«Xρηστική Σκέψη και Σωματοποίηση» Σ.Μπακιρτζόγλου Ψυχολόγος-Ψυχαναλυτής

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "«Xρηστική Σκέψη και Σωματοποίηση» Σ.Μπακιρτζόγλου Ψυχολόγος-Ψυχαναλυτής"

Transcript

1 Σειρά Βιωματικών Εκπαιδευτικών Σεμιναρίων «ΕΠΕΚΕΙΝΑ». Απόσπασμα από τις σημειώσεις του βιωματικού σεμιναρίου με θέμα «Σωματοποίηση-Ψυχοσωματικές Νόσοι» «Xρηστική Σκέψη και Σωματοποίηση» Σ.Μπακιρτζόγλου Ψυχολόγος-Ψυχαναλυτής 1.Η Θεμελιακή(ή Θεμελιώδης) Κατάθλιψη. Όρος εισαχθείς το 1966 από τον P. Marty. Καταρχήν υπάρχουν δύο άξονες καταθλίψεων: -Καταθλίψεις με Εκφραστικότητα. -Καταθλίψεις χωρίς Εκφραστικότητα. Α. Καταθλίψεις με Εκφραστικότητα: Παρουσιάζουν θετική συμπτωματολογία την οποία ο ψυχίατρος, ή ο ψυχαναλυτής μπορούν να αναγνωρίσουν. Πρόκειται για: -τη Μελαγχολία : εδώ έχουμε θεματική αυτομομφής την οποία ο παρατηρητής αμέσως αντιλαμβάνεται, -τη Νευρωτική Κατάθλιψη : εδώ υπάρχει θεματική ευνουχισμού η οποία είναι εύκολα αναγνωρίσιμη. Επίσης προεξάρχουν φαντασίες κατωτερότητας και αυτοϋποτίμησης. Πρόκειται για Καταθλίψεις ψυχικοποιημένες, δηλαδή απαρτιωμένες σε μια αρκετά καλής ποιότητας αμυντική εργασία του ψυχικού οργάνου. Β. Καταθλίψεις χωρίς Εκφραστικότητα: Είναι δύσκολο να τις αναγνωρίσουμε (διαγνώσουμε), γιατί η εκφραστικότητα τους είναι περιορισμένη ή «φλου»: Δεν έχουν θετική συμπτωματολογία (όπως οι προηγούμενες), αλλά παρουσιάζουν: -Κούραση : πρόκειται για ασθενείς που εκφράζουν την κατάθλιψή τους μέσω ενός βιώματος κούρασης. -Άγχος: με τρόπο σαν να είναι το άγχος διάχυτο, λίγο αόριστο το οποίο δεν αντιστοιχεί συγκεκριμένα μια κατάσταση η σε ένα αντικείμενο -Παράπονα για σωματικές ενοχλήσεις. Βλέπουμε σε αυτές τις καταθλίψεις μια ναρκισσσιστική θεματική. Δεν είναι αρκετά καλά ψυχικοποιημένες, ως εκ τούτου υπάρχει σε αυτές σβήσιμο όλων των νευρωτικών αμυνών. Σε αυτήν την κατηγορία ανήκει και η Θεμελιακή Κατάθλιψη η οποία συνοδεύει μόνιμα την χρηστική 1

2 σκέψη («βραχυκύκλωμα» κάθε φαντασιακής δραστηριότητας του ατόμου. Το άτομο είναι παρόν άλλα άδειο)1. Στη Θεμελιακή Κατάθλιψη έχουμε πτώση του τόνου των ενστίκτων ζωής. Μία από τις συνέπειες αυτής της κατάθλιψης είναι οι σωματικές αναμοχλεύσεις (Σωματοποίηση). Πρώτη κατηγορία αρνητικής Σημειολογίας της Θεμελιακής Κατάθλιψης: -Απουσία θετικής συμπτωματολογίας. -Παρουσία αρνητικής συμπτωματολογίας. Πρόκειται για σβήσιμο των εκφράσεων ενός συναισθήματος ενοχής οι οποίες να συνδέονται με ένα οιδιπόδειο Υπερεγώ. Δεν υπάρχει δηλαδή ενοχικότητα η οποία να βάζει σε λειτουργία τη διαδικασία της Απώθησης. Οι ασθενείς αυτοί μπορούν να μας μιλούν για ενοχές αλλά καλούμαστε να διαγνώσουμε αν πρόκειται για αίσθημα ντροπής περισσότερο και όχι για ενοχές. Η ντροπή είναι το αίσθημα του υποκειμένου ότι καταστρατήγησε κάποιες αξίες και ιδεώδη. Πρόκειται για ναρκισσιστικές απαιτήσεις που σχετίζονται με το Ιδεώδες Εγώ (διάφορο του Υπερεγώ). Το λειτουργικό Υπερεγώ γενικά λέει : «μην κάνεις». Το συχνότερο αυτοί οι ασθενείς όταν μιλάνε για «ενοχές» εννοούν «ντροπή» για πράγματα που έκαναν. Πρόκειται για πράξεις οι οποίες δεν υπερβαίνουν ένα εσωτερικευμένο Υπερεγώ(οι αξίες μου), αλλά ιδεώδη κοινωνικά τα οποία έχουν εξωτερική διάσταση και εμφορούνται από αξίες άλλων. Εδώ ο προεξάρχων αμυντικός μηχανισμός του Εγώ είναι η Καταστολή. Πρόκειται για αμυντικό μηχανισμό κατά την πρώιμη σχέση του παιδιού με τη μητέρα του. Εδώ το παιδί συμπιέζει τις αγωνίες του και τις συγκινήσεις του γιατί αυτές θα αποτελούσαν μια απειλή για τη ζωή της μαμάς του ( π. χ όταν αυτή είναι σε κατάθλιψη). Αυτή η μητέρα επιβάλλει μια σιωπή στην εκφραστικότητα των συγκινήσεων του παιδιού. Επίσης -για παιδαγωγικούς σκοπούς- σε ορισμένες οικογένειες τα παιδιά δεν έχουν δικαίωμα να παραπονιούνται. Τότε σιγά σιγά το παιδί εσωτερικεύει αυτή τη σιωπή, την καταστολή 2 των 1 Η Θεμελιακή Κατάθλιψη και η Χρηστική Σκέψη αποτελούν τις δύο όψεις του φαινομένου της Ψυχικής Αποδιοργάνωσης. Όταν το άτομο αποδιοργανώνεται παρουσιάζει σε διαφορετικούς βαθμούς θεμελιακή κατάθλιψη και χρηστική σκέψη ( σκέψη φτωχή η οποία δεν εμπεριέχει αναπαραστάσεις. Το άτομο μιλά για το πράγμα καθ αυτό χωρίς να παραπέμπει σε συνειρμούς και αναπαραστάσεις. Εδώ χωλαίνει η συμβολική σκέψη). 2 Σε ορισμένες περιπτώσεις η Καταστολή μπορεί να φτάσει τα πράγματα μέχρι το πάγωμα, τη συρρίκνωση, τον μαρασμό της σκέψης. Μπορεί να εξαφανίσει, να σβήσει την επιθυμία και την ίδια τη σκέψη. Τα πράγματα είναι «παγοποιημένα». Πρόκειται για μια κατάσταση απάθειας. Εδώ το συναίσθημα δεν τροφοδοτεί τη σκέψη. Είναι μια προσπάθεια συνειδητή να εγκυστώσω το συναίσθημα μου, δηλ. να μη νοιώσω. Έτσι η καταστολή μπορεί να γίνει στοιχείο του χαρακτήρα (χαρακτηρολογικό).πρόκειται για 2

3 συγκινήσεων του. Πρόκειται για την αρνητικοποίηση των συγκινήσεων με τη μορφή ενός Ιδεώδους Εγώ. Το παιδί αποκόπτεται από τις δικές του ενορμητικές πηγές, δηλαδή χάνει τη δική του λιβιδινική τροφοδοσία, χάνει την ατομική του, τη μοναδική του ιδιαιτερότητα. Συμμορφώνεται στο όνομα μιας υπερπροσαρμογής του στο ομαδικό, στην κοινωνική πραγματικότητα, στις κοινωνικές (εξωτερικές)νόρμες και αξίες. Εύκολα θα αισθάνεται ντροπή κάθε φορά που θα «παρακάμπτει» τις έξωθεν αξίες προς όφελος των ατομικών του επιθυμιών. Κλινικό Παράδειγμα: Νεαρή ασθενής σε θεραπεία με Συστηματικό Ερυθηματώδη Λύκο (αυτοάνοση νόσος, ασθένεια του Ανοσοποιητικού Συστήματος). Το ανοσοποιητικό σύστημα θεωρείται ως η προεξάρχουσα οργανική άμυνα. Η υπόθεση εργασίας εδώ είναι ότι το ανοσοποιητικό σύστημα ως οργανική άμυνα υπερλειτουργεί όταν άλλα συστήματα αμυνών τα οποία δρουν σε άλλα επίπεδα (ψυχικές άμυνες) αποδεικνύονται ανεπαρκή. Η υπερλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος έχει σαν αποτέλεσμα αυτό να αναγνωρίζει ως «εχθρούς» εσωτερικά όργανα και να τους επιτίθεται(αυτοανοσία). Έχουμε τότε βλάβη του οργάνου μέσω επίθεσης εναντίον εαυτού. Ασθενής: «Ένα όνειρο είδα είμαστε μια παρέα σε ένα λόφο σε μια εκδρομή και κατεβαίναμε προς τα κάτω και, κάποια στιγμή, είδαμε ένα μονοπάτι που καιγόταν και φοβηθήκαμε. Αυτό προχώρησε και μετά έκανε έκρηξη. Και αρχίσαμε να τρέχουμε. Και κάτω ήταν ο Σπύρος που όμως εκείνος δεν μπορούσε να τρέξει». (Διάβασε το όνειρο από ένα χαρτί στο οποίο το είχε γράψει.) Από το υλικό των συνεδριών γνωρίζουμε (όπως μας έχει μεταδώσει άλλη φορά), ότι βλέποντας όνειρα φωνάζει «μαμά» Στην ίδια συνεδρία η ασθενής είπε ότι όταν η μητέρα της πάει να της πιάσει το χέρι εκείνη το τραβάει. Η ασθενής μέσω του ονείρου δείχνει ν αναφέρεται στην επιθυμίαέρχεται τη στιγμή που μιλά- για έκρηξη (φωτιά) και για κάτι που καίγεται («καυτές» ενστικτώδεις διεγέρσεις, μη ψυχικοποιημένες). Φωνάζει τη μαμά ώστε αυτή να δράσει προστατευτικά (μαμά ως αλεξιερεθιστικό αντικείμενο- σύστημα)3 απέναντι σε αυτό που ένα μπλοκάρισμα της επένδυσης, ώστε να μην αναδύεται η ενόρμηση. Ένα «τσιμεντάρισμα», δεν ανασαίνει το πράγμα, δεν επιστρέφει στο συνειδητό τίποτα από την επιθυμία.η Καταστολή ως Νεύρωση Χαρακτήρα. Kατά την Mc Dougall η καταστολή ως μηχανισμός άμυνας προστατεύει το ΕΓΩ από την ανάδυση των αρχαϊκών (πρωτογενών) φαντασιών ψυχωσικής τάξης. Καταστολή: άμυνα κατά της Ψύχωσης. Κατ αυτήν την άποψη η χρηστική σκέψη δεν οφείλεται στην έλλειψη φανασιωτικού υλικού, αλλά στην προσπάθεια καταστολής αυτών των πρωτογενών φαντασιών. 3 Το αλεξιερεθιστικό σύστημα του παιδιού αναπτύσσεται με τη βοήθεια του αντικειμένου (μάνα). 3

4 έσωθεν την καίει και το οποίο εκρήγνυται Πρόκειται για τους έσωθεν ερεθισμούς τους οποίους δεν μπορεί να χειριστεί ψυχικά (να φιλτράρει) οπότε αμύνεται σε αυτούς «σβήνοντας» τους μέσω καταστολής οπότε δε θυμάται το όνειρο (το σβήνει). Τότε χρειάζεται να το γράψει για να μην το «χάσει». Δεν μπορεί να κάνει τίποτα παρά μόνο, αν μέσω του γραπτού, μέσω της αντίληψης το ανακαλέσει (το γραπτό είναι ένα οπτικό αντιληπτικό ερέθισμα). Χρειάζεται να έχει το αντιληπτικό για να το ανακαλέσω, να γραπωθεί πάνω από το εξωτερικό. Έχουμε εδώ υπερεπένδυση των εξωτερικών ερεθισμάτων. Δεν υπάρχει εδώ η διαστρωμάτωση της απώθησης4. Η ασθενής-όπως μετέδωσε- τραβάει το χέρι της όταν ( βλέποντας τηλεόραση ) της το πιάνει η μητέρα της. Ιδού ο φόβος της έκρηξης. Φόβος να καταστρέψει ( να κάψει) το αντικείμενο όπως το σώμα της. Η ίδια ασθενής σε μεταγενέστερη συνεδρία μετέδωσε: «Νομίζω ότι η ιδανική γυναίκα για έναν άντρα είναι η πεθαμένη γυναίκα, αυτή που λείπει, αυτή που δεν υπάρχει, είναι κάπου...» ενώ σχετικά με μια φίλη της είπε: «θα ήθελα να έχω μια φίλη που να έχει την ίδια ηθική μαζί μου. Πόσες φορές της λέω να μη συνεχίσει αυτή τη (παράνομη) σχέση, να χωρίσει». Η ασθενής εδώ μπαίνει στο ιδεώδες. Η πεθαμένη γυναίκα, αυτή που λείπει, είναι αυτή η οποία, εφόσον λείπει, δεν ικανοποιεί ποτέ. Είναι η διαρκής αναζήτηση του ιδεώδους, κάτι άπιαστο. Επίσης, αν η φίλη της χωρίσει και μείνει μόνη, θα μπορούσε να γίνει η ιδεώδης γυναίκα σαν την (ιδεώδη )μάνα των αναζητήσεών της, δηλαδή μια μάνα που αέναα θα ψάχνει σαν την νεκρή, την πεθαμένη(αυτή που δεν υπάρχει).. Προεξάρχει ένα Ιδεώδες Εγώ ( μέσω ταυτίσεων με τα ιδεώδη αντικείμενα). Το ιδεώδες Εγώ παραπέμπει στον ναρκισσισμό. Σημείωση: Όταν υπάρχει το Ιδεώδες Εγώ είναι πιο καλά τα πράγματα, γιατί «παίζονται» σε ψυχικό επίπεδο ακόμα. Αναφερόμαστε εδώ σε ναρκισσιστικές εύθραυστες προσωπικότητες που εύκολα καταρρέουν, απογοητεύονται, όταν αποεξιδανικεύσουν το αντικείμενο. Μπορούν τότε να οργανώσουν μια Ναρκισσιστική Κατάθλιψη (μελαγχολία).πρόκειται για ψυχική καθήλωση. Το πρόβλημα υφίσταται, όταν δεν υπάρχει ούτε το ιδεώδες Εγώ. Από τη στιγμή που δεν «κρατάει» το ιδεώδες φεύγω από την ψυχική σφαίρα και πάω στο σώμα (σωματοποίηση), δηλαδή προς την εγκατάσταση σωματικής καθήλωσης. Τα όρια, το πέρασμα από τον ναρκισσισμό προς την εγκατάσταση ψυχοσωματικού συμπτώματος είναι μικρά. 4 Σε αντιδιαστολή με τον μηχανισμό της καταστολής μέσω του οποίου σβήνει η λιβιδώς (πτώση του τόνου της ζωής), με την απώθηση η λιβιδώς διατηρείται και τροφοδοτεί διαρκώς τη σκέψη του υποκειμένου( φαντασία, συγκινήσεις, επιθυμίες κ.λ.π). 4

5 Δεύτερη κατηγορία αρνητικής σημειολογίας5 των ασθενών με βίωμα θεμελιακής κατάθλιψης -Δεν έχουν αληθινή συνειρμική ικανότητα, «δεμένη» με το ασυνείδητο. Δεν έχουν υλικό ενορμητικό απωθημένο που επιστρέφει από το ασυνείδητο λεκτικά π.χ παραδρομές ή παραπραξίες κ.λ.π)6. Ο ασθενής εδώ μπορεί να δείχνει ότι έχει ελεύθερους συνειρμούς, στην πραγματικότητα όμως πρόκειται για μια σειρά συνειδητών ή προσυνειδητών ιδεών (ψευδοσυνειρμοί). -Δεν εκφράζουν αγωνία. -Δεν έχουν νευρωτικά συμπτώματα ( υστερίες, ψυχαναγκασμούς, οργανωμένες φοβίες). -Απουσία διαστροφικών συμπτωμάτων. -Απουσία αναγνωρίσιμων μετουσιωσικών καναλιών. -Απουσία ψυχοκινητικής επιβράδυνσης. Πρόκειται για ασθενείς που συνεχίζουν τις δραστηριότητες τους, κάνουν δηλαδή αυτό που έχουν να κάνουν στα διάφορα επίπεδα της επιβίωσης τους : κοινωνικό, επαγγελματικό, σεξουαλικό, διατροφικό. Ο ασθενής συνεχίζει μηχανικά να επιτελεί τις δραστηριότητές του. -Αντιμεταβίβαση. Είναι ιδιαίτερη η εντύπωση, η αντίληψη, η αίσθηση που δοκιμάζει ο ψυχαναλυτής ακούγοντας έναν τέτοιο ασθενή. Ζει το αίσθημα μιας απόστασης ανάμεσα στη δική του ψυχική λειτουργία και σε αυτήν του ασθενούς.υπάρχει εκφραστική φτώχεια (κάτι που σοκάρει τον ψυχαναλυτή) αντί για κυκλοφορία συγκινήσεων και αναπαραστάσεων. Η αντιμεταβίβαση του αναλυτή είναι ένα κλινικό σημείο που ανήκει στην συμπτωματολογία της θεμελιακής κατάθλιψης και γενικότερα της ψυχοσωματικής. Πριν την εγκατάσταση της θεμελιακής κατάθλιψης παρατηρούμε στον ασθενή καταστάσεις διάχυτης αγωνίας 7. Πρόκειται για μια γενικευμένη αγωνία η οποία εκδηλώνεται με τη μορφή μιας αθόρυβης γενικευμένης κατάπτωσης χωρίς να μπορούμε να τη συνδέσουμε με κάποιο αντικείμενο (anobjectal). Συχνά σε αυτήν την περίοδο ο 5 Πρόκειται για ένα σύνολο στοιχείων που βρίσκουμε σε άλλες καταθλίψεις με θετική συμπτωματολογία, αλλά που απουσιάζουν στη θεμελιακή κατάθλιψη. 6 Στο μέτρο κατά το οποίο δυσλειτουργεί η απώθηση. 7 Αντιδιαστέλλουμε τις διάχυτες αγωνίες με τις νευρωτικές (φοβικές) καθώς οι τελευταίες έχουν αντικείμενο επένδυσης ( το φοβικό αντικείμενο). 5

6 ασθενής βρίσκεται σε μια κατάσταση βαθιάς απόγνωσης παντού και για τα πάντα. Μόλις εγκαθίσταται το βίωμα της θεμελιακής κατάθλιψης οι διάχυτες αγωνίες εξαφανίζονται8 (Παραδοξότητα φαινομένου). Ο P. Marty συνέδεσε τη θεμελιακή κατάθλιψη με την Ανακλιτική Κατάθλιψη. Ανιχνεύουμε συχνά στο ιστορικό ενηλίκων με θεμελιακή κατάθλιψη το βίωμα μιας κατάθλιψης καθ όλη τη διάρκεια της ζωής τους. Η Ανακλιτική Κατάθλιψη ( του βρέφους) περιγράφηκε από τον R. Spitz9 και αποτελεί το θεωρητικό μοντέλο της θεμελιακής κατάθλιψης. Ο Spitz αναφέρθηκε σε νήπια ηλικίας μερικών εβδομάδων ( 3 4 μηνών) σε ειδικές συνθήκες. Eπρόκειτο για νήπια που είχαν καλές εμπειρίες (εμπειρίες ικανοποίησης) με τη μητέρα τους (ή το υποκατάστατο πρόσωπο). Όμως, μετά από μια περίοδο ικανοποίησης με το μητρικό αντικείμενο υπήρξε αποχωρισμός( απώλεια του μητρικού αντικειμένου). Κάτω από αυτές τις συνθήκες εγκαθίσταται η Ανακλιτική Κατάθλιψη. Αφορά στην απώλεια του λιβιδινικού αντικειμένου (μητρικό αντικείμενο) μετά από ένα βίωμα ικανοποίησης με αυτό το αντικείμενο10. Στην ηλικία (3 4 μήνες) κατά την οποία εγκαθίσταται η ανακλητική κατάθλιψη το αντικείμενο δεν είναι ακόμα σταθερό. Το μωρό είτε δεν έχει ακόμα αναγνωρίσει(νοηματοδοτήσει) το αντικείμενο στο ψυχικό όργανο είτε αυτό τελεί υπό αναγνώριση, η οποία όμως βρίσκεται ακόμα τις αρχικές φάσεις. Σε αυτήν την περίοδο εγγράφεται η σημασία της οργανωτικής λειτουργίας της μητέρας για να γεφυρώσει την -μέχρι εκείνη τη στιγμήέλλειψη της εσωτερικής οργάνωσης του παιδιού. Στο μοντέλο της Ανακλιτικής Κατάθλιψης(στο οποίο βασίζεται η θεμελιακή κατάθλιψη) το αντικείμενο δεν έχει ακόμα συγκροτηθεί(αναπαρασταθεί) στο ψυχικό όργανο του παιδιού. Κατά τον P. Marty η Θεμελιακή Κατάθλιψη αποτελεί μια παλινδρομική κατάσταση (διαδρομή) σε αυτό το εξαιρετικά πρώιμο βίωμα της ανακλιτικής κατάθλιψης (την οποία το υποκείμενο απωθεί)όπου απουσιάζει η συγκρότηση του ψυχικού (εσωτερικευμένου) αντικειμένου. 8 Στις νευρωτικές καταθλίψεις η αγωνία είναι πάντα παρούσα όπως και η αναζήτηση βοήθειας από την πλευρά των ασθενών που υποφέρουν από αυτές. 9 Rene Spitz (Βιέννη Κολοράντο 1974): Ούγγρος γιατρός (ψυχίατρος) ψυχαναλυτής. Γνωστός για τις έρευνες του σχετικά με τον ιδρυματισμό των βρεφών και νηπίων. 10 Τα παιδιά τα οποία ευθύς εξαρχής στη ζωή τους έχουν βιώματα εξαιρετικά αρνητικά με το λιβιδινικό αντικείμενο δεν μπαίνουν σε ανακλιτική κατάθλιψη. 6

7 Ο Freud ορίζει την έννοια του πόνου ως την αντίδραση του Εγώ στην Απώλεια του αντικειμένου. Πρόκειται για μια λιβιδινική υπερεπένδυση του απολεσθέντος αντικειμένου(το Εγώ διατηρεί μια νοσταλγική σχέση μαζί του, το υποκείμενο το θυμάται, το σκέπτεται κ.λ.π.). Για να υπάρχει η έκφραση (βίωμα) του πόνου πρέπει να υπάρχει ένα αντικείμενο (εσωτερικευμένο, ψυχικό) το οποίο υπερεπενδύεται λιβιδινικά. Ο ασθενής με βίωμα θεμελιακής κατάθλιψης δεν συγκροτεί ψυχικά αντικείμενα, δεν κάνει τις αναπαράστασεις τους, επομένως δεν μπορεί να έχει ένα βίωμα έκφρασης πόνου. Δεν δύναται να πενθεί αλλά μόνο πέφτει σε μια κατάσταση φτώχειας και όχι βιώματος οδύνης. Εν κατακλείδι η θεμελιακή κατάθλιψη είναι μια κατάσταση φτωχή σε αναπαραστάσεις (φτώχεια στο αντικειμενοτρόπο επίπεδο) η οποία οδηγεί σε απόγνωση. Από τη στιγμή που εγκαθίσταται η θεμελιακή κατάθλιψη στη ζωή του υποκειμένου ανοίγονται δύο πιθανοί δρόμοι: -Ο ασθενής εγκαθίσταται σε μια Χρηστική Ζωή. -Αναπτύσσει μια Σωματοποίηση. Α) Εγκατάσταση μιας Χρηστικής Ζωής : Πρόκειται για την σχετική χρονιότητα της θεμελιακής κατάθλιψης στη ζωή τους ασθενούς με προεξάρχον χαρακτηριστικό αυτό που ονομάζουμε χρηστική συμπεριφορά. Η χρηστική σκέψη χαρακτηρίζεται από απόσυρση των φαντασιακών σχηματισμών του Εγώ(χωλαίνει η φαντασία του υποκειμένου). Ο λόγος του χρηστικού ασθενούς λόγω καταστολής στερείται συναισθηματικής ζωντάνιας(σαν το αγρό που δεν αρδεύεται). Είναι λόγος πρωτίστως περιγραφικός. Το υποκείμενο δυσκολεύεται να κάνει συνειρμικές αλυσίδες, να ικανοποιείται ψευδαισθητικά (συμβολικά) με αποτέλεσμα να γραπώνεται πάντα από το εξωτερικό πραγματικό αντικείμενο. Πρόκειται για τον ασθενή ο οποίος αδυνατώντας να ενδοσκοπεί, να κοιτά μέσα του(στροφή επί εαυτού) 11 ζητά από τον αναλυτή του «συνταγές» και «οδηγίες χρήσεως». Χρηστική Σκέψη: Πρόκειται για σκέψη φτωχή που δεν εμπεριέχει αναπαραστάσεις. Το υποκείμενο μας μιλά για το πράγμα καθαυτό χωρίς να παραπέμπει σε συνειρμούς και αναπαραστάσεις (σύμβολα). 11 Λέμε ότι χωλαίνουν οι αυτοερωτισμοί δηλαδή η δυνατότητα του υποκειμένου ψάχνοντας μέσα του (ναρκισσιστική αναδίπλωση) να μπορεί να βρίσκει ψευδαισθητικά το αντικείμενο (μαστός) το οποίο χάνεται. 7

8 Στην χρηστική σκέψη δεν βρίσκουμε συμβολισμό. H Segull12 μας δίνει το γνωστό παράδειγμα του βιολιστή που σταμάτησε να παίζει βιολί. Όταν τον ρώτησε «γιατί σταματήσατε;» εκείνος απάντησε «Θα παίζω το πουλί μου μπροστά στον κόσμο»; Τα πράγματα θα ήταν καλά αν το βιολί συμβόλιζε το πέος, την αυνανιστική (σεξουαλική) λειτουργία. Το βιολί τότε θα έμπαινε σε αναπαράσταση. Ο βιολιστής σταμάτησε να παίζει επειδή στη χρηστική του σκέψη βιολί και πέος («πουλί»)γίνονται ένα. Παύει η απόσταση. Δεν είναι το βιολί σαν το «πουλί»(αναπαράσταση) αλλά το βιολί είναι το «πουλί». Τα δύο είναι πολύ κοντά. Λέμε εδώ ότι «βραχυκυκλώνει» το προσυνειδητό. Είναι το πεδίο, ο χώρος του ψυχικού οργάνου όπου «παίζονται» πολλά πράγματα: -Η συμβολοποίηση -Η αναπαραστατική λειτουργία -Η ψυχικοποίηση. Οι «χρηστικοί» ασθενείς (πως και οι ψυχωσικοί) δεν έχουν λειτουργικό προσυνειδητό. Για αυτούς η λέξη είναι πολύ κοντά στο πράγμα. Έτσι καταργείται ο συμβολισμός. Το συμβολικό είναι και πραγματικό, το υποκείμενο παίρνει τα πράγματα ως έχουν» Χωλαίνει τότε η αφαιρετική σκέψη, π.χ τι σημαίνει, τι νοήματα έχει(μεταφέρει) το γνωμικό «φασούλι το φασούλι γεμίζει το σακούλι»; Ποιος ο συμβολισμός του; Το προσυνειδητό είναι βασικό για τον συμβολισμό και την ψυχική λειτουργία εν τέλει, για να μπορώ να πάρω απόσταση από αυτό που έρχεται μέσα μου, δηλαδή από τις έσωθεν διεγέρσεις. Όταν το προσυνειδητό δεν λειτουργεί καλά έχουμε τις ποικίλες εκδηλώσεις, τις συνέπειες της μη ψυχικοποίησης. Τότε η ενστικτώδης διέγερση εκφορτίζεται αντί να ψυχικοποιείται. Τεχνική α) Στις νευρωτικές οργανώσεις ο αναλυτής ερμηνεύει ώστε να ευαισθητοποιήσει τον αναλυόμενο στο απεριόριστο των δικτύων του νοήματος. Έτσι δίνει πολλά «νοήματα» σε κάτι που συμβαίνει στον ψυχισμό. Για παράδειγμα η λέξη «πόρος» μπορεί να σημαίνει τη διάνοιξη, αλλά και την πηγή. Μέσω της ερμηνείας ανοίγουμε δρόμους προς τα πολλαπλά νοήματα. Κλινικό Παράδειγμα: Γυναίκα ασθενής με Σκλήρυνση κατά Πλάκας. Παραπονείται για τις απιστίες του συζύγου της : «φαίνεται ότι οι άλλες του κάνουν κόλπα». Ιδού ένα πιθανό λανθάνον νόημα: Είναι σα να μας πληροφορεί η ασθενής, σαν να μας μιλά για τις καθηλώσεις στην ψυχοσεξουαλική της εξέλιξη «Εγώ δεν έχω κόλπο, 12 Βρεττανή Ψυχαναλύτρια, μέλος της Βρετανικής Ψυχαναλυτικής εταιρείας. 8

9 όπως οι άλλες, δηλ. δεν είμαι ακόμα γυναίκα, δεν έχω κατακτήσει τη γυναικεία παθητική σεξουαλικότητα ώστε να μπορώ να δέχομαι και να γονιμοποιούμαι». Πιθανές παρεμβάσεις: Αναλυτής: «Κόλπα; Τι εννοείτε;» ή ( άμεση, «κλαϊνική» παρέμβαση) «Γιατί εσείς δεν έχετε κόλπο;». β) Στις μη νευρωτικές οργανώσεις ( χρηστική σκέψη) έχουμε θεμελιακές ανεπάρκειες, κενό, οπότε μια λέξη μοιάζει να μην έχει το ασυνείδητο νόημα της π.χ η λέξη «σπίτι» δεν οδηγεί παρά μόνο στην έννοια του σπιτιού, της κατοικίας. Εδώ δεν μπορούμε να δώσουμε ερμηνεία σε ένα συμβολικό επίπεδο, αφού το ασυνείδητο υλικό του ασθενούς δεν είναι διαθέσιμο. Χρειάζεται εδώ να χτίσουμε τον ψυχικό τους χώρο. Παρεμβάσεις: Κάνουμε κατασκευές δηλ. υποθέσεις οι οποίες δεν σχετίζονται με τους μη διαθέσιμους συνειρμούς του αναλυόμενου. Κλινικό Παράδειγμα: Νεαρή γυναίκα σε θεραπεία, εγκαταλειμμένη από τη νηπιακή της ηλικία από τον πατέρα ο οποίος έχει φτιάξει άλλη οικογένεια στο εξωτερικό. Τον συναντά μόνο μερικά καλοκαίρια, για λίγο, όταν αυτός έρχεται στην Ελλάδα. Ασθενής: «Ο πατέρας μου έφυγε. Ίδιος και απαράλλαχτος. Νομίζω πως είναι καλύτερα έτσι» Στη συνέχεια της ίδιας συνεδρίας η ασθενής, για πολλοστή φορά, θα παραπονεθεί για τις βουλιμικές της τάσεις, χωρίς να τις συνδέει, έστω λανθανόντως, με την απουσία του πατέρα (υποκατάστατες υπεραναπληρωματικές τάσεις). Αναλυτής: πιθανή παρέμβαση(κατασκευή): «Αυτό που μου λέτε με κάνει να σκέπτομαι ότι αντιδράτε έτσι στην αναχώρηση του πατέρα σας». Ο P. Marty ονομάζει χρηστική ζωή τη χρηστική σκέψη όταν αυτή παγιώνεται σε μια χρηστική συμπεριφορά. με αποτέλεσμα την εκφραστική φτώχεια σε όλους τους τομείς (ενορμητικούς και κοινωνικούς) της ζωής Εδώ το άτομο αποκόπτεται από τις ενορμητικές του πηγές. Β) Εξέλιξη της θεμελιακής κατάθλιψης προς τη Σωματοποίηση(σωματική αποδιοργάνωση) : Πρόκειται για τη δεύτερη πιθανή εξέλιξη των ασθενών με θεμελιακή κατάθλιψη. Όταν η σωματοποιήση εγκατασταθεί σβήνει η θεμελιακή κατάθλιψη(παραδοξότητα φαινομένου). 9

10 Η σωματοποίηση ως πιθανή εξέλιξη της θεμελιακής κατάθλιψης αφορά σε μια έσχατη καταφυγή της λιβιδούς στο αντικείμενο, στο άρρωστο όργανο ελλείψει ψυχικών εσωτερικευμένων αντικειμένων13. O P. Marty μιλά για Σωματικές Καθηλώσεις. Ο Freud μίλησε για καθηλώσεις της λιβιδούς σε ψυχικό επίπεδο στα διάφορα στάδια της ψυχοσεξουαλικής εξέλιξης: στο οιδιπόδειο στο πρωκτικό, στο στοματικό στάδιο(όρια του ψυχισμού). Ο ίδιος όμως είχε θεωρήσει ότι θα μπορούσαμε να βρούμε και άλλους τύπους καθήλωσης πέραν των προηγούμενων. Μίλησε για καθηλώσεις της λιβιδούς μέχρι την πηγή της ενόρμησης14, δηλ. μέχρι το σώμα, τα όργανα. Πρόκειται για παλινδρόμηση15 της λιβιδούς μέχρι τις σωματικές πηγές. Κατά τους Ψυχοσωματιστές της Σχολής των Παρισίων, στον ψυχοσωματικό ασθενή υπάρχει λειτουργική αδυναμία παλινδρόμησης οπότε δεν υπάρχουν στάδια ψυχικής καθήλωσης. Εδώ το ύστατο σημείο στο οποίο φτάνει η λιβιδώς του υποκειμένου είναι το σώμα. Την στιγμή όμως κατά την οποία η σωματική καθήλωση σημαίνει τη βλάβη του οργάνου δε μπορεί παρά να έχει ταυτόχρονα και μία κάποια ποιότητα λιβιδινικής επένδυσής του(ερωτικοποίησησεξουαλικοποίηση του οργάνου).αυτός θα μπορούσε να είναι ο λόγος για τον οποίο παύει η θεμελιακή κατάθλιψη, επειδή ακριβώς το 13 Κάνω αντικείμενο το σώμα. Έχουμε εδώ την έννοια της βλάβης του οργάνου. Ενώ στην υποχονδρία και το υστερικό σύμπτωμα δεν έχουμε βλάβη του οργάνου. Στο ψυχοσωματικό σύμπτωμα υπάρχει βλάβη. Στο υποχονδριακό σύμπτωμα υπάρχει ναρκισσιστική σχέση, διαμεσολαβεί το Εγώ. Το ψυχοσωματικό σύμπτωμα είναι ακόμα πιο πίσω : δεν υπάρχει καν ούτε ναρκισσσιστική σχέση που έχουμε στον υποχονδριακό. Στο ψυχοσωματικό σύμπτωμα υπάρχει απευθείας εκφόρτιση της ενστικτώδους διέγερσης στο σώμα χωρίς τη διαμεσολάβηση του Εγώ : καλύτερα υποχονδρία παρά βλάβη στο σώμα. 14 Η ενόρμηση έχει μια πηγή, δηλ το σώμα και ένα σκοπό, δηλ. την ικανοποίηση ( κατευνασμός της έντασης ) και ένα αντικείμενο μέσω του οποίου ικανοποιεί τον σκοπό της. 15 Παλινδρόμηση: Όταν το υποκείμενο δεν μπορεί να τα βγάλει πέρα σε μία παρούσα φάση παλινδρομεί(παλινδρόμηση της λιβιδούς, δηλ. των ψυχικών επενδύσεων). Αυτό είναι η αρρώστια: όταν το Εγώ βρίσκει τα πράγματα αδιέξοδα στην πραγματική ζωή παλινδρομεί, δηλ. ξαναγυρίζει πίσω εκεί όπου σε ανάλογες συνθήκες στο παρελθόν το υποκείμενο είχε νοιώσει καλύτερα ή τα είχε βγάλει πέρα (προηγούμενα στάδια της ψυχοσεξουαλικής εξέλιξης). Μπροστά στον κίνδυνο να μην τα βγάλει πέρα το Εγώ γυρίζει εκεί που του είναι οικεία τα πράγματα. Οι ψυχωσικοί έχουν την τάση να παίρνουν, συχνά, εμβρυϊκές θέσεις. Όταν το Εγώ παλινδρομεί αποφεύγει το τώρα και πάει εκεί όπου τα πράγματα ήταν καλύτερα από το τώρα. Η λιβιδώς καθηλώνεται (κολλάω) εκεί (καθήλωση της λιβιδούς). Χωρίς την έννοια της καθήλωσης δεν νοείται διάγνωση. Κατά τους Ψυχοσωματιστές της Σχολής των Παρισίων η οποιαδήποτε παλινδρόμηση η οποία αφορά ψυχικό περιεχόμενο και του παραληρήματος συμπεριλαμβανομένου σώζει το σώμα: τότε δεν υπάρχει φόβος μήπως τα πράγματα σκαλώσουν, σταματήσουν στο σώμα, το τελευταίο καταφύγιο, ελλείψει άλλων ψυχικών σημείων καθήλωσης. 10

11 ενορμητικό «ξέσπασμα» ( «άδειασμα») πάνω στο όργανο αποτελεί την ίδια στιγμή (οξύμωρο) και το δέσιμο (επένδυση) με ένα αντικείμενο όργανο. Ότι δεν κατέστη δυνατό σε ψυχικό επίπεδο (δέσιμο με ψυχικά αντικείμενα) πραγματοποιείται στο σωματικό επίπεδο. Η ερωτικοποίηση του άρρωστου οργάνου (μέσω της αρρώστιας ο ασθενής αρχίζει να ενδιαφέρεται για αυτό) αποτελεί για τον ασθενή μια ευκαιρία εξελικτικής επανάκαμψης. Έτσι εξηγείται και το εξής παράδοξο κλινικό φαινόμενο : αφορά στην περίπτωση ασθενών βυθισμένων στη θεμελιακή κατάθλιψη οι οποίοι, από τη στιγμή που η σωματοποίηση εγκαθίσταται στη ζωή τους, «ξαναζωντανεύουν», αποκτούν ενδιαφέροντα, αλλάζει η διάθεσή τους προς την υπομανιακή κατεύθυνση, ξαναβρίσκουν ενδιαφέρον για τον κόσμο. Άλλωστε οι Ψυχοσωματιστές της Σχολής των Παρισίων αρχής γενομένης από τον P. Marty διακρίνουν δύο ειδών παλινδρομήσεις: -Κινήσεις επαναδιοργανωτικές ( ή ασθένειες κρίσης). -Κινήσεις αποδιοργανωτικές ( αποδιοργανωτικές παλινδρομήσεις). Α) Ασθένειες Κρίσης: Το σώμα των ατόμων σε θεμελιακή κατάθλιψη δεν είναι επαρκώς λιβιδινοποιημένο, ερωτικοποιημένο (δεν είναι «κορμί»). Όταν τους χαϊδεύουν δεν καταλαβαίνουν τίποτα (είναι σαν να χαϊδεύουν «μουσαμά»). Αντίθετα το λιβιδινικό σώμα μπορεί να παίρνει ευχαρίστηση.. Πρόκειται για την ερωτικοποίηση του σώματος κατά την οποία υπάρχει σύνδεση με την ευχαρίστηση. Πράγματι, το λιβιδινικό υποκείμενο π.χ. χαϊδεύεται και ευχαριστιέται, τρώει και ευχαριστιέται. Έχει σώμα που παίρνει ευχαρίστηση φερ ειπείν από την ούρηση, την αφόδευση, τη δροσιά της θάλασσας, γενικά από τις λειτουργίες του σώματος. Αγαπά, εκτιμά το σώμα του λόγου χάριν χτυπά το χέρι του και πάει στο γιατρό, δείχνει ενδιαφέρον για αυτό το μέρος του σώματός του, έχει επενδύσει στο σώμα του. Ας πούμε ότι τραυματίστηκε ή ότι πονάει σωματικά. Θα μπορούσε π.χ. να σκεφτεί : «αυτό μου θυμίζει εκείνο το σωματικό πρόβλημα της γιαγιάς» (το συνδέει με κάτι) ή αν τον πονάει το στομάχι του θα μπορούσε να κάνει συνειρμούς π.χ. «με πονάει, άρα θέλει φαγητό, για αυτό διαμαρτύρεται» κ.λ.π Στον ασθενή με θεμελιακή κατάθλιψη το σώμα δεν είναι λιβιδινοποιημένο. Αν αυτός τελικά νοσήσει στο σώμα τότε η βλάβη του οργάνου μπορεί να γίνει η απαρχή ενός σωματικού ενδιαφέροντος : θα αρχίσω να ενδιαφέρομαι για αυτό (πάω στο γιατρό, το φροντίζω ). Τότε αυτό αρχίζει να αποκτά νοήματα. : έναρξη εσωτερίκευσης του σώματος. Η σωματική παλινδρόμηση, εδώ, γίνεται αντικείμενο εξελικτικής πορείας στο μέτρο που η λιβιδώς βρίσκει 11

12 μονοπάτια πιο ψυχικοποιημένα (αναζήτηση νοήματος για την αρρώστια του οργάνου το οποίο νοσεί ). Ελλείψει ψυχικού αντικείμενου είναι το σώμα το οποίο μέσω της νόσου λιβιδινοποιείται (σεξουαλικοποίηση) και τότε αρχίζει ν αποκτά σημασία, νόημα. Πρόκειται για την απαρχή μιας επαναδιοργάνωσης του οργανισμού όπου είναι αυτή η ίδια η αρρώστια η οποία γίνεται κίνητρο. Έχει σημασία για την ψυχοθεραπεία το ενδιαφέρον του αναλυτή για το σώμα του ψυχοσωματικού ασθενή. Είναι σημαντικό είναι ο αναλυτής βοηθήσω τον ασθενή να ενδιαφερθεί για το σώμα του το οποίο νοσεί. Β) Αποδιοργανωτικές Παλινδρομήσεις: Φτάνουν απευθείας στο σώμα, δεν λειτουργούν καθόλου άλλα σημεία ψυχικής καθήλωσης. Πρόκειται για σωματοποιήσεις με κάκιστη(μοιραία) πρόγνωση. Σάββας Μπακιρτζόγλου Κλινικός Ψυχολόγος-Ψυχαναλυτής 12

«Xρηστική Σκέψη και Σωµατοποίηση» Σ.Μπακιρτζόγλου Ψυχολόγος-Ψυχαναλυτής

«Xρηστική Σκέψη και Σωµατοποίηση» Σ.Μπακιρτζόγλου Ψυχολόγος-Ψυχαναλυτής Σειρά Βιωµατικών Εκπαιδευτικών Σεµιναρίων «ΕΠΕΚΕΙΝΑ». Απόσπασµα από τις σηµειώσεις του βιωµατικού σεµιναρίου µε θέµα «Σωµατοποίηση-Ψυχοσωµατικές Νόσοι» «Xρηστική Σκέψη και Σωµατοποίηση» Σ.Μπακιρτζόγλου

Διαβάστε περισσότερα

Σ.Μπακιρτζόγλου, ψυχολόγος-ψυχαναλυτής

Σ.Μπακιρτζόγλου, ψυχολόγος-ψυχαναλυτής «Η αλληλοεπιρροή ψυχής και σώµατος. Το παράδειγµα των αυτοάνοσων νοσηµάτων»(31/5/2011, µεταπτυχιακό πρόγραµµα κλινικής ψυχολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστηµίου Αθηνών. ιδάσκουσα καθηγήτρια

Διαβάστε περισσότερα

Το Αρνητικό στην Ψυχανάλυση

Το Αρνητικό στην Ψυχανάλυση Το Αρνητικό στην Ψυχανάλυση Εργασία στο πλαίσιο του Προγράμματος «Εισαγωγική Εκπαίδευση στην Ψυχαναλυτική Πράξη» ΕΠΕΚΕΙΝΑ Επιμέλεια: Αφροδίτη Στυλιαρά ψυχολόγος - Αγγελική Καραγιάννη ψυχολόγος. Εποπτεία:

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες. Θεματική Ενότητα 6: Σχολές σκέψης στην ψυχολογία: IV

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες. Θεματική Ενότητα 6: Σχολές σκέψης στην ψυχολογία: IV ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες Θεματική Ενότητα 6: Σχολές σκέψης στην ψυχολογία: IV Θεματική Ενότητα 6 Στόχοι: Η εισαγωγή των φοιτητών στις κλινικές καταβολές της ψυχολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Κυριακή Γ. Γιώτα Ψυχολόγος MSc., Ph.D. Η Ψυχαναλυτική Θεωρία του Freud για την Προσωπικότητα

Κυριακή Γ. Γιώτα Ψυχολόγος MSc., Ph.D. Η Ψυχαναλυτική Θεωρία του Freud για την Προσωπικότητα Κυριακή Γ. Γιώτα Ψυχολόγος MSc., Ph.D. Η Ψυχαναλυτική Θεωρία του Freud για την Προσωπικότητα Sigmund Freud (1856-1939) Το 1873 ξεκίνησε σπουδές ιατρικής στη σχολή του Πανεπιστημίου της Βιέννης. Το 1886

Διαβάστε περισσότερα

ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΙΔΟΨΥΧΟΛΟΓΙΑ

ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΙΔΟΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΙΔΟΨΥΧΟΛΟΓΙΑ Θεμελιωτής της ψυχαναλυτικής: Σιγκμουντ Φρουντ (1856-1939) Αυστριακός Ιατρός, ψυχίατρος. Το έργο και οι θεωρίες του είχαν μεγάλη επίδραση στην ανθρωπολογία, τη φιλοσοφία,

Διαβάστε περισσότερα

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΚΙΝΗΤΡΩΝ. Θεματική Ενότητα 4: Η ψυχαναλυτική θεωρία των κινήτρων

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΚΙΝΗΤΡΩΝ. Θεματική Ενότητα 4: Η ψυχαναλυτική θεωρία των κινήτρων ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΚΙΝΗΤΡΩΝ Θεματική Ενότητα 4: Η ψυχαναλυτική θεωρία των κινήτρων Θεματική Ενότητα 4 Στόχοι: Η εισαγωγή των φοιτητών στην ψυχαναλυτική θεωρία και, κυρίως, σε εκείνο το τμήμα της θεωρίας που αναφέρεται

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Ψυχολογία με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες

Εισαγωγή στην Ψυχολογία με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εισαγωγή στην Ψυχολογία με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες Σχολές σκέψης στην ψυχολογία: IV Διδάσκουσα: Επίκ. Καθ. Γεωργία Α. Παπαντωνίου Άδειες Χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

2o µετασυµπόσιο της εψσε - ipso p. marty 15 Νοεµβρίου 2014

2o µετασυµπόσιο της εψσε - ipso p. marty 15 Νοεµβρίου 2014 2o µετασυµπόσιο της εψσε - ipso p. marty 15 Νοεµβρίου 2014 Χριστίνα Μιχαλοπούλου Σχολιασµός του κειµένου του Φώτη Μπόµπου "Διασικασία συµβολοποίησης κατά την ψυχαναλυτική διεργασία" Όταν πρωτοάκουσα την

Διαβάστε περισσότερα

«Η αλληλοεπιρροή ψυχής και σώµατος. Το παράδειγµα των αυτοάνοσων

«Η αλληλοεπιρροή ψυχής και σώµατος. Το παράδειγµα των αυτοάνοσων «Η αλληλοεπιρροή ψυχής και σώµατος. Το παράδειγµα των αυτοάνοσων νοσηµάτων»(31/5/2011, µεταπτυχιακό πρόγραµµα κλινικής ψυχολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστηµίου Αθηνών. ιδάσκουσα καθηγήτρια

Διαβάστε περισσότερα

ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ

ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ Κωνσταντίνος Ασημακόπουλος Απαρτιωμένη Διδασκαλία ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΜΥΝΑΣ Ορισμός: Είναι λειτουργίες του εγώ που έχουν σκοπό να απαλλάξουν το άτομο από το άγχος ή άλλα

Διαβάστε περισσότερα

Είναι ιδιαίτερα σημαντική η συμβολή της Α. Ποταμιάνου στον σύγχρονο προβληματισμό που αφορά τις ψυχικές καθηλώσεις και τις σωματικές προσδέσεις μέσα

Είναι ιδιαίτερα σημαντική η συμβολή της Α. Ποταμιάνου στον σύγχρονο προβληματισμό που αφορά τις ψυχικές καθηλώσεις και τις σωματικές προσδέσεις μέσα ΒΙΒΛΙΟΚΡΙΤΙΚΗ Η Α. Ποταμιάνου στο βιβλίο της «Το τραυματικό» πραγματεύεται ένα θέμα εξαιρετικά επίκαιρο. H προβληματική του τραυματικού είναι παρούσα στην καθημερινότητα του υποκειμένου, μέσα από επώδυνα

Διαβάστε περισσότερα

Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω

Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω Το παιδί μου έχει αυτισμό Τώρα τι κάνω Το όνειρο Ένα ζευγάρι περιμένει παιδί. Τότε αρχίζει να ονειρεύεται αυτό το παιδί. Κτίζει την εικόνα ενός παιδιού μέσα στο μυαλό του. Βάσει αυτής της εικόνας, κάνει

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργία Ζαβράκα, MSc. Ψυχολόγος Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεύτρια

Γεωργία Ζαβράκα, MSc. Ψυχολόγος Ψυχοδυναμική Ψυχοθεραπεύτρια 5 ο Συμπόσιο Νοσηλευτικής Ογκολογίας "Οι Ψυχολογικές Επιπτώσεις στον Ογκολογικό Ασθενή και ο Πολυδιάστατος Ρόλος της Συμβουλευτικής στην Αντιμετώπισής τους" Γεωργία Ζαβράκα, MSc. Ψυχολόγος Ψυχοδυναμική

Διαβάστε περισσότερα

9 ο Συνέδριο της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας

9 ο Συνέδριο της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας 1 9 ο Συνέδριο της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας ΤΑ ΠΕΠΡΩΜΕΝΑ ΤΟΥ ΕΥΝΟΥΧΙΣΜΟΥ: ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΩΘΗΣΗ ΜΕΧΡΙ ΤΗ ΔΙΑΨΕΥΣΗ Βασίλης Δηµόπουλος Στην ψυχανάλυση η έννοια του ευνουχισµού αναφέρεται σε µία πολυσύνθετη

Διαβάστε περισσότερα

Κείμενο εργασίας, Μετα - Συμπόσιο της Ελληνικής Ψυχοσωματικής Εταιρείας, 23 Νοεμβρίου 2013.

Κείμενο εργασίας, Μετα - Συμπόσιο της Ελληνικής Ψυχοσωματικής Εταιρείας, 23 Νοεμβρίου 2013. Ο παρανοϊκός, ο χρηστικός και η σχέση. (Eκτεταμένη περίληψη της εισήγησης στο 2ο Συμπόσιο της ΕΨΣΕ, Ενοχή & Σωματοποίηση ) του César Botella Κείμενο εργασίας, Μετα - Συμπόσιο της Ελληνικής Ψυχοσωματικής

Διαβάστε περισσότερα

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΑΣΘΕΝ-Ν ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤ-ΠΙΣΗ

ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΑΣΘΕΝ-Ν ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤ-ΠΙΣΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΑΣΘΕΝ-Ν ΣΤΗ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑ ΜΟΝΑΔΑ ΚΑΙ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤ-ΠΙΣΗ ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ ΦΑΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΑ Τ.Ε. Β Γ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Η στεφανιαία µονάδα είναι ένας χώρος

Διαβάστε περισσότερα

1 Άννα Ποταµιάνου: Ψυχική Οικονοµία και Δυναµική στις Οριακές Καταστάσεις.

1 Άννα Ποταµιάνου: Ψυχική Οικονοµία και Δυναµική στις Οριακές Καταστάσεις. Μερικές πλευρές του ζητήµατος των οριακών οργανώσεων, µε αφορµή- αναφορά στο βιβλίο της Α. Ποταµιάνου «Ψυχική Οικονοµία και Δυναµική στις Οριακές Καταστάσεις» 1 από τον Β. Δηµόπουλο Η Άννα Ποταµιάνου,

Διαβάστε περισσότερα

Εµφάνιση ασθένειας στην αρχή µιας ψυχοθεραπείας. Gerard Szwec

Εµφάνιση ασθένειας στην αρχή µιας ψυχοθεραπείας. Gerard Szwec Εµφάνιση ασθένειας στην αρχή µιας ψυχοθεραπείας. Gerard Szwec Εκτεταµένη περίληψη της εισήγησης στο 3 ο Συµπόσιο της ΕΨΣΕ «Εκδήλωση σωµατικής νόσου κατά την ψυχαναλυτική διαδικασία» Πριν µερικά χρόνια

Διαβάστε περισσότερα

Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί». Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους.

Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί». Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους. Πολλοί άνθρωποι θεωρούν λανθασμένα ότι δεν είναι «ψυχικά δυνατοί» Άλλοι μπορεί να φοβούνται μήπως δεν «φανούν» ψυχικά δυνατοί στο περιβάλλον τους Η αυτοεικόνα μας «σχηματίζεται» ως ένα σχετικά σταθερό

Διαβάστε περισσότερα

Ποια είναι τα είδη της κατάθλιψης;

Ποια είναι τα είδη της κατάθλιψης; Ολοι κάποιες φορές νιώθουμε μελαγχολία ή θλίψη, αλλά αυτά τα συναισθήματα συνήθως περνούν μετά από λίγες μέρες. Όταν ένα άτομο έχει κατάθλιψη, η διαταραχή αυτή επηρεάζει την καθημερινή του ζωή, τη φυσιολογική

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Ψυχολογία Κινήτρων

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Ψυχολογία Κινήτρων ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ψυχολογία Κινήτρων Η ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΚΙΝΗΤΡΩΝ Διδάσκουσα: Επίκ. Καθ. Γεωργία Α. Παπαντωνίου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

Ελένη Κουμίδη «Το άγχος και το αντικείμενο α»

Ελένη Κουμίδη «Το άγχος και το αντικείμενο α» Ελένη Κουμίδη «Το άγχος και το αντικείμενο α» Το άγχος που εκδηλώνει ένα υποκείμενο έχει σημασία για την ψυχανάλυση. Είναι ένα θέμα που απασχόλησε τον Λακάν σε όλη την διάρκεια του έργου του. Θα εστιάσουμε

Διαβάστε περισσότερα

Είναι «ψυχοσωματική» η καθημερινή μας ζωή και συμπεριφορά; - Νικόλαος Γ. Βακόνδιος - Ψυχολόγο

Είναι «ψυχοσωματική» η καθημερινή μας ζωή και συμπεριφορά; - Νικόλαος Γ. Βακόνδιος - Ψυχολόγο Η αξιοθαύμαστη πολυπλοκότητα του ανθρώπινου μυαλού και το «προϊόν» του, η φαινομενικά απλή, καθημερινή ανθρώπινη συμπεριφορά, εκλαμβάνονται από τους ανθρώπους ως δεδομένα Πρόκειται για κάτι λογικό να συμβαίνει

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΕΙΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ

ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΕΙΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΔΕΙΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ Σάββας Μπακιρτζόγλου Ψυχολόγος-Ψυχαναλυτής 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Οι διαταραχές στη συμπεριφορά 2. Η σημειολογία 2.1 Δύο από τους βασικούς

Διαβάστε περισσότερα

MAΘΗΜΑ 4-ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ P S Y 2 0 5 - M Α Θ Η Μ Α 4 Ο 1

MAΘΗΜΑ 4-ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ P S Y 2 0 5 - M Α Θ Η Μ Α 4 Ο 1 MAΘΗΜΑ 4-ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ P S Y 2 0 5 - M Α Θ Η Μ Α 4 Ο 1 ΔΟΜΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Η ψυχοδυναμική προσέγγιση Η συμπεριφορική προσέγγιση P S Y 2 0 5 - M Α Θ Η Μ Α 4 Ο 2 ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΡΕΥΜΑΤΑ ΠΟΥ ΑΝΑΠΤΥΧΘΗΚΑΝ

Διαβάστε περισσότερα

Συναισθήματα και η Διαχείρισή τους

Συναισθήματα και η Διαχείρισή τους Συναισθήματα και η Διαχείρισή τους Όταν είμαστε παιδιά, στο ξεκίνημα της ζωής μας, έχουμε έντονη σύγχυση σχετικά με τα συναισθήματά μας, νοιώθοντας την ανάγκη να κατανοήσουμε τον εαυτό μας και τον κόσμο

Διαβάστε περισσότερα

Ελένη Κουμίδη «η δομή και το σύμπτωμα»

Ελένη Κουμίδη «η δομή και το σύμπτωμα» Ελένη Κουμίδη «η δομή και το σύμπτωμα» Στο έργο του Λακάν υπάρχει η εξής διάκριση: Δομές Συμπτώματα Ο όρος «δομή» έχει το νόημα της εσωτερικής αναπαράστασης των διαπροσωπικών σχέσεων. Αυτό που καθορίζει

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΟ STRESS STRESS: ΠΙΕΣΗ

ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΟ STRESS STRESS: ΠΙΕΣΗ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΟ STRESS STRESS: ΠΙΕΣΗ Στρεσσογόνος παράγοντας Οτιδήποτε κάνει τον άνθρωπο να βιώνει στρες Είναι μια αλλαγή στην ομοιόσταση του ατόμου Παράγοντες που προκαλούν στρες Ενδογενείς Εξωγενείς Ενδογενείς

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ (Α & Β ΚΥΚΛΟΣ) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ

ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ (Α & Β ΚΥΚΛΟΣ) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ (Α & Β ΚΥΚΛΟΣ) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ Γ. ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΣ (Α & Β ΚΥΚΛΟΣ) Ημ/νίες Διεξαγωγής: 16-17/11, 30/11, 01/12, 07 08/12, 2013, 11-12/01, 25-26/01, 01-02/02, 15-16/02,

Διαβάστε περισσότερα

Πέντε συνοπτικές πραγματείες σχετικά με τις διαταραχές πρόσληψης της τροφής. 1. Ανορεξία: η αποστροφή του κοριτσιού για την σεξουαλικότητα.

Πέντε συνοπτικές πραγματείες σχετικά με τις διαταραχές πρόσληψης της τροφής. 1. Ανορεξία: η αποστροφή του κοριτσιού για την σεξουαλικότητα. Πέντε συνοπτικές πραγματείες σχετικά με τις διαταραχές πρόσληψης της τροφής. Σάββας Μπακιρτζόγλου ψυχολόγος ψυχαναλυτής 1. Ανορεξία: η αποστροφή του κοριτσιού για την σεξουαλικότητα. Ο Freud (1917) υπογραμμίζει

Διαβάστε περισσότερα

e-seminars Αναπτύσσομαι 1 Προσωπική Βελτίωση Seminars & Consulting, Παναγιώτης Γ. Ρεγκούκος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων Εισηγητής Ειδικών Σεμιναρίων

e-seminars Αναπτύσσομαι 1 Προσωπική Βελτίωση Seminars & Consulting, Παναγιώτης Γ. Ρεγκούκος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων Εισηγητής Ειδικών Σεμιναρίων e-seminars Πρωτοποριακή Συνεχής Επαγγελματική και Προσωπική Εκπαίδευση Προσωπική Βελτίωση Αναπτύσσομαι 1 e Seminars Copyright Seminars & Consulting Page 1 Περιεχόμενα 1. Γιατί είναι απαραίτητη η ανάπτυξη

Διαβάστε περισσότερα

Από την Διονυσία Γιαννοπούλου Ψυχοθεραπεύτρια Οικογενειακή Σύμβουλο Επιστημονικά Υπεύθυνη του Κ.Π «ΠΡΟΝΟΗ»

Από την Διονυσία Γιαννοπούλου Ψυχοθεραπεύτρια Οικογενειακή Σύμβουλο Επιστημονικά Υπεύθυνη του Κ.Π «ΠΡΟΝΟΗ» ΤΙ ΤΗΝ ΑΠΟΔΥΝΑΜΩΝΕΙ? ΠΩΣ ΘΑ ΤΗΝ ΕΝΙΣΧΥΣΟΥΜΕ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ!! Από την Διονυσία Γιαννοπούλου Ψυχοθεραπεύτρια Οικογενειακή Σύμβουλο Επιστημονικά Υπεύθυνη του Κ.Π «ΠΡΟΝΟΗ» Αυτοεκτίμηση είναι η θετική εικόνα που

Διαβάστε περισσότερα

Ποταμιάνου Α. On the function of the analyst «Η λειτουργία του αναλυτή»

Ποταμιάνου Α. On the function of the analyst «Η λειτουργία του αναλυτή» Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα «Επέκεινα» - Ψυχαναλυτική Πράξη Ποταμιάνου Α. On the function of the analyst «Η λειτουργία του αναλυτή» Απόδοση: Έλενα Διέτη, Φιλόλογος Σύμβουλος Ψυχικής Υγείας, M.Sc. Εποπτεία:

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ. Θέμα: ΣΕΜΙΝΑΡΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΔΥΝΑΜΙΚΗ (ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ) ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ. Θέμα: ΣΕΜΙΝΑΡΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΔΥΝΑΜΙΚΗ (ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ) ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ 24/10/2018 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ Θέμα: ΣΕΜΙΝΑΡΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΔΥΝΑΜΙΚΗ (ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ) ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ 2018-2019 Σας ενημερώνουμε ότι στις 6/11/18 ξεκινούν τα μαθήματα του εκπαιδευτικού σεμιναρίου

Διαβάστε περισσότερα

Μανώλης Ισχάκης - Πνευματικά δικαιώματα -www.manolisischakis.gr για περισσότερη εκπαίδευση

Μανώλης Ισχάκης - Πνευματικά δικαιώματα -www.manolisischakis.gr για περισσότερη εκπαίδευση 1 Τέταρτο Μάθημα Οδηγός Δραστηριότητας Επισκόπηση... 3 Περίληψη... 3-5 Ώρα για δράση... 6-14 Σημειώσεις... 15 2 Μάθημα Πέμπτο- Επισκόπηση Σε αυτό το μάθημα θα μάθεις πώς να διαχειριστείς την λεπτή γραμμή

Διαβάστε περισσότερα

ΤΣΑΠΑΤΣΑΡΗ ε.

ΤΣΑΠΑΤΣΑΡΗ ε. Ο σακχαρώδης διαβήτης μπορεί να εμφανιστεί στον καθένα ανεξάρτητα από την ηλικία, το χρώμα ή το φύλο. Είναι μια χρόνια νόσος που όταν δεν είναι σωστά ρυθμισμένη μπορεί να δημιουργήσει απειλητικές για τη

Διαβάστε περισσότερα

Πως ο Νους Χειρίζεται το Φόβο

Πως ο Νους Χειρίζεται το Φόβο Πως ο Νους Χειρίζεται το Φόβο Σύμφωνα με δύο σχετικά πρόσφατες έρευνες, οι μνήμες φόβου και τρόμου διαφέρουν σημαντικά από τις συνηθισμένες μνήμες. Οι διαφορές αυτές δεν συνίστανται μόνο στις εμφανείς

Διαβάστε περισσότερα

TO ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ

TO ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ TO ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΣΤΟ ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ Η λέξη ΠΑΙΧΝΊΔΙ προέρχεται από την λέξη παίχτης παίζω παις. Με την έννοια παιχνίδι ορίζουμε την κατ εξοχήν αυθόρμητη και ενδιαφέρουσα δραστηριότητα των παιδιών που έχει ως στόχο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΗΘΙΚΗΣ (αποσπάσματα από το βιβλίο του Έριχ Φρομ «η τέχνη της αγάπης», Εκδόσεις Μπουκουμάνη).

ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΗΘΙΚΗΣ (αποσπάσματα από το βιβλίο του Έριχ Φρομ «η τέχνη της αγάπης», Εκδόσεις Μπουκουμάνη). ΚΕΙΜΕΝΑ ΓΙΑ ΣΧΟΛΙΑΣΜΟ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣ ΗΘΙΚΗΣ (αποσπάσματα από το βιβλίο του Έριχ Φρομ «η τέχνη της αγάπης», Εκδόσεις Μπουκουμάνη). 1. Σ ένα πολιτισμό όπου επικρατεί το εμπορικό πνεύμα και η

Διαβάστε περισσότερα

Άνοια στην Τρίτη ηλικία:

Άνοια στην Τρίτη ηλικία: Άνοια στην Τρίτη ηλικία: οι επιπτώσεις της νόσουστηνκαθημερινότητα της οικογένειας και οι τρόποι παρέμβασης για μια λειτουργική επικοινωνία Γκαρίπη Χριστιάνα / Κλινική ψυχολόγος Τι είναι άνοια; Μία ετερογενής

Διαβάστε περισσότερα

Μπορεί να συναντηθεί ο έφηβος με το δάσκαλο; Προσέγγιση των δυσκολιών στη σχέση μεταξύ εκπαιδευτικού και μαθητή

Μπορεί να συναντηθεί ο έφηβος με το δάσκαλο; Προσέγγιση των δυσκολιών στη σχέση μεταξύ εκπαιδευτικού και μαθητή Μπορεί να συναντηθεί ο έφηβος με το δάσκαλο; Προσέγγιση των δυσκολιών στη σχέση μεταξύ εκπαιδευτικού και μαθητή Αυτή, δεν είναι μία κανονική παρουσίαση. Είναι μόνο μία αφορμή για προβληματισμό. Παρατηρήσεις

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο ΤΖΙΝΕΒΗ ΜΥΡΤΩ - ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ ΦΑΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΕΣ Τ.Ε. Β & Γ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Η καρδιακή ανεπάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙΤΛΟΙ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑΣ

ΤΙΤΛΟΙ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑΣ EΠEAEK Αναμόρφωση του Προγράμματος Προπτυχιακών Σπουδών του ΤΕΦΑΑ - Αυτεπιστασία Αναπτυξιακή Ψυχολογία Ειρήνη Δερμιτζάκη -Μάριος Γούδας Διάλεξη 9: To παιχνίδι ως αναπτυξιακή διαδικασία ΤΙΤΛΟΙ ΘΕΜΑΤΩΝ ΕΝΟΤΗΤΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Διαδικασία συµβολοποίησης κατά την ψυχαναλυτική εργασία Φώτης Μπόµπος

Διαδικασία συµβολοποίησης κατά την ψυχαναλυτική εργασία Φώτης Μπόµπος Διαδικασία συµβολοποίησης κατά την ψυχαναλυτική εργασία Φώτης Μπόµπος Για τους ευνόητους λόγους της διαφύλαξης του προσωπικού απορρήτου, η κλινική περίπτωση που παρουσιάστηκε στο συνέδριο σχετικά µε την

Διαβάστε περισσότερα

Μοντέλα Υγείας. Βασικές Αρχές Βιοϊατρικού Μοντέλου. Θετικές επιπτώσεις Βιοϊατρικής προσέγγισης. 2 Βασικές Ιδεολογίες για Υγεία & Αρρώστια

Μοντέλα Υγείας. Βασικές Αρχές Βιοϊατρικού Μοντέλου. Θετικές επιπτώσεις Βιοϊατρικής προσέγγισης. 2 Βασικές Ιδεολογίες για Υγεία & Αρρώστια ΜΟΝΤΕΛΑ ΥΓΕΙΑΣ-ΑΣΘΕΝΕΙΑΣ ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΑΡΡΩΣΤΙΑΣ 2 Βασικές Ιδεολογίες για Υγεία & Αρρώστια Μοντέλα Υγείας Βιοιατρικό Μοντέλο Ολιστικό, Βιοψυχοκοινωνικό Μοντέλο Αρχαία Ελλάδα (Ιπποκράτης 400π.Χ.)

Διαβάστε περισσότερα

Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ

Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ Τρόποι θετικής προσαρμογής Ελένη Τσαχαγέα Κλινική Ψυχολόγος Επιστ. Συνεργάτης Νευρολογικό Τμήμα Γ.Ν.Α «Γιώργος Γεννηματάς» Σκοπός Ομιλίας Να παρουσιάσει το

Διαβάστε περισσότερα

Θεραπευτική υποστήριξη σε προβλήματα εθισμού Πρόγραμμα Ψυχοθεραπευτικής Yποστήριξης Aτόμων και οικογενειών με πρόβλημα εθισμού

Θεραπευτική υποστήριξη σε προβλήματα εθισμού Πρόγραμμα Ψυχοθεραπευτικής Yποστήριξης Aτόμων και οικογενειών με πρόβλημα εθισμού Πρόγραμμα Ψυχοθεραπευτικής Yποστήριξης Aτόμων και οικογενειών με πρόβλημα εθισμού 1 / 8 1.) Η Οικογένεια «Η οικογένεια είναι ένας ζώντας οργανισμός ο οποίος όπως κάθε άλλος οργανισμός γεννιέται, ενηλικιώνεται

Διαβάστε περισσότερα

Η δραστηριότητα της σκέψης ήταν στην προέλευσή της, διαδικασία εκτόνωσης της ψυχής, από υπερχείλισμα ερεθισμάτων.

Η δραστηριότητα της σκέψης ήταν στην προέλευσή της, διαδικασία εκτόνωσης της ψυχής, από υπερχείλισμα ερεθισμάτων. Σκέψη και ονειροπόληση της μητέρας Η δραστηριότητα της σκέψης ήταν στην προέλευσή της, διαδικασία εκτόνωσης της ψυχής, από υπερχείλισμα ερεθισμάτων. Ο Bion εμπνεόμενος από το άρθρο του Freud του 1911,

Διαβάστε περισσότερα

Βασικές αρχές της γνωσιακής συµπεριφοριστικής ψυχοθεραπείας 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Φοιτητών Ψυχολογίας 11 13 Απριλίου 2008, Αθήνα Γ.

Βασικές αρχές της γνωσιακής συµπεριφοριστικής ψυχοθεραπείας 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Φοιτητών Ψυχολογίας 11 13 Απριλίου 2008, Αθήνα Γ. Βασικές αρχές της γνωσιακής συµπεριφοριστικής ψυχοθεραπείας 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Φοιτητών Ψυχολογίας 11 13 Απριλίου 2008, Αθήνα Γ. Ευσταθίου Γνωσιακή συµπεριφοριστική θεραπεία Σειρά προτάσεων παρέµβασης

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχαναλυτική προσέγγιση: Ψυχανάλυση- Freud

Ψυχαναλυτική προσέγγιση: Ψυχανάλυση- Freud Ψυχαναλυτική προσέγγιση: Ψυχανάλυση- Freud Τεχνική για διερεύνηση ασυνειδήτου μέσω ελεύθερων συνειρμών Θεραπεία που στηρίζεται στην τεχνική αυτή για την αντιμετώπιση των νευρωτικών διαταραχών Συγκρότηση

Διαβάστε περισσότερα

Εφηβεία και Πρότυπα. 2)Τη στάση του απέναντι στους άλλους, ενήλικες και συνομηλίκους

Εφηβεία και Πρότυπα. 2)Τη στάση του απέναντι στους άλλους, ενήλικες και συνομηλίκους Εφηβεία και Πρότυπα Τι σημαίνει εφηβεία; Η εφηβεία είναι η περίοδος της ζωής του ανθρώπου που αρχίζει με το τέλος της παιδικής ηλικίας και οδηγεί στην ενηλικίωση. Είναι μια εξελικτική φάση που κατά τη

Διαβάστε περισσότερα

Οι γνώμες είναι πολλές

Οι γνώμες είναι πολλές Η Ψυχολογία στη Φυσική Αγωγή στο πλαίσιο του σχολικού περιβάλλοντος ΚασταμονίτηςΚωνσταντίνος Ψυχολόγος Οι γνώμες είναι πολλές Πολλές είναι οι γνώμες στο τι προσφέρει τελικά ο αθλητισμός στην παιδική ηλικία

Διαβάστε περισσότερα

"Να είσαι ΕΣΥ! Όλοι οι άλλοι ρόλοι είναι πιασμένοι." Oscar Wilde

Να είσαι ΕΣΥ! Όλοι οι άλλοι ρόλοι είναι πιασμένοι. Oscar Wilde 1 Αγαπημένε μου φίλε/η, "Να είσαι ΕΣΥ! Όλοι οι άλλοι ρόλοι είναι πιασμένοι." Oscar Wilde Θα ήθελα να σε καλωσορίσω σε αυτό το σεμινάριο. Είναι πολύ σημαντικό για εμένα να ξέρεις πώς δεσμεύομαι με το πέρας

Διαβάστε περισσότερα

Περιγραφή ατοµικής περίπτωσης µεσήλικης γυναίκας µε Aποφευκτική ιαταραχή Προσωπικότητας και Αγοραφοβία 12ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ψυχολογικής Έρευνας 14 17 Μαϊου 2009, Βόλος, Πανεπιστήµιο Θεσσαλίας Χ. Βαρβέρη-Γ.

Διαβάστε περισσότερα

ΣΩΜΑΤΙΚΟΣ ΠΟΝΟΣ: ΜΙΑ ΙΔΙΑΖΟΥΣΑ ΣΧΕΣΗ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ

ΣΩΜΑΤΙΚΟΣ ΠΟΝΟΣ: ΜΙΑ ΙΔΙΑΖΟΥΣΑ ΣΧΕΣΗ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ 1 ΣΩΜΑΤΙΚΟΣ ΠΟΝΟΣ: ΜΙΑ ΙΔΙΑΖΟΥΣΑ ΣΧΕΣΗ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟΥ Βασίλης Δηµόπουλος 4ο Συµπόσιο της Ελληνικής Ψυχοσωµατικής Εταιρείας Ο πόνος, συνιστώντας ένα δυσάρεστο υποκειµενικό βίωµα, είναι αδιάψευστος µάρτυρας

Διαβάστε περισσότερα

ΓΝΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΝΟΣΟ ΤΟΥ ΑΛΤΣΧΑΪΜΕΡ ΣΤΟΝ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ

ΓΝΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΝΟΣΟ ΤΟΥ ΑΛΤΣΧΑΪΜΕΡ ΣΤΟΝ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ ΓΝΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΝΟΣΟ ΤΟΥ ΑΛΤΣΧΑΪΜΕΡ ΣΤΟΝ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΠΛΗΘΥΣΜΟ Δρ. Κωνσταντίνος Ν. Φελλάς Αντιπρύτανης Έρευνας καιακαδημαϊκού Προσωπικού Πανεπιστήμιο Λευκωσίας Χριστιάνα Δίπλη Ερευνήτρια- Ψυχολόγος

Διαβάστε περισσότερα

Θετική Ψυχολογία. Καρακασίδου Ειρήνη, MSc. Ψυχολόγος-Αθλητική Ψυχολόγος Υποψήφια Διδάκτωρ Κλινικής και Συμβουλευτικής Ψυχολογίας, Πάντειο Παν/μιο

Θετική Ψυχολογία. Καρακασίδου Ειρήνη, MSc. Ψυχολόγος-Αθλητική Ψυχολόγος Υποψήφια Διδάκτωρ Κλινικής και Συμβουλευτικής Ψυχολογίας, Πάντειο Παν/μιο Θετική Ψυχολογία Καρακασίδου Ειρήνη, MSc Ψυχολόγος-Αθλητική Ψυχολόγος Υποψήφια Διδάκτωρ Κλινικής και Συμβουλευτικής Ψυχολογίας, Πάντειο Παν/μιο Εισαγωγή Θετική-Αρνητική Ψυχολογία Στόχοι της Ψυχολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Λαµβάνοντας τη διάγνωση: συναισθήµατα και αντιδράσεις

Λαµβάνοντας τη διάγνωση: συναισθήµατα και αντιδράσεις Λαµβάνοντας τη διάγνωση: συναισθήµατα και αντιδράσεις Πιθανότατα αισθάνεστε πολύ αναστατωµένοι αφού λάβατε µια διάγνωση καρκίνου. Συνήθως είναι δύσκολο να αποδεχθείτε τη διάγνωση αµέσως και αυτό είναι

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Ειρήνη Τζελέπη, Συμβουλευτική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, Pg.Dipl., MSc., City University, Λονδίνο

Γράφει: Ειρήνη Τζελέπη, Συμβουλευτική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, Pg.Dipl., MSc., City University, Λονδίνο Γράφει: Ειρήνη Τζελέπη, Συμβουλευτική Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, Pg.Dipl., MSc., City University, Λονδίνο Για πολλούς ανθρώπους αποτελεί ένα τεράστιο ερωτηματικό το ζήτημα της ποιότητας της σεξουαλικής

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΔΟΜΕΝΗ ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ Ή ΟΧΙ. ΑΝ Ο ΑΛΛΟΣ ΕΧΕΙ ΔΙΚΟ ΕΚΤΟΝΩΝΕΤΑΙ ΠΑΝΩ ΠΟΝΑΕΙ Ή ΦΟΒΑΤΑΙ. ΛΑΘΟΣ & ΚΑΚΟΣ. ΚΙΝΔΥΝΕΥΩ ΝΑ ΜΕΙΝΩ ΜΟΝΟΣ. ΔΕΝ ΑΞΙΖΩ ΑΓΑΠΗ.

ΔΕΔΟΜΕΝΗ ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ Ή ΟΧΙ. ΑΝ Ο ΑΛΛΟΣ ΕΧΕΙ ΔΙΚΟ ΕΚΤΟΝΩΝΕΤΑΙ ΠΑΝΩ ΠΟΝΑΕΙ Ή ΦΟΒΑΤΑΙ. ΛΑΘΟΣ & ΚΑΚΟΣ. ΚΙΝΔΥΝΕΥΩ ΝΑ ΜΕΙΝΩ ΜΟΝΟΣ. ΔΕΝ ΑΞΙΖΩ ΑΓΑΠΗ. 73 ΔΕΙΓΜΑ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΕΝΟΣ ΕΡΕΘΙΣΜΑΤΟΣ ΜΙΑΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ, ΕΝΟΣ ΓΕΓΟΝΟΤΟΣ ΚΑΠΟΙΟΣ ΜΑΣ ΚΡΙΤΙΚΑΡΕΙ, ΑΠΟΡΡΙΠΤΕΙ, ΛΕΕΙ ΟΤΙ ΔΕΝ ΕΙΜΑΣΤΕ ΣΩΣΤΟΙ Ή ΕΝΤΑΞΕΙ ΑΓΑΠΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΑΛΛΟΝ ΑΚΟΥΩ ΤΟΝ ΑΛΛΟΝ ΜΕ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΓΙΑ ΝΑ ΔΩ

Διαβάστε περισσότερα

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός; 1 α) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. αν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

Όνειρο: μία ψυχαναλυτική προσέγγιση

Όνειρο: μία ψυχαναλυτική προσέγγιση Όνειρο: μία ψυχαναλυτική προσέγγιση Αλίκη Κατσαρού Ιατρική Ψυχολόγος, M.Sc., Ψυχοθεραπεύτρια, υπ. Μέλος της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας Ο Φρόυντ, στο βιβλίο του «Η Ερμηνεία των ονείρων» γραμμένο

Διαβάστε περισσότερα

2o µετασυµπόσιο της εψσε - ipso p. marty

2o µετασυµπόσιο της εψσε - ipso p. marty 2o µετασυµπόσιο της εψσε - ipso p. marty 15 Νοεµβρίου 2014 Συζήτηση της οµιλίας των Marilia Aisenstein & Claude Smadja, "Ψυχικές ανακατατάξεις δια µέσου µίας σωµατοποίησης" Μηλιώνη Χριστίνα Πριν ξεκινήσω

Διαβάστε περισσότερα

«Η Διατήρηση της Σεξουαλικότητας μετά τον Γυναικολογικό Καρκίνο»

«Η Διατήρηση της Σεξουαλικότητας μετά τον Γυναικολογικό Καρκίνο» «Η Διατήρηση της Σεξουαλικότητας μετά τον Γυναικολογικό Καρκίνο» Βασιλική Κουμαντάκη Ψυχολόγος Εθελόντρια & Μέλος Εξελεγκτικής Επιτροπής Συλλόγου «Κ.Ε.Φ.Ι.» Αθηνών Επιστημονικός Συνεργάτης «ΚΕΝΤΡΟ ΜΑΣΤΟΥ»

Διαβάστε περισσότερα

Τι είναι η κατάθλιψη;

Τι είναι η κατάθλιψη; Τι είναι η κατάθλιψη; Στην καθημερινή ζωή με τον όρο κατάθλιψη εννοούμε μια κατάσταση θλίψης και μελαγχολίας, αυτό συνήθως είναι παροδικό και μάλλον οφείλεται σε κάτι σχετικά ασήμαντο και επουσιώδες. Η

Διαβάστε περισσότερα

Η ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΗΣΗ ΚΑΙ Η ΚΑΘΗΛΩΣΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΣΩΜΑΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ (Σηµειώσεις Εισαγωγικών Διαλέξεων της ΕΨΣΕ)

Η ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΗΣΗ ΚΑΙ Η ΚΑΘΗΛΩΣΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΣΩΜΑΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ (Σηµειώσεις Εισαγωγικών Διαλέξεων της ΕΨΣΕ) Η ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΗΣΗ ΚΑΙ Η ΚΑΘΗΛΩΣΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΣΩΜΑΤΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ (Σηµειώσεις Εισαγωγικών Διαλέξεων της ΕΨΣΕ) Ιάκωβος Κλεώπας Στην σηµερινή συζήτηση θα εξετάσουµε τις έννοιες της παλινδρόµησης και της καθήλωσης σύµφωνα

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχωτικές διαταραχές και θεραπευτική αντιμετώπιση - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Σάββατο, 10 Ιούλιος :29

Ψυχωτικές διαταραχές και θεραπευτική αντιμετώπιση - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Σάββατο, 10 Ιούλιος :29 Γράφει: Νικόλαος Βακόνδιος, Ψυχολόγος Η λέξη «ψύχωση» είναι μία λέξη η οποία χρησιμοποιείται υπερβολικά συχνά από τον κόσμο με λάθος νόημα και περιεχόμενο. Στο κείμενο αυτό, γίνεται μία προσπάθεια να δοθεί

Διαβάστε περισσότερα

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων Φ.Ν. Σκοπούλη Καθηγήτρια τον Χαροκόπειου Πανεπιστημίου Αθηνών συστηματικός ερυθηματώδης λύκος θεωρείται η κορωνίδα των αυτοάνοσων

Διαβάστε περισσότερα

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός;

β) Αν είχες τη δυνατότητα να «φτιάξεις» εσύ έναν ιδανικό κόσμο, πώς θα ήταν αυτός; 1α) H πραγματική ζωή κρύβει χαρά, αγάπη, στόχους, όνειρα, έρωτα, αλλά και πόνο, απογοήτευση, πίκρες, αγώνα. Aν λείπουν όλα αυτά τα συναισθήματα και οι ανατροπές, αν χαθεί η καρδιά και η ψυχή, η ελευθερία,

Διαβάστε περισσότερα

Διπολική διαταραχή μανιοκατάθλιψη,

Διπολική διαταραχή μανιοκατάθλιψη, ΨΥΧΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ Ο όρος ψυχική διαταραχή περιλαμβάνει ένα μεγάλο εύρος προβλημάτων που έχουν σχέση με την ψυχική κατάσταση και την συμπεριφορά ενός ατόμου. Οι διάφορες ψυχικές διαταραχές εκδηλώνονται

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΔΡΟΓΥΝΟ: Η ΘΕΣΗ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΑΝΔΡΟΓΥΝΟ: Η ΘΕΣΗ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ Το ερωτικό παιχνίδι του άντρα και της γυναίκας είναι μια μικρή εκδήλωση του παιχνιδιού όλης της ζωής. Το ζευγάρι γνωρίζει και ζει τους κραδασμούς που το διαπερνούν, συμμετέχοντας έτσι στις δονήσεις του

Διαβάστε περισσότερα

Η αντίσταση στην ψυχοθεραπεία από ασθενείς με καρκίνο

Η αντίσταση στην ψυχοθεραπεία από ασθενείς με καρκίνο Η αντίσταση στην ψυχοθεραπεία από ασθενείς με καρκίνο Χριστιάνα Μήτση Ψυχολόγος Μsc-Ψυχοθεραπεύτρια Πανελληνίου Συλλόγου Γυναικών με Καρκίνο Μαστού «Άλμα Ζωής» ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ: Υπάρχουν

Διαβάστε περισσότερα

Ο ενορμητικός άξονας της επιθετικότητας περί της ενορμήσεως του θανάτου.

Ο ενορμητικός άξονας της επιθετικότητας περί της ενορμήσεως του θανάτου. Ο ενορμητικός άξονας της επιθετικότητας περί της ενορμήσεως του θανάτου. Η ΨΥΧΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΣΚΕΨΗ ΕΠΙ ΤΗΣ «ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ» ΤΟΥ ΔΙΑΠΡΑΤΤΕΙΝ (εγκληματικότητα/παραβατικότητα) H σφαγή της Χίου Eugene Delacroix Mάιος

Διαβάστε περισσότερα

Ο παιδικός σταθμός, είναι πράγματι ένας «σταθμός» στην πορεία ανάπτυξης και ζωής του ανθρώπου!

Ο παιδικός σταθμός, είναι πράγματι ένας «σταθμός» στην πορεία ανάπτυξης και ζωής του ανθρώπου! Η μετάβαση στον παιδικό σταθμό---ψυχολογία αναπτυξιακού σταδίου στο νήπιο και οφέλη ένταξης Γράφει: Δανάη Χορομίδου, Ψυχολόγος, Απόφοιτος Παν/μίου Αθηνών, Ψυχοθεραπεύτρια-Ψυχοδραματιστής, Συνεργάτης του

Διαβάστε περισσότερα

Σειρά βιωματικών διαλέξεων «ΕΠΕΚΕΙΝΑ» Εισηγητής: Σάββας Μπακιρτζόγλου, Ψυχολόγος-Ψυχαναλυτής

Σειρά βιωματικών διαλέξεων «ΕΠΕΚΕΙΝΑ» Εισηγητής: Σάββας Μπακιρτζόγλου, Ψυχολόγος-Ψυχαναλυτής «Ο κόσμος των διαπροσωπικών μας σχέσεων. Η λειτουργία τους ως αστείρευτη πηγή ζωής, η παθολογία τους ως βασανιστικό αδιέξοδο». Σειρά βιωματικών διαλέξεων «ΕΠΕΚΕΙΝΑ» Εισηγητής: Σάββας Μπακιρτζόγλου, Ψυχολόγος-Ψυχαναλυτής

Διαβάστε περισσότερα

Γεωργία Πρατήλα Ψυχολόγος

Γεωργία Πρατήλα Ψυχολόγος Γεωργία Πρατήλα Ψυχολόγος Ψυχογηριατρική Εταιρεία «Ο Νέστωρ» 10 ο Πανελλήνιο Συνέδριο Νόσου Alzheimer & 2 ο Μεσογειακό Συνέδριο Νευροεκφυλιστικών Νοσημάτων 2-5 Φεβρουαρίου Grand Hotel Palace - Θεσσαλονίκη

Διαβάστε περισσότερα

«Οικογένεια σε Κρίση Διαχείριση της Απώλειας». Δρ. Μάγια Αλιβιζάτου Ψυχολόγος / Διασχολική Συντονίστρια Ψυχοπαιδαγωγικών Τμημάτων Κολλεγίου Αθηνών

«Οικογένεια σε Κρίση Διαχείριση της Απώλειας». Δρ. Μάγια Αλιβιζάτου Ψυχολόγος / Διασχολική Συντονίστρια Ψυχοπαιδαγωγικών Τμημάτων Κολλεγίου Αθηνών + «Οικογένεια σε Κρίση Διαχείριση της Απώλειας». Δρ. Μάγια Αλιβιζάτου Ψυχολόγος / Διασχολική Συντονίστρια Ψυχοπαιδαγωγικών Τμημάτων Κολλεγίου Αθηνών + Απώλεια ονομάζουμε κάθε στέρηση, κάθε αποχωρισμό από

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Περὶ νεύρωσης, ψύχωσης καὶ διαστροφῆς 15 ΝΕΥΡΩΣΕΙΣ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Περὶ νεύρωσης, ψύχωσης καὶ διαστροφῆς 15 ΝΕΥΡΩΣΕΙΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Περὶ νεύρωσης, ψύχωσης καὶ διαστροφῆς 15 ΝΕΥΡΩΣΕΙΣ Πρόλογος 23 Α. Συμπτωματολογία καὶ ψυχοπαθολογικὰ χαρακτηριστικά 33 Ι. Σημειολογία τῶν νευρώσεων 33 Τὸ ἄγχος καὶ οἱ μορφές του 34 Σωματικὲς

Διαβάστε περισσότερα

Σπίτι μας είναι η γη

Σπίτι μας είναι η γη Σπίτι μας είναι η γη 1.α. Ο αρχηγός των Ινδιάνων λέει ότι η φύση είναι το σπίτι τους. Τι εννοεί; β. Πώς βλέπει ο λευκός τη φύση, σύμφωνα με τον Ινδιάνο; α. Η πρόταση αυτής της αγοραπωλησίας ήταν εντελώς

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΘΟΔΟΙ & ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΑΚΡΟΑΣΗΣ ΙΙ «ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ: ΣΧΕΣΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗ ΘΕΡΑΠΕΥΟΜΕΝΟΥ»

ΜΕΘΟΔΟΙ & ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΑΚΡΟΑΣΗΣ ΙΙ «ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ: ΣΧΕΣΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗ ΘΕΡΑΠΕΥΟΜΕΝΟΥ» ΜΕΘΟΔΟΙ & ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗΣ ΑΚΡΟΑΣΗΣ ΙΙ «ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ: ΣΧΕΣΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΗ ΘΕΡΑΠΕΥΟΜΕΝΟΥ» Δρ. ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΓΙΩΤΣΙΔΗ (PhD, MSc, MA) Κλινικός & Συμβουλευτικός Ψυχολόγος 1 ΔΟΜΗ ΔΙΑΛΕΞΗΣ Ορισμοί, οφέλη,

Διαβάστε περισσότερα

Α κύκλος Βιωµατικών Εργαστηρίων Υπηρεσίας Συµβουλευτικής Σταδιοδροµίας Γραφείου ιασύνδεσης Ιονίου Πανεπιστηµίου

Α κύκλος Βιωµατικών Εργαστηρίων Υπηρεσίας Συµβουλευτικής Σταδιοδροµίας Γραφείου ιασύνδεσης Ιονίου Πανεπιστηµίου Α κύκλος Βιωµατικών Εργαστηρίων Υπηρεσίας Συµβουλευτικής Σταδιοδροµίας Γραφείου ιασύνδεσης Ιονίου Πανεπιστηµίου Τρόποι αντιµετώπισης του άγχους. Πρόληψη και θεραπεία της κατάθλιψης. Ψυχολόγος - Howard

Διαβάστε περισσότερα

Αυτισμός Υψηλής Λειτουργικότητας (Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος με Υψηλή Λειτουργικότητα) Χαρακτηριστικά

Αυτισμός Υψηλής Λειτουργικότητας (Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος με Υψηλή Λειτουργικότητα) Χαρακτηριστικά Αυτισμός Υψηλής Λειτουργικότητας (Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος με Υψηλή Λειτουργικότητα) Χαρακτηριστικά Ιουλιέττα Καλλή-Λαούρη, M.D., Ph.D. Παιδοψυχίατρος, Ψυχοθεραπεύτρια Παιδιών & Εφήβων 1 ο Παγκύπριο

Διαβάστε περισσότερα

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ Α ΚΥΚΛΟΣ: Φθινόπωρο 2017

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ Α ΚΥΚΛΟΣ: Φθινόπωρο 2017 ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑΣ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ 2017-18 Α ΚΥΚΛΟΣ: Φθινόπωρο 2017 Τεχνικές κλινικής συνέντευξης Ι: Κλινικές δεξιότητες, λήψη ιστορικού, θεραπευτικός σχεδιασµός ( Α Έτος) Η λήψη ενός καλού

Διαβάστε περισσότερα

Αναστασία Κωσταρίδου-Ευκλείδη Ομότιμη καθηγήτρια, Τμήμα Ψυχολογίας, Α.Π.Θ. Συνέδριο Εταιρείας Νόσου Alzheimer, Θεσσαλονίκη, 2 Φεβρουαρίου 2017

Αναστασία Κωσταρίδου-Ευκλείδη Ομότιμη καθηγήτρια, Τμήμα Ψυχολογίας, Α.Π.Θ. Συνέδριο Εταιρείας Νόσου Alzheimer, Θεσσαλονίκη, 2 Φεβρουαρίου 2017 Αναστασία Κωσταρίδου-Ευκλείδη Ομότιμη καθηγήτρια, Τμήμα Ψυχολογίας, Α.Π.Θ. Συνέδριο Εταιρείας Νόσου Alzheimer, Θεσσαλονίκη, 2 Φεβρουαρίου 2017 1 Ποια από τις παρακάτω εικόνες εκφράζει καλύτερα τα συναισθήματα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ με έμφαση στις γνωστικές λειτουργίες Θεματική Ενότητα 12: Συναισθήματα Θεματική Ενότητα 12 Στόχοι: Η εισαγωγή των φοιτητών στις διαστάσεις των συναισθημάτων, στο μηχανισμό λειτουργίας

Διαβάστε περισσότερα

Συνέντευξη (Δελτίο 48 της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας)

Συνέντευξη (Δελτίο 48 της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας) Άννα Ποταµιάνου Η ψυχοσωµατική οπτική, η ψυχικοποίηση, οι κάµψεις της και η αναλυτική στάση Συνέντευξη (Δελτίο 48 της Ελληνικής Ψυχαναλυτικής Εταιρείας) Δελτίο : Κυρία Ποταµιάνου, ευχαριστούµε που δεχθήκατε

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ Ο ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥΣ;

ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΚΑΙ Ο ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥΣ; Η επαγγελματική ανάπτυξη και η ανθρώπινη ανάπτυξη συνδέονται. Η εξελικτική πορεία του ατόμου δεν κλείνει με την είσοδό του στο επάγγελμα ή σε έναν οργανισμό αλλά αντίθετα, την στιγμή εκείνη αρχίζει μία

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΑΡΞΗ ΚΑΙ ΑΝΥΠΑΡΞΙΑ

ΥΠΑΡΞΗ ΚΑΙ ΑΝΥΠΑΡΞΙΑ ΥΠΑΡΞΗ ΚΑΙ ΑΝΥΠΑΡΞΙΑ Την έρευνα για τη φύση του την αρχίζει ο άνθρωπος θέτοντας στον εαυτό του την ερώτηση: «Ποιός είμαι; Τι είμαι;» Στην πορεία της αναζήτησης για την απάντηση, η ερώτηση διαφοροποιείται

Διαβάστε περισσότερα

Μητρικός Θηλασμός μετά το Πρώτο Έτος.

Μητρικός Θηλασμός μετά το Πρώτο Έτος. Μητρικός Θηλασμός μετά το Πρώτο Έτος. Αντιγόνη Συμεωνίδου Ψυχολόγος MA, PgD Υπαρξιακή Ψυχοθεραπεύτρια. Προγεννητική Ψυχολόγος, υπό Πιστοποίηση ΕΚΠΑ Ψυχικές κ συναισθηματικές ανάγκες Επαφή Σύνδεση Αίσθηση

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογική εξήγηση των δυσκολιών στην ανθρώπινη επικοινωνία - Νικόλαος Γ. Βακόνδιος - Ψυχολόγ

Βιολογική εξήγηση των δυσκολιών στην ανθρώπινη επικοινωνία - Νικόλαος Γ. Βακόνδιος - Ψυχολόγ Οι άνθρωποι κάνουμε πολύ συχνά ένα μεγάλο και βασικό λάθος, νομίζουμε ότι αυτό που λέμε σε κάποιον άλλον, αυτός το εκλαμβάνει όπως εμείς το εννοούσαμε. Νομίζουμε δηλαδή ότι ο «δέκτης» του μηνύματος το

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΕΠΙ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΤΟΥ κ. ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ. «Σωµατικός Πόνος: Μια Ιδιάζουσα Σχέση µε το Αντικείµενο»

ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΕΠΙ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΤΟΥ κ. ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ. «Σωµατικός Πόνος: Μια Ιδιάζουσα Σχέση µε το Αντικείµενο» ΣΧΟΛΙΑΣΜΟΣ ΕΠΙ ΤΟΥ ΚΕΙΜΕΝΟΥ ΤΟΥ κ. ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ «Σωµατικός Πόνος: Μια Ιδιάζουσα Σχέση µε το Αντικείµενο» Θα ήθελα να ξεκινήσω τον σχολιασµό µου εστιάζοντας την προσοχή µου στην ιδιάζουσα προβληµατική την

Διαβάστε περισσότερα

2o µετασυµπόσιο της εψσε - ipso p. marty 15 Νοεµβρίου 2014

2o µετασυµπόσιο της εψσε - ipso p. marty 15 Νοεµβρίου 2014 2o µετασυµπόσιο της εψσε - ipso p. marty 15 Νοεµβρίου 2014 Απάντηση στην συζήτηση της Ο. Μαράτου και του Κ. Μπαζαρίδη Άννα Ποταµιάνου Ευχαριστώ την κυρία Μαράτου, τον κύριο Μπαζαρίδη και τους συναδέλφους

Διαβάστε περισσότερα

Η αξία του παιχνιδιού ως παιδαγωγικό και θεραπευτικό μέσο.

Η αξία του παιχνιδιού ως παιδαγωγικό και θεραπευτικό μέσο. Η αξία του παιχνιδιού ως παιδαγωγικό και θεραπευτικό μέσο. Η λέξη παιχνίδι έχει τις ρίζες της στην αρχαία ελληνική γλώσσα. Παιχνίδι, παιγνίδιο ή παίγνιο όπως αλλιώς λέγεται είναι μία δομημένη δραστηριότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΒΙΑΣ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΤΟΥΣ

ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΒΙΑΣ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΤΟΥΣ ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΒΙΑΣ ΑΠΟ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΤΟΥΣ O σχολικός εκφοβισμός είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο, που τις τελευταίες δεκαετίες έχει πάρει ανησυχητικές διαστάσεις στις τάξεις

Διαβάστε περισσότερα

Ο ενορµητικός άξονας της επιθετικότητας: περί της ενορµήσεως του θανάτου.

Ο ενορµητικός άξονας της επιθετικότητας: περί της ενορµήσεως του θανάτου. Ο ενορµητικός άξονας της επιθετικότητας: περί της ενορµήσεως του θανάτου. Νοέµβριος 2013 Σάββας Μπακιρτζόγλου Ψυχολόγος-ψυχαναλυτής 1 Π ΕΡΙ Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α 1. Γενικά 2. Οι ψυχικές εντάσεις (διεγέρσεις) 3.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΔΙΚΕΣ ΒΟΥΛΗΤΙΚΕΣ ΕΝΔΟΙΑΣΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ. Εισάγονται με τους συνδέσμους: ότι, πως, που

ΕΙΔΙΚΕΣ ΒΟΥΛΗΤΙΚΕΣ ΕΝΔΟΙΑΣΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ. Εισάγονται με τους συνδέσμους: ότι, πως, που ΕΙΔΙΚΕΣ ΒΟΥΛΗΤΙΚΕΣ ΕΝΔΟΙΑΣΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΕΙΔΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Εισάγονται με τους συνδέσμους: ότι, πως, που Χρησιμοποιούνται ως 1. αντικείμενο σε ρήματα: λεκτικά: λέω, υπόσχομαι, ισχυρίζομαι, διδάσκω, ομολογώ,

Διαβάστε περισσότερα

2 ο Σεμινάριο ΕΓΚΥΡΗ ΠΡΑΞΗ & ΣΥΝΟΧΗ ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ. Δίκτυο σχολείων για τη μη-βία

2 ο Σεμινάριο ΕΓΚΥΡΗ ΠΡΑΞΗ & ΣΥΝΟΧΗ ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ. Δίκτυο σχολείων για τη μη-βία 2 ο Σεμινάριο ΕΓΚΥΡΗ ΠΡΑΞΗ & ΣΥΝΟΧΗ ΤΟ ΝΟΗΜΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Δίκτυο σχολείων για τη μη-βία Α Μέρος: ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ Τα επίπεδα συνείδησης Ύπνος Μισοξύπνιο Αφύπνιση Ελάχιστη εργασία των εξωτερικών αισθήσεων Με εικόνες

Διαβάστε περισσότερα

Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης

Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης Αναπτυξιακή Ψυχολογία Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης Θέματα διάλεξης Η σημασία της αυτοαντίληψης Η φύση και το περιεχόμενο της αυτοαντίληψης Η ανάπτυξη της αυτοαντίληψης Παράγοντες

Διαβάστε περισσότερα

Μανώλης Ισχάκης. Μανώλης Ισχάκης. WYS NLP Life Coaching. Ζήσε με Πάθος! Σελίδα 1

Μανώλης Ισχάκης. Μανώλης Ισχάκης. WYS NLP Life Coaching.  Ζήσε με Πάθος!  Σελίδα 1 Μανώλης Ισχάκης WYS NLP Life Coaching www.manolisischakis.gr Όνομα : Επίθετο : Ζήσε με Πάθος! www.manolisischakis.gr Σελίδα 1 Αγαπημένε μου φίλε/η, "Να είσαι ΕΣΥ! Όλοι οι άλλοι ρόλοι είναι πιασμένοι."

Διαβάστε περισσότερα