυρίως τεκτονικοί λόγω ύπαρξης ρήγματος στην περιοχή. Στο σημείο καμπής 3 με συντεταγμένες 21 40,5/37 50,4 τα πετρώματα που κυριαρχούν είναι κροκαλοπαγή αδρομερή κακοδιαβαθμισμένα σε στρώσεις ποτάμιας προέλευσης και πλακώδεις ασβεστόλιθοι(λατυποπαγή). Οι τεκτονικοί παράγοντες είναι έντονοι με την παρουσία ρηγμάτων, εφιππεύσεων και επωθήσεων οπότε αποτελούν και τις βασικές αιτίες δημιουργίας του σημείου καμπής. Ένας επιπλέον παράγοντας που επηρεάζει σημαντικά στην δημιουργία του knickpoint είναι και οι διαφορές στην λιθολογία της περιοχής λόγω ύπαρξης επαφής. Στο σημείο καμπής 4 με συντεταγμένες 21 40,3/37 50,4 τα πετρώματα που κυριαρχούν είναι ασβεστόλιθοι,κίτρινοι ασβεστόλιθοι, μάργες και κυανοί υλιόλιθοι. Οι τεκτονικοί παράγοντες είναι κυρίαρχοι και εδώ λόγω ύπαρξης εφιππεύσεως. Οι λιθολογικοί παράγοντες συμμετέχουν και αυτοί σημαντικά αφού οι διαφορές στην λιθολογία είναι σημαντικές(πολλές επαφές). Στο σημείο καμπής 5 με συντεταγμένες 21 48,1/37 53,8 τα πετρώματα που κυριαρχούν είναι κυανοί υλιόλιθοι και ψαμμιτικός φλύσχης. Τεκτονικά γεγονότα στην στο συγκεκριμένο σημείο καμπής δεν 43

44 υπάρχουν. Οι κύριες αιτίες δημιουργίας του συγκεκριμένου knickpoint εκτός από κλιματικές είναι και λιθολογικές αφού έχουμε επαφή. Στο σημείο καμπής 6 με συντεταγμένες 21 37,7/37 53,6 το πέτρωμα που κυριαρχεί είναι ο ψαμμιτικός φλύσχης. Σημαντικό ρόλο στην προκειμένη περίπτωση παίζουν τα τεκτονικά γεγονότα, τα οποία είναι έντονα στην περιοχή με την ύπαρξη ρήγματος. Στο σημείο καμπής 7 με συντεταγμένες 21 36,9/37 53,9 το πέτρωμα που κυριαρχεί είναι και πάλι είναι ο ψαμμιτικός φλύσχης. Κύριοι λόγοι δημιουργίας του παραπάνω σημείου καμπής είναι τεκτονικοί αφού και εδώ έχουμε ρήγμα. Στο σημείο καμπής 8 με συντεταγμένες 21 36/37 54,1 τα πετρώματα που κυριαρχούν είναι κυανοί υλιόλιθοι και ψαμμιτικός φλύσχης. Εδώ οι τεκτονικοί παράγοντες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο λόγω ύπαρξης ρήγματος,. Όμως και η ύπαρξη διαφορετικών πετρωμάτων στην περιοχή παίζει σημαντικό ρόλο(επαφή). Στο σημείο καμπής 9 με συντεταγμένες 21 35,5/37 54,2 τα πετρώματα που κυριαρχούν είναι κυανοί υλιόλιθοι. Λόγω της ύπαρξης ρήγματος οι τεκτονικοί παράγοντες είναι καταλυτικοί για την δημιουργία και εξέλιξη του συγκεκριμένου σημείου καμπής Στο σημείο καμπής 10 με συντεταγμένες 21 35,7/37 54,5 τα πετρώματα που κυριαρχούν είναι κυανοί υλιόλιθοι και ψαμμιτικός φλύσχης. Τεκτονικοί και λιθολογικοί παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη του σημείου καμπής,λόγω ύπαρξης ρήγματος και επαφής αντίστοιχα. Στο σημείο καμπής 11 με συντεταγμένες 21 34,8/37 55 τα πετρώματα που κυριαρχούν είναι κυανοί υλιόλιθοι. Η παρουσία εφίππευσης είναι καθοριστικής σημασίας για την γεωλογική εξέλιξη της συγκεκριμένης περιοχής. Στο σημείο καμπής 12 με συντεταγμένες 21 34,5/37 55,1 τα πετρώματα που κυριαρχούν είναι κυανοί υλιόλιθοι διαφορετικής όμως σύστασης. Η παροαναφερθείσα λιθολογική διαφορά είναι ένας λόγος δημιουργίας του συγκεκριμένου knickpoint. Επίσης η εφίππευση και εδώ είναι αιτία δημιουργίας του συγκεκριμένου knickpoint 44

45 8.ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Τα γεωμορφικά φαινόμενα στην περιοχή της λεκάνης απορροής του μέσου και άνω ρου του Πηνειού ποταμού είναι αρκετά έντονα με την ύπαρξη αναβαθμίδων, τραπεζοειδών και τριγωνικών γεομορφών. Επίσης η μεταβολή της κλίσης της κοίτης του ποταμού είναι εμφανής σε συγκεκριμένα σημεία, που υποδηλώνει της ύπαρξη σημείων καμπής. Ακόμα η ύπαρξη παλαιοεπιφανειών χαρακτηρίζει την λεκάνη απορροής του ποταμού. Οι παράγοντες που συνέβαλλαν στην δημιουργία και εξέλιξη των παραπάνω γεωλογικών φαινομένων ήταν η τεκτονική που επικρατεί στην περιοχή, δηλαδή η ύπαρξη ρηγμάτων, επωθήσεων και εφιππεύσεων, η γεωλογία της περιοχής με την ύπαρξη φλύσχη, ασβεστόλιθων αλλά και υλιόλιθων. Οι διαβρωτικοί παράγοντες είναι επίσης ένας καθοριστικός παράγοντας που συνέβαλλε στον κατακερματισμό των προϋπαρχόντων πετρωμάτων, την μεταφορά τους και την δημιουργία καινούργιων. Τέλος με την μελέτη των γεωλογικών και τοπογραφικών χαρτών της περιοχής μελέτης αλλά και μέσω της άμεσης παρατήρησης και λήψης αντιπροσωπευτικών δειγμάτων και φωτογραφιών στην ύπαιθρο πραγματοποιήθηκε η εύρεση και ερμηνεία των γεωργικών φαινομένων. 9.ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Κοντόπουλος. Ν. ( Σημειώσεις Ιζηματολογίας) Molin. G., Fubelli. G. & Dramis F (Evidence Of Tectonic Influence On Drainage Evolution In An Uplifting Area) Κουκουβέλας Ι., Κοκκάλας Σ., Ξυπολιάς Π. ( Γεωλογίας της Ελλάδας) Wiley J.M. (School Of Natural Resources And Enviroment) Seelbach P. W. (Institute For Fisheries research) 45

ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ

ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Για τη διευκόλυνση των σπουδαστών στη μελέτη τους και την καλύτερη κατανόηση των κεφαλαίων που περιλαμβάνονται στο βιβλίο ΓΕΝΙΚΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ Σημείωση: Το βιβλίο καλύπτει την ύλη

Διαβάστε περισσότερα

Η δομή των πετρωμάτων ως παράγοντας ελέγχου του αναγλύφου

Η δομή των πετρωμάτων ως παράγοντας ελέγχου του αναγλύφου Κεφάλαιο 11 ο : Η ΔΟΜΗ ΤΩΝ ΠΕΤΡΩΜΑΤΩΝ Η δομή των πετρωμάτων ως παράγοντας ελέγχου του αναγλύφου Στο κεφάλαιο αυτό θα ασχοληθούμε με τις δευτερογενείς μορφές του αναγλύφου που προκύπτουν από τη δράση της

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙΤΛΟΣ: ΓΕΩΜΟΡΦΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΛΕΚΑΝΗ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΤΟΥ ΑΝΩ ΚΑΙ ΜΕΣΟΥ ΡΟΥ ΤΟΥ ΠΗΝΕΙΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ. ΒΔ ΠΕΛΛΟΠΑΝΗΣΟ ΕΛΛΑΔΑ

ΤΙΤΛΟΣ: ΓΕΩΜΟΡΦΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΛΕΚΑΝΗ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΤΟΥ ΑΝΩ ΚΑΙ ΜΕΣΟΥ ΡΟΥ ΤΟΥ ΠΗΝΕΙΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ. ΒΔ ΠΕΛΛΟΠΑΝΗΣΟ ΕΛΛΑΔΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΘΕΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΔΥΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗΝ ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΤΙΤΛΟΣ: ΓΕΩΜΟΡΦΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΛΕΚΑΝΗ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΤΟΥ ΑΝΩ ΚΑΙ ΜΕΣΟΥ ΡΟΥ ΤΟΥ ΠΗΝΕΙΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ. ΒΔ ΠΕΛΛΟΠΑΝΗΣΟ

Διαβάστε περισσότερα

Ποτάµια ράση ΠΟΤΑΜΙΑ ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ. Ποτάµια ιάβρωση. Ποτάµια Μεταφορά. Ποτάµια Απόθεση. Βασικό επίπεδο

Ποτάµια ράση ΠΟΤΑΜΙΑ ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ. Ποτάµια ιάβρωση. Ποτάµια Μεταφορά. Ποτάµια Απόθεση. Βασικό επίπεδο ΠΟΤΑΜΙΑ ΓΕΩΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ Η µορφολογία του επιφανειακού αναγλύφου που έχει δηµιουργηθεί από δράση του τρεχούµενου νερού ονοµάζεται ποτάµια µορφολογία. Οι διεργασίες δηµιουργίας της ονοµάζονται ποτάµιες διεργασίες

Διαβάστε περισσότερα

Μερικοί παράγοντες ελέγχου της γεωμορφογενετικής εξέλιξης του Πηνειού ποταμού στη Β.Δ. Πελοπόννησο, Ελλάδα.

Μερικοί παράγοντες ελέγχου της γεωμορφογενετικής εξέλιξης του Πηνειού ποταμού στη Β.Δ. Πελοπόννησο, Ελλάδα. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ Χαϊδας Δημήτριος Α.Μ. 06126 ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣ : ΕΦΑΡΜΟΣΜΕΝΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΦΥΣΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Μερικοί παράγοντες ελέγχου της γεωμορφογενετικής εξέλιξης του Πηνειού ποταμού

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντική Υδρογεωλογία. Υδροκρίτης-Πιεζομετρία

Περιβαλλοντική Υδρογεωλογία. Υδροκρίτης-Πιεζομετρία Περιβαλλοντική Υδρογεωλογία Υδροκρίτης-Πιεζομετρία Οριοθέτηση υδρολογικής λεκάνης Χάραξη υδροκρίτη Η λεκάνη απορροής, παρουσιάζει ορισμένα γνωρίσματα που ονομάζονται φυσιογραφικά χαρακτηριστικά και μπορούν

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 1. Γεωμορφολογία Ποταμών Μόνιμη δίαιτα ποταμών Σχηματισμός διατομής ποταμού

Κεφάλαιο 1. Γεωμορφολογία Ποταμών Μόνιμη δίαιτα ποταμών Σχηματισμός διατομής ποταμού Κεφάλαιο 1 Γεωμορφολογία Ποταμών Σύνοψη Προαπαιτούμενη γνώση Το παρόν αποτελεί ένα εισαγωγικό κεφάλαιο προς κατανόηση της εξέλιξης των ποταμών, σε οριζοντιογραφία, κατά μήκος τομή και εγκάρσια τομή (διατομή),

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Γεωγραφίας, Ζ Εξάμηνο σπουδών Αθήνα, 2017

Τμήμα Γεωγραφίας, Ζ Εξάμηνο σπουδών Αθήνα, 2017 Ιωάννης Μ. Τσόδουλος Δρ. Γεωλόγος Τμήμα Γεωγραφίας, Ζ Εξάμηνο σπουδών Αθήνα, 2017 Αλλουβιακά ριπίδια (alluvial fans) Είναι γεωμορφές αποθέσεις, σχήματος βεντάλιας ή κώνου που σχηματίζονται, συνήθως, όταν

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστηριακή Άσκηση Φωτογεωλογίας (Dra)

Εργαστηριακή Άσκηση Φωτογεωλογίας (Dra) Εργαστηριακή Άσκηση Φωτογεωλογίας (Dra) Δίνονται αεροφωτογραφίες για στερεοσκοπική παρατήρηση. Ο βορράς είναι προσανατολισμένος προς τα πάνω κατά την ανάγνωση των γραμμάτων και των αριθμών. Ερωτήσεις:

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ. Ενότητα 3: Η Ζώνη της Πίνδου. Ιωάννης Κουκουβέλας, Καθηγητής Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας

ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ. Ενότητα 3: Η Ζώνη της Πίνδου. Ιωάννης Κουκουβέλας, Καθηγητής Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ Ενότητα 3: Η Ζώνη της Πίνδου Ιωάννης Κουκουβέλας, Καθηγητής Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας Άδειες Χρήσης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons

Διαβάστε περισσότερα

ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΠΩΛΕΙΕΣ ΣΤΟ ΕΔΑΦΟΣ

ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΠΩΛΕΙΕΣ ΣΤΟ ΕΔΑΦΟΣ ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΠΩΛΕΙΕΣ ΣΤΟ ΕΔΑΦΟΣ Το νερό των κατακρημνισμάτων ακολουθεί διάφορες διαδρομές στη πορεία του προς την επιφάνεια της γης. Αρχικά συναντά επιφάνειες που αναχαιτίζουν την πορεία του όπως είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΒΡΩΣΗ ΑΝΑΓΛΥΦΟΥ. Δρ Γεώργιος Μιγκίρος

ΔΙΑΒΡΩΣΗ ΑΝΑΓΛΥΦΟΥ. Δρ Γεώργιος Μιγκίρος ΔΙΑΒΡΩΣΗ ΕΞΩΜΑΛΥΝΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΑΝΑΓΛΥΦΟΥ Δρ Γεώργιος Μιγκίρος Καθηγητής Γεωλογίας ΓΠΑ Ο πλανήτης Γη έτσι όπως φωτογραφήθηκε το 1972 από τους αστροναύτες του Απόλλωνα 17 στην πορεία τους για τη σελήνη. Η

Διαβάστε περισσότερα

Ποτάμια Υδραυλική και Τεχνικά Έργα

Ποτάμια Υδραυλική και Τεχνικά Έργα Πολυτεχνική Σχολή Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών Εργαστήριο Υδρολογίας και Υδραυλικών Έργων Ποτάμια Υδραυλική και Τεχνικά Έργα Κεφάλαιο 10 ο : Απόθεση φερτών υλών Φώτιος Π. Μάρης Αναπλ. Καθηγητής Αίτια και

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΥΔΡΟΛΟΓΙΑ 5. ΑΠΟΡΡΟΗ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΥΔΡΟΛΟΓΙΑ 5. ΑΠΟΡΡΟΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΥΔΡΟΛΟΓΙΑ 5. ΑΠΟΡΡΟΗ 5.1 ΓΕΝΙΚΑ Από το νερό που φθάνει στην επιφάνεια της γης ως κατακρήμνισμα: - Ένα μέρος συγκρατείται από το φύλλωμα των

Διαβάστε περισσότερα

Το νερό είναι το μάτι ενός τοπίου. ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ ΡΕΜΑΤΩΝ Από τον Γεώργιο Ζαΐμη

Το νερό είναι το μάτι ενός τοπίου. ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ ΡΕΜΑΤΩΝ Από τον Γεώργιο Ζαΐμη Το νερό είναι το μάτι ενός τοπίου ΔΙΕΡΓΑΣΙΕΣ ΡΕΜΑΤΩΝ Από τον Γεώργιο Ζαΐμη Τι είναι ο Υδροκρίτης Mία τοπογραφική διαχωριστικη γραμμή που διχωριζει το νερό που απορρέει επιγανειακα σε δύο ή περισσότερες

Διαβάστε περισσότερα

iv. Παράκτια Γεωμορφολογία

iv. Παράκτια Γεωμορφολογία iv. Παράκτια Γεωμορφολογία Η παράκτια ζώνη περιλαμβάνει, τόσο το υποθαλάσσιο τμήμα της ακτής, μέχρι το βάθος όπου τα ιζήματα υπόκεινται σε περιορισμένη μεταφορά εξαιτίας της δράσης των κυμάτων, όσο και

Διαβάστε περισσότερα

2. ΓΕΩΛΟΓΙΑ - ΝΕΟΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

2. ΓΕΩΛΟΓΙΑ - ΝΕΟΤΕΚΤΟΝΙΚΗ 2. 2.1 ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΥΡΥΤΕΡΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζεται συνοπτικά το Γεωλογικό-Σεισμοτεκτονικό περιβάλλον της ευρύτερης περιοχής του Π.Σ. Βόλου - Ν.Ιωνίας. Η ευρύτερη περιοχή της πόλης του

Διαβάστε περισσότερα

Tαξινόμηση υδρορρεύματος

Tαξινόμηση υδρορρεύματος Tαξινόμηση υδρορρεύματος Αποτελεί μια ευρέως εφαρμοσμένη μέθοδο χαρακτηρισμού των υδρορρευμάτων που βασίζεται στην προϋπόθεση ότι ο αριθμός ταξινόμησης έχει κάποια σχέση με το μέγεθος της περιοχής τροφοδοσίας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΒΑΛΛΩΝ ΧΩΡΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ. Ν. Σαμπατακάκης Καθηγητής Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας Παν/μιο Πατρών

ΠΕΡΙΒΑΛΛΩΝ ΧΩΡΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ. Ν. Σαμπατακάκης Καθηγητής Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας Παν/μιο Πατρών ΠΕΡΙΒΑΛΛΩΝ ΧΩΡΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ II ΠΕΡΙΒΑΛΛΩΝ ΧΩΡΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΜΕΛΕΤΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ βασική απαίτηση η επαρκής γνώση των επιμέρους στοιχείων - πληροφοριών σχετικά με: Φύση τεχνικά χαρακτηριστικά

Διαβάστε περισσότερα

4. Η δράση του νερού Η ΠΟΤΑΜΙΑ ΡΑΣΗ. Ποτάµια διάβρωση

4. Η δράση του νερού Η ΠΟΤΑΜΙΑ ΡΑΣΗ. Ποτάµια διάβρωση 4. Η δράση του νερού Οι ποταµοί είναι οι φυσικοί αγωγοί του ρέοντος νερού πάνω στην επιφάνεια της Γης. Το νερό είναι ο κυριότερος παράγοντας διαµόρφωσης του επιφανειακού ανάγλυφου και ο βασικός µεταφορέας

Διαβάστε περισσότερα

Δασική Εδαφολογία. Εδαφογένεση

Δασική Εδαφολογία. Εδαφογένεση Δασική Εδαφολογία Εδαφογένεση Σχηματισμός της στερεάς φάσης του εδάφους Η στερεά φάση του εδάφους σχηματίζεται από τα προϊόντα της αποσύνθεσης των φυτικών και ζωικών υπολειμμάτων μαζί με τα προϊόντα της

Διαβάστε περισσότερα

Σε αντίθεση με τις θάλασσες, το νερό των ποταμών δεν περιέχει σχεδόν καθόλου αλάτι - γι' αυτό το λέμε γλυκό νερό.

Σε αντίθεση με τις θάλασσες, το νερό των ποταμών δεν περιέχει σχεδόν καθόλου αλάτι - γι' αυτό το λέμε γλυκό νερό. Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Καστρίου 2013 Tι είναι τα ποτάμια; Τα ποτάμια είναι φυσικά ρεύματα νερού. Δημιουργούνται από το νερό των βροχών και των λιωμένων πάγων, που κατεβαίνει από πιο ψηλές περιοχές

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΡΟΣ 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. 1. Γεωλογείν περί Σεισμών...3. 2. Λιθοσφαιρικές πλάκες στον Ελληνικό χώρο... 15. 3. Κλάδοι της Γεωλογίας των σεισμών...

ΜΕΡΟΣ 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. 1. Γεωλογείν περί Σεισμών...3. 2. Λιθοσφαιρικές πλάκες στον Ελληνικό χώρο... 15. 3. Κλάδοι της Γεωλογίας των σεισμών... ΜΕΡΟΣ 1 1. Γεωλογείν περί Σεισμών....................................3 1.1. Σεισμοί και Γεωλογία....................................................3 1.2. Γιατί μελετάμε τους σεισμούς...........................................

Διαβάστε περισσότερα

ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005 ΩΚΕΑΝΟΙ Ωκεανοί Ωκεάνιες λεκάνες

ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005 ΩΚΕΑΝΟΙ Ωκεανοί Ωκεάνιες λεκάνες ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005 ΩΚΕΑΝΟΙ Ωκεανοί Ωκεάνιες λεκάνες Ωκεανοί Το νερό καλύπτει τα δύο τρίτα της γης και το 97% όλου του κόσµου υ και είναι κατοικία εκατοµµυρίων γοητευτικών πλασµάτων. Οι ωκεανοί δηµιουργήθηκαν

Διαβάστε περισσότερα

Ποτάμια Γεωμορφολογία Τύποι ποταμών. Ιωάννης Μ. Τσόδουλος Δρ. Γεωλόγος

Ποτάμια Γεωμορφολογία Τύποι ποταμών. Ιωάννης Μ. Τσόδουλος Δρ. Γεωλόγος Ποτάμια Γεωμορφολογία Τύποι ποταμών Ιωάννης Μ. Τσόδουλος Δρ. Γεωλόγος Τμήμα Γεωγραφίας, Ζ Εξάμηνο σπουδών Αθήνα, 2017 Τύπος ποτάμιας κοίτης Με τον όρο τύπος ποτάμιας κοίτης εννοούμε τη διαμόρφωση της κοίτης

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστηριακή Άσκηση Φωτογεωλογίας (Ouarkziz)

Εργαστηριακή Άσκηση Φωτογεωλογίας (Ouarkziz) Εργαστηριακή Άσκηση Φωτογεωλογίας (Ouarkziz) Δίνονται αεροφωτογραφίες για στερεοσκοπική παρατήρηση. Θεωρούμε ότι ο βορράς βρίσκεται προς τα πάνω κατά την ανάγνωση των γραμμάτων και των αριθμών. Ερωτήσεις:

Διαβάστε περισσότερα

Α.3.4. Προκαταρκτική Μελέτη Γεωλογικής Καταλληλότητας

Α.3.4. Προκαταρκτική Μελέτη Γεωλογικής Καταλληλότητας Α.3.4. Προκαταρκτική Μελέτη Γεωλογικής Καταλληλότητας Εισαγωγή Ο σκοπός της παρούσας μελέτης είναι ο εντοπισμός τμημάτων καταρχήν κατάλληλων από γεωλογική άποψη για οικιστική ή άλλη συναφή με δόμηση ανάπτυξη,

Διαβάστε περισσότερα

ΙΖΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ. Ενότητα 9: Περιβάλλοντα ιζηματογένεσης Ποτάμια 1. Δρ. Αβραμίδης Παύλος Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας

ΙΖΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ. Ενότητα 9: Περιβάλλοντα ιζηματογένεσης Ποτάμια 1. Δρ. Αβραμίδης Παύλος Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας ΙΖΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Ενότητα 9: Περιβάλλοντα ιζηματογένεσης Ποτάμια 1 Δρ. Αβραμίδης Παύλος Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας Σκοποί ενότητας Στην ενότητα αυτή, οι φοιτητές εισάγονται στις διαδικασίες και

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΒΑΛΛΩΝ ΧΩΡΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ III. Ν. Σαμπατακάκης Καθηγητής Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας Παν/μιο Πατρών

ΠΕΡΙΒΑΛΛΩΝ ΧΩΡΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ III. Ν. Σαμπατακάκης Καθηγητής Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας Παν/μιο Πατρών ΠΕΡΙΒΑΛΛΩΝ ΧΩΡΟΣ ΤΕΧΝΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ III Ν. Σαμπατακάκης Καθηγητής Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας Παν/μιο Πατρών (4) Αλλαγές μεταβολές του γεωϋλικού με το χρόνο Αποσάθρωση: αλλοίωση (συνήθως χημική) ορυκτών

Διαβάστε περισσότερα

ΙΖΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ. Ενότητα 7: Περιβάλλοντα Ιζηματογένεσης- Αλλουβιακά ριπίδια. Δρ. Αβραμίδης Παύλος Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας

ΙΖΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ. Ενότητα 7: Περιβάλλοντα Ιζηματογένεσης- Αλλουβιακά ριπίδια. Δρ. Αβραμίδης Παύλος Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας ΙΖΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Ενότητα 7: Περιβάλλοντα Ιζηματογένεσης- Αλλουβιακά ριπίδια Δρ. Αβραμίδης Παύλος Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας Σκοποί ενότητας Στην παρούσα ενότητα παρουσιάζεται ένα από τα πιο σημαντικά

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ. Ενότητα 6: Η Μεσοελληνική Αύλακα. Ιωάννης Κουκουβέλας, Καθηγητής Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας

ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ. Ενότητα 6: Η Μεσοελληνική Αύλακα. Ιωάννης Κουκουβέλας, Καθηγητής Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ Ενότητα 6: Η Μεσοελληνική Αύλακα Ιωάννης Κουκουβέλας, Καθηγητής Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας Άδειες Χρήσης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

Εξωγενείς. παράγοντες ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ

Εξωγενείς. παράγοντες ΑΠΟΣΑΘΡΩΣΗ Κεφάλαιο 3 ο : Αποσάθρωση Εξωγενείς παράγοντες Ονοµάζονται εκείνοι οι παράγοντες που συντελούν στην καταστροφή του αναγλύφου Ο φυσικός τους χώρος είναι η επιφάνεια της γης. Έχουν σαν έδρα τους την ατµόσφαιρα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΥΔΡΟΛΟΓΙΑ 6. ΥΔΡΟΛΟΓΙΑ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΝΕΡΩΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΥΔΡΟΛΟΓΙΑ 6. ΥΔΡΟΛΟΓΙΑ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΝΕΡΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΥΔΡΟΛΟΓΙΑ 6. ΥΔΡΟΛΟΓΙΑ ΥΠΟΓΕΙΩΝ ΝΕΡΩΝ 6.1 ΓΕΝΙΚΑ Το νερό που υπάρχει στη φύση και χρησιμοποιείται από τον άνθρωπο: - Επιφανειακό: Το νερό των

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΟΞΟ. Γεωλογική εξέλιξη της Ελλάδας Το Ελληνικό τόξο

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΟΞΟ. Γεωλογική εξέλιξη της Ελλάδας Το Ελληνικό τόξο ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΟΞΟ Γεωλογική εξέλιξη της Ελλάδας Το Ελληνικό τόξο ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005 Γεωλογική εξέλιξη της Ελλάδας Ο Ελλαδικός χώρος µε την ευρεία γεωγραφική έννοια του όρου, έχει µια σύνθετη γεωλογικοτεκτονική

Διαβάστε περισσότερα

τον Τόμαρο και εκβάλλει στον Αμβρακικό και ο Άραχθος πηγάζει από τον Τόμαρο και εκβάλλει επίσης στον Αμβρακικό (Ήπειρος, Ζαγόρι).

τον Τόμαρο και εκβάλλει στον Αμβρακικό και ο Άραχθος πηγάζει από τον Τόμαρο και εκβάλλει επίσης στον Αμβρακικό (Ήπειρος, Ζαγόρι). Γεωγραφικά στοιχεία και κλίμα. Τα κυριότερα μορφολογικά χαρακτηριστικά του νομού Ιωαννίνων είναι οι ψηλές επιμήκεις οροσειρές και οι στενές κοιλάδες. Το συγκεκριμένο μορφολογικό ανάγλυφο οφείλεται αφενός

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΤΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ Υ ΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΤΕΜΕΝΟΥΣ ΚΑΙ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΩΝ ΕΠΙ ΤΟΥ ΧΕΙΜΑΡΟΥ ΙΑΚΟΝΙΑΡΗ

ΜΕΛΕΤΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ Υ ΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΤΕΜΕΝΟΥΣ ΚΑΙ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΩΝ ΕΠΙ ΤΟΥ ΧΕΙΜΑΡΟΥ ΙΑΚΟΝΙΑΡΗ Ο.ΑΝ.Α.Κ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΚΡΗΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ Υ ΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΤΕΜΕΝΟΥΣ ΚΑΙ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΩΝ ΕΠΙ ΤΟΥ ΧΕΙΜΑΡΟΥ ΙΑΚΟΝΙΑΡΗ Σ.Ν. ΠΑΡΙΤΣΗΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΙΟΥΝΙΟΣ 2001

Διαβάστε περισσότερα

4. γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο

4. γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο 4. ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟ γεωγραφικό/γεωλογικό πλαίσιο /Ελληνικός χώρος Τα ελληνικά βουνά (και γενικότερα οι ορεινοί όγκοι της

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ 1.ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2.ΤΟ ΝΕΡΟ ΣΤΗ ΦΥΣΗ

Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ 1.ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2.ΤΟ ΝΕΡΟ ΣΤΗ ΦΥΣΗ Ο ΚΥΚΛΟΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ Τα μέλη της ομάδας μας:παπαδόπουλος Σάββας Σταθάτος Γιάννης Τσαπάρας Χρήστος Τριανταφύλλου Δημήτρης Χάλαρης Στέλιος ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Εισαγωγή 2. Το νερό στη φύση 3. Νερό και άνθρωπος 4.

Διαβάστε περισσότερα

Ασκήσεις Τεχνικής Γεωλογίας 7 η Άσκηση

Ασκήσεις Τεχνικής Γεωλογίας 7 η Άσκηση Ασκήσεις Τεχνικής Γεωλογίας 7 η Άσκηση Στεγανότητα θέσης φράγματος. Αξιολόγηση επιτόπου δοκιμών περατότητας Lugeon. Κατασκευή κουρτίνας τσιμεντενέσων. Β.Χρηστάρας Εργαστήριο Τεχνικής Γεωλογίας και Υδρογεωλογίας

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ. Ενότητα 2: Η Ζώνη της Τρίπολης. Ιωάννης Κουκουβέλας, Καθηγητής Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας

ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ. Ενότητα 2: Η Ζώνη της Τρίπολης. Ιωάννης Κουκουβέλας, Καθηγητής Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΕΛΛΑΔΟΣ Ενότητα 2: Η Ζώνη της Τρίπολης Ιωάννης Κουκουβέλας, Καθηγητής Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας Άδειες Χρήσης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons

Διαβάστε περισσότερα

γεωγραφικό γλωσσάρι για την πέμπτη τάξη (από το βιβλίο «Μαθαίνω την Ελλάδα» του ΟΕΔΒ)

γεωγραφικό γλωσσάρι για την πέμπτη τάξη (από το βιβλίο «Μαθαίνω την Ελλάδα» του ΟΕΔΒ) γεωγραφικό γλωσσάρι για την πέμπτη τάξη (από το βιβλίο «Μαθαίνω την Ελλάδα» του ΟΕΔΒ) Α Κεφ. αβιοτικό κάθε στοιχείο που δεν έχει ζωή 4 αιολική διάβρωση Η διάβρωση που οφείλεται στον άνεμο 5 ακρωτήριο ακτογραμμή

Διαβάστε περισσότερα

Yarlung Tsangpo River, Tibet. Πηγή: Τμήμα Γεωγραφίας, Ζ Εξάμηνο σπουδών Αθήνα, 2017

Yarlung Tsangpo River, Tibet. Πηγή:  Τμήμα Γεωγραφίας, Ζ Εξάμηνο σπουδών Αθήνα, 2017 Yarlung Tsangpo River, Tibet Ιωάννης Μ. Τσόδουλος Δρ. Γεωλόγος Πηγή: http://photojournal.jpl.nasa.gov/catalog/pia03708 Τμήμα Γεωγραφίας, Ζ Εξάμηνο σπουδών Αθήνα, 2017 Ποτάμια γεωμορφολογία Τύποι υδρογραφικών

Διαβάστε περισσότερα

Εξάτμιση και Διαπνοή

Εξάτμιση και Διαπνοή Εξάτμιση και Διαπνοή Εξάτμιση, Διαπνοή Πραγματική και δυνητική εξατμισοδιαπνοή Μέθοδοι εκτίμησης της εξάτμισης από υδάτινες επιφάνειες Μέθοδοι εκτίμησης της δυνητικής και πραγματικής εξατμισοδιαπνοής (ΕΤ)

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ. Πυκνότητα και πορώδες χιονιού. Ποια είναι η σχέση των δυο; Αρνητική ή Θετική; Δείξτε τη σχέση γραφικά, χ άξονας πυκνότητα, ψ άξονας πορώδες

ΑΣΚΗΣΗ. Πυκνότητα και πορώδες χιονιού. Ποια είναι η σχέση των δυο; Αρνητική ή Θετική; Δείξτε τη σχέση γραφικά, χ άξονας πυκνότητα, ψ άξονας πορώδες ΑΣΚΗΣΗ Πυκνότητα και πορώδες χιονιού. Ποια είναι η σχέση των δυο; Αρνητική ή Θετική; Δείξτε τη σχέση γραφικά, χ άξονας πυκνότητα, ψ άξονας πορώδες Για πιο λόγο είναι η σχέση είναι Θετική ή Αρνητική (δικαιολογήστε

Διαβάστε περισσότερα

Το νερό στο φυσικό περιβάλλον συνθέτει την υδρόσφαιρα. Αυτή θα μελετήσουμε στα επόμενα μαθήματα.

Το νερό στο φυσικό περιβάλλον συνθέτει την υδρόσφαιρα. Αυτή θα μελετήσουμε στα επόμενα μαθήματα. Το νερό στο φυσικό περιβάλλον συνθέτει την υδρόσφαιρα. Αυτή θα μελετήσουμε στα επόμενα μαθήματα. 1 Είναι η σταθερή και αδιάκοπη κίνηση του νερού από την ατμόσφαιρα στην επιφάνεια της Γης, στο υπέδαφος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΥΔΡΟΛΟΓΙΑ 4. ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΠΩΛΕΙΕΣ ΣΤΟ ΕΔΑΦΟΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΥΔΡΟΛΟΓΙΑ 4. ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΠΩΛΕΙΕΣ ΣΤΟ ΕΔΑΦΟΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΥΔΡΟΛΟΓΙΑ 4. ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΠΩΛΕΙΕΣ ΣΤΟ ΕΔΑΦΟΣ 4.1 ΓΕΝΙΚΑ Το νερό των κατακρημνισμάτων ακολουθεί διάφορες διαδρομές στην πορεία του προς την

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΟΥΨΕΙΣ ΚΑΜΠΥΛΕΣ- ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

ΙΣΟΥΨΕΙΣ ΚΑΜΠΥΛΕΣ- ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑ 16_10_2012 ΙΣΟΥΨΕΙΣ ΚΑΜΠΥΛΕΣ- ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 2.1 Απεικόνιση του ανάγλυφου Μια εδαφική περιοχή αποτελείται από εξέχουσες και εισέχουσες εδαφικές μορφές. Τα εξέχοντα εδαφικά τμήματα βρίσκονται μεταξύ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ 5 η ΤΕΧΝΙΚΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ Ι ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΣΗΡΑΓΓΑΣ

ΑΣΚΗΣΗ 5 η ΤΕΧΝΙΚΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ Ι ΤΕΧΝΙΚΟΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΣΗΡΑΓΓΑΣ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ MΕΤΑΛΛΟΥΡΓΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝ. ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ & ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΗΡΩΩΝ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ `9, 157 80 ΖΩΓΡΑΦΟΥ, ΑΘΗΝΑ NATIONAL TECHNICAL

Διαβάστε περισσότερα

Η ΣΤΑΘΜΗ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΧΘΕΣ, ΣΗΜΕΡΑ, ΑΥΡΙΟ

Η ΣΤΑΘΜΗ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ ΧΘΕΣ, ΣΗΜΕΡΑ, ΑΥΡΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΠΗΛΑΙΟΛΟΠΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Σίνα 32, Αθήνα 106 72, τηλ.210-3617824, φαξ 210-3643476, e- mails: ellspe@otenet.gr & info@speleologicalsociety.gr website: www.speleologicalsociety.gr ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ 1 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑ Να γνωρίζεις τις έννοιες γεωγραφικό πλάτος, γεωγραφικό μήκος και πως αυτές εκφράζονται

ΜΑΘΗΜΑ 1 ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑ Να γνωρίζεις τις έννοιες γεωγραφικό πλάτος, γεωγραφικό μήκος και πως αυτές εκφράζονται ΜΑΘΗΜΑ 1 Π. Γ Κ Ι Ν Η Σ 1. Να γνωρίζεις τις έννοιες γεωγραφικό πλάτος, γεωγραφικό μήκος και πως αυτές εκφράζονται 2. Να μπορείς να δώσεις την σχετική γεωγραφική θέση ενός τόπου χρησιμοποιώντας τους όρους

Διαβάστε περισσότερα

Άλλοι χάρτες λαμβάνουν υπόψη και το υψόμετρο του αντικειμένου σε σχέση με ένα επίπεδο αναφοράς

Άλλοι χάρτες λαμβάνουν υπόψη και το υψόμετρο του αντικειμένου σε σχέση με ένα επίπεδο αναφοράς ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΚΟΙ ΧΑΡΤΕΣ Ένας χάρτης είναι ένας τρόπος αναπαράστασης της πραγματικής θέσης ενός αντικειμένου ή αντικειμένων σε μια τεχνητά δημιουργουμένη επιφάνεια δύο διαστάσεων Πολλοί χάρτες (π.χ. χάρτες

Διαβάστε περισσότερα

Προστατευτική Διευθέτηση

Προστατευτική Διευθέτηση Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων Εργαστήριο Διευθέτησης Ορεινών Υδάτων και Διαχείρισης Κινδύνου Προπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών Προστατευτική Διευθέτηση Αποτροπή της απόθεσης

Διαβάστε περισσότερα

Ευρασιατική, Αφρικανική και Αραβική

Ευρασιατική, Αφρικανική και Αραβική Έχει διαπιστωθεί διεθνώς ότι τα περιθώρια τεκτονικών πλακών σε ηπειρωτικές περιοχές είναι πολύ ευρύτερα από τις ωκεάνιες (Ευρασία: π.χ. Ελλάδα, Κίνα), αναφορικά με την κατανομή των σεισμικών εστιών. Στην

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνική Υδρολογία (Ασκήσεις)

Τεχνική Υδρολογία (Ασκήσεις) Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων Εργαστήριο Διευθέτησης Ορεινών Υδάτων και Διαχείρισης Κινδύνου Προπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών Τεχνική Υδρολογία (Ασκήσεις) Κεφάλαιο 1 ο : Εισαγωγή

Διαβάστε περισσότερα

Τύποι χωμάτινων φραγμάτων (α) Με διάφραγμα (β) Ομογενή (γ) Ετερογενή ή κατά ζώνες

Τύποι χωμάτινων φραγμάτων (α) Με διάφραγμα (β) Ομογενή (γ) Ετερογενή ή κατά ζώνες Χωμάτινα Φράγματα Κατασκευάζονται με γαιώδη υλικά που διατηρούν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους Αντλούν την αντοχή τους από την τοποθέτηση, το συντελεστή εσωτερικής τριβής και τη συνάφειά τους. Παρά τη

Διαβάστε περισσότερα

Φυσικό Περιβάλλον ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ

Φυσικό Περιβάλλον ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Κεφάλαιο 1 ο : Εισαγωγή ΦΥΣΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ Φυσική Γεωγραφία ονοµάζουµε την επιστήµη που µελετά το σύνολο των φυσικών διεργασιών που συµβαίνουν στην επιφάνεια της γης και διαµορφώνουν τις φυσικές ιδιότητες

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΙΒΗΣ (1) ΜΕ ΤΙΤΛΟ: «Γεωμετρία της παραμόρφωσης και κινηματική ανάλυση της Μεσοελληνικής Αύλακας»

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΙΒΗΣ (1) ΜΕ ΤΙΤΛΟ: «Γεωμετρία της παραμόρφωσης και κινηματική ανάλυση της Μεσοελληνικής Αύλακας» ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗΣ ΔΙΑΤΡΙΒΗΣ (1) ΜΕ ΤΙΤΛΟ: «Γεωμετρία της παραμόρφωσης και κινηματική ανάλυση της Μεσοελληνικής Αύλακας» Η Μεσοελληνική Αύλακα (ΜΑ) είναι μία λεκάνη που εκτείνεται στη Βόρεια Ελλάδα

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ Ι ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΙΑΛΕΞΕΩΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ Ι ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΙΑΛΕΞΕΩΝ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΜΕΤΑΛΛΕΙΩΝ ΜΕΤΑΛΛΟΥΡΓΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ Υ ΡΟΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΑ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ Ι ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΙΑΛΕΞΕΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Για να σχηματιστεί το έδαφος Επιδρούν μακροχρόνιες διεργασίες εδαφογένεσης Διαδικασία μετατροπής μητρικού πετρώματος σε έδαφος

Για να σχηματιστεί το έδαφος Επιδρούν μακροχρόνιες διεργασίες εδαφογένεσης Διαδικασία μετατροπής μητρικού πετρώματος σε έδαφος Δρ. Γεώργιος Ζαΐμης Για να σχηματιστεί το έδαφος Επιδρούν μακροχρόνιες διεργασίες εδαφογένεσης Διαδικασία μετατροπής μητρικού πετρώματος σε έδαφος Κύριες διαδικασίες: 1) Αποσάθρωση 1) Μετακίνηση Έκπλυση

Διαβάστε περισσότερα

Βασικές μέθοδοι στρωματογραφίας

Βασικές μέθοδοι στρωματογραφίας Βασικές μέθοδοι στρωματογραφίας ΛΙΘΟΣΤΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ ΒΙΟΣΤΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ ΧΡΟΝΟΣΤΡΩΜΑΤΟΓΡΑΦΙΑ Μαγνητοστρωματογραφία Σεισμική στρωματογραφία ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΟΣ Παραλληλισμός στρωμάτων από περιοχή σε περιοχή με στόχο

Διαβάστε περισσότερα

ENOTHTA 1: ΧΑΡΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

ENOTHTA 1: ΧΑΡΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ 1 ENOTHTA 1: ΧΑΡΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Μάθημα 1: Οι έννοιες και θέση 1. Τι ονομάζεται σχετική θέση ενός τόπου; Να δοθεί ένα παράδειγμα. Πότε ο προσδιορισμός της σχετικής θέσης

Διαβάστε περισσότερα

Γεωθερμική έρευνα - Ερευνητικές διαδικασίες

Γεωθερμική έρευνα - Ερευνητικές διαδικασίες Γεωθερμική έρευνα - Ερευνητικές διαδικασίες Tεχνικο οικονομικοί παράγοντες για την αξιολόγηση της οικονομικότητας των γεωθερμικών χρήσεων και της «αξίας» του ενεργειακού προϊόντος: η θερμοκρασία, η παροχή

Διαβάστε περισσότερα

«Διερεύνηση υδρολογικής αποκατάστασης της Υπέρειας Κρήνης στην περιοχή Βελεστίνου της Π.Π»

«Διερεύνηση υδρολογικής αποκατάστασης της Υπέρειας Κρήνης στην περιοχή Βελεστίνου της Π.Π» «Διερεύνηση υδρολογικής αποκατάστασης της Υπέρειας Κρήνης στην περιοχή Βελεστίνου της Π.Π» Νικήτας Μυλόπουλος Αναπληρωτής Καθηγητής 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η πηγή της Υπέρειας Κρήνης βρίσκεται στο κέντρο της πόλης

Διαβάστε περισσότερα

Περίληψη. Βογιατζή Χρυσάνθη Προσοµοίωση Παράκτιου Υδροφορέα Βόρειας Κω

Περίληψη. Βογιατζή Χρυσάνθη Προσοµοίωση Παράκτιου Υδροφορέα Βόρειας Κω i Περίληψη Η περιοχή που εξετάζεται βρίσκεται στην νήσο Κω, η οποία ανήκει στο νησιωτικό σύµπλεγµα των ωδεκανήσων και εντοπίζεται στο νοτιοανατολικό τµήµα του Ελλαδικού χώρου. Ειδικότερα, η στενή περιοχή

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΓΕΤΩΝΕΣ. πηγή:nasa - Visible Earth

ΠΑΓΕΤΩΝΕΣ. πηγή:nasa - Visible Earth ΠΑΓΕΤΩΝΕΣ πηγή:nasa - Visible Earth ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005 Παγετώδης δράση Οι παγετώνες καλύπτουν σήµερα το 1/10 περίπου της γήινης επιφάνειας. Η δράση των παγετώνων, αποτέλεσε ένα σηµαντικό µορφογενετικό

Διαβάστε περισσότερα

ΦΑΚΕΛΟΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ (Τ.Τ.Δ.)

ΦΑΚΕΛΟΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΕΥΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ (Τ.Τ.Δ.) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΝΟΜΟΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΔΗΜΟΣ ΝΕΑΣ ΦΙΛΑΔΕΛΦΕΙΑΣ ΝΕΑΣ ΧΑΛΚΗΔΟΝΑΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ: «ΜΕΛΕΤΗ ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΤΗΤΑΣ ΧΩΡΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΟΥ» Α.Μ.: 124/2017 ΧΡΗΜ/ΣΗ: ΠΡΟΕΚ/ΜΕΝΗ ΑΜΟΙΒΗ: ΙΔΙΟΙ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΙΚΗ Υ ΡΟΛΟΓΙΑ. Εισαγωγή στην Υδρολογία. Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Πολιτικών Μηχανικών Εργαστήριο Υδρολογίας και Αξιοποίησης Υδατικών Πόρων

ΤΕΧΝΙΚΗ Υ ΡΟΛΟΓΙΑ. Εισαγωγή στην Υδρολογία. Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Πολιτικών Μηχανικών Εργαστήριο Υδρολογίας και Αξιοποίησης Υδατικών Πόρων ΤΕΧΝΙΚΗ Υ ΡΟΛΟΓΙΑ Εισαγωγή στην Υδρολογία Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Πολιτικών Μηχανικών Εργαστήριο Υδρολογίας και Αξιοποίησης Υδατικών Πόρων ιάρθρωση του µαθήµατος Εισαγωγή στην Υδρολογία Κατακρηµνίσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΑΘΗΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑΣ & ΓΕΩΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΑΘΗΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑΣ & ΓΕΩΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΑΘΗΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑΣ & ΓΕΩΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ 9. Υδρογεωλογία Διδάσκων: Μπελόκας Γεώργιος Επίκουρος

Διαβάστε περισσότερα

Μεταμορφισμός στον Ελληνικό χώρο

Μεταμορφισμός στον Ελληνικό χώρο Μεταμορφισμός στον Ελληνικό χώρο Ιωάννης Ηλιόπουλος Παγκόσμια Γεωδυναμική 1 Η θέση της Ελλάδας στο Παγκόσμιο γεωτεκτονικό σύστημα 2 Γεωλογική τοποθέτηση η της Ελλάδας στον Ευρωπαϊκό χώρο Πανάρχαια Ευρώπη:

Διαβάστε περισσότερα

Σχολή Πολιτικών Μηχανικών ΔΠΜΣ : Επιστήμη & Τεχνολογία Υδατικών Πόρων. Μάθημα: ΦΡΑΓΜΑΤΑ

Σχολή Πολιτικών Μηχανικών ΔΠΜΣ : Επιστήμη & Τεχνολογία Υδατικών Πόρων. Μάθημα: ΦΡΑΓΜΑΤΑ Σχολή Πολιτικών Μηχανικών ΔΠΜΣ : Επιστήμη & Τεχνολογία Υδατικών Πόρων Μάθημα: ΦΡΑΓΜΑΤΑ Κελύφη Γεωφραγμάτων Ν. Ι. Μουτάφης Ροή λάβας - Galapagos Κελύφη ή Σώματα Φράγματος ή Αντιπυρήνες Ζώνη 1 - Πυρήνας

Διαβάστε περισσότερα

ΙΖΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ. Ενότητα 9: Περιβάλλοντα ιζηματογένεσης Ποτάμια 2. Δρ. Αβραμίδης Παύλος Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας

ΙΖΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ. Ενότητα 9: Περιβάλλοντα ιζηματογένεσης Ποτάμια 2. Δρ. Αβραμίδης Παύλος Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας ΙΖΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Ενότητα 9: Περιβάλλοντα ιζηματογένεσης Ποτάμια 2 Δρ. Αβραμίδης Παύλος Σχολή Θετικών Επιστημών Τμήμα Γεωλογίας Σκοποί ενότητας Σκοπός της ενότητας αυτής είναι η περιγραφή των συνθηκών σχηματισμού

Διαβάστε περισσότερα

Σύνοψη και Ερωτήσεις 5ου Μαθήματος

Σύνοψη και Ερωτήσεις 5ου Μαθήματος Σύνοψη και Ερωτήσεις 5ου Μαθήματος - ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΝΕΡΟΥ Ιδιότητα Θερμοχωρητικότητα Θερμική Αγωγιμότητα Λανθάνουσα Θερμότητα εξάτμισης Λανθάνουσα Θερμότητα Τήξης Διαλυτική Ικανότητα Επιφανειακή Τάση Φυσική

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 1: ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΚΟΙ ΧΑΡΤΕΣ ΔΙΔΑΣΚΩΝ : Ι. ΖΑΧΑΡΙΑΣ ΑΓΡΙΝΙΟ, 2015 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗ ΟΡΕΙΝΩΝ ΥΔΑΤΩΝ Ι Κεφάλαιο 6 ο

ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗ ΟΡΕΙΝΩΝ ΥΔΑΤΩΝ Ι Κεφάλαιο 6 ο Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων Εργαστήριο Διευθέτησης Ορεινών Υδάτων και Διαχείρισης Κινδύνου Προπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών ΔΙΕΥΘΕΤΗΣΗ ΟΡΕΙΝΩΝ ΥΔΑΤΩΝ Ι Κεφάλαιο 6 ο Φώτιος

Διαβάστε περισσότερα

Αποσάθρωση. Κεφάλαιο 2 ο. ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΔΑΦΩΝ

Αποσάθρωση. Κεφάλαιο 2 ο. ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΔΑΦΩΝ Κεφάλαιο 2 ο. ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΔΑΦΩΝ Αποσάθρωση Ονομάζουμε τις μεταβολές στο μέγεθος, σχήμα και την εσωτερική δομή και χημική σύσταση τις οποίες δέχεται η στερεά φάση του εδάφους με την επίδραση των παραγόντων

Διαβάστε περισσότερα

Υπολογισμός Διαπερατότητας Εδαφών

Υπολογισμός Διαπερατότητας Εδαφών ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗΣ ΔΟΚΙΜΗΣ: Υπολογισμός Διαπερατότητας Εδαφών Επιστημονικός Συνεργάτης: Δρ. Αλέξανδρος Βαλσαμής, Πολιτικός Μηχανικός Εργαστηριακός Υπεύθυνος: Παναγιώτης Καλαντζάκης, Καθηγητής

Διαβάστε περισσότερα

ΙΖΗΜΑΤΑ -ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΕΤΗΣΙΑ ΒΡΟΧΟΠΤΩΣΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΑΝΕΜΟΣ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ

ΙΖΗΜΑΤΑ -ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΕΤΗΣΙΑ ΒΡΟΧΟΠΤΩΣΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΑΝΕΜΟΣ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑ ΙΖΗΜΑΤΑ - ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΙΖΗΜΑΤΩΝ ΚΥΚΛΟΣ ΝΕΡΟΥ Αρχικός µηχανισµός: ιάβρωση των Πετρωµάτων ανάντη των φραγµάτων. Ορισµός ιάβρωσης ιάβρωση = Η αποκόλληση και µετακίνηση σωµατιδίων πετρώµατος

Διαβάστε περισσότερα

ΙΖΗΜΑΤΟΓΕΝΗ ΠΕΤΡΩΜΑΤΑ

ΙΖΗΜΑΤΟΓΕΝΗ ΠΕΤΡΩΜΑΤΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ Η εφαρμογή των γεωλογικών πληροφοριών σε ολόκληρο το φάσμα της αλληλεπίδρασης μεταξύ των ανθρώπων και του φυσικού τους περιβάλλοντος Η περιβαλλοντική γεωλογία είναι εφαρμοσμένη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ Αντικείµενο της παρούσας µεταπτυχιακής εργασίας είναι η διερεύνηση της επίδρασης των σηράγγων του Μετρό επί του υδρογεωλογικού καθεστώτος πριν και µετά την κατασκευή τους. Στα πλαίσια της, παρουσιάζονται

Διαβάστε περισσότερα

Διαχείριση Υδατικών Πόρων

Διαχείριση Υδατικών Πόρων ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 4 : Υδρολογικός κύκλος Ευαγγελίδης Χρήστος Τμήμα Αγρονόμων & Τοπογράφων Μηχανικών Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΤΕΧΝΙΚΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΕΞΑΜΗΝΟ: 7 ο ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ: Β. ΧΡΗΣΤΑΡΑΣ, Καθηγητής Β. ΜΑΡΙΝΟΣ, Επ. Καθηγητής 6η ΑΣΚΗΣΗ: ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ

Διαβάστε περισσότερα

Υλικά και τρόπος κατασκευής χωμάτινων φραγμάτων

Υλικά και τρόπος κατασκευής χωμάτινων φραγμάτων Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων Εργαστήριο Διευθέτησης Ορεινών Υδάτων και Διαχείρισης Κινδύνου Προπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών Υλικά και τρόπος κατασκευής χωμάτινων φραγμάτων

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΠΕΙΡΟΥ ΠΑΡΑΠΕΙΡΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΔΙΑΝΟΙΞΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΑΜΨΗΣ ΤΟΥ ΔΡΟΜΟΥ ΠΑΤΡΑ-ΤΡΙΠΟΛΗ»

ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΠΕΙΡΟΥ ΠΑΡΑΠΕΙΡΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΔΙΑΝΟΙΞΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΑΜΨΗΣ ΤΟΥ ΔΡΟΜΟΥ ΠΑΤΡΑ-ΤΡΙΠΟΛΗ» ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΠΕΙΡΟΥ ΠΑΡΑΠΕΙΡΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΔΙΑΝΟΙΞΗ ΤΗΣ ΠΑΡΑΚΑΜΨΗΣ ΤΟΥ ΔΡΟΜΟΥ ΠΑΤΡΑ-ΤΡΙΠΟΛΗ» ΑΡΒΑΝΙΤΗ ΛΙΝΑ (00003) «ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Για να περιγράψουμε την ατμοσφαιρική κατάσταση, χρησιμοποιούμε τις έννοιες: ΚΑΙΡΟΣ. και ΚΛΙΜΑ

Για να περιγράψουμε την ατμοσφαιρική κατάσταση, χρησιμοποιούμε τις έννοιες: ΚΑΙΡΟΣ. και ΚΛΙΜΑ Το κλίμα της Ευρώπης Το κλίμα της Ευρώπης Για να περιγράψουμε την ατμοσφαιρική κατάσταση, χρησιμοποιούμε τις έννοιες: ΚΑΙΡΟΣ και ΚΛΙΜΑ Καιρός: Οι ατμοσφαιρικές συνθήκες που επικρατούν σε μια περιοχή, σε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΣΤΟ ΟΡΟΣ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ (ΛΑΚΜΟΣ)

ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΣΤΟ ΟΡΟΣ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ (ΛΑΚΜΟΣ) ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΣΤΟ ΟΡΟΣ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ (ΛΑΚΜΟΣ) Θεσσαλονίκη 2011 Η απόφαση για μια αναγνωριστική αποστολή πάνω από το χωριό Χαλίκι, στο όρος Λάκμος ή Περιστέρι, πάρθηκε κατά τη διάρκεια της αποστολής του συλλόγου

Διαβάστε περισσότερα

Μοντέλο Υδατικού Ισοζυγίου

Μοντέλο Υδατικού Ισοζυγίου Μοντέλο Υδατικού Ισοζυγίου ΥΔΡΟΚΡΙΤΗΣ Η νοητή γραμμή που συνδέει τα ψηλότερα σημεία των υψωμάτων της επιφάνειας του εδάφους και διαχωρίζει τη ροή των όμβριων υδάτων. ΥΔΡΟΚΡΙΤΗΣ Κουτσογιάννης και Μαμάσης,

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνολογία Γεωφραγμάτων

Τεχνολογία Γεωφραγμάτων Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων Εργαστήριο Διευθέτησης Ορεινών Υδάτων και Διαχείρισης Κινδύνου Προπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών Τεχνολογία Γεωφραγμάτων Φώτης Π. Μάρης Αναπλ. Καθηγητής

Διαβάστε περισσότερα

ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑ E ΕΞΑΜΗΝΟ

ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑ E ΕΞΑΜΗΝΟ ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑ E ΕΞΑΜΗΝΟ Θαλάσσια ρεύματα και Ωκεάνια κυκλοφορία Οι θαλάσσιες μάζες δεν είναι σταθερές ΑΙΤΙΑ: Υπάρχει (αλληλ)επίδραση με την ατμόσφαιρα (π.χ., ο άνεμος ασκεί τριβή στην επιφάνεια της θάλασσας,

Διαβάστε περισσότερα

ΧΕΙΜΑΡΡΩΔΗ ΡΕΥΜΑΤΑ ΜΕΡΟΣ Β. ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Δρ. Γ. ΖΑΙΜΗΣ

ΧΕΙΜΑΡΡΩΔΗ ΡΕΥΜΑΤΑ ΜΕΡΟΣ Β. ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Δρ. Γ. ΖΑΙΜΗΣ ΧΕΙΜΑΡΡΩΔΗ ΡΕΥΜΑΤΑ ΜΕΡΟΣ Β ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Δρ. Γ. ΖΑΙΜΗΣ Για το σχηματισμό της χειμαρρικής δράσης ενεργούν οι εξής παράγοντες: Άμεσοι Παράγοντες Το κλίμα Το γεωλογικό υπόθεμα Η ανάγλυφη όψη Η βλάστηση

Διαβάστε περισσότερα

Υπόγεια Υδραυλική. 5 η Εργαστηριακή Άσκηση Υδροδυναμική Ανάλυση Πηγών

Υπόγεια Υδραυλική. 5 η Εργαστηριακή Άσκηση Υδροδυναμική Ανάλυση Πηγών Υπόγεια Υδραυλική 5 η Εργαστηριακή Άσκηση Υδροδυναμική Ανάλυση Πηγών Υδροδυναμική Ανάλυση Πηγών Η υδροδυναμική ανάλυση των πηγαίων εκφορτίσεων υπόγειου νερού αποτελεί, ασφαλώς, μια βασική μεθοδολογία υδρογεωλογικής

Διαβάστε περισσότερα

Ιωάννης Μ. Τσόδουλος Δρ. Γεωλόγος

Ιωάννης Μ. Τσόδουλος Δρ. Γεωλόγος Ιωάννης Μ. Τσόδουλος Δρ. Γεωλόγος Τμήμα Γεωγραφίας, Ζ Εξάμηνο σπουδών Αθήνα, 2016 Διδασκαλία-Αξιολόγηση 13 εβδομάδες παραδόσεις και εργαστηριακές ασκήσεις, παραδόσεις: 2 ώρες/εβδομάδα, εργαστηριακές ασκήσεις:

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΙΣ. Κατολισθήσεις Ταξινόµηση κατολισθήσεων

ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΙΣ. Κατολισθήσεις Ταξινόµηση κατολισθήσεων ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΙΣ Κατολισθήσεις Ταξινόµηση κατολισθήσεων ρ. Ε. Λυκούδη Αθήνα 2005 Κατολισθήσεις Έχει επικρατήσει µεταξύ των γεωλόγων και των µηχανικών η χρήση του όρου κατολίσθηση για την περιγραφή του φαινοµένου

Διαβάστε περισσότερα

Υδροηλεκτρικά Έργα. 8ο εξάμηνο Σχολής Πολιτικών Μηχανικών. Ταμιευτήρες. Ανδρέας Ευστρατιάδης, Νίκος Μαμάσης, & Δημήτρης Κουτσογιάννης

Υδροηλεκτρικά Έργα. 8ο εξάμηνο Σχολής Πολιτικών Μηχανικών. Ταμιευτήρες. Ανδρέας Ευστρατιάδης, Νίκος Μαμάσης, & Δημήτρης Κουτσογιάννης Υδροηλεκτρικά Έργα 8ο εξάμηνο Σχολής Πολιτικών Μηχανικών Ταμιευτήρες Ανδρέας Ευστρατιάδης, Νίκος Μαμάσης, & Δημήτρης Κουτσογιάννης Τομέας Υδατικών Πόρων & Περιβάλλοντος, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Ακαδημαϊκό

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΦΕΡΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΩΝ ΧΕΙΜΑΡΡΩΔΩΝ ΡΕΜΜΑΤΩΝ ΜΕΡΟΣ Α. ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Δρ. Γ. ΖΑΙΜΗΣ

ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΦΕΡΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΩΝ ΧΕΙΜΑΡΡΩΔΩΝ ΡΕΜΜΑΤΩΝ ΜΕΡΟΣ Α. ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Δρ. Γ. ΖΑΙΜΗΣ ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΦΕΡΤΩΝ ΥΛΙΚΩΝ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΩΝ ΧΕΙΜΑΡΡΩΔΩΝ ΡΕΜΜΑΤΩΝ ΜΕΡΟΣ Α ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Δρ. Γ. ΖΑΙΜΗΣ Παραγωγή Διάφορα χειμαρρικά φαινόμενα Κυρίως χώρο λεκάνης απορροής Κλίμα επιδρά στο γεωλογικό, συνάρτηση

Διαβάστε περισσότερα

1. ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΟΥ 2 2. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2 3. ΓΕΝΙΚΑ 3 4. ΓΕΩΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 4 5. ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 6 6. ΤΡΩΤΟΤΗΤΑ ΥΔΡΟΦΟΡΟΥ ΟΡΙΖΟΝΤΑ 13 7.

1. ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΟΥ 2 2. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2 3. ΓΕΝΙΚΑ 3 4. ΓΕΩΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 4 5. ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 6 6. ΤΡΩΤΟΤΗΤΑ ΥΔΡΟΦΟΡΟΥ ΟΡΙΖΟΝΤΑ 13 7. 1. ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΓΟΥ 2 2. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2 3. ΓΕΝΙΚΑ 3 4. ΓΕΩΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 4 4.1 ΓΕΝΙΚΑ 4 4.2 ΓΕΩΛΟΓΙΑ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ 5 5. ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 6 5.1 ΓΕΝΙΚΑ 6 5.2 ΥΔΡΟΓΕΩΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΓΕΩΛΟΓΙΚΩΝ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΑΘΗΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑΣ & ΓΕΩΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΑΘΗΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑΣ & ΓΕΩΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΑΘΗΝΑΣ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑΣ & ΓΕΩΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΓΕΩΛΟΓΙΑ 10. Εφαρμογές Τεχνικής Γεωλογίας Διδάσκων: Μπελόκας

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΙΣ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟ. Dr. Βανδαράκης Δημήτριος (dbandarakis@hua.gr) Dr. Παυλόπουλος Κοσμάς Καθηγητής (kpavlop@hua.

ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΙΣ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟ. Dr. Βανδαράκης Δημήτριος (dbandarakis@hua.gr) Dr. Παυλόπουλος Κοσμάς Καθηγητής (kpavlop@hua. ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΙΣ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΓΝΑΤΙΑ ΟΔΟ Dr. Βανδαράκης Δημήτριος (dbandarakis@hua.gr) Dr. Παυλόπουλος Κοσμάς Καθηγητής (kpavlop@hua.gr) ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΙΣ ΤΜΗΜΑΤΑ ΚΑΤΟΛΙΣΘΗΣΕΩΝ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους

μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑΣ μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους Οι οργανισμοί αλληλεπιδρούν με το περιβάλλον τους σε πολλά επίπεδα στα πλαίσια ενός οικοσυστήματος Οι φυσικές

Διαβάστε περισσότερα

Υδρολογία - Υδρογραφία. Υδρολογικός Κύκλος. Κατείσδυση. Επιφανειακή Απορροή. Εξατµισιδιαπνοή. κύκλος. Κατανοµή του νερού του πλανήτη

Υδρολογία - Υδρογραφία. Υδρολογικός Κύκλος. Κατείσδυση. Επιφανειακή Απορροή. Εξατµισιδιαπνοή. κύκλος. Κατανοµή του νερού του πλανήτη Υδρολογία - Υδρογραφία Στο κεφάλαιο αυτό θα ασχοληθούµε µε το τµήµα του υδρολογικού κύκλου που σχετίζεται µε την υπόγεια και επιφανειακή απορροή του γλυκού νερού της γης. Η επιστήµη που ασχολείται µε την

Διαβάστε περισσότερα

Κώστας Κωνσταντίνου Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης

Κώστας Κωνσταντίνου Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης Έρευνες για τεχνητό εμπλουτισμό των υπόγειων νερών της Κύπρου με νερό τριτοβάθμιας επεξεργασίας (παραδείγματα από Λεμεσό και Κοκκινοχώρια) Κώστας Κωνσταντίνου Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης Υπουργείο Γεωργίας,

Διαβάστε περισσότερα