ΨHΦΙΑΚΗ. Συνέντευξη Πασχάλης Αποστολίδης Πρόεδρος Σ.Φ.Ε.Ε., ιευθύνων Σύµβουλος AbbVie

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΨHΦΙΑΚΗ. Συνέντευξη Πασχάλης Αποστολίδης Πρόεδρος Σ.Φ.Ε.Ε., ιευθύνων Σύµβουλος AbbVie"

Transcript

1 ΤΕΥΧΟΣ 48 ΙΟΥΛΙΟΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2015 Συνέντευξη Πασχάλης Αποστολίδης Πρόεδρος Σ.Φ.Ε.Ε., ιευθύνων Σύµβουλος AbbVie ΨHΦΙΑΚΗ Πώς διαµορφώνονται οι σχέσεις ασθενή γιατρού φαρµακευτικών εταιρειών στην ψηφιακή εποχή. υγεία Pharma Focus Pharma Knowledge Pharma Voice Pharma Stories Pharma Highlights Περνώντας µέσα από τις συµπληγάδες του πρόσφατου παρελθόντος Σχεδιασµός Marketing Plan: Τα Βασικά Εργαλεία Συνέντευξη: Dr. Κωνσταντίνος Θ. Κωστίκας MD, PhD, FCCP Regional Medical Director Respiratory, Region Europe Novartis Pharma 4 φαρµακευτικές στις πιο υπεύθυνες κοινωνικά εταιρείες το 2014 Οι 15 κορυφαίες φαρµακευτικές εταιρείες για το 2014 βάσει τζίρου

2 Editorial Η τέχνη της αναμονής γιατί περί αυτού πρόκειται Η ζωή είναι σαν μια μακρά, γεμάτη ένταση, αίθουσα αναμονής. Όταν κολλάμε στην κίνηση, όταν περιμένουμε τον υπάλληλο κάποιας δημόσιας υπηρεσίας να μας βοηθήσει, ή το τρένο στην αποβάθρα του σταθμού για να πάμε στο γραφείο, όταν θέλουμε να τελειώσουμε το συντομότερο τα ψώνια μας στο σουπερμάρκετ και να γυρίσουμε σπίτι, κατά ένα μαγικό και μυστηριώδη τρόπο, ο χρόνος διαστέλλεται. Για να πάρουμε πάλι τον έλεγχο και να μειώσουμε τον αντίκτυπο αυτής της «χρονικής παραμόρφωσης», πρέπει να σκεφτούμε κάτι νέο, κατά προτίμηση λίγο τρελό και ίσως εξεζητημένο. Τηλεφωνείς σε κάποιο αγαπημένο σου πρόσωπο, σιγοτραγουδάς το τέμπο του τραγουδιού που ακούς στο ραδιόφωνο, τρως, πίνεις τον καφέ σου, παρακολουθείς τους άλλους οδηγούς στα διπλανά αυτοκίνητα. Ο καθένας μας έχει πιάσει τον εαυτό του να κάνει κάτι από όλα αυτά, όταν βρίσκεται κολλημένος στη κίνηση, χωρίς συχνά να έχει ιδέα πότε θα αποδράσει από όλα όσα τον περικυκλώνουν. Αρκετοί ενδεχομένως θυμάστε τη διάσημη σκηνή του Mr. Bean, όπου ο πρωταγωνιστής εγκλωβισμένος στη θέση του οδηγού, ξυρίζεται και πλένει τα δόντια του, επιδεικνύοντας την ίδια ικανότητα πρέπει να πούμε, που έχουν αναπτύξει πολλές κυρίες, στην εφαρμογή του μακιγιάζ τους χωρίς να μουτζουρώνονται, ενώ ταυτόχρονα αλλάζουν ταχύτητα και πατούν τα πεντάλ του αυτοκινήτου. Μέσα σε όλη αυτή τη σύγχυση, υπάρχουν κάποια πολύτιμα δευτερόλεπτα, που εν πλω αποκτούν τη διάσταση μηνών, μερικές φορές χρόνων. Ανεξάρτητα λοιπόν από το γεωγραφικό μήκος και πλάτος όπου ζει κάποιος, το μέγεθος τραπεζικού του λογαριασμού ή της κοινωνικής του θέσης, κανείς δεν είναι απρόσβλητος από αυτήν τη καθημερινότητα που γίνεται αιώνια. Αλήθεια, πόσος χρόνος χρειάζεται άραγε για να μετατραπεί η ενόχληση σε αφόρητη πίεση, μέχρι να πάρει πραγματικά τη διάσταση οργής; Το ερώτημα μπορεί να ακούγεται θεωρητικό αλλά υποβλήθηκε κατά τη διάρκεια έρευνας που πραγματοποιήθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες για λογαριασμό της Timex, του γνωστού παγκόσμιου κολοσσού ωρολογοποιίας. Και όπως ήταν αναμενόμενο, διαπιστώθηκε και πειραματικά, πως η παροιμιώδης υπομονή του Ιώβ, εντοπίζεται μονάχα στα εδάφια βιβλίων. Αρκεί λοιπόν 1 λεπτό και 52 δευτερόλεπτα μέχρι να κάνουμε παρατήρηση σε αυτόν που κάνει φασαρία στο δίπλα κάθισμα του κινηματογράφου και 2 λεπτά και 25 δευτερόλεπτα, για να θυμίσουμε στο συνεπιβάτη μας που μιλάει δυνατά στο κινητό του τηλέφωνο, πως δεν βρίσκεται μόνος στο σπίτι του. Παρεμβάλλοντας λοιπόν στα προηγούμενα, τον προϋπολογισμό φαρμάκων που είναι κολλημένος κάτω από το 2, την τιμολόγηση που ακόμη έρχεται, τις αποπληρωμές χρεών προς τακτοποίηση, τις μεταρρυθμίσεις υγείας και τα γενόσημα, αναρωτιέμαι ποια είναι τελικά η διάσταση του χρόνου όλων αυτών. Γιατί όπως γράφει ο Haruki Murakami: «Είναι όπως έχει πει ο Τολστόι. Η ευτυχία είναι μια αλληγορία, η δυστυχία είναι μια ιστορία». Σε αυτό το τεύχος, η πρόκληση ήταν να επαναλάβουμε το καλό αποτέλεσμα του προηγούμενου, εξελίσσοντας και εμπλουτίζοντας ταυτόχρονα, ακόμη περισσότερο, τους θεματικούς άξονες του περιοδικού αλλά και τη συνεργασία της ομάδας. Νομίζω πως όλοι όσοι δουλέψαμε, σε χρονικά εξαιρετικά πιεστικές και αντίξοες συνθήκες, αισθανόμαστε πως αυτό που επιθυμούσαμε να σας δώσουμε, το πετύχαμε σε ικανοποιητικό βαθμό και προχωράμε. Θα διαβάσετε λοιπόν ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον κείμενο για το πώς διαμορφώνονται οι σχέσεις στο τρίπτυχο ασθενή-γιατρού-φαρμακευτικών εταιρειών στη ψηφιακή εποχή, με την εξάπλωση των New Media στην Υγεία, τους νέους κανόνες που διαμορφώνει το τοπίο εμπλοκής και των τριών με το διαδίκτυο, τη διαχείριση φροντίδας ασθενών μέσω της τηλεϊατρικής και τις φορητές συσκευές που φαίνεται πως φέρνουν την επανάσταση στη διαχείριση των χρόνιων νοσημάτων. Στην συνέχεια θα δείτε σε ποιες θεραπευτικές επενδύουν χρήματα και ελπίδες για μελλοντική ανάπτυξη οι φαρμακευτικές εταιρείες, την έρευνα της Accenture που αναζητά να χαρτογραφήσει τον οδικό χάρτη επαφής για παροχή υποστηρικτικών υπηρεσιών με τους ασθενείς και την έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για τη μικροβιακή αντίσταση, αναλύοντας την παγκόσμια κατάσταση και προτείνοντας δράσεις. Θα δούμε επίσης πώς αποκρυπτογραφείται η στάση των διευθυντών marketing απέναντι στις προκλήσεις της τεχνολογίας, για να περάσουμε στην οικοδόμηση ενός εξαιρετικού πλάνου marketing, στις καινοτόμες στρατηγικές συνεργασίες και τον ρόλο των CSOs, στην αξία της ποσοτικής έρευνας, στις συμβουλές που μας βελτιώνουν ως manager και τέλος, στις πληροφορίες για πραγματοποιθείσες, αλλά και επικείμενες εκπαιδευτικές ημερίδες της Ε.Ε.Φα.Μ. Σε αυτό το τεύχος, είμαστε ευτυχείς να φιλοξενούμε μία εκπληκτικού περιεχομένου συνέντευξη που έδωσε στη Νατάσα Σπαγαδώρου ο Πασχάλης Αποστολίδης, Πρόεδρος του Σ.Φ.Ε.Ε. και Γενικός Δ/ντής της AbbVie, τον οποίον ευχαριστούμε θερμά για το χρόνο του. Ευχόμαστε να την απολαύσετε, όσο και εμείς. Τέλος, σας παρουσιάζουμε ένα απάνθισμα ενεργειών δράσης εταιρικής κοινωνικής υπευθυνότητας από την Elpen, Roche, Sanofi, τις εταιρείες που διακρίθηκαν στο CR Index με τη GENESIS Pharma να κατακτά την κατηγορία Gold και τις Novo Nordisk, Janssen και AbbVie να συμπληρώνουν το γκρουπ των βραβευμένων φαρμακευτικών εταιρειών, καθώς και πολλά νέα που αφορούν την αγορά του φαρμάκου. Καλή ανάγνωση και στο επόμενο τεύχος θα έχουμε πληροφορίες για το 10 ο Συνέδριο Φαρμακευτικού Marketing (10-12 Φεβρουαρίου 2016). Σοφία Νάσιου Γενική Γραμματέας Δ.Σ., Ε.Ε.Φα.Μ. 3

3 Περιεχόμενα ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ Ελληνική Εταιρία Φαρμακευτικού Marketing Τζαβέλλα 42Β, Νέο Ψυχικό Τηλ.: , Fax: Ε-mail: Pharma Focus 06. Ψηφιακή Υγεία: Πώς διαμορφώνονται οι σχέσεις ασθενή γιατρού φαρμακευτικών εταιρειών στη ψηφιακή εποχή Pharma Voice 44. Κεντρική Συνέντευξη: Πασχάλης Αποστολίδης, Πρόεδρος ΣΦΕΕ, Διευθύνων Σύμβουλος AbbVie Pharma Knowledge 32. Οικοδομώντας ένα εξαιρετικό πλάνο marketing 56. Η ELPEN χορηγεί τον εξοπλισμό του αγροτικού ιατρείου της ακριτικής Αστυπάλαιας 59. Η Roche στηρίζει για ακόμη μία χρονιά τον Αγώνα Greece Race for the Cure 60. Sanofi Ελλάδας Δράσεις ΕΚΕ Περνώντας μέσα από τις συμπληγάδες του πρόσφατου παρελθόντος 16. Υπηρεσίες ασθενών το καλά φυλαγμένο μυστικό των φαρμακευτικών εταιρειών 48. Καριέρα στο εξωτερικό Dr. Κω/νος Θ. Κωστίκας MD, PhD, FCCP Regional Medical Director Respiratory, Region Europe Novartis Pharma 36. Καινοτόμες Στρατηγικές Συνεργασίες. Ο ρόλος των Contract Sales Organizations 38. Η αξία της ποσοτικής έρευνας για το Φαρμακευτικό Marketing Pharma Highlights 62. Οι 15 κορυφαίες φαρμακευτικές εταιρείες για το 2014 βάσει τζίρου 66. To Entresto, η νέα θεραπεία της Novartis για την καρδιακή ανεπάρκεια 24. Μικροβιακή ανθεκτικότητα : Μία έρευνα - ανάλυση της παγκόσμιας κατάστασης ανά χώρα από τον Π.Ο.Υ 28. Πώς αντιμετωπίζουν οι διευθυντές μάρκετινγκ τις προκλήσεις της τεχνολογίας 40. Συμβουλές που μας κάνουν καλύτερους Manager 42. Απολογισμός Εκπαιδευτικού Σεμιναρίου Ε.Ε.Φα.Μ. Pharma Stories 50. Τέσσερις φαρμακευτικές στις πιο υπεύθυνες κοινωνικά εταιρείες το Adalimumab. H πρώτη και μοναδική εγκεκριμένη θεραπεία για τη διαπυητική ιδρωταδενίτιδα 70. 2η εκπαιδευτική ημερίδα Digital 4 Pharma 72. Τα Νέα της Φαρμακοβιομηχανίας 72. News in brief ΕΚΔΟΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Ε.Ε.Φα.Μ. ΠΡΟΕΔΡΟΣ Ζωή Στεφανίδου ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ Γιώργος Μουτουσίδης ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ Σοφία Νάσιου ΤΑΜΙΑΣ Κωνσταντίνος Βλαχόπουλος ΜΕΛΗ Φιλίστορας Δεστεμπασίδης, Κατερίνα Χαρτερού, Στάθης Ψημμένος ΑΝΑΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΑ ΜΕΛΗ Κωνσταντίνος Βασιλάκης, Βασίλης Παγώνης, Αναστασία Παπαβασιλείου, Παναγιώτης Πολίτης, Μιχάλης Τυράκης, Αντώνης Φουστέρης ΕΠΙΤΙΜΟΙ ΠΡΟΕΔΡΟΙ Αντώνης Ευαγγελίδης, Γιώργος Καλαφατάκης ΕΠΙΤΙΜΟ ΜΕΛΟΣ Δημήτρης Παλάκας ΕΛΕΓΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Πέτρος Κασαρτζιάν, Σωτήρης Κόκκοτας, Έφη Μίντζια ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Μαρία Πατσάνη ΛΟΓΙΣΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Ζωή Γιαννίκη ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ Σοφία Νάσιου ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ Φιλίστορας Δεστεμπασίδης, Ανδρέας Διδάχος, Λουκία Θεοφανοπούλου, Λήδα Καραβέλη, Γιώργος Καρδάσης, Ανδρέας Μπόνης, Κική Παντελίδου, Ιωάννα Παπαλά, Νίκος Παπανάγνος, Mαρία Τρομπέτα, Αντώνης Φουστέρης ΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΑΠΟΣΤΕΛΛΕΤΑΙ ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ ΜΕΛΗ ΤΗΣ Ε.Ε.Φα.Μ. ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΕΚΔΟΣΗΣ & ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΩΝ PHOCUS Τζαφέρη 16, Αθήνα 11854, Τηλ: info@phocus.gr ΧΟΡΗΓΟΣ ΕΚΤΥΠΩΣΗΣ Ideas Print Δημοχάρους 3, Περιστέρι, Τηλ: info@ideasprint.gr Ι 4 5

4 Pharma Focus Ψηφιακή Υγεία: Πώς διαμορφώνονται οι σχέσεις ασθενή γιατρού φαρμακευτικών εταιρειών στην ψηφιακή εποχή «Η ψηφιακή εποχή είναι η εποχή της επανάστασης στην Υγεία» Φιλίστορας Δεστεμπασίδης Managing Director MnMS, Μέλος Δ.Σ. Ε.Ε.Φα.Μ. Πηγή: Digital Doctors: The evolving relationship between patient, physician and pharma, Pharmaceutical Market Europe, May 2015 Η ψηφιακή τεχνολογία αποτελεί πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας. Τα ψηφιακά κανάλια επικοινωνίας βρίσκουν συνεχώς νέες εφαρμογές σε όλες τις πτυχές της ζωής μας και η Υγεία δεν αποτελεί εξαίρεση. Πράγματι, η ψηφιακή τεχνολογία έχει αρχίσει να εντάσσεται στην «εργαλειοθήκη» όλων των εμπλεκομένων στον τομέα της υγειονομικής φροντίδας, ανοίγοντας νέους ορίζοντες στη σχέση ασθενή, γιατρού και φαρμακευτικών εταιρειών. Εξάπλωση των New Media και στην Yγεία Διανύουμε την εποχή της ταχύτητας και η Υγεία βρίσκεται στο επίκεντρο της ψηφιακής καινοτομίας. Το 2015, σύμφωνα με τους ειδικούς, είναι η χρονιά που η νέα τεχνολογία συμβαδίζει με τις απαιτήσεις της ιατρικής φροντίδας. Γιατροί και ασθενείς χρησιμοποιούν τα social media καθημερινά, οι φαρμακευτικές εταιρείες δημιουργούν ιστοσελίδες με ενημερωτικό περιεχόμενο για παθήσεις και διαθέσιμες θεραπείες και κάνουν, πλέον, ψηφιακό marketing, «πολύτιμες» φορητές μικροσυσκευές καταγράφουν και μεταδίδουν πληροφορίες για την κατάσταση της υγείας των ασθενών και όχι μόνο, η τηλεϊατρική είναι στην καθ ημέρα πράξη Η ψηφιακή εποχή είναι η νέα εποχή, η εποχή της επανάστασης στην Υγεία. Εγείρονται όμως πολλά ερωτηματικά σχετικά με την ορθή χρήση όλων αυτών των μέσων, που αίφνης έχουν κατακλύσει την παγκόσμια αγορά. Το ιατρικό «debate» αφορά στους ασθενείς περισσότερο από οποιονδήποτε άλλο. Η ψηφιακή καινοτομία είναι πολύτιμο εργαλείο στα χέρια των ειδικών, δεδομένου ότι έχουμε μπει για τα καλά στη φάση της εξατομικευμένης αντιμετώπισης των ασθενειών - που περιλαμβάνει την ολιστική αντιμετώπιση της κατάστασης κάθε ασθενούς ξεχωριστά - προκειμένου να επιτευχθούν τα καλύτερα αποτελέσματα, στον βαθμό που είναι αυτό δυνατό. Επιπλέον, τώρα, περισσότερο από ποτέ, όλοι μιλούν για ευεξία, για «wellness» και για «wellbeing». Όσοι πάσχουν από χρόνια νοσήματα έχουν ανάγκη υποστήριξης και «διψούν» για έγκυρη πληροφόρηση. Ο Michael Seres, ένας 40χρονος blogger που πάσχει από τη νόσο του Crohn, και εκπροσωπεί πολλούς χρόνια πάσχοντες, αναφέρει σχετικά: «Για μένα η ψηφιακή υγεία έχει παίξει τεράστιο ρόλο στη διαχείριση της κατάστασής μου. Το Skype, τα μηνύματα στο κινητό, το και τα social media είναι για μένα εξίσου ζωτικής σημασίας με την παρακολούθηση από το γιατρό μου και τις κλινικές μου σημειώσεις». Σύμφωνα με το Seres, η κλινική στην οποία υπεβλήθη σε μεταμόσχευση, άρχισε να χρησιμοποιεί το Skype το 2013, επιτρέποντας, έτσι, στους ασθενείς να μιλούν μεταξύ τους πρόσωπο με πρόσωπο στο διαδίκτυο. «Αυτό», λέει χαρακτηριστικά, «είναι ανεκτίμητο για τον άνθρωπο που πάσχει από ένα χρόνιο νόσημα. Πλέον δε χρειάζεται να οδηγώ 90 λεπτά για ένα ραντεβού ρουτίνας. Στη συνέχεια, με τη συγκατάθεσή μου, άρχισα να λαμβάνω τα αποτελέσματα των αιματολογικών μου εξετάσεων με μήνυμα στο κινητό». Νέοι κανόνες με τους συναδέλφους τους και με τους πάσχοντες. Όμως, όπως επεσήμανε ο Seres, υπάρχει μια λεπτή γραμμή, την οποία οι ασθενείς δεν πρέπει να περάσουν: Πρέπει πάντα να θυμούνται ότι ο άνθρωπος με τον οποίο μιλούν είναι ο θεράπων γιατρός τους και πρέπει να τον σέβονται. Αυτός, άλλωστε, είναι ο βασικός κανόνας για την εύρυθμη λειτουργία των ψηφιακών «εργαλείων». Ο αμοιβαίος σεβασμός. Άνθρωποι με χρόνια νοσήματα, πάντως, υποστηρίζουν ότι, όταν η συζήτηση αγγίζει το φλέγον ζήτημα της «θεραπείας», θα ήθελαν να έχουν τη δυνατότητα να επικοινωνούν online με τις φαρμακευτικές εταιρείες, ώστε να έχουν άμεση πληροφόρηση κατευθείαν από την πηγή. Όπως τονίζουν, αυτός ο υποστηρικτικός μηχανισμός είναι ο μόνος τρόπος για να κατανοήσουν οι φαρμακευτικές εταιρείες πώς είναι η ζωή για τους ασθενείς που χρησιμοποιούν τα προϊόντα τους. Τα συστήματα υγείας στις χώρες της Ευρώπης αισθάνονται, ήδη, το «βάρος» του τεράστιου αριθμού ασθενών, αλλά εκφράζονται αμφιβολίες αν η ψηφιακή Υγεία θα βοηθήσει ή, τελικά, θα βλάψει τη σχέση γιατρού ασθενή. Πάντως οι γιατροί στην Ευρώπη, σύμφωνα με το «Ipsos Healthcare Digital Doctor», έχουν εξοικειωθεί με τη χρήση των συμβατικών τεχνολογικών επιλογών, όπως οι ιατρικές ιστοσελίδες (το 61% εξ αυτών επισκέπτεται ιστοσελίδες που δεν σχετίζονται με τον φαρμακευτικό κλάδο, ενώ το 46% επισκέπτεται ιστοσελίδες φαρμακευτικών εταιρειών, προκειμένου να ενημερωθεί για ένα συγκεκριμένο σκεύασμα) και οι online συζητήσεις σε φόρουμ (ένα ποσοστό 32% τα συστήνει στους ασθενείς που παρακολουθεί και 34% χρησιμοποιεί αυτές τις πλατφόρμες για δική του ενημέρωση και για συζήτηση με συναδέλφους). Ωστόσο οι Ευρωπαίοι γιατροί έχουν ακόμη δρόμο να διανύσουν μόλις το 26% συστήνει σε ασθενείς του να χρησιμοποιούν κάποια εφαρμογή υγείας και ευζωίας, μολονότι γνωρίζουν καλά ότι αυτές είναι το μέλλον. Βέβαια, ελλοχεύει πάντα ο κίνδυνος οι εφαρμογές αυτές να γίνουν αιτία διαφωνιών μεταξύ ασθενών και γιατρών. Οι ειδικοί εξηγούν ότι αυτό το επικοινωνιακό «κενό» μπορεί να καλυφθεί με την απλοποίηση της χρήσης των νέων αυτών ψηφιακών μέσων. Η πληροφορία που παρέχεται πρέπει να είναι ελεγμένη κι απολύτως έγκυρη και οι όποιες απόψεις να ενσωματωθούν στα ηλεκτρονικά ιατρικά αρχεία. Μέσα σε αυτό το ψηφιακό τοπίο λοιπόν, απαιτείται η δημιουργία χρήσιμων επικοινωνιακών εργαλείων, ώστε η μετάβαση των γιατρών στη χρήση των νέων μέσων να γίνει όσο το δυνατόν πιο ομαλά. Κι επειδή δεν έχουν χρόνο για χάσιμο, θέλουν η πληροφορία που δέχονται να είναι καλά «φιλτραρισμένη», σωστά και συνοπτικά γραμμένη σε μία συσκευή της αρεσκείας τους. Διαχείριση φροντίδας ασθενών Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και η χρήση προγραμμάτων τηλεϊατρικής, τα οποία εξοικονομούν χρόνο τόσο στο γιατρό, όσο και στον ασθενή. Η «φορητή» τεχνολογία και η παρακολούθηση του ασθενούς από απόσταση με τη βοήθεια του κατάλληλου εξοπλισμού, βοηθούν τον ασθενή να διαχειριστεί την πάθησή του και επιτρέπουν στο γιατρό να έχει λεπτομερή εικόνα της κατάστασης. Στο άμεσο μέλλον δε, οι γιατροί θα μοιράζουν το χρόνο τους ανάμεσα στην εξ αποστάσεως παρακολούθηση των ασθενών τους και στην κλινική πράξη στο ιατρείο. Όπως φαίνεται, μεγαλύτερο αντίκτυπο στους γιατρούς θα έχει η ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης. Σκεφθείτε ένα σύστημα, όπως το IBM Watson για την ογκολογία, το οποίο θα περιλαμβάνει χρήσιμες πληροφορίες, προκειμένου να γίνεται σωστά η συνταγογράφηση των φαρμάκων. Στη νέα πραγματικότητα που διαμορφώνεται, ο ρόλος των φαρμακευτικών εταιρειών είναι καταλυτικός. Θα πρέπει να αντιληφθούν σε βάθος τις ανάγκες των ασθενών - για τους οποίους η πρόσβαση στις νέες θεραπείες είναι τεράστιας σημασίας - να ανοίξουν την «παλέτα» των συνεργασιών τους και να προλάβουν τις απαιτήσεις των ασθενών, προκειμένου τα αποτελέσματα να είναι ικανοποιητικά για την κλινική πράξη, τον ασθενή και την οικονομία. Συσκευές που φοριούνται από το μέλλον Στον καρπό, στην κοιλιά, στο στήθος, στο πόδι, οι μικροσυσκευές της νέας εποχής έχουν φέρει κυριολεκτικά την επανάσταση. Το λανσάρισμα του «έξυπνου ρολογιού» από την Apple τον περασμένο Απρίλιο οδηγεί ταχύτατα στη νέα εποχή. Είχαν προηγηθεί αντίστοιχα «ρολόγια» από τη Samsung, τη Nike, τη FitBot. Αυτό που έπεται και οι λάτρεις των gadgets αδημονούν να χρησιμοποιήσουν είναι ένα εργαλείο έρευνας, συνδεδεμένο με το λογισμικό του iphone, το λεγόμενο ResearchKit. Θα μπορεί να δίνει πληροφορίες από εκατομμύρια χρήστες, οι οποίοι θα έχουν δώσει προσωπικά Άνθρωποι με χρόνια νοσήματα υποστηρίζουν ότι, θα ήθελαν να επικοινωνούν online με τις φαρμακευτικές εταιρείες Όλο και περισσότεροι γιατροί στην Ευρώπη χρησιμοποιούν Twitter και Facebook, επισκέπτονται ιστοσελίδες αποκλειστικά ιατρικού περιεχομένου, συμμετέχουν σε «κλειστά» φόρουμ και με λίγα λόγια, βρίσκονται συνεχώς online, κρατώντας επαφή 6 7

5 Pharma Focus «Το 2012 οι πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης παρακολούθησαν εξ αποστάσεως πάσχοντες σε όλο τον κόσμο» στοιχεία με τη συγκατάθεσή τους, όπως βάρος, φυσική κατάσταση, διαιτολόγιο, μνημονική ικανότητα, μέτρηση σακχάρου, επίπεδα άσθματος, μέτρηση τρέμουλου χεριών Οι επιλογές μοιάζουν ατέλειωτες και δεν ανήκουν, πια, στη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας. Στα ίδια χνάρια και η Google, που τελευταία δίνει μεγάλη έμφαση στον τομέα της Υγείας. Ήδη αναμένεται η κλινική δοκιμή ενός «έξυπνου φακού», σε συνεργασία με τη Novartis, για να μετρώνται τα επίπεδα σακχάρου στα δάκρυα διαβητικών ασθενών. Μη σκεφθείτε ότι πρόκειται για μικροσυσκευές πολυτελείας, παρόλο που, στην αρχή τουλάχιστον, το κόστος τους θα είναι σχεδόν απαγορευτικό. Οι κατασκευαστές τους επιμένουν ότι κύριος στόχος τους είναι η καλύτερη, όσο και η ταχύτερη πρόσβαση στην πληροφορία, αλλά και η ακριβής εικόνα της υγείας του συνολικού πληθυσμού της Γης, προκειμένου να δημιουργηθεί μία παγκόσμια βάση δεδομένων. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, οι μη μεταδοτικές νόσοι στοιχίζουν τη ζωή σε πάνω από 36 εκατομμύρια ανθρώπους το χρόνο: Τα καρδιαγγειακά νοσήματα ευθύνονται για το θάνατο 17,6 εκατ. ανθρώπων, 7,6 εκατ. άνθρωποι πεθαίνουν από καρκίνο, 4,2 εκατ. από παθήσεις του αναπνευστικού, 1,3 εκατ. από διαβήτη. Οι κυριότεροι παράγοντες κινδύνου παγκοσμίως είναι η υπέρταση (16,5%), το κάπνισμα (9%), η αυξημένη γλυκόζη στο αίμα (6%), η έλλειψη άσκησης (6%), τα παραπανίσια κιλά (5%). Η φαρμακοβιομηχανία, εκτιμούν διεθνείς κύκλοι, οφείλει να «αγκαλιάσει» τις νέες ευκαιρίες που ανοίγονται μπροστά της, υποστηρίζοντας τις εφαρμογές για τους ασθενείς και εκμεταλλευόμενοι τον πλούτο των νέων πληροφοριών. Οι εταιρείες που κατασκευάζουν μικροσυσκευές, άλλωστε, θα καλωσόριζαν μία σύμπραξη με τις φαρμακευτικές εταιρείες. Ψηφιακό Marketing Ο Chris Boulton, marketing director της AstraZeneca, είναι σαφής. Οι καιροί απαιτούν ταχεία προσαρμογή των φαρμακευτικών εταιρειών στη ψηφιακή εποχή. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επιτρέπουν στους επαγγελματίες υγείας να αλληλεπιδρούν περισσότερο με τους πάσχοντες και για το λόγο αυτό η ηλεκτρονική επικοινωνία βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των φαρμακευτικών εταιρειών. «Κάνουμε, πλέον, πολλή δουλειά ψηφιακά, καθώς οι επαγγελματίες υγείας δεν θέλουν να βλέπουν μόνο τις πωλήσεις, αλλά προτιμούν να έχουν πρόσβαση στην πληροφορία τη χρονική στιγμή της επιλογής τους» λέει ο Boulton. «Οπότε πρέπει να εξασφαλίσουμε ότι η ιστοσελίδα μας θα είναι σχεδιασμένη με βάση τις ανάγκες τους ή να οργανώνουμε διαδικτυακές συσκέψεις αντί για τις παραδοσιακές γύρω από ένα τραπέζι». Υποστήριξη Ασθενών Η φαρμακοβιομηχανία, εφόσον θέλει να ηγηθεί του νέου ψηφιακού συστήματος που δημιουργείται, οφείλει να αναπροσαρμόσει την πολιτική της. «Νομίζω ότι πολλά μπορεί να κάνει κάποιος για να στηρίξει τις ομάδες των ασθενών και για να παράσχει καλή πληροφόρηση για τις υπάρχουσες μεθόδους θεραπευτικής αντιμετώπισης. Στην περίπτωσή μας θα μπορούσε να είναι μια ιστοσελίδα, την οποία θα μπορεί να επισκέπτεται ένας διαβητικός ασθενής μετά τη διάγνωσή του» λέει ο Boulton. Όσο για την τηλεϊατρική, εξοικονομεί χρόνο και χρήμα, αλλά πόσο καλά χρησιμοποιείται; Πρόσφατες Βρετανικές μελέτες έδειξαν ότι μπορεί να μειώσει τη θνησιμότητα των ασθενών κατά 45% και τις επείγουσες εισαγωγές σε νοσοκομεία κατά 20%. Παράλληλα φάνηκε ότι βελτιώνει την ποιότητα ζωής των ασθενών. Ο Ceci Zak, COO του DAS Healthcare Group, λέει σχετικά: «Στις Η.Π.Α. τα εικονικά ραντεβού με γιατρούς μέσω τηλεδιάσκεψης διευκολύνουν τους καταναλωτές και μειώνουν τα ιατρικά κόστη για τις ασφαλιστικές εταιρείες». Το 2012 οι πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης παρακολούθησαν εξ αποστάσεως πάσχοντες από καρδιαγγειακά νοσήματα, διαβήτη, υπέρταση και ψυχικές νόσους σε όλο τον κόσμο. Ο αριθμός αυτός αναμένεται να ανέλθει σε 1,8 εκατ. ασθενείς το C M Y CM MY CY CMY K 8 9

6 Pharma Focus Περνώντας μέσα από τις συμπληγάδες του πρόσφατου παρελθόντος Η αναδιαμόρφωση της αγοράς των καρδιαγγειακών θεραπειών επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από τη συνεχιζόμενη επίδραση της λήξης πατεντών καθώς και από την ανάδειξη των νέων αντιπηκτικών φαρμάκων Σοφία Νάσιου Γενική Γραμματέας Δ.Σ., Ε.Ε.Φα.Μ. Πηγή: Moving beyond the cliff, Pharmaceutical Market Europe, May 2015 Μπορεί ο χειρότερος πονοκέφαλος των φαρμακευτικών εταιρειών λόγω της απώλειας πατεντών να ανήκει πια στο παρελθόν, ωστόσο οι στρατηγικές που ακολουθούν στις κύριες θεραπευτικές κατηγορίες, διαφοροποιούνται σημαντικά μεταξύ τους. Η παγκόσμια φαρμακοβιομηχανία έχει πια ξεπεράσει το σοκ από τη λήξη της πατέντας μιας σειράς blockbuster προϊόντων. Μολονότι λοιπόν η εποχή της σκληρής προσαρμογής στις μειώσεις δαπανών και στον επανασχεδιασμό οργανωτικών δομών έχει σχεδόν παρέλθει, ορισμένοι από τους κύριους παίκτες στη φαρμακευτική σκακιέρα προσπαθούν ακόμη να ανακάμψουν και σχεδιάζουν πολύ προσεκτικά τις επόμενες κινήσεις τους. Πολλοί αναλυτές προβλέπουν πως βρισκόμαστε πολύ κοντά σε μία υπερ-συγχώνευση εταιρειών και η αλήθεια είναι πως, δύσκολα κάποιος θα μπορούσε να διαφωνήσει με αυτό. Η συμφωνία μεταξύ της Pfizer και ΑΖ μπορεί να μην ευοδώθηκε, αλλά είναι ξεκάθαρο πως όσο πολυεθνικές εταιρείες με τεράστια αποθέματα μετρητών, πασχίζουν να εξαγοράσουν ένα κομμάτι της πίτας σε μεγάλες θεραπευτικές περιοχές, όπως της ογκολογίας, της ανοσολογίας και των ορφανών φαρμάκων, η είδηση της επόμενης κίνησης ματ με την επίτευξη μιας μέγα-συμφωνίας δεν φαίνεται να αργεί πολύ ακόμη Ενώ λοιπόν η αγορά βρίσκεται σε αναμονή, οι μεγάλες βιοτεχνολογικές φαρμακευτικές εταιρείες βρίσκονται ένα βήμα μπροστά: η Biogen, Celgene και Gilead επενδύουν σε νέα προϊόντα που είναι αποτέλεσμα αποκλειστικά της δικής τους πλατφόρμας R&D και γνωρίζουν σταθερή και αξιοσημείωτη ανάπτυξη. Οι θεραπευτικές κατηγορίες που παρουσίασαν τους μεγαλύτερους ρυθμούς ανάπτυξης το 2014 δεν μας εκπλήσσουν: η ογκολογία, ανοσολογία, το καρδιαγγειακό σύστημα, το ΚΝΣ και οι μεταβολικές διαταραχές / διαβήτης, συνθέτουν εδώ και καιρό την εικόνα με τους συνήθεις ύποπτους. Βλέπουμε λοιπόν σήμερα τις φαρμακευτικές εταιρείες να αφήνουν πίσω τους το σκόπελο της λήξης των πατεντών και να εφαρμόζουν σε αυτές τις θεραπευτικές κατηγορίες ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες στρατηγικές ανάπτυξης. Ενώ οι παραδοσιακοί φαρμακευτικοί κολοσσοί επιδιώκουν την ανάπτυξη μέσα από τις εξαγορές άλλων εταιρειών, υπάρχουν αρκετές εταιρείες που προσπαθούν να αξιοποιήσουν στο έπακρο τα υπάρχοντα προϊόντα τους, λαμβάνοντας νέες ενδείξεις, επιτυγχάνοντας την κυκλοφορία τους σε περισσότερες περιοχές του κόσμου και ενισχύοντας τις πωλήσεις τους σε ένα εύρος ενδείξεων. Αυτός ο χάρτης ανάπτυξης φαίνεται πως θα εξακολουθήσει να υπάρχει και το Όσο υπάρχουν βιολογικές θεραπείες που κερδίζουν μερίδια αγοράς και καταγράφουν σημαντικές πωλήσεις, οι απώλειες από την επικείμενη λήξη μιας πατέντας ή την εισαγωγή ενός βιο-ομοειδούς, δείχνουν πως ακόμη και αυτοί που σήμερα κερδίζουν στην αγορά, πρέπει να είναι προετοιμασμένοι για τις προκλήσεις της επόμενης ημέρας Η εικόνα της παγκόσμιας φαρμακοβιομηχανίας μπορεί να αλλάξει ριζικά μέσα στους επόμενους 12 μήνες και ορισμένες ενδείξεις για την αλλαγή αυτή γίνονται ήδη ορατές μέσα από την ανάλυση της φαρμακευτικής αγοράς στις σημαντικότερες θεραπευτικές κατηγορίες για το Καρδιαγγειακές παθήσεις: τα αντιπηκτικά ξεπερνούν τις στατίνες. Η αναδιαμόρφωση της αγοράς των καρδιαγγειακών θεραπειών επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από τη συνεχιζόμενη επίδραση της λήξης πατεντών καθώς και από την ανάδειξη των νέων αντιπηκτικών φαρμάκων. Οι πολυσυζητημένες απώλειες από τη λήξη της πατέντας των περισσότερων στατινών, σήμανε τη μεγάλη είσοδο των γενοσήμων στη συγκεκριμένη αγορά. Ο αντίκτυπος του γεγονότος αυτού εξακολουθεί να γίνεται αισθητός στα έσοδα μεγάλων εταιρειών, όπως η Pfizer και Novartis, όπου η απώλεια της πατέντας των Lipitor και Diovan επέφερε μείωση ανάπτυξης κατά 10% και 25% αντιστοίχως. Αντιθέτως, πολύ σημαντικά κέρδη έχουν αποκομίσει η Bayer, J&J και BMS καθώς υπάρχει μεγάλη ζήτηση στην αγορά για νέα λανσαρίσματα στη κατηγορία των αντιπηκτικών φαρμάκων. Με τα καινούργια σκευάσματα να έχουν καλύτερο προφίλ ασφάλειας από την κλασική επιλογή της βαρφαρίνης, οι πωλήσεις του Xarelto (BMS / J&J) και Eliquis (BMS) αυξάνονται με γοργούς ρυθμούς. Η Bayer είχε ενισχυμένη ζήτηση και πραγματοποίησε πωλήσεις υψηλότερες από αυτές που προσδοκούσε στην Ευρώπη και ειδικά το Xarelto (ριβαροξαβάνη) είχε εξαιρετικά αποτελέσματα στις αγορές της Γερμανίας, της Γαλλίας αλλά και της Ιαπωνίας. Το Xarelto, που προωθείται παγκοσμίως από τη Bayer και τη Janssen-Cilag, κατέγραψε το 2014 πωλήσεις 2,2 δις δολάρια για τη Bayer και 1,5 δις δολάρια για τη Janssen-Cilag. Τον Μάιο του 2014 η Bayer κατέθεσε τον φάκελο της ριβαροξαβάνης στις Ρυθμιστικές Αρχές της Ιαπωνίας ζητώντας έγκριση για θεραπεία της εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης (DVT - deep vein thrombosis, θρόμβος αίματος σε εν τω βάθει φλέβα, συνήθως στα κάτω άκρα) και της πνευμονικής εμβολής (θρόμβος σε αιμοφόρο αγγείο που τροφοδοτεί τους πνεύμονες). Παράλληλα, στις αρχές του 2015, ο NICE πρότεινε τη χρήση Οι 5 κορυφαίες σε πωλήσεις εταιρείες στην κατηγορία των καρδιαγγειακών παθήσεων (παγκόσµιες πωλήσεις 2014) ETAIΡΕΙΑ AstraZeneca Sanofi Merck & Co Daiichi Sankyo Pfizer Πωλήσεις 2014 (σε εκατ. δολάρια) Πωλήσεις 2013 (σε εκατ. δολάρια) του Xarelto για τη δευτερογενή πρόληψη θανάτου, καρδιακής προσβολής και εμφράγματος σε ασθενείς με οξύ στεφανιαίο σύνδρομο. Από την άλλη, η Boehringer Ingelheim είδε τις καθαρές πωλήσεις του Pradaxa να σημειώνουν πτώση της τάξης του 5%, παρόλο που το προϊόν έφερε στα ταμεία της εταιρείας 300 εκατομμύρια δολάρια περισσότερα σε σχέση με το προηγούμενο χρόνο, καταγράφοντας έσοδα ύψους 1,8 δις δολαρίων για το Αυτά τα στοιχεία συνδέονται με το γεγονός ότι η εταιρεία είχε να αντιμετωπίσει περισσότερες από μηνύσεις στις Η.Π.Α. βάσει του ισχυρισμού ότι το Pradaxa προκαλεί σοβαρές και θανατηφόρες αιμορραγίες και αναγκάστηκε να συμβιβαστεί σε όλες τις υποθέσεις, καταβάλλοντας το ποσό των 650 εκατομμυρίων δολαρίων. Παρ όλα αυτά, το FDA το 2014 εξέδωσε θετική αξιολόγηση για το προϊόν, βασιζόμενο σε μία έρευνα παρατήρησης ασθενών, η οποία έδειξε πως υπάρχει όφελος από τη χρήση του σε σχέση με τη βαρφαρίνη, καθώς μειώνει τον κίνδυνο πρόκλησης ισχαιμικών εγκεφαλικών επεισοδίων, εγκεφαλικής αιμορραγίας και θανάτου. Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι και οι 5 κορυφαίες φαρμακευτικές εταιρείες (βάσει τζίρου) στην αγορά των φαρμάκων για τις καρδιαγγειακές παθήσεις, σημείωσαν πτώση των πωλήσεων το «Σημαντικά κέρδη αποκομίζουν οι Bayer, J&J και BMS καθώς υπάρχει μεγάλη ζήτηση στην αγορά για νέα λανσαρίσματα στην κατηγορία των αντιπηκτικών φαρμάκων.» Μεταβολή (σε εκατ. δολάρια) Μεταβολή (%)

7 Pharma Focus ΚΝΣ: οι θεραπείες για την Πολλαπλή Σκλήρυνση οδηγούν την ανάπτυξη στη συγκεκριμένη θεραπευτική κατηγορία. Οι νέες θεραπευτικές επιλογές για την Πολλαπλή Σκλήρυνση έχουν προκαλέσει μεγάλη κινητικότητα στην αγορά των παθήσεων του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος. Σε επίπεδο εταιρείας, η εταιρεία με την ταχύτερη ανάπτυξη το 2014 ήταν αναμφίβολα η Biogen Idec. Εδώ αξίζει να σημειώσουμε ότι η Eli Lilly, που μέχρι πρόσφατα κατείχε την τρίτη θέση στην αγορά των θεραπειών για τις διαταραχές του ΚΝΣ, μέσα στο 2014 κατέγραψε απώλειες άνω του 50%, ενώ οι πωλήσεις της Biogen στην κατηγορία του ΚΝΣ αυξήθηκαν κατά 46%. Αυτή η ανάπτυξη, που ήταν ουσιαστικά και ο καθοριστικός παράγοντας για την εκτόξευση των πωλήσεων της εταιρείας στα 9,4 δις δολάρια το 2014, κατά κύριο λόγο οφείλεται στην απόδοση του Tecfidera, του θεραπευτικού σκευάσματος για την ΠΣ. Το Tecfidera είναι ένας από του στόματος χορηγούμενος ανοσοτροποποιητικός παράγοντας, με ένδειξη στην υποτροπιάζουσα διαλείπουσα Πολλαπλή Σκλήρυνση. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ήταν η τρίτη κατά σειρά από του στόματος θεραπεία για την ΠΣ που διατέθηκε στην αγορά. Παρόλο που οι κανόνες της αγοράς ορίζουν ότι σημαντικό προβάδισμα στις πωλήσεις έχει το προϊόν που εισέρχεται πρώτο στην αγορά, το εξαιρετικό προφίλ ασφαλείας του Tecfidera επέτρεψε στο συγκεκριμένο σκεύασμα να κερδίσει έδαφος έναντι των ανταγωνιστών του, δηλαδή του Gilenya της Novartis και του Aubagio της Sanofi. Το Gilenya που κυκλοφόρησε πρώτο στην αγορά, συνδέθηκε με σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες στο καρδιαγγειακό σύστημα, ενώ το Aubagio έχει προειδοποίηση του FDA σε black box για τις δυνητικά σοβαρές επιπλοκές που προκαλεί στην ηπατική λειτουργία. Έτσι, παρόλο που το Tecfidera μπορεί να μην είναι η πρώτη επιλογή γιατρών και ασθενών από άποψη αποτελεσματικότητας, το προφίλ ασφάλειάς του παρέχει σημαντικότατα οφέλη σε ένα πληθυσμό ασθενών που είναι εξαιρετικά ευάλωτος σε ανεπιθύμητες ενέργειες. Παρά τις ανεπιθύμητες ενέργειες που προκαλεί η χρήση του Gilenya, το 2014 το σκεύασμα κατέγραψε πωλήσεις 2,5 δις δολαρίων. Επιπλέον, η Novartis τον περασμένο Απρίλιο έλαβε έγκριση για επέκταση της χρήσης του σκευάσματος σε ενήλικες ασθενείς με υψηλή ενεργότητα της νόσου, παρά την αγωγή με τουλάχιστον μία τροποποιητική της νόσου θεραπεία. Η Pfizer διατηρεί την ηγετική της θέση στην αγορά για τις παθήσεις του ΚΝΣ, μολονότι οι πωλήσεις των προϊόντων της για το 2014 δε σημείωσαν κάποια μεταβολή. Η ναυαρχίδα του χαρτοφυλακίου της για το κεντρικό νευρικό σύστημα, το Lyrica, σημείωσε πωλήσεις 5,2 δις δολάρια, ευνοημένο εμφανώς από την ενίσχυση των πωλήσεων του προϊόντος στην Ιαπωνία και την επίτευξη συμφωνίας αποζημίωσης στην Αυστραλία. Οι προβλέψεις πάντως θεωρούν σίγουρη την πτώση των πωλήσεων του προϊόντος, δεδομένου ότι τον Ιούλιο του 2014 έληξε η πατέντα του στην ΕΕ και σύντομα θα αναγκαστεί να αντιμετωπίσει τον ανταγωνισμό από τα γενόσημα. Οι πολύ μεγάλες απώλειες πωλήσεων που καταγράφονται στις Otsuka (-27.6%) και Eli Lilly (-50%), οφείλονται στην λήξη της πατέντας του Abilify, προϊόν που προωθείται και από τις δύο εταιρείες. Οι πωλήσεις του Abilify από 7,2 δις δολάρια το 2013 μειώθηκαν στα 4,4 δις δολάρια πέρυσι. Η Otsuka προσπαθεί να καλύψει το χαμένο έδαφος μέσα από την έγκριση του Abilify Maintena από το FDA, μία ενέσιμη μηνιαία θεραπεία παρατεταμένης αποδέσμευσης αριπιπραζόλης το προϊόν κυκλοφορεί από τη Lundbeck σε 14 ευρωπαϊκές αγορές, σημειώνοντας εντός του 2014 πωλήσεις ύψους σχεδόν 500 εκατομμυρίων δολαρίων. Ανοσολογία: η λογική της επέκτασης των βιολογικών παραγόντων. Η κατηγορία των προϊόντων που στοχεύουν στην αντιμετώπιση των διαταραχών του ανοσοποιητικού συστήματος είναι αρκετά ευρεία, περιλαμβάνοντας σκευάσματα με ένδειξη σε δερματολογικές, οφθαλμολογικές και γαστρεντερικές διαταραχές καθώς επίσης και στον καρκίνο. Αυτή τη στιγμή, τα προϊόντα με τις μεγαλύτερες πωλήσεις στην κατηγορία είναι αυτά για τη Ρευματοειδή Αρθρίτιδα. Το Humira της AbbVie είναι μακράν ο πρωταθλητής σε πωλήσεις, αποτελώντας ένα μεγαθήριο στο χώρο της ανοσολογίας. Οι πωλήσεις του αυξήθηκαν κατά περίπου 2,0 δις δολάρια σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, με αποτέλεσμα να περάσει σε τζίρο από τα 10,7 δις δολάρια το 2013, σε πάνω από 12,5 δις δολάρια το Παράλληλα, η AbbVie συνεχίζει να διευρύνει την πλατφόρμα ασθενών στοχεύοντας στη διεύρυνση των ενδείξεων. Το 2013 η χρήση του Humira εγκρίθηκε στην Ιαπωνία για δύο νέες περιοχές του γαστρεντερικού το εντερικό σύνδρομο Behçet και την ελκώδη κολίτιδα, ενώ στις Η.Π.Α. έχει λάβει έγκριση για συνολικά οκτώ ενδείξεις, συμπεριλαμβανομένης της παιδιατρικής νόσου του Crohn. Το Humira είναι ο πρώτος και μοναδικός βιολογικός παράγοντας που ενδείκνυται για αυτόν τον πληθυσμό ασθενών και επιτρέπεται η χορήγησή του από το σπίτι. Η AbbVie κατευθύνει λοιπόν συνεχώς τις προσπάθειές της στη διεύρυνση των ενδείξεων του προϊόντος, στοχεύοντας στη ραγοειδίτιδα (uveitis), τη διαπυητική ιδρωταδενίτιδα (hidradenitis suppurativa) και την αξονική σπονδυλαρθρίτιδα (axial spondyloathritis), ενέργεια που είναι απόλυτα κατανοητή αν αναλογιστεί κανείς πως το συγκεκριμένο σκεύασμα αποτέλεσε το 63% του τζίρου της εταιρείας το 2014 και ότι το 2016 αναμένεται να έρθει αντιμέτωπο με τα βιο-ομοειδή του. Συνεπώς προκειμένου να ελαχιστοποιήσει την εξάρτησή της από ένα μόνο φάρμακο, η εταιρεία επιχείρησε να εξαγοράσει αρχικά τη Shire, συμφωνία που τελικά δεν ευοδώθηκε. Ωστόσο, μόλις ολοκληρώθηκε η εξαγορά της Pharmacyclics για 21 δις δολάρια, προσθέτοντας και τις ογκολογικές θεραπείες στη φαρέτρα της AbbVie. Πιο συγκεκριμένα, το προϊόν που ανέπτυξε για τη λευχαιμία, το Imbruvica, αναμένεται να κάνει τζίρο 1δις δολαρίων το Άλλος ένας μεγάλος παίκτης στην αγορά των ανοσολογικών θεραπειών είναι η UCB, της οποίας τα προϊόντα σημείωσαν αύξηση άνω του 34%, γεγονός που σχετίζεται με την απόδοση του Cimzia, της ναυαρχίδας της εταιρείας, το οποίο έκανε τζίρο 300 εκατομμύρια δολάρια περισσότερα σε σχέση με το 2013, καταγράφοντας συνολικά έσοδα που ξεπέρασαν το 1 δις δολάρια το Η UCB κατάφερε να λάβει έγκριση για νέες ενδείξεις τόσο από το FDA όσο και από τον EMA για τη θεραπεία της ενεργούς ψωριασικής αρθρίτιδας (PsA psoriatic arthritis) και της σοβαρής αξονικής σπονδυλαρθρίτιδας (axspa) σε ενήλικες ασθενείς, ενώ στην Αυστραλία, έλαβε έγκριση για τη θεραπεία της ψωριασικής αρθρίτιδας και της αγκυλοποιητικής σπονδυλίτιδας (ankylosing spondylitis). «Το Humira της AbbVie είναι μακράν ο πρωταθλητής σε πωλήσεις, αποτελώντας ένα μεγαθήριο στο χώρο της ανοσολογίας.» Οι 5 κορυφαίες σε πωλήσεις εταιρείες στην κατηγορία των παθήσεων του ΚΝΣ (παγκόσµιες πωλήσεις 2014) Οι 5 κορυφαίες σε πωλήσεις εταιρείες στην κατηγορία των ανοσολογικών θεραπειών (παγκόσµιες πωλήσεις 2014) ETAIΡΕΙΑ Πωλήσεις 2014 (σε εκατ. δολάρια) Πωλήσεις 2013 (σε εκατ. δολάρια) Μεταβολή (σε εκατ. δολάρια) Μεταβολή (%) ETAIΡΕΙΑ Πωλήσεις 2014 (σε εκατ. δολάρια) Πωλήσεις 2013 (σε εκατ. δολάρια) Μεταβολή (σε εκατ. δολάρια) Μεταβολή (%) Pfizer Biogen Idec Novartis Otsuka Teva AbbVie Johnson & Johnson Pfizer Amgen Merck & Co

8 Pharma Focus Μεταβολικές διαταραχές/διαβήτης: η βιολογική ινσουλίνη θωρακίζει τη Sanofi Η θεραπευτική κατηγορία των μεταβολικών διαταραχών εξακολουθεί να κυριαρχείται από τα σκευάσματα για την αντιμετώπιση του διαβήτη. Το προϊόν με τις μεγαλύτερες πωλήσεις σε αυτή τη θεραπευτική κατηγορία το 2014, ήταν η Lantus της Sanofi, η οποία σημείωσε αύξηση πωλήσεων κατά 11% και τζίρο 8,2 δις δολάρια. Αποτελεί το πιο σημαντικό προϊόν της εταιρείας και συνεισέφερε κατά 19% στα συνολικά της έσοδα, επιτυγχάνοντας σημαντική αύξηση σε όλες τις αγορές που κυκλοφορεί. Πιο συγκεκριμένα, στις Η.Π.Α. οι πωλήσεις του αυξήθηκαν 12,4%, στις Αναδυόμενες Αγορές 17.6%, στην Κίνα 33.6%, στην Αφρική και τη Μέση Ανατολή 17.3% και στην Ευρώπη 15%. Η Lantus μπορεί να κατέχει την 5η θέση στα κορυφαία φαρμακευτικά σκευάσματα του 2014, αλλά οι κίνδυνοι ενόψει της λήξης της πατέντας του, ελλοχεύουν, αν και στη περίπτωση των βιο-ομοειδών, οι απώλειες δεν αναμένεται να λάβουν τις διαστάσεις που παρατηρήθηκαν στην αγορά των στατινών. Οι προβλέψεις αναφέρουν πως ο τζίρος του θα περιοριστεί στα 6,5 δις δολάρια μέχρι το Ογκολογία: μεγάλες πωλήσεις σε μια κρίσιμη κατηγορία Η αγορά των ογκολογικών θεραπειών βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των κορυφαίων φαρμακευτικών εταιρειών και αρκετά από τα κορυφαία σε πωλήσεις φαρμακευτικά προϊόντα κυκλοφορούν σε αυτήν ακριβώς την αγορά. Η Roche διατηρεί ξεκάθαρα την ηγετική της θέση στη συγκεκριμένη θεραπευτική κατηγορία, χάρη στο MabThera, το οποίο αν και χάνει τη πατέντα του μέσα στο 2015, ως βιολογικό προϊόν, αναμένεται να διατηρήσει ένα σημαντικό κομμάτι των πωλήσεων και να προστατεύσει την εταιρεία από απώλεια τζίρου οφειλόμενη στα βιο-ομοειδή του. Οι 5 κορυφαίες σε πωλήσεις εταιρείες στην κατηγορία των µεταβολικών διαταραχών/διαβήτη (παγκόσµιες πωλήσεις 2014) ETAIΡΕΙΑ Novo Nordisk Sanofi Merck & Co. Eli Lilly AstraZeneca Πωλήσεις 2014 (σε εκατ. δολάρια) Πωλήσεις 2013 (σε εκατ. δολάρια) Μεταβολή (σε εκατ. δολάρια) Μεταβολή (%) Από την άλλη μεριά, η Celgene συνεχίζει την εντυπωσιακή της πορεία, καταγράφοντας διψήφιους ρυθμούς ανάπτυξης για 4η συνεχή χρονιά και φθάνοντας τα 7,7 δις δολάρια το 2014 από 6,3 δις δολάρια τζίρο το 2013, σημειώνοντας ανάπτυξη μεγαλύτερη του 18%. Το Revlimid, ένας ανοσορρυθμιστικός, αντιαγγειογενετικός παράγοντας με ένδειξη σε τύπους λευχαιμίας, όπως το πολλαπλό μυέλωμα και το υποτροπιάζον ανθεκτικό λέμφωμα από κύτταρα του μανδύα, καταγράφει τις μεγαλύτερες πωλήσεις από όλα τα υπόλοιπα προϊόντα της εταιρείας, αποτελώντας ένα από τα μεγαλύτερα σε πωλήσεις ορφανά φάρμακα με 4,9 δις δολάρια για το Οι προβλέψεις αναφέρουν πως οι πωλήσεις του συγκεκριμένου προϊόντος αναμένεται να φθάσουν τα 9 δις δολάρια μέχρι το Αν αυτό συμβεί, το Revlimid θα ξεπεράσει σε πωλήσεις το MabThera και θα γίνει το πρώτο σε πωλήσεις ορφανό ογκολογικό φάρμακο. Οι πωλήσεις της Amgen στις Η.Π.Α. άγγιξαν τα 14,7 δις δολάρια, σημειώνοντας αύξηση 5%, ενώ οι πωλήσεις στον υπόλοιπο κόσμο είχαν ρυθμούς ανάπτυξης 11% και απέφεραν στην εταιρεία έσοδα ύψους σχεδόν 4,6 δις δολαρίων το Η ανάπτυξη που είχε στην αμερικανική αγορά είναι το αποτέλεσμα της ανάπτυξης σε όλη την έκταση του χαρτοφυλακίου της, καθώς και από την αύξηση των πωλήσεων του Kyprolis, ενός προϊόντος για το πολλαπλό μυέλωμα, το οποίο απέκτησε με την εξαγορά της Onyx τον Οκτώβρη του Στο άμεσο μέλλον, η Amgen εναποθέτει πολλές από τις ελπίδες της στο Blincyto, το προϊόν που ανέπτυξε για τη θεραπεία της οξείας λεμφοβλαστικής λευχαιμίας, έναν ταχύτατα εξελισσόμενο καρκίνο του αίματος και του μυελού των οστών και για το οποίο αναμένει έγκριση από τους FDA και EMA. Βέβαια, ο δρόμος του Blincyto στην αγορά φαίνεται πως θα είναι τραχύς, δεδομένου ότι η Amgen ζητά το ετήσιο κόστος κάθε θεραπείας να αποζημιώνεται με δολάρια, ποσό που ουσιαστικά θα το καθιστά την πιο ακριβή ογκολογική θεραπεία στην αγορά. Τέλος, τα Keytruda της Merck και Opdivo της BMS αναμένεται επίσης να φέρουν σημαντικά έσοδα, με πωλήσεις που θα φθάνουν τα 4,2 και 6,9 δις δολάρια αντιστοίχως μέχρι το 2020, ξεπερνώντας με ευκολία τα δεδομένα των υπόλοιπων blockbuster προϊόντων. Οι 5 κορυφαίες σε πωλήσεις εταιρείες στην κατηγορία των ογκολογικών θεραπειών (παγκόσµιες πωλήσεις 2014) ETAIΡΕΙΑ Πωλήσεις 2014 (σε εκατ. δολάρια) Πωλήσεις 2013 (σε εκατ. δολάρια) Μεταβολή (σε εκατ. δολάρια) Μεταβολή (%) Roche Novartis Celgene Johnson & Johnson Bristol-Myers Squibb 14 15

9 Pharma Focus Έρευνα: Υπηρεσίες ασθενών Το καλά φυλαγμένο μυστικό των φαρμακευτικών εταιρειών Οι ασθενείς επιθυμούν να γίνονται αποδέκτες περισσότερων υποστηρικτικών υπηρεσιών πριν φτάσουν στο σημείο να λάβουν φαρμακευτική αγωγή Εύρημα 1 Σχήµα 1 Η περίοδος πριν την έναρξη της θεραπευτικής αγωγής είναι σταθερά η πιο αγχωτική για τους ασθενείς 24% 24% 24% 28% 31% 16% 10% 12% 9% 65% 65% 67% 11% 61% 9% 60% 10% 74% εν ξέρω. Κάθε στάδιο της νόσου ήταν δυσάρεστο σε διαφορετικό βαθµό Αφού ξεκίνησα τη θεραπευτική αγωγή Πριν την έναρξη της θεραπευτικής αγωγής H έρευνα πραγματοποιήθηκε από την Accenture σε ασθενείς από 5 χώρες (Η.Π.Α, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Γερμανία και Βραζιλία) με αντικείμενο τη διερεύνηση των αναγκών των ασθενών σε υποστηρικτικές υπηρεσίες που θεωρούν πως παραμένουν ακάλυπτες, και αφορούν τις εξής 7 θεραπευτικές κατηγορίες: τα αυτοάνοσα νοσήματα, τον καρκίνο, τις διαταραχές του νευρικού συστήματος, τις ορμονικές διαταραχές, τις πνευμονολογικές παθήσεις, τις σκελετικές παθήσεις και τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Οι ασθενείς θα ήθελαν περισσότερη βοήθεια πριν φτάσουν στο σημείο να ξεκινήσουν φαρμακευτική αγωγή Η χρονική στιγμή στο patient journey κατά την οποία γίνονται διαθέσιμες οι υπηρεσίες, είναι μείζονος σημασίας για τους ασθενείς. Το 65% των συμμετεχόντων ανέφερε ότι η χρονική περίοδος πριν την έναρξη της αγωγής είναι η πλέον δυσάρεστη (σχήμα 1), ενώ σε ποσοστό 34% οι ασθενείς χαρακτήρισαν περισσότερο απογοητευτικό το γεγονός ότι είχαν ελάχιστες προειδοποιητικές ενδείξεις για τον υψηλό κίνδυνο που διέτρεχαν να εκδηλώσουν κάποια νόσο (σχήμα 2). Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν πως, ανεξάρτητα από το είδος της νόσου, οι ασθενείς επιθυμούν να γίνονται αποδέκτες περισσότερων υποστηρικτικών υπηρεσιών πριν φτάσουν στο σημείο να λάβουν φαρμακευτική αγωγή. Επιπρόσθετα, η συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών δεν γνωρίζουν την ύπαρξη των διαθέσιμων υπηρεσιών που μπορούν να τους βοηθήσουν. Στις λίγες εκείνες περιπτώσεις που οι ασθενείς γνωρίζουν την ύπαρξη κάποιων υπηρεσιών, φαίνεται ότι τις χρησιμοποιούν συστηματικά και αυτό ισχύει για όλες τις θεραπευτικές κατηγορίες. Επίσης, οι ασθενείς δηλώνουν πως η πρωταρχική πηγή πληροφοριών σχετικά με τη διαχείριση της νόσου τους, επιθυμούν να είναι οι επαγγελματίες υγείας. Παράλληλα όμως, αναγνωρίζουν ότι τα ψηφιακά μέσα είναι κύριο κανάλι παροχής αυτών των υπηρεσιών. Σχήµα 2 Οι ασθενείς βρίσκουν περισσότερο απογοητευτικό το γεγονός ότι είχαν ελάχιστες ενδείξεις για τον κίνδυνο που διέτρεχαν να εµφανίσουν κάποια νόσο. Είχα ελάχιστες προειδοποιητικές ενδείξεις ότι βρισκόµουν σε κίνδυνο να εµφανίσω τη νόσο προτού εκδηλωθούν τα συµπτώµατα 34% Κική Παντελίδου Commercial Excellence Manager, AstraZeneca Πηγή: Έρευνα Accenture: Patient Services: Pharma s Best Kept Secret Δύο βασικά ερωτήματα προκύπτουν από τα παραπάνω ευρήματα: 1) Μήπως οι φαρμακευτικές εταιρείες χάνουν μια σημαντική ευκαιρία να παρέχουν τις υπηρεσίες τους όσο το δυνατόν νωρίτερα στο patient journey - πριν ακόμη ξεκινήσουν οι ασθενείς να λαμβάνουν αγωγή; 2) Θα μπορούσαν οι φαρμακευτικές εταιρείες να εμπλέξουν περισσότερο τους επαγγελματίες υγείας στον τομέα της ενημέρωσης των ασθενών, προκειμένου να διαχέεται πιο αποτελεσματικά η πληροφορία για τις διαθέσιμες υπηρεσίες; Η προφανής απάντηση και στα δυο παραπάνω ερωτήματα είναι ένα ηχηρό ΝΑΙ! υσκολεύοµαι να κλείσω ιατρικό ραντεβού τις ώρες που µε διευκολύνουν Έλλειψη αξιόπιστης πληροφόρησης που θα µου επιτρέπει να διαχειρίζοµαι καλύτερα τη νόσο µου και να αναγνωρίζω αν η κατάστασή µου επιδεινώνεται εν είχα βοήθεια στην προσπάθεια να βρω πληροφορίες για τη συγκεκριµένη πάθηση εν είχα βοήθεια στην προσπάθεια να βρω τους ειδικούς επαγγελµατίες υγείας για την περίπτωση µου εν είχα βοήθεια στην προσπάθεια να διασφαλίσω ότι έχω ένα πλήρες και επικαιροποιηµένο ιατρικό ιστορικό, προκειµένου να είναι όλοι οι επαγγελµατίες υγείας σωστά ενηµερωµένοι για την κατάσταση της υγείας µου εν είχα βοήθεια στην προσπάθεια να µάθω την ύπαρξη διαθέσιµων εναλλακτικών/ολιστικών θεραπειών % 25% 25% 24% 23% 23%

10 Pharma Focus Εύρημα 2 Σε γενικές γραμμές, οι ασθενείς δεν είναι ενήμεροι για τις διαθέσιμες υπηρεσίες που μπορεί να τους βοηθήσουν Μόλις το 19% των ασθενών (1στους 5 δηλαδή) γνωρίζει την ύπαρξη διαθέσιμων θεραπευτικών υπηρεσιών (σχήμα 3). Πού οφείλεται αυτό; Πολλές φαρμακευτικές εταιρείες ξοδεύουν εκατομμύρια δολάρια για να αναπτύξουν υπηρεσίες για τους ασθενείς, χωρίς όμως αυτές τελικά να αξιοποιούνται. Σχήµα 3 Oι περισσότεροι ασθενείς δεν γνωρίζουν τις υπηρεσίες που τους παρέχονται σε όλα τα στάδια της ασθένειας Σύνολο Αυτοάνοσα νοσήµατα Εάν οι ασθενείς δεν γνωρίζουν την ύπαρξη τους, είναι αναμενόμενο ότι δε θα τις χρησιμοποιήσουν. Είναι ξεκάθαρο λοιπόν, πως το μήνυμα για την προσβασιμότητα στις διαθέσιμες υπηρεσίες, δεν φτάνει σε πολλούς ασθενείς. 19% 21% Σχήµα 4 Σχεδόν έξι στους δέκα ασθενείς που γνωρίζουν την ύπαρξη των υπηρεσιών, τις χρησιµοποιούν 58% Σχεδόν 6 στους 10 ασθενείς (το 58%) χρησιµοποιούν τις υπηρεσίες, εφόσον γνωρίζουν ότι είναι διαθέσιµες. *Συνολικός µέσος όρος για όλες τις υπηρεσίες Σχήµα 5 Σε γενικές γραµµές, η χρήση των υπηρεσιών βρίσκεται σε υψηλά ποσοστά. Ενηµέρωση για τη συγκεκριµένη πάθηση Αναζήτηση ειδικών /συµβουλευτικής Λεπτοµερής ενηµέρωση για τις διαθέσιµες επιλογές θεραπείας Αξιόπιστη πληροφόρηση σχετικά µε την καλύτερη διαχείριση της πάθησης και την αναγνώριση των ενδείξεων επιδείνωσης της Εξασφάλιση ασφαλιστικής κάλυψης ιευκόλυνση στην προσπάθεια να κλειστούν τα ιατρικά ραντεβού σε βολικές ώρες για τον ασθενή ιευκόλυνση για τη διαµόρφωση ενός επικαιροποιηµένου ιατρικού ιστορικού Ενηµέρωση για τις διαθέσιµες οµάδες υποστήριξης ασθενών Υπηρεσία ενηµέρωσης (µ.ό. 19%) 19% 17% 14% 28% 26% 25% 21% 31% Υπηρεσίες που χρησιµοποιήθηκαν (58%) 47% 68% 63% 62% 61% 59% 54% 69% Καρκίνος 21% ιαταραχές του νευρικού συστήµατος 20% Εύρημα 4 Ορµονικές διαταραχές 19% Οι ασθενείς αξιολογούν τις παρεχόμενες υπηρεσίες σε όλα τα στάδια της νόσου τους Πνευµονολογικές παθήσεις Σκελετικές παθήσεις Καρδιαγγειακές παθήσεις 18% 18% 18% Συνολικός µέσος όρος για όλες τις υπηρεσίες Το 79% των συμμετεχόντων χαρακτήρισαν τις υπηρεσίες που χρησιμοποιούσαν ως «πολύ» ή «εξαιρετικά» αποτελεσματικές (σχήμα 6), για όλες τις κατηγορίες ασθενειών, από τις απειλητικές για τη ζωή (καρκίνος) μέχρι τις χρόνιες παθήσεις (αυτοάνοσα νοσήματα). Οι φαρμακευτικές εταιρείες έχουν τώρα την ευκαιρία να παρέχουν θεραπευτικές υποστηρικτικές υπηρεσίες μαζί με τα προϊόντα τους και να γίνονται συνεργάτες άξιοι σεβασμού και εμπιστοσύνης, τόσο για τους επαγγελματίες υγείας, όσο και για τους ασθενείς. Σχήµα 6 Οι υπηρεσίες εκτιµώνται πολύ θετικά σε όλες τις θεραπευτικές κατηγορίες Εύρημα 3 Σύνολο 79% Όταν οι ασθενείς μαθαίνουν ότι μια υπηρεσία είναι διαθέσιμη, τη χρησιμοποιούν Καρκίνος Ορµονικές διαταραχές 81% 80% Από τους 10 ασθενείς που γνωρίζουν την ύπαρξη υπηρεσιών, οι 6 τις χρησιμοποιούν (σχήμα 4). Η χρήση αυτή κυμαίνεται από το 69% για τις υπηρεσίες που παρέχουν πληροφορίες για μια νόσο, έως το 47% για τις υπηρεσίες ενημέρωσης σχετικά με συλλόγους ασθενών (σχήμα 5). Σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις, το υψηλότερο επίπεδο ενημέρωσης είχε ως αποτέλεσμα και υψηλότερο βαθμό χρήσης των υπηρεσιών. Καρδιαγγειακά νοσήµατα Αυτοάνοσα νοσήµατα Σκελετικές παθήσεις ιαταραχές του νευρικού συστήµατος 76% 78% 79% 80% Πνευµονολογικές παθήσεις 76% *Συνολικός µέσος όρος για όλες τις υπηρεσίες 18 19

11 Pharma Focus Σχήµα 7 Η συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών επιθυµούν να έχουν µία πηγή πληροφόρησης για τη διαχείριση της νόσου τους - ιδανικά, τους επαγγελµατίες υγείας που τους παρακολουθούν Επαγγελµατίες υγείας Ιατροί / ειδικοί θεραπευτές Υποστηρικτικό προσωπικό των ιατρείων / θεραπευτικών κέντρων Οµάδα υποστήριξης φροντίδας ασθενών Νοσηλευτικό προσωπικό Φαρµακοποιός Άλλες πηγές Ασφαλιστική εταιρεία 5% 4% 3% 10% 6% 85% 63% Εύρημα 5 Οι ασθενείς επιλέγουν τους επαγγελματίες υγείας ως πρωταρχική πηγή πληροφόρησης σχετικά με υπηρεσίες που τους βοηθούν στη διαχείριση της νόσου τους. Παρ όλα αυτά, τα ψηφιακά κανάλια έχουν σημαντικό ρόλο στην ενημέρωσή τους. Η συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών (87%) αναφέρουν ότι προτιμούν να έχουν μία πηγή πληροφόρησης για τις παρεχόμενες υπηρεσίες και σε ποσοστό 85% επιλέγουν για αυτό, τον επαγγελματία υγείας. Μόλις το 1% των ασθενών επιλέγουν τις φαρμακευτικές εταιρείες για την ενημέρωσή τους (σχήμα 7). Κι ενώ ένα ποσοστό 67% προτιμά να ενημερώνεται από τον ίδιο το γιατρό του, τα ψηφιακά μέσα κερδίζουν έδαφος και επιλέγονται από το 57% των ασθενών κυρίως από την ηλικιακή ομάδα ετών (σχήμα 8). Η έρευνα έδειξε ότι οι φαρμακευτικές εταιρείες έχουν την ευκαιρία να αυξήσουν την αξία των παροχών τους προς τους ασθενείς, μέσα από την ενίσχυση της ενημέρωσης και τελικά της χρήσης των υπηρεσιών, όσο το δυνατόν νωρίτερα στο patient journey Φαρµακευτική εταιρεία Άλλη 1% 3% 10% «Η συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών (87%) αναφέρουν ότι προτιμούν να έχουν μία πηγή πληροφόρησης» Σχήµα 8 Για την πλειοψηφία των ασθενών, κύρια πηγή πληροφόρησης είναι ο θεράπων ιατρός και δευτερεύουσα τα ψηφιακά µέσα. E: Ποιες από τις παρακάτω µεθόδους χρησιµοποιήσατε για να αναζητήσετε βοήθεια/πληροφόρηση σχετικά µε την πάθησή σας; 67% 57% Το 62% των ασθενών ηλικίας ετών αναφέρει ότι χρησιµοποιεί τα ψηφιακά µέσα ως κύριο κανάλι πληροφόρησης 33% 25% Τι μηνύματα στέλνουν τα αποτελέσματα της έρευνας στις φαρμακευτικές εταιρείες; Η έρευνα έδειξε ότι οι φαρμακευτικές εταιρείες έχουν την ευκαιρία να αυξήσουν την αξία των παροχών τους προς τους ασθενείς, μέσα από την ενίσχυση της ενημέρωσης και τελικά της χρήσης των υπηρεσιών, όσο το δυνατόν νωρίτερα στο patient journey. Συγκεκριμένα, οι φαρμακευτικές εταιρείες θα ήταν χρήσιμο να λάβουν υπ όψιν τους τις παρακάτω προτάσεις: Ο γιατρός µου Ένα ή περισσότερα ψηφιακά κανάλια Άλλες πηγές (αναφορά σε µία ή περισσότερες) Οικογένεια, φίλοι, συνάδελφοι Πρόταση 1: H παροχή θεραπευτικών υπηρεσιών προς τους ασθενείς θα πρέπει να γίνεται πριν την έναρξη της φαρμακευτικής αγωγής. Με αυτόν τον τρόπο, η εταιρεία θα αποτελεί σημείο αναφοράς για τους ασθενείς, ήδη από το ξεκίνημα της πορείας τους στο patient journey.

12 Pharma Focus Η εταιρεία που θα εφαρμόσει αυτή τη στρατηγική, είναι πολύ πιθανό να έχει το πλεονέκτημα της πρωτιάς, σε σχέση με τους ανταγωνιστές της. Επίσης, η συνεχής ροή υπηρεσιών καθ όλη τη διάρκεια του patient journey είναι πιο αποτελεσματική από τη μεμονωμένη παροχή βοήθειας στους ασθενείς σε συγκεκριμένα μόνο στάδια της ασθένειας τους. Αν και ο κορεσμός σε υπηρεσίες για τον ασθενή είναι ένα ζήτημα που έχει απασχολήσει τις φαρμακευτικές εταιρείες, ιδιαίτερα στις Η.Π.Α., από τη στιγμή που οι ασθενείς αγνοούν την ύπαρξη των περισσοτέρων από αυτές τις υπηρεσίες, ο κορεσμός δεν αποτελεί πρόβλημα. Εναπόκειται λοιπόν στις φαρμακευτικές εταιρείες να αυξήσουν την ενημέρωση του κοινού, τόσο για την ύπαρξη, όσο και για τη χρήση των υπηρεσιών που παρέχουν στους ασθενείς. Στην Ευρώπη οι Payers ζητούν όλο και περισσότερο από τις εταιρείες να αναπτύξουν εκτός από στρατηγικές προώθησης των προϊόντων τους και στρατηγικές παροχής υποστηρικτικών υπηρεσιών για τους ασθενείς. οι επαγγελματίες υγείας (κυρίως οι ιατροί αλλά και οι εξειδικευμένες νοσοκόμες και οι φαρμακοποιοί) θεωρούνται από τους περισσότερους ασθενείς αξιόπιστοι σύμβουλοι και αποτελούν την πλέον κατάλληλη πηγή πληροφόρησης Πρόταση 3: Οι εταιρείες θα πρέπει να επενδύουν στην επικοινωνία για τις υπηρεσίες που παρέχουν, όσο επενδύουν και στη δημιουργία τους. Πολλές εταιρείες δαπανούν εκατομμύρια δολάρια για την ανάπτυξη υπηρεσιών προς τους ασθενείς και θεωρούν ότι αυτό είναι αρκετό. Στην έρευνα φάνηκε ότι παρά τον όγκο των επενδύσεων, η ενημέρωση του κοινού για την ύπαρξη των υπηρεσιών αυτών κυμαίνεται σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα, με αποτέλεσμα να μην καλύπτονται τελικά οι ανάγκες των ασθενών. Οι φαρμακευτικές εταιρείες έχουν μια εξαιρετικά μεγάλη ευκαιρία να επαναπροσδιορίσουν τον τρόπο που εισάγουν τις υπηρεσίες τους στην αγορά. Το βάρος της επένδυσης που γίνεται για αυτές τις υπηρεσίες θα πρέπει να μετατοπιστεί στον τρόπο επικοινωνίας και προώθησής τους. Οι συζητήσεις με τους επαγγελματίες υγείας χρειάζεται να επικεντρωθούν στη συνολική αξία που έχει για τον ασθενή ο συνδυασμός των φαρμάκων με τις διαθέσιμες υποστηρικτικές υπηρεσίες. Με αυτόν τον τρόπο μπορεί να επηρεαστεί: 1) ολόκληρος ο κύκλος ζωής ενός προϊόντος, από την είσοδο του στην κυκλοφορία μέχρι να καταστεί ώριμο προϊόν καθώς και 2) το patient journey από την περίοδο που προηγείται της φαρμακευτικής αγωγής έως τη συνεχιζόμενη θεραπεία ή την επίλυση του προβλήματος. Φανταστείτε ότι συζητάτε με τους ΕΥ σχετικά με το πώς η εταιρεία σας μπορεί να βοηθήσει τους ασθενείς να βελτιώσουν την υγεία τους συνδυάζοντας τα φάρμακα «Οι συζητήσεις με τους επαγγελματίες υγείας χρειάζεται να επικεντρωθούν στη συνολική αξία που έχει για τον ασθενή ο συνδυασμός των φαρμάκων με τις διαθέσιμες υποστηρικτικές υπηρεσίες» με τις υποστηρικτικές υπηρεσίες. Ή πως μπορείτε να βοηθήσετε τους ΕΥ να αναγνωρίσουν τους ασθενείς υψηλού κινδύνου πριν καν αυτοί διαγνωστούν! Η ανάγκη συνεργασίας με τους παρόχους υγείας στην Ευρώπη για την αποτελεσματική διαχείριση των ασθενών, επιτείνεται από την προβλεπόμενη μείωση του αριθμού των εργαζομένων στο χώρο της υγείας κατά ένα εκατομμύριο μέχρι το Οι εναπομείναντες ΕΥ θα επιφορτιστούν με τη φροντίδα ακόμη περισσότερων ασθενών και η φαρμακοβιομηχανία θα έχει την ευκαιρία να βοηθήσει τους ίδιους και τους ασθενείς τους, μέσα από την παροχή υποστηρικτικών υπηρεσιών. Πρόταση 2: Οι φαρμακευτικές εταιρείες πρέπει να στοχεύσουν στους επαγγελματίες υγείας προκειμένου να αυξήσουν την ενημέρωση των ασθενών για τις διαθέσιμες υπηρεσίες τους. Οι περισσότερες φαρμακευτικές εταιρείες προωθούν τις υπηρεσίες τους απευθείας στους ασθενείς, δεδομένου ότι αυτοί αποτελούν και τους τελικούς αποδέκτες / χρήστες των υπηρεσιών αυτών. Στην έρευνα όμως φάνηκε πως οι επαγγελματίες υγείας (κυρίως οι ιατροί αλλά και οι εξειδικευμένες νοσοκόμες και οι φαρμακοποιοί) θεωρούνται από τους περισσότερους ασθενείς αξιόπιστοι σύμβουλοι και αποτελούν την πλέον κατάλληλη πηγή πληροφόρησης για τις διαθέσιμες υπηρεσίες, καθώς οι ασθενείς που ενημερώνονται από αυτούς θεωρούν τις υπηρεσίες νόμιμες και χρήσιμες. Οι χρόνιοι ασθενείς, για παράδειγμα, επισκέπτονται τους επαγγελματίες υγείας 3-4 φορές ετησίως με μέση διάρκεια επίσκεψης τα 15 λεπτά. Συνολικά ένας ιατρός θα έχει στη διάθεσή του 1 ώρα ανά έτος για να επηρεάσει την κατάσταση υγείας του ασθενή του και οι υπηρεσίες για ασθενείς αποτελούν σημαντική ευκαιρία για την επίτευξη αυτού του στόχου. Οι φαρμακευτικές εταιρείες μπορούν να συμβάλλουν σε αυτήν την προσπάθεια, φροντίζοντας να επικοινωνούν στους επαγγελματίες υγείας πως υπάρχει η δυνατότητα να επωφεληθούν οι ασθενείς τους από τη συνδυαστική παροχή των φαρμακευτικών προϊόντων με τις υποστηρικτικές υπηρεσίες που έχει αναπτύξει κάθε εταιρεία. Αυτή η προσέγγιση ενδεχομένως απαιτεί την κατάλληλη εκπαίδευση των στελεχών του τμήματος πωλήσεων. Εάν όμως οι ιατροί πειστούν πως οι παρεχόμενες υπηρεσίες καλύπτουν πραγματικές ανάγκες των ασθενών και προσθέτουν αξία στην τρέχουσα θεραπευτική προσέγγιση, τότε ο συνδυασμός των φαρμάκων με τις υπηρεσίες θα αναγνωριστεί ως απαραίτητο συστατικό στη φροντίδα του ασθενή, ενώ οι φαρμακευτικές εταιρείες θα αυξήσουν την αξιοπιστία τους ως σύμβουλοι υγείας. Συμπερασματικά: Οι ασθενείς εξακολουθούν να έχουν ακάλυπτες ανάγκες σε όλη τη διάρκεια του patient journey, ιδιαίτερα στη φάση πριν από την έναρξη της αγωγής. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τη χαμηλή ενημέρωση των ασθενών για τις υπάρχουσες υπηρεσίες αλλά την υψηλή αξία των υπηρεσιών για εκείνους που τις χρησιμοποιούν, παρέχει μια μοναδική ευκαιρία στις φαρμακευτικές εταιρείες. Ευκαιρία να αλλάξουν τον τρόπο που εισάγουν τις υπηρεσίες τους μέσα στην αγορά και να εμπλέξουν τους ασθενείς στην αρχή της πορείας τους στο patient journey. Με αυτόν τον τρόπο μια εταιρεία μπορεί να είναι η πρώτη που θα αποκτήσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα σε κάποια θεραπευτική περιοχή και θα είναι σε θέση να το διατηρήσει, παρέχοντας υπηρεσίες που αφορούν σε όλα τα στάδια του patient journey. Έχοντας την ιδιότητα των πιο αξιόπιστων συμβούλων για τους ασθενείς, οι επαγγελματίες υγείας είναι οι καταλληλότεροι για να τους ενημερώσουν σχετικά με τις διαθέσιμες υποστηρικτικές υπηρεσίες. Συνεπώς οι ΕΥ αποτελούν το βασικό κοινό -στόχο για τις φαρμακευτικές εταιρείες, τους οποίους και θα πρέπει να εμπλέξουν στην ενημέρωση των ασθενών για τις υπηρεσίες που παρέχουν. Το κλειδί για την επίτευξη αυτού του στόχου, είναι η αλλαγή της συζήτησης μεταξύ της εταιρείας και των ΕΥ, από καθαρά προϊοντική, σε συζήτηση για τη συνολική διαχείριση των ασθενών, υπογραμμίζοντας πως τα προϊόντα της εταιρείας σε συνδυασμό με τις παρεχόμενες υπηρεσίες, μπορούν να βοηθήσουν τους ΕΥ να φροντίσουν καλύτερα τους ασθενείς τους, ακόμη και προτού εκείνοι νοσήσουν

13 Pharma Focus Μικροβιακή ανθεκτικότητα : Μία έρευνα - ανάλυση της παγκόσμιας κατάστασης ανά χώρα από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ) «Η μικροβιακή ανθεκτικότητα έχει εντοπιστεί σε όλα τα μέρη του κόσμου και αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για την παγκόσμια δημόσια υγεία» Nίκος Παπανάγνος Field Force Excellence Manager, CHIESI Hellas Πηγή: Έρευνα Π.Ο.Υ: Worldwide country situation analysis: response to antimicrobial resistance, April 2015 Τον Απρίλιο του 2015 δημοσιεύτηκαν τα αποτελέσματα έρευνας του Π.Ο.Υ σχετικά με το βαθμό ετοιμότητας για την αντιμετώπιση της ανθεκτικότητας των μικροβίων σε παγκόσμιο επίπεδο ανά χώρα. Η έρευνα διήρκησε παραπάνω από δύο χρόνια ( ) και διεξήχθη σε χώρες και των έξι περιφερειών (όπως είναι χωρισμένες από τον Π.Ο.Υ (βλ. Πίνακες 1 & 2), ενώ επικεντρώθηκε στα δομικά στοιχεία που θεωρούνται προαπαιτούμενα για την αντιμετώπιση της μικροβιακής ανθεκτικότητας: u ύπαρξη ολοκληρωμένου εθνικού σχεδίου u ύπαρξη κατάλληλα εξοπλισμένων εργαστηρίων u πρόσβαση σε ασφαλή και αποτελεσματικά αντιβιοτικά u περιορισμός της κατάχρησης των αντιβιοτικών u ύπαρξη προγραμμάτων ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης του κοινού και u ύπαρξη αποτελεσματικών προγραμμάτων πρόληψης και ελέγχου των λοιμώξεων Τα κράτη μέλη του Π.Ο.Υ. είναι οργανωμένα σε έξι Περιφέρειες: την Περιφέρεια της Αμερικής, την Περιφέρεια της Ευρώπης, την Περιφέρεια της Ανατολικής Μεσογείου, την Περιφέρεια της Αφρικής, την Περιφέρεια της Νοτιοανατολικής Ασίας και την Περιφέρεια του Δυτικού Ειρηνικού. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε χώρες από όλες τις Περιφέρειες του Π.Ο.Υ. Πίνακας 1 Η ανταπόκριση στο αίτηµα για τη χορήγηση πληροφοριών για την κατάσταση στη χώρα, ανά Περιφέρεια Περιφέρεια Π.Ο.Υ Αριθµός κρατών µελών Περιφέρεια της Αφρικής 8 Περιφέρεια της Αµερικής 26 Περιφέρεια της Ανατολικής Μεσογείου 13 Περιφέρεια της Ευρώπης 49 Περιφέρεια της Νοτιοανατολικής Ασίας 11 Περιφέρεια του υτικού Ειρηνικού Αφρικής 26 Συνολικός αριθµός κρατών µελών Ποσοστό Η μικροβιακή ανθεκτικότητα έχει εντοπιστεί σε όλα τα μέρη του κόσμου. Αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για την παγκόσμια δημόσια υγεία και το πρόβλημα συνεχώς διογκώνεται. Αν και η ανάπτυξη της μικροβιακής ανθεκτικότητας αποτελεί φυσικό φαινόμενο, στις μέρες μας σημειώνει ραγδαία αύξηση, λόγω : u κακής χρήσης των αντιβιοτικών ή / και χρήσης κακής ποιότητας φαρμάκων u ανεπαρκούς εποπτείας της χρήσης των αντιβιοτικών και έλλειψης σχετικού νομικού πλαισίου u ανυπαρξίας προγραμμάτων για την πρόληψη και τον έλεγχο της μετάδοσης των λοιμώξεων u ύπαρξης εργαστηρίων περιορισμένων δυνατοτήτων Η αντιμετώπιση του προβλήματος απαιτεί συλλογική προσέγγιση και δράσεις από όλα τα έθνη και τους φορείς σε παγκόσμιο επίπεδο. Μολονότι η μικροβιακή ανθεκτικότητα αναγνωρίζεται ως μείζον πρόβλημα δημόσιας υγείας από πολλούς διεθνείς οργανισμούς και φορείς υγείας, δεν έχουν όλες οι χώρες σχέδιο για την αντιμετώπιση του. Ορισμένες περιοχές αντιμετωπίζουν άλλα, πιο πιεστικά προβλήματα και πολλές χώρες χαμηλού και μεσαίου βιοτικού επιπέδου δεν έχουν τους πόρους για την υλοποίηση προγραμμάτων ανταπόκρισης. Η έρευνα έγινε σε 133 από τις 194 χώρες μέλη του Π.Ο.Υ, μέσω ερωτηματολογίου, στο οποίο κλήθηκαν να απαντήσουν οι υγειονομικές αρχές κάθε χώρας. Στην έκθεση αναλύονται, ανά περιοχή και σε παγκόσμιο επίπεδο, οι πρωτοβουλίες που έχουν ληφθεί για την αντιμετώπιση της μικροβιακής ανθεκτικότητας και εντοπίζονται οι τομείς όπου απαιτείται εντατικοποίηση των προσπαθειών. Μετά το πέρας της έρευνας ορισμένες χώρες σημείωσαν περαιτέρω πρόοδο και ανέλαβαν πρόσθετες πρωτοβουλίες. Ως εκ τούτου, τα ευρήματα της έρευνας αντικατοπτρίζουν την επικρατούσα κατάσταση κατά το χρόνο συμπλήρωσης του ερωτηματολογίου. Βασικά συμπεράσματα της έκθεσης Ύπαρξη εθνικού σχεδίου και άλλων στρατηγικών Η ύπαρξη εθνικού ολοκληρωμένου και οικονομικά βιώσιμου σχεδίου θεωρείται βασική προϋπόθεση για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Ωστόσο, λίγες χώρες ανέφεραν την ύπαρξη ενός τέτοιου σχεδίου. Πιο συχνά αναφέρθηκε η ύπαρξη κεντρικού σημείου αναφοράς ή / και συντονιστικού οργάνου για την αντιμετώπιση της μικροβιακής ανθεκτικότητας. Από τις χώρες που δήλωσαν ότι είχαν κάποια εθνική πολιτική ή στρατηγική, λίγες είχαν δημοσιεύσει μια έκθεση προόδου εντός των προηγούμενων πέντε ετών. Τα ευρήματα της έρευνας δείχνουν ότι πρέπει να γίνουν περισσότερα βήματα προς την κατεύθυνση αυτή σε όλες τις περιοχές του κόσμου, συμπεριλαμβανομένων των χωρών με ισχυρά συστήματα υγειονομικής περίθαλψης. Εποπτεύουσα Αρχή και εργαστηριακό δυναμικό Η ύπαρξη Εποπτεύουσας Αρχής και άρτια εξοπλισμένων εργαστηρίων με κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό, το οποίο θα αναφέρεται απευθείας και τακτικά στη συγκεκριμένη Αρχή, επιτρέπει την παρακολούθηση της ανθεκτικότητας των μικροβίων και την άμεση ενημέρωση των αρμοδίων φορέων όταν οι συνθήκες το απαιτούν. Καθιστά επίσης δυνατή την ανίχνευση ανθεκτικών στα αντιβιοτικά στελεχών, καθώς και την παρακολούθηση των τάσεων και εστιών των λοιμώξεων. Τα δεδομένα που λαμβάνονται από την παρακολούθηση των λοιμώξεων δίνουν τη δυνατότητα στους κρατικούς φορείς υγείας να χαράξουν την εθνική πολιτική για την αντιμετώπιση της μικροβιακής ανθεκτικότητας, να εισαγάγουν τεκμηριωμένα πρότυπα-κανονισμούς για την υλοποίηση αυτής της πολιτικής και να λάβουν αποφάσεις σχετικά με την παροχή της κατάλληλης υγειονομικής περίθαλψης. Τα περιφερειακά δίκτυα του Οργανισμού υποστήριζαν τις εποπτεύουσες αρχές των χωρών μελών τους, ωστόσο καμία από τις έξι περιφέρειες δεν είχε εποπτικούς μηχανισμούς στο σύνολο των κρατών μελών της. Συνήθως, οι χώρες ανέφεραν ως εμπόδια για την αποτελεσματική εποπτεία την: u έλλειψη εργαστηρίων με επαρκές τεχνικό προσωπικό u έλλειψη υποδομών u κακή διαχείριση των δεδομένων και την u έλλειψη διαχειριστικών προτύπων Αν και οι δυνατότητες κάθε χώρας ως προς τον εξοπλισμό και τη στελέχωση των εργαστηρίων ήταν διαφορετικές, τουλάχιστον ένα κράτος σε καθεμία από τις έξι περιφέρειες ανέφερε ότι διαθέτει ένα εθνικό εργαστήριο αναφοράς, ικανό για τη μέτρηση της ευαισθησίας των μικροβίων στα αντιβιοτικά και το οποίο υπόκειται σε εξωτερική ποιοτική αξιολόγηση. Οι ίδιες χώρες ανέφεραν 24 25

14 Pharma Focus επίσης, ότι παρακολουθούν τη μικροβιακή ανθεκτικότητα και στους ανθρώπους. Πρόσβαση σε ποιοτικά αντιβιοτικά φάρμακα Πρόσβαση σε καλύτερης ποιότητας φάρμακα έχουν οι Περιφέρειες με υψηλότερο βιοτικό επίπεδο, όπως οι Περιφέρειες της Ευρώπης και του Δυτικού Ειρηνικού. Τα καλύτερης ποιότητας αντιβιοτικά μπορούν να προλαμβάνουν την εμφάνιση ανθεκτικών στελεχών. Αντιβιοτικά κακής ποιότητας μπορεί να είναι, για παράδειγμα, τα σκευάσματα με χαμηλή περιεκτικότητα δραστικής ουσίας, τα οποία Ορθή χρήση των αντιβιοτικών Πίνακας 2 Πρακτικές σχετικές µε τη χρήση αντιβιοτικών φαρµάκων, σε όλες τις Περιφέρειες του Π.Ο.Υ. Τα αντιβιοτικά είναι διαθέσιµα χωρίς συνταγή Μπορούν να εφαρµοστούν περιορισµοί στην πώληση των συνταγογραφούµενων φαρµάκων Θα µπορούσαν να σχεδιαστούν πρότυπες κατευθυντήριες οδηγίες για τη θεραπευτική αντιµετώπιση των λοιµώξεων Υπήρχε σύστηµα παρακολούθησης της χρήσης των αντιβιοτικών τα προηγούµενα 5 χρόνια Τόσο η κατάχρηση όσο και η κακή χρήση των αντιβιοτικών, επιταχύνει την εμφάνιση ανθεκτικών μικροβίων. Η κακή χρήση περιλαμβάνει τις κακές πρακτικές συνταγογράφησης, όπως: u τη χρήση αντιβιοτικών χωρίς αυτό να είναι απαραίτητο (π.χ. για την αντιμετώπιση των ιώσεων) u την εσφαλμένη επιλογή φαρμάκου u την υπό ή υπέρ δοσολογία Επιπλέον, εσφαλμένη χρήση των αντιβιοτικών γίνεται στις χώρες όπου ο ασθενής έχει ελεύθερη πρόσβαση σε παρόμοια φάρμακα ή / και όταν το χρονικό διάστημα της λήψης των αντιβιοτικών είναι μικρότερο ή μεγαλύτερο από το ενδεδειγμένο. μπορεί να αυξήσουν την ανθεκτικότητα των μικροβίων λόγω της υποδοσολογίας. Ο σχεδιασμός ενός αυστηρότερου κανονιστικού πλαισίου για την παραγωγή των φαρμάκων, καθώς και η ενίσχυση της ικανότητας των αρχών να ελέγχουν την εφαρμογή του από τη φαρμακοβιομηχανία, μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου. Άλλες χώρες αναφέρθηκαν στα «πλαστά» φάρμακα, στην απευθείας πώληση των φαρμάκων στους ασθενείς (π.χ. μέσω του διαδικτύου) και στην αδυναμία εφαρμογής των νόμων ως παράγοντες που εμποδίζουν την πρόσβαση των ασθενών στα ποιοτικά αντιβιοτικά. Περιφέρεια (ποσοστό: αριθµός θετικών ανταπόκρισεων / αριθµό κρατών µελών) Αφρική Αµερική Ανατολική Ευρώπη Νοτιοανατολική υτικός Μεσόγειος Ασία Ειρηνικός Η υπερβολική χρήση των αντιβιοτικών στην κτηνοτροφία αυξάνει επίσης, την ανθεκτικότητα των μικροβίων. Αρκετές χώρες ανέφεραν ότι ο ασθενής είχε ελεύθερη πρόσβαση στα αντιβιοτικά (βλ. πίνακα παραπάνω), αλλά ελάχιστες ανέφεραν τη λειτουργία ενός συστήματος παρακολούθησης της χρήσης τους. Ελάχιστες επίσης χώρες ανέφεραν την ανυπαρξία θεραπευτικών πρωτοκόλλων «Η κακή χρήση αντιβιοτικών επιταχύνει την εμφάνιση ανθεκτικών μικροβίων» Ευαισθητοποίηση του κοινού Την περίοδο διεξαγωγής της έρευνας, η ενημέρωση του κοινού σχετικά με τη χρήση των αντιβιοτικών ήταν χαμηλή. Ακόμη και στις χώρες, στις οποίες πραγματοποιήθηκαν εθνικές εκστρατείες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού, καταγράφηκε η πεποίθηση ότι τα αντιβιοτικά είναι αποτελεσματικά κατά των ιογενών λοιμώξεων. Αυτό είναι ένα ιδιαίτερα ανησυχητικό εύρημα, ιδίως για τις χώρες όπου τα αντιβιοτικά μπορεί να διατίθενται χωρίς συνταγή. Μεταξύ των επαγγελματικών ομάδων, οι ακαδημαϊκοί ήταν γενικά περισσότερο ενημερωμένοι για το πρόβλημα της μικροβιακής ανθεκτικότητας, ακόμα και από τους εργαζομένους στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης. Η γενικότερη έλλειψη ευαισθητοποίησης του κοινού μπορεί να οδηγήσει σε περαιτέρω αύξηση της μικροβιακής ανθεκτικότητας. Η ενημέρωση του κοινού και οι εκστρατείες συλλογικής ευαισθητοποίησης μπορούν να συμβάλλουν στην αποτελεσματική εφαρμογή του νομικού πλαισίου, το οποίο σε κάθε άλλη περίπτωση, θα υπάρχει χωρίς να εφαρμόζεται. Προγράμματα πρόληψης και ελέγχου των λοιμώξεων Η «παγκοσμιοποίηση» ευνοεί την εξάπλωση λοιμώξεων και ανθεκτικών στελεχών μικροβίων. Το εμπόριο, τα ταξίδια αναψυχής και γενικότερα οι μετακινήσεις πληθυσμών είναι οι αιτίες για τη γρήγορη εξάπλωση των λοιμωξιογόνων παραγόντων από χώρα σε χώρα. Ο ελλιπής έλεγχος των λοιμώξεων σε κρατικό επίπεδο, επιτείνει σημαντικά το πρόβλημα, ειδικά κατά τη διάρκεια εξάρσεων και επιδημιών. Η εφαρμογή προγραμμάτων πρόληψης και ελέγχου των λοιμώξεων είναι απαραίτητη σε εθνικό επίπεδο και πρέπει οπωσδήποτε να συμπεριλαμβάνει την καλή βασική και ατομική υγιεινή, που είναι το πιο απλό μέτρο για τον περιορισμό της εξάπλωσης όλων των λοιμώξεων. Τα μισά από τα κράτη μέλη της περιφέρειας της Ευρώπης, της Νοτιοανατολικής Ασίας και του Δυτικού Ειρηνικού δήλωσαν ότι διαθέτουν εθνικό πρόγραμμα πρόληψης και ελέγχου των λοιμώξεων. Ωστόσο, ένας μικρός αριθμός αυτών διέθετε αντίστοιχα προγράμματα σε ισχύ σε όλα τα νοσοκομεία της χώρας. Συνοψίζοντας Συνολικά, τα ευρήματα της εν λόγω έρευνας αποκαλύπτουν ότι ένα μεγάλο μέρος των απαραίτητων δράσεων βρίσκεται σε εξέλιξη και Γράφηµα 1 Ποσοστά των κρατών µελών που είχαν διεξάγει εκστρατεία ενηµέρωσης του κοινού για τη χρήση των αντιβιοτικών φαρµάκων κατά τα προηγούµενα 2 χρόνια, ανά Περιφέρεια Σηµείωση: οι αριθµοί πάνω από τις ράβδους εκπροσωπούν τον αριθµό των κρατών µελών που απάντησαν «ναι» AFR 2 AMER 10 EMR 3 EUR SEAR 42 WPR ότι οι Κυβερνήσεις έχουν δεσμευτεί για την αντιμετώπιση αυτού του σύνθετου προβλήματος. Ορισμένες χώρες έχουν ήδη ξεκινήσει μια σειρά δράσεων, ενώ άλλες μόλις τώρα αναλαμβάνουν δράση για την αντιμετώπιση της μικροβιακής ανθεκτικότητας. Παρ όλα αυτά, χρειάζονται αυξημένες προσπάθειες σε όλες τις περιφέρειες, ακόμη και σε χώρες με ισχυρά συστήματα υγειονομικής περίθαλψης. Το σχέδιο παγκόσμιας δράσης για την ανθεκτικότητα των μικροβίων στα αντιβιοτικά θα επανεξεταστεί στο 68ο Παγκόσμιο Συνέδριο Υγείας. Το σχέδιο αυτό καθορίζει πέντε στρατηγικούς στόχους: u τη βελτίωση της ευαισθητοποίησης του κοινού και της κατανόησης της έννοιας της ανθεκτικότητας των μικροβίων στα αντιβιοτικά u την απόκτηση εμπειρίας μέσω της εφαρμογής εποπτικών μηχανισμών u τη μείωση των επιπτώσεων από τις λοιμώξεις u την ορθή χρήση των αντιβιοτικών και u την εξασφάλιση βιώσιμων επενδύσεων για την καταπολέμηση της ανθεκτικότητας των μικροβίων Η έρευνα κλείνει με την προσδοκία ότι οι Κυβερνήσεις των χωρών μελών του Π.Ο.Υ θα συνεχίσουν να αναπτύσσουν εθνικά σχέδια δράσης, να εξασφαλίζουν την απαραίτητη υποδομή και να εφαρμόζουν αποτελεσματικές πρακτικές για την αντιμετώπιση της ανθεκτικότητας των μικροβίων. Αυτή η αρχική ανάλυση της κατάστασης ανά χώρα θα χρησιμεύσει ως σημείο αναφοράς, βάσει του οποίου κράτη μέλη και Π.Ο.Υ θα μπορούν να παρακολουθούν την πρόοδο στην αντιμετώπιση της ανθεκτικότητας των μικροβίων τα επόμενα χρόνια

15 Pharma Focus Πώς αντιμετωπίζουν οι διευθυντές μάρκετινγκ τις προκλήσεις της τεχνολογίας «Τα «πάντα ρει» στον κόσμο των CMOs» Επιφυλακτική στάση τηρούν απέναντι στις προκλήσεις της τεχνολογίας και των ψηφιακών μέσων οι διευθυντές μάρκετινγκ, σύμφωνα με έρευνα που πραγματοποιήθηκε από την εταιρεία ΙΒΜ. Και μπορεί το 94% των συμμετεχόντων να αξιολογούν την εξελιγμένη ανάλυση επιχειρηματικών δεδομένων (advanced analytics) ως ιδιαίτερα σημαντική για την επίτευξη των στόχων τους, ένας υψηλός, ωστόσο, αριθμός διευθυντών μάρκετινγκ δηλώνουν ελλιπώς προετοιμασμένοι να εντάξουν τα ηλεκτρονικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης στην καθημερινότητά τους. Το συγκεκριμένο ποσοστό υπολογίστηκε μάλιστα στο 82%, εμφανίζοντας αύξηση κατά 11%, έναντι αυτού που είχε προκύψει από αντίστοιχη έρευνα τρία χρόνια πριν. Η συγκεκριμένη μελέτη εντάσσεται στο σύνολο των αποκαλούμενων C-suite ερευνών που διεξάγει εδώ και δέκα χρόνια η εταιρεία ΙΒΜ, αποτελώντας τη 17η μελέτη που αναπτύχθηκε από το IBM Ιnstitute for Business Value. Στις συνεντεύξεις συμμετείχαν 524 CMOs (Chief Marketing Officers) εκπροσωπώντας πάνω από 19 κλάδους, από τους οποίους 265 προέρχονταν από την Ευρώπη, τη Μέση Ανατολή και την Αφρική, 83 από την Ιαπωνία, 46 από την Ασία, 61 από τη Βόρεια Αμερική και 69 από τη Νότια Αμερική. Τα «πάντα ρει» στον κόσμο των CMOs Η έκθεση εστιάζει στον τρόπο, με τον οποίο οι 524 CMOs που συμμετείχαν στις συνεντεύξεις «βοηθούν» τις επιχειρήσεις τους να καταστούν περισσότερο πελατειακά εστιασμένες και ενεργές. Στο πλαίσιο αυτό, αξιολογήθηκε, εκτός των άλλων, ο βαθμός επιρροής των διευθυντών μάρκετινγκ στη διαμόρφωση της επιχειρησιακής στρατηγικής, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι το επίπεδο της συμμετοχής τους σε θέματα στρατηγικής κλιμακώνεται διαχρονικά. Σύμφωνα με την έρευνα, το 63% των επικεφαλής επιχειρήσεων εμπλέκουν τους CMOs στην διαμόρφωση της συνολικής επιχειρησιακής στρατηγικής, με τους οικονομικούς διευθυντές (CFOs) να κατέχουν το υψηλότερο ποσοστό (72%). Προκύπτει επίσης, πως οι CMOs τοποθετούνται στη δεύτερη θέση μετά τους CFOs σε ό,τι αφορά στην επιρροή που ασκούν στους CEOs (σχήμα 2). Παράλληλα, ένας ολοένα αυξανόμενος αριθμός CMOs βρίσκεται σε στενή συνεργασία με τους CIOs, αποφέροντας ιδιαίτερα θετικά αποτελέσματα στα χαμηλότερα επίπεδα οργάνωσης της εταιρείας. Προκύπτει μάλιστα, πως η καλή επικοινωνία μεταξύ τους αυξάνει κατά 76% την πιθανότητα για υψηλές επιδόσεις σε όρους εσόδων και κερδοφορίας. Ωστόσο, ιδιαίτερα περιορισμένος εμφανίζεται ο αριθμός των CMOs που έχουν καταφέρει να οικοδομήσουν μια εύρωστη κουλτούρα ψηφιακού μάρκετινγκ. Μόλις το 20% των CMOs χρησιμοποιεί τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στην επικοινωνία με τους πελάτες, παρά το γεγονός ότι τα online στοιχεία αποτελούν κρίσιμο κομμάτι του διαλόγου που αναπτύσσει κάθε Σχήµα 2 Η επιρροή των CMOs στους CEOs σε θέµατα επιχειρησιακής στρατηγικής αποκτά διαρκώς µεγαλύτερη βαρύτητα CFO CMO CIO CSCO CHRO CxO innvolvement in business strategy development 37% 35% 42% 63% *CFO: Chief Finance Officer, CMO: Chief Marketing Officer, CIO: Chief Information Officer, CSCO: Chief Supply Chain Officer, CHRO: Chief Human Resources Officer. 72% εταιρεία με τους πελάτες/καταναλωτές/χρήστες των προϊόντωνυπηρεσιών της. Ακόμη χαμηλότερο είναι το ποσοστό των CMOs που έχουν ενσωματώσει εναλλακτικά κανάλια επικοινωνίας για την αλληλεπίδραση της εταιρείας τους με τους πελάτες. Εξίσου χαμηλό είναι και το ποσοστό των CMOs που έχουν προβεί στην εγκατάσταση εργαλείων εξελιγμένης ανάλυσης επιχειρηματικών δεδομένων που αφορούν στους πελάτες, καθώς επίσης και το ποσοστό αυτών που μπήκαν στη διαδικασία δημιουργίας ψηφιακών εφοδιαστικών αλυσίδων, με στόχο την άμεση ανταπόκριση στις ενδεχόμενες μεταβολές στη ζήτηση (Σχήμα 3). Iωάννα Παπαλά Συντονίστρια Εταιρικής Επικοινωνίας, Elpen Pharmaceuticals Πηγή: Stepping up to the challenge: CMO insights from the Global C-suite Study, IBM Institute for Business Value, March 2014 Σχήµα 1 ιασπορά επιχειρηµατικών κλάδων: η έρευνα έχει συµπεριλάβει στελέχη από 19 διαφορετικούς κλάδους 17% 31% 5% 524 interviews 19% 28% Τοµέας των Επικοινωνιών Ενέργεια και υπηρεσίες κοινής ωφέλειας ΜΜΕ και Ψυχαγωγία Τηλεπικοινωνίες Τοµέας της διανοµής Καταναλωτικά προϊόντα Βιοεπιστήµες Επαγγελµατικές υπηρεσίες και υπηρεσίες Πληροφορικής Λιανική πώληση Μεταφορές Ταξίδια Τοµέας Οικονοµικών Υπηρεσιών Τράπεζες και χρηµατοοικονοµικές αγορές Ασφάλειες Βιοµηχανικός Τοµέας Αεροναυπηγική και Άµυνα Αυτοκινητοβιοµηχανία Χηµικά και πετρελαιοειδή Ηλεκτρονική τεχνολογία Βιοµηχανικά προϊόντα ηµόσιος Τοµέας Εκπαίδευση και Έρευνα Υγεία ΜΚΟ και Κυβερνητικοί Φορείς Σχήµα 3 Εξαιρετικά περιορισµένη εµφανίζεται η χρήση των βασικών εργαλείων ψηφιακής στρατηγικής από τους CMOs Συνεργασία µε τους πελάτες µε τη χρήση µέσων κοινωνικής δικτύωσης Ολοκληρωµένα «σηµεία επαφής» µε τους πελάτες στα φυσικά και ψηφιακά κανάλια πώλησης Εργατικό δυναµικό συνδεδεµένο στο δικτυακό περιβάλλον και µε δεξιότητες προσανατολισµένες στις επιχειρηµατικές ευκαιρίες Εξελιγµένη ανάλυση δεδοµένων για την αναγνώριση των απόψεων/αντιλήψεων των πελατών σε όλα τα σηµεία επαφής Ένταξη της εφοδιαστικής αλυσίδας στο ψηφιακό περιβάλλον Η συµµετοχή των CxO στην ανάπτυξη της επιχειρηµατικής στρατηγικής % 13% 11% 20% 16% Συχνή χρήση Μέτρια χρήση 29% 30% 28% 37% 38% Περιορισµένη χρήση 52% 46% 51% 59% 59%

16 Pharma Focus Τα παραπάνω ευρήματα της έρευνας αναδεικνύουν μια ελαφρώς χειρότερη κατάσταση από αυτή που διαπιστώθηκε στην τελευταία μελέτη της IBM (Global CMO Study) πριν από τρία χρόνια. Ειδικότερα, τα αποτελέσματα της προηγούμενης έρευνας έδειχναν πως το 71% των συμμετεχόντων ένιωθαν ανεπαρκώς προετοιμασμένοι σε μια προοπτική αξιοποίησης των επιχειρησιακών δεδομένων. Το ποσοστό αυτό αυξήθηκε στο 82% στην παρούσα μελέτη. Τα δύο τρίτα όλων των CMOs δηλώνουν ανέτοιμοι να χρησιμοποιήσουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ποσοστό οριακά χαμηλότερο έναντι αυτού που υπολογίστηκε στην μελέτη Global CMO Study. Αυτό δεν σημαίνει φυσικά, ότι οι CMOs αγνοούν τις δυνατότητες της τεχνολογίας. Απεναντίας, η διεύρυνση της χρήσης μερικών από τις βασικές τεχνολογίες μάρκετινγκ εντάσσεται στον επιχειρηματικό σχεδιασμό τους για τα επόμενα τρία έως πέντε χρόνια. Αναλυτικά εργαλεία προβλέψεων και εφαρμογές κινητής τηλεφωνίας τοποθετούνται ψηλά στη λίστα των επιθυμητών εργαλείων, παρά το γεγονός ότι τοποθετούν σε δεύτερη προτεραιότητα τα μέσα που αφορούν στη διαχείριση των πελατειακών σχέσεων (CRM) και τα εργαλεία συνεργασίας (collaboration tools) (Σχήμα 4). Επιπλέον, το 74% των CMOs αντιμετωπίζουν τις τεχνολογίες σαν ένα μέσο καλύτερης κατανόησης των στόχων τους, γι αυτό και στοχεύουν στη διεύρυνση της χρήσης τους στο μέλλον. «Γνωρίζουμε τι θέλουμε να κάνουμε. Η μεγαλύτερη πρόκληση για εμάς είναι η δημιουργία της υποδομής ανάλυσης δεδομένων.» CMO από τον ασφαλιστικό κλάδο (Νέα Ζηλανδία) «Για να πετύχεις στην ψηφιακή εποχή, είναι αναγκαίο να συγχρονιστείς με τη συμπεριφορά και τις προτιμήσεις των πελατών σου σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Πρέπει να είσαι γρήγορος και ευπροσάρμοστος.» CMO στον κλάδο του εμπορίου (Η.Π.Α.) καθώς επίσης και την πληθώρα των νέων καναλιών και συσκευών επικοινωνίας. Ωστόσο, δεν έχουν ακόμη ενσωματώσει εξολοκλήρου τα κανάλια πωλήσεων και επικοινωνίας στη νέα αυτή ψηφιακή πραγματικότητα. Πολύ σπάνια επικοινωνούν με τους πελάτες μέσω των ηλεκτρονικών κοινωνικών δικτύων, ενώ δεν χρησιμοποιούν τα εργαλεία εξελιγμένης επεξεργασίας των δεδομένων που συλλέγουν από τους πελάτες. Οι αποκαλούμενοι Social Strategists, αυτοί δηλαδή που χαράσσουν τη στρατηγική τους εμπλεκόμενοι με τα social media, αναγνωρίζουν τα κοινωνικά μέσα ως τα «οχήματα» που οδηγούν στην επικοινωνία με τους πελάτες. Ωστόσο, δεν έχουν συνειδητοποιήσει τα οφέλη που προκύπτουν από την εξελιγμένη ανάλυση επιχειρηματικών δεδομένων. Οι Digital Pacesetters από την άλλη, όσοι προσδιορίζουν με τις ενέργειές τους ότι θεωρείται νεωτεριστικό στην αξιοποίηση των ψηφιακών μέσων, εμφανίζουν άνεση στον χειρισμό τόσο του όγκου δεδομένων, όσο και του ολοένα και αυξανόμενου αριθμού τεχνολογικών συσκευών. Επιπλέον, χρησιμοποιούν ευρύτατα τα εργαλεία εξελιγμένης ανάλυσης επιχειρηματικών δεδομένων. Στην έρευνα τονίζεται επίσης, πως η διαφορετική εξοικείωση που εμφανίζουν οι CMOs με τη χρήση των ψηφιακών μέσων επηρεάζει και την οικονομική απόδοση των επιχειρήσεων στις οποίες εργάζονται, καθώς, όπως προκύπτει οι Digital Pacesetters συμβάλλουν στην καλύτερη χρηματοοικονομική κατάσταση των επιχειρήσεων, στις οποίες εργάζονται 43% Digital Pacesetters, 31% Social Strategists και 25% Τraditionalists. Σχήµα 4 Η εντατικοποίηση της χρήσης συγκεκριµένων τεχνολογιών εντάσσεται στα µελλοντικά σχέδια των CMOs Εξελιγµένη ανάλυση δεδοµένων Εφαρµογές κινητών τηλεφώνων ιαχείριση πελατειακών σχέσεων Συνεργατικά εργαλεία ιαχείριση περιεχοµένου Βελτίωση µηχανών αναζήτησης ιαχείριση εταιρικής φήµης Marketing Τρεις τύποι διευθυντών μάρκετινγκ Η έρευνα εντοπίζει τρεις τύπους διευθυντών μάρκετινγκ: τους Traditionalists (37%), τους Social Strategists (33%) και τους Digital Pacesetters (30%) (Σχήμα 5). Προβλεπόµενη χρήση των ψηφιακών τεχνολογιών (3 έως 5 χρόνια) % 46% Οι Traditionalists, οι παραδοσιακοί του γκρουπ, είναι μόλις στο ξεκίνημα του ταξιδιού τους στον ψηφιακό κόσμο. Αντιμετωπίζουν ως πρόκληση τη χρήση των ηλεκτρονικών δεδομένων, την ανάπτυξη των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, 94% 66% 94% 80% 89% 81% 87% 68% 81% 73% 80% 62% 79% 63% Σχήµα 5 Τρεις τύποι διευθυντών µάρκετινγκ 30% CMO profiles 33% Digital Pacesetters 37% Social Strategists Traditionalists «Η μεγαλύτερη πρόκληση για εμάς είναι η δημιουργία της υποδομής ανάλυσης δεδομένων» CMO από τον ασφαλιστικό κλάδο (Νέα Ζηλανδία) Οι CMOs αναγνώρισαν τρία προαπαιτούμενα που διασφαλίζουν την επιτυχία στον κόσμο του ψηφιακού marketing: u Τη χρήση εργαλείων εξελιγμένης ανάλυσης επιχειρηματικών δεδομένων, με στόχο την καλύτερη κατανόηση του συνόλου των πελατών, αλλά και του καθενός από αυτούς ξεχωριστά. Αυτό γίνεται εφικτό μέσω του εντοπισμού δεδομένων από τα σημεία πώλησης, προγράμματα πίστης και τα like που κάνουν, ενσωματώνοντάς τα με δεδομένα γνώσης που προέρχονται από συζητήσεις σε πραγματικό χρόνο στα φόρα κοινωνικής δικτύωσης και την αξιοποίηση της εις βάθος γνώσης (insights) που έχουν οι εταιρείες για τους χρήστες των προϊόντων τους. Σε αυτή τη στρατηγική, οι Digital Pacesetters έχουν σαφώς το προβάδισμα, αφού είναι εκείνοι που έχουν ήδη επενδύσει στην καταγραφή και ανάλυση δεδομένων από τους πελάτες τους σε όλο το κύκλο ζωής των προϊόντων. u Τον σχεδιασμό ενός συστήματος που να συμβάλλει στην τακτική επικοινωνία με τους πελάτες, με στόχο την οικοδόμηση αμοιβαία επωφελών σχέσεων μαζί τους. Στο πλαίσιο αυτό, οι τελευταίοι θα πρέπει να ενθαρρύνονται να εκφράσουν τη γνώμη και τις εμπειρίες τους. Η συμβατική σχέση όριζε πως η εμπειρία του πελάτη τελείωνε με την κτήση του προϊόντος. Αυτό έχει ριζικά μεταβληθεί εφόσον μέσω του online κόσμου, οι επιχειρήσεις μπορούν να σφυρηλατήσουν σχέσεις επαφής διαρκείας με τους χρήστες. Σε αυτό το πεδίο και πάλι, οι Digital Pacesetters κρατούν τα πρωτεία, γνωρίζοντας καλά πως τα ψηφιακά κανάλια διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στη διάδραση με τους καταναλωτές / πελάτες. u Αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών με στόχο την αποτελεσματική αποτύπωση των εμπειριών των πελατών. Συλλογικά οι διευθυντές μάρκετινγκ στοχεύουν στο σχεδιασμό εξαιρετικών εφαρμογών για κινητά, στην επαφή με τους πελάτες τους μέσω των κοινωνικών δικτύων και στη βέλτιστη διαχείριση της σχέσης με τους πελάτες τους. Παρατηρούμε όμως κάποιες διαφοροποιήσεις στις τακτικές που επιλέγουν προκειμένου να επιτύχουν τα ανωτέρω: οι Traditionalist και Social Strategists επικεντρώνονται κατά κύριο λόγο στην ανάπτυξη εφαρμογών ενόσω οι Digital Pacesetters ενδιαφέρονται περισσότερο για τη δημιουργία συνέπειας της εμπειρίας των καταναλωτών στα διάφορα κανάλια. Το στοιχείο πάντως που αδιαμφισβήτητα προκαλεί τη μεγαλύτερη έκπληξη είναι πως κανείς από τα τρία γκρουπ, δε προσπαθεί πια να δαμάσει τα social media

17 Pharma Knowledge Οικοδομώντας ένα εξαιρετικό Σχήµα 1 πλάνο marketing «Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των φαρμακευτικών εταιρειών, είναι η οικοδόμηση ενός εξαιρετικού πλάνου μάρκετινγκ» Αναγνωρίζοντας και κτίζοντας τις ενέργειες που είναι απαραίτητες προκειμένου να ανταγωνιστείς με επιτυχία σε ένα αυξανόμενα περίπλοκο περιβάλλον. Η πρόκληση που συνδέεται με τη σύνθεση μιας αποτελεσματικής στρατηγικής μάρκετινγκ εντείνεται συνεχώς. Σε καθημερινή βάση, οι φαρμακευτικές εταιρείες και οι παραγωγοί φαρμάκων καλούνται να επιτύχουν περισσότερα, με λιγότερους πόρους. Καλούνται να φέρουν υψηλότερες πωλήσεις σε πιο σύντομο χρόνο, δεδομένου ότι η περίοδος διάρκειας της πατέντας, έχει περιοριστεί. Να επιφέρουν καλύτερες αποδόσεις σε κερδοφορία, παρά την πίεση που μεταφέρει η μειούμενη ελαστικότητα καθορισμού των τιμών, τη στιγμή που οφείλουν να καλύψουν έναν αυξανόμενο αριθμό εταίρων και καναλιών που επηρεάζουν την κυκλοφορία και επιτυχία των προϊόντων τους. Πρέπει να κερδίσουν μεγαλύτερα μερίδια αγοράς, προωθώντας προϊόντα με μικρό βαθμό διαφοροποίησης στο κλινικό προφίλ και έχοντας περιορισμένη πρόσβαση στους ιατρούς. Καθορίζω Προχωρώ σε εις βάθος γνώση και κατανόηση των αναγκών των πελατών και ενεργώ µε αφετηρία αυτή τη γνώση Κατηγοριοποιώ τους βασικούς αποδέκτες της καµπάνιας και στοχεύω στη σύνδεση µε βασικούς εταίρους (stakeholders) Εντοπίζω τις ακάλυπτες ανάγκες και κάνω µία εκτίµηση του µεγέθους της ευκαιρίας. Κατανοώ την καθαρή θέση του δικού µου προϊόντος, καθώς και των ανταγωνιστικών του. Καθορίζω την ευκαιρία του προϊόντος και την οικονοµική πρόταση αξίας του (economic value proposition) Σχεδιάζω Αναπτύσσω µία σχετική, ελκυστική και διαφοροποιηµένη τοποθέτηση για το προϊόν Κτίζω το πλάνο του προϊόντος και στοιχειοθετώ τις στρατηγικές επιταγές της επιτυχίας του συµπεριλαµβάνοντας: Βασικά µηνύµατα και στρατηγική επικοινωνίας για κάθε σηµαντικό εταίρο (ιατρούς, ασθενείς, φαρµακοποιούς, οργανισµούς αποζηµίωσης, φαρµακοποιούς, KOLs) Στρατηγική τιµολόγησης Σύνδεση µε το πλάνο ανάπτυξης κλινικών δοκιµών Αναπτύσσω προγράµµατα µε αποδέκτες τους γιατρούς και ασθενείς, που διευκολύνουν και εντείνουν τη συµµόρφωση και παραµονή στη θεραπεία Καθορίζω το χαρτοφυλάκιο και την αρχιτεκτονική του προϊόντος στο σύνολο των προϊόντων της εταιρείας Εκτελώ Συντονίζω τις δράσεις των διαφόρων τµηµάτων της εταιρείας (πωλήσεις, εµπορικό - τοπικό και παγκόσµιο - κλινικό) και βελτιστοποιώ τους διαύλους επικοινωνίας που χρησι- µοποιώ Προσαρµόζω τα µηνύµατα και τις ενέργειες που απευθύνω στους βασικούς πελάτες µε βάση τους στρατηγικούς στόχους του προϊόντος ηµιουργώ σχέσεις συνεργασίας µε τους φορείς αποζηµίωσης, έχοντας ως απώτερο σκοπό τη µεγιστοποίηση της πρόσβασης µε ένα αµοιβαία αποδεκτό κόστος και έχοντας παράλληλα ελαχιστοποιήσει τη µείωση τιµής του προϊόντος µου Θέτω ξεκάθαρους στόχους που µετρούν τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά την απόδοση του προϊόντος µου Καταγράφω τα αποτελέσµατα του πλάνου ενεργειών στο ROI και άλλους στόχους Παρακολουθώ στενά την εµπειρία των πελατών µου µε το προϊόν, λαµβάνοντας συστηµατικά feedback και επιβεβαιώνοντας πως η πραγµατική εικόνα του συνάδει µε αυτή του πλάνου 32 Κίμων Ευσταθίου Marketing Manager Diabetes & Biopharm, Novo Nordisk Πηγή: Driving towards marketing excellence, McKinsey & Company, 2008 Σε αυτές τις αντικειμενικές δυσκολίες, προστίθενται και οργανωτικά ζητήματα που περιπλέκουν την δραστηριότητα μιας εμπορικής εταιρείας. Στο παρελθόν, ο πυρήνας διήθησης της στρατηγικής ενός προϊόντος ακουμπούσε το μάρκετινγκ και τις πωλήσεις. Στη σημερινή πραγματικότητα, παρόλο που η επαφή μεταξύ των δύο εξακολουθεί να είναι κρίσιμης σημασίας, εξίσου σημαντική είναι η διασύνδεση του μάρκετινγκ με τους οργανισμούς διαχείρισης υγείας, η βέλτιστη αξιοποίηση των κλινικών δεδομένων και οι ευρύτερες δια-τμηματικές συνεργασίες εντός της ίδιας της εταιρείας, με στόχο το σχεδιασμό μιας στρατηγικής που ανταποκρίνεται πολύ καλά στις πραγματικές ανάγκες των ασθενών, των επιστημόνων υγείας και των φορέων κοινωνικής ασφάλισης. Δεν αποτελεί έκπληξη λοιπόν, που στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των φαρμακευτικών εταιρειών, είναι η οικοδόμηση ενός εξαιρετικού πλάνου μάρκετινγκ, ικανού να ανταπεξέλθει με επιτυχία σε ένα ιδιαίτερα ανταγωνιστικό περιβάλλον. Προσδιορίζοντας τους κύριους πυλώνες ενός πλάνου μάρκετινγκ, μπορούμε να διακρίνουμε: 1) τον καθορισμό της αγοράς 2) το σχεδιασμό του positioning του προϊόντος και των ενεργειών που θα στηρίξουν τη διάδοση και εδραίωσή του στην αγορά 3) την εκτέλεση του πλάνου στο πεδίο της αγοράς (Σχήμα 1). Για την ολοκλήρωση της κατάρτισης ενός πλάνου μάρκετινγκ, απαιτείται η ύπαρξη πολλών και διαφορετικών ικανοτήτων σε κάθε πυλώνα, αλλά αυτό που είναι πολύ σημαντικό, είναι η επικέντρωση στις δεξιότητες που κρίνονται καθοριστικής σημασίας για την επιτυχή προώθηση του συγκεκριμένου προϊόντος. Περιοχές ανάπτυξης ενός ολοκληρωμένου πλάνου μάρκετινγκ Καθορίζοντας την αγορά Ο καθορισμός της αγοράς είναι αναμφισβήτητα το σημαντικότερο συστατικό στοιχείο ενός πλάνου μάρκετινγκ, δεδομένου ότι, αυτά που περιγράφονται στο στάδιο αυτό, καθορίζουν και διαμορφώνουν τις ενέργειες που θα ακολουθηθούν. Αναγνωρίζουμε λοιπόν τα δομικά χαρακτηριστικά της αγοράς, αναζητώντας κρίσιμες πληροφορίες που σχετίζονται με τους ασθενείς, τη συγκεκριμένη θεραπευτική αγορά, τους ανταγωνιστές και τους πελάτες μας (επιστήμονες υγείας και φορείς αποζημίωσης κατά κύριο λόγο). Η καταγραφή αυτή προσφέρει μια ολιστική άποψη για την κατάσταση που επικρατεί σήμερα καθώς και για όσα μπορούμε να αναμένουμε στο μέλλον. Ασθενείς: εντοπίζουμε τους δυνητικούς πληθυσμούς ασθενών, τις εις βάθος ανάγκες τους αναφορικά με τη διαχείριση της νόσου καθώς και τυχόν ευκαιρίες που υπάρχουν στο patient journey. Αγορά: είμαστε ενήμεροι για τις τάσεις ή αλλαγές στην θεραπευτική κατηγορία που ενδεχομένως θα επηρεάσουν το τοπίο της αγοράς, επιφέροντας ζητήματα προς διαχείριση ή ευκαιρίες. Ανταγωνιστές: Συγκεντρώνω πληροφορίες τόσο για υπάρχοντες όσο και μελλοντικούς ανταγωνιστές. Πελάτες: Ξεχωρίζω τις βασικές ομάδες πελατών, εντοπίζω ακάλυπτες ανάγκες τους και ορίζω τις προτεραιότητές τους μέσα από μια SWOT (Strengths-Weaknesses-Opportunities-Threats) ανάλυση. 33

18 Pharma Knowledge Η πλήρης κατανόηση και υποστήριξη του πλάνου από το senior management είναι καθοριστικής σημασίας Αποκτώντας εις βάθος γνώση για τις ανάγκες των ασθενών και πελατών. Οι μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες επιδιώκουν να τελειοποιήσουν τον τρόπο που προσεγγίζουν την απόκτηση εις βάθος γνώσης για τις ανάγκες των ασθενών. Το επιτυγχάνουν αυτό μέσα από την υιοθέτηση μιας γνήσιας πελατο-κεντρικής κουλτούρας, θέτοντας ξεκάθαρες προτεραιότητες για τις ομάδες πελατών τους και εξασφαλίζοντας πως διαθέτουν ταλαντούχους marketers και ερευνητές αγοράς, οι οποίοι μέσα από τη συνεργασία και τη χρήση των πιο πρόσφατων εργαλείων και τεχνικών, θα βοηθήσουν τους οργανισμούς αυτούς να αποκτήσουν τη απαραίτητη γνώση που θα πυροδοτήσει την ανάπτυξη. Αυτό επιτυγχάνεται μέσα από τον σαφή καθορισμό των υπαρχόντων ευκαιριών στις ομάδες ασθενών που θα απευθυνθούμε. Σχεδιάζοντας την τοποθέτηση και στρατηγική του προϊόντος στην αγορά Μολονότι κατά γενική ομολογία, για πολλά χρόνια, οι φαρμακευτικές εταιρείες δεν επικεντρώνονταν στην απόκτηση εις βάθος γνώσης για τις ανάγκες των πελατών τους, ο σχεδιασμός της τοποθέτησης του προϊόντος (brand positioning), ήταν μια περιοχή την οποία μπορούσαν να διαχειριστούν πολύ καλά. Ο σχεδιασμός αυτός εστίαζε στον προσδιορισμό μιας σαφώς διαφοροποιημένης στρατηγικής για το προϊόν, μεταφράζοντας παράλληλα αυτή τη στρατηγική σε ένα συμπαγές πλάνο ενεργειών, το οποίο περιελάμβανε: u τα μηνύματα της καμπάνιας u τη στρατηγική που θα ακολουθήσουμε στους KOLs u την περιγραφή του προφίλ των ασθενών u τις ανάγκες των ασφαλιστικών φορέων u τη σύνδεση των ενεργειών με το πλάνο κλινικών δοκιμών (κλινικές δοκιμές φάσης IV) u τους κρίσιμους παράγοντες επιτυχίας u τα προγράμματα επαφής και διάδρασης με επαγγελματίες υγείας και συλλόγους ασθενών u τα κανάλια επικοινωνίας που θα χρησιμοποιηθούν (παραδοσιακή ομάδα πωλήσεων, ΚΑΜs, remote detailing, ενημέρωση μέσω τηλεφώνου, αξιοποίηση ψηφιακής τεχνολογίας κ.λπ.) u τη προσαρμογή της πρόταση αξίας του προϊόντος στα δεδομένα της τοπικής αγοράς (value proposition / story). Εισάγοντας το προϊόν στην αγορά Όλος ο σχεδιασμός, η ενέργεια και οι ανθρωποώρες που εσωκλείει ένα πλάνο μάρκετινγκ, παίρνει σάρκα και οστά με την εισαγωγή του προϊόντος στην αγορά. Η ευθυγράμμιση όλων των ομάδων του οργανισμού προκειμένου να εκτελεστεί με ακέραιο τρόπο το πλάνο δράσης, θέτοντας στόχους και ποσοτικούς δείκτες (metrics), ώστε να παρακολουθείται η απόδοση και η ανάπτυξη των απαραίτητων ικανοτήτων, όλα αποκτούν νόημα στη φάση εφαρμογής τους. Σε αυτό το τελευταίο στάδιο σύνθεσης του πλάνου μάρκετινγκ: u Καταστρώνουμε τη καμπάνια του προϊόντος u Καθορίζουμε τη στρατηγική ενσωματώνοντας τα κατάλληλα κανάλια πολλαπλών επαφών με τους πελάτες μας u Έχουμε καλή εποπτεία των πόρων που θα χρειαστούμε για τη πραγματοποίηση όλων των ενεργειών u Έχουμε καταστρώσει το πλάνο επαρκούς εφοδιασμού με το προϊόν u Προγραμματίζουμε εκ των προτέρων να λαμβάνουμε συστηματικά τη γνώμη των πελατών για τις ενέργειες μας. Καταστρώνουμε ξεκάθαρο πλάνο ενεργειών για τους ασφαλιστικούς φορείς u Γνωρίζουμε τη δραστηριότητα του ιατρικού / κλινικού τμήματος της εταιρείας u Δημιουργούμε ένα ημερολόγιο, στο οποίο καταχωρούμε όλες τις ενέργειες προώθησης του προϊόντος. Τα βήματα λοιπόν προς το σχεδιασμό ενός ολιστικού πλάνου μάρκετινγκ, μπορεί να είναι σαφή, ο δρόμος όμως προς την επιτυχία, δεν είναι πάντα απλός. Η διαδικασία σχεδιασμού, προϋποθέτει το συντονισμό και τη συνεργασία ενός μεγάλου αριθμού εσωτερικών και εξωτερικών παραγόντων. Η πλήρης κατανόηση και υποστήριξη του πλάνου από το senior management είναι καθοριστικής σημασίας, δεδομένου ότι οι επιτυχημένοι οργανισμοί, καλούνται συχνά να σκεφτούν και να δράσουν διαφορετικά και αυτό μεταφράζεται στην άμεση προσαρμογή τους στα νέα δεδομένα. Προβλέποντας και εκτιμώντας τις προκλήσεις που θα αντιμετωπίσει το προϊόν μας, μέσω της λειτουργίας των brand teams, μπορούμε γρήγορα να αναπτύξουμε και να εφαρμόσουμε κατάλληλα προσαρμοσμένες στρατηγικές, προκειμένου να μεγιστοποιήσουμε την αποτελεσματικότητα του πλάνου δράσης ενός προϊόντος στην αγορά

19 Pharma Knowledge Καινοτόμες Στρατηγικές Συνεργασίες: Ο ρόλος των Contract Sales Organizations (CSOs) «Σήμερα οι περισσότερες φαρμακευτικές εταιρείες προχωρούν σε αναδιάρθρωση των τμημάτων πωλήσεών τους και αναζητούν πιο ευέλικτα και αποτελεσματικά μοντέλα προώθησης των προϊόντων τους» Παντελής Αχιλιάς Managing Director, bioaxess Οι συνεχώς μεταβαλλόμενες συνθήκες της φαρμακευτικής αγοράς τοσο στην Ελλάδα οσο και σε ολόκληρο τον κόσμο, υπαγορεύουν ότι τα επιχειρησιακά μοντέλα των τμημάτων πωλήσεων των φαρμακευτικών εταιρειών, πρέπει επίσης να εξελίσσονται. Έχει περάσει πια η εποχή που για να ανταπεξέλθουν στις προκλήσεις του ανταγωνισμού, οι εταιρείες επέκτειναν το δυναμικό των τμημάτων πωλήσεων απασχολώντας μερικές εκατοντάδες ιατρικούς επισκέπτες. Σήμερα, οι αποφάσεις γύρω από το μέγεθος και τη δομή των τμημάτων πωλήσεων αποτελεί για κάθε εταιρεία μια πολύ σημαντική στρατηγική απόφαση, που στοχεύει στην ανακατανομή των πόρων της, προκειμένου να ενισχύσει την εισαγωγή νέων προϊόντων στην αγορά και παράλληλα να μεγιστοποιήσει την απόδοση της επένδυσης στα παλαιότερα προϊόντα. Η γνωστή σε όλους φράση «business as usual» δεν είναι πλέον αποτελεσματική για την επίτευξη των στόχων πωλήσεων και της κερδοφορίας μιας εταιρείας. Σήμερα οι περισσότερες φαρμακευτικές εταιρείες προχωρούν σε αναδιάρθρωση των τμημάτων πωλήσεών τους και αναζητούν πιο ευέλικτα και αποτελεσματικά μοντέλα προώθησης των προϊόντων τους, που σε αρκετές περιπτώσεις πρέπει να ενισχύονται από στρατηγικές συνεργασίες με εξωτερικούς συνεργάτες, όπως οι Contract Sales Organizations (CSOs). Αρκετές λοιπόν φαρμακευτικές εταιρείες αναθέτουν σήμερα την «ιατρική ενημέρωση» με την διαδικασία της συν-προώθησης (co-promotion) σε μια εξωτερική ομάδα πωλήσεων, η οποία αναλαμβάνει την προώθηση των προϊόντων είτε κατά αποκλειστικότητα (dedicated sales forces), είτε με την μορφή του διαμεριζόμενου χρόνου (shared sales forces), δηλ. η ίδια ομάδα πωλήσεων αναλαμβάνει να προωθεί προϊόντα διαφορετικών εταιρειών που δεν είναι ανταγωνιστικά μεταξύ τους. Σε κάθε περίπτωση και βάσει των οδηγιών του ΕΟΦ (υπ. αριθμ /15η/ ) η ανάθεση της συν-προώθησης ενός φαρμακευτικού προϊόντος στα πλαίσια της ιατρικής ενημέρωσης, πρέπει να έχει την έγκριση του ΕΟΦ και να πληροί συγκεκριμένες προϋποθέσεις, όπως π.χ. η δεύτερη εταιρεία να είναι υπαρκτή φαρμακευτική εταιρεία και να υπάρχει ισχύον συμβόλαιο συνεργασίας ανάμεσα στις ενδιαφερόμενες εταιρείες. Σε ένα πρόσφατο άρθρο του, το VisionGain αναφέρει ότι η ζήτηση τέτοιων υπηρεσιών αυξάνεται με γρήγορους ρυθμούς (CAGR 7.2%) και προβλέπεται οτι η παγκόσμια αγορά για τις εταιρείες CSOs θα ξεπεράσει τα 6.46 δις δολάρια το Γιατί είναι σημαντική η στρατηγική συνεργασία, με μια άλλη εταιρεία Σήμερα οι περισσότερες φαρμακευτικές εταιρείες δίνουν μεγαλύτερη έμφαση σε εξαιρετικά στοχευμένα μοντέλα προώθησης των προϊόντων τους, λαμβάνοντας υπ όψη τους την αυξανόμενη πολυπλοκότητα στο παγκόσμιο regulatory και compliance απώλειας σημαντικών πατέντων από blockbuster φάρμακα. Σε μια νέα εποχή λοιπόν, όπου η αγορά μας ακολουθεί ενα lean-and-mean επιχειρησιακό μοντέλο, είναι αναγκαία η εφαρμογή καινοτόμων στρατηγικών με την αξιοποίηση όλων των εργαλείων του marketing-mix, συμπεριλαμβανομένων των στρατηγικών συνεργασιών με τη χρήση μικτών ομάδων ιατρικών επισκεπτών (εσωτερικών και εξωτερικών), αλλά και την ευρεία εφαρμογή λύσεων e-detailing. Επιπρόσθετα, η χρήση εξωτερικών ομάδων πωλήσεων, προσφέρει ένα γρήγορο και ευέλικτο τρόπο για τη συμπλήρωση του απαραίτητου αριθμού των ιατρικών επισκεπτών που απαιτούνται ανά θεραπευτική κατηγορία, προσφέροντας άμεση ανταπόκριση στις μεταβαλλόμενες συνθήκες της αγοράς. Από οικονομικής πλευράς, ένα σημαντικό πλεονέκτημα του sales force outsourcing, ειναι η μετατροπή ενός σταθερού κόστους (μισθοδοσία, αυτοκίνητα κ.λπ.) σε μεταβλητό (παροχή υπηρεσιών). Με αυτόν τον τρόπο η εταιρεία αποκτά μεγαλύτερη ευελιξία στην διαχείριση των εξόδων προώθησης των προϊόντων της, καθώς και στην δυνατότητα τροποποίησης του κόστους βάσης του τμήματος πωλήσεων, ανάλογα με το είδος των προϊόντων και τον κύκλο ζωής τους (lifecycle management). Συγκεκριμένα, σήμερα οι εταιρείες προώθησης φαρμακευτικών προϊόντων μπορούν να βοηθήσουν: u Στο λανσάρισμα νέων προϊόντων με σημαντική αύξησης του Share of Voice της εταιρείας, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα. Επιπρόσθετα σε θεραπευτικές κατηγορίες όπου η εταιρεία δεν έχει την απαραίτητη εμπειρία, μπορεί να αποκτήσει άμεση προσβαση στην αγορά με την χρήση έμπειρων εξωτερικών ομάδων πωλήσεων. θεραπευτικής αξίας, που λόγω αλλαγής προτεραιοτήτων δεν προωθούνται πλέον. u Στην κάλυψη περιοχών αλλά και μεμονωμένων περιπτώσεων ιατρών ή φαρμακοποιών που για λόγους διαφορετικών προτεραιοτήτων, δεν καλύπτονται από τους υπάρχοντες ιατρικούς επισκέπτες. Στην ενίσχυση εποχιακών προϊόντων, με την προώθηση σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους. Προϋπόθεση για την επιτυχία αυτών των συνεργασιών είναι οι φαρμακευτικές εταιρείες να μην αντιμετωπίζουν τους CSOs ως προμηθευτές, αλλά ως στρατηγικούς συνεργάτες. Οι CSOs μπορούν και πρέπει να αποτελούν μια συνέχεια της ίδιας της εταιρείας στην αγορά και πρέπει να εμπλέκονται στο στρατηγικό σχεδιασμό της καμπάνιας των προϊόντων, μεταφέροντας στην εταιρεία τον παλμό της αγοράς. Η μέχρι σήμερα εμπειρία μας δείχνει ότι ένα αποτελεσματικό συμβόλαιο συνεργασίας co-promotion, δεν ολοκληρώνεται κατά την υπογραφή του. Αντίθετα, ξεκινά από εκεί και χτίζεται με την αμοιβαία εμπιστοσύνη, την ακεραιότητα και την δέσμευση για το αμοιβαίο όφελος των συμβαλλομένων μερών. Συμπερασματικά λοιπόν, διαφοροποιούμενη από τις παραδοσιακές προσεγγίσεις για τα τμήματα πωλήσεων, η χρήση καινοτόμων υπηρεσιών CSOs, μπορεί να έχει μια σημαντική επίδραση τόσο στο κόστος, όσο και στα αποτελέσματα των πωλήσεων, όχι μόνο για τα ώριμα προϊόντα, αλλά και για τα νέα λανσαρίσματα. Οι περισσότερες φαρμακευτικές εταιρείες έχουν αγκαλιάσει μεχρι τώρα την ιδέα ότι ο στρατηγικός σχεδιασμός τους θα πρέπει να περιλαμβάνει τη σύναψη εξωτερικής συνεργασίας με εταιρείες CSOs για την αντιστάθμιση του κινδύνου, τη διαχείριση του κόστους και τη βελτίωση της μακροπρόθεσμης επιτυχίας. Επιπρόσθετα, μέσα από επιτυχημένες στρατηγικές συνεργασίες, η φαρμακευτική βιομηχανία μπορεί να κερδίσει σε ευελιξία και ταχύτητα, στοιχεία αναγκαία για την αντι- περιβάλλον, καθώς και την αναγκαία μείωση των δαπανών sales & marketing λόγω της u Στην αναζωογόνηση παλαιοτέρων προϊόντων, υψηλής μετώπιση των διαρκώς μεταβαλλόμενων συνθηκών της αγοράς

20 Pharma Knowledge Η αξία της ποσοτικής έρευνας αγοράς για το Φαρμακευτικό Marketing «Η έρευνα αγοράς, όταν είναι αποτελεσματική, μπορεί να αποτελέσει πηγή ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος» Αγγελική Τσαρτσαρή Market Research Senior Executive, Aqurance Σε ένα περιβάλλον που πυροδοτεί διαρκώς αυξανόμενες πιέσεις για περικοπές σε κόστος και θέσεις εργασίας, οι εταιρείες που προσφέρουν υπηρεσίες φαρμακευτικής έρευνας αγοράς, οφείλουν να υποστηρίζουν με ακρίβεια, συνέπεια και υπευθυνότητα το στρατηγικό ρόλο της έρευνας, σε κάθε project που αναλαμβάνουν. Τα standards ποιότητας θα πρέπει να διατηρούνται υψηλά σε όλα τα στάδια, από το σχεδιασμό της έρευνας μέχρι την τελική παρουσίαση και ερμηνεία των στοιχείων. Έρευνα αγοράς σήμερα: Πολυτέλεια ή στρατηγικό εργαλείο; Η έρευνα αγοράς, όταν είναι αποτελεσματική, μπορεί να αποτελέσει πηγή ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος. Οι marketers και οι εταιρείες που το έχουν δει να λειτουργεί στην πράξη, πιστεύουν στην έρευνα και της δίνουν τη θέση που της αξίζει, επενδύοντας σε συνεργασίες και projects ακόμα και όταν οι διαθέσιμοι πόροι περιορίζονται. Και ακριβώς επειδή τότε είναι που το περιθώριο του σφάλματος στη λήψη αποφάσεων συρρικνώνεται, η στενή παρακολούθηση της απόδοσης μέσω μίας διαδικασίας μέτρησης - αξιολόγησης - επανατροφοδότησης, αποτελεί στρατηγική απόφαση ελαχιστοποίησης του ρίσκου. Συγκεκριμένα, η ποσοτική έρευνα αγοράς αποτελεί τον κατεξοχήν μηχανισμό αμερόληπτης μέτρησης και αξιολόγησης της υπάρχουσας κατάστασης μέσω προκαθορισμένων δεικτών απόδοσης (KPIs). Ένα tracker ερευνητικό πρόγραμμα για παράδειγμα (κύματα ποσοτικής έρευνας που επαναλαμβάνονται π.χ. ανά τρίμηνο), επιτρέπει την αποτύπωση των τάσεων, τον εντοπισμό των πρακτικών που βελτιστοποιούν την απόδοση αλλά και την έγκαιρη διάγνωση πιθανών προβλημάτων. Ξεκινώντας από μία ουσιαστική, περιγραφική αποτύπωση βασικών δεικτών απόδοσης (Awareness, Rx, Perceived Image) και προχωρώντας σε πιο σύνθετα μοντέλα και αναλύσεις, η σωστή ερμηνεία των ευρημάτων της έρευνας προσθέτει πραγματική αξία στα τμήματα marketing. Οι παράγοντες που επιδρούν στη λήψη απόφασης των πελατών (σύσταση / συνταγογράφηση), στο positioning και τη καταγραφή της απόδοσης έναντι του ανταγωνισμού, αποτελούν βασικούς άξονες στους οποίους η ποσοτική έρευνα καλείται να δώσει κατευθύνσεις και να επιβεβαιώσει το χαρακτηρισμό της ως στρατηγικό εργαλείο στη λήψη αποφάσεων. Τι σημαίνει όμως αποτελεσματική έρευνα αγοράς; Μία έρευνα αγοράς μπορεί να χαρακτηριστεί αποτελεσματική όταν εκπληρώνει τους στόχους για τους οποίους πραγματοποιείται. Προφανές, αλλά όχι πάντα πραγματικό. Η επιτυχία του εγχειρήματος εξαρτάται από τα μέρη που εμπλέκονται στην υλοποίησή του, δηλαδή τη φαρμακευτική εταιρεία, την εταιρεία έρευνας αλλά και από τη μεταξύ τους δυναμική. 1. One size does not fit all Βασική προϋπόθεση ενός επιτυχημένου project έρευνας αγοράς είναι να έχει ως αφετηρία σαφώς ορισμένους στόχους. Οι marketers οφείλουν αρχικά να αναρωτηθούν τι είδους αποφάσεις έχουν να πάρουν και πώς η έρευνα θα τους βοηθήσει σε αυτό. Όσο καλύτερα διατυπωμένες είναι οι ανάγκες που θα κληθεί να καλύψει η έρευνα αγοράς, τόσο πιο αποδοτικός θα είναι ο σχεδιασμός της από τον ερευνητή. Εξίσου σημαντική είναι και η ιεράρχηση αυτών των στόχων από απολύτως απαραίτητους σε nice-to-have. Πολλές φορές, εξαιτίας περιορισμών σε budget και χρονοδιαγράμματα, γίνεται προσπάθεια να καλυφθούν ετερόκλητες ερευνητικές ανάγκες μέσα από ένα μοναδικό project που μπορεί να υποστηριχθεί από πλευράς κόστους ή χρόνου. Το αποτέλεσμα ενδεχομένως να είναι απογοητευτικό, αφού κατά την παρουσίαση των αποτελεσμάτων μπορεί να διαπιστωθεί ότι η πληροφορία που εξάγεται τελικά είναι αποσπασματική ή ασύνδετη. Επομένως, η έρευνα σε αυτή τη περίπτωση παρέχει αποσπασματικά στοιχεία και δεν μπορεί να υποστηρίξει επιχειρηματολογία ή να βοηθήσει ουσιαστικά στη λήψη αποφάσεων. 2. Η εταιρεία ερευνών ως συνεργάτης, όχι απλά προμηθευτής Ο παραπάνω κίνδυνος μπορεί να αποφευχθεί εάν η εμπλοκή του ερευνητή είναι έγκαιρη και ουσιαστική στην υλοποίηση του έργου. Η αντιμετώπιση της εταιρείας έρευνας αγοράς από την πλευρά των φαρμακευτικών εταιρειών ως συνεργάτη και όχι ως προμηθευτή, διασφαλίζει ότι ο ερευνητής έχει από νωρίς όλη την απαραίτητη γνώση και πληροφόρηση, προκειμένου αφενός να βοηθήσει στη σχηματοποίηση και μετρησιμότητα των υπό διερεύνηση στόχων και αφετέρου, να προτείνει το σχεδιασμό που θα επιτρέψει την κάλυψή τους με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. 3. Εξειδικευμένες υπηρεσίες για έναν εξειδικευμένο χώρο Μία άλλη διάσταση, σημαντική για την επιτυχή έκβαση του project είναι η εμπειρία της εταιρείας έρευνας αγοράς και η εξειδίκευση των ερευνητών της στον τομέα της φαρμακευτικής έρευνας. Το φαρμακευτικό marketing, με τις εγγενείς ιδιαιτερότητες που έχει, απέχει από κάθε άλλο B2B περιβάλλον, πόσο μάλλον από το marketing των FMCGs. Κατ αναλογία, οι υπηρεσίες έρευνας αγοράς που απευθύνονται σε φαρμακευτικές εταιρείες καλούνται να καλύψουν τις εξειδικευμένες ανάγκες του συγκεκριμένου κοινού. Απαιτείται από την πλευρά των ερευνητών εις βάθος γνώση των θεραπευτικών κατηγοριών, εμπειρία στη διεξαγωγή projects που καλύπτουν περιόδους σε όλο το κύκλο ζωής των προϊόντων, ξεκινώντας από τη φάση πριν το λανσάρισμα και φθάνοντας μέχρι το σημείο πλήρους ωρίμανσης τους στην αγορά, ξεκάθαρη αντίληψη των ιδιαιτεροτήτων του κοινού των επαγγελματιών υγείας και τελικά ανάπτυξη εργαλείων απόλυτα προσαρμοσμένων στη φύση του φαρμάκου και όχι απλή αντιγραφή από τον κλάδο των καταναλωτικών ερευνών. 4. Από τη συγκέντρωση δεδομένων, στη λήψη αποφάσεων μέσω της ερμηνείας και της εμπειρίας Η εμπλοκή του ερευνητή πρέπει να είναι έγκαιρη και ουσιαστική στην υλοποίηση του έργου Το τελευταίο, αλλά εξαιρετικά σημαντικό κριτήριο αξιολόγησης της αποτελεσματικότητας μίας έρευνας αγοράς είναι πώς τελικά επικοινωνεί τα ευρήματα στον τελικό αποδέκτη. Το βασικό παραδοτέο ενός project έρευνας αγοράς είναι μία παρουσίαση των αποτελεσμάτων με λίγα, πολλά ή μερικές φορές εξαντλητικά πολλά δεδομένα. Οι περισσότερες έρευνες ξεκινούν με στόχο να προσφέρουν πραγματική εις βάθος κατανόηση των αναγκών (insights) και όχι μόνο να παραθέσουν στοιχεία, όμως οι καλές προθέσεις δεν είναι πάντα αρκετές και συχνά το «παραδοτέο» καταλήγει να είναι ένα δύσχρηστο, εκτενές αρχείο με τόνους πληροφορίας, συχνά υψηλής ποιότητας, που όμως δεν καταφέρνει να αρθρώσει τις απαντήσεις στα ερωτήματα για τα οποία αρχικά σχεδιάστηκε. Εκεί ακριβώς βρίσκεται η τελευταία και ίσως από τις πιο σημαντικές προκλήσεις του ερευνητή, που θα πρέπει να συνθέσει με τον πλέον δημιουργικό τρόπο μία παρουσίαση αρκετά στιβαρή σε στοιχεία ώστε τα επιχειρήματα να υποστηρίζονται επαρκώς, αλλά ταυτόχρονα απλή και περιεκτική. Σε ένα τέτοιο παραδοτέο, ιδανικά, τα βασικά εξαγόμενα συμπεράσματα τονίζονται επαρκώς και δε χάνονται μέσα στον όγκο της πληροφορίας, τα στοιχεία οπτικοποιούνται δημιουργικά και τελικά τα ευρήματα ιεραρχούνται, ερμηνεύονται και δίνουν σαφείς απαντήσεις αλλά και συστάσεις για μελλοντικές ενέργειες

Το φαρμακείο στην εποχή του internet. Παπαδόπουλος Γιάννης Φαρμακοποιός Οικονομολόγος Υγείας

Το φαρμακείο στην εποχή του internet. Παπαδόπουλος Γιάννης Φαρμακοποιός Οικονομολόγος Υγείας Το φαρμακείο στην εποχή του internet Παπαδόπουλος Γιάννης Φαρμακοποιός Οικονομολόγος Υγείας Χαρακτηριστικά της εποχής μας Χαρακτηριστικά της εποχής μας είναι: η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας η ευρεία

Διαβάστε περισσότερα

Περιορισμοί στη χρήση του Xeljanz ενώ ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) εξετάζει τον κίνδυνο εμφάνισης θρόμβων αίματος στους πνεύμονες

Περιορισμοί στη χρήση του Xeljanz ενώ ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) εξετάζει τον κίνδυνο εμφάνισης θρόμβων αίματος στους πνεύμονες 17 Μαίου 2019 ΕΜΑ/267216/2019 Περιορισμοί στη χρήση του Xeljanz ενώ ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) εξετάζει τον κίνδυνο εμφάνισης θρόμβων αίματος στους πνεύμονες Η Επιτροπή Φαρμακοεπαγρύπνησης

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΑ. Όλα όσα θέλετε να ξέρετε αν κάποιο αγαπημένο σας πρόσωπο είναι ασθενής

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΑ. Όλα όσα θέλετε να ξέρετε αν κάποιο αγαπημένο σας πρόσωπο είναι ασθενής www.agaliazo.gr ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΑ Λεωσθένους 21-23, 18536 Πειραιάς - Τ: 210 4181641 - F: 210 4535343 e: oekk@otenet.gr - www.oekk.gr ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ν. ΑΧΑΙΑΣ Πατρέως 8-10, 26221 Πάτρα - Τ/F: 2610 226122 e:

Διαβάστε περισσότερα

Τα τελευταία χρόνια, έχουμε βιώσει ένα κλίμα αβεβαιότητας που όπως ξέρετε, είναι ό,τι χειρότερο για τις επιχειρήσεις. Το μόνο σταθερό δεδομένο που

Τα τελευταία χρόνια, έχουμε βιώσει ένα κλίμα αβεβαιότητας που όπως ξέρετε, είναι ό,τι χειρότερο για τις επιχειρήσεις. Το μόνο σταθερό δεδομένο που 1 Τα τελευταία χρόνια, έχουμε βιώσει ένα κλίμα αβεβαιότητας που όπως ξέρετε, είναι ό,τι χειρότερο για τις επιχειρήσεις. Το μόνο σταθερό δεδομένο που έχουμε, είναι ότι ζούμε σε μία εποχή μεγάλων αλλαγών.

Διαβάστε περισσότερα

Απελευθερώστε τη δυναμική της επιχείρησής σας

Απελευθερώστε τη δυναμική της επιχείρησής σας Απελευθερώστε τη δυναμική της επιχείρησής σας Εφαρμοσμένες ΛΥΣΕΙΣ για Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις Συμβουλευτικές Υπηρεσίες Εκπαιδευτικά Σεμινάρια Ανάπτυξη Πωλήσεων Ανδρόμαχος Δημητροκάλλης, MBA Management

Διαβάστε περισσότερα

Στρατηγική συνεργασία UCB και Pharmathen για την προώθηση των προϊόντων αλλεργίας

Στρατηγική συνεργασία UCB και Pharmathen για την προώθηση των προϊόντων αλλεργίας ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Στρατηγική συνεργασία UCB και Pharmathen για την προώθηση των προϊόντων αλλεργίας Δευτέρα 13 Ιανουαρίου 2014. Μία νέα στρατηγική συμμαχία δημιουργείται στην ελληνική φαρμακευτική αγορά μέσα

Διαβάστε περισσότερα

Θετική γνωμοδότηση της επιτροπής CHMP για τη ριβαροξαμπάνη της Bayer σε ασθενείς με στεφανιαία ή περιφερική αρτηριακή νόσο

Θετική γνωμοδότηση της επιτροπής CHMP για τη ριβαροξαμπάνη της Bayer σε ασθενείς με στεφανιαία ή περιφερική αρτηριακή νόσο Δελτίο Τύπου Bayer Ελλάς ΑΒΕΕ Σωρού 18-20, 151 25 Μαρούσι, Αθήνα Tel. +30 210 618 75 00 www.bayer.gr Θετική γνωμοδότηση της επιτροπής CHMP για τη ριβαροξαμπάνη της Bayer σε ασθενείς με στεφανιαία ή περιφερική

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος των Key Account Managers (ΚΑΜs) στην ανάπτυξη των φαρμακευτικών εταιρειών στα επόμενα χρόνια

Ο ρόλος των Key Account Managers (ΚΑΜs) στην ανάπτυξη των φαρμακευτικών εταιρειών στα επόμενα χρόνια Ο ρόλος των Key Account Managers (ΚΑΜs) στην ανάπτυξη των φαρμακευτικών εταιρειών στα επόμενα χρόνια Σάββατο 07 Μάρ 2009 Τα επόμενα χρόνια θα δούμε μεγάλες αλλαγές στις φαρμακευτικές εταιρείες. Παραδοσιακοί

Διαβάστε περισσότερα

Σύμφωνα με τις έρευνες

Σύμφωνα με τις έρευνες Το Διαδίκτυο αλλάζει τις δυνατότητες για πληροφορίες υγείας Σύμφωνα με τις έρευνες Οι ασθενείς: επιθυμούν να έχουν οι ίδιοι περισσότερο έλεγχο και ρόλο - 80% των χρηστών του Internet, ψάχνουν πληροφορίες

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή. Γιατί είναι χρήσιμο το παρόν βιβλίο. Πώς να ζήσετε 150 χρόνια µε Υγεία

Εισαγωγή. Γιατί είναι χρήσιμο το παρόν βιβλίο. Πώς να ζήσετε 150 χρόνια µε Υγεία Εισαγωγή «Όποιος έχει υγεία, έχει ελπίδα. Και όποιος έχει ελπίδα, έχει τα πάντα.» Τόμας Κάρλαϊλ Γιατί είναι χρήσιμο το παρόν βιβλίο Ο πατέρας μου είναι γιατρός, ένας από τους καλύτερους παθολόγους που

Διαβάστε περισσότερα

Σακχαρώδης Διαβήτης. Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός

Σακχαρώδης Διαβήτης. Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός Σακχαρώδης Διαβήτης Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός Φιρούζα Κουρτίδου Ειδικός Παθολόγος με μετεκπαίδευση στο Σακχαρώδη Διαβήτη Φιρούζα Κουρτίδου Ειδικός Παθολόγος Μετεκπαιδευθείσα στο Σακχαρώδη Διαβήτη Περιεχόμενα

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΟΝΙΟΣ ΠΟΝΟΣ ΚΑΙ ΟΠΙΟΥΧΑ ΑΝΑΛΓΗΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΟΣ ΠΟΝΟΣ ΚΑΙ ΟΠΙΟΥΧΑ ΑΝΑΛΓΗΤΙΚΑ

ΧΡΟΝΙΟΣ ΠΟΝΟΣ ΚΑΙ ΟΠΙΟΥΧΑ ΑΝΑΛΓΗΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΟΣ ΠΟΝΟΣ ΚΑΙ ΟΠΙΟΥΧΑ ΑΝΑΛΓΗΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΟΣ ΠΟΝΟΣ ΚΑΙ ΟΠΙΟΥΧΑ ΑΝΑΛΓΗΤΙΚΑ ΧΡΟΝΙΟΣ ΠΟΝΟΣ ΚΑΙ ΟΠΙΟΥΧΑ ΑΝΑΛΓΗΤΙΚΑ Σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των Η.Π.Α ( Centers for Disease Control and Prevention CDC), περίπου 40 Αμερικανοί

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΠΙΔΗΜΙΑ ΔΙΑΒΗΤΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΑΠ ΑΥΤΟΝ ΑΤΟΜΩΝ ΝΕΑΡΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΠΙΔΗΜΙΑ ΔΙΑΒΗΤΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΑΠ ΑΥΤΟΝ ΑΤΟΜΩΝ ΝΕΑΡΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΠΙΔΗΜΙΑ ΔΙΑΒΗΤΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΑΠ ΑΥΤΟΝ ΑΤΟΜΩΝ ΝΕΑΡΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ Δρ Γεώργιος Ι Κούρτογλου Παθολόγος-Διαβητολόγος Διδάκτωρ Ιατρικής ΑΠΘ Εκρηκτικές διαστάσεις λαμβάνει πλέον ο σακχαρώδης

Διαβάστε περισσότερα

Yπογλυκαιμία: μια ανεπιθύμητη ενέργεια της αντιδιαβητικής αγωγής με πολύπλευρες συνέπειες

Yπογλυκαιμία: μια ανεπιθύμητη ενέργεια της αντιδιαβητικής αγωγής με πολύπλευρες συνέπειες Μάρτιος 2013 Yπογλυκαιμία: μια ανεπιθύμητη ενέργεια της αντιδιαβητικής αγωγής με πολύπλευρες συνέπειες Η υπογλυκαιμία είναι μια ανεπιθύμητη ενέργεια της αντιδιαβητικής αγωγής με πολύπλευρες συνέπειες:

Διαβάστε περισσότερα

H ψηφιακή τεχνολογία στην υπηρεσία τηw υγείας και της βελτίωσης της ποιότητας ζωής των πολιτών

H ψηφιακή τεχνολογία στην υπηρεσία τηw υγείας και της βελτίωσης της ποιότητας ζωής των πολιτών H ψηφιακή τεχνολογία στην υπηρεσία τηw υγείας και της βελτίωσης της ποιότητας ζωής των πολιτών Λίνα Νικολοπούλου Ph.D Βιολόγος, Mindwork Business Solutions, nikolopoulou.lina@mind-work.gr Τα επόμενα χρόνια

Διαβάστε περισσότερα

Μήπως έχω Σκληρόδερµα;

Μήπως έχω Σκληρόδερµα; Μήπως έχω Σκληρόδερµα; Για να πληροφορηθώ µýëïò ôçò Σπάνιος ναι... Μόνος όχι Η Πανελλήνια Ένωση Σπανίων Παθήσεων (Π.Ε.Σ.ΠΑ) είναι ο μόνος φορέας, μη κερδοσκοπικό σωματείο, συλλόγων ασθενών σπανίων παθήσεων

Διαβάστε περισσότερα

Την αρωγή του κλάδου Τεχνολογιών

Την αρωγή του κλάδου Τεχνολογιών ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΛΟΝ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ & ΤΕΧΟΝΟΛΟΓΙΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Προστασία του Περιβάλλοντος με τη χρήση Την αρωγή του κλάδου Τεχνολογιών Πληροφορικής

Διαβάστε περισσότερα

Οφέλη για την κοινωνία και την οικονομία

Οφέλη για την κοινωνία και την οικονομία Οφέλη για την κοινωνία και την οικονομία Κυριάκος Σουλιώτης 1, Χαράλαμπος Νάκος 2 1 Αναπληρωτής Καθηγητής Πολιτικής Υγείας & Αναπληρωτής Πρύτανη, Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου 2 Φαρμακοποιός / Οικονομολόγος

Διαβάστε περισσότερα

Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις (ΜΜΕ)

Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις (ΜΜΕ) Τεχνολογίες Πληροφορικής και Επικοινωνιών (ΤΠΕ) στις Μικρομεσαίες Επιχειρήσεις (ΜΜΕ) Γιώργος Μανής Επίκουρος Καθηγητής Τμήμα Μηχανικών Η/Υ και Πληροφορικής Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Τι είναι οι Τεχνολογίες

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟ-ΟΜΟΕΙΔΗ (Biosimilars) ΦΑΡΜΑΚΑ ΣΤΗ ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΙΑ: «ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΑΛΛΑ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ».

ΒΙΟ-ΟΜΟΕΙΔΗ (Biosimilars) ΦΑΡΜΑΚΑ ΣΤΗ ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΙΑ: «ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΑΛΛΑ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ». Αθήνα, 14 Μαΐου 2015 ΒΙΟ-ΟΜΟΕΙΔΗ (Biosimilars) ΦΑΡΜΑΚΑ ΣΤΗ ΡΕΥΜΑΤΟΛΟΓΙΑ: «ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΑΛΛΑ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ». ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τα φάρμακα μετά από ένα χρονικό διάστημα 10-15 ετών χάνουν την «πατέντα» τους, δηλαδή η δραστική

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΑ. Ποιός είναι ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπιστεί;

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΑ. Ποιός είναι ο καλύτερος τρόπος για να αντιμετωπιστεί; www.agaliazo.gr ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΑ Λεωσθένους 21-23, 18536 Πειραιάς - Τ: 210 4181641 - F: 210 4535343 e: oekk@otenet.gr - www.oekk.gr ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ν. ΑΧΑΙΑΣ Πατρέως 8-10, 26221 Πάτρα - Τ/F: 2610 226122 e:

Διαβάστε περισσότερα

Δελτίο Τύπου. Για περισσότερες πληροφορίες: www.boehringer-ingelheim.com

Δελτίο Τύπου. Για περισσότερες πληροφορίες: www.boehringer-ingelheim.com Η εμπαγλιφλοζίνη είναι το μόνο φάρμακο για το σακχαρώδη διαβήτη που έχει δείξει στατιστικά σημαντική μείωση τόσο του καρδιαγγειακού κινδύνου όσο και του καρδιαγγειακού θανάτου, σε μελέτη ειδικά σχεδιασμένη

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα έρευνας αγοράς σε Γιατρούς, Φαρμακοποιούς & Κοινό σχετικά με την. Επικοινωνία. των ΦΕ. the value of experience

Αποτελέσματα έρευνας αγοράς σε Γιατρούς, Φαρμακοποιούς & Κοινό σχετικά με την. Επικοινωνία. των ΦΕ. the value of experience Αποτελέσματα έρευνας αγοράς σε Γιατρούς, Φαρμακοποιούς & Κοινό σχετικά με την Επικοινωνία των ΦΕ Στόχος της έρευνας Αξιολόγηση της επικοινωνίας των Φαρμακευτικών Εταιριών με: Γιατρούς Φαρμακοποιούς Κοινό

Διαβάστε περισσότερα

Kλινικές ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΒΑΣΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ

Kλινικές ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΒΑΣΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ Kλινικές Mελέτες ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΕ ΒΑΣΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ 1Τι είναι οι κλινικές μελέτες είναι σημαντικές; > Μη διστάσετε να ρωτήσετε το γιατρό σας για οποιαδήποτε και άλλη γιατί πληροφορία ή διευκρίνηση χρειάζεστε

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών. Ηλεκτρονική Υγεία

Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας. Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών. Ηλεκτρονική Υγεία Τμήμα Μηχανικών Πληροφορικής & Τηλεπικοινωνιών Ηλεκτρονική Υγεία Ενότητα: Διαχείριση χρόνιων πασχόντων με συστήματα τηλεματικής Αν. καθηγητής Αγγελίδης Παντελής e-mail: paggelidis@uowm.gr Τμήμα Μηχανικών

Διαβάστε περισσότερα

«Ο ρόλος και το έργο των Διπλωματούχων Μηχανικών Δημοσίων Υπαλλήλων» Πέμπτη 09.06.2005

«Ο ρόλος και το έργο των Διπλωματούχων Μηχανικών Δημοσίων Υπαλλήλων» Πέμπτη 09.06.2005 Καθ. Bασίλης Ασημακόπουλος Ειδικός Γραμματέας για την Κοινωνία της Πληροφορίας Χαιρετισμός στο πλαίσιο της Ημερίδας της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ενώσεων Μηχανικών Δημοσίων Υπαλλήλων Διπλωματούχων Ανωτάτων

Διαβάστε περισσότερα

Ακούει την καρδιά σας!

Ακούει την καρδιά σας! Ακούει την καρδιά σας! Καρδιοαναπνευστική αποκατάσταση ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΜΕΝΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΟΛΙΣΤΙΚΗΣ ΑΠΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ Όταν η καρδιά φέρνει τα πάνω κάτω Ένα οξύ καρδιολογικό πρόβλημα ή ένα χειρουργείο

Διαβάστε περισσότερα

Μη μεταδοτική πάθηση η Ψωρίαση

Μη μεταδοτική πάθηση η Ψωρίαση Μη μεταδοτική πάθηση η Ψωρίαση Περιστέρι Ιδιαίτερα ενδιαφέροντα στοιχεία παρουσιάστηκαν στην ημερίδα με θέμα την Ψωρίαση, που διοργάνωσαν ο Δήμος Περιστερίου και το Εθνικό Διαδημοτικό Δίκτυο Υγείας, την

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΑΗΦΥ μετά την αναδιαμόρφωσή του. Ελπίδα Φωτιάδου Προϊσταμένη Υποδιεύθυνσης Ειδικών Εφαρμογών Διεύθυνση Λειτουργίας & Υποστήριξης Εφαρμογών

Ο ΑΗΦΥ μετά την αναδιαμόρφωσή του. Ελπίδα Φωτιάδου Προϊσταμένη Υποδιεύθυνσης Ειδικών Εφαρμογών Διεύθυνση Λειτουργίας & Υποστήριξης Εφαρμογών Ο ΑΗΦΥ μετά την αναδιαμόρφωσή του Ελπίδα Φωτιάδου Προϊσταμένη Υποδιεύθυνσης Ειδικών Εφαρμογών Διεύθυνση Λειτουργίας & Υποστήριξης Εφαρμογών ΑΗΦΥ - Ατομικός Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας Σύμφωνα με άρθρο

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσίαση Αποτελεσμάτων Έρευνας Αγοράς Ανάμεσα σε με Ιδιοπαθή Φλεγμονώδη. Ασθενείς με. Νοσήματα του Εντέρου. Αθήνα, Μάιος 2011. Ετοιμάστηκε για την:

Παρουσίαση Αποτελεσμάτων Έρευνας Αγοράς Ανάμεσα σε με Ιδιοπαθή Φλεγμονώδη. Ασθενείς με. Νοσήματα του Εντέρου. Αθήνα, Μάιος 2011. Ετοιμάστηκε για την: Παρουσίαση Αποτελεσμάτων Έρευνας Αγοράς Ανάμεσα σε με Ιδιοπαθή Φλεγμονώδη Ασθενείς με Νοσήματα του Εντέρου Ετοιμάστηκε για την: Αθήνα, Μάιος 2011 Ταυτότητα Έρευνας Μεθοδολογία: Κοινό-στόχος στόχος: 1.

Διαβάστε περισσότερα

Προώθηση Ασφαλιστικών Προϊόντων στις νέες γενιές Πελατών

Προώθηση Ασφαλιστικών Προϊόντων στις νέες γενιές Πελατών Προώθηση Ασφαλιστικών Προϊόντων στις νέες γενιές Πελατών Γιάννης Σηφάκης Διευθυντής Εταιρικής Επικοινωνίας, Marketing & Δημοσίων Σχέσεων 12/2018 Στην αγορά μας, στόχος μας είναι να βρισκόμαστε δίπλα στους

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσίαση Πανελλήνιας Ένωσης Σπανίων Παθήσεων- ΠΕΣΠΑ

Παρουσίαση Πανελλήνιας Ένωσης Σπανίων Παθήσεων- ΠΕΣΠΑ Παρουσίαση Πανελλήνιας Ένωσης Σπανίων Παθήσεων- ΠΕΣΠΑ Η ΠΕΣΠΑ είναι ο μόνος φορέας, ΜΚΟ που εκπροσωπεί στη χώρα μας συλλόγους ασθενών σπανίων παθήσεων αλλά και μεμονωμένους ασθενείς. Ιδρύθηκε το 2003 με

Διαβάστε περισσότερα

Πρόλογος. Στις μέρες μας, η ελεύθερη πληροφόρηση και διακίνηση της πληροφορίας

Πρόλογος. Στις μέρες μας, η ελεύθερη πληροφόρηση και διακίνηση της πληροφορίας Πρόλογος Στις μέρες μας, η ελεύθερη πληροφόρηση και διακίνηση της πληροφορίας αποτελεί δημόσιο αγαθό, το οποίο πρέπει να παρέχεται χωρίς περιορισμούς και εμπόδια στα μέλη της κοινωνίας. Οι πολύπλευρα πληροφορημένοι

Διαβάστε περισσότερα

Προσέγγιση των νέων μέσω παροχής συμβουλών και θεραπείας. Έργο της ΕΕ παρουσιάζει κατευθυντήριες γραμμές και κατάρτιση

Προσέγγιση των νέων μέσω παροχής συμβουλών και θεραπείας. Έργο της ΕΕ παρουσιάζει κατευθυντήριες γραμμές και κατάρτιση Δελτίο Τύπου 30 Αυγούστου 2018 Προσέγγιση των νέων μέσω παροχής συμβουλών και θεραπείας Έργο της ΕΕ παρουσιάζει κατευθυντήριες γραμμές και κατάρτιση Ο αριθμός των νέων στην Ευρωπαϊκή Ένωση που χρειάζονται

Διαβάστε περισσότερα

Παράρτημα IV. Επιστημονικά πορίσματα

Παράρτημα IV. Επιστημονικά πορίσματα Παράρτημα IV Επιστημονικά πορίσματα 1 Επιστημονικά πορίσματα Στις 7 Ιουνίου 2017, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πληροφορήθηκε για το θανατηφόρο κρούσμα κεραυνοβόλου ηπατικής ανεπάρκειας σε ασθενή που λάμβανε δακλιζουμάμπη

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΟΥΡΙΣΜΟ

Ο ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΟΥΡΙΣΜΟ Ο ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΤΟΥΡΙΣΜΟ ΣΥΝΟΠΤΙΚΟ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ: «Ο ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ ΤΟΥ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟΥ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΥ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΤΟΥΡΙΣΜΟ» 2017 ΕΠΙΤΕΛΙΚΗ ΣΥΝΟΨΗ: ΕΛΛΑΔΑ

Διαβάστε περισσότερα

Μια δεκαπενθήμερη έκδοση της Professional Team

Μια δεκαπενθήμερη έκδοση της Professional Team Μια δεκαπενθήμερη έκδοση της Professional Team Τεύχος 82,15 /5/2015 Κατασκευάστηκε το πρώτο τεχνητό νευρωνικό κύκλωμα Μετατρέψτε τους υποψήφιους αγοραστές σε πελάτες σας Τα τροχαία ατυχήματα των αυτοοδηγούμενων

Διαβάστε περισσότερα

Στο Δήμο Παλλήνης Φλεβική Θρόμβωση Δήμος Παλλήνης Διαδημοτικό Δίκτυο Υγείας κος Αθανάσιος Ζούτσος κα Πόπη Ζινέλη κος Δημήτριος Χριστοδουλάκης

Στο Δήμο Παλλήνης Φλεβική Θρόμβωση Δήμος Παλλήνης Διαδημοτικό Δίκτυο Υγείας κος Αθανάσιος Ζούτσος κα Πόπη Ζινέλη κος Δημήτριος Χριστοδουλάκης Στο Δήμο Παλλήνης Ιδιαίτερη επιτυχία σημείωσε η Ενημερωτική Εκδήλωση που διοργάνωσαν για τη Φλεβική Θρόμβωση ο Δήμος Παλλήνης και το Διαδημοτικό Δίκτυο Υγείας τη Δευτέρα 18 Νοεμβρίου 2013, στο Δημαρχείο

Διαβάστε περισσότερα

Panel II: «Πλεονεκτήματα και οφέλη για τα νοσοκομεία από την ανάπτυξη της κλινικής έρευνας»

Panel II: «Πλεονεκτήματα και οφέλη για τα νοσοκομεία από την ανάπτυξη της κλινικής έρευνας» 1 Panel II: «Πλεονεκτήματα και οφέλη για τα νοσοκομεία από την ανάπτυξη της κλινικής έρευνας» Συντονιστής: κ. Αιμίλιος Νεγκής, δημοσιογράφος, Pharma & Health Business,Virus.com.gr Ομιλητές: Δρ. Μιλτιάδης

Διαβάστε περισσότερα

Σύγχρονες προκλήσεις. Ποιές είναι οι σύγχρονες προκλήσεις και από που προέρχονται;

Σύγχρονες προκλήσεις. Ποιές είναι οι σύγχρονες προκλήσεις και από που προέρχονται; Σύγχρονες προκλήσεις Ποιές είναι οι σύγχρονες προκλήσεις και από που προέρχονται; «Πηγή» των προκλήσεων Ένα συνεχώς και ταχέως μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Πηγή Προκλήσεων Εξελίξεις στην Φαρμακευτική Αγορά

Διαβάστε περισσότερα

Ο Διαβήτης στα παιδιά και στους εφήβους

Ο Διαβήτης στα παιδιά και στους εφήβους Ο Διαβήτης στα παιδιά και στους εφήβους Δρ Γεώργιος Ι Κούρτογλου Παθολόγος-Διαβητολόγος Διδάκτωρ Ιατρικής ΑΠΘ Εκρηκτικές διαστάσεις λαμβάνει πλέον ο σακχαρώδης διαβήτης και οι προβλέψεις για το μέλλον

Διαβάστε περισσότερα

Ο ρόλος της επικοινωνίας στην μεγιστοποίηση της αποδοτικότητας Marketing & Field Force

Ο ρόλος της επικοινωνίας στην μεγιστοποίηση της αποδοτικότητας Marketing & Field Force Ο ρόλος της επικοινωνίας στην μεγιστοποίηση της αποδοτικότητας Marketing & Field Force Αθήνα, 26 Σεπτεμβρίου, 2009 Πάρις Μποσκόπουλος Governmental Affairs & Access Director Pfizer Hellas Δημήτρης Γκότσης

Διαβάστε περισσότερα

Βελτιώνοντας την Απόδοση Μάρκετινγκ & Πωλήσεων στις Φαρμακευτικές Επιχειρήσεις

Βελτιώνοντας την Απόδοση Μάρκετινγκ & Πωλήσεων στις Φαρμακευτικές Επιχειρήσεις Βελτιώνοντας την Απόδοση Μάρκετινγκ & Πωλήσεων στις Φαρμακευτικές Επιχειρήσεις Γεώργιος Ι. Αυλωνίτης, Καθηγητής Μάρκετινγκ Ο.Π.Α. Νικόλαος Γ. Παναγόπουλος, Λέκτορας Μάρκετινγκ Ο.Π.Α. Το δυναμικό πωλήσεων

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Σοβαρός ο κίνδυνος Πνευμονικής Εμβολής από τη Φλεβική Θρόμβωση τόνισαν έγκριτοι επιστήμονες στην ενημερωτική ημερίδα στο Δήμο Αμαρουσίου

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Σοβαρός ο κίνδυνος Πνευμονικής Εμβολής από τη Φλεβική Θρόμβωση τόνισαν έγκριτοι επιστήμονες στην ενημερωτική ημερίδα στο Δήμο Αμαρουσίου ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Σοβαρός ο κίνδυνος Πνευμονικής Εμβολής από τη Φλεβική Θρόμβωση τόνισαν έγκριτοι επιστήμονες στην ενημερωτική ημερίδα στο Δήμο Αμαρουσίου Το 93% των σχετικών με τη Φλεβική Θρόμβωση θανάτων

Διαβάστε περισσότερα

Απόσπασμα από το βιβλίο «Πως να ζήσετε 150 χρόνια» του Dr. Δημήτρη Τσουκαλά

Απόσπασμα από το βιβλίο «Πως να ζήσετε 150 χρόνια» του Dr. Δημήτρη Τσουκαλά Απόσπασμα από το βιβλίο «Πως να ζήσετε 150 χρόνια» του Dr. Δημήτρη Τσουκαλά 10 ο Κεφάλαι ο Όλοι ευχόμαστε να υπήρχε ένα μαγικό χάπι που να μας έλυνε όλα τα προβλήματα. Έπειτα από 25 χρόνια έρευνας, οι

Διαβάστε περισσότερα

ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΉ ΑΠΟΚΑΤΆΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑΝΟΏΝΤΑΣ ΤΙΣ ΕΙΔΙΚΈΣ ΟΔΗΓΊΕΣ

ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΉ ΑΠΟΚΑΤΆΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑΝΟΏΝΤΑΣ ΤΙΣ ΕΙΔΙΚΈΣ ΟΔΗΓΊΕΣ ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΉ ΑΠΟΚΑΤΆΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑΝΟΏΝΤΑΣ ΤΙΣ ΕΙΔΙΚΈΣ ΟΔΗΓΊΕΣ Αυτός ο οδηγός γνώσεων περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με την πνευμονική αποκατάσταση της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας και της Αμερικάνικης

Διαβάστε περισσότερα

«Δουλεύω Ηλεκτρονικά, Δουλεύω Γρήγορα και με Ασφάλεια - by e-base.gr»

«Δουλεύω Ηλεκτρονικά, Δουλεύω Γρήγορα και με Ασφάλεια - by e-base.gr» Επεξήγηση web site με λογικό διάγραμμα «Δουλεύω Ηλεκτρονικά, Δουλεύω Γρήγορα και με Ασφάλεια - by e-base.gr» Web : www.e-base.gr E-mail : support@e-base.gr Facebook : Like Twitter : @ebasegr Πολλοί άνθρωποι

Διαβάστε περισσότερα

Το Συνεταιριστικό Μοντέλο και ο ρόλος των Εργαστηριακών Ιατρών στο Σύστημα Υγείας

Το Συνεταιριστικό Μοντέλο και ο ρόλος των Εργαστηριακών Ιατρών στο Σύστημα Υγείας Το Συνεταιριστικό Μοντέλο και ο ρόλος των Εργαστηριακών Ιατρών στο Σύστημα Υγείας Δρ. Μακρίδης Παναγιώτης Ιατρός Βιοπαθολόγος, Πρόεδρος ΔΣ Medisyn Αθήνα 5 Οκτωβρίου 2017 Το Συνεταιριστικό Μοντέλο Εργαστηριακών

Διαβάστε περισσότερα

Αύξηση πελατών. Λίγα λόγια για Επιτυχημένες προωθήσεις

Αύξηση πελατών. Λίγα λόγια για Επιτυχημένες προωθήσεις Αύξηση πελατών Λίγα λόγια για Επιτυχημένες προωθήσεις Βελτίωση των προωθήσεων σας Εισαγωγή Συγκρίνετε τι σας συμφέρει Αποτέλεσμα και επανάληψη Υπάρχουν δυνατότητες για όλες τις επιχειρήσεις Εισαγωγή πληροφορίες

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΧΑΠ ΣΤΟ

ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΧΑΠ ΣΤΟ ΣΥΜΜΟΡΦΩΣΗ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΜΕ ΧΑΠ ΣΤΟ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟ ΠΛΑΝΟ: Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗ Λαζάρου Βασιλική Επιμελήτρια Β Πνευμονολογικού Τμήματος ΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ ΜΕ ΤΙΣ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΧΟΡΗΓΟΥΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ: AMGEN,

Διαβάστε περισσότερα

Δελτίο Τύπου 18/11/2014

Δελτίο Τύπου 18/11/2014 Δελτίο Τύπου 18/11/2014 Ο ΟΑΕΔ / EURES και η BBi Communication ανταποκρίνονται στις ανάγκες της Φινλανδίας για απασχόληση στον τομέα της δημόσιας υγείας και περίθαλψης - Έλληνες γιατροί και νοσηλευτές

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία κ. Φωκίωνα Καραβία. Διευθύνοντος Συμβούλου Eurobank. Στην εκδήλωση. Κλειστή Συνεδρίαση Γενικής Συνέλευσης ΣΕΤΕ

Ομιλία κ. Φωκίωνα Καραβία. Διευθύνοντος Συμβούλου Eurobank. Στην εκδήλωση. Κλειστή Συνεδρίαση Γενικής Συνέλευσης ΣΕΤΕ Ομιλία κ. Φωκίωνα Καραβία Διευθύνοντος Συμβούλου Eurobank Στην εκδήλωση Κλειστή Συνεδρίαση Γενικής Συνέλευσης ΣΕΤΕ Electra Metropolis Hotel Πέμπτη 6 Ιουνίου 2019 1 Αγαπητά μέλη και διοίκηση του ΣΕΤΕ, Αισθάνομαι

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΔΙΚΤΥΑ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΠΑΝΙΕΣ Ή ΠΟΛΥΠΛΟΚΕΣ ΝΟΣΟΥΣ. Share. Care. Cure. Υγείας

ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΔΙΚΤΥΑ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΠΑΝΙΕΣ Ή ΠΟΛΥΠΛΟΚΕΣ ΝΟΣΟΥΣ. Share. Care. Cure. Υγείας ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΔΙΚΤΥΑ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΠΑΝΙΕΣ Ή ΠΟΛΥΠΛΟΚΕΣ ΝΟΣΟΥΣ Share. Care. Cure. Υγείας ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΔΙΚΤΥΑ ΑΝΑΦΟΡΑΣ; Τα ευρωπαϊκά δίκτυα αναφοράς (ERN, European Reference Networks)

Διαβάστε περισσότερα

ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΔΙΚΤΥΑ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΠΑΝΙΕΣ Ή ΠΟΛΥΠΛΟΚΕΣ ΝΟΣΟΥΣ. Share. Care. Cure. Υγείας

ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΔΙΚΤΥΑ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΠΑΝΙΕΣ Ή ΠΟΛΥΠΛΟΚΕΣ ΝΟΣΟΥΣ. Share. Care. Cure. Υγείας ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΔΙΚΤΥΑ ΑΝΑΦΟΡΑΣ ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΠΑΝΙΕΣ Ή ΠΟΛΥΠΛΟΚΕΣ ΝΟΣΟΥΣ Share. Care. Cure. Υγείας ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΑ ΔΙΚΤΥΑ ΑΝΑΦΟΡΑΣ; Τα ευρωπαϊκά δίκτυα αναφοράς (ERN, European Reference Networks)

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΠΑΝΙΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΟΡΦΑΝΑ ΦΑΡΜΑΚΑ. Αντώνιος Αυγερινός, MPhil, PhD Φαρμακοποιός, Υποστράτηγος ε.α.

ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΠΑΝΙΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΟΡΦΑΝΑ ΦΑΡΜΑΚΑ. Αντώνιος Αυγερινός, MPhil, PhD Φαρμακοποιός, Υποστράτηγος ε.α. ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΠΑΝΙΕΣ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΣΤΑ ΟΡΦΑΝΑ ΦΑΡΜΑΚΑ Αντώνιος Αυγερινός, MPhil, PhD Φαρμακοποιός, Υποστράτηγος ε.α. Μετ εμποδίων η πρόσβαση ενός εκατομμυρίου Ελλήνων με «σπάνιες παθήσεις» στις θεραπείες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Πανελλαδική Εκστρατεία Ενηµέρωσης για την ορθή χρήση των Αντιβιοτικών. Η χώρα µας έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά ανθεκτικών µικροβίων

ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ. Πανελλαδική Εκστρατεία Ενηµέρωσης για την ορθή χρήση των Αντιβιοτικών. Η χώρα µας έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά ανθεκτικών µικροβίων Αθήνα, 11 Νοεµβρίου 2014 ΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Πανελλαδική Εκστρατεία Ενηµέρωσης για την ορθή χρήση των Αντιβιοτικών Η χώρα µας έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά ανθεκτικών µικροβίων Τη θλιβερή πρωτιά στην Ευρώπη,

Διαβάστε περισσότερα

Το Pradaxa είναι φάρμακο που περιέχει τη δραστική ουσία ετεξιλική δαβιγατράνη. Διατίθεται υπό μορφή καψακίων (75, 110 και 150 mg).

Το Pradaxa είναι φάρμακο που περιέχει τη δραστική ουσία ετεξιλική δαβιγατράνη. Διατίθεται υπό μορφή καψακίων (75, 110 και 150 mg). EMA/47517/2015 EMEA/H/C/000829 Περίληψη EPAR για το κοινό ετεξιλική δαβιγατράνη Το παρόν έγγραφο αποτελεί σύνοψη της Ευρωπαϊκής Δημόσιας Έκθεσης Αξιολόγησης (EPAR) του. Επεξηγεί τον τρόπο με τον οποίο

Διαβάστε περισσότερα

Το Επιχειρηματικό Σχέδιο - Ι

Το Επιχειρηματικό Σχέδιο - Ι Το Επιχειρηματικό Σχέδιο - Ι Εκπαίδευση για Δημιουργικότητα και Ανάπτυξη στη Σύγχρονη Ελληνική Κοινωνία (ΤΕΑΠΗ) Εκπαίδευση και Περιφερειακή Ανάπτυξη: Ευρωπαϊκές Πολιτικές και η Ελληνική Εμπειρία (ΠΤΔΕ)

Διαβάστε περισσότερα

ΤΣΑΠΑΤΣΑΡΗ ε.

ΤΣΑΠΑΤΣΑΡΗ ε. Ο σακχαρώδης διαβήτης μπορεί να εμφανιστεί στον καθένα ανεξάρτητα από την ηλικία, το χρώμα ή το φύλο. Είναι μια χρόνια νόσος που όταν δεν είναι σωστά ρυθμισμένη μπορεί να δημιουργήσει απειλητικές για τη

Διαβάστε περισσότερα

ANAKOYΦΙΣΤΙKΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ- ΕΝΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ

ANAKOYΦΙΣΤΙKΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ- ΕΝΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ANAKOYΦΙΣΤΙKΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ- ΕΝΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ Διακήρυξη της Πράγας: Προτρέποντας τις Κυβερνήσεις για την ανακούφιση του «υποφέρειν» και την αναγνώριση της Ανακουφιστικής Φροντίδας ως ανθρώπινο δικαίωμα

Διαβάστε περισσότερα

Παγκόσμιος Μήνας Νόσου Alzheimer 2017

Παγκόσμιος Μήνας Νόσου Alzheimer 2017 Παγκόσμιος Μήνας Νόσου Alzheimer 2017 Υλικό της ADI (μετάφραση-επιμέλεια: Πανελλήνια Ομοσπονδία Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών) Σχετικά με την άνοια Ο όρος άνοια είναι μια συλλογική έννοια για

Διαβάστε περισσότερα

Καλωσορίσατε στο πρώτο Ολοκληρωμένο Διαβητολογικό Κέντρο!

Καλωσορίσατε στο πρώτο Ολοκληρωμένο Διαβητολογικό Κέντρο! Καλωσορίσατε στο πρώτο Ολοκληρωμένο Διαβητολογικό Κέντρο! Η αλματώδης αύξηση της συχνότητας του Σακχαρώδη Διαβήτη δημιούργησε την ανάγκη ίδρυσης οργανωμένων Κέντρων, τα οποία διαθέτουν όλα τα σύγχρονα

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΑΠΟΔΕΛΤΙΩΣΗ

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΑΠΟΔΕΛΤΙΩΣΗ Ημερομηνία 10/3/2016 Μέσο Συντάκτης Link http://www.in.gr Τζωρτζίνα Ντούτση http://www.in.gr/entertainment/book/interviews/article/?aid=1500064083 Νικόλ Μαντζικοπούλου: Το μυστικό για την επιτυχία είναι

Διαβάστε περισσότερα

25/6/2015. Ποιο το κατάλληλο πρόγραμμα εκπαίδευσης για τα στελέχη πρόληψης;

25/6/2015. Ποιο το κατάλληλο πρόγραμμα εκπαίδευσης για τα στελέχη πρόληψης; ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΚΑΙ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ: ΠΡΟΒΛΗΜΑ Ή ΠΡΟΚΛΗΣΗ; Άννα Τσιμπουκλή, PhD Υπεύθυνη Τομέα Εκπαίδευσης ΚΕ.Θ.Ε.Α. ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ Η αποτελεσματικότητα των προγραμμάτων πρόληψης όπως

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα της έρευνας της GfK Consumer Climate (Καταναλωτικό Κλίμα) στην Ευρώπη για το τέταρτο τρίμηνο του 2015

Αποτελέσματα της έρευνας της GfK Consumer Climate (Καταναλωτικό Κλίμα) στην Ευρώπη για το τέταρτο τρίμηνο του 2015 Δελτίο τύπου 3 Φεβρουαρίου 2016 Rolf Bürkl Τηλ.: +49 911 395-3056 rolf.buerkl@gfk.com Ursula Fleischmann Εταιρικές Επικοινωνίες Τηλ.: +49 911 395-2745 ursula.fleischmann@gfk.com GfK SE Nordwestring 101

Διαβάστε περισσότερα

υγεία Σε πορεία ανάπτυξης νέων φαρμάκων

υγεία Σε πορεία ανάπτυξης νέων φαρμάκων Σελίδα: 1,18 (1 από 5) υγεία Σε πορεία ανάπτυξης νέων φαρμάκων Το ευρωπαϊκό πρόγραμμα χρηματοδότησης Innovative Medicines Initiative (IMI) αποτελεί μια ευρωπαϊκή σύμπραξη του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα,

Διαβάστε περισσότερα

Προσωπικός Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας: Ασθενοκεντρική Προσέγγιση, Βελτίωση της. Επικ. Καθηγήτρια Φλώρα Μαλαματένιου

Προσωπικός Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας: Ασθενοκεντρική Προσέγγιση, Βελτίωση της. Επικ. Καθηγήτρια Φλώρα Μαλαματένιου Προσωπικός Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας: Ασθενοκεντρική Προσέγγιση, Βελτίωση της Ποιότητας και Περιστολή της Δαπάνης Επικ. Καθηγήτρια Φλώρα Μαλαματένιου Ηλεκτρονικός Φάκελος Υγείας Χειρόγραφος Ιατρικός

Διαβάστε περισσότερα

Μη σκέφτεστε το internet ως μία μονοδιάστατη δραστηριότητα. Alicon Femah Vice President of Research & Marketing IAB Europe

Μη σκέφτεστε το internet ως μία μονοδιάστατη δραστηριότητα. Alicon Femah Vice President of Research & Marketing IAB Europe Μη σκέφτεστε το internet ως μία μονοδιάστατη δραστηριότητα. Alicon Femah Vice President of Research & Marketing IAB Europe 2 3 Τέσσερις άλλαξαν την ιστορία της ανθρωπότητας προς το καλύτερο χωρίς αίμα.

Διαβάστε περισσότερα

Το FUTURE Time Traveller έκλεισε ένα χρόνο!

Το FUTURE Time Traveller έκλεισε ένα χρόνο! Το FUTURE Time Traveller έκλεισε ένα χρόνο! Πριν από 12 μήνες, η πολυεθνική μας ομάδα ξεκίνησε μια μελλοντική πρωτοβουλία με στόχο να μετασχηματίσει τον προσανατολισμό της σταδιοδρομίας για την Γενιά Z

Διαβάστε περισσότερα

ΘΑ ΧΟΡΗΓΗΘΟΥΝ 6 ΜΟΡΙΑ ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ TEΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

ΘΑ ΧΟΡΗΓΗΘΟΥΝ 6 ΜΟΡΙΑ ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ TEΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΘΑ ΧΟΡΗΓΗΘΟΥΝ 6 ΜΟΡΙΑ ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ (c.m.e. CREDITS) TEΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Η σωστή χρήση των αντιαιμοπεταλιακών και αντιπηκτικών φαρμάκων στην καθημερινή κλινική πράξη Διοικητικό Συμβούλιο

Διαβάστε περισσότερα

«Το ΕΣΥ σε μετάβαση: πού οδεύουμε;»

«Το ΕΣΥ σε μετάβαση: πού οδεύουμε;» 8 th Pharma & Health Conference «Το ΕΣΥ σε μετάβαση: πού οδεύουμε;» 6 Ιουλίου 2017 Athenaeum InterContinental Κρίσιμες εξελίξεις αναμένουμε το επόμενο διάστημα στο χώρο της υγείας με σημαντικές αλλαγές

Διαβάστε περισσότερα

ΘΑ ΧΟΡΗΓΗΘΟΥΝ 6 ΜΟΡΙΑ ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ TEΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

ΘΑ ΧΟΡΗΓΗΘΟΥΝ 6 ΜΟΡΙΑ ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ TEΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΘΑ ΧΟΡΗΓΗΘΟΥΝ 6 ΜΟΡΙΑ ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ (c.m.e. CREDITS) TEΛΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Η σωστή χρήση των αντιαιμοπεταλιακών και αντιπηκτικών φαρμάκων στην καθημερινή κλινική πράξη Διοικητικό Συμβούλιο

Διαβάστε περισσότερα

ΖΩΝΤΑΣ ΜΕ ΚΥΣΤΙΚΗ ΙΝΩΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Αγγελική Πρεφτίτση

ΖΩΝΤΑΣ ΜΕ ΚΥΣΤΙΚΗ ΙΝΩΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Αγγελική Πρεφτίτση ΖΩΝΤΑΣ ΜΕ ΚΥΣΤΙΚΗ ΙΝΩΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Αγγελική Πρεφτίτση Όταν, σε ηλικία 11 ετών, µου ανακοίνωσαν ότι πάσχω από Κυστική Ίνωση, µια ασθένεια παντελώς άγνωστη σε µένα µέχρι τότε, είναι αλήθεια πως δεν θορυβήθηκα

Διαβάστε περισσότερα

Μανιφέστο Αυτοφροντίδας. Γεώργιος Θ. Δόκιος Γενικός Διευθυντής ΕΦΕΧ

Μανιφέστο Αυτοφροντίδας. Γεώργιος Θ. Δόκιος Γενικός Διευθυντής ΕΦΕΧ Μανιφέστο Αυτοφροντίδας Γεώργιος Θ. Δόκιος Γενικός Διευθυντής ΕΦΕΧ Μανιφέστο για την αυτοφροντίδα Έμπρακτη συμβολή όλων των Κοινωνικών Εταίρων στη διάδοση και εμπέδωση της αυτοφροντίδας ΑΥΤΟΦΡΟΝΤΙΔΑ &

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΕΦΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΕΦΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΝΕΦΡΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Αθήνα 8 Μαρτίου 2011 ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ Ένας στους δυο θανάτους, ασθενών με Χρόνια Νεφρική Νόσο, οφείλεται σε καρδιαγγειακό επεισόδιο και όχι στη νόσο αυτή καθ αυτή!!! Αυτό ανέφερε

Διαβάστε περισσότερα

Οι τελευταίες εξελίξεις στον κλάδο του φαρμάκου

Οι τελευταίες εξελίξεις στον κλάδο του φαρμάκου Οι τελευταίες εξελίξεις στον κλάδο του φαρμάκου 1 Τρέχουσα Κατάσταση Έλλειψη χρηματοδότησης του ΕΟΠΥΥ αδυναμία διάθεσης σημαντικών φαρμάκων από Νοσοκομεία, Φαρμακεία ΕΟΠΥΥ, ιδιωτικά Φαρμακεία Συσσώρευση

Διαβάστε περισσότερα

Φίλες και φίλοι, Συζητάμε σήμερα για την επιχειρηματικότητα σε μια χώρα και σε ένα περιβάλλον που ακόμη και τώρα παρά τα όσα έχουν συμβεί στην πράξη

Φίλες και φίλοι, Συζητάμε σήμερα για την επιχειρηματικότητα σε μια χώρα και σε ένα περιβάλλον που ακόμη και τώρα παρά τα όσα έχουν συμβεί στην πράξη Φίλες και φίλοι, Συζητάμε σήμερα για την επιχειρηματικότητα σε μια χώρα και σε ένα περιβάλλον που ακόμη και τώρα παρά τα όσα έχουν συμβεί στην πράξη την εχθρεύεται. Η γραφειοκρατία, η πολυνομία, η διαφθορά,

Διαβάστε περισσότερα

Ηλεκτρονικό Εμπόριο. Ενότητα 6: Διαχείριση Σχέσεων με Πελάτες Σαπρίκης Ευάγγελος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Γρεβενά)

Ηλεκτρονικό Εμπόριο. Ενότητα 6: Διαχείριση Σχέσεων με Πελάτες Σαπρίκης Ευάγγελος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Γρεβενά) Ηλεκτρονικό Εμπόριο Ενότητα 6: Διαχείριση Σχέσεων με Πελάτες Σαπρίκης Ευάγγελος Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων (Γρεβενά) Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons.

Διαβάστε περισσότερα

SIGNIFICANT PRIORITIES OF HEALTH-CARE REFORM AND THE GREEK PHARMACEUTICAL INDUSTRY

SIGNIFICANT PRIORITIES OF HEALTH-CARE REFORM AND THE GREEK PHARMACEUTICAL INDUSTRY SIGNIFICANT PRIORITIES OF HEALTH-CARE REFORM AND THE GREEK PHARMACEUTICAL INDUSTRY Theodoros Tryfon President, Panhellenic Union of Pharmaceutical Industries MAY 14 2015 Vice president ELPEN Τα χαρακτηριστικά

Διαβάστε περισσότερα

Χαιρετισμός Καθ. Β. Ασημακόπουλου Ειδικού Γραμματέα Ψηφιακού Σχεδιασμού στο Forum Ευρυζωνικότητας 26 Φεβρουαρίου 2008

Χαιρετισμός Καθ. Β. Ασημακόπουλου Ειδικού Γραμματέα Ψηφιακού Σχεδιασμού στο Forum Ευρυζωνικότητας 26 Φεβρουαρίου 2008 Χαιρετισμός Καθ. Β. Ασημακόπουλου Ειδικού Γραμματέα Ψηφιακού Σχεδιασμού στο Forum Ευρυζωνικότητας 26 Φεβρουαρίου 2008 Αξιότιμε κύριε Υπουργέ, Αγαπητοί Γενικοί Γραμματείς Αξιότιμε κύριε Πρόεδρε της ΕΕΤΤ,

Διαβάστε περισσότερα

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο

Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο Ψυχολογία ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια στο Γενικό Νοσοκομείο ΤΖΙΝΕΒΗ ΜΥΡΤΩ - ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ ΦΑΝΗ ΝΟΣΗΛΕΥΤΡΙΕΣ Τ.Ε. Β & Γ ΚΑΡΔΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Η καρδιακή ανεπάρκεια

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Αντώνιος Π. Λέπουρας, Ιατρός Παθολόγος, Εξειδικευμένος στον Σακχ. Διαβήτη, Δ/ντής Β Παθολογικής & Διαβητολογικού Ιατρείου, Ιατρικού Ψυχικού

Γράφει: Αντώνιος Π. Λέπουρας, Ιατρός Παθολόγος, Εξειδικευμένος στον Σακχ. Διαβήτη, Δ/ντής Β Παθολογικής & Διαβητολογικού Ιατρείου, Ιατρικού Ψυχικού Γράφει: Αντώνιος Π. Λέπουρας, Ιατρός Παθολόγος, Εξειδικευμένος στον Σακχ. Διαβήτη, Δ/ντής Β Παθολογικής & Διαβητολογικού Ιατρείου, Ιατρικού Ψυχικού Τι πρέπει να γνωρίζετε για τον Σακχαρώδη Διαβήτη Όλοι

Διαβάστε περισσότερα

Η χρήση Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών στις ΜικροΜεσαίες Επιχειρήσεις

Η χρήση Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών στις ΜικροΜεσαίες Επιχειρήσεις Η χρήση Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών στις ΜικροΜεσαίες Επιχειρήσεις Γιώργος Μανής Επίκουρος Καθηγητής Τμήματος Πληροφορικής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Περιεχόμενα ομιλίας Ανάγκη χρήσης Τεχνολογιών

Διαβάστε περισσότερα

ΠΩΣ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΩ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΜΟΥ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙ ΤΟ ΛΕΜΦΩΜΑ;

ΠΩΣ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΩ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΜΟΥ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙ ΤΟ ΛΕΜΦΩΜΑ; ΠΩΣ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΩ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΜΟΥ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙ ΤΟ ΛΕΜΦΩΜΑ; Με την επιστημονική συνεργασία της Αιματολογικής Μονάδας, Γ Πανεπιστημιακή Παθολογική Κλινική, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών Με

Διαβάστε περισσότερα

Insert workgroup logo on slide master

Insert workgroup logo on slide master Πρόσβαση στα Oρφανά φάρµακα Ελλη Γαβριήλ Θεσσαλονίκη, Οκτώβριος 2013 Το 1980 η µητέρα του Adam Seligman ενός 7 χρονου αγοριού που υπέφερε από το σύνδοµο Tourette µε φρίκη διαπίστωσε ότι τοφάρµακοπουβελτίωνετηνποιότηταζωήςτουγιούτηςκαιτο

Διαβάστε περισσότερα

Έρευνα Διασυνοριακή υγειονομική περίθαλψη: Συμπεριφορές και εμπειρίες των καταναλωτών

Έρευνα Διασυνοριακή υγειονομική περίθαλψη: Συμπεριφορές και εμπειρίες των καταναλωτών Έρευνα Διασυνοριακή υγειονομική περίθαλψη: Συμπεριφορές και εμπειρίες των καταναλωτών Η νομοθεσία 1 που δίνει στους πολίτες της ΕΕ το δικαίωμα στη διασυνοριακή υγειονομική περίθαλψη προσφέρει πολλά πιθανά

Διαβάστε περισσότερα

Μια δεκαπενθήμερη έκδοση της Professional Team

Μια δεκαπενθήμερη έκδοση της Professional Team Μια δεκαπενθήμερη έκδοση της Professional Team Τεύχος 81, 30/4/2015 Όσοι μαθητές στέκονται όρθιοι προσέχουν περισσότερο, λένε οι επιστήμονες Φαρμακευτικές με τις κορυφαίες επιδόσεις στα social media Ερχεται

Διαβάστε περισσότερα

Προσβασιμότητα και η οπτική των φαρμακευτικών εταιρειών στα στοιχεία της e-συνταγογράφησης

Προσβασιμότητα και η οπτική των φαρμακευτικών εταιρειών στα στοιχεία της e-συνταγογράφησης Προσβασιμότητα και η οπτική των φαρμακευτικών εταιρειών στα στοιχεία της e-συνταγογράφησης Πασχάλης Αποστολίδης Πρόεδρος ΣΦΕΕ Αθήνα, 3 Δεκεμβρίου 2015 ehea;th Forum 2015, Divani Caravel Hotel E- συνταγογράφηση

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΠΙΕΣΗ (Α.Π.)

ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΠΙΕΣΗ (Α.Π.) ΥΠΕΡΤΑΣΗ Η καρδιά προωθεί το αίμα στον οργανισμό μέσω των αρτηριών, με αποτέλεσμα οι αρτηρίες να βρίσκονται υπό πίεση. Η πίεση αυξάνει όταν είμαστε αναστατωμένοι, όταν τρομάζουμε, όταν καταβάλουμε κάποια

Διαβάστε περισσότερα

Προσόντα με υψηλή αξία για τους εργοδότες σε σχέση με την αναπηρία

Προσόντα με υψηλή αξία για τους εργοδότες σε σχέση με την αναπηρία Προσόντα με υψηλή αξία για τους εργοδότες σε σχέση με την αναπηρία Απρίλιος 2013 Χαρακτηριστικά που ζητούν οι εργοδότες αναπηρία Πως θα όριζες τη λέξη προσόν ή τη λέξη δεξιότητα ; Και τι εννοούν οι εργοδότες

Διαβάστε περισσότερα

Παράρτημα IV. Επιστημονικά πορίσματα

Παράρτημα IV. Επιστημονικά πορίσματα Παράρτημα IV Επιστημονικά πορίσματα 64 Επιστημονικά πορίσματα Ιστορικό Η πονατινίμπη είναι αναστολέας τυροσινικής κινάσης (TKI) ο οποίος χρησιμοποιείται για την αναστολή της δράσης της φυσικής BCR-ABL

Διαβάστε περισσότερα

Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων ΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ. Συντάκτης γνωμοδότησης: Cristian-Silviu Buşoi

Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων ΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ. Συντάκτης γνωμοδότησης: Cristian-Silviu Buşoi Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2014-2019 Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων 14.7.2016 2015/2103(INL) ΣΧΕΔΙΟ ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗΣ της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας

Διαβάστε περισσότερα

Χρόνιες Ασθένειες. Το όρια κάλυψης για την θεραπεία χρόνιων παθήσεων

Χρόνιες Ασθένειες. Το όρια κάλυψης για την θεραπεία χρόνιων παθήσεων Χρόνιες Ασθένειες Το όρια κάλυψης για την θεραπεία χρόνιων παθήσεων Χρόνιες Ασθένειες Όπως συμβαίνει με κάθε ετησίως ανανεούμενο ασφαλιστήριο συμβόλαιο, έτσι και το ασφαλιστήριο υγείας είναι σχεδιασμένο

Διαβάστε περισσότερα

INTERNET MARKETING ---------- Πώς Να Το Εκμεταλλευτείς Αποτελεσματικά Για Να Φέρεις Μία Σταθερή Ροή Πελατών. MakeMoneyOnline.gr!

INTERNET MARKETING ---------- Πώς Να Το Εκμεταλλευτείς Αποτελεσματικά Για Να Φέρεις Μία Σταθερή Ροή Πελατών. MakeMoneyOnline.gr! INTERNET MARKETING Πώς Να Το Εκμεταλλευτείς Αποτελεσματικά Για Να Φέρεις Μία Σταθερή Ροή Πελατών SOURCE CONTAC T ABOU T ---- MakeMoneyOnline.gr! (*) Κλείσε κινητά, internet, πάρε χαρτί, στυλό και ετοιμάσου

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία της Υπουργού Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας Φάνης Πάλλη-Πετραλιά κατά τα εγκαίνια του ΙΚΑ Αγίας Σοφίας. Αθήνα, 19 Μαΐου 2009

Ομιλία της Υπουργού Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας Φάνης Πάλλη-Πετραλιά κατά τα εγκαίνια του ΙΚΑ Αγίας Σοφίας. Αθήνα, 19 Μαΐου 2009 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ Ομιλία της Υπουργού Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας Φάνης Πάλλη-Πετραλιά κατά τα εγκαίνια του ΙΚΑ Αγίας Σοφίας Αθήνα, 19 Μαΐου 2009 Κύριε

Διαβάστε περισσότερα

9 Νοεμβρίου 2016, Πτολεμαΐδα

9 Νοεμβρίου 2016, Πτολεμαΐδα Η ανάγκη πρόσβασης των νοσούντων από σπάνιες παθήσεις στα φάρμακα, αλλά και η όσο το δυνατόν πιο πρώιμη διάγνωση των παθήσεων αυτών, καθώς η έγκαιρη διάγνωση αποτελεί κρίσιμο παράγοντα στην πρόγνωση, τονίστηκε

Διαβάστε περισσότερα

How switching to biosimilars is to the benefits of all stakeholders patients perspective

How switching to biosimilars is to the benefits of all stakeholders patients perspective How switching to biosimilars is to the benefits of all stakeholders patients perspective Κατερίνα Κουτσογιάννη Πρόεδρος Ομοσπονδίας Ασθενών, Γονέων, Κηδεμόνων & Φίλων των παιδιών με ρευματικά νοσήματα

Διαβάστε περισσότερα

ΟΞΕIΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΚΑΤΩΤΕΡΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟU ΣΥΣΤHΜΑΤΟΣ

ΟΞΕIΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΚΑΤΩΤΕΡΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟU ΣΥΣΤHΜΑΤΟΣ ΟΞΕIΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΚΑΤΩΤΕΡΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟU ΣΥΣΤHΜΑΤΟΣ (Σύντομη ενημέρωση από ERS - ELF) Οι οξείες λοιμώξεις κατώτερου αναπνευστικού συστήματος περιλαμβάνουν την πνευμονία (λοίμωξη της κυψελίδας του πνεύμονα),

Διαβάστε περισσότερα

Τι χρειάζεται να γνωρίζει ο ασθενής πριν αποφασίσει τη συμμετοχή του;

Τι χρειάζεται να γνωρίζει ο ασθενής πριν αποφασίσει τη συμμετοχή του; Τι χρειάζεται να γνωρίζει ο ασθενής πριν αποφασίσει τη συμμετοχή του; Χ. Χριστοδούλου Παθολόγος- Ογκολόγος Δ/ντής Β' Ογκολογικής Κλινικής Νοσοκομείο Metropolitan Ηθική αναγκαιότητα κλινικών μελετών Οι

Διαβάστε περισσότερα

στόχοι καινοτομία επιτυχίες πωλήσεις προϊόντα γκάμα ιδέες μερίδιο αγοράς επιτυχίες στρατηγική αγοραστές πτώση άνοδος αγορές επιδιώξεις αστοχίες πώληση

στόχοι καινοτομία επιτυχίες πωλήσεις προϊόντα γκάμα ιδέες μερίδιο αγοράς επιτυχίες στρατηγική αγοραστές πτώση άνοδος αγορές επιδιώξεις αστοχίες πώληση αγοραστές άνοδος στόχοι πτώση προϊόντα επιτυχίες μερίδιο αγοράς αγορές καινοτομία επιδιώξεις πώληση ιδέες στρατηγική επιτυχίες αστοχίες γκάμα πωλήσεις ρεκόρ 5 ΜΕ ΤΙ ΕΧΟΥΝ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΟΙ ΠΩΛΗΣΕΙΣ 7 ΟΙ ΠΩΛΗΣΕΙΣ

Διαβάστε περισσότερα