Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων

Transcript

1 Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων ISSN Χ C 34 28ο έτος 3 Ιουνίου 985 Έκδοση στην ελληνική γλώσσα Ανακοινώσεις και Πληροφορίες Ανακοίνωση αριθ. Περιεχόμενα Ι Ανακοινώσεις Ελεγκτικό Συνέδριο 85/C 34/0 Ειδική έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου για την κοινή οργάνωση της αγοράς στον τομέα του ελαιολάδου

2 Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων Αριθ. C 34/ (Ανακοινώσεις) ΕΛΕΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΕΙΔΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΕΛΕΚΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ για την κοινή οργάνωση της αγοράς στον τομέα του ελαιολάδου (νωμοδότηση άρθρου 206α, παράγραφος 4 της συνθήκης ΕΟΚ) (85/C 34/0) Το Ελεγκτικό Συνέδριο συνέταξε την παρούσα έκθεση για να δώσει συνέχαα σε ένα αίτημα που του απηύθυνε ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου έπειτα από πρόταση της Επιτροπής Ελέγχου των Προϋπολογισμών. Η έκθεση εγκρίθηκε από το Συνέδριο κατά τη συνεδρίαση του της 25ης Απριλίου 985, σύμφωνα με το άρθρο 206α παράγραφος 4 της συνθήκης ΕΟΚ. Προηγουμένως, την 4η Μαρτίου 985, το σχέδιο έκθεσης είχε διαβιβαστεί στην Επιτροπή, της οποίας οι απαντήσεις επισυνάπτονται. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι ΕΙΣΑΩΗ. Σημείο ' Αφετηρία αυτής της έκθεσης. Ο έλεγχος και η έκταση του..'.'.".2-.6 Ιστορικό Κοινή οργάνωση της αγοράς.-.4 Βασικός κανονισμός.-.3! Ο μηχανισμός της αγοράς i..4 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΑΟΡΑΣ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ 978/79-98/82 Εισαγωγή Κοινοτική παραγωγή στα πλαίσια της παγκόσμιας παραγωγής 2.3 Ανάλυση της κοινοτικής παραγωγής και κατανάλωσης Παραγωγή '...:...:... ;. ; Κατανάλωση Εμπόριο μεταξύ της Κοινότητας και άλλων χωρών ' Ενδοκοινοτικό εμπόριο..' 2.5 Τιμές

3 Αριθ. C 34/2 Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΥΠΟΛΟΠΣΜΟΥ Τάσεις των δαπανών Παρουσίαση στον προϋπολογισμό 3.4 Δαπάνες κατά κράτος μέλος 3.5 Ακρίβεια των προβλέψεων του προϋπολογισμού ' ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΕΝΙΣΧΥΣΙΙ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΩΗ Ιστορικό Αρχική ενίσχυση στην παραγωγή Η μεταρρύθμιση του ενική περιγραφή του συστήματος...' Βασικοί έλεγχοι που απαιτούνται από το σύστημα '. -, 4.3 Διατάξεις σχετικά με τον έλεγχο που περιέχονται στους κανονισμούς που διέπουν το σύστημα '." Ελεγκτικές αρμοδιότητες των οργανώσεων παραγωγών 'Ελεγχοι σε μη συνεταιρισμένους παραγωγούς 4.22 Ελεγκτικές αρμοδιότητες των εθνικών αρχών ' Κατανομή των αρμοδιοτήτων ελέχου Λειτουργία του καθεστώτος στα κράτη μέλη Ιταλία Πορίσματα του ελέγχου. ; Ελλάδα Πορίσματα του ελέγχου αλλία Διαχείριση από την Επιτροπή - Πορίσματα του ελέγχου Συμπεράσματα για την ενίσχυση στην παραγωγή ΚΕΦΑΛΑΙΟ S ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ Περιγραφή του συστήματος, Λειτουργία του συστήματος στα κράτη μέλη Ιταλία Πορίσματα του ελέγχου 5.24 Ελλάδα ' Πορίσματα του ελέγχου 5.33 αλλία Πορίσματα του ελέγχου '.- s ' 5.35 Διαχείριση από την Επιτροπή Πορίσματα τουελέγχου Συμπεράσματα για την ενίσχυση στην κατανάλωση ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΑΠΟΘΕΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ ενικά. ; Λειτουργία του συστήματος στα κράτη μέλη Ιταλία Πορίσματα του ελέγχου Ελλάδα Πορίσματα του ελέγχου Διαχείριση από την Επιτροπή - Πορίσματα του ελέγχου Συμπεράσματα για την αποθεματοποίηση στην παρέμβαση...;

4 Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων Αριθ. C 34/3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 ΛΟΙΠΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΟΥ ΑΙΤΙΙΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ Εισαγωγή. :...; 7.. Αναφερθείσες περιπτώσεις απάτης και ανωμαλιών Προτάσεις βελτίωσης Ενίσχυση στην παραγωγή Ενίσχυση στην κατανάλωση...' Αποθεματοποίηση παρέμβασης 7.6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ' ΕΝΙΚΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ Το ισχύον σύστημα Ενίσχυση στην παραγωγή Ενίσχυση στην κατανάλωση Αποθεματοποίηση στην παρέμβαση : Προς ένα πιο αξιόπιστο σύστημα ελέγχου.-; ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ Ι Χρήσεις της ελιάς II ' Μηχανισμός αγοράς ελαιολάδου II Μηχανισμός Αγοράς Ελαιολάδου -Κοινές Τιμές III Αξιοπιστία των στατιστικών στοιχείων IV Ελαιοκομικό κτηματολόγιο - V Αποτελέσματα ανάλυσης δειγμάτων που ελήφθησαν στην Ιταλία ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ '-")

5 Αριθ. C 34/4 Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΙΣΑΩΠΙ Αφετηρία αυτής της έκθεσης.. Η παρούσα έκθεση καταρτίστηκε σε απάντηση της επιστολής της 4ης Φεβρουαρίου 983 του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, με την οποία ζήτησε από το Ελεγκτικό Συνέδριο να καταρτίσει έκθεση σχετική με τον τομέα του ελαιολάδου που να περιλαμβάνει τα παρακάτω στοιχεία: ανάλυση της οργάνωσης της αγοράς του ελαιολάδου και της λειτουργίας της κατά τα τρία τελευταία χρόνια' ' περιγραφή της εξέλιξης των πιστώσεων που διατέθηκαν για τη λειτουργία αυτής της οργάνωσης αγοράς - ανάλυση των διαφόρων απατών" που επισημάνθηκαν σ' αυτόν, τον τομέα (δ) παράθεση των προτάσεων που διατύπωσαν τα διάφορα θεσμικά όργανα για τη βελτίωση της λειτουργίας αυτών των μηχανισμών και την εξάλειψη των αιτίων των απατών, καθώς και η συνέχεια που δόθηκε στις προτά σεις αυτές (ε) συμπεράσματα σχετικά με τη βελτίωση της κατάστα σης. Ο έλεγχος και η έκταση του.2. Το Συνέδριο αποφάσισε να διενεργήσει έλεγχο που να καλύπτει, κατά το μέτρο του δυνατού, το θέματα που αναφέρονται στο αίτημα, επιφυλασσόμενο συγχρόνως του δικαιώματος να διατυπώσει τα πορίσματα που θα προέκυ πταν από τον έλεγχο. Όσον αφορά θέματα απάτης, το Συνέδριο αποφάσισε να εξετάσει όσες περιπτώσεις αναφέρ θηκαν στην Επιτροπή, τις οποίες πραγματεύεται στο κεφά λαιο 7. Το να γίνει προσπάθεια να ανακαλυφθούν συγκεκρι μένες περιπτώσεις απάτης σαν αυτοσκοπός θα ήταν πέρα από το πεδίο ελέγχου και το ρόλο του Συνεδρίου όπως καθορίστηκε στο κεφάλαιο της πρώτης ετήσιας έκθεσης του (')..3. ια τον έλεγχο, καθώς και την κατάρτιση αυτής της έκθεσης, χρειάστηκε εξέταση του συστήματος διαχείρισης και ελέγχου των κυριότερων μέτρων που έχουν επίπτωση στον κοινοτικό προϋπολογισμό στον τομέα του ελαιολάδου, δηλαδή της ενίσχυσης στην παραγωγή, της ενίσχυσης στην κατανάλωση και της δημόσιας αποθεματοποίησης του προϊ όντος. Η εξέταση των συστημάτων στηρίχτηκε σε ορισμέ νους δειγματοληπτικούς ελέγχους πράξεων, συμπεριλαμβα νομένης της λήψης και ανάλυσης δειγμάτων. Ο έλεγχος κάλυψε, κατά κανόνα, τις περιόδους εμπορίας 978/79, 979/80, 980/8 και τα οικονομικά έτη κατά τα οποία πραγματοποιήθηκαν οι σχετικές δαπάνες, τουλάχιστον κατά ένα μέρος, δηλαδή από το 979 και μετά Με τον έλεγχο εξετάστηκαν τα συστήματα που έχουν καθιερώσει η Επιτροπή και τα κράτη μέλη, και αξιολογήθη (') ΕΕ C 33 της , σ. 8. καν οι έλεγχοι οι οποίοι είναι καθοριστικής σημασίας για την αξιοπιστία αυτών των συστημάτων. Αν και η ανάλυση της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης της αγοράς, κατά την έννοια της εκτίμησης της οικονομίας, της αποδοτικότητας και της αποτελεσματικότητας των διαφόρων μέτρων βρισκό ταν έξω από τα πλαίσια του ελέγχου, παρ' όλ* αυτά η έκθεση πραγματεύεται ορισμένες απ' αυτές τις πλευρές στις περι πτώσεις που ανέκυψαν παρεμπιπτόντως κατά τη διάρκεια του ελέγχου..5. Κύριος σκοπός της εξέτασης που προαναφέρθηκε ήταν να ανακαλυφθούν οι τυχόν αδυναμίες του συστήματος οι οποίες θα μπορούσαν να διευκολύνουν τις απάτες. Πράγ ματι, η έκθεση αποκαλύπτει πολλά τέτοια αδύνατα σημεία και καταλήγει στο. συμπέρασμα ότι το σύστημα στην παρού σα μορφή του είναι ουσιαστικά δύσχρηστο. Οι στατιστικές που υπάρχουν είναι αναξιόπιστες και συχνά αντιφατικές (βλ. παράρτημα III). Η διαχείριση του συστήματος πληρωμών έχει μεταβιβαστεί σε μεγάλο βαθμό σε τρίτους, σε πολλές δε περιπτώσεις σε οργανισμούς ή πρόσωπα που έχουν άμεσο ή έμμεσο όφελος από τις ενισχύσεις..6. Τα κυριότερα πορίσματα της έκθεσης συνοψίζονται στο κεφάλαιο 8. Ιστορικό.7. Η ελιά και τα διάφορα προϊόντα της, κυρίως το λάδι, είναι σχετικά λίγο γνωστά στη βόρεια Ευρώπη, στη λεκάνη όμως της Μεσογείου αποτελούν σημαντικό μέρος της οικο νομικής και πολιτιστικής ζωής. Έξω από την περιοχή της Μεσογείου η καλλιέργεια της ελιάς είναι μόνο οριακή..8. Το λάδι το οποίο λαμβάνεται με έκθλιψη του ελαιο κάρπου σε ελαιοτριβεία ονομάζεται «παρθένο ελαιόλαδο». Από τα υπολείμματα των ελιών που απομένουν μετά την έκθλιψη παράγεται το «πυρηνέλαιο»: 'Ενα ποσοστό του παρθένου ελαιολάδου που κυμαίνεται από 50 μέχρι 65 % (2) είναι κατάλληλο για ανθρώπινη διατροφή χωρίς προηγούμε νη επεξεργασία και διοχετεύεται στην αγορά μ' αυτή τη μορφή, ή αναμειγνύεται με εξευγενισμένο (ραφινέ) ελαιόλα δο. Το υπόλοιπο, κυρίως λόγω της οξύτητας του, χαρακτη ρίζεται ως «lapae» (ή μειονεκτικό ελαιόλαδο) και κατά κανόνα εξευγενίζεται προτού διατεθεί.στην αγορά (βλ. παράρτημα Ι)..9. Το ελαιόδενδρο, το οποίο χρειάζεται από 6 μέχρι 2 χρόνια για να αναπτυχθεί πλήρως, τείνει να καλλιεργείται σε περιοχές οι οποίες είναι ακατάλληλες για εναλλακτικές καλλιέργειες. Οι μέθοδοι καλλιέργειας δεν είναι γενικά ανεπτυγμένες, οι εκμεταλλεύσεις είναι μικρές και οι γνώσεις των αγροτών είναι κατά το μεγαλύτερο μέρος παραδοσιακές. Η περιποίηση των δένδρων και η συγκομιδή των καρπών, που γίνονται ακόμη ως επί το πλείστον με τα χέρια, είναι δαπανηρές, δεδομένου ότι το λοφώδες έδαφος πολλές φορές δεν προσφέρεται για τη χρήση μηχανημάτων. Η εσοδεία έχει την τάση να εναλλάσσεται κάθε δεύτερο χρόνο. (2) Εξαρτάται από τις κλιματολογικές και άλλες συνθήκες, όπως ποικιλία δένδρων, μεθόδους καλλιέργειας και συγκομιδής και τεχνική έκθλιψης.

6 Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων Αριθ. C 34/5.0. Η έκθλιψη του ελαιοκάρπου γίνεται στην περιοχή από ένα δίκτυο μικρών ελαιοτριβείων, τα περισσότερα από τα οποία είναι απηρχαιωμένα και ανεπαρκή. Ακόμη και σε περιοχές όπου έχουν εγκατασταθεί σύγχρονα ελαιοτριβεία εξοπλισμένα με φυγοκεντρικά μηχανήματα, το γεγονός ότι λειτουργούν μόνο κατά την εποχή της συγκομιδής δημιουργεί υψηλά γενικά έξοδα. Κοινή οργάνωση της αγοράς Βασικός κανονισμός.. Το ελαιόλαδο υπήρξε ένα από τα πρώτα προϊόντα που εντάχθηκαν σε κοινή οργάνωση αγοράς, σύμφωνα με το άρθρο 40 της συνθήκης. Με το βασικό κανονισμό (ι) δημιουργήθηκαν πράγματι δύο παράλληλες αγορές, η μία για το ελαιόλαδο και η δεύτερη για τους κυριότερους ελαιούχους σπόρους (κυρίως κραμβόσπορους και ηλιανθόσπορους) που παράγονται στην Κοινότητα...2. Η Κοινότητα, δεδομένου ότι το επίπεδο αυτάρκειας της σε έλαια και λίπη φυτικής προέλευσης ήταν χαμηλό, γεγονός που είχε ως συνέπεια να εξαρτάται ο εφοδιασμός της από την παγκόσμια αγορά, επέλεξε.ένα κοινό σύστημα τιμών που καθορίζονται, όσον αφορά τις πρώτες ύλες, βάσει του επιπέδου των τιμών της παγκόσμιας'αγοράς, ώστε να ευνο ούνται οι κοινοτικές μεταποιητικές βιομηχανίες. Η προστα σία αυτών των βιομηχανιών παρέχεται κυρίως μέσω σειράς δασμών που επιβάλλονται στα μεταποιημένα προϊόντα, όπως η μαργαρίνη. Οι καλλιεργητές κραμβοσπόρων και ηλιανθοσπόρων της Κοινότητας (2) λαμβάνουν επιδότηση η οποία αποσκοπεί στο να τους εξασφαλίσει ένα «δίκαιο» έσοδο και να ενθαρρύνει την παραγωγή Με το ελαιόλαδο, όμως, η κατάσταση ήταν κάπως διαφορετική. Η κοινοτική παραγωγή επαρκούσε σχεδόν για τις ανάγκες της Κοινότητας. Αναγνωριζόταν, επίσης,, η «δική οικονομική σημασία της παραγωγής ελαιολάδου σε ορισμένες περιοχές της Κοινότητας, όπου συχνά αποτελεί τη σπουδαιότερη πηγή εισοδήματος για μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού. Επιπλέον, οι προτιμήσεις των καταναλωτών κατέστησαν δυνατή την πώληση του ελαιολάδου σε υψηλό τερη τιμή από εκείνη των ανταγωνιστικών του προϊόντων. Προκειμένου να εξασφαλιστεί μια εύλογη σχέση μεταξύ της τιμής του ελαιολάδου και των ανταγωνιστικών του προϊό ντων, παρέχοντας συγχρόνως ένα «δίκαιο» έσοδο για τους παραγωγούς, προβλέφθηκαν μια επιδότηση στην παραγωγή και ένα σύστημα αποθεματοποίησης στην παρέμβαση. Αυτά συμπληρώθηκαν με μια επιδότηση στην κατανάλωση (3), από την η Απριλίου 979. Ο μηχανισμός της αγοράς.4. Τα διάφορα μέτρα, μέσω των οποίων ελέγχεται επί του παρόντος η αγορά του ελαιολάδου, μπορούν να συνοψι στούν ως εξής: Τιμές. ' (i) Ενδεικτική τιμή στην παραγωγή, που καθορίζεται σε επίπεδο δίκαιο για τους παραγωγούς, λαμβανο- (') Κανονισμός αριθ. 36/66/ΕΟΚ του Συμβουλίου της 22ας Σεπτεμ βρίου 966 για τη δημιουργία κοινής οργάνωσης της αγοράς στον τομέα των λιπαρών ουσιών (ΕΕ 72 της , σ. 3025/66). Το καθεστώς σχετικά με το ελαιόλαδο άρχισε να ισχύει την η Νοεμβρίου 966, το δε καθεστώς για τις λοιπές λιπαρές ουσίες από την η Ιουλίου 967. (2) Οι άλλοι σπόροι, όπως σπέρματα σόγιας και σπέρματα λίνου, προστέθηκαν αργότερα. (') Κανονισμός (ΕΟΚ) αριθ. 562/78 του Συμβουλίου, ΕΕ L 85 της , σ.., μένης υπόψη της ανάγκης να διατηρείται η κοινο τική παραγωγή στο απαιτούμενο επίπεδο. (ii) Τιμή παρέμβασης, ίση με την ενδεικτική τιμή στην παραγωγή, μειωμένη κατά την ενίσχυση στην παραγωγή και κατά ένα περιθώριο για τις διακυ μάνσεις της αγοράς και για τα έξοδα μεταφοράς του ελαιολάδου από τις περιοχές παραγωγής στις περιοχές κατανάλωσης. Αυτή αποτελεί την τιμή στην οποία μπορεί να προσφερθεί το ελαιόλαδο στους οργανισμούς παρέμβασης. (iii) Αντιπροσωπευτική τιμή αγοράς, καθοριζόμενη σε επίπεδο που να επιτρέπει την ομαλή εμπορία του παραγόμενου ελαιολάδου, λαμβανομένων υπόψη των τιμών των ανταγωνιστικών προϊόντων και της πιθανής τάσης τους κατά την περίοδο εμπορίας. (iv) Τιμή κατωφλίου, είναι η αντιπροσωπευτική τιμή αγοράς προσαρμοσμένη σε ένα σημείο διέλευσης των κοινοτικών συνόρων, η οποία καθορίζει το επίπεδο των εισφορών κατά την εισαγωγή όταν οι τιμές της παγκόσμιας αγοράς πέφτουν κάτω από την τιμή κατωφλίου. Ενίσχυση στην παραγωγή Η ενίσχυση στην παραγωγή σχετικά με το παρθένο ελαιόλαδο και το πυρηνέλαιο καταβάλλεται (κατά κανόνα) στον παραγωγό των ελιών από τις οποίες έχει παραχθεί το λάδι. Αφότου καθιερώθηκε η ενίσχυση στην κατανάλωση, το επίπεδο της ενίσχυσης στην παραγωγή καθορίζεται λαμβάνοντας υπόψη την επίπτωση της ενίσχυσης στην κατανάλωση σε μέρος της παραγω γής., Ενίσχυση στην κατανάλωση. Η ενίσχυση στην κατανάλωση καταβάλλεται όταν η ενδεικτική τιμή στην παραγωγή, μείον τηνενίσχυση στην παραγωγή, υπερβαίνει την αντιπροσωπευτική τιμή αγο ράς. Η ενίσχυση ισούται με τη διαφορά, και κατά. συνέπεια αποσκοπεί στην εξασφάλιση της διάθεσης της παραγωγής στην κοινοτική αγορά ανεξάρτητα από την τιμή που καταβάλλεται στον παραγωγό και από τις τιμές των ανταγωνιστικών προϊόντων. Η ενίσχυση καταβάλ λεται στις επιχειρήσεις συσκευασίας για το ελαιόλαδο όταν συσκευάζεται σε δοχεία κατάλληλα για το λιανικό εμπόριο και διατίθεται στην ενδοκοινοτική αγορά. (δ) Κοινοτική προτίμηση Η κοινοτική προτίμηση εξασφαλίζεται με εισφορά που. επιβάλλεται στο εισαγόμενο ελαιόλαδο όταν η τιμή της παγκόσμιας αγοράς πέφτει κάτω από την τιμή κατω φλίου. Σε παρόμοιες περιπτώσεις χορηγείται επιστροφή κατά την εξαγωγή για το κοινοτικό ελαιόλαδο που εξάγεται σε τρίτες χώρες (4). Στην πράξη, οι εισφορές καθορίζονται επί του παρόντος από τη διαδικασία διαγωνισμών. Στο παράρτημα II απεικονίζεται παραστατικά ο μηχανι σμός. (*) Όταν το δικαιολογεί η κατάσταση της παγκόσμιας αγοράς, μπορεί να επιβληθεί εισφορά στις εξαγωγές για να προστατευθούν τα κοινοτικά προϊόντα.'

7 Αριθ. C 34/6 Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2, ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΙΙΣ ΑΟΡΑΣ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟΥ 978/79-98/82 Εισαγωγή 2.. Στο παρόν κεφάλαιο γίνεται μια σύντομη επισκόπηση της παραγωγής και κατανάλωσης ελαιολάδου στην ΕΟΚ για την περίοδο από 978/79 μέχρι 98/82 που αποτελεί την τελευταία τετραετία για την οποία υπάρχουν στοιχεία. Εξε τάζεται, επίσης, η θέση της Κοινότητας μέσα στην παγκό σμια παραγωγή και το παγκόσμιο εμπόριο του ελαιολά δου Στο σημείο αυτό πρέπει να τονιστεί ότι υπάρχουν ορισμένες δυσκολίες κατά την κατάρτιση μιας επισκόπησης, όπως η δυσχέρεια που απορρέει από την ανεπάρκεια των στατιστικών στοιχείων που είναι διαθέσιμα. Στατιστικές χρονοσειρές σχετικά με την παραγωγή και την κατανάλωση ελαιολάδου υπάρχουν από ορισμένες διαφορετικές πηγές, σπάνια όμως συμφωνούν μεταξύ τους, είναι δε δύσκολο, αν όχι αδύνατο, να υπάρξει συμφωνία, δεδομένου ότι έχουν συνταχθεί σε διαφορετικές βάσεις. Οι διαφορές μεταξύ των χρονοσειρών είναι μερικές φορές σημαντικές: για παράδειγ μα, τα μεγάθη της EURSTAT σχετικά με την παραγωγή ελαιολάδου της ΕΟΚ είναι μέχρι 37 % υψηλότερα από τα μεγέθη του Διεθνούς Συμβουλίου Ελαιολάδου γιά τα εν λόγω έτη. Το θέμα αυτό εξετάζεται περαιτέρω στο παράρτημα III. Κοινοτική παραγωγή στα πλαίσια της παγκόσμιας παραγω γής ' 2.3. Η Κοινότητα, στο σύνολο της, αποτελεί τον μεγαλύ τερο παραγωγό ελαιολάδου στον κόσμο. Από τις στατιστικές που δημοσίευσε το Διεθνές Συμβούλιο Ελαιολάδου, προκύ πτει ότι η παραγωγή ελαιολάδου της Ευρώπης των 9 (EUR 9) αποτελούσε το 30% της παγκόσμιας παραγωγής ελαιολά δου, συμπεριλαμβανομένου του πυρηνελαίου, μεταξύ 978/ 79 και 98/82, και της Ευρώπης των 0 (EUR 0) το 46% κατά μέσο όρο. Εντούτοις, το επίπεδο της κοινοτικής παραγωγής και το μέρος της συνολικής παγκόσμιας παρα γωγής που αντιπροσωπεύει παρουσιάζουν αισθητές διακυμ άνσεις. Αυτό οφείλεται, τουλάχιστον κατά ένα μέρος, στην εναλλαγή της εσοδείας κάθε δεύτερο χρόνο. Με την προ σχώρηση της Ισπανίας και της Πορτογαλίας θα προστεθούν κατά μέσο όρο, βάσει της παραγωγής τους κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, περίπου τόνοι ετησίως στην κοινοτική παραγωγή ελαιολάδου, πράγμα που θα αυξήσει το μερίδιο της Κοινότητας στην παγκόσμια παραγωγή σε ποσοστό πάνω από 75%. Ανάλυση της κοινοτικής παραγωγής και κατανάλωσης 2.4. Ο πίνακας 2. περιλαμβάνει τα ισοζύγια της κοινοτι κής αγοράς ελαιολάδου για τις περιόδους εμπορίας από 978/79 μέχρι 98/82 συμπεριλαμβανομένων. Προκειμένου να εξασφαλιστεί η δυνατότητα σύγκρισης της μιας περιόδου με την άλλη, οι σχετικές στατιστικές για την Ελλάδα έχουν συμπεριληφθεί, για κάθε περίοδο, σε όλους τους πίνακες που περιλαμβάνονται στο παρόν κεφάλαιο. Παραγωγή 2.5. Η παραγωγή ελαιολάδου στην Κοινότητα είναι συγκεντρωμένη στην Ιταλία και την Ελλάδα, η δε αλλία προσθέτει ένα οριακό σύνολο τόνων ετησίως.ή παρα γωγή της Ιταλίας κυμάνθηκε κατά την υπό εξέταση περίοδο μεταξύ και τόνων ετησίως (μέσος όρος για την περίοδο τόνοι ετησίως) ενώ η παραγωγή της Ελλάδας κυμάνθηκε μεταξύ ενός κατώτατου ορίου τόνων και ενός ανώτατου ορίου τόνων κατά την ίδια περίοδο (μέσος όρος για την περίοδο τόνοι ετησίως) (πίνακας 2.2) Η παραγωγή ελαιολάδου κατά το 982 αποτελούσε το,2% της αξίας της τελικής γεωργικής παραγωγής της Κοινότητας. Στην Ελλάδα αποτελούσε το 9,6 % της αξίας της τελικής γεωργικής παραγωγής και στην Ιταλία το 3,4% (') Σύμφωνα με τα διαθέσιμα πληροφοριακά στοιχεία, στην Κοινότητα υπάρχουν 2,7 εκατομμύρια εκτάρια ελαιώ νες, 2,2 εκατομμύρια στην Ιταλία και 0,5 εκατομμύρια στην Ελλάδα. Αυτό αντιστοιχεί κατά προσέγγιση στο 27 % του παγκόσμιου συνόλου ελαιώνων και στο 2,5 % των χρησιμο ποιούμενων γεωργικών εκτάσεων της Κοινότητας. Στις εκτά σεις αυτές σημειώνονται μικρές διακυμάνσεις, βραχυπρό θεσμα ή μακροπρόθεσμα. Σύμφωνα με ορισμένους υπολογι σμούς, ο συνολικός αριθμός των καλλιεργούμενων και των άγριων ελαιοδένδρων ανέρχεται σε 307 εκατομμύρια περίπου (85 εκατομμύρια στην Ιταλία, 7 εκατομμύρια στην Ελλά δα και 5 εκατομμύρια στη αλλία (2)). 2.8.,. Η παραγωγή στην Ιταλία και στην Ελλάδα συντελεί ται κυρίως από μικρούς παραγωγούς, οι οποίοι καλλιεργούν συνήθως 5 εκτάρια κατά μέσο όρο,από τα οποία εκτάριο είναι ελαιοφυτευμένο. Οι εν λόγω παραγωγοί είναι διασκορ- Ρ πισμένοι στις δύο χώρες. Στην Ιταλία υπάρχουν εκατομμύ ριο περίπου οικογένειες παραγωγών, στην Ελλάδα' και στη αλλία Αυτή η διάρθρωση της παραγωγής, μαζί με τον οριακό χαρακτήρα, από πλευράς γεωργίας, της γης στην οποία αναπτύσσονται τα ελαιοδενδρα, προβάλλει τη σημαντική κοινωνική πλευρά της παραγωγής του ελαιο λάδου. Κατανάλωση. 2,9. Από τον πίνακα 2. προκύπτει ότι σχεδόν το 97 % της ενδοκοινοτικής κατανάλωσης ελαιολάδου γίνεται απευθείας από τον άνθρωπο, το υπόλοιπο δε προορίζεται για βιομηχα νική χρήση στον τομέα της παρασκευής κονσερβών λαχανι κών ή ψαριών. - 0) Πηγή: Η κατάσταση της γεωργίας στην Κοινότητα, 983, πίνα κας 03. (2) Πηγή: Dc. CM(83) 758 τελικό της 5ης Ιανουαρίου 984 «Η. κατάσταση των γεωργικών αγορών - Έκθεση 983».

8 Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων Αριθ. C 34/7 Πίνακας 2. Κοινοτικά ισοζύγια ελαιολάδου 978/79-98/82 (ΕΟΚ των 0) (συμπεριλαμβανομένου του πυρηνελαίου). ( 000 τόνοι) 978/79 ' 979/80 980/8 98/82 Πηγές Παραγωγή Εισαγωγές (από χώρες εκτός ΕΟΚ) ' '. Σύνολο πηγών : Χρήσεις Ανθρώπινη διατροφή Βιομηχανική χρήση Εξαγωγές (') (σε χώρες εκτός ΕΟΚ) 830 ' : Αυξομείωση των αποθεμάτων Σύνολο χρήσεων ; Αυτάρκεια % (2) Σύνολο χρήσεων 824 8,2 878 L 83, ,8 '98,4 Σημ.: (') Στο ισοζύγιο της EURSTAT για το ελαιόλαδο δεν δημοσιεύονται χρονοσειρές σχετικά με τις εξαγωγές από την EUR 0. Εντούτοις, προσθέτοντας τα στοιχεία σχετικά με τις ελληνικές εξαγωγές στα στοιχεία της EUR 9, προκύπτουν τα μεγέθη που εμφανίζονται στη σειρά αυτή, πράγμα που καθιστά δυνατή την ισοσκέλιση των πηγών και χρήσεων, που έχουν προσαρμοστεί ως προς τις αυξομοιώσεις των αποθεμάτων. (2) Παραγωγή: (Ανθρώπινη διατροφή + Βιομηχανική χρήση). : = Δεν υπάρχουν στοιχεία. Πηγή: Ισοζύγια της EURSTAT - CRS (διορθωμένα - βλ. παράρτημα III - σημεία 4 και 8 της παρούσας έκθεσης)... '.' Πίνακας 2.2 Παραγωγή ελαιολάδου στην Κοινότητα 978/79-98/82 (Ι 000 τόνοι) Περίοδος εμπορίας Ελλάδα Κράτη μέλη αλλία Ιταλία Σύνολο 978/79 979/80 980/8 98/82 : " ' Μέσος όρος Ποσοστά 267 3,0 2 0, , Πηγή: Ισοζύγια της EURSTAT -CRS Από τον πίνακα 2.3 προκύπτει ότι η άμεση κατανάλωση για ανθρώπινη διατροφή στην Κοινότητα είναι συγκεντρωμένη στις τρεις χώρες παραγωγής, ενώ μικρές ποσότητες καταναλώνο νται στα λοιπά κράτη μέλη. Η προφανής αύξηση της κατανάλωσης σε όλη την Κοινότητα κατά το 980/8 και 98/82 που απεικονίζεται στον πίνακα, επαναφέρει τα επίπεδα κατανάλωσης στα επίπεδα που είχαν σημειωθεί κατά τη δεκαετία του '60 και στις αρχές της δεκαετίας του '70.

9 . Αριθ. C 34/8 Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων Πίνακας 2.3 Αμεση κατανάλωση ελαιολάδου για ανθρώπινη διατροφή στην Κοινότητα 978/79 98/82 (Ι 0Ο0 τόνοι) Περίοδος εμπορίας Ελλάδα αλλία Κράτη μέλη Ιταλία Λοιπά Σύνολο 978/79 979/80 980/8 98/ ' Μέσος όρος Ποσοστά ,3 23 2, , 8 0, Πηγή: Ισοζύγια της EURSTAT -CRS (διορθωμένα - βλ. παράρτημα III, σημεία 4 και 8 της παρούσας έκθεσης).,. 2.. Η κατά κεφαλή κατανάλωση ποικίλλει αισθητά από χώρα σε χώρα. Εκτός από την απόκλιση μεταξύ των χωρών παραγωγής και των χωρών της βόρειας Ευρώπης (με κατά κεφαλή κατανάλωση περίπου 0, kg το χρόνο), υπάρχουν αποκλίσεις και μεταξύ των χωρών παραγωγής. Η αλλία, με την περιορισμένη παραγωγή της στις μεσογειακές περιοχές της χώρας, σημειώνει κατά κεφαλή κατανάλωση για ολό κληρη τη χώρα 0,5 kg κατά μέσο όρο, ενώ η Ιταλία και η Ελλάδα σημειώνουν κατανάλωση κατά κεφαλή πάνω από 0 και 20 kg, αντίστοιχα, ετησίως. Εμπόριο μεταξύ της Κοινότητας και άλλων χωρών 2.2. Στον πίνακα 2.4 παρατίθενται στοιχεία σχετικά με τις εισαγωγές και τις εξαγωγές της Κοινότητας, η οποία αποτελούσε, κατά παράδοση, τον σημαντικότερο εισαγωγέα ελαιολάδου χύμα στον κόσμο, κυρίως από την Ισπανία και την Τυνησία. Εκτός από την ανάγκη συμπλήρωσης της κοινοτικής παραγωγής, απαιτούνται εισαγωγές για παρα σκευή μειγμάτων που να ικανοποιούν τις προτιμήσεις του καταναλωτή. ι' αυτό συνεχίστηκαν οι εισαγωγές, αν και σε χαμηλό επίπεδο, αφότου εντάχθηκε στην Κοινότητα η Ελλά δα με την πλεονασματική παραγωγή της, η οποία ανέβασε το ποσοστό αυτάρκειας τη ς. Κοινότητας σε 95 % κατά μέσο όρο, και πλέον του 00 % σε χρονιές μεγάλης παραγωγής. Τα στοιχεία της EURSTAT σχετικά με τις εισαγωγές είναι διαθέσιμα μόνο μέχρι το 980/8, αλλά αν γίνει αναφορά στα χωριστά στοιχεία της Επιτροπής που δημοσιεύτηκαν στην «Κατάσταση των γεωργικών αγορών - Έκθεση 983» προκύπτει ότι οι εισαγωγές μειώθηκαν από τόνους, που ήταν ο μέσος όρος κατά την πενταετία προ του 98, σε τόνους κατά το 98/82, πράγμα που αντανακλά την ένταξη της Ελλάδας στην Κοινότητα Οι καταστάσεις στις τρεις χώρες παραγωγής είναι διαφορετικές: η Ελλάδα δεν εισάγει ελαιόλαδο, αλλά η αλλία και Ιταλία εισάγουν περισσότερο απ' ό,τι εξάγουν Με την προσχώρηση της Ελλάδας στην Κοινότητα αυξήθηκε η ποσότητα του ελαιολάδου που εξάγεται σε χώρες μη μέλη της ΕΟΚ από τόνους κατά μέσο όρο, κατά την πενταετία προ του 98, σε τόνους κατά το 98/82 σύμφωνα με την έκθεση του 983 σχετικά με την κατάσταση των γεωργικών αγορών. Σύμφωνα μ' αυτά τα μεγέθη, η Κοινότητα αποτελούσε οριακά καθαρό εξαγωγέα ελαιολά δου κατά το 98/82. Σημαντικό μέρος αυτών των εξαγωγών - πάνω από το ένα τρίτο αποτελούσαν οι εξαγωγές από αποθέματα παρέμβασης. Ενδοικοινοτικό εμπόριο Ο όγκος του ενδοκοινοτικού εμπορίου είναι περιο- ρισμένος, πραγματοποιείται δε κυρίως μεταξύ των τριών MÉ, χωρών παραγωγής-κατανάλωσης: της Ιταλίας, της Ελλάδας και της αλλίας. Το εμπόριο μεταξύ των χωρών παραγωγής και των βορειοευρωπαϊκών χωρών - μελών της Κοινότητα ς- είναι ασήμαντο. Μετά την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ, ο όγκος του ενδοικονοτικού εμπορίου αυξήθηκε, καθώς οι εισαγωγείς στην Ιταλία και στη αλλία μετέβαλαν, εν μέρει, τις πηγές εφοδιασμού τους αντί για την Τυνησία και την Ισπανία, εφοδιάζονται από την Ελλάδα.

10 Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων Αριθ. C 34/9 Πίνακας 2.4 Εισαγωγές και εξαγωγές ελαιολάδου 978/79-98/82 ( 000 τόνοι) EUR0 αλλία Ιταλία Ελλάδα Εισαγωγές Εξαγωγές (') Υπόλοιπο Εισαγωγές Εξαγωγές Υπόλοιπο Εισαγωγές Εξαγωγές Υπόλοιπο Εισαγωγές Εξαγωγές Υπόλοιπο 978/79 979/80 980/8 98/ " ' _ Σημ.: (') Βλ. υποσημείωση (') στον πίνακα 2.. (2) Οι στήλες EUR 0 εμφανίζουν το 'εμπόριο μόνο με χώρες μη μέλη της Κοινότητας. ; Οι σχετικές με τη αλλία, Ιταλία, και Ελλάδα στήλες περιλαμβάνουν το ενδοκοινοτικό εμπόριο. Πηγή: Ισοζύγια της EURSTAT - CRS, όπως συμπληρώθηκαν με τους κατ' εκτίμηση υπολογισμούς της Επιτροπής για το 98/82. Τιμές : Αφότου θεσπίστηκε η ενίσχυση στην κατανάλωση, η οποία άρχισε να ισχύει την η Απριλίου 979, η ενδεικτική τιμή στην παραγωγή, που καθορίζεται από το Συμβούλιο των Υπουργών, αυξήθηκε από 23,56 ECU/00 kg σε 39,42 ECU/00 kg (μέση ετήσια αύξηση 6,6 %) κατά το 983/84, η δε τιμή παρέμβασης αυξήθηκε από 70,63 ECU/00 kg σε 229,92 ECU/00 kg (6, % ετησίως). Η ενίσχυση στην παρα γωγή αυξήθηκε από 52,2 ECU/00 kg σε 70,26 ECU/00 kg (6,2 % ετησίως). Η αντιπροσωπευτική τιμή αγοράς διατηρή θηκε, μέχρι το 98/82, σε 45,00 ECU/lkg περίπου, πράγμα που σήμαινε ότι η ενίσχυση στην κατανάλωση (') υπερδιπλασιάστηκε, από 33,42 ECU/ 00 kg κατά το 978/79 σε 67,77 ECU/00 kg. Κατά το 982/83 σημειώθηκαν τέτοιες διακυμάνσεις τιμών ώστε η ενίσχυση στην κατανάλωση αυξήθησε σε 76,67 ECU/00 kg, μια μεγάλη όμως αύξηση στην αντιπροσωπευτική τιμή αγοράς για το 983/84, από 59,50 σε 96,87 ECU/00 kg, είχε ως συνέπεια την πτώση της ενίσχυσης στην κατανάλωση κατά 32 % σε σχέση με το προηγούμενο έτος Από το 978/79, οι τιμές αγοράς για τις διάφορες ποιότητες λαδιού έχουν πέσει συχνά κάτω από τα επίπεδα (') Η ενίσχυση στην κατανάλωση ισούται με τη διαφορά μεταξύ της αντιπροσωπευτικής τιμής αγοράς και της ενδεικτικής τιμής στην παραγωγή, μείον την ενίσχυση στην παραγωγή. των τιμών παρέμβασης," αυτό δε είχε ως αποτέλεσμα να γίνουν, τις περισσότερες χρονιές, σημαντικές πωλήσεις στην παρέμβαση. Η κατάσταση ποικίλλει από χώρα σε χώρα και από έτος σε έτος -για παράδειγμα, κατά το 980/8 και το 98/82, οι τιμές στην Ιταλία έτειναν να υπερβούν τα επίπεδα της τιμής παρέμβασης ενώ στην Ελλάδα βρίσκονταν κάτω απ' αυτά τα επίπεδα. Η μικρή εσοδεία κατά το 982/83 στην Ιταλία είχε ως αποτέλεσμα να συγκεντρωθούν μικρές ποσό τητες στην παρέμβαση, και μολονότι η εσοδεία στην Ελλάδα ήταν μεγάλη, οι πωλήσεις στην ιταλική αγορά αυξήθηκαν, μειώνοντας έτσι την ποσότητα που αγοράστηκε από τον οργανισμό παρέμβασης στην Ελλάδα Αν συγκριθεί η τιμή (χωρίς να ληφθεί υπόψη η επίπτωση της ενίσχυσης στην κατανάλωση) του εξευγενισμέ νου ελαιολάδου στην αγορά του Μπάρι, με τις τιμές των κυριότερων ανταγωνιστικών προϊόντων -των βρώσιμων σπορέλαιων- στην αγορά του Μιλάνου, διαπιστώνεται ότι μεταξύ 979 και 983 η τιμή του ελαιολάδου αυξήθηκε ταχύτερα από την τιμή των βρώσιμων σπορελαίων, η δε σχέση μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου προϊόντος αυξήθηκε από 2,73: κατά μέσο όρο κατά το 978/79 σε 3,66: κατά το 98/82, για'να ανέλθει στο ανώτατο επίπεδο του 3,75: για' την περίοδο εμπορίας 982/83. Από τον Αύγουστο του 983 η σχέση μειώθηκε αισθητά λόγω των μεγάλων αυξήσεων των τιμών των βρώσιμων σπορελαίων.

11 Αριθ. C 34/0 Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΠΙΣΤΩΣΕΩΝ ΤΟΥ ΠΡΟΫΠΟΛΟΙΣΜΟΥ Τάσεις των δαπανών 3.. Στονπίνακα3. συνοψίζεται η εξέλιξη των δαπανών για την αγορά του ελαιολάδου από το 979 και μετά. Πίνακας 3. - Δαπάνες προϋπολογισμού στον τομέα του ελαιολάδου, (εκατ. ECU) Τίτλος (') Επιστροφές κατά την εξαγωγή Ενίσχυση στην παραγωγή ' " Ενίσχυση στην κατανάλωση J (δ) Κρατήσεις για ειδικά μέτρα σχετικά με την κατανάλωση (ε) Καθαρές ενισχύσεις από σειρά μέχρι (δ) (στ) Ειδικά μέτρα σχετικά με την παραγωγή (ελαιοκομικό κτημα τολόγιο κλπ.) 357,8 ' Δ.Ε. 357,8 Δ.Ε ,3-3,6 ' 286,6 Δ.Ε. ' 2,9' 274,3 05,7-3,4 376,6 Δ.Ε. 8,8 254,9 52,4 (2). 407,3 2,6 9,7 393,8 22,6 (2) 65,4 3,8 24,0 53,0 250,0 (2) 763,0,0 (ζ) Ειδικά μέτρα σχετικά με την κατανάλωση (πληροφόρηση κλπ.) Δ.Ε. 0,2 - ' 0,3 2,8 0,2 6,0 (η) Έξοδα ' τεχνικού χαρακτήρα δημόσιας αποθεματοποίησης (θ) Χρηματοπιστωτικά έξοδα δημό- σιας αποθεματοποίησης ' (ι) Λοιπά έξοδα δημόσιας αποθεμα τοποίησης (επίπτωση στις πωλή σεις) (ια) Αλλη αποθεματοποίηση από την παρέμβαση 22,6 20,5 5,0 < «. 34,9 25,9 4,5 24, 20,6 32,5 28,0 22,0 3,0 p.. (ιβ) (ιγ) Συνολική αποθεματοποίηση από την παρέμβαση από σειρά (η) μέχρι (ια) Επιστροφές στην παραγωγή για ελαιόλαδο που χρησιμοποιείται για την παρασκευή κονσερβών ιχθύων και λαχανικών 22,6 7,8. 20,5 0,6. 5,0,9 56,3 5,3 2,2 23,9 37,0 22,0 (ιδ) Σύνολο 388,2 37,9 442,7. 493, 675,3 863,0 (ιε) % του ΕΤΠΕ (Εγγυήσεις) 3,7% 2,8% 4,0% 4,0% 4,3% 4,7% (') Διορθωτικός και συμπληρωματικός προϋπολογισμός αριθ (2) Από το 982 και μετά, τα μεγέθη σχετικά με την ενίσχυση στην κατανάλωση παρουσιάζονται χωρίς τις κρατήσεις. Δ.Ε. = Δεν εφαρμόστηκε Όπως προκύπτει από τη σειρά (ιε) του πίνακα, οι δαπάνες στον τομέα του ελαιολάδου αυξήθηκαν ταχύτερα από τις εν γένει δαπάνες του ΕΤΠΕ (Εγγυήσεις), κατά μέσο ποσοστό 4,8 % ετησίως για την τετραετία μέχρι το 983. Αυτό οφείλεται κατά ένα μέρος στη θέσπιση, από την η Απριλίου 979, της ενίσχυσης στην κατανάλωση "και στη βαθμιαία εισαγωγή στην Ελλάδα των μέτρων στήριξης της αγοράς, που άρχισαν κατά την περίοδο εμπορίας 980/8 για την ενίσχυση στην παραγωγή, και την περίοδο 98/82 για την ενίσχυση στην κατανάλωση! Το συνολικό δημοσιονομι κό κόστος για το ελαιόλαδο δεν είναι τόσο μεγάλο όσο το κόστος για τα κυριότερα ανταγωνιστικά του προϊόντα -σπορέλαια- το οποίο ανήλθε κατά το. 983 σε. 945, 6 εκατομμύρια ECU και το οποίο αυξανόταν κατά ένα μέσο ετήσιο ποσοστό 45 % κατά τη διάρκεια της τετραετίας Εντούτοις, η τάση των δαπανών στον τομέα του ελαιολάδου στρεβλώθηκε σοβαρά από διάφορους παράγο ντες, ιδίως τη μεγάλη καθυστέρηση στην καταβολή της ενίσχυσης στην παραγωγή. Η θέσπιση προκαταβολής βελ τίωσε κάπως την κατάσταση, συγκριτικά με την κατάσταση πριν από το 978, το ποσό όμως της προκαταβολής ποίκιλλε από χρόνο σε χρόνο. Αυτό το τελευταίο γεγονός, σε συνδυα σμό με την προσωρινή αναστολή των προκαταβολών στην Ιταλία για το 980/8, είχε ως αποτέλεσμα τη σωρευτική αναβολή των πληρωμών, οι οποίες πρέπει να γίνουν τα

12 ι Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων Αριθ. C 34/ επόμενα χρόνια. Ένας άλλος παράγοντας στρεβλώσων είναι η μέθοδος που εφαρμόζεται επί του παρόντος για τον υπολογισμό των αποτελεσμάτων (ζημιών ή κερδών) από πωλήσεις αποθεμάτων παρέμβασης, η οποία περιγράφεται λεπτομερώς στο σημείο 6.50 στοιχείο (στ) της παρούσας έκθεσης. Παρουσίαση στον προϋπολογισμό 3.4. Περαιτέρω παράγοντες, που δημιουργούν προσκόμ ματα σε κάθε ανάλυση του πίνακα 3., αποτελούν οι μετα βολές που έχουν επέλθει στην παρουσίαση του προϋπολογι σμού με την πάροδο των ετών και οι παραπλανητικοί μερικές φορές τίτλοι που έχουν δοθεί στις θέσεις του προϋπολογι σμού. Έτσι, για παράδειγμα: σειρά «η ενίσχυση στην παραγωγή» περιλαμβάνει ποσά, που ποι κίλλουν από χρόνο σε χρόνο, για τις διοικητικές δαπάνες των οργανώσεων παραγωγών ελαιολάδου- επιπλέον, δεν περι λαμβάνει ποσά, που επίσης ποικίλλουν από χρόνο σε χρόνο, τα οποία κρατούνται από την ενίσχυση, προκειμένου να χρηματοδοτηθεί το ελαιοκομικό κτηματολόγιο τα ποσά αυτά δεν αντιστοιχούν με όσα βρίσκονται στη σειρά (στ) σειρά «η ενίσχυση στην κατανάλωση» περιλαμβάνει διάφορα ποσά τα οποία παρακρατούνται από επαγγελματικές οργανώσεις /. οι οποίες βοηθούν στη διαχείριση της ενίσχυσης και, μερικές χρονιές, αφαιρούνται απ' αυτή ποσά που εκπίπτουν για διαφημίσεις και λοιπές ενέργειες, τα οποία δεν αντιστοιχούν στις δαπάνες που εμφανίζονται στη σειρά (ζ). Δαπάνες κατά κράτος μέλος 3.5. Στον πίνακα 3.2 παρατίθεται ανάλυση των πληρω μών, κατά κράτος μέλος, σχετικά με τους τρεις κύριους τομείς δαπανών. Ακρίβεια των προβλέψεων του προϋπολογισμού 3.6. Παρά το γεγονός ότι οι τιμές στήριξης και τα επίπεδα της ενίσχυσης αποφασίζονται, το αργότερο, πριν από την έναρξη του οικονομικού έτους, και ότι ακριβείς προβλέψεις σχετικά με τη συγκομιδή είναι λογικά διαθέσιμες το φθινό πωρο που προηγείται αυτού του έτους, η ακρίβεια των προβλέψεων του προϋπολογισμού δεν μπορεί να χαρακτη ριστεί ως επιτυχής, ακόμη και αν ληφθούν υπόψη οι συνήθεις κίνδυνοι των προβλέψεων στο γεωργικό τομέα. Ο πίνακας 3.3, στον οποίο οι δαπάνες εμφανίζονται ως ποσοστό των αρχικών προβλέψεων του προϋπολογισμού, δείχνει τα απο τελέσματα. Πίνακας 3.2. Δαπάνες κατά κράτος μέλος σχετικά με την ενίσχυση στην παραγωγή, την ενίσχυση στην κατανάλωση και την αποθεματοποίηση στην παρέμβαση (εκατ. ECU) Τύπος ενίσχυσης - Κράτος μέλος 979 (') Ενίσχυση στην παραγωγή Ιταλία Ελλάδα αλλία 329,,0 237, 0,7 257,0 ' 6,2, "227,9.26,3 0,7 37,6 74,9,3 Σύνολο ενίσχυσης στην παραγωγή 330, 237,9" 274,3 254,9 393,8 Ενίσχυση στην κατανάλωση Ιταλία Ελλάδα αλλία Λοιπά 27, 0,5 0, 47,9." 0,7. 0,2 03,8 -,9 0,4 48,3 4,0-0,5 0,6 206,3.0,2 4,3 0,9 Σύνολο ενίσχυσης στην κατανάλωση 27,7 48,7 02,3 52,4 22,7 Αποθεματοποίηση στην παρέμβαση Ιταλία, ν Ελλάδα 22,6 20,5 24,5 26,5 4,6 4,7 8, -5,9 Σύνολο αποθεματοποίησης στην παρέμβαση 22,6 ' 20,5 5,0 56,3 2,2 (') Τα μεγέθη για το 979 βασίζονται σε δηλώσεις των κρατών μελών.

13 Αριθ., C 34/2 Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων Πίνακας 3.3 Πραγματικές δαπάνες στον τομέα του ελαιολάδου ως ποσοστό της αρχικής πρόβλεψης του προϋπολογισμού Έτος Επιστροφές κατά την εξαγωγή Ενίσχυση στην παραγωγή Ί Ενίσχυση στην κατανάλωση J Κρατήσεις για ειδικά μέτρα σχετικά με την κατανάλωση Ειδικά μέτρα σχετικά με την παραγω γή (ελαιοκομικό κτηματολόγιο κλπ.) Ειδικά μέτρα σχετικά με την κατανά λωση (πληροφόρηση κλπ.) 'Εξοδα τεχνικοόχαρακτήραδημόσιας αποθεματοποίησης Χρηματοπιστωτικά έξοδα δημόσιας αποθεματοποίησης Λοιπά έξοδα δημόσιας αποθεματο ποίησης (επιπτώσεις στις πωλήσεις) Αλλη αποθεματοποίηση στην παρέμβαση Συνολική αποθεματοποίηση στην παρέμβαση 0 9% Δ.Ε. Δ.Ε. Δ.Ε. 40% 224% 0 f 74% [_ 44% 72% - Δ.Ε. 40% 37% 37% 45% 73% 68% 49% Δ.Ε. 44% 93% 93% 76%. 65% 73% Δ.Ε. 26% 3% ' 59% 73% -64% 28% 94% 02% 87% Δ.Ε. 38% % 5%.08% -650% ; ' 27% Επιστροφές στην παραγωγή για ελαιό-, λαδο που χρησιμοποιείται για την παρασκευή κονσερβών ιχθύων και λαχανικών 63% 8% 2% 8% 04% Σύνολο 2 % 68% 75% 72% 9% Δ.Ε. = Δεν εφαρμόστηκε. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΩΗ ΙΣΤΟΡΙΚΟ Αρχική ενίσχυση στην παραγωγή 4.. Η αρχική ενίσχυση στην παραγωγή, που θεσπίστηκε το 966, υπολογιζόταν ως η διαφορά μεταξύ της ενδεικτικής τιμής κατά την παραγωγή (καθοριζόμενης σε επίπεδο από το οποίο θα απέρρεε ένα δίκαιο έσοδο στους παραγωγούς) και της χαμηλότερης ενδεικτικής τιμής αγοράς, η οποία καθορι ζόταν στο επίπεδο που ήταν αναγκαίο για να προστατευθεί η κατανάλωση του προϊόντος έναντι του ανταγωνισμού από τα φθηνότερα σπορέλαια, για τα οποία θα μπορούσαν να γίνουν αδασμολόγητες εισαγωγές πρώτων υλών από τρίτες χώρες. - Αποφασίστηκε να καταβάλλεται η ενίσχυση απευθείας στους παραγωγούς (ακόμη και για το ελαιόλαδο που καταναλώ νουν οι ίδιοι και οι οικογένειες τους). Η ενίσχυση δεν ποικίλλει ανάλογα με την ποιότητα Τα κυριότερα χαρακτηριστικά του συστήματος ήταν: Οι παραγωγοί έπρεπε να υποβάλλουν ατομικές αιτήσεις για ενίσχυση απευθείας στον αρμόδιο οργανισμό που είχε οριστεί από το κράτος μέλος. Η αίτηση αυτή περιλάμβανε δήλωση του αριθμού των σχετικών ελαιοδένδρων. Είχαν προβλεφθεί έλεγχοι από τις εθνικές αρχές για να εξακριβώνεται αν συμφωνούσε η ποσότητα του ελαιολά δου με τα βιβλία του ελαιοτριβείου όπου έγινε η έκθλιψη του ελαιοκάρπου και αν συμφωνούσε με την αναμενόμε νη απόδοση από τον αριθμό των σχετικών ελαιοδένδρων Αυτό το σύστημα δημιούργησε σοβαρά διοικητικά προβλήματα από την αρχή. Ο πολύ μεγάλος αριθμός παρα γωγών τους οποίους αφορούσε το σύστημα στην Ιταλία δημιούργησε όγκο γραφειακής εργασίας, κατά την εκτέλεση της οποίας οι εθνικές αρχές αντιμετώπισαν σοβαρές δυσχέ ρειες Πέντε περίπου χρόνια μετά τη θέσπιση της ενίσχυσης, η Επιτροπή ανέλυσε τα προβλήματα ως εξής: Σοβαρές καθυστερήσεις στην εξέταση των απαιτήσεων, με συνέπεια καθυστερήσεις στην πληρωμή. Οι ιταλικές διοικητικές υπηρεσίες δεν ήταν σε θέση να εξασφαλίσουν τον έλεγχο του τεράστιου όγκου των αιτήσεων για ενίσχυση. Συγκεκριμένα, εκφράστηκαν αμφιβολίες όσον αφορά τη δυνατότητα των εθνικών αρχών να ελέγξουν τα λογιστικά βιβλία των ελαιοτρι βείων. Η ποσότητα του ελαιολάδου για το οποίο ζητήθηκε ενίσχυση, ορισμένες χρονιές, ξεπέρασε κατά πολύ τις προβλέψεις της Επιτροπής σχετικά με την παραγωγή.

14 Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων Αριθ. C 34/ Το Συμβούλιο θεώρησε απαράδεκτη την πρόταση που υπέβαλε η Επιτροπή το 972 σχετικά με την αντικατάσταση του συστήματος με ένα απλούστερο κατ' αποκοπή σύστημα. Η Επιτροπή στράφηκε τότε στην ιδέα κατάρτισης ενός ελαιοκομικού κτηματολογίου, το οποίο θεωρήθηκε ως απα-, ραίτητη βοήθεια για την εξακρίβωση της πραγματικής παρα γωγής ελαιολάδου. Το εν λόγω κτηματολόγιο θεσπίστηκε με. τον κανονισμό (ΕΟΚ) αριθ. 54/75 του Συμβουλίου ('), ο οποίος εκδόθηκε από το Συμβούλιο στις 2 Ιανουαρίου 975, δεν έχει όμως αρχίσει να εφαρμόζεται ακόμη (βλ. παράρτημα IV για περισσότερες λεπτομέρειες). Το αρχικό σύστημα εξακολούθησε μέχρι το 978, οπότε η διαβλεπομένη μείωση της κατανάλωσης και η προοπτική ένταξης νέων ελαιοπα ραγωγών χωρών (Ελλάδας και Ισπανίας) συνδυάστηκε με τη γενική δυσαρέσκεια προς το σύστημα για να αποτελέσει κίνητρο για ουσιαστική μεταρρύθμιση του βασικού κανονι σμού. \ Η μεταρρύθμιση του Η αρχική πρόταση της Επιτροπής, με την οποία επανέφερε την προηγούμενη πρόταση της, σύμφωνα με την Οποία η ενίσχυση στην παραγωγή θα έπρεπε να βασίζεται σε σύστημα κατ' αποκοπή, απορρίφθηκε για μια ακόμη φορά. Μετά από συζητήσεις με 'τις κατ' εξοχή ενδιαφερόμενες εθνικές διοικητικές αρχές, αποφασίστηκε αντ' αυτού να' συμμετέχουν οι ομάδες ελαιοπαραγωγών στη διαχείριση και στον έλεγχο της ενίσχυσης. Νωρίτερα, μέσα στον ίδιο χρόνο, το Συμβούλιο είχε εκδώσει τον κανονισμό (ΕΟΚ) αριθ. 360/78 (2) που αποσκοπούσε στην ενθάρρυνση της συγκρό τησης ομάδων παραγωγών και ενώσεων τέτοιων ομάδων σε ορισμένες περιοχές της Κοινότητας και για ορισμένες αγορές (συμπεριλαμβανομένου του ελαιολάδου) στις οποίες οι διαρ θρωτικές δυσχέρειες ήταν πιο προφανείς. Οι εν λόγω ομάδες θα εμπορεύονταν ή θα ρύθμιζαν την εμπορία του προϊόντος των μελών. Ο κανονισμός συνδέθηκε με το σύστημα ελέγχου στον τομέα του ελαιολάδου προκειμένου να ενθαρρυνθεί η συγκρότηση αναγνωρισμένων ομάδων παραγωγών που θα ελέγχουν τις αιτήσεις των μελών τους. Αυτό 'έγινε με τον κανονισμό (ΕΟΚ) αριθ. 562/78 του Συμβουλίου (3) που άρχισε να ισχύει την η Νοεμβρίου 978 -έναρξη της περιόδου εμπορίας Ο τελευταίος κανονισμός θέσπισε επίσης τη δυνατό τητα προκαταβολής ενός ποσοστού της ενίσχυσης, η οποία θα χορηγείται αμέσως μετά την επεξεργασία των,.αιτήσεων από τις ομάδες παραγωγών και την υποβολή τους στις εθνικές αρχές. Αυτό είχε σκοπό την επιτάχυνση της διαδικα σίας πληρωμής. Εντούτοις, οι κανόνες εφαρμογής του κανο νισμού (ΕΟΚ) αριθ. 360/78 δεν είχαν θεσπιστεί από την Επιτροπή μέχρι το 980. Έτσι, την η Νοεμβρίου του 978, δεν υπήρχαν ομάδες παραγωγών κατά την έννοια αυτού του κανονισμού, χρειάστηκε δε να καταρτιστούν διατάξεις επεί γουσας φύσης με τις οποίες αναγνωρίστηκαν, αποκλειστικά για την ενίσχυση στην παραγωγή, οι υφιστάμενες οργανώσεις παραγωγών, οι οποίες δεν είχαν, ως επί το πλείστον, αρμο διότητες όσον αφορά την εμπορία του προϊόντος. Έτσι, άρχισε μια μεγάλη μεταρρύθμιση του συστήματος προτού να συσταθεί δίκτυο ομάδων παραγωγών κατά την έννοια του κανονισμού (ΕΟΚ) αριθ. 360/78 του Συμβουλίου, που απο τελούσε ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία της μεταρρύθ μισης. Επειδή δεν σημειώθηκε πρόοδος στή συγκρότηση.. 975, σ , σ.. " 978, σ.. τέτοιων ομάδων παραγωγών (μόνο 25 έχουν αναγνωριστεί μέχρι σήμερα στην Ιταλία), χρειάστηκε να επαναλαμβάνε ται, κάθε χρόνο μέχρι.σήμερα, η ειδική προς τούτο επείγουσα διαδικασία. ΕΝΙΚΗ ΠΕΡΙΡΑΦΗ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ 4.8. Το επίπεδο της ενίσχυσης στην παραγωγή καθορί ζεται τώρα κάθε χρόνο από το Συμβούλιο πριν από την η Αυγούστου για την επόμενη περίοδο εμπορίας. Η ενίσχυση ανέρχεται στο ένα τρίτο περίπου της τιμής παραγωγού. Εντούτοις, η Κοινότητα δεν έχει ακόμη υιοθετήσει ένα μόνιμο πλαίσιο εργασίας σχετικά με τη διαχείριση. Αντ* αυτού, το Συμβούλιο εκδίδει κάθε χρόνο μια σειρά γενικών κανόνων οι οποίοι συμπληρώνονται με λεπτομερείς κανόνες που καταρ τίζει η Επιτροπή. Μαζί με τον κανονισμό ad hc ο οποίος αφορά τις οργανώσεις παραγωγών, αυτοί οι κανόνες (4) αποτελούν τη νομοθεσία που διέπει μια δεδομένη περίοδο εμπορίας (s) Η ενίσχυση στην παραγωγή καταβάλλεται επί δύο βάσεων: βάσει. της πραγματικής παραγωγής ελαιολάδου για καλλιεργητές οι οποίοι είναι μέλη αναγνωρισμένων οργανώσεων παραγωγών («Συνεταιρισμένοι παραγω γοί»), με την προϋπόθεση ότι οι zkúc, εκθλίβονται σε εγκεκριμένο ελαιοτριβείο- σε κατ' αποκοπή βάση, η οποία υπολογίζεται βάσει του αριθμού των ελαιοδένδρων και της παραγωγικής τους. ικανότητας, για τους λοιπούς καλλιεργητές, με την προϋπόθεση ότι οι εν λόγω ελιές έχουν συγκομιστεί (ή για συνεταιρισμένους παραγωγούς οι οποίοι έχουν επιλέξει να παραδίδουν τις ελιές τους για έκθλιψη σε μη εγκε κριμένο ελαιοτριβείο). Τα κατ' αποκοπή ποσοστά από δοσης καθορίζονται κάθε χρόνο από την Επιτροπή για καθεμιά από τις 300 περίπου ομοιογενείς ζώνες που υπάρχουν στην Κοινότητα Οι παραγωγοί λαμβάνουν, επίσης, ενίσχυση για το πυρηνέλαιο βάσει σταθερής κλίμακας -επί του παρόντος 8% της ποσότητας του παρθένου ελαιολάδου που γίνεται δεκτό για ενίσχυση. 4.. ια να αποφεύγονται τα διαρθρωτικά πλεονάσματα, η ενίσχυση στην παραγωγή χορηγείται μόνο για περιοχές που έχουν ελαιοδενδρα στις 3 Οκτωβρίου 978 ή, στην περίπτω ση τηςελλάδας, την η Ιανουαρίου Οι δαπάνες του προϋπολογισμού για την ενίσχυση στην παραγωγή, οι οποίες παρατίθενται λεπτομερώς στο. κεφάλαιο 3, ανέρχονταν σε 308 εκατομμύρια ECU κατά μέσο όρο ετησίως, κατά την περίοδο (") Π.χ. για το 980/8: Κανονισμός (ΕΟΚ) αριθ. 2528/80, ΕΕ L 259 της , σ.. Κανονισμός (ΕΟΚ) αριθ. 2529/80, ΕΕ L 259 της , σ. 3. Κανονισμός (ΕΟΚ) αριθ. 294/80, ΕΕ L 305 της , σ (s) Βλ. εντούτοις κεφάλαιο 7.

15 Αριθ. C 34/4 Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων Βασικοί έλεγχοι που απαιτούνται από το σύστημα 4.3. Σε ένα τέτοιο σύστημα, κατά το οποίο η ενίσχυση καταβάλλεται χωρίς να απαιτείται μεταβίβαση της κυριότη τας του προϊόντος, οι παρακάτω απαιτήσεις, από πλευράς ελέγχου, φαίνεται ότι είναι ουσιώδεις για να εξασφαλίζεται η αποφυγή της απάτης ο αιτών πρέπει να είναι ο καλλιεργητής της σχετικής έκτασης η έκταση να έχει φυτευθεί με τον αριθμό των ελαιοδέν-. δρων που έχει δηλωθεί ο αριθμός των ελαιοδένδρων που έχει δηλωθεί να έχει παραγάγει τη δηλωθείσα ποσότητα ελιών και οι ελιές να έχουν συγκομιστεί και προσκομιστεί σε ελαιοτριβείο για έκθλιψη (δ) από τη διαδικασία έκθλιψης να έχει παραχθεί η ποσότη τα ελαιολάδου για την οποία ζητήθηκε ενίσχυση (ε) να μην έχουν υποβληθεί άλλες αιτήσεις για ενίσχυση για ' το εν λόγω ελαιόλαδο. ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟΝ ΕΛΕΧΟ ΠΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΝΤΑΙ ΣΤΟΥΣ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥΣ ΠΟΥ ΔΙΕΠΟΥΝ ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 4.4! Κάθε παραγωγός πρέπει να υποβάλλει, πριν από ορισμένη ημερομηνία, δήλωση καλλιέργειας που να περιλαμ βάνει: στοιχεία σχετικά με τα ελαιοδενδρα και προσδιορισμό του τόπου στον οποίο βρίσκονται, δήλωση ότι η συγκομιδή της ελιάς έγινε κατά την τρέχουσα περίοδο εμπορίας, και λεπτομέρειες σχετικά με το σκοπό για τον οποίο προο ρίζονται οι ελιές., '4.5. Οι συνεταιρισμένοι παραγωγοί υποβάλλουν τις δηλώσεις καλλιέργειας στις οργανώσεις παραγωγών οι οποί ες, αφού ελέγξουν τα παρεχόμενα στοιχεία, υποβάλλουν ενιαία δήλωση για όλα τα μέλη τους, καθώς και μια αίτηση για ενίσχυση στον αρμόδιο εθνικό οργανισμό. Οι αιτήσεις, συνοδευόμενες από τις σχετικές δηλώσεις καλλιέργειας, μπορούν να υποβάλλονται κάθε μήνα για όλα τα μέλη που ολοκλήρωσαν την ελαιοπαραγωγή τους κατά τη διάρκεια του προηγούμενου μήνα Οι μη συνεταιρισμένοι παραγωγοί υποβάλλουν τις δηλώσεις καλλιέργειας απευθείας στον αρμόδιο εθνικό οργα νισμό. Οι εν λόγω δηλώσεις θεωρείται ότι ισοδυναμούν με αίτηση για ενίσχυση. Ελεγκτικές αρμοδιότητες των οργανώσεων παραγωγών Έλεγχοι των ατομικών αιτήσεων 4.7. Οι κανονισμοί που εκδόθηκαν κατά τα πρώτα χρόνια του καθεστώτος προέβλεπαν ότι κάθε οργάνωση παραγωγών οφείλει να ελέγχει: τη συγκομιδή των ελιών που παράγουν τα μέλη της,, την παράδοση αυτών των ελιών στο ελαιοτριβείο και την έκθλιψη τους Από την περίοδο εμπορίας 980/8 και μετά, οι παραπάνω απαιτήσεις ελέγχου κατέστησαν πιο συγκεκριμέ νες, με το να ζητείται από τις οργανώσεις να ελέγχουν σε κάθε περίπτωση αν: η ποσότητα των ελιών που δηλώθηκε ότι έχει εκθλιβεί ' αντιστοιχεί με τα στοιχεία που έχουν δοθεί στη δήλωση, καλλιέργειας οι ποσότητες των ελιών που έχουν εκθλιβεί και οι ποσότητες του ελαιολάδου που έχουν ληφθεί συμφωνούν με τις ποσότητες των ελιών και ελαιολάδου που αναφέ ρονται στα βιβλία αποθήκης των ελαιοτριβείων Οι κανονισμοί απαιτούν, επίσης, από τις οργανώσεις παραγωγών να ελέγχουν τουλάχιστον το δέκα τοις εκατό από τις δηλώσεις καλλιέργειας. Εντούτοις, δεν υπάρχει ειδική διάταξη για επιτόπου επαλήθευση των δηλώσεων καλλιέρ γειας Όταν τα στοιχεία που αναφέρονται στο σημείο 4.8 στοιχείο δεν συμφωνούν, πρέπει να ζητούνται δικαιολο γητικά έγγραφα. Αν ο οργανισμός δεν μπορεί μ' αυτά τα έγγραφα να διαπιστώσει την ποσότητα των ελιών που έχουν παραχθεί, ή αν τα στοιχεία που αναφέρονται στο 4.8 στοιχείο δεν συμφωνούν, η αίτηση πρέπει να διαβιβάζεται αμέσως στον αρμόδιο εθνικό οργανισμό για περαιτέρω έρευνα. Χορήγηση προκαταβολής 4.2. Τα κράτη μέλη εξουσιοδοτούνται να χορηγούν, στις αναγνωρισμένες οργανώσεις παραγωγών, προκαταβολή που να μην υπερβαίνει ποσοστό καθοριζόμενο από την Κοινότη τα, βάσει των μηνιαίων αιτήσεων τους. Το όριο είχε καθορι στεί σε 70% για τις περιόδους εμπορίας μέχρι το 98/82, αλλά κατά τη διάρκεια της τελευταίας περιόδου μειώθηκε από τις ιταλικές αρχές σε 55%. ια το 982/83 και το 983/84, το όριο μειώθηκε σε 50 % ή στο ποσό που προκύπτει από την εφαρμογή των κατ* αποκοπή αποδόσεων (όπως καθορίστηκαν για τους μη συνεταιρισμένους παραγωγούς) στον αριθμό των παραγωγικών ελαιοδένδρων (ι). Έλεγχοι σε μη συνεταιρισμένους παραγωγούς Οι μη συνεταιρισμένοι παραγωγοί υποβάλλουν τις δηλώσεις καλλιέργειας απευθείας στις εθνικές αρχές, οι οποίες καλούνται να διενεργούν ελέγχους επιτόπου για το 5 % τουλάχιστον των δηλώσεων. Η ενίσχυση καταβάλλεται βάσει κατ' αποκοπή αποδόσεων που εφαρμόζονται στον αριθμό των παραγωγικών ελαιοδένδρων, με την προϋπόθεση ότι έχει γίνει συγκομιδή του καρπού. Δεν χορηγείται προκα ταβολή. (') Η τελευταία διάταξη όμως δεν ερμηνεύτηκε ως εφαρμογή του χαμηλότερου από τα δύο αυτά ανώτατα όρια. 'Ετσι, για παρά δειγμα, στην Ιταλία οι προκαταβολές ήταν ίσες με τα ποσά που προέκυπταν από τις κατ' αποκοπή αποδόσεις ή, αν ήταν χαμη λότερες, τα ποσά που είχαν ζητηθεί πραγματικά, ενώ στην Ελλάδα ήταν ίση με το 50% των ποσών που είχαν ζητηθεί.

16 Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων Αριθ. C 34/5 Ελεγκτικές αρμοδιότητες των εθνικών ορχών Την πρωταρχική ευθύνη για την εύρυθμη λειτουργία του συστήματος φέρουν τα κράτη μέλη. Υποχρεούνται να θεσπίσουν σύστημα διοικητικών ελέγχων, προκειμένου να εξασφαλίζεται ότι το λάδι συγκεντρώνει τις προϋποθέσεις για τη χορήγηση ενίσχυσης. Οφείλουν, συγκεκριμένα, να ελέ-. γχουν τις δραστηριότητες των οργανώσεων παραγωγών και των ελαιοτριβείων όπως περιγράφεται παρακάτω. Πράγματι, μολονότι οι προκαταβολές χορηγούνται βάσει ελέγχων που διενεργούν οι αναγνωρισμένες οργανώσεις παραγωγών, το υπόλοιπο μπορεί να καταβληθεί μόνο μετά την έγκριση από τις εθνικές αρχές. Επιπλέον, οι αρχές υποχρεούνται να ελέγχουν απευθείας τις αιτήσεις των μη συνεταιρισμένων παραγωγών (βλ. παραπάνω). Τα κράτη μέλη υποχρεούνται, επίσης, να προβλέπουν κυρώσεις για την περίπτωση παρά βασης των ρυθμίσεων σχετικά με την ενίσχυση. Αναγνώριση των οργανώσεων παραγωγών Το κράτη μέλη προβαίνουν σε ετήσια αναγνώριση των υφισταμένων οργανώσεων παραγωγών (είτε εμπορεύο νται το προϊόν των μελών τους είτε όχι), με την προϋπόθεση Η ανάκληση της έγκρισης έχει ως αποτέλεσμα να κινδυνεύουν οι συνεταιρισμένοι παραγωγοί, οι οποίοι είναι πελάτες του σχετικού ελαιοτριβείου, να πληρωθούν βάσει των κατ' αποκοπή αποδόσεων, εκτός αν μπορεί το κράτος μέλος να εξακριβώσει την πραγματική παραγωγή τους. Κατανομή των αρμοδιοτήτων ελέγχου Η ευθύνη για τη διενέργεια των βασικών ελέγχων που περιγράφονται στα στοιχεία μέχρι (δ) του σημείου 4: 3 παραπάνω κατανέμεται, επομένως, μεταξύ των αναγνωρι σμένων οργανώσεων παραγωγών και των εθνικών αρχών στην περίπτωση συνεταιρισμένων παραγωγών. Μόνο οι εθνι κές αρχές είναι αρμόδιες για τη διενέργεια των ελέγχων σε μη συνεταιρισμένους παραγωγούς, φέρουν δε επίσης την τελική ευθύνη της εξακρίβωσης ότι δεν υπάρχουν διπλές αιτήσεις (βλ. σημείο 4.3 στοιχείο (ε)) Η Επιτροπή είναι αρμόδια για την εκπόνηση κατάλ ληλων κανονισμών που θα διέπουν το καθεστώς και για την παρακολούθηση της λειτουργίας του συστήματος στα κράτη μέλη. ότι (μεταξύ άλλων):. μπορούν να ελέγχουν την παραγωγή ελιάς και ελαιολά δου των μελών τους- είναι εξουσιοδοτημένες να λαμβάνουν την ενίσχυση και να κατανέμουν σε κάθε μέλος 'το μερίδιο που του αναλογεί - συγκεντρώνουν τον απαιτούμενο κατώτατο αριθμό μελών. Οι κανονισμοί δεν περιλαμβάνουν λεπτομερείς διατάξεις όσον αφορά το πώς πρέπει να αποδεικνύονται. αυτές οι προϋποθέσεις Από το 980/8, οι ενδιαφερόμενες οργανώσεις μπο ρούν να. παρακρατούν, ως προμήθεια για την κάλυψη των διοικητικών εξόδων τους, μέχρι το 2,4% της ενίσχυσης που τους καταβάλλεται. Αυτές οι οργανώσεις παραγωγών ευθύ νονται για κάθε αχρεωστήτως καταβαλλόμενη ενίσχυση που ' θα απορρέει από την παράλειψη διενέργειας των απαιτού μενων ελέγχων. 'Εγκριση ελαιοτριβείων Από το 980/8, θεσπίστηκε σύστημα ετήσιας έγκρι σης ελαιοτριβείων και καθορίστηκε με περισσότερες λεπτο μέρειες το είδος των βιβλίων αποθήκης που οφείλουν να τηρούν Οι αντιπρόσωποι των οργανώσεων παραγωγών διε νεργούν δειγματοληπτικούς ελέγχους επιτόπου στα ελαιοτρι βεία. Τα ελαιοτριβεία που πρόκειται να ελεγχθούν επιλέγο νται από τις εθνικές αρχές. Οι έλεγχοι επεκτείνονται στο δυναμικό επεξεργασίας των ελαιοτριβείων και στις αποδό σεις των ελιών που εκθλίβονται. Οι περιπτώσεις ανωμαλιών αναφέρονται στις εθνικές αρχές οι οποίες υποχρεούνται να τις διερευνούν και να διενεργούν οι ίδιες αιφνιδιαστικούς ελέγχους σε άλλα ελαιοτριβεία. Η έγκριση ανακαλείται αν κάποια από τις απαιτούμενες προϋποθέσεις έχει πάψει να πληρούται ή αν επισημανθούν ανωμαλίες.. ΛΕΙΤΟΥΡΙΑ ΤΟΥ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ ΣΤΑ ΚΡΑΤΗ ΜΕΛΗ ΙΤΑΛΙΑ Διάρθρωση της παραγωγής 4.3. Στην Ιταλία, η ποσότητα του ελαιολάδου το οποίο - συγκεντρώνει κάθε χρόνο τις προϋποθέσεις για τη χορήγηση ενίσχυσης κυμάνθηκε τα τελευταία χρόνια μεταξύ και τόνους. Ο αριθμός των αιτήσεων ανέρχεται ετησίως σε ένα εκατομμύριο, ο δε αριθμός των εγκεκριμένων ελαιοτριβείων ανέρχεται περίπου σε Μολονότι παρά γεται ελαιόλαδο σχεδόν και στις 20 περιφέρειες της χώρας, ο όγκος της παραγωγής είναι συγκεντρωμένος στο νότο. Στην Πούλια παράγεται το 35 % περίπου, στην Καλαβρία το 25 % και στη Σικελία το 0%. Το μέγεθος των δένδρων, η πυκνότητα τους ανά εκτάριο και η απόδοση σε ελιές ποικίλ λουν αισθητά, το ίδιο και το μέγεθος των εκμεταλλεύσεων. Πολλές εκμεταλλεύσεις είναι πολύ μικρές. Ο μέσος όρος παραγωγής ελαιολάδου είναι 0,5 περίπου τόνοι ανά καλλιερ γητή, αντιπροσωπεύοντας ενίσχυση 350 ECU περίπου ετη σίως. Πάνω από το 30 % των ελαιοκαλλιεργητών παράγει λιγότερο από 00 χιλιόγραμμα ο καθένας, που μόλις αρκούν για να καλύπτουν τις ανάγκες τους. Μολονότι οι μικροί αυτοί παραγωγοί δεν διοχετεύουν την παραγωγή τους στο εμπόριο, λαμβάνουν επίσης την ενίσχυση (70 ECU ο καθένας το ανώτατο) Σε κάθε επαρχία υπάρχουν μία ή περισσότερες οργανώσεις παραγωγών, πάνω δε από το 95 % των καλλιερ γητών ανήκει σε τέτοιες οργανώσεις. Μέσα σε μία επαρχία οι οργανώσεις είναι ανεξάρτητες μεταξύ τους και, μέχρις έναν ορισμένο βαθμό, ανταγωνίζονται η μία την άλλη. Οι τοπικές οργανώσεις, με τη σειρά τους, έχουν ενωθεί σε τέσσερις εθνικές ενώσεις παραγωγών, οι οποίες εκφράζουν συγκεκρι μένες πολιτικές τάσεις. Δύο απ' αυτές συγκεντρώνουν το 75 % του συνόλου των μελών. Κεντρική και περιφερειακή διαχείριση Τη διαχείριση της ενίσχυσης στην παραγωγή ασκεί ο κρατικός ιταλικός οργανισμός παρέμβασης (ΑΙΜΑ) που

17 Αριθ. C 34/6 Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων υπάγεται στη γενική δικαιοδοσία του Υπουργείου εωργίας και Δασών. Ορισμένα σημαντικά καθήκοντα, όπως η εξα κρίβωση των μέσων αποδόσεων της εσοδείας, ο έλεγχος στα ελαιοτριβεία και η τελική απόφαση σχετικά με την ποσότητα ελαιολάδου που γίνεται δεκτή για ενίσχυση, εμπίπτουν, βάσει της ιταλικής νομοθεσίας, στην αρμοδιότητα των περιφερεια κών ή επαρχιακών" αρχών. Οι αρχές αυτές ασκούν τις αρμοδιότητες τους με τη βοήθεια των επαρχιακών επιτρο πών, στις οποίες συμμετέχουν εκπρόσωποι των τοπικών αρχών, των παραγωγών και των διεπαγγελματικών οργανώ σεων Οι περιφερειακές και επαρχιακές αρχές, μολονότι ενεργούν σύμφωνα με λεπτομερείς οδηγίες που εκδίδει ο ΑΙΜΑ και το υπουργείο, δεν υπόκεινται σε κεντρικό διαχει ριστικό έλεγχο. Πορίσματα του ελέγχου Εντοπισμός των σχετικών με τον έλεγχο δικαιολογη τικών ' < Το Συνέδριο, προκειμένου να ανταποκριθεί στο αίτημα του Κοινοβουλίου, εξέφρασε την επιθυμία να ελέγξει τα δικαιολογητικά σχετικά με κάθε χρόνο του νέου καθε στώτος μέχρι το 982/83. ια το σκοπό αυτό, διοργανώθηκαν προπαρασκευαστικές επισκέψεις στα γραφεία των εθνικών αρχών προκειμένου να καταστεί σαφές ότι απαιτούνταν για εξέταση αντιπροσωπευτικά δείγματα δικαιολογητικών για κάθε περίοδο εμπορίας από όλα τα κέντρα που είχαν επιλεγεί για να πραγματοποιηθεί επίσκεψη. Εντούτοις, παρά τις διαβεβαιώσεις ότι θα γίνονταν οι ενδεδειγμένες ρυθμίσεις, κατά τη διάρκεια των επισκέψεων σε επαρχιακά γραφεία. διαπιστώθηκε ότι δεν είχαν γίνει ειδικές ενέργειες για να εξασφαλιστεί η διάθεση των απαιτούμενων εγγράφων στους ελεγκτές. ενικά, δικαιολογητικά σχετικά με το 98/82 και τα επόμενα έτη βρίσκονταν ακόμη στο στάδιο της επεξεργα σίας και δεν τέθηκαν στη διάθεση τους Αιτία του προβλήματος υπήρξε προφανώς το γεγο νός ότι ο ιταλικός νόμος είναι σαφής όσον αφορά το πού θα πρέπει να βρίσκονται τα δικαιολογητικά. Εντούτοις, ο έλεγ χος του Συνεδρίου δεν θα πρέπει να εμποδίζεται από εθνικές νομικές διατάξεις. (δ) (ε) Η ικανότητα των τοπικών οργανώσεων παραγωγών να εκπληρούν τα καθήκοντα που τους έχουν ανατεθεί ποικίλλει αισθητά. Ορισμένες διαθέτουν προσωπικό με πλήρη απασχόληση, ενώ άλλες διαθέτουν υπαλλήλους μόνο με μερική απασχόληση. Εξάλλου, η προσωρινή φύση του κανονιστικού πλαισίου δεν ενθαρρύνει αυτές τις οργανώσεις να καθιερώσουν μια περισσότερο σταθε ρή και αξιόπιστη ελεγκτική δομή. Υπάρχουν ελάχιστες ενδείξεις για την ύπαρξη ενός πλήρους συστήματος διαχείρισης και ελέγχου που να κλιμακώνεται από τα εθνικά μέχρι τα τοπικά επίπεδα. Η επαλήθευση από τις οργανώσεις παραγωγών των λεπτομερειών των δηλώσεων καλλιέργειας (π.χ. έκταση των ελαιώνων και αριθμός ελαιοδένδρων) φαίνεται ότι, ως επί το πλείστον, στηρίζεται σε έγγραφα, π.χ. αναφέ ρεται σε εγγραφές του κτημοτολογίου, οι δε επισκέψεις επιτόπου είναι σπάνιες. Όσον κι αν τα αποσπάσματα από το κτηματολόγιο είναι πολύτιμα για την απόδειξη της κυριότητας και τον καθορισμό της έκτασης των τεμαχίων γης, δεν μπορούν να υποκαταστήσουν το φάσμα των αποδεικτικών στοιχείων που λαμβάνονται από ελέγχους επιτόπου. Μολονότι δεν ορίζεται σαφώς στους κανονισμούς, οι επισκέψεις του είδους αυτού καθίστανται όλο και πιο αναγκαίες σε ευρεία κλίμακα, έχοντας υπόψη την έλλειψη κάθε αξιόπιστης καταγρα φής των εκτάσεων όπου καλλιεργούνται ελαιοδενδρα. Μολονότι απαγορεύεται ρητά από τους κανονισμούς που εκδόθηκαν από το 980/8 και μετά, δεν είναι ασύνηθες ένας καλλιεργητής να είναι συγχρόνως μέλος σε δύο ή περισσότερες τοπικές οργανώσεις. ια παράδειγμα, μια οργάνωση που αριθμούσε μέλη, παραδέχτηκε ότι τα ενεργά μέλη της δενήταν παραπάνω από Εκτός από τους κινδύνους υποβολής διπλών αιτήσεων για ενίσχυση στην παραγωγή (βλ. σημείς 4.43 παρακάτω), αυτή η κατάσταση ενθαρρύνει τον ανταγωνισμό, μέχρις ένα βαθμό, μεταξύ των οργανώσεων παραγωγών σε βάρος της ασφαλούς διαχείρισης της ενίσχυσης. Το Συνέδριο βρήκε πράγματι ενδείξεις απώλειας μελών από ορισμένες από τις μεγαλύτερες οργανώσεις οι οποίες εφάρμοζαν τους ελέγχους αυστηρότερα από άλλες. Οργανώσεις παραγωγών Διαπιστώθηκε ότι η διάρθρωση των οργανώσεων παραγωγών και η ελεγκτική τους εργασία ήταν ανεπαρκείς. Συγκεκριμένα: Στην πράξη, μόνο οι τέσσερις εθνικές ενώσεις αναγνω ρίζονται από τις ιταλικές αρχές, αυτές όμως έχουν μεταβιβάσει τα περισσότερα από τα ελεγκτικά τους καθήκοντα στις τοπικές οργανώσεις παραγωγών που τις αποτελούν. Οι οργανώσεις προσφεύγουν στη συνδρομή, στο επίπεδο της τοπικής αυτοδιοίκησης, των τοπικών συνδικαλιστικών ή πολιτικών οργανώσεων με τις οποίες συνδέονται. Έτσι, τα καθήκοντα που απορρέουν από την αναγνώριση, τα οποία νομικώς είναι έργο των εθνικών ενώσεων, ασκούνται στην πράξη από ομάδες οι οποίες δεν ευθύνονται άμεσα έναντι των ιταλικών αρχών ή της Κοινότητας Με τα στοιχεία των προηγουμένων παραγράφων δημιουργούνται σοβαρές αμφιβολίες όσον αφορά την ικανό τητα των οργανώσεων παραγωγών να ελέγχουν την παραγω γή των μελών τους και, ιδιαίτερα, όσον αφορά τη χορήγηση προκαταβολής με βάση την ελεγκτική εργασία που διενερ γείται επί του παρόντος. Πράγματι, το μέγεθος και η έκταση των αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών κατά τα πρώτα χρόνια του συστήματος εξακολουθούν να αποτελούν πηγή ανησυχιών (βλ. σημείο 4.42 στοιχείο περίπτωση (ν)) Οι ανεπάρκειες των εργασιών ελέγχου που πραγμα τοποιούν οι οργανώσεις φαίνονται εντονότερα από τον σχε τικά μεγάλο αριθμό ανωμαλιών που αποκαλύφθηκαν κατά την εξέταση των αιτήσεων για το 979/80 και το 980/8 από τις επίσημες περιφερειακές και επαρχιακές αρχές. Αυτή η εξέταση οδήγησε σε μειώσεις της τάξης του 5 % των ποσοτήτων ελαιολάδου που δηλώθηκαν από τις ενώσεις των

18 Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων Αριθ. C 34/7 παραγωγών (πράγμα που αντιπροσωπεύει εξοικονόμηση 00 εκατομμυρίων ECU περίπου για τις δύο σχετικές περιό δους). - Σύστημα καταβολής της ενίσχυσης Σύμφωνα με τους κανονισμούς, η ενίσχυση που προορίζεται για τους συνεταιρισμένους παραγωγούς πρέπει να καταβάλλεται, αρχικά, στις οργανώσεις παραγωγών, οι οποίες με τη σειρά τους πραγματοποιούν πληρωμές στα μεμονωμένα μέλη. Οι ιταλικές αρχές, φοβούμενες ανωμαλίες κατά τη διαδικασία αυτή, θέσπισαν κατά το 980/8 ρύθμιση βάσει της οποίας οι πληρωμές γίνονται μέσω των ενώσεων παραγωγών με ατομικές και μη μεταβιβάσιμες επιταγές οι οποίες εκδίδονται στο όνομα κάθε παραγωγού χωριστά. Η παρούσα έρευνα δεν επεκτάθηκε σε λεπτομερή εξέταση σ' αυτό το πεδίο. Έλεγχος από επίσημους οργανισμούς 4.4. Σύμφωνα με τους κανονισμούς που δυίπουν το σύστημα, την τελική ευθύνη για τον έλεγχο της ορθότητας των αιτήσεων για ενίσχυση στην παραγωγή φέρουν οι εθνικές αρχές. Στην Ιταλία, η εν λόγω ευθύνη μεταβιβάζεται, βάσει της ιταλικής νομοθεσίας, στις περιφερειακές και επαρχιακές αρχές. Έτσι, αφού υποβληθούν στην ΑΙΜΑ οι ομαδικές αιτήσεις και αφού πληρωθούν οι προκαταβολές, οι φάκελοι διαβιβάζονται στις περιφερειακές ή επαρχιακές αρχές για τους τελικούς ελέγχους πριν. από τον καθορισμό των ποσών που θα γίνουν δεκτά. Οι αρχές αυτές επιλαμβάνονται, επίσης, άμεσα των αιτήσεων που υποβάλλονται από μη συνεταιρι σμένους παραγωγούς Η διαδικασία συνίσταται στην επεξεργασία των αιτήσεων ώστε να καταρτίζονται πίνακες κατά επαρχία: (Α) των αιτήσεων στις οποίες η ποσότητα του ελαιολάδου για το οποίο ζητείται ενίσχυση δεν υπερβαίνει τις κατ' αποκοπή αποδόσεις που καθορίζονται κάθε χρόνο από την Κοινότητα για μη συνεταιρισμένους παραγωγούς, και (Β) των αιτήσεων των οποίων οι ποσότητες υπερβαίνουν αυτές τις αποδόσεις. Οι περιπτώσεις που εμπίπτουν στο (Α) εξετάζονται από τις περιφερειακές ή τις επαρχιακές αρχές προκειμένου να ελέγ χεται αν συγκεντρώνουν τις τυπικές προϋποθέσεις για τη χορήγηση ενίσχυσης, δηλαδή αν τα δικαιολογητικά είναι πλήρη, η ποσότητα όμως του ελαιολάδου για την οποία ζητείται ενίσχυση δεν τίθεται, κατά κανόνα, υπό αμφισβήτη ση. Οι περιπτώσεις που εμπίπτουν στο σημείο Β) εξετάζονται συμπληρωματικά (') για να επαληθεύονται οί ποσότητες για τις οποίες ζητείται ενίσχυση. Τις τελικές αποφάσεις, όσον αφορά τις ποσότητες που γίνονται δεκτές, λαμβάνουν, σε τέτοιες περιπτώσεις, οι επαρχιακές επιτροπές ελαιολάδου που αναφέρονται στο σημείο Ο έλεγχος του Συνεδρίου αποκάλυψε ότι: Οσον αφορά τις περιφερειακές ή επαρχιακές αρχές (i) Το γεγονός ότι δεν υπόκεινται σε κεντρικό διαχει ριστικό έλεγχο σημαίνει ότι ο προσδιορισμός των ποσοτήτων που γίνονται τελικά δεκτές,για ενί σχυση δεν εμπίπτει στην ουσιαστική δικαιοδοσία των εθνικών αρχών. Εξάλλου, δεν γίνεται δοκιμα- (') Καθώς και οι αμφισβητούμενες περιπτώσεις που εμπίπτουν στο (Α), αν κρίνεται αναγκαίο. στική χρησιμοποίηση στοιχείων από προηγούμε νους ελέγχους, πράγμα που είναι ουσιαστικής σημασίας για μια ορθή πρακτική" διαχείρισης. Κατά συνέπεια, ορισμένες στατιστικές σχετικά με τη διαχείριση που ζήτησε το Συνέδριο έπρεπε να συλλέγουν ειδικά, άλλα δε στοιχεία που ζητήθηκαν. δεν μπόρεσαν να παρασχεθούν. ια τους ίδιους λόγους: (ii) Η αυστηρότητα και η μορφή των ελέγχων διαφέ ρουν πολύ από τη μια περιοχή στην άλλη. (iii) Αιτία για ανησυχία αποτελεί, επίσης, ο επιφανεια κός χαρακτήρας της εξέτασης των περισσοτέρων περιπτώσεων στις οποίες οι ποσότητες ήταν χαμη λότερες από τις κατ' αποκοπή αποδόσεις που κα θορίζει η Κοινότητα. Όσον αφορά τις επαρχιακές επιτροπές ελαιολάδου (i) Έχοντας υπόψη τον όγκο της εργασίας ( αιτήσεις κατά το 979/80 και κατά το 980/8 από τις οποίες το 70% ενέπιπτε στην κατηγορία (Β) παραπάνω), η τελική εκκαθάριση των αιτήσεων δημιούργησε σημαντικό φόρτο εργα σίας στη διοίκηση και επέφερε σημαντικές καθυ στερήσεις. ια παράδειγμα, στα τέλη Δεκεμβρίου 983, οι ποσότητες σχετικά με τις οποίες δεν είχε γίνει ακόμη η τελική εξέταση ανέρχονταν, ως ποσοστό του συνόλου για το οποίο είχαν υποβληθεί αιτήσεις, σε 20 % για το 979/80 και σε 45 % για το 980/8. (ii) Προκειμένου να διατηρηθεί σε λογικές διαστάσεις ο αριθμός των περιπτώσεων που θα επιλέγονται για να εξεταστούν εμπεριστατωμένα, οι επαρχιακές επιτροπές έθεσαν όρια κατά τόπους, εντός των οποίων, εφόσον οι λοιποί όροι είναι ίδιοι, θα εγκρίνονται αυτόματα οι ποσότητες για τις οποίες ζητείται ενίσχυση. Σε περιπτώσεις που οι ποσότη τες υπερέβαιναν αυτά τα όρια γινόταν συχνά μείω ση πάνω 'σε αυθαίρετη βάση, χωρίς λεπτομερή εξέταση. Οι διαφορές των προτύπων στις διάφορες επαρχίες είχαν σαν αποτέλεσμα την άνιση μεταχεί ριση των παραγωγών. Σε ορισμένες περιπτώσεις τα πρότυπα που καθορίστηκαν ήταν ανώτερα από τις αποδόσεις που καθόρισε η Κοινότητα. (i) Ο έλεγχος της παραγωγικής ικανότητας μέσω επισκέψεων επιτόπου ποικίλλει αισθητά από επαρ χία σε επαρχία. Οι στατιστικές, τις οποίες έδωσε ο ΑΙΜΑ μετά από αίτημα του Συνεδρίου, δείχνουν ότι κατά την πενταετία από 978/79 μέχρι 982/83 πραγματοποιήθηκαν συνολικά επισκέψεις για στατιστικούς σκοπούς. Κατά τη διάρκεια της ίδιας περιόδου πραγματοποιήθηκαν συνολικά επισκέψεις ελέγχου. Κατά τη γνώμη του Συνεδρίου ο αριθμός των επισκέψεων, ιδίως για ελεγκτικούς σκοπούς, ήταν ανεπαρκής, έχοντας υπόψη τον αριθμό των καλλιεργητών (σχεδόν ενα εκατομμύριο) και τη μεγάλη αναλογία των αιτήσε ων για ενίσχυση οι ποσότητες των οποίων υπερέ βαιναν τα κοινοτικά πρότυπα. (iv) Οι μέθοδοι προσέγγισης που εφαρμόζονται καθι στούν δύσκολη την επιβολή κυρώσεων (βλ. σημείο παρακάτω).

19 , και Αριθ. C 34/8 Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ν) Η εφαρμογή τέτοιων μεθόδων εμπόδισε, επίσης, τη διαδικασία ανάκτησης των αχρεωστήτως κατα βληθέντων ποσών σε περιπτώσεις κατά τις οποίες τα ποσά που διαπιστώθηκε ότι οφείλονταν ήταν χαμηλότερα από τα ποσά που είχαν ήδη προκατα βληθεί. Το Συνέδριο δεν μπόρεσε να πληροφορηθεί το σύνολο αυτών των αχρεωστήτως καταβληθέν των ποσών, σε μια επαρχία όμως ανέρχονταν σε ECU μόνο για το 979/80. Καθολικοί έλεγχοι που ενεργούνται για λογαριασμό των εθνικών αρχών Οι έλεγχοι για τον εντοπισμό των διπλών αιτήσεων είναι ιδιαίτερα σημαντικοί. Οι ιταλικές αρχές έχουν θεσπίσει ένα μηχανογραφικό σύστημα για να εξασφαλίσουν ότι, προτού καταβληθούν στους συνεταιρισμένους παραγωγούς οι προκαταβολές: διενεργούνται έλεγχοι προκειμένου να αποκλειστούν οι διπλές αιτήσεις από παραγωγούς οι οποίοι θα μπορού σαν συγχρόνως να ανήκουν σε δύο οργανώσεις παραγω γών γίνεται σύγκριση της ποσότητας του ελαιολάδου που έχει δηλωθεί με τα στοιχεία των αποσπασμάτων των βιβλίων των ελαιοτριβείων που αποστέλλονται απευ θείας στον ΑΙΜΑ από τα εγκεκριμένα ελαιοτριβεία Μολονότι αυτοί οι έλεγχοι είναι αναμφισβήτητα χρήσιμοι, θα μπορούσαν να καταστούν περισσότερο αξιόπι στοι αν σε κάθε αγροτεμάχιο δινόταν ένας μοναδικός αριθ μός αναφοράς και αν. το σύστημα ελέγχου περιλάμβανε έναν έλεγχο για να εξακριβώνεται αν έχει υποβληθεί μόνο μία αίτηση για ενίσχυση σχετικά με το εν λόγω αγροτεμάχιο Φαίνεται, επίσης, ότι ορισμένοι μη συνεταιρισμένοι παραγωγοί ξεφεύγουν μερικούς απ* αυτούς τους βασικούς ελέγχους, ιδίως αν παραδίδουν τις ελιές τους για έκθλιψη σε μη εγκεκριμένο. ελαιοτριβείο. Έλεγχοι στα ελαιοτριβεία Δεδομένου ότι το πιστοποιητικό του ελαιοτριβείου αποτελεί σημαντικό μέρος των δικαιολογητικών, ακόμη και στην περίπτωση μη συνεταιρισμένων παραγωγών, ο έλεγχος των ελαιοτριβείων αποτελεί σημαντικό στοιχείο του συστή ματος. Όμως, λόγω του μεγάλου αριθμού των ελαιοτριβείων που λειτουργούν κατά την εποχή της ελαιοπαραγωγής (98/ 82: και 982/83: 7 884), της γεωγραφικής τους διασπο ράς και του γεγονότος ότι πρόκειται κυρίως για μικρές επιχειρήσεις (το 60% περίπου έχουν ημερήσια ικανότητα επεξεργασίας 0 τόνων ή λιγότερο), μπορεί να διενεργηθεί μόνο περιορισμένος έλεγχος των εργασιών τους Ο έλεγχος στα εγκεκριμένα ελαιοτριβεία εξασφα λίζεται ως εξής: Υποχρεούνται να τηρούν βιβλία έκθλιψης σε τυποποιη μένο σχήμα. Ελέγχονται Οι εγκαταστάσεις τους και η εκθλιπτική τους ικανότητα. Με κεντρικούς ελέγχους βάσει μηχανογραφικού συστή ματος, οι οποίοι διενεργούνται για λογαριασμό του ΑΙΜΑ, γίνεται συμφωνία των καθημερινών δηλώσεων έκθλιψης με τη γνωστή ημερήσια ικανότητα παραγωγής, αποτέλεσμα της οποίας υπήρξε, για παράδειγμα, η ανάκληση της έγκρίσης από 80 ελαιοτριβεία κατά το 98/ Το άρθρο 7 παράγραφος των ετήσιων λεπτομερών κανόνων που διέπουν την ενίσχυση στην παραγωγή προβλέ πει σύστημα από κοινού ελέγχων που θα διενεργούνται, κατά την εποχή της ελαιοπαραγωγής, από τους εκπροσώπους δύο ή περισσότερων οργανώσεων παραγωγών, σε ελαιοτριβεία που θα τους υποδεικνύουν τα κράτη μέλη (304 επισκέψεις κατά το 98/82). Εξάλλου, επισκέψεις πραγματοποιούνται από τις κεντρικές και επαρχιακές αρχές, οι οποίες όμως έχουν σχεδιαστεί πρωταρχικά για να συμβάλλουν στον προσδιορισμό των αποδόσεων κατά τόπους (κατά το 98/82 πραγματοποιήθηκαν 82 τέτοιες επισκέψεις). Οι επισκέ ψεις που πραγματοποιήθηκαν μέχρι σήμερα είχαν τα εξής αποτελέσματα: Ανάκληση της έγκρισης Επιβολή (ή πρόταση για επιβολή) προστίμων 980/8 98/82 982/ (') Από τα παραπάνω αριθμητικά στοιχεία θα μπορούσε να φανεί ότι οι περιπτώσεις ανωμαλιών είναι πολύ συχνές Η επιλογή των ελαιοτριβείων που πρόκειται να ελεγχθούν βασίζεται επί του παρόντος, τουλάχιστον εν μέρει, στα αποτελέσματα των κεντρικών ελέγχων, βάσει μηχα νογραφικού συστήματος. Μ' αυτούς τους ελέγχους αποκαλύ-. πτονται περιπτώσεις φαινομενικής παραγωγής που θα υπερ βαίνει την ημερήσια ικανότητα επεξεργασίας. Εντούτοις, φαίνεται μάλλον ότι γίνεται μικρή ή καθόλου χρήση των στοιχείων που έχουν προκόψει από το ελεγκτικό έργο που διεξήγαγαν οι περιφερειακές και οι επαρχιακές αρχές σχετι κά με τις αιτήσεις για ενίσχυση. Λαμβανομένου υπόψη ότι ο έλεγχος αυτός είχε ως αποτέλεσμα μειώσεις της τάξης του 5% και ότι, στις περισσότερες από τις περιπτώσεις που πραγματοποιήθηκαν μειώσεις, η ύποπτη αίτηση συνοδεύεται από πιστοποιητικό του ελαιοτριβείου σχετικά με την ποσό τητα του ελαιολάδου για την οποία ζητείται ενίσχυση, θα έπρεπε να είναι δυνατό να σχηματιστεί πίνακας των ύποπτων ελαιοτριβείων βάσει του οποίου θα μπορούσαν να εντοπίζο νται συχνότερα οι αντικανονικές πράξεις σχετικά με την παραγωγική ικανότητα ενός ελαιοτριβείου. Επιπλέον, δεν φαινόταν να γίνεται συστηματική διασταύρωση στοιχείων με τις αιτήσεις των μεμονωμένων' παραγωγών, όταν από τα αποτελέσματα των ελέγχων σε ένα ελαιοτριβείο προέκυπτε ότι τα πιστοποιητικά του ελαιοτριβείου δεν ήταν αξιόπι στα., Όσον αφορά τους από κοινού ελέγχους που διενερ γούν οι οργανώσεις παραγωγών (βλ. σημείο 4.48), απορρέουν οι παρακάτω συγκεκριμένες παρατηρήσεις: αντίθετα προς τους κοινοτικούς κανονισμούς, φαίνεται ότι ορισμένοι απ' αυτούς τους ελέγχους διενεργήθηκαν σε εποχή που τα ελαιοτριβεία δεν ήταν σε λειτουργία γινόταν μικρή ή καθόλου χρήση της δυνατότητας εξέ λεγξης της αξιοπιστίας των βιβλίων αποθήκης του ελαιοτριβείου, με τη διενέργεια συμφωνίας των βιβλίων με τις ποσότητες των φυσικών αποθεμάτων που είχε στην κατοχή του, μολονότι μια τέτοια συμφωνία είναι σαφώς εφικτή μπορεί να υπάρξει σύγκρουση συμφερόντων, δεδομένου ότι οι κάτοχοι ελαιοτριβείων είναι οι ίδιοι παραγωγοί και ' μέλη οργανώσεων παραγωγών. (') Επιπλέον των 80 περιπτώσεων που αναφέρονται στο σημείο 4.47.

20 Επίσημη Εφημερίδα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων Αριθ. C 34/ Οι έλεγχοι βάσει κεντρικού μηχανογραφικού συστή ματος που περιγράφονται στο σημείο 4.47 παραπάνω δεν μπορούν να θεωρούνται ως αλάνθαστοι, δεδομένου ότι η συμφωνία των ημερήσιων καταστάσεων έκθλιψης με την ημερήσια παραγωγική ικανότητα μπορεί να -δείχνει μόνο ημερήσια αποτελέσματα τα οποία υπερβαίνουν τη συνολική ικανότητα επεξεργασίας. Δεδομένου ότι ορισμένα ελαιοτρι βεία λειτουργούν, κατά κανόνα, σε επίπεδο χαμηλότερο από εκείνο της μέγιστης απόδοσης, παραμένει ένα απροσδιόρι στο περιθώριο ελιγμών για την υποβολή ψευδών καταστάσε ων έκθλιψης, τις οποίες ο ενσωματωμένος έλεγχος" δεν μπορεί να εντοπίσει εύκολα. Κυρώσεις Η συνολική μείωση του 5 % που προέκυψε από το έργο των επαρχιακών επιτροπών ελαιολάδου σημαίνει ότι πολλές αιτήσεις ήταν ανακριβείς για τον έναν ή τον άλλο λόγο. Παρ' όλ' αυτά, παρατηρήθηκε ότι για πολύ λίγες από τις περιπτώσεις του είδους αυτού ασκήθηκαν ποινικές διώ ξεις κατά των παραγωγών που υπέβαλαν τις αιτήσεις ή των κατόχων ελαιοτριβείων οι οποίοι είχαν προσυπογράψει το σχετικό πιστοποιητικό ελαιοποίησης. Οι ιταλικές αρχές διευκρίνισαν ότι η άσκηση ποινικών διώξεων συνεπαγόταν δυσχέρεια και καθυστέρηση για τις αρχές χωρίς να παρέχεται καμιά εγγύηση επιτυχίας. Εν πάση περιπτώσει* οι επαγωγικές μέθοδοι που εφαρμόζονται για τον καθορισμό των ποσοτή των που μπορούν να γίνονται δεκτές θεωρήθηκε ότι δεν παρείχαν επαρκή αποδεικτικά στοιχεία για τη στήριξη των ενδίκων διαδικασιών. ι* αυτό, οι αρχές προτίμησαν να αρκεστούν σε διοικητικές κυρώσεις. Εντούτοις, υπάρχουν λίγες ή καθόλου ενδείξεις ότι έχουν επιβληθεί κυρώσεις σε παραγωγούς οι οποίοι υπέβαλαν αιτήσεις για ενίσχυση για υπερβολικές ποσότητες' ούτε υπάρχει ακόμη σύστημα υπο χρεωτικών κυρώσεων σε κοινοτικό επίπεδο. Αυτό αποτελεί μία μεγάλη αδυναμία του συστήματος.- ΕΛΛΑΔΑ Διάρθρωση της παραγωγής Η ετήσια παραγωγή ελαιολάδου στην Ελλάδα κυμάνθηκε μεταξύ και τόνων κατά την υπό εξέταση περίοδο. Ο αριθμός των παραγωγών ανέρχεται σε περίπου, αποτελείται δε, κατά το μεγαλύτερο μέρος, από μικρούς καλλιεργητές. Όπως και στην Ιταλία, οι ελιές καλλιεργούνται στις 'περισσότερες περιοχές της χώρας. Η Κρήτη παράγει τα 32 %, η περιοχή της Πελοποννήσου το 3 % και η Αττική και τα νησιά του Αιγαίου (κυρίως η Λέσβος) το 22%. Οι παραγωγοί είναι συνήθως μέλη των τοπικών συνε ταιρισμών, πράγμα που ενθαρρύνεται από την ελληνική κυβέρνηση Το ποσοστό της ενίσχυσης στην παραγωγή ευθυ γραμμίζεται βαθμιαία με το πλήρες κοινοτικό ποσοστό ως εξής:. 980/8 και 98/82: ένα πέμπτο, 982/83:38% περίπου,,.'." 983/84: 58% περίπου. Από την η Νοεμβρίου 985 θα εφαρμόζεται το πλήρες ποσοστό.. Κεντρική και τοπική διοίκηση Η διαχείριση του καθεστώτος της ενίσχυσης στην παραγωγή έχει ανατεθεί σε μία υπηρεσία του Υπουργείου εωργίας η οποία ενεργεί ως οργανισμός παρέμβασης (ΥΔΑ- ΕΠ). Έχει στη διάθεση τής, για τη διενέργεια ελέγχων και την παροχή υπηρεσιών συμβουλευτικού χαρακτήρα σ' αυτό τον τομέα, προσωπικό αποσπασμένο στα τοπικά γραφεία του υπουργείου σε κάθε νομό, επικεφαλής των οποίων είναι ένας γεωπόνος. Κάθε έλεγχος που διενεργείται σε μεμονωμέ νες αιτήσεις για ενίσχυση πραγματοποιείται από τους υπαλ λήλους αυτούς, ενώ οι έλεγχοι σε κεντρικό επίπεδο περιορί ζονται στην εξακρίβωση της πληρότητας των δικαιολογητι κών και την επαλήθευση της ακρίβειας των αριθμητικών, στοιχείων των αιτήσεων και των συγκεντρωτικών καταστά σεων., Τα δικαιολογητικά συνίστανται σε: δήλωση καλλιέργειας/αίτηση για ενίσχυση* πιστοποιητικό ελαιοτριβείου. * Οι αρχές μπορούν να ζητήσουν και άλλα δικαιολογητικά αν θεωρηθεί αναγκαίο, αυτό όμως γίνεται σπάνια. Οργανώσεις παραγωγών Αντίθετα απ' ό,τι συμβαίνει στην Ιταλία, το έργο των αναγνωρισμένων οργανώσεων παραγωγών ασκείται μόνο σε τοπικό επίπεδο. Έχουν αναγνωριστεί 75 περίπου στα πλαίσια της ενίσχυσης στην παραγωγή. Πολλές απ' αυτές λειτουρ γούν σύμφωνα με την τακτική των συνεταιρισμών. Οι οργα νώσεις φαίνεται ότι είναι οργανωμένες σε μη πολιτική βάση. Όσον αφορά την αναζήτηση νέων μελών υπόκεινται στις συνήθεις πιέσεις του εμπορικού ανταγωνισμού. Εντούτοις, δεν επιθυμούν όλοι οι παραγωγοί να συμμετέχουν στη συνε ταιριστική κίνηση που υποστηρίζεται επίσημα από το κρά τος. Σημαντικό ποσοστό (0%) εξακολουθούν να μην είναι συνεταιρισμένοι, ενώ άλλοι έχουν συγκροτήσει δικές τους οργανώσεις οι οποίες έχουν αναγνωριστεί μόνο στα πλαίσια του καθεστώτος της ενίσχυσης στην παραγωγή Όπως και στην Ιταλία, οι αιτήσεις τών συνεταιρι σμένων παραγωγών συγκεντρώνονται από τις οργανώσεις παραγωγών, οι οποίες υποβάλλουν μία ενιαία αίτηση για όλα τα μέλη τους στο τοπικό γραφείο της ΥΔΑΕΠ, αφού διενεργήσουν ορισμένους ελέγχους. Οι μη συνεταιρισμένοι παραγωγοί υποβάλλουν τις αιτήσεις τους απευθείας στα τοπικά γραφεία της ΥΔΑΕΠ. Πορίσματα του ελέγχου Εντοπισμός των δικαιολογητικών Σε ορισμένες περιπτώσεις τα δικαιολογητικά βρί σκονταν στις κεντρικές υπηρεσίες (980/8) ενώ άλλα δικαι ολογητικά βρίσκονταν στα τοπικά γραφεία ή στις οργανώ σεις παραγωγών, μάλλον για πρακτικούς παρά για νομικούς λόγους. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να αντιμετωπιστούν δυσχέρειες, αν και όχι τόσο σοβαρές όπως στην Ιταλία, κατά την προετοιμασία δειγματοληπτικών ελέγχων, μολονότι πραγματοποιήθηκε προκαταρκτική επίσκεψη στην Αθήνα για το σκοπό αυτό. Οργανώσεις παραγωγών Οι αναγνωρισμένες οργανώσεις παραγωγών ήταν, ως επί το πλείστον, ακατάλληλες για να ασκούν το ελεγκτικό