Ελονοσία στην Ελλάδα

Transcript

1 Ελονοσία στην Ελλάδα Δανάη Περβανίδου, MD, MPH Γραφείο Νοσημάτων που Μεταδίδονται με Διαβιβαστές Τμήμα Επιδημιολογικής Επιτήρησης & Παρέμβασης ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. Τελική ημερίδα LIFECONOPS «Διαχείριση κουνουπιών που προκαλούν ασθένειες στη λεκάνη της Μεσογείου», Χανιά, 15 Δεκεμβρίου 2017

2 Ελονοσία η νόσος Οφείλεται στο πλασμώδιο ελονοσίας 5 είδη πλασμωδίων προκαλούν ελονοσία στον άνθρωπο - Plasmodium vivax: πιο συχνό, εκτός Αφρικής - Plasmodium falciparum: πιο σοβαρή νόσος, πιο συχνό στην Αφρική Μετάδοση: κυρίως μέσω νυγμού Ανωφελών κουνουπιών Εμπύρετη νόσος, άτυπα συμπτώματα Κάτοικοι ενδημικών χωρών: μερική ανοσία ήπια συμπτώματα P.vivax, P.ovale: πολλαπλές υποτροπές μήνες έως έτη μετά

3 Ελονοσία ενδημική σε 91 χώρες (Π.Ο.Υ., 2016) Εκτιμήσεις Π.Ο.Υ. 2016: 216 εκατ. κρούσματα (90% κρουσμάτων: σε Αφρική) θάνατοι (91% θανάτων: σε Αφρική) Εκτιμάται ότι ένα παιδί πεθαίνει από ελονοσία κάθε 2 λεπτά Πηγή: Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, World Malaria Report 2017

4 Ελονοσία στην Ελλάδα Ελλάδα: ενδημική χώρα έως τα μέσα του 20ου αιώνα 1974: «χώρα ελεύθερη ελονοσίας» : εισαγόμενα κρούσματα / έτος , : κρούσματα με ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης

5 Αριθμός δηλωθέντων κρουσμάτων ελονοσίας ανά έτος και κατάταξη, Ελλάδα, (έως 14/12/2017) Έτος Εισαγόμενα κρούσματα Εγχώρια κρούσματα (έως 14/12) 98 7

6 Αριθμός δηλωθέντων εισαγόμενων κρουσμάτων ελονοσίας ανά έτος και ιδιότητα, Ελλάδα, (έως 14/12/2017) Έτος Μετανάστες από ενδημικές χώρες (%) Ταξιδιώτες (73%) (85%) (83%) (88%) (59%) (32%) (82%) (82%) (έως 14/12) 83 (85%) 15

7 Εισαγόμενα κρούσματα ελονοσίας σε στην Ελλάδα, (έως 14/12) 83% (239/288) εισαγόμενων κρουσμάτων: μετανάστες/ πρόσφυγες Περιοχή έκθεσης μεταναστών Σύνολο Ινδική χερσόνησος 57 (88%) 80 (88%) 66 (80%) 203 (85%) Αφρική 8 (12%) 11 (12%) 17 (20%) 36 (15%) Σύνολο Σε κέντρο φιλοξενίας ( ): 27/174 (16%) μετανάστες

8 Κρούσματα ελονοσίας P.vivax με ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης ανά πιθανό τόπο έκθεσης και έτος, Ελλάδα, (έως 14/12) Περιφέρεια Περιφερειακή Ενότητα Έτος έκθεσης Πελοποννήσου Λακωνίας Αττικής Ανατ. Αττικής Στερεάς Ελλάδας Θεσσαλίας Ανατ. Μακεδονίας & Θράκης Κεντρικής Μακεδονίας Δυτικής Ελλάδας Βοιωτίας Εύβοιας Καρδίτσας Λάρισας Τρικάλων Μαγνησίας & Σποράδων Ξάνθης Έβρου Θεσσαλονίκης Αχαΐας Ηλείας Αιτωλοακ/νίας Σύνολο

9 Πηγή: ΚΕΕΛΠΝΟ Δήμος Ευρώτα, Λακωνία

10 Πηγή: ΕΣΔΥ, ΚΕΕΛΠΝΟ δεδομένα υπό δημοσίευση Κρούσματα ελονοσίας, Δ. Ευρώτα Λακωνίας, Κρούσματα Από μη ενδημικές χώρες (εγχώρια) Από ενδημικές χώρες

11 Οικολογία περιοχής Ευρώτα Λακωνίας Αρδευτικό & αποστραγγιστικό κανάλι Ποταμός Ευρώτας

12 Περιοχή στη Δυτική Ελλάδα, 2016

13 Εγχώρια κρούσματα ελονοσίας, Ελλάδα, 2017, έως 14/12/ κρούσματα P.vivax 1 κρούσμα P.falciparum πιθανή έκθεση σε νοσοκομείο Π.Ε. Καρδίτσας

14

15 Εγχώρια κρούσματα P.vivax ελονοσίας ανά έτος προσβολής, Ελλάδα, (έως 14/12)

16 Περιοχές με ιστορικό μετάδοσης ελονοσίας πριν την εκρίζωση, Ελλάδα Πηγή: Sudre B et al, Emerg Inf Dis 2013;19(5)

17

18 Αντιμετώπιση της ελονοσίας: Φορείς Σχέδια δράσης Επιτροπή για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση Τροπικών Νόσων, Υπουργείο Υγείας Διατομεακές Ομάδες Εργασίας ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας Πανεπιστήμια Τοπικές αρχές: Περιφέρειες, Δήμοι Μονάδες Υγείας, εθελοντές, ΜΚΟ Σχέδιο Δράσης Υπουργείου Υγείας για την ελονοσία «ΜΕΡΟΠΗ» Σχέδιο Δράσης ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. για την ελονοσία Πρόγραμμα MALWEST - ΕΣΠΑ ( )

19 Βασικοί άξονες δράσεων για την αντιμετώπιση της ελονοσίας Εκτίμηση κινδύνου Ενίσχυση επιδημιολογικής επιτήρησης Ενίσχυση εργαστηριακής διάγνωσης Διαχείριση - Αντιμετώπιση κρουσμάτων Ενημέρωση - επικοινωνία Επιτήρηση και έλεγχος διαβιβαστών Μέτρα για την ασφάλεια του αίματος

20 Εκτίμηση κινδύνου Κατηγοριοποίηση περιοχών ανάλογα με κίνδυνο εγχώριας μετάδοσης 4 Επίπεδα Επικινδυνότητας (0-3) ανάλογα με: παράγοντες κινδύνου (ανωφελή κουνούπια, άτομα από ενδημικές χώρες) καταγραφή εγχώριων κρουσμάτων ελονοσίας από το 2009 και μετά

21 Ενίσχυση επιδημιολογικής επιτήρησης ελονοσίας Ανεύρεση κρουσμάτων: Ενισχυμένη παθητική επιτήρηση Ενεργητική εργαστηριακή επιτήρηση Ενεργητική αναζήτηση κρουσμάτων Διερεύνηση κρουσμάτων Διερεύνηση περιβάλλοντος

22 Ενεργητική αναζήτηση κρουσμάτων ελονοσίας, Ελλάδα Στόχος: έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία κρουσμάτων πρόληψη περαιτέρω τοπικής μετάδοσης Δράσεις πεδίου: 1. Διερεύνηση εστίας μετά δήλωση εγχώριου κρούσματος (re-active): - σε όλη την Ελλάδα 2. Συστηματική ενεργητική αναζήτηση κρουσμάτων (pro-active): - σε περιοχές με συρροή εγχώριων κρουσμάτων 3. Screening μεταναστών

23 Ενίσχυση εργαστηριακής διάγνωσης ελονοσίας Ενίσχυση εργαστηρίου αναφοράς - ΕΣΔΥ (δωρεάν διάγνωση) Υποστήριξη Μονάδων Υγείας Διάθεση RDTs Γονοτύπηση πλασμωδίων (ΕΣΔΥ)

24 Βασικοί άξονες δράσεων για την αντιμετώπιση της ελονοσίας Εκτίμηση κινδύνου Ενίσχυση επιδημιολογικής επιτήρησης Ενίσχυση εργαστηριακής διάγνωσης Διαχείριση - Αντιμετώπιση κρουσμάτων Ενημέρωση - επικοινωνία Επιτήρηση και έλεγχος διαβιβαστών Μέτρα για την ασφάλεια του αίματος

25 Δράσεις πρόληψης ελονοσίας στα κέντρα φιλοξενίας προσφύγων / μεταναστών Εκτίμηση κινδύνου - Ειδικές φόρμες καταγραφής: - Καταγραφή εστιών αναπαραγωγής κουνουπιών - Καταγραφή προγραμμάτων επιτήρησης και ελέγχου κουνουπιών - Σύνθεση πληθυσμού - Όχληση από κουνούπια μέτρα προστασίας Ενίσχυση επιτήρησης - διάγνωσης ελονοσίας - Διάθεση RDTs Υποστήριξη παρακείμενων Μονάδων Υγείας (διάγνωση, θεραπεία) Χωροθέτηση κέντρων φιλοξενίας (εγκύκλιος ΥΥ, >6χλμ από εστίες) Μέτρα ατομικής προστασίας από τα κουνούπια - εντομοαπωθητικά Ευαισθητοποίηση τοπικών αρχών - εντατικοποίηση επιτήρησης και ελέγχου κουνουπιών Πρόγραμμα PHILOS

26 Εγχώρια μετάδοση ελονοσίας στην Ελλάδα Εθνικό πρόβλημα - Διεθνές ενδιαφέρον Περιοχές με κίνδυνο επανεγκατάστασης της ελονοσίας: - κατάλληλος διαβιβαστής και περιβαλλοντικές συνθήκες - άτομα από ενδημικές χώρες Πολλοί άξονες δράσης για επιτυχή αντιμετώπιση - Ενισχυμένη επιτήρηση - έγκαιρη διάγνωση κρουσμάτων - Έλεγχος διαβιβαστή: Έγκαιρα και κατάλληλα προγράμματα - Δράσεις επικοινωνίας

27 Καλές πρακτικές & Προκλήσεις Διατομεακή συνεργασία σε εθνικό και τοπικό επίπεδο Εθνική Επιτροπή, Ομάδες εργασίας, δίκτυα Εθνικό σχέδιο δράσης, πολιτική δέσμευση Πόροι - Ενίσχυση υπηρεσιών υγείας - δημόσιας υγείας Επικοινωνία / Επικοινωνία κινδύνου Επιτήρηση και έλεγχος διαβιβαστή Υγεία μεταναστών πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας, επικοινωνία, συνθήκες διαβίωσης, κέντρα φιλοξενίας

28 Σας ευχαριστούμε Για περισσότερες πληροφορίες: Γραφείο Νοσημάτων που Μεταδίδονται με Διαβιβαστές, Τμήμα Επιδημιολογικής Επιτήρησης και Παρέμβασης, ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. τηλ: ,