Δημόσια ιστορία, σχολείο και παγκόσμιος ιστός

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Δημόσια ιστορία, σχολείο και παγκόσμιος ιστός"

Transcript

1 Δημόσια ιστορία, σχολείο και παγκόσμιος ιστός Τζεδόπουλος Γιώργος 1, Λαμπαδά Δέσποινα 2, Φέρλα Κλεοπάτρα 3 1 Δρ Νεότερης Ιστορίας, Πανεπιστήμιο Αθηνών tzedoy@gmail.com 2 ΜΑ Βυζαντινής Αρχαιολογίας, Πανεπιστήμιο Paris 1 (Panthéon-Sorbonne) hespoina@yahoo.gr 3 Δρ Αρχαίας Ιστορίας, Πανεπιστήμιο Freiburg cleopatra.ferla@gmail.com ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η ιστορία, είτε ως αντίληψη για την εξέλιξη των ανθρώπινων κοινωνιών, είτε ως επιστημονικά δομημένος λόγος για την εκδίπλωση των ανθρώπινων κοινωνιών στον χρόνο, έχει κατ εξοχήν δημόσιο χαρακτήρα, καθώς η αφετηρία της είναι πάντα μια συγκεκριμένη στιγμή στο παρόν. Ως εκ τούτου εκτίθεται μοιραία στην κοινωνική αντιπαράθεση. Η διάσταση της ιστορίας ως κοινωνικού διακυβεύματος αναπροσαρμόζεται με πολλαπλούς και εν πολλοίς αντιφατικούς τρόπους στο περιβάλλον της μαζικής προσβασιμότητας και της οριζόντιας δικτύωσης που χαρακτηρίζει τον παγκόσμιο ιστό. Στην παρουσίαση αυτή εκθέτουμε μια δέσμη προτάσεων για την εκπόνηση ιστορικών διαδικτυακών εργασιών στο πλαίσιο του σχολείου με βάση την εφαρμοσμένη και τη διδακτική εμπειρία μας. Οι κατευθυντήριοι άξονες της προσέγγισής μας είναι η συνεργασία, η βιωματικότητα και η δικτύωση. Σε ό,τι αφορά ειδικά την τελευταία, μας απασχολεί από τη μια η επαφή με τους φορείς του συλλογικού γνωσιακού και μνημονικού κεφαλαίου και από την άλλη η δημιουργική, ενεργητική και ταυτόχρονα κριτική αξιοποίηση των κοινωνικών ψηφιακών μέσων. ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ: Ιστορία, διαδίκτυο, εκπαίδευση, κοινωνικά μέσα Ο ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Από όλους τους επιστημονικά δομημένους κλάδους γνώσης, η ιστορία είναι εκείνη με τη μεγαλύτερη έκθεση στην κοινωνική αντιπαράθεση. Κάθε λόγος για το ιστορικό παρελθόν λαμβάνει χώρα στο παρόν και διαμορφώνεται από αυτό. Μιλώντας για την ιστορία μιλάμε για τους εαυτούς μας, για τα διλήμματα και τις συγκρούσεις που μας περιβάλλουν. Τούτο έχει ως αποτέλεσμα τους λεγόμενους «πολέμους της μνήμης», τις λιγότερο ή περισσότερο σφοδρές δημόσιες διαμάχες για όψεις της ιστορίας που στις συγκεκριμένες κάθε φορά συγκυρίες αποκτούν ιδιαίτερη πολιτική φόρτιση (Fleischer, 2008). Ένα πρόσφατο παράδειγμα είναι η διαμάχη για την Μικρασιατική Καταστροφή με αφορμή το βιβλίο της ΣΤ Δημοτικού. Βέβαια οι σχετικά πρόσφατες ιστορικές εξελίξεις αναδεικνύονται πολύ πιο εύκολα σε πεδία δημόσιας συζήτησης, καθώς από τη μια θεωρείται πως συνδέονται με τις σημερινή πραγματικότητα σε μια σχέση αιτίου αποτελέσματος, και από την άλλη [343]

2 «Αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και Επικοινωνιών στη διδακτική πράξη» είναι εγγεγραμμένες στις εμπειρίες και τα βιώματα των μεγαλύτερων γενεών. Όμως η επιθυμία καθυπόταξης του παρελθόντος με στόχο τη νοηματοδότηση του παρόντος δεν γνωρίζει τέτοιους περιορισμούς οι ιστορικές γενεαλογίες ταξιδεύουν βαθιά πίσω στον χρόνο και στις διακλαδώσεις των διαδρομών τους είτε εγείρουν διιστάμενες αξιώσεις κυριότητας στην ιστορία ήταν π.χ. σλαβικής ή σκανδιναβικής προέλευσης οι Ρως του μεσαιωνικού Κιέβου; (Magocsi, 2010: 55 κ.ε.) είτε παράγουν πολεμικά φορτισμένες ερμηνείες των ιστορικών γεγονότων ήταν π.χ. ή όχι αποτέλεσμα σκοπιμότητας των Βρετανών οι αλλεπάλληλες επιδημίας ευλογιάς του ύστερου 18 ου αιώνα που προκάλεσαν εκατόμβες θυμάτων ανάμεσα στους ιθαγενείς της Αυστραλίας; (Butlin: 1983 Campbell, 2002) Οι απαντήσεις, όπως προεξοφλούνται από τη διπολική μορφή των ερωτημάτων, αφορούν λιγότερο το παρελθόν, που άλλωστε έχει ήδη εκτυλιχθεί, και περισσότερο το παρόν, που για να νομιμοποιήσει τις επιδιώξεις του επανερμηνεύει συνεχώς το παρελθόν (Lowenthal, 1985: 26). Βέβαια, η διάκριση ανάμεσα στην ιστοριογραφία ως εγκιβωτισμένο πάντα στο παρόν, αλλά επιστημονικά τεκμηριωμένο λόγο για το παρελθόν, και στις κάθε λογής αυθαίρετες στρεβλώσεις και παραναγνώσεις στον βωμό ιδεολογικών εξυπηρετήσεων, είναι μεγάλης σημασίας. Όμως, σε τελευταία ανάλυση, κάθε λόγος για την ιστορία, επιστημονικός ή όχι, εδράζεται σε μια κοινή βάση: στην ανάγκη να δώσουμε νόημα στη ζωή μας. Αντιστρέφοντας τη ρήση ενός φιλοσόφου, θα λέγαμε πως η ζωή βιώνεται μεν προς τα μπροστά, αλλά κατανοείται προς τα πίσω (Kappelørn, 2002: 21). ΧΡΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΙΣΤΟ Είδαμε πως η ιστορία είναι εκτεθειμένη στην κοινωνική αντιπαράθεση. Η συνάντησή της με το διαδίκτυο έχει καταστήσει αυτή της τη δυναμική ιδιαίτερα εκρηκτική. Δεν χρειάζεται πολύς κόπος για να το διαπιστώσουμε αυτό. Πόσες φορές έχουμε συναντήσει πλοηγούμενοι στον παγκόσμιο ιστό διαμάχες για το αν η γη είναι στρογγυλή, για το αν ισχύουν ή όχι οι νόμοι του Νεύτωνα και για το αν η θεωρία του bing bang επαρκεί για να εξηγήσει τη γένεση του κόσμου; Και πόσες φορές δεν έχει τύχει να πέσουμε πάνω σε οξύτατες συγκρούσεις που αφορούν το αν ο Μέγας Αλέξανδρος εκπολίτισε ή όχι την Ασία, το αν υπήρχε ομοφυλοφιλία στην αρχαία Ελλάδα, το αν ο ανώτερος κλήρος και οι προεστοί διάκεινταν ευνοϊκά προς τους Οθωμανούς, το αν η Επανάσταση του 1821 ήταν εθνική ή κοινωνική ή το ποιος φταίει για τη Μικρασιατική Καταστροφή και τον Εμφύλιο; Σίγουρα πολύ περισσότερες. Τούτο δεν οφείλεται μόνο στη γενικευμένη προσβασιμότητα του διαδικτύου, αλλά κυρίως στην ιδιαίτερη φυσιογνωμία του. Ο παγκόσμιος ιστός στηρίχθηκε στην οργανωτική δομή του υπερκειμένου (hypertext), δηλαδή την ελεύθερη οριζόντια διασύνδεση μεταξύ των κάθε λογής ψηφιακών οπτικοακουστικών εφαρμογών (κειμένων, εικόνων, βίντεο, αρχείων ήχου κλπ.) που αναρτώνται στο διαδίκτυο (Landow, 2006: 3). Η δομή αυτή, που ανταποκρίνεται στη φιλοσοφική θεωρία των ριζωμάτων (Deleuze & Guattari, 1980: 9-37), διασπά οποιαδήποτε ιεραρχική οργάνωση ή σειριακότητα και ανοίγει ένα τεράστιο πλήθος από εναλλακτικά μονοπάτια πλοήγησης στη διάθεση του χρήστη (Nelson, 1987: 2). Επιπλέον, τα τελευταία δέκα χρόνια η διαδικτυακή επικοινωνία μεγιστοποιήθηκε με την εξάπλωση των κοινωνικών μέσων (social media), τα οποία οδήγησαν στην «ιδιωτικοποίηση» του παγκόσμιου ιστού μέσω της «δημοσιοποίησης» του ιδιωτικού χώρου των χρηστώνυποκειμένων και εν τέλει κάλυψαν ένα όλο και μεγαλύτερο μέρος της μετανεωτερικής [344]

3 κοινωνικότητας, καθώς διαμέσου των εφαρμογών αυτών οι χρήστες όχι μόνο μοιράζονται εμπειρίες και απόψεις, αλλά και δημιουργούν κοινωνική ταυτότητα (Vadén & Suoranta, 2008). Σ αυτό το τοπίο η ιστορία είναι συνεχώς παρούσα και απούσα. Από τη μια τρυπώνει με κάθε τρόπο στα λόγια και στις συμβολικές προβολές των ανθρώπων, στον τρόπο με τον οποίο συγκροτούν και υπερασπίζονται την ταυτότητά τους ως μέλη ενός έθνους, ενός τόπου, μιας ηλικιακής ομάδας, μιας ιδεολογικής παράταξης ή μιας κοινωνικής τάξης από την άλλη αποδομείται στα εξ ων συνετέθη, γίνεται ένα σύμφυρμα από κοινούς τόπους, μυθολογίες κι ατεκμηρίωτους ισχυρισμούς. Ο παγκόσμιος ιστός προωθεί τη δικτύωση, την ανταλλαγή, τη δημιουργικότητα και την συγκρότηση κοινοτήτων, αλλά την ίδια στιγμή διευκολύνει την υβριδική αναπαραγωγή των επιμέρους στοιχείων σε νέους συνδυασμούς και την απώλεια του πλαισίου αναφοράς τους. Από τη μία, λοιπόν, η διανοητική συνθήκη της ιστορίας, δηλαδή η λειτουργική συνέχεια του χρόνου και του χώρου ως του πεδίου, όπου εγγράφονται οι ανθρώπινες κοινωνίες, διαλύεται σε θρύψαλα πληροφορίας. Από την άλλη, η έκθεση του ατόμου στον παγκοσμιοποιημένο χώρο του διαδικτύου ενεργοποιεί μηχανισμούς δόμησης ταυτότητας, οι οποίοι αξιοποιούν τη νοηματοδοτική λειτουργία της ιστορίας. Θα λέγαμε πως, την ίδια στιγμή που η εσωτερική λογική της ιστορίας καταρρέει, το συμβολικό της βάρος αυξάνεται. Αντίβαρο στη διαδικασία αυτή αποτελεί η όλο και μεγαλύτερη παρουσία των ιστορικών και των θεσμών της ερευνητικής ιστοριογραφίας στον παγκόσμιο ιστό. Πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα από όλον τον κόσμο, αλλά και οι ίδιοι οι ιστορικοί ως άτομα χρησιμοποιούν το διαδίκτυο για να δημοσιοποιήσουν τη δουλειά τους και να παράσχουν τόσο στο εσωτερικό της ερευνητικής κοινότητας αλλά και στο ευρύτερο κοινό ένα πλήθος από πηγές και τεκμήρια, μελέτες, βάσεις δεδομένων και ολόκληρα ιστορικά προγράμματα. Στο ελληνικό τοπίο ξεχωρίζουν μεταξύ άλλων οι ψηφιακές βιβλιοθήκες Ανέμη του Πανεπιστημίου Κρήτης και Ελληνομνήμων του Πανεπιστημίου Αθηνών, η βάση δεδομένων του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών Πανδέκτης ή τα επιστημονικά περιοδικά με ψηφιοποιημένο περιεχόμενο, όπως ο Μνήμων και τα Βυζαντινά Σύμμεικτα. Επιπλέον, μια νέα αντίληψη για την ιστορία έχει κερδίσει έδαφος. Πρόκειται για τη λεγόμενη «δημόσια ιστορία» (public history), μια προσέγγιση που προωθεί την συνεργατική μελέτη της ιστορίας και, αξιοποιώντας τις δυνατότητες επικοινωνίας που προσφέρει το διαδίκτυο, επεκτείνει τις μεθόδους της ακαδημαϊκής ιστοριογραφίας, δίνει έμφαση σε μη παραδοσιακά τεκμήρια και μορφές παρουσίασης και καλεί τους ιστορικούς να διαμορφώσουν έτσι την έρευνά τους ώστε να έρθουν σε επαφή με κοινωνικές ομάδες εκτός της ακαδημαϊκής κοινότητας. (Evans, 2000). Ένα ελληνικό παράδειγμα είναι η Πολιτιστική και Γενεαλογική Ψηφιακή Συλλογή της Κεντρικής Μακεδονίας του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού. ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Ξεκινώντας από τέτοιους προβληματισμούς ασχοληθήκαμε με θεωρητικές και εφαρμοσμένες προσεγγίσεις πάνω στη σχέση ιστορίας και διαδικτύου σε εκπαιδευτικό περιβάλλον. Στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού, όπου συνεργαστήκαμε επί χρόνια ως ιστορικοί και αρχαιολόγοι, οργανώσαμε το Click στην Ιστορία, ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα για την ανάδειξη της τοπικής ιστορίας και ταυτότητας μέσα από την οπτική γωνία των μαθητών και μαθητριών της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Επιπλέον, διδάξαμε στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα Ιστορία, διδακτική και νέες [345]

4 «Αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και Επικοινωνιών στη διδακτική πράξη» τεχνολογίες του Τμήματος Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου και στο πρόγραμμα διά βίου μάθησης μέσω e-learning Σπουδαστήριο ιστορίας και ιστοριογραφίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου οι περισσότεροι συμμετέχοντες ήταν εκπαιδευτικοί της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Αυτή τη στιγμή είμαστε συνεργάτες της Τime Heritage, εταιρίας συμβούλων για την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, βρισκόμαστε στη διαδικασία συγκρότησης μιας κοινωνικής συνεταιριστικής επιχείρησης με στόχο μεταξύ άλλων την ανάπτυξη διαδικτυακών ιστορικών προγραμμάτων στην εκπαίδευση, και συνεργαζόμαστε με μέλη του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου για την υλοποίηση της σχετικής ψηφιακής πλατφόρμας. Στο υπόλοιπο της ανακοίνωσης θα αναφερθούμε σε κάποιες κατευθυντήριες γραμμές για την ανάπτυξη διαδικτυακών εκπαιδευτικών εργασιών, και θα σταθούμε ιδιαίτερα στο ζήτημα της δικτύωσης. Κατ αρχήν μια θεμελιώδης παρατήρηση: η συνάντηση της ιστορίας με τον παγκόσμιο ιστό είναι προβληματική, αλλά όχι μονοσήμαντη. Η υβριδική φυσιογνωμία του τελευταίου, σε συνδυασμό με την ιδιαίτερη κοινωνική δυναμική της πρώτης, προσφέρονται για την ανάπτυξη κριτικής στάσης με κύρια ζητούμενα την πλοήγηση και αναζήτηση υλικού στο αχανές πέλαγος της ηλεκτρονικής δικτύωσης και την εκμάθηση βασικών ερευνητικών αρχών, πέρα από τον αυτοματισμό του copy-paste που εγκλωβίζει τα νέα παιδιά στη θέση του παθητικού δέκτη. Έτσι καταφεύγουμε και πάλι στα αξιώματα της ιστορικής μεθόδου, και κυρίως στη σαφή διατύπωση του ερωτήματος και στην τεκμηρίωση: με βάση ένα απλό και σαφές (ως εκ τούτου κατ ανάγκην περιοριστικό) ερώτημα αναζητούμε αξιόπιστες πηγές γνώσης, δηλαδή ιστοσελίδες πανεπιστημίων, ερευνητικών κέντρων και άλλων φορέων με εκπαιδευτική και επιστημονική επάρκεια συμβουλευόμαστε ενυπόγραφα κείμενα και λαμβάνουμε υπ όψιν την ιδιότητα του συγγραφέα ή/και το αν και σε ποιο βαθμό αυτός τεκμηριώνει τους ισχυρισμούς του συλλέγουμε διαφορετικές πηγές πληροφόρησης για το θέμα που αναζητούμε και τις συγκρίνουμε δεν προσπερνάμε ό,τι δεν καταλαβαίνουμε, αλλά επιχειρούμε να λύσουμε τις απορίες μας συζητάμε και ζητάμε βοήθεια. Εδώ ο ρόλος του εκπαιδευτικού διαγράφεται σε όλη του τη βαρύτητα. Χωρίς αυτόν και χωρίς τη συνεχή του δέσμευση στον γνωσιακό στόχο κανένας από τους στόχους που περιγράψαμε δεν μπορεί να επιτευχθεί. Και αναγκαία προϋπόθεση για τα παραπάνω είναι να έχει προετοιμαστεί ο ίδιος κατάλληλα, να έχει ήδη χαρτογραφήσει τον χώρο, όπου θα κινηθούν τα παιδιά αναζητώντας υλικό, και να τους δείξει πώς τα επιμέρους μπορούν να συναρμοστούν σε ένα συνεκτικό όλον. Θεωρούμε πως η επίτευξη αυτών των στόχων γίνεται πιο ομαλή αν αξιοποιήσουμε τον κοινωνικό χώρο, στον οποίο κινούνται τα παιδιά, τόσο στο πλαίσιο του σχολείου όσο και εκτός αυτού. Ο πρώτος άξονας είναι η ενδοσχολική συνεργασία, η εκπόνηση δηλαδή των εργασιών ανά ομάδες. Ο δεύτερος άξονας είναι η εγγύτητα της θεματολογίας όσο πιο οικείο είναι το θεματικό πλαίσιο της εργασίας, όσο πιο κοντά βρίσκεται στις εμπειρίες και την καθημερινότητα των παιδιών, τόσο περισσότερο μπορεί να τα βοηθήσει να συλλάβουν σταδιακά την αφηρημένη έννοια του ιστορικού χρόνου και το πώς αυτός εκδηλώνεται στα βιώματα και τις μνήμες των ανθρώπων και των κοινωνιών (Papagiannopoulos, 2004: ). Ερχόμαστε λοιπόν στην περιοχή της τοπικής ιστορίας με όλη της την ποικιλομορφία: μνημεία, συλλογική μνήμη, κοινωνική κινητικότητα, λαϊκός πολιτισμός, περιβάλλον, θεσμοί, οικονομία κλπ. Ο τρίτος άξονας αφορά τη δικτύωση. Από τη μια τα θέματα των εργασιών εκπονούνται μέσω της επικοινωνίας με τους φορείς γνώσης και βιωμένης εμπειρίας: [346]

5 τα παιδιά αξιοποιούν το απόθεμα της συλλογικής μνήμης πραγματοποιώντας μικρές συνεντεύξεις με συγγενείς, οικογενειακούς φίλους και γείτονες, αλλά και το γνωσιακό κεφάλαιο των φορέων πολιτισμού (π.χ. το προσωπικό των δημόσιων βιβλιοθηκών, των τοπικών αρχείων και αρχαιολογικών υπηρεσιών, τα μέλη πολιτιστικών συλλόγων). Από την άλλη συγκροτούν ένα σύνολο από πολυμεσικές εφαρμογές που αποτελείται τόσο από τα ψηφιακά κείμενα που θα συντάξουν τα ίδια, όσο και από ψηφιακές εικόνες, βιντεοσκοπημένες συνεντεύξεις, ηχητικά τεκμήρια αφηγήσεων κλπ. που είτε προϋπάρχουν είτε δημιουργούνται επί τούτου. Τέλος, η παρουσίαση των εργασιών σε μια ενιαία διαδικτυακή πλατφόρμα γίνεται ένας τρόπος να μιλήσουν τα παιδιά για τον ίδιο τον εαυτό τους όπως διαπλάθεται σε αλληλεπίδραση με τον χώρο όπου ζουν και μεγαλώνουν. Στο πλαίσιο του προγράμματος Click στην Ιστορία είχαμε την ευκαιρία να διαπιστώσουμε τη δυναμική και τα όρια αυτών των παραδοχών. Κατ αρχήν, τα παιδιά στράφηκαν σε ευρύτερα αναγνωρίσιμους τόπους μνήμης (Nora, ), στο βαθμό που αυτοί ήταν εύκαιροι. Στο Ναύπλιο ασχολήθηκαν με τα κάστρα της πόλης, στον Βροντάδο της Χίου με τη ναυτιλία, στη Δράμα με τη Δόξα Δράμας, στη Ρόδο με τη μεσαιωνική πόλη των Ιπποτών, στην Αίγινα με τον ναό της Αφαίας, στην Καστοριά με τον Μακεδονικό Αγώνα. Επιπλέον, απέφυγαν εκείνα τα θεματικά πεδία που έκριναν πως θα δίχαζαν την τοπική κοινωνία όπως σημείωσε πολύ εύστοχα η εκπαιδευτικός από το γυμνάσιο της Αγιάς, στις εργασίες έλειψαν οι αναφορές στην Κατοχή και τον Εμφύλιο Πόλεμο, παρά το γεγονός ότι πολλά παιδιά κατάγονται «από οικογένειες με αντιστασιακή δράση και θύματα». Αντίθετα, τα παιδιά δεν δίστασαν να καταπιαστούν με ζητήματα που διασπούσαν την ομοιογένεια της τοπικότητας, στο μέτρο που θεώρησαν πως αυτά είχαν εγγραφεί στην επίσημη «εθνική ιστορία», με κύριο παράδειγμα την εγκατάσταση των προσφύγων από τη Μικρά Ασία (βλ. εργασίες των σχολείων της Θήβας, του Βόλου, του Ναυπλίου, των Μεγάρων και του Αιγίου). Στην αναζήτηση του διακριτού στίγματος της τοπικότητας τα παιδιά στράφηκαν πολύ συχνά στον λαϊκό πολιτισμό (Πέπλος, Κρύα Βρύση, Θήβα, Μέγαρα, Ξάνθη), στην αρχιτεκτονική κληρονομιά του αστικού χώρου (Δράμα, Καστοριά, Ναύπλιο, Πάτρα, Χαλκίδα), στον αθλητισμό (Δράμα, Τρίκαλα, Μέγαρα, Ρόδος, Αυλώνας) και στο φυσικό περιβάλλον (Καστοριά, Μαρμάρι, Αγιά, Πέπλος). Σε μερικές περιπτώσεις, ασχολήθηκαν με τη διάδραση μεταξύ του κοινωνικο-οικονομικού και του φυσικού χώρου. Στο πλαίσιο μιας από αυτές τις τελευταίες εργασίες, και κατά τη συνέντευξη ενός κατοίκου χωριού κοντά στην Αγιά με θητεία στην τοπική αυτοδιοίκηση σε μια μαθήτρια αλβανικής καταγωγής γεννημένη στην Ελλάδα, η ιστορική δημογραφία του χωριού γεφυρώθηκε αβίαστα με το παρόν, όταν ο συνεντευξιαζόμενος δήλωσε πως μετά την πληθυσμιακή αφαίμαξη των μετεμφυλιακών χρόνων το χωριό ανέλαβε πληθυσμιακά μόνο με την εγκατάσταση των μεταναστών από την Αλβανία. Έτσι, η διαπροσωπική επικοινωνία και η αξιοποίηση της εμπειρίας άνοιξαν τον δρόμο για την αποκατάσταση της λειτουργικής ενότητας του ιστορικού χωροχρόνου και για τη διεύρυνση της τοπικότητας και της ταυτότητας (Λεοντσίνης & Ρεπούση, 2001: 30-33). Με παρόμοιο τρόπο μια μαθήτρια από τις Σάπες αποτύπωσε με εξαιρετική ενάργεια την έννοια της ιστορικής τομής σκιαγραφώντας τις αλλαγές των τελευταίων τριάντα χρόνων στην οικονομία και την κοινωνία της περιοχής, και ειδικά στο πλαίσιο της μουσουλμανικής κοινότητας, μέσω της αξιοποίησης των αφηγήσεων των μεγαλύτερων που έχουν εγγραφεί στο συλλογικό άυλο μνημονικό απόθεμα. [347]

6 «Αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και Επικοινωνιών στη διδακτική πράξη» Ιδιαίτερη σημασία έχει επίσης το ότι, ειδικά κατά τον δεύτερο και τρίτο χρόνο διεξαγωγής του προγράμματος (2011/2012 και 2012/2013), η ιστορία και οι συλλογική μνήμη φορτίστηκαν στο περιβάλλον της γενικευμένης κρίσης. Στη Σάμο η ιστορία της αυτόνομης Ηγεμονίας του νησιού ήρθε να προβάλει την τοπικότητα ως αντίβαρο στα νοούμενα ως αδιέξοδα του εθνικού κράτους παρόμοιας αφετηρίας ήταν η επιμονή των παιδιών στα Χανιά να ασχοληθούν με τις εμπειρίες των συνομηλίκων τους κατά την εποχή της Κατοχής τέλος, με σκληρό μα ανάγλυφο τρόπο συμπλέκεται η κοινωνική εμπειρία της μετανάστευσης με τη βίωση της κρίσης στα λόγια ενός μαθητή από τον Άρατο: «Και πριν 2 εβδομάδες σκέφτηκα να την κάνω και από δω, να την κάνω από την ερημιά, απ την ανεργία, την κρίση, το κουτσομπολιό. Και την κάνω. Αυτήν την ώρα που διαβάζετε αυτό το κείμενο πρέπει να μαι Γερμανία, πρέπει να αναζητάω εργασία». Η αναφορά του μαθητή σε ένα αφηρημένο κοινό αναγνωστών («αυτήν την ώρα που διαβάζετε αυτό το κείμενο») δείχνει με σαφήνεια τις δυνατότητες του διαδικτύου. Συντάσσοντας τις εργασίες τους για τον παγκόσμιο ιστό στο πλαίσιο ενός προγράμματος με συγκεκριμένη στοχοθεσία, οι μαθητές και μαθήτριες που συμμετείχαν διήνυσαν με μικρότερη ή μεγαλύτερη επιτυχία την πορεία από τη διαπροσωπική σχέση στις ψηφιακές τεχνολογίες της επικοινωνίας ανέλαβαν τον ρόλο του «πρεσβευτή» της τοπικότητας και προσπάθησαν να την εντάξουν, άλλοτε ανταγωνιστικά κι άλλοτε συναισθητικά, στην ευρύτερη προοπτική. Βέβαια, δεν έλειψαν οι περιπτώσεις που τα παιδιά κατάφυγαν στην σιωπηρή αντιγραφή ολόκληρων κειμένων από το διαδίκτυο, ούτε η ναρκισσιστική, εμπορευματικής λογικής προβολή της τοπικότητας, ούτε η απλή απάθεια. Ωστόσο, όταν οι εκπαιδευτικοί, παρά τη δυσκολία των συγκυριών, στάθηκαν πλάι στα παιδιά, τα αποτελέσματα δικαίωσαν την προσπάθεια: άλλοτε τα παιδιά συγκρότησαν πραγματικούς τεκμηριωτικούς καταλόγους άλλοτε εκπόνησαν πρωτότυπη έρευνα άλλοτε εξέφρασαν τον αυθορμητισμό και τη χαρά της εξερεύνησης μερικές φορές, μάλιστα, μπόρεσαν να επιστρέψουν στους γύρω τους αυτό που εκείνοι τους έδωσαν, δηλαδή την αντίληψη της ιστορίας ως ανθρώπινης δράσης σε όλη της την υλική και συνειδητή διάσταση. Σε μια εργασία παρατίθενται τα λόγια ενός εργάτη από την Αρίσβη: «Όλα ανθρώπινα χέρια είναι. Εγώ χωριό είμαι, χωριανός είμαι. Αλλά [ ] έχω φτιάξει πολλά. Έχω παντού τα χέρια μου. Κι εγώ ιστορία είμαι σκέτη ιστορία». ΔΙΚΤΥΩΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΔΡΑΣΤΙΚΟΤΗΤΑ Ολοκληρώνοντας την παρουσίαση, θα περάσουμε στη διάσταση της ηλεκτρονικής δικτύωσης, μιας και το σχετικό αίτημα έχει αναδειχθεί σε κεντρικό σε κάθε προσπάθεια διερεύνησης των δυνατοτήτων που ανοίγονται με την εφαρμογή των νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση. Η κοινή αντίληψη σχετικά με το ζήτημα είναι ότι η δικτύωση συνεπάγεται την διαδραστικότητα, και η διαδραστικότητα συνεπάγεται συνολικά πρακτικές που ενθαρρύνουν την ενεργητική μάθηση. Κανείς βέβαια δεν αμφισβητεί την έκρηξη της διαδραστικότητας που πυροδοτήθηκε στο ανανεωμένο τοπίο του παγκόσμιου ιστού (Web 2.0), χάρη στις αλματώδεις εξελίξεις της τελευταίας κυρίως δεκαετίας. Σε συνδυασμό με την ελεύθερη πρόσβαση σε όλο και μεγαλύτερο όγκο πληροφορίας, χρήστες χωρίς εξειδικευμένες γνώσεις σε θέματα πληροφορικής μπορούν πλέον να επεξεργαστούν και να ανατροφοδοτήσουν το περιεχόμενο των ίδιων των ιστοχώρων τους οποίους επισκέπτονται για ενημέρωση ή για ψυχαγωγία, καθώς και να αλληλεπιδρούν μεταξύ τους με μεγάλη ευκολία. Πλέον [348]

7 αναγνωρίσιμη και διαδεδομένη έκφανση αυτού του δυναμικού διαδικτυακού περιβάλλοντος αποτελούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, των οποίων η χρήση διαρκώς γενικεύεται και θεωρείται βέβαιο ότι δεν έχει καν προσεγγίσει τα όρια εξάντλησης της δυναμικής της (Wunsch-Vincent & Vickery, 2007 Kaplan & Haenleich, 2010). Ιδίως στις νεότερες ηλικίες, η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αποτελεί σημαντική παράμετρο της διαδικασίας κοινωνικοποίησης, αλλά και της διερεύνησης ή και προβολής της δημιουργικότητας των χρηστών σε μια σειρά τομείς (μουσική, φωτογραφία, βίντεο/σκηνοθεσία, συγγραφή). Η μεγάλη διάδοση και το ευρύτατο κοινό των μέσων αυτών, σε συνδυασμό με την όλο και διευρυνόμενη προσβασιμότητα στο διαδίκτυο, έχει χρωματίσει αναλόγως και την έννοια της δικτύωσης, η οποία δεν νοείται γενικώς και αορίστως ως δυνατότητα επικοινωνίας μέσω διαδικτύου αλλά ως συμμετοχή ακριβώς στα μέσα αυτά. Είναι π.χ. χαρακτηριστικές οι αλλαγές που η νοοτροπία αυτή επιφέρει ακόμα και σε «παραδοσιακότερους» τρόπους επικοινωνίας μέσω διαδικτύου: οι πάροχοι λογαριασμών ηλεκτρονικής αλληλογραφίας ανανεώνουν και εμπλουτίζουν διαρκώς τις υπηρεσίες τους προκειμένου οι χρήστες να μπορούν ή να εξαναγκάζονται να συνδέουν την ηλεκτρονική τους διεύθυνση και τις επαφές τους σε αυτήν με τα προφίλ τους στα διάφορα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οδηγώντας σε μια σταδιακή ταύτιση των δύο. Αντιστοίχως λοιπόν, όταν μιλάμε για δικτύωση και διαδραστικές πλατφόρμες σε εκπαιδευτικό πλαίσιο, αυτό που τείνουμε να καταλαβαίνουμε είναι και πάλι το πρότυπο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Ωστόσο, ενώ αναγνωρίζεται γενικώς η ανάγκη για μια τέτοια αξιοποίηση, σπανιότερα διατυπώνεται ο προβληματισμός σχετικά με το κατά πόσον οι δυνατότητες που προβάλλουν από την καθημερινή και ευρύτατη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης προσφέρονται όντως για αξιοποίηση στην εκπαιδευτική διαδικασία. Κι όταν μιλάμε εδώ για αξιοποίηση, εννοούμε τη δημιουργική τους χρήση προς την κατεύθυνση όντως της ενεργητικής μάθησης και διαχείρισης της πληροφορίας χρήση που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες της εκπαιδευτικής διαδικασίας όπως τις θέτει και τις προσδιορίζει η ίδια η εκπαιδευτική κοινότητα, κι όχι οι (ενίοτε υπεραισιόδοξες) εξαγγελίες περί της γενναίας νέας κοινωνίας της δικτύωσης. Όσον αφορά στους απλούς χρήστες, από την άλλη, η έκρηξη της διαδραστικότητας που επιτρέπει, αλλά και στην οποία βασίζεται, η χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης φαίνεται να έχει οδηγήσει στην αντίληψη του διαδικτύου συνολικά ως μέσου που δεν επιτρέπει απλώς αλλά απαιτεί την πρωτοβουλία και τον ενεργό ρόλο στην παραγωγή και τη διάχυση της πληροφορίας. Σε αντίθεση δηλαδή με τον χρήστη παραδοσιακών μέσων μετάδοσης της πληροφορίας και της γνώσης, που βρίσκεται στη θέση του παθητικού δέκτη, ο χρήστης του διαδικτύου αντιλαμβάνεται τον εαυτό του εξίσου ως πομπό όσο και ως δέκτη ως κάποιον που αναλαμβάνει ενεργητικό ρόλο στη διαμόρφωση του ίδιου του περιεχομένου της πληροφόρησης/ εκπαίδευσής του. Παρότι όμως τέτοιες παρατηρήσεις είναι μέχρις ενός σημείου ορθές, δεν πρέπει να λησμονείται ο αντίλογος σχετικά με τις κάπως ενθουσιώδεις αυτές παραδοχές. Στην πραγματικότητα δεν είναι δεδομένο ότι αλλαγές όπως αυτές που αναφέρονται παραπάνω έχουν ήδη συντελεστεί ευρέως, αμέσωςαμέσως επειδή η ίδια η πρόσβαση στο διαδίκτυο και η κοινωνική συνδεσιμότητα διευρύνονται μεν, αλλά πολύ απέχουν από το να είναι καθολικές. Είναι μάλλον ακριβέστερο να μιλάμε για τάσεις στο εσωτερικό των κοινοτήτων που συγκροτούν οι χρήστες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης οι δε κοινότητες αυτές στην [349]

8 «Αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και Επικοινωνιών στη διδακτική πράξη» πραγματικότητα διατηρούν και ενδεχομένως ενισχύουν χαρακτηριστικά και τάσεις που ήδη είχαν εκτός της διαδικτυακής τους παρουσίας και οργάνωσης. Όσον αφορά στην εκπαίδευση ειδικότερα, οι περιορισμοί αυτοί συνεπάγονται ότι η ευρεία δραστηριότητα στα διαθέσιμα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ενισχύει μάλλον, αντί να αίρει, κοινωνικές διαφορές και ανισότητες, που επηρεάζουν την δυνατότητα της πρόσβασης σε μια σειρά κοινωνικών αγαθών. (Selwyn, 2009b). Επιπλέον, παρά τον ενθουσιασμό για την «διαδραστικότητα» των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και του διαδικτύου γενικώς, γεγονός παραμένει ότι ένας σημαντικός βαθμός παθητικότητας του χρήστη κάθε άλλο παρά αίρεται, καθώς η έμφαση δίνεται βασικά στη σύναψη κοινωνικών σχέσεων μέσα σε ένα δεδομένο πλαίσιο (πλατφόρμα), στη διαμόρφωση του οποίου ο χρήστης δεν συμμετέχει κι αυτό ισχύει ακόμα και στις περιπτώσεις των χρηστών εκείνων που είναι ενεργοί στην παραγωγή περιεχομένου, κι επομένως κατά τεκμήριο γνωρίζουν τουλάχιστον την χρήση κάποιων εργαλείων επεξεργασίας των ηλεκτρονικών αρχείων που μεταφορτώνουν στα προφίλ τους. Ακόμα και στις περιπτώσεις αυτές, η δραστηριότητα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης εμφανίζει μάλλον χαρακτηριστικά εργαλειοποίησης ενίοτε και εμπορευματοποίησης της κοινωνικότητας, κάτι που πολύ απέχει από την ενεργή εμπλοκή σε κάποια εκπαιδευτική διαδικασία και την εμβάθυνση στη γνώση. Τούτο όμως είναι αλληλένδετο με την έλλειψη κάποιου μέσου κοινωνικής δικτύωσης που να έχει σχεδιαστεί ακριβώς για να καλύψει τους στόχους ενός εκπαιδευτικού ή πολιτιστικού φορέα, και να είναι επομένως σχεδιασμένο με βάση το αίτημα για ευρύτερη συμμετοχή στην διαχείριση και τη διάχυση του πολιτιστικού αγαθού και σε σχετικές με αυτό εκπαιδευτικές δράσεις (Selwyn, 2009a). Προσπάθειες βέβαια προς αυτήν την κατεύθυνση έχουν γίνει (Gouseti, 2011), και προς τούτο μπορούν να αξιοποιηθούν και τα ποικίλα και σημαντικά εργαλεία wiki που έχουν δημιουργηθεί και συνεχίζουν να δημιουργούνται. Πρόσφατα τα wikispaces, ένας από τους πιο γνωστούς αφετηριακούς ιστότοπους για την κατασκευή wikis, ανακοίνωσε την νέα του υπηρεσία wiki classroom, που προορίζεται για χρήση από την εκπαιδευτική κοινότητα και προσπαθεί να καλύψει τις ανάγκες των εκπαιδευτικών. Στην Ελλάδα η εξοικείωση των εκπαιδευτικών με τα wiki προωθείται μέσα από σεμινάρια αλλά και ιστοσελίδες που παρέχουν πληροφορίες και οδηγίες για το στήσιμο και την οργάνωση ιστοσελίδων βασισμένων σε αυτήν τη λογική. Στη λογική των wiki βλέπουμε να αναδεικνύονται ορισμένα χαρακτηριστικά της δικτυακής κοινωνικότητας που είναι χρήσιμο να αξιοποιήσει ένας εκπαιδευτικός στην οργάνωση μιας εργασίας για τους μαθητές του: Το πνεύμα συνεργασίας, η ισοτιμία της συνεισφοράς, η δυνατότητα ενός συντονισμού που δεν στερείται ευελιξίας, όλα αυτά είναι στοιχεία που όχι μόνο ενθαρρύνονται, αλλά καθιστούν ένα δικτυακό μέσο πιο λειτουργικό, και συνάμα υπηρετούν τους στόχους της σχολικής εκπαίδευσης. Η ψηφιακή μορφή του υλικού που συλλέγεται ή/και συγγράφεται καθιστά επίσης ευκολότερη την επεξεργασία του, ενώ αφήνει περιθώρια και για την αξιοποίησή του στο πλαίσιο μιας πιο ευφάνταστης και δυναμικής δομής από την απλή παράθεση, π.χ. με υπερσυνδέσμους που αυξάνουν το βάθος των αναφορών. Βασική όμως προϋπόθεση είναι να μπορούμε να αντιληφθούμε τα δικτυακά εργαλεία ακριβώς ως εργαλεία: προσφέρουν δυνατότητες, επιβάλλουν περιορισμούς και δεν παύουν να απαιτούν έλεγχο από μέρους μας. Μόνη η χρήση των εργαλείων αυτών δε θα καταστήσει τις ομάδες των μαθητών δημιουργικότερες: Αυτό είναι κάτι που είχαμε την ευκαιρία να διαπιστώσουμε δουλεύοντας με ομάδες παιδιών σε σχολεία [350]

9 σε όλη την Ελλάδα στο πλαίσιο του Click στην Ιστορία. Ενίοτε, χωρίς την καθοδήγηση από τους καθηγητές τους, τα παιδιά δεν έπαιρναν πρωτοβουλία για κάτι παραπάνω από ένα κείμενο και μερικές φωτογραφίες. Η εξοικείωσή τους με τα νέα μέσα από μόνη της δεν τα είχε προετοιμάσει για κάτι τέτοιο, αντίθετα με ό,τι τείνουν συχνά να υποθέτουν όσοι ενθουσιάζονται με την προοπτική της ευρύτερης χρήσης νέων τεχνολογιών στην εκπαίδευση. Οι πλέον γόνιμες συνεργασίες μας ήταν είτε με τα σχολεία στα οποία οι υπεύθυνοι εκπαιδευτικοί ανέλαβαν ενεργητικό ρόλο στην καθοδήγηση των μαθητών τους σε όλες τις φάσεις της εργασίας, από την επιλογή του θέματος και την συλλογή του υλικού μέχρι την οργάνωση της παρουσίασης και την ανάρτησή της. Όταν λοιπόν διαπιστώνουμε την ανάγκη αξιοποίησης, στο πλαίσιο της σχολικής εκπαίδευσης και συγκεκριμένα του μαθήματος της ιστορίας, των δυνατοτήτων που προσφέρει το διαδίκτυο και της λογικής που διέπει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δεν πρέπει να αρκούμαστε στην λογική της ανάρτησης πληροφοριών και φωτογραφιών από τις διάφορες εργασίες ή/και εκδηλώσεις σε μια ιστοσελίδα, ή στο Facebook ούτε και χρειάζεται να φανταζόμαστε την κατασκευή ενός νέου προϊόντος, κάτι σαν εκπαιδευτικό killer app που θα καλύψει αίφνης όλες τις ανάγκες. Στο πλαίσιο του Click στην ιστορία δουλέψαμε με βάση μια πλατφόρμα δικτύωσης, η οποία διαμορφώθηκε για τις ανάγκες του προγράμματος με βάση το πρόγραμμα confluence και υπάρχοντα πρότυπα. Κατά την εκπόνηση του έργου διαπιστώσαμε ότι ορισμένα χαρακτηριστικά που αρχικά είχαμε θεωρήσει καλό να συμπεριλάβουμε, αποδεικνύονταν προβληματικά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν οι λειτουργίες forum ανάμεσα στους χρήστες, τις οποίες χρειάστηκε να απενεργοποιήσουμε, καθώς τούτο αποπροσανατόλιζε τα παιδιά. Τις διατηρήσαμε, ωστόσο, για τους εκπαιδευτικούς, αν και η σχετική αξιοποίηση ήταν μηδαμινή. Επίσης καταργήσαμε τη δυνατότητα προβολής των προφίλ των χρηστών από τη μια προσέκρουε σε εγκυκλίους του ΥΠΕΠΘ, που υποδεικνύουν την αποφυγή δημοσιοποίησης των προσωπικών στοιχείων των μαθητών και μαθητριών, κι από την άλλη οδηγούσε τα παιδιά στη λογική του Facebook, πράγμα που θέλαμε να αποφύγουμε. Προβλήματα και ανεπάρκειες υπήρχαν ορισμένες ελπίζουμε να μπορέσουμε να τις αντιμετωπίσουμε στην πλατφόρμα που επιχειρούμε να αναπτύξουμε τώρα με τη συνεργασία μελών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου ωστόσο η ταχύτητα εξοικείωσης των εκπαιδευτικών με την πλατφόρμα δεν επηρεάστηκε τόσο από τέτοια ζητήματα, όσο από την γενικότερη εξοικείωσή τους με κοινά προγράμματα (κυρίως τα εργαλεία του Office) και με το διαδίκτυο. Κάποιοι από τους καθηγητές με τους οποίους δουλέψαμε είχαν μια κάποια εμπειρία με ιστολόγια ή/και με wiki, και ήταν χαρακτηριστικές οι αντιδράσεις τους, στη διάρκεια της παρουσίασης της πλατφόρμας από μέρους μας: διαπίστωναν τις αναλογίες με τη βασική λογική που είχαν ήδη συναντήσει κι αντιμετώπιζαν την πλατφόρμα με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση ακριβώς ως εργαλείο κι όχι ως αίνιγμα του οποίου η αποκρυπτογράφηση αναγόταν σε αυτοσκοπό. Γι αυτό επιμένουμε ότι στόχος μας πρέπει να είναι η όσο γίνεται περισσότερο σε βάθος εξοικείωση των εκπαιδευτικών όχι μόνο με τη χρήση, αλλά και με την λογική των νέων μέσων, έτσι ώστε να καθίσταται δυνατή η δημιουργική εμπλοκή τους πλέον με αυτά. Μια τέτοια προσέγγιση θα οδηγούσε ιδανικά στην ανάπτυξη της δυνατότητας να διαμορφώνει η ίδια η εκπαιδευτική κοινότητα κάθε φορά το πλαίσιο που κρίνει ότι ανταποκρίνεται περισσότερο στις ανάγκες της. Αυτός θα ήταν και ο πλέον γόνιμος τρόπος οι εκπαιδευτικοί και το σχολείο όχι να τραβήξουν το ενδιαφέρον των μαθητών [351]

10 «Αξιοποίηση των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και Επικοινωνιών στη διδακτική πράξη» τους, ωσάν να επρόκειτο για κάποιο καταναλωτικό κοινό στο οποίο ψάχνουμε να βρούμε τρόπους διείσδυσης, αλλά κάτι πολύ ευρύτερο: να ενισχύσουν το ρόλο που έτσι κι αλλιώς τους έχει ανατεθεί στο πλαίσιο των εκπαιδευτικών θεσμών, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη μιας ουσιαστικότερης και κριτικής σχέσης των μαθητών με το διαδικτυακό περιβάλλον τους κάτι που η δεδομένη εξάλλου εξοικείωση με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τις νέες τεχνολογίες δεν εξασφαλίζει από μόνη της. Το αίτημα της διαμόρφωσης κριτικής και ενεργούς στάσης μας επαναφέρει στη δυναμική της ιστορίας Αν η ζωή κατανοείται προς τα πίσω, βιώνεται αναπόφευκτα προς τα μπροστά. Τούτο ισχύει ιδιαίτερα για τα νέα παιδιά, για τα οποία ο κύκλος της κοινωνικοποίησης και της ωρίμανσης δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί. Η εκπόνηση διαδικτυακών ιστορικών εργασιών στο σχολείο με τη συνδυαστική χρήση της ιστορικής μεθόδου και τεκμηρίωσης από τη μια, και των νέων ψηφιακών και διαδικτυακών τεχνολογιών από την άλλη, μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να συλλάβουν και να διεκδικήσουν την ιστορία ως λόγο για το παρελθόν και ως διακύβευμα του παρόντος. Επιπλέον, μπορεί να αποτελέσει την αφετηρία για την αξιοποίηση του παγκόσμιου ιστού πέρα από την αυτοαναφορικότητα των like και dislike και προς την κατεύθυνση του ελέγχου της μαζικής παραγωγής της πληροφορίας και της δημιουργικής χρήσης των ποικίλων διαδραστικών εφαρμογών. Τέλος, μπορεί να συμβάλει στην εμπέδωση μιας νέας διαδικτυακής ιστορικής κουλτούρας με έμφαση στην ανταλλαγή και τη σύγκριση των κάθε λογής αφηγήσεων και ιστοριών, και την επαφή ανάμεσα στο κοινωνικό σώμα, τους εργάτες της γνώσης και τους φορείς της μνήμης. ΑΝΑΦΟΡΕΣ Βυζαντινά Σύμμεικτα. Ανακτήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 2014 από τη διεύθυνση Ιστορία, διδακτική και νέες τεχνολογίες. Ανακτήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 2014 από τη διεύθυνση Λεοντσίνης, Γ. & Ρεπούση, Μ. (2001). Η τοπική ιστορία ως πεδίο σπουδής στο πλαίσιο της σχολικής παιδείας, Αθήνα: ΟΕΔΒ. Μνήμων. Ανακτήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 2014 από τη διεύθυνση Πολιτιστική και Γενεαλογική Ψηφιακή Συλλογή της Κεντρικής Μακεδονίας. Ανακτήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 2014 από τη διεύθυνση Σπουδαστήριο ιστορίας και ιστοριογραφίας. Ανακτήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 2014 από τη διεύθυνση Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Ελληνικών Φιλοσοφικών και Επιστημονικών έργων ( ) «Ελληνομνήμων». Ανακτήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 2014 από τη διεύθυνση Ψηφιακή Βιβλιοθήκη Νεοελληνικών Σπουδών «Ανέμη». Ανακτήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 2014 από τη διεύθυνση Ψηφιακός Θησαυρός Ελληνικής Ιστορίας και Πολιτισμού «Πανδέκτης». Ανακτήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 2014 από τη διεύθυνση Butlin, N. (1983). Our Original Aggression: Aboriginal Populations of Southeastern Australia, , Sydney: George Allen and Unwin. [352]

11 Campbell, J. (2002). Invisible Invaders: Smallpox and Other Diseases in Aboriginal Australia , Carlton: Melbourne University Press. Click στην Ιστορία. Ανακτήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 2014 από τη διεύθυνση Deleuze, G & Guattari, F. (1980). Mille Plateaux, Paris: Les Éditions De Minuit. Fleischer, H. (2008). Οι πόλεμοι της μνήμης: Ο Β Παγκόσμιος Πόλεμος στη δημόσια ιστορία, Αθήνα: Νεφέλη. Evans, J. (2000). What is Public History?, Public History Resource Center. Ανακτήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 2014 από τη διεύθυνση Gouseti, Α. (2011). Web 2.0 and Education: not just Another Case of Hype, Hope and Disappointment? Learning, Media and Technology 35.3, σσ Kaplan, A. & Haenleich, M. (2010). Users of the World, Unite! The Challenges and Opportunities of Social Media, Business Horizons 53.1, σσ Kappelørn, N. (2002). The Restrospective Understanding of Søren Kierkegaard s Total Production. Στο D. Conway (επιμ.), Søren Kierkegaard: Critical Assessments of Leading Philosophers, London: Routledge, σσ Landow, G. (2006). Hypertext 3.0. Critical Theory and New Media in an Era of Globalization, Baltimore: John Hopkins University Press. Lowenthal, D. (1985). The Past is a Foreign Country, Cambridge: Cambridge University Press. Magocsi, P. (2010). A History of Ukraine: The Land and Its Peoples, Toronto: University of Toronto Press. Nelson, T. (1987). Literary Machines, Swarthmore, PA. Nora, P. (επιμ.).( ). Les lieux de mémoire, Paris: Gallimard. Papagiannopoulos, K. (2004). Teaching Local History and Archaeology in Greek Schools. Στο P. Doukellis & L. Mendoni (επιμ.), Percepτion and Evaluation of Cultural Landscapes [Μελετήματα 38], Αθήνα & Παρίσι: Κέντρο Ελληνικής και Ρωμαϊκής Αρχαιότητας / Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, σσ Selwyn, Ν. (2009a). Challenging Educational Expectations of the Social Web: A Web 2.0 far?, Nordic Journal of Digital Literacy 2009:2, σσ Selwyn, Ν. (2009b). The New Connectivities of Digital Education. Στο M. Apple, S. Ball, L. Gandin (επιμ.), The Routledge International Handbook of the Sociology of Education, London: Routledge, σσ Vadén, Τ. & Suoranta, J. (2008). Social Media and Levels of Freedom, Re-Public: Re-Imagining Democracy. Ανακτήθηκε στις 9 Φεβρουαρίου 2014 από τη διεύθυνση Wunsch-Vincent, S. & Vickery, G. (2007). Participative Web and User-Created Content: Web 2.0, Wikis and Social Networking, Paris: OACD Publications. [353]

Ερωτήµατα. Πώς θα µπορούσε η προσέγγιση των εθνικών επετείων να αποτελέσει δηµιουργική διαδικασία µάθησης και να ενεργοποιήσει διαδικασίες σκέψης;

Ερωτήµατα. Πώς θα µπορούσε η προσέγγιση των εθνικών επετείων να αποτελέσει δηµιουργική διαδικασία µάθησης και να ενεργοποιήσει διαδικασίες σκέψης; ΕΘΝΙΚΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ Παραδοχές Εκπαίδευση ως μηχανισμός εθνικής διαπαιδαγώγησης. Καλλιέργεια εθνικής συνείδησης. Αίσθηση ομοιότητας στο εσωτερικό και διαφοράς στο εξωτερικό Αξιολόγηση ιεράρχηση εθνικών ομάδων.

Διαβάστε περισσότερα

«Παιδαγωγική προσέγγιση της ελληνικής ιστορίας και του πολιτισμού μέσω τηλεκπαίδευσης (e-learning)»

«Παιδαγωγική προσέγγιση της ελληνικής ιστορίας και του πολιτισμού μέσω τηλεκπαίδευσης (e-learning)» «Παιδαγωγική προσέγγιση της ελληνικής ιστορίας και του πολιτισμού μέσω τηλεκπαίδευσης (e-learning)» Εισαγωγικά Στη σημερινή πρώτη μας συνάντηση θα επιχειρήσουμε να παρουσιάσουμε με απλό και ευσύνοπτο τρόπο

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Το έργο υλοποιείται με δωρεά από το Σύντομη περιγραφή Το Ελληνικό Παιδικό Μουσείο

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr

Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Ελληνικό Παιδικό Μουσείο Κυδαθηναίων 14, 105 58 Αθήνα Τηλ.: 2103312995, Fax: 2103241919 E-Mail: info@hcm.gr, www.hcm.gr Το έργο υλοποιείται με δωρεά από το ΕΠΜ_2014 Εκπαιδευτικό Έργο «Το Κινητό Μουσείο»

Διαβάστε περισσότερα

Θέλετε να διαθέσετε ένα αρχείο στο διαδίκτυο;

Θέλετε να διαθέσετε ένα αρχείο στο διαδίκτυο; Θέλετε να διαθέσετε ένα αρχείο στο διαδίκτυο; Θέλετε να διαθέσετε ένα αρχείο στο διαδίκτυο; Ένας σύντομος οδηγός για να σας διευκολύνει στη λήψη αποφάσεων για τη διάθεση του αρχείου σας σε αποθετήριο του

Διαβάστε περισσότερα

Ο σχεδιασμός για προστασία της «παλιάς πόλης» ως σχεδιασμός της «σημερινής πόλης»

Ο σχεδιασμός για προστασία της «παλιάς πόλης» ως σχεδιασμός της «σημερινής πόλης» ΒΑΣΙΛΗΣ ΓΚΑΝΙΑΤΣΑΣ' Ο σχεδιασμός για προστασία της «παλιάς πόλης» ως σχεδιασμός της «σημερινής πόλης» Α. ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Το θέμα του συνεδρίου, Ήέες πόλεις πάνω σε παλιές", είναι θέμα με πολλές

Διαβάστε περισσότερα

Υποστήριξη της λειτουργίας των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών (ΣΕΜ)

Υποστήριξη της λειτουργίας των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών (ΣΕΜ) Υποστήριξη της λειτουργίας των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών (ΣΕΜ) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗΣ & ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗΣ ΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΕΝΤΑΞΗΣ ΥΠΗΚΟΩΝ ΤΡΙΤΩΝ ΧΩΡΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ. ΜΟΙΡΑΖΟΜΑΣΤΕ ΙΔΕΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΧΡΟΝΙΑΣ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ. ΜΟΙΡΑΖΟΜΑΣΤΕ ΙΔΕΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΧΡΟΝΙΑΣ 1 η ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ (ΑΛΛΗΛΟ-)ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ. ΜΟΙΡΑΖΟΜΑΣΤΕ ΙΔΕΕΣ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΧΡΟΝΙΑΣ 2012-2013. Διοργάνωση: Σχολική Σύμβουλος Φιλολόγων Β. Καλοκύρη Παρασκευή 14 - Σάββατο

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και Διδασκαλία

Εισαγωγή. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και Διδασκαλία The project Εισαγωγή ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και Διδασκαλία ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και διδασκαλία Στόχοι Να κατανοήσετε τις έννοιες της κοινωνικοπολιτισμικής ετερότητας και ένταξης στο χώρο της

Διαβάστε περισσότερα

γνωστικό περιβάλλον της Κοινωνίας της Πληροφορίας, Προπτυχιακών και Μεταπτυχιακών Σπουδών με σύγχρονες μεθόδους,

γνωστικό περιβάλλον της Κοινωνίας της Πληροφορίας, Προπτυχιακών και Μεταπτυχιακών Σπουδών με σύγχρονες μεθόδους, Ενέργεια 2.1.3 : Ενίσχυση βιβλιοθηκών Η Ενέργεια των σχολικών βιβλιοθηκών με την ίδρυση των 499 πρώτων αποτελεί καθοριστικό εργαλείο υποστήριξης των Ενεργειών, που στοχεύουν στην αναβάθμιση των σπουδών

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνικά δίκτυα (Web 2.0) και εκπαίδευση

Κοινωνικά δίκτυα (Web 2.0) και εκπαίδευση Κοινωνικά δίκτυα (Web 2.0) και εκπαίδευση Ο εικοστός πρώτος αιώνας θα µπορούσε εύκολα να χαρακτηριστεί ως τεχνολογικός αιώνας µιας και τα νέα δεδοµένα µαρτυρούν αύξηση της χρήσης του ηλεκτρονικού υπολογιστή,

Διαβάστε περισσότερα

Η διαπολιτισμική διάσταση των φιλολογικών βιβλίων του Γυμνασίου: διδακτικές προσεγγίσεις

Η διαπολιτισμική διάσταση των φιλολογικών βιβλίων του Γυμνασίου: διδακτικές προσεγγίσεις Έργο: «Ένταξη παιδιών παλιννοστούντων και αλλοδαπών στο σχολείο - για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Γυμνάσιο)» Επιμορφωτικό Σεμινάριο Η διαπολιτισμική διάσταση των φιλολογικών βιβλίων του Γυμνασίου: διδακτικές

Διαβάστε περισσότερα

Σχέδιο μαθήματος 2 Η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά Το παράδειγμα της Τηνιακής μαρμαροτεχνίας

Σχέδιο μαθήματος 2 Η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά Το παράδειγμα της Τηνιακής μαρμαροτεχνίας Σχέδιο μαθήματος 2 Η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά Το παράδειγμα της Τηνιακής μαρμαροτεχνίας Α. Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά: έννοια και σημασία της Άξονες συζήτησης Διαφορετικές εκφάνσεις της άυλης πολιτιστικής

Διαβάστε περισσότερα

Παιδί και Ιστορικά Αρχεία: Προβληματισμοί, Μεθοδολογία, Μελέτη περίπτωσης. Λεωνίδας Κ. Πλατανιώτης Εκπαιδευτικός ΠΕ 02 (Φιλόλογος)

Παιδί και Ιστορικά Αρχεία: Προβληματισμοί, Μεθοδολογία, Μελέτη περίπτωσης. Λεωνίδας Κ. Πλατανιώτης Εκπαιδευτικός ΠΕ 02 (Φιλόλογος) Παιδί και Ιστορικά Αρχεία: Προβληματισμοί, Μεθοδολογία, Μελέτη περίπτωσης Λεωνίδας Κ. Πλατανιώτης Εκπαιδευτικός ΠΕ 02 (Φιλόλογος) 1. Εισαγωγή Σκοπός της παρούσας ανακοίνωσης είναι: να αναδείξει τη σημασία

Διαβάστε περισσότερα

56o Γυμνάσιο. Αθηνών. Τα μονοπάτια του νερού μέσα από τα εκθέματα του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου Αθηνών. Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο

56o Γυμνάσιο. Αθηνών. Τα μονοπάτια του νερού μέσα από τα εκθέματα του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου Αθηνών. Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Αθηνών 56o Γυμνάσιο Αθηνών Τα μονοπάτια του νερού μέσα από τα εκθέματα του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου Αθηνών 1 Συμμετέχοντες Σχολείο: 56ο Γυμνάσιο Αθήνας Τάξη

Διαβάστε περισσότερα

Σχέδιο μαθήματος 2 Η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά Το παράδειγμα του εθίμου των Μωμόγερων

Σχέδιο μαθήματος 2 Η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά Το παράδειγμα του εθίμου των Μωμόγερων Σχέδιο μαθήματος 2 Η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά Το παράδειγμα του εθίμου των Μωμόγερων Α. Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά: έννοια και σημασία της Άξονες συζήτησης Οι διαφορετικές εκφάνσεις της άυλης πολιτιστικής

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία Δημάρχου Αμαρουσίου Γιώργου Πατούλη Έναρξη λειτουργίας Γραφείου Ενημέρωσης ΑΜΕΑ

Ομιλία Δημάρχου Αμαρουσίου Γιώργου Πατούλη Έναρξη λειτουργίας Γραφείου Ενημέρωσης ΑΜΕΑ Ομιλία Δημάρχου Αμαρουσίου Γιώργου Πατούλη Έναρξη λειτουργίας Γραφείου Ενημέρωσης ΑΜΕΑ Κυρίες και κύριοι Αγαπητοί εργαζόμενοι Φίλες και φίλοι Θέλω να σας ευχαριστήσω για την παρουσία σας σήμερα εδώ, στο

Διαβάστε περισσότερα

Εναρκτήρια Εισήγηση. Ιωάννης Ανδρέου Προϊστάμενος Τμήματος Περιφερειακής Πολιτιστικής Πολιτικής, Φεστιβάλ και Υποστήριξης Δράσεων/ΔΠΔΕ/ΥΠΠΟΑ/.

Εναρκτήρια Εισήγηση. Ιωάννης Ανδρέου Προϊστάμενος Τμήματος Περιφερειακής Πολιτιστικής Πολιτικής, Φεστιβάλ και Υποστήριξης Δράσεων/ΔΠΔΕ/ΥΠΠΟΑ/. Εναρκτήρια Εισήγηση Ιωάννης Ανδρέου Προϊστάμενος Τμήματος Περιφερειακής Πολιτιστικής Πολιτικής, Φεστιβάλ και Υποστήριξης Δράσεων/ΔΠΔΕ/ΥΠΠΟΑ/. Η Υπηρεσία μας με την παρουσία και συμμετοχή της στην 1 η Πανελλήνια

Διαβάστε περισσότερα

Σχέδιο μαθήματος 2 Η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά Το παράδειγμα του Ρεμπέτικου

Σχέδιο μαθήματος 2 Η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά Το παράδειγμα του Ρεμπέτικου Σχέδιο μαθήματος 2 Η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά Το παράδειγμα του Ρεμπέτικου Α. Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά: έννοια και σημασία της Άξονες συζήτησης Διαφορετικές εκφάνσεις της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς

Διαβάστε περισσότερα

«DARIAH-ΑΤΤΙΚΗ Ανάπτυξη της ελληνικής ερευνητικής υποδομής για τις ανθρωπιστικές επιστήμες ΔΥΑΣ» Αθήνα, 26 Φεβρουαρίου 2015

«DARIAH-ΑΤΤΙΚΗ Ανάπτυξη της ελληνικής ερευνητικής υποδομής για τις ανθρωπιστικές επιστήμες ΔΥΑΣ» Αθήνα, 26 Φεβρουαρίου 2015 ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΑΘΗΝΩΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΘΗΝΑ ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΑΝΩΤΑΤΗ ΣΧΟΛΗ ΚΑΛΩΝ ΤΕΧΝΩΝ ΙΔΡΥΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΡΕΥΝΑΣ Αθήνα, 26 Φεβρουαρίου 2015 Αξιότιμες

Διαβάστε περισσότερα

Μουσικό ταξίδι στην Ελλάδα

Μουσικό ταξίδι στην Ελλάδα Μουσικό ταξίδι στην Ελλάδα Υποδειγματικό Σενάριο Γνωστικό αντικείμενο: Προσχολική Παιδαγωγική Δημιουργός: ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΠΥΡΟΠΟΥΛΟΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

Η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά Το παράδειγμα των παραδοσιακών τρόπων διαχείρισης του νερού στο χωριό Στρώμη της Γκιώνας

Η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά Το παράδειγμα των παραδοσιακών τρόπων διαχείρισης του νερού στο χωριό Στρώμη της Γκιώνας Η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά Το παράδειγμα των παραδοσιακών τρόπων διαχείρισης του νερού στο χωριό Στρώμη της Γκιώνας Α. Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά: έννοια και σημασία της Άξονες συζήτησης Διαφορετικές

Διαβάστε περισσότερα

Κατερίνα Μπατζελή Πρόεδρος Επιτροπής Πολιτισμού και Παιδείας

Κατερίνα Μπατζελή Πρόεδρος Επιτροπής Πολιτισμού και Παιδείας Κατερίνα Μπατζελή Πρόεδρος Επιτροπής Πολιτισμού και Παιδείας «ΨΗΦΙΑΚΟ ΜΕΡΙΣΜΑ: Προκλήσεις και Ευκαιρίες στη Νέα Ψηφιακή Εποχή» Ημερίδα Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων Αθήνα, 24 Φεβρουαρίου

Διαβάστε περισσότερα

Παροχή τεχνικής υποστήριξης στα μέλη των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών (ΣΕΜ), παροχή κατάρτισης στους εμπλεκόμενους σε αυτά σχετικά με τη λειτουργία

Παροχή τεχνικής υποστήριξης στα μέλη των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών (ΣΕΜ), παροχή κατάρτισης στους εμπλεκόμενους σε αυτά σχετικά με τη λειτουργία Παροχή τεχνικής υποστήριξης στα μέλη των Συμβουλίων Ένταξης Μεταναστών (ΣΕΜ), παροχή κατάρτισης στους εμπλεκόμενους σε αυτά σχετικά με τη λειτουργία των Συμβουλίων αυτών και διευκόλυνση της δικτύωσης,

Διαβάστε περισσότερα

Η περιβαλλοντική εκπαίδευση είναι μια παιδαγωγική διαδικασία που επιδιώκει αυθεντικές εμπειρίες των εκπαιδευόμενων.

Η περιβαλλοντική εκπαίδευση είναι μια παιδαγωγική διαδικασία που επιδιώκει αυθεντικές εμπειρίες των εκπαιδευόμενων. Η περιβαλλοντική εκπαίδευση είναι μια παιδαγωγική διαδικασία που επιδιώκει αυθεντικές εμπειρίες των εκπαιδευόμενων. Τις εμπειρίες αυτές τις αναζητούμε βγαίνοντας και από την όποια αίθουσα και από το όποιο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΓΝΟΥ ΑΓΝΗ ΚΟΚΟΒΟΥ ΜΑΡΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΕΧΝΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΑΝΑΓΝΟΥ ΑΓΝΗ ΚΟΚΟΒΟΥ ΜΑΡΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΕΧΝΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΝΑΓΝΟΥ ΑΓΝΗ ΚΟΚΟΒΟΥ ΜΑΡΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΕΧΝΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Το σενάριο αυτό επιδιώκει να υπηρετήσει τους παρακάτω γενικούς διδακτικούς σκοπούς. Να αποκτήσει το παιδί γενικές γνώσεις και προσλαμβάνουσες παραστάσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ: ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ: ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΖΩΗ: ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ WEB 2.0 εργαλεία και η εκπαιδευτική τους χρήση ΚΟΥΚΑΚΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 2: Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές

Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 2: Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές Εκπαιδευτική Διαδικασία και Μάθηση στο Νηπιαγωγείο Ενότητα 2: Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές Διδάσκουσα: Μαρία Καμπεζά Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της Αγωγής στην

Διαβάστε περισσότερα

Α Φάση: :Εμείς και η γειτονιά μας. Α φ ά σ η. Α φάση: Εμείς και η γειτονιά μας 53

Α Φάση: :Εμείς και η γειτονιά μας. Α φ ά σ η. Α φάση: Εμείς και η γειτονιά μας 53 1 ο Δημοτικό Σχολείο Αμπελοκήπων Α Φάση: :Εμείς και η γειτονιά μας Α φάση: Εμείς και η γειτονιά μας 53 Οδηγίες για τις δραστηριότητες της Α φάσης Η βασισμένη στον τόπο εκπαίδευση, έχει ως αντικείμενο μελέτης

Διαβάστε περισσότερα

Ο Πολιτισμός ως στρατηγικός παράγοντας ανάπτυξης στην Προγραμματική Περίοδο 2014 2020 Δρ Λίνα Μενδώνη Γενική Γραμματέας

Ο Πολιτισμός ως στρατηγικός παράγοντας ανάπτυξης στην Προγραμματική Περίοδο 2014 2020 Δρ Λίνα Μενδώνη Γενική Γραμματέας Ο Πολιτισμός ως στρατηγικός παράγοντας ανάπτυξης στην Προγραμματική Περίοδο 2014 2020 Δρ Λίνα Μενδώνη Γενική Γραμματέας Περιφερειακό Αναπτυξιακό Συνέδριο Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης για την προγραμματική

Διαβάστε περισσότερα

5.34 Αξιοποίηση κοινοτήτων μάθησης στο πλαίσιο προγράμματος προπτυχιακής εκπαίδευσης εν δυνάμει εκπαιδευτικών

5.34 Αξιοποίηση κοινοτήτων μάθησης στο πλαίσιο προγράμματος προπτυχιακής εκπαίδευσης εν δυνάμει εκπαιδευτικών 5.34 Αξιοποίηση κοινοτήτων μάθησης στο πλαίσιο προγράμματος προπτυχιακής εκπαίδευσης εν δυνάμει εκπαιδευτικών συντελεστές Σπυρίδων Δουκάκης sdoukakis@rhodes.aegean.gr ΠΤΔΕ Πανεπιστημίου Αιγαίου Μαρία Μοσκοφόγλου-

Διαβάστε περισσότερα

Δείκτης Αξιολόγησης 5.2: Ανάπτυξη και εφαρμογή σχεδίων δράσης για τη βελτίωση του εκπαιδευτικού έργου

Δείκτης Αξιολόγησης 5.2: Ανάπτυξη και εφαρμογή σχεδίων δράσης για τη βελτίωση του εκπαιδευτικού έργου Δείκτης Αξιολόγησης 5.2: Ανάπτυξη και εφαρμογή σχεδίων δράσης για τη βελτίωση του εκπαιδευτικού έργου ΤΟΜΕΑΣ 5: ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ, ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΔΡΑΣΕΙΣ ΒΕΛΤΙΩΣΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Περιγραφή: Η ανάπτυξη

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ. Τεχνολογίες Κοινωνικής Δικτύωσης στην Εκπαίδευση

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ. Τεχνολογίες Κοινωνικής Δικτύωσης στην Εκπαίδευση ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ Τεχνολογίες Κοινωνικής Δικτύωσης στην Εκπαίδευση Ομάδα: Αριστερίδου Δανάη Ελένη (08) Ευαγγελόπουλος Νίκος (670)

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΕΙΑ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΕΙΑ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ Τίτλος μαθήματος ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΜΟΥΣΕΙΑ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ ΤΥΠΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Επιλογής / Ενότητα Τεχνών (ΤΕ) ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: ΕΙΡΗΝΗ ΝΑΚΟΥ ΚΩΔΙΚΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: ΚΤ1121 ΜΟΝΑΔΕΣ ECTS:

Διαβάστε περισσότερα

Πολυπολιτισμικότητα και Εκπαίδευση

Πολυπολιτισμικότητα και Εκπαίδευση Πολυπολιτισμικότητα και Εκπαίδευση Κωδικός μαθήματος: ΚΕΠ 302 Διδάσκων: Δημήτρης Θ. Ζάχος Πιστωτικές μονάδες: 10 Χρόνος και τόπος διεξαγωγής: Τετάρτη 6-9 αίθουσα 907 Εισαγωγικά Η επιτυχής συμμετοχή σ ένα

Διαβάστε περισσότερα

Mάθηση και διαδικασίες γραμματισμού

Mάθηση και διαδικασίες γραμματισμού Mάθηση και διαδικασίες γραμματισμού Διαβάστε προσεκτικά την λίστα που ακολουθεί. Ποιες από τις δραστηριότητες που αναφέρονται θεωρείτε ότι θα συνέβαλαν περισσότερο στην προώθηση του γραμματισμού των παιδιών

Διαβάστε περισσότερα

Μάθηση & Εξερεύνηση στο περιβάλλον του Μουσείου

Μάθηση & Εξερεύνηση στο περιβάλλον του Μουσείου Βασίλειος Κωτούλας vaskotoulas@sch.gr h=p://dipe.kar.sch.gr/grss Αρχαιολογικό Μουσείο Καρδίτσας Μάθηση & Εξερεύνηση στο περιβάλλον του Μουσείου Η Δομή της εισήγησης 1 2 3 Δυο λόγια για Στόχοι των Ερευνητική

Διαβάστε περισσότερα

12 Ο ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΣ ΧΟΡΟΣ στην εκπαιδευση

12 Ο ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΣ ΧΟΡΟΣ στην εκπαιδευση προλογοσ Το βιβλίο αυτό αποτελεί καρπό πολύχρονης ενασχόλησης με τη θεωρητική μελέτη και την πρακτική εφαρμογή του παραδοσιακού χορού και γράφτηκε με την προσδοκία να καλύψει ένα κενό όσον αφορά το αντικείμενο

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Κιουτσιούκη Δήμητρα, 485 Τελική δραστηριότητα Φάση 1 :Ατομική μελέτη 1. Πώς θα περιγράφατε το ρόλο της τεχνολογίας στην εκπαιδευτική καινοτομία; Οι Web

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης

Διδακτική της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διδακτική της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ενότητα 09: Σχεδιασμός και Οργάνωση ενός Προγράμματος Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης ΙΙ Πολυξένη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ Δ.Σ. ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ: ΠΟΥΓΑΡΙΔΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΤΑΞΗ : Γ

ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ Δ.Σ. ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ: ΠΟΥΓΑΡΙΔΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΤΑΞΗ : Γ ΠΡΟΤΥΠΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ Δ.Σ. ΦΛΩΡΙΝΑΣ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ: ΠΟΥΓΑΡΙΔΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΤΑΞΗ : Γ ΦΛΩΡΙΝΑ 2014 1 ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ : «ΣΕΡΓΙΑΝΙ ΣΤΟΥΣ ΡΟΜΟΥΣ ΤΗΣ ΦΛΩΡΙΝΑΣ» ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟΣ : ΠΟΥΓΑΡΙ ΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ-ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΠΙΛΟΤΙΚΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ:

ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΠΙΛΟΤΙΚΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΠΙΛΟΤΙΚΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΙΚΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: ΟΔΗΓΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ 2017 Υπεύθυνος Πράξης Σπυρίδων Δουκάκης Συντονίστρια Δράσης Μαρία Νίκα 1η Έκδοση Επιστημονική

Διαβάστε περισσότερα

Αικατερίνη Πετροπούλου Βιβλιοθήκη, Πανεπιστήµιο Πελοποννήσου

Αικατερίνη Πετροπούλου Βιβλιοθήκη, Πανεπιστήµιο Πελοποννήσου Παγκόσµια ηµέρα βιβλιοθηκών: ακαδηµαϊκές βιβλιοθήκες, εκπαιδευτική κοινότητα, τοπική κοινωνία Αικατερίνη Πετροπούλου Βιβλιοθήκη, Πανεπιστήµιο Πελοποννήσου Παγκόσµια ηµέρα βιβλιοθηκών Ο εορτασµός µιας παγκόσµιας

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική πρόταση 2 1 : Οι μετακινήσεις ανθρώπων σε άλλες περιοχές της γης κατά την Αρχαϊκή Εποχή

Διδακτική πρόταση 2 1 : Οι μετακινήσεις ανθρώπων σε άλλες περιοχές της γης κατά την Αρχαϊκή Εποχή Διδακτική πρόταση 2 1 : Οι μετακινήσεις ανθρώπων σε άλλες περιοχές της γης κατά την Αρχαϊκή Εποχή Ερώτημα-κλειδί 2 Οι άνθρωποι της Αρχαϊκής Εποχής μετακινούνταν για τους ίδιους λόγους και με τον ίδιο τρόπο

Διαβάστε περισσότερα

Μουσεία και Εκπαίδευση (υποχρεωτικό 3,4 εξ.) Προσδοκώμενα αποτελέσματα: Στη διάρκεια του μαθήματος οι φοιτητές/τριες

Μουσεία και Εκπαίδευση (υποχρεωτικό 3,4 εξ.) Προσδοκώμενα αποτελέσματα: Στη διάρκεια του μαθήματος οι φοιτητές/τριες Μουσεία και Εκπαίδευση (υποχρεωτικό 3,4 εξ.) Περιγραφή του μαθήματος - στόχοι: Το μάθημα εξετάζει τις κοινωνικές, πολιτισμικές και ιστορικές διαστάσεις της ανάπτυξης του θεσμού του μουσείου και η ανάπτυξη

Διαβάστε περισσότερα

Επιστηµονικός και Πολιτιστικός Οργανισµός των Ηνωµένων Εθνών. Πρόγραµµα Ηνωµένων Σχολείων για την Προώθηση της Παγκόσµιας Εκπαίδευσης.

Επιστηµονικός και Πολιτιστικός Οργανισµός των Ηνωµένων Εθνών. Πρόγραµµα Ηνωµένων Σχολείων για την Προώθηση της Παγκόσµιας Εκπαίδευσης. Επιστηµονικός και Πολιτιστικός Οργανισµός των Ηνωµένων Εθνών. Πρόγραµµα Ηνωµένων Σχολείων για την Προώθηση της Παγκόσµιας Εκπαίδευσης. Έκθεση για την Εκπαιδευτική Επίσκεψη στον Ναό του Επίκουρου Απόλλωνα

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος. Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη. [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων]

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος. Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη. [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων] Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Προγράμματος Εκπαίδευση μέσα από την Τέχνη [Αξιολόγηση των 5 πιλοτικών τμημάτων] 1. Είστε ικανοποιημένος/η από το Πρόγραμμα; Μ. Ο. απαντήσεων: 4,7 Ικανοποιήθηκαν σε απόλυτο

Διαβάστε περισσότερα

Π.3.2.5 Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης

Π.3.2.5 Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης Π.3.2.5 Πιλοτική εφαρμογή και αξιολόγηση αντιπροσωπευτικού αριθμού σεναρίων από κάθε τύπο σε διαφοροποιημένες εκπαιδευτικές συνθήκες πραγματικής τάξης Νεοελληνική Γλώσσα Ε Δημοτικού Τίτλος: «Μουσική» Συγγραφή:

Διαβάστε περισσότερα

Το μάθημα της λογοτεχνίας στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση

Το μάθημα της λογοτεχνίας στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Το μάθημα της λογοτεχνίας στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση Ενότητα 6: Μέθοδος project - Πολιτισμός και σχολείο - Διδασκαλία σε ομάδες Ελένη

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΠΠΣ. ΔΕΠΠΣ και ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΑ

ΔΕΠΠΣ. ΔΕΠΠΣ και ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΑ ΔΕΠΠΣ ΔΕΠΠΣ και ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΑ Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών ΔΕΠΠΣ Φ.Ε.Κ., 303/13-03-03, τεύχος Β Φ.Ε.Κ., 304/13-03-03, τεύχος Β Ποιοι λόγοι οδήγησαν στην σύνταξη των ΔΕΠΠΣ Γενικότερες ανάγκες

Διαβάστε περισσότερα

Μαθηση και διαδικασίες γραμματισμού

Μαθηση και διαδικασίες γραμματισμού Μαθηση και διαδικασίες γραμματισμού Τι είδους δραστηριότητα είναι ο γραμματισμός; Πότε, πώς και γιατί εμπλέκονται οι άνθρωποι σε δραστηριότητες εγγραμματισμού; Σε ποιες περιστάσεις και με ποιο σκοπό; Καθημερινές

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΕΕΤΤ. Η Καινοτομία στο Ευρυζωνικό διαδίκτυο Ο ρόλος της Κοινωνίας των Πολιτών

ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΕΕΤΤ. Η Καινοτομία στο Ευρυζωνικό διαδίκτυο Ο ρόλος της Κοινωνίας των Πολιτών ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΕΕΤΤ Η Καινοτομία στο Ευρυζωνικό διαδίκτυο Ο ρόλος της Κοινωνίας των Πολιτών Bασικό συνθετικό στοιχείο και παράλληλα ζητούμενο για τη Δημοκρατία αποτελεί η εμπεδωμένη σχέση, η επικοινωνία και

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΩΝ ΜΥΚΗΝΩΝ. «Τα μυστικά ενός αγγείου»

ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΩΝ ΜΥΚΗΝΩΝ. «Τα μυστικά ενός αγγείου» ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΩΝ ΜΥΚΗΝΩΝ «Τα μυστικά ενός αγγείου» ΜΠΙΛΙΟΥΡΗ ΑΡΓΥΡΗ 2011 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΟΥΣΕΙΑΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ «ΤΑ ΜΥΣΤΙΚΑ ΕΝΟΣ ΑΓΓΕΙΟΥ» ΘΕΜΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Η παρούσα εργασία αποτελεί το θεωρητικό

Διαβάστε περισσότερα

Το μουσείο ζωντανεύει με ταξίδι σχολικό! Σχέδια εργασίας σχολείων-μουσείων σχολικού έτους 2011-2012. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ποδράσηη

Το μουσείο ζωντανεύει με ταξίδι σχολικό! Σχέδια εργασίας σχολείων-μουσείων σχολικού έτους 2011-2012. ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ποδράσηη ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΜΑΘΗΤΩΝ 9 5 ποδράσηη Σχέδια εργασίας σχολείων-μουσείων σχολικού έτους 2011-2012 Μουσείο Επιστημών και Τεχνολογίας Πανεπιστημίου Πατρών 2ο Δημοτικό Σχολείο Ακράτας Δημοτικό Μουσείο

Διαβάστε περισσότερα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα

Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση. Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Αξιολόγηση του Εκπαιδευτικού Έργου στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση Διαδικασία Αυτοαξιολόγησης στη Σχολική Μονάδα Σχέδια Εκθέσεων

Διαβάστε περισσότερα

Ερευνητικό ερώτημα: Η εξέλιξη της τεχνολογίας της φωτογραφίας μέσω διαδοχικών απεικονίσεων της Ακρόπολης.

Ερευνητικό ερώτημα: Η εξέλιξη της τεχνολογίας της φωτογραφίας μέσω διαδοχικών απεικονίσεων της Ακρόπολης. Περιγραφή της ερευνητικής εργασίας Βασικοί σκοποί της έρευνας: Η οικοδόμηση γνώσεων όσον αφορά στη λειτουργία των φωτογραφικών τεχνικών (αναλογικών ψηφιακών) διερευνώντας το θέμα κάτω από το πρίσμα των

Διαβάστε περισσότερα

ΤΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΟΥ ΑΠΟΦΟΙΤΟΥ ΚΑΙ ΤΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ

ΤΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΟΥ ΑΠΟΦΟΙΤΟΥ ΚΑΙ ΤΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟ ΠΡΟΦΙΛ ΤΟΥ ΑΠΟΦΟΙΤΟΥ ΚΑΙ ΤΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ Α. Τίτλος Απόφοιτου: Πτυχιούχος Τμήματος Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Β. Αντικείμενο του τμήματος Αξιοποίηση των τεχνολογιών πληροφορικής σε

Διαβάστε περισσότερα

Εκπαιδευτικό Σενάριο 2

Εκπαιδευτικό Σενάριο 2 Εκπαιδευτικό Σενάριο 2 Τίτλος: Τα συνεργατικά περιβάλλοντα δημιουργίας και επεξεργασίας υπολογιστικών φύλλων Εκτιμώμενη διάρκεια εκπαιδευτικού σεναρίου: Προβλέπεται να διαρκέσει συνολικά 3 διδακτικές ώρες.

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα: «Σεμινάριο με θέμα την Ασφάλεια στο Διαδίκτυο»

Θέμα: «Σεμινάριο με θέμα την Ασφάλεια στο Διαδίκτυο» ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ & ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ -------------------------- ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ Δ/ΝΣΗ Π/ΘΜΙΑΣ & Β/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΚΡΗΤΗΣ Δ/ΝΣΗ Π/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΣΧΟΛΙΚΩΝ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΠΣ) Χρίστος Δούκας Αντιπρόεδρος του ΠΙ

ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΠΣ) Χρίστος Δούκας Αντιπρόεδρος του ΠΙ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ (ΠΣ) Χρίστος Δούκας Αντιπρόεδρος του ΠΙ Οι Δ/τές ως προωθητές αλλαγών με κέντρο τη μάθηση Χαράσσουν τις κατευθύνσεις Σχεδιάσουν την εφαρμογή στη σχολική πραγματικότητα Αναπτύσσουν

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική της Λογοτεχνίας

Διδακτική της Λογοτεχνίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διδακτική της Λογοτεχνίας Ενότητα 1: Σκοποί της διδασκαλίας της λογοτεχνίας l Βενετία Αποστολίδου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Θεματική Εβδομάδα «Σώμα και Ταυτότητα»

Θεματική Εβδομάδα «Σώμα και Ταυτότητα» Θεματική Εβδομάδα 2016-17 «Σώμα και Ταυτότητα» Υλοποίηση στο Γυμνάσιο Θεματικής Εβδομάδας Ενημέρωσης και Ευαισθητοποίησης σε ζητήματα Διατροφής, Εθισμού-Εξαρτήσεων και Έμφυλων Ταυτοτήτων 1 Ενίσχυση της

Διαβάστε περισσότερα

«Οπτικοακουστική Παιδεία:... αδιέξοδα και διαδρομές»

«Οπτικοακουστική Παιδεία:... αδιέξοδα και διαδρομές» «Οπτικοακουστική Παιδεία:... αδιέξοδα και διαδρομές» (Πρόγραμμα Σπουδών για την Οπτικοακουστική Έκφραση) εισηγητής: Μένης Θεοδωρίδης Αγαπητοί φίλοι, Θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους τους διοργανωτές για την

Διαβάστε περισσότερα

Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή

Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή Τα σχέδια μαθήματος αποτελούν ένα είδος προσωπικών σημειώσεων που κρατά ο εκπαιδευτικός προκειμένου να πραγματοποιήσει αποτελεσματικές διδασκαλίες. Περιέχουν πληροφορίες

Διαβάστε περισσότερα

Συνεργασία για την Ανοικτή Διακυβέρνηση. Σχέδιο Δράσης

Συνεργασία για την Ανοικτή Διακυβέρνηση. Σχέδιο Δράσης Συνεργασία για την Ανοικτή Διακυβέρνηση Σχέδιο Δράσης 2016-2018 Δέσμευση : Ενίσχυση της εξωστρέφειας και της προσιτότητας του Κοινοβουλίου στον πολίτη Στόχος: Ενίσχυση της διαφάνειας των κοινοβουλευτικών

Διαβάστε περισσότερα

ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ 15

ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΚΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ 15 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η δημιουργικότητα είναι η λειτουργία που επιτρέπει στο νου να πραγματοποιήσει ένα άλμα, πολλές φορές εκτός του αναμενόμενου πλαισίου, να αναδιατάξει τα δεδομένα με απρόσμενο τρόπο, υπερβαίνοντας

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΑΔΑ 2 «Χαρακτηριστικά και δυνατότητες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης» FACEBOOK ΚΑΙ TWITTER

ΟΜΑΔΑ 2 «Χαρακτηριστικά και δυνατότητες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης» FACEBOOK ΚΑΙ TWITTER ΟΜΑΔΑ 2 «Χαρακτηριστικά και δυνατότητες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης» FACEBOOK ΚΑΙ TWITTER ΟΡΙΣΜΟΣ ΜΕΣΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ Τα ηλεκτρονικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης λειτουργούν κυρίως στο Διαδίκτυο

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΑΞΗ: «ΜΟ.ΔΙ.Π» (Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας) του Πανεπιστημίου Μακεδονίας» Κωδικός MIS ΥΠΟΕΡΓΟ:

ΠΡΑΞΗ: «ΜΟ.ΔΙ.Π» (Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας) του Πανεπιστημίου Μακεδονίας» Κωδικός MIS ΥΠΟΕΡΓΟ: ΠΡΑΞΗ: «ΜΟ.ΔΙ.Π» (Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας) του Πανεπιστημίου Μακεδονίας» Κωδικός MIS 299516 ΥΠΟΕΡΓΟ: «ΜΟΔΙΠ του ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ» και α/α «01» ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: «Εκπαίδευση και Δια

Διαβάστε περισσότερα

Προκήρυξη. Πανελλήνιος Σχολικός Διαγωνισμός «ΧΟΡΕΥΟΝΤΑΣ ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΟΥ»

Προκήρυξη. Πανελλήνιος Σχολικός Διαγωνισμός «ΧΟΡΕΥΟΝΤΑΣ ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΟΥ» Προκήρυξη Πανελλήνιος Σχολικός Διαγωνισμός «ΧΟΡΕΥΟΝΤΑΣ ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΟΥ» Το σωματείο Ορίζοντες προκηρύσσει διαγωνισμό με τίτλο «ΧΟΡΕΥΟΝΤΑΣ ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΜΟΥ» για το διδακτικό έτος 2018-2019.

Διαβάστε περισσότερα

3 βήματα για την ένταξη των ΤΠΕ: 1. Εμπλουτισμός 2. Δραστηριότητα 3. Σενάριο Πέτρος Κλιάπης-Όλγα Κασσώτη Επιμόρφωση εκπαιδευτικών

3 βήματα για την ένταξη των ΤΠΕ: 1. Εμπλουτισμός 2. Δραστηριότητα 3. Σενάριο Πέτρος Κλιάπης-Όλγα Κασσώτη Επιμόρφωση εκπαιδευτικών 3 βήματα για την ένταξη των ΤΠΕ: 1. Εμπλουτισμός 2. Δραστηριότητα 3. Σενάριο Πέτρος Κλιάπης-Όλγα Κασσώτη Επιμόρφωση εκπαιδευτικών Παρουσίαση βασισμένη στο κείμενο: «Προδιαγραφές ψηφιακής διαμόρφωσης των

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΓΙΑ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥΣ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ ΣΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΒΡΑΧΕΙΑΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ ΓΙΑ ΕΝΗΛΙΚΟΥΣ ΠΟΛΙΤΕΣ

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΓΙΑ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥΣ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ ΣΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΒΡΑΧΕΙΑΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ ΓΙΑ ΕΝΗΛΙΚΟΥΣ ΠΟΛΙΤΕΣ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΓΙΑ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥΣ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ ΣΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΒΡΑΧΕΙΑΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ ΓΙΑ ΕΝΗΛΙΚΟΥΣ ΠΟΛΙΤΕΣ Στο πλαίσιο της Πράξης «Ακαδημία Πλάτωνος - Η Πολιτεία και ο Πολίτης»,

Διαβάστε περισσότερα

Δρ. Εμμανουήλ Γαρουφάλλου

Δρ. Εμμανουήλ Γαρουφάλλου Δια Βίου Μάθηση και Δημόσιες Βιβλιοθήκες: το Πρόγραμμα ENTITLE (Europe s New libraries Together In Transversal Learning Environments) Δρ. Εμμανουήλ Γαρουφάλλου garoufallou@yahoo.co.uk, mgarou@libd.teithe.gr

Διαβάστε περισσότερα

Διεθνής Μαθητικός Διαγωνισμός Οπτικοακουστικής Δημιουργίας «Τα σχολεία εκπέμπουν στην ΕΡΤ»

Διεθνής Μαθητικός Διαγωνισμός Οπτικοακουστικής Δημιουργίας «Τα σχολεία εκπέμπουν στην ΕΡΤ» Διεθνής Μαθητικός Διαγωνισμός Οπτικοακουστικής Δημιουργίας «Τα σχολεία εκπέμπουν στην ΕΡΤ» Η Εκπαιδευτική Ραδιοτηλεόραση του Υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων σε συνεργασία με το Αρχείο της

Διαβάστε περισσότερα

ANNEX ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. της. Σύστασης του Συμβουλίου. για μια ολοκληρωμένη προσέγγιση σχετικά με τη διδασκαλία και την εκμάθηση γλωσσών

ANNEX ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. της. Σύστασης του Συμβουλίου. για μια ολοκληρωμένη προσέγγιση σχετικά με τη διδασκαλία και την εκμάθηση γλωσσών ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 22.5.2018 COM(2018) 272 final/2 ANNEX CORRIGENDUM This document corrects the document COM(2018) 272 final. Concerns correction of date for all linguistic versions. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

Social Media και Επικοινωνία Φεβρουάριος 2009

Social Media και Επικοινωνία Φεβρουάριος 2009 Social Media και Επικοινωνία Φεβρουάριος 2009 Το Ινστιτούτο Επικοινωνίας είναι φορέας μη κερδοσκοπικός. Στους στόχους του περιλαμβάνεται η συμβολή στην ανάπτυξη της έρευνας και την ανάδειξη κοινωνικών

Διαβάστε περισσότερα

Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές

Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές Σκοποί ενότητας Να συζητηθούν βασικές παιδαγωγικές αρχές της προσχολικής εκπαίδευσης Να προβληματιστούμε για τους τρόπους με τους οποίους μπορεί

Διαβάστε περισσότερα

«Άρτος και Ευρωπαϊκή Ένωση»

«Άρτος και Ευρωπαϊκή Ένωση» «Άρτος και Ευρωπαϊκή Ένωση» Εκπαιδευτικός: Βαμβουνάκη Άρτεμις (ΠΕ 70) Επιβλέπων επιμορφωτής: Μανωλάκης Κωνσταντίνος Σχολείο Διεξαγωγής: Εκπαιδευτήρια Μαυροματάκη-Μητέρα Χανιά, Μάιος 2017 Εισαγωγή Η παρούσα

Διαβάστε περισσότερα

Δρ. Γεώργιος Κ. Ζάχος Διευθυντής Βιβλιοθήκης Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Δρ. Γεώργιος Κ. Ζάχος Διευθυντής Βιβλιοθήκης Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Ο ρόλος των Δημοσίων Βιβλιοθηκών στην ενίσχυση της Κοινωνικής Συνοχής Δρ. Γεώργιος Κ. Ζάχος Διευθυντής Βιβλιοθήκης Πανεπιστημίου Ιωαννίνων 1 Κύρια σημεία της παρουσίασης Ρόλοι των Δημοσίων Βιβλιοθηκών

Διαβάστε περισσότερα

Έμφυλες ταυτότητες v Στερεότυπα:

Έμφυλες ταυτότητες v Στερεότυπα: Έμφυλες ταυτότητες v Στερεότυπα: Το Κέντρο Συμβουλευτικής Υποστήριξης Γυναικών Δήμου Ρόδου πάει σχολείο Άννα Ζωάννου Αντιδήμαρχος Κοινωνικής πολιτικής, Ισότητας των Φύλων, Τρίτης ηλικίας, Αμεα και Εθελοντισμού

Διαβάστε περισσότερα

Σεμινάριο μεικτής μάθησης του ΚΠΕ Βιστωνίδας: «Ψηφιακή αφήγηση Ένα πολυδιάστατο εργαλείο μάθησης» Αποτελέσματα αξιολόγησης των συμμετεχόντων

Σεμινάριο μεικτής μάθησης του ΚΠΕ Βιστωνίδας: «Ψηφιακή αφήγηση Ένα πολυδιάστατο εργαλείο μάθησης» Αποτελέσματα αξιολόγησης των συμμετεχόντων Σεμινάριο μεικτής μάθησης του ΚΠΕ Βιστωνίδας: «Ψηφιακή αφήγηση Ένα πολυδιάστατο εργαλείο μάθησης» Αποτελέσματα αξιολόγησης των συμμετεχόντων Επιμορφωτές: Δήμητρα Θεοδοσιάδου, Άγγελος Κωνσταντινίδης, Χρήστος

Διαβάστε περισσότερα

«Ταξίδι γεύσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση»

«Ταξίδι γεύσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση» «Ταξίδι γεύσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση» Εκπαιδευτικός: Βαμβουνάκη Άρτεμις (ΠΕ 70) Επιβλέπων επιμορφωτής: Μανωλάκης Κωνσταντίνος Σχολείο Διεξαγωγής: Εκπαιδευτήρια Μαυροματάκη-Μητέρα Χανιά, Μάιος 2016 Εισαγωγή

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντικές διαδρομές στα ίχνη του παρελθόντος, αναζητώντας ένα βιώσιμο μέλλον. Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Λαυρίου

Περιβαλλοντικές διαδρομές στα ίχνη του παρελθόντος, αναζητώντας ένα βιώσιμο μέλλον. Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Λαυρίου Περιβαλλοντικές διαδρομές στα ίχνη του παρελθόντος, αναζητώντας ένα βιώσιμο μέλλον Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Λαυρίου Θεματικά Δίκτυα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης ΤΟΠΙΚΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΑ ΕΘΝΙΚΑ ΔΙΕΘΝΗ

Διαβάστε περισσότερα

Γ φάση: Γιατί έτσι κι όχι αλλιώς;

Γ φάση: Γιατί έτσι κι όχι αλλιώς; Ζωγραφιά: Β. Χατζηβαρσάνης 2014, ΚΠΕ Ελευθερίου Κορδελιού & Βερτίσκου Γ φάση: Γιατί έτσι κι όχι αλλιώς; 95 Οδηγίες για τις δραστηριότητες της Γ φάσης Έχοντας συζητήσει για την κατάσταση της γειτονιάς μας

Διαβάστε περισσότερα

Τσικολάτας Α. (2012) Μουσεία και προσβασιμότητα: ανάδειξη και αξιοποίηση της διαφοράς. Αθήνα

Τσικολάτας Α. (2012) Μουσεία και προσβασιμότητα: ανάδειξη και αξιοποίηση της διαφοράς. Αθήνα ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΑΓΩΓΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Εργασία για το μάθημα: Διεπιστημονικό Σεμινάριο: Κοινωνικές

Διαβάστε περισσότερα

III_Β.1 : Διδασκαλία με ΤΠΕ, Γιατί ;

III_Β.1 : Διδασκαλία με ΤΠΕ, Γιατί ; III_Β.1 : Διδασκαλία με ΤΠΕ, Γιατί ; Eρωτήματα ποιες επιλογές γίνονται τελικά; ποιες προκρίνονται από το Π.Σ.; ποιες προβάλλονται από το εγχειρίδιο; ποιες υποδεικνύονται από το ίδιο το αντικείμενο; με

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΓΙΑ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥΣ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ ΣΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΒΡΑΧΕΙΑΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ ΓΙΑ ΕΝΗΛΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΕΣ

ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΓΙΑ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥΣ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ ΣΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΒΡΑΧΕΙΑΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ ΓΙΑ ΕΝΗΛΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΕΣ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΓΙΑ ΥΠΟΨΗΦΙΟΥΣ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ ΣΤΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΒΡΑΧΕΙΑΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ ΓΙΑ ΕΝΗΛΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΕΣ Στο πλαίσιο της Πράξης «Ακαδημία Πλάτωνος - Η Πολιτεία και ο Πολίτης»,

Διαβάστε περισσότερα

Tα παράξενα και τα περίεργα στην απεραντοσύνη του Σύμπαντος και η Αστροφυσική προσέγγισή τους

Tα παράξενα και τα περίεργα στην απεραντοσύνη του Σύμπαντος και η Αστροφυσική προσέγγισή τους ΣΧΕΔΙΟ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Σχ. Έτος: 2015-2016 ΣΧΟΛΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ Α ΑΡΣΑΚΕΙΟ ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΨΥΧΙΚΟΥ Ο ΤΙΤΛΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Tα παράξενα και τα περίεργα στην απεραντοσύνη του Σύμπαντος και

Διαβάστε περισσότερα

Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών για το Νέο Σχολείο: Η γνώση είναι ο δρόμος για το μέλλον!

Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών για το Νέο Σχολείο: Η γνώση είναι ο δρόμος για το μέλλον! Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών για το Νέο Σχολείο: Η γνώση είναι ο δρόμος για το μέλλον! 1 ΣΥΝΟΨΗ 150.000 εκπαιδευτικοί όλων των ειδικοτήτων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης θα συμμετάσχουν μέχρι

Διαβάστε περισσότερα

Γιώργος Τζεδόπουλος, Κλεοπάτρα Φέρλα

Γιώργος Τζεδόπουλος, Κλεοπάτρα Φέρλα ΔΗΜΟΤΙΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ ΣΗΜΕΙΟ ΔΡΑΣΕΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΡΩΠΑΪΚΟ ΕΤΟΣ ΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ Σεμινάρια, εργαστήρια, ανάπτυξη τοπικής ιστορίας και διαγενεακής επικοινωνίας Γιώργος Τζεδόπουλος, Κλεοπάτρα Φέρλα Til Mette,

Διαβάστε περισσότερα

Information and Communication Technologies in Education Distance Learning

Information and Communication Technologies in Education Distance Learning Information and Communication Technologies in Education Distance Learning K. Vassilakis / M. Kalogiannakis Περίγραμμα Αποσαφήνιση του πεδίου Παράγοντες που επηρέασαν την εξαε Η συζήτηση για την τεχνολογία

Διαβάστε περισσότερα

Ησυνδυαστικήαναζήτηση& ο ρόλος της στην εκπαιδευτική διαδικασία: το παράδειγμα του Livesearch

Ησυνδυαστικήαναζήτηση& ο ρόλος της στην εκπαιδευτική διαδικασία: το παράδειγμα του Livesearch Ησυνδυαστικήαναζήτηση& ο ρόλος της στην εκπαιδευτική διαδικασία: το παράδειγμα του Livesearch Κατερίνα Λενάκη, Πόπη Παπαδάκη, Γιάννης Κοσμάς Βιβλιοθήκη Πανεπιστήμιου Κρήτης 1 ο Επιστημονικό Συμπόσιο «Πληροφοριακή

Διαβάστε περισσότερα

Πήραμε 24 συμπληρωμένα ερωτηματολόγια. 1. Τα δρώμενα της ημερίδας ανταποκρίθηκαν στις προσδοκίες σας; Μετρήθηκαν 24 «Ναι» και κανένα «Όχι».

Πήραμε 24 συμπληρωμένα ερωτηματολόγια. 1. Τα δρώμενα της ημερίδας ανταποκρίθηκαν στις προσδοκίες σας; Μετρήθηκαν 24 «Ναι» και κανένα «Όχι». Αξιολόγηση ημερίδας «Σχολικές επισκέψεις σε μουσεία στο πλαίσιο της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης» 11 Ιανουαρίου 2014, Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, Αθήνα Πήραμε 24 συμπληρωμένα ερωτηματολόγια. 1. Τα

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη Συνεργατικής Δραστηριότητας Μαθητών Αξιοποιώντας την Τεχνολογία Wiki

Μελέτη Συνεργατικής Δραστηριότητας Μαθητών Αξιοποιώντας την Τεχνολογία Wiki Μελέτη Συνεργατικής Δραστηριότητας Μαθητών Αξιοποιώντας την Τεχνολογία Wiki Δ. Κράββαρης Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, jkravv@gmail.com Περίληψη Η παρούσα έρευνα μελετά τη συνεργατική δραστηριότητα μαθητών

Διαβάστε περισσότερα

Στρατηγική της Π.Ν.Α για τον Τουρισμό « Έτος Πολιτισμού»

Στρατηγική της Π.Ν.Α για τον Τουρισμό « Έτος Πολιτισμού» ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ Στρατηγική της Π.Ν.Α για τον Τουρισμό «2014 - Έτος Πολιτισμού» Ελευθερία ΦΤΑΚΛΑΚΗ Αντιπεριφερειάρχης Ν.Αιγαίου Τρία Κομβικά σημεία προβληματισμού για την δημιουργία ενός δημιουργικού

Διαβάστε περισσότερα

Δελτίο Τύπου. Η Πρόταση του Ι.Ε.Π. για το Λύκειο που κατατέθηκε στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής

Δελτίο Τύπου. Η Πρόταση του Ι.Ε.Π. για το Λύκειο που κατατέθηκε στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής Δελτίο Τύπου Η Πρόταση του Ι.Ε.Π. για το Λύκειο που κατατέθηκε στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής Αθήνα, 25-01-2017 Εισαγωγικά Είναι κοινή παραδοχή ότι το Λύκειο ως βαθμίδα έχει σε μεγάλο βαθμό

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΩΡΗ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ ΣΧΟΛΕΙΟΥ (Π.Ε.Σ.) ΠΡΑΓΑ 25-29/1/2016

ΠΡΟΩΡΗ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ ΣΧΟΛΕΙΟΥ (Π.Ε.Σ.) ΠΡΑΓΑ 25-29/1/2016 ΠΡΟΩΡΗ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΗ ΣΧΟΛΕΙΟΥ (Π.Ε.Σ.) ΠΡΑΓΑ 25-29/1/2016 ΣΚΟΠΟΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ Βασικός σκοπός ήταν η απόκτηση νέων και εμβάθυνση ήδη γνωστών τεχνικών για την πρόληψη της μαθητικής διαρροής.

Διαβάστε περισσότερα

Αγαπητή Σύλβια, Διευθύντρια του Ιδρύματος Σύλβια Ιωάννου, Αγαπητές και αγαπητοί συνάδελφοι, Αγαπητές φοιτήτριες και αγαπητοί φοιτητές,

Αγαπητή Σύλβια, Διευθύντρια του Ιδρύματος Σύλβια Ιωάννου, Αγαπητές και αγαπητοί συνάδελφοι, Αγαπητές φοιτήτριες και αγαπητοί φοιτητές, Χαιρετισμός Πρύτανη, Καθηγητή Κωνσταντίνου Χριστοφίδη Υπογραφή Συμφωνίας με Sylvia Ioannou Foundation Έδρα Σύλβια Ιωάννου στις Ψηφιακές Ανθρωπιστικές Επιστήμες Πέμπτη, 23 Νοεμβρίου 2017, 12μ. Αίθουσα Συγκλήτου

Διαβάστε περισσότερα

Φύλο και διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών

Φύλο και διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών Πηγή: Δημάκη, Α. Χαϊτοπούλου, Ι. Παπαπάνου, Ι. Ραβάνης, Κ. Φύλο και διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών: μια ποιοτική προσέγγιση αντιλήψεων μελλοντικών νηπιαγωγών. Στο Π. Κουμαράς & Φ. Σέρογλου (επιμ.). (2008).

Διαβάστε περισσότερα

Ευρωπαϊκή Ένωση: Ίδρυση και εξέλιξη

Ευρωπαϊκή Ένωση: Ίδρυση και εξέλιξη Ευρωπαϊκή Ένωση: Ίδρυση και εξέλιξη Επαρκές Σενάριο Γνωστικό αντικείμενο: Κοινωνικές - Πολιτικές επιστήμες Δημιουργός: ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΜΑΚΡΗ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ

Διαβάστε περισσότερα

Wikis: Ανάπτυξη συνεργατικότητας με αξιοποίηση εφαρμογών και υπηρεσιών διαδικτύου

Wikis: Ανάπτυξη συνεργατικότητας με αξιοποίηση εφαρμογών και υπηρεσιών διαδικτύου ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ Wikis: Ανάπτυξη συνεργατικότητας με αξιοποίηση εφαρμογών και υπηρεσιών διαδικτύου Το υλικό παραχωρήθηκε από τον Δρ Σπυρίδωνα Σαλαμούρα (ssalamouras@gmail.com)

Διαβάστε περισσότερα