ΕΠΕΝ ΥΤΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ

Transcript

1 Α.Τ.Ε.Ι. ΚΡΗΤΗΣ ΣΧΟΛΗ : ΙΟΙΚΗΣΗΣ &ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ : ΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΠΕΝ ΥΤΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ΕΠΙΒΛΕΠΟΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : κ. ΠΑΠΑ ΟΜΑΝΩΛΑΚΗΣ ΗΜΗΤΡΙΟΣ ΜΑΡΙΑ ΚΑΡΑΠΙ ΑΚΗ ΑΜ : 1794 ΗΡΑΚΛΕΙΟ 9/2006 1

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ σελ 3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ 1.1 Το τραπεζικό σύστηµα της Ελλάδας σελ ιάκριση τραπεζών σελ Έννοια τράπεζας.. σελ Η εξέλιξη του Ελληνικού τραπεζικού συστήµατος.. σελ 5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΥΤΕΡΟ 2.1 Ο ρόλος των συνεταιριστικών τραπεζών στην ενιαία Ευρωπαϊκή τραπεζική αγορά. σελ ιαφορές συνεταιριστικών τραπεζών... σελ ιαφορές συνεταιρικών τραπεζών από άλλους χρηµατοδοτικούς φορείς σελ Οι συνεταιριστικές τράπεζες στην Ευρώπη και στην Ελλάδα. σελ 10 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ 3.1 Εκσυγχρονισµός του τραπεζικού συστήµατος και νέα τραπεζικά προϊόντα. σελ Η Ελληνική οικονοµία και ο ρόλος των τραπεζών.. σελ Προκλήσεις των Ελληνικών τραπεζών στην εποχή του ευρώ... σελ 15 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ 4.1 Εκτίµηση της πορείας των συνεταιριστικών τραπεζών και στόχοι της Πανελλήνιας συνεταιριστικής τράπεζας.. σελ Ο θεσµός της συνεταιριστικής πίστης στην χώρα µας... σελ Προοπτικές των συνεταιριστικών τραπεζών και οικονοµικά µεγέθη.. σελ 20 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ 5.1 Βασικά επενδυτικά προϊόντα συνεταιριστικών τραπεζών.. σελ Αµοιβαίο κεφάλαιο επιχειρηµατικών συµµετοχών... σελ Παγκρήτιο οµόλογο... σελ Παγκρήτιος λογαριασµός και Παγκρήτια κάρτα VISA... σελ 30 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ 6.1 Συµπεράσµατα και προτάσεις πολιτικής... σελ 32 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΑ... σελ 33 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Α. Βιβλία. σελ 35 Β. Περιοδικά... σελ 35 Γ. Ηλεκτρονική... σελ 35 2

3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το τραπεζικό σύστηµα στην Ελλάδα αρχίζει να εξελίσσεται, όπως φαίνεται επί κυβερνήσεως Καποδίστρια, προκειµένου να ικανοποιηθούν ορισµένα προβλήµατα, τα οποία αντιµετώπιζαν γενικότερα οι Έλληνες, όπως µείωση της τοκογλυφίας, ικανοποίηση των αναγκών της οικονοµίας και από την πλευρά των γεωργών κάποια βοήθεια, διότι η κατάσταση τους ήταν αρκετά δύσκολη. Μετά από την ίδρυση της Εθνικής τράπεζας η κατάσταση βελτιώθηκε αρκετά, διότι ο σκοπός της ήταν η ανάπτυξη της γεωργίας, της βιοµηχανίας, της ναυτιλίας και του εµπορίου. Αργότερα ιδρύθηκαν και άλλες τράπεζες, οι οποίες βοήθησαν την Ελλάδα να αποκτήσει µεγαλύτερη οικονοµική θέση, για παράδειγµα η Αγροτική τράπεζα, η Ιονική τράπεζα, η τράπεζα επενδύσεων, η Εµπορική τράπεζα κτλ. Ιδιαίτερη οικονοµική ανάπτυξη παρουσίασε στην Κρήτη η ίδρυση της Παγκρήτιας συνεταιριστικής τράπεζας, η οποία ήταν όραµα αρκετών Κρητικών, και µε αργά στην αρχή βήµατα ξεκίνησαν αυτό το όραµα να το κάνουν πραγµατικότητα, µε αποτέλεσµα σήµερα να επωφελούνται κυρίως οι Κρητικοί την οικονοµική ανάπτυξη της τράπεζας αυτής. Ιδρύθηκαν όµως και άλλες συνεταιριστικές τράπεζες, οι οποίες τηρώντας τις αρχές του συνεργατισµού ( αξιοκρατία, διαφάνεια, φιλικότητα, εντιµότητα), προσπαθούν να πετύχουν υψηλή οικονοµική ανάπτυξη της Ελλάδας γενικότερα και καλύτερα χρηµατοδοτικά πακέτα για τους πελάτες. Με αυτόν τον τρόπο προωθούνται και αποκτούν µεγάλη οικονοµική ανάπτυξη τα επενδυτικά προϊόντα των τραπεζών αυτών. 3

4 1.1 Το τραπεζικό σύστηµα της Ελλάδας. ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Ένας από τους σπουδαιότερους οικονοµικούς παράγοντες, για την ανάπτυξη µιας χώρας είναι οι τράπεζες. Το σύνολο του τραπεζικού συστήµατος µιας χώρας, αναλογικά βέβαια µε κάποιες προϋποθέσεις ( π.χ πληθυσµός, γεωγραφική θέση ), αποτελούν σηµαντικό παράγοντα στην εµπορική, κοινωνική, και οικονοµική ζωή ενός τόπου. Η σηµαντικότερη λειτουργία µιας τράπεζας είναι ο έντοκος δανεισµός, δηλαδή δανείζει κεφάλαια που της ανήκουν ή είναι προερχόµενα από καταθέσεις πελατών της µε τον ανάλογο τόκο. Άλλες εξίσου σηµαντικές λειτουργίες που πραγµατοποιεί µια τράπεζα είναι οι εξής : έχεται καταθέσεις µε τόκο Προεξοφλεί συναλλαγµατικές ανείζει µε ενέχυρο τίτλους και εµπορεύµατα ή µε υποθήκη Χρηµατοδοτεί µεγάλες επιχειρήσεις Χορηγεί κρατικά δάνεια κτλ. Στην Ελλάδα το τραπεζικό σύστηµα περιλαµβάνει Ελληνικές τράπεζες αλλά και υποκαταστήµατα ξένων τραπεζών, ονοµαστικά αναφέρονται οι εξής τράπεζες: Εκδοτική τράπεζα ( Τράπεζα της Ελλάδος ) Εµπορικές τράπεζες ( Εµπορική τράπεζα ) Τράπεζα Αγροτικής Πίστεως ( Αγροτική τράπεζα της Ελλάδος ) Τράπεζες επενδύσεων και αµοιβαίων κεφαλαίων Τράπεζες παροχής επιχειρηµατικού κινδύνου Τράπεζα εξωτερικού εµπορίου ύο ιδιότυπους πιστωτικούς οργανισµούς οι οποίοι εκτελούν εργασίες τραπεζικού χαρακτήρα και µπορούν να ενταχθούν στο τραπεζικό σύστηµα : 1. Το ταµείο παρακαταθηκών και δανείων και 2. Το ταχυδροµικό ταµιευτήριο Υποκαταστήµατα ξένων τραπεζών κάποια από τα οποία είναι τα εξής : 1. CITIBANK 2. C.C.F (CREDIT COMMERCIAL DE FRANCE ) 3. NOVA BANK 4. ALPHA BANK 5. EURO BANK 6. H.S.B.C 7. Τράπεζα Κύπρου κτλ. 4

5 1.2 ιάκριση τραπεζών Οι τράπεζες διακρίνονται ως εξής : Α) Εκδοτικές : είναι εκείνες οι οποίες εκδίδουν τραπεζογραµµάτια, προνόµιο το οποίο επωφελούνται µόνο αυτές, γι αυτό και έχουν τον έλεγχο των υπολοίπων τραπεζών. Β) Πιστωτικές Εµπορικές : είναι εκείνες οι οποίες έχουν ως κύριο έργο τους την παροχή πιστώσεων σε διάφορες κατηγορίες ενδιαφεροµένων. Γ) Ειδικές : είναι εκείνες που πραγµατοποιούν κάποιες εξειδικευµένες εργασίες. Οι εκδοτικές τράπεζες δηµιουργηθήκαν τα τελευταία χρόνια, παλαιότερα µπορούσαν όλες οι τράπεζες να εκδίδουν τραπεζογραµµάτια χωρίς την απαίτηση κάποιου ειδικού τίτλου. Σήµερα όµως αυτό το προνόµιο το έχουν σε αποκλειστικότητα µόνο οι εκδοτικές τράπεζες όπως έχουν και κάποιες άλλες εξίσου σοβαρές δικαιοδοσίες γι αυτό και αποκαλούνται τράπεζες τραπεζών. 1.3 Έννοια τράπεζας Τράπεζα καλείται µια οικονοµική επιχείρηση που θεωρείται ως ο µεσάζοντας µεταξύ κεφαλαιούχων που ζητούν να επενδύσουν τα κεφάλαια τους και εκείνων που έχουν ανάγκη για δανεισµό προκειµένου να χρηµατοδοτήσουν τις δραστηριότητες τους. Η αρχική παρουσία των τραπεζών παρουσιάστηκε στην δύση ως αργυραµοιβεία, όπου αντάλλασσαν διάφορα νοµίσµατα µε κέρδος. Αργότερα συγκέντρωναν κεφάλαια, µε τα οποία χρηµατοδοτούσαν τα κράτη, και ιδιαίτερα σε περίπτωση πολέµου. Μετά από κάποιο διάστηµα, ο δανεισµός κεφαλαίων άρχισε σιγά-σιγά να επεκτείνεται και σε ιδιώτες, έτσι δηµιουργήθηκε ο σηµερινός τύπος τραπεζών. 1.4 Η εξέλιξη του Ελληνικού τραπεζικού συστήµατος. Ιστορικά πρέπει να αναφέρουµε, ότι η ανάγκη για την ανάπτυξη ενός τραπεζικού συστήµατος, αρχίζει να φαίνεται επιτακτικά επί κυβερνήσεως Καποδιστρία, προς ικανοποίηση διαφόρων αναγκών όπως : Την µείωση της τοκογλυφίας Την ικανοποίηση των αναγκών της οικονοµίας Και την βοήθεια στην γεωργία 5

6 Το 1828 λοιπόν για όλους τους παραπάνω λόγους συστήθηκε η Εθνική χρηµατοδοτική τράπεζα, που όµως λίγο αργότερα και συγκεκριµένα το έτος 1834 επήλθε η διάλυση της τράπεζας αυτής. Οι συνθήκες κάτω από τις οποίες διαλύθηκε η τράπεζα είναι οι εξής : 1. Πολιτικοοικονοµικές συνθήκες 2. Περιορισµένη τραπεζική δραστηριότητα 3. Αποτυχία προς απόκτηση εµπιστοσύνης του κόσµου 4. Και τέλος οι ελάχιστες αποταµιεύσεις που έγιναν. Μετά από την αποτυχηµένη προσπάθεια της Εθνικής χρηµατοδοτικής τράπεζας, στις αρχές του 1841 και συγκεκριµένα στις 30 Μαρτίου ιδρύεται η Εθνική τράπεζα της Ελλάδος, η οποία αποτέλεσε την βάση για την ανάπτυξη της Ελληνικής οικονοµίας. Η Ε.Τ.Ε βοήθησε αρκετά την χώρα εφόσον ο σκοπός της ήταν η ανάπτυξη της γεωργίας, της βιοµηχανίας, του εµπορίου, και της ναυτιλίας. Το κεφάλαιο της τράπεζας είχε οριστεί µε νόµο, στο ύψος των δρχ τότε και επίσης της παραχωρήθηκε το δικαίωµα έκδοσης τραπεζογραµµατίων. Αργότερα, δηλαδή µετά από 7 χρόνια και συγκεκριµένα το έτος 1848 η τράπεζα αντιµετώπισε την πρώτη της οικονοµική κρίση, επηρεασµένη από πολιτικά γεγονότα της Ευρώπης, που είχαν όµως επίδραση στις εξωτερικές πιστώσεις. Η κρίση αυτή χειροτέρευσε στο εµπόριο, διότι οι έµποροι δεν µπορούσαν πλέον, να καλύψουν τις υποχρεώσεις τους προς την τράπεζα. Παρόλα αυτά όµως η τράπεζα κατάφερε να περάσει την κρίση αυτή και αργότερα επέκτεινε τις εργασίες της. Το γεγονός είναι όµως, ότι η Ε.Τ.Ε αποτέλεσε τον άξονα της οικονοµικής ζωής της χώρας, και της οικονοµικής της ανάπτυξης. Έτσι άρχισαν να δηµιουργούνται και άλλες τράπεζες όπως : _ Στις 22 Μαΐου 1928 ιδρύεται εκδοτική τράπεζα που ονοµάστηκε Τράπεζα της Ελλάδος. Σ αυτήν την τράπεζα, µεταβιβάστηκε το εκδοτικό προνόµιο και άλλες υποχρεώσεις, οι οποίες είναι συνάρτηση από την πιστωτική κυκλοφορία, και έτσι αφαιρέθηκαν από την Ε.Τ.Ε. _ Το έτος 1886 ιδρύεται στην Αθήνα η Εµπορική τράπεζα της Ελλάδος, η οποία λειτουργούσε σαν τραπεζικό γραφείο και λίγο αργότερα µετατράπηκε σε οµόρρυθµη εταιρεία. Το έτος 1905 µετατράπηκε από οµόρρυθµη εταιρεία σε ετερόρρυθµη µετοχική εταιρεία µε επωνυµία Τράπεζα Εµπεδοκλέους. Το έτος 1907 µετατράπηκε σε ανώνυµο εταιρεία µε την επωνυµία Εµπορική Τράπεζα της Ελλάδος και σήµερα είναι η δεύτερη εµπορική τράπεζα της χώρας. Η τράπεζα αυτή ελέγχει ασφαλιστικές επιχειρήσεις ( Φοίνικα, γενικές ασφάλειες κτλ ) καθώς και βιοµηχανικές ( ναυπηγεία Ελευσίνας ) και τουριστικές επιχειρήσεις. _ Το έτος 1929 ιδρύεται η Αγροτική Τράπεζα, ως αυτόνοµος τραπεζικός οργανισµός µε κοινωφελή χαρακτήρα. Βασικοί σκοποί της τράπεζας αυτής ήταν οι εξής : Η χορήγηση βραχυπρόθεσµων δανείων, προς τους αγρότες για την κάλυψη των αναγκών τους, όσον αφορά την γεωργία. Την προµήθεια απαραίτητων ειδών, στη γεωργία και την διάθεση τους µε µετρητά ή µε πίστωση προς τους αγρότες. Η οργάνωση γεωργικών ασφαλίσεων 6

7 Και η βοήθεια των γεωργικών βιοµηχανιών ή µε την συµµετοχή στο κεφάλαιο ίδρυσης τους ή µε πιστωτική βοήθεια. _ Το έτος 1962 ιδρύεται η τράπεζα επενδύσεων, µε την συµµετοχή και άλλων τραπεζών όπως της Εµπορικής τράπεζας, της Ιονικής Λαϊκής τράπεζας, και δέκα ακόµα ξένων τραπεζών. Οι βασικότεροι σκοποί αυτής της τράπεζας είναι οι εξής : Η χορήγηση µακροπρόθεσµων δανείων για την χρηµατοδότηση παραγωγικών ενισχύσεων. Η συµµετοχή της τράπεζας στο κεφάλαιο των υφιστάµενων εταιρειών Η ανάληψη έκδοσης µετοχών ανωνύµων εταιρειών και οµολογιακών δανείων Ν.Π.. και ιδιωτικού δικαίου. Η αποδοχή καταθέσεων υπό ορισµένους όρους. _ Το Ταχυδροµικό Ταµιευτήριο, το οποίο ιδρύθηκε το έτος 1914 και λειτουργεί σαν αυτόνοµη κρατική υπηρεσία, κάτω από την εποπτεία του Υπουργείου Συγκοινωνιών. _ Το έτος 1918 ιδρύεται το Ταµείο Παρακαταθηκών και ανείων, το οποίο βρίσκεται κάτω από τον έλεγχο του Υπουργείου Οικονοµικών. 7

8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΥΤΕΡΟ 2.1 Ο ρόλος των Συνεταιριστικών τραπεζών στην ενιαία Ευρωπαϊκή τραπεζική αγορά. Σύµφωνα µε παλαιότερα στατιστικά στοιχεία, εικάζεται ότι οι συνεταιριστικές τράπεζες στην Ευρώπη, είχαν προσωπικό περίπου ατόµων και σύνολο ενεργητικού 1 τρις E.C.U. Στις µέρες µας ο αριθµός των ατόµων που εργάζονται στις συνεταιριστικές τράπεζες στην Ευρώπη, λέγεται ότι είναι γύρω στα άτοµα µε καταστήµατα συνεταιριστικών τραπεζών και συνεταιριστικές τράπεζες. Οι συνεταιριστικές τράπεζες στην Ευρώπη, ελέγχουν ένα µερίδιο αγοράς ποσοστού περίπου 17% στο σύνολο της ευρωπαϊκής ένωσης. Μεταξύ αυτών υπάρχουν διάφορα ιδρύµατα, τα οποία έχουν ηγετικές θέσεις εντός των εθνικών τραπεζικών συστηµάτων. Για παράδειγµα, στην Γαλλία ο συνεταιριστικός τοµέας κατέχει µερίδιο καταθέσεων της τάξης του 29%. Επίσης αξιοσηµείωτο είναι να αναφέρουµε ότι, η CREDIT AGRICOLE είναι το µεγαλύτερο µη Ιαπωνικό τραπεζικό γκρούπ διεθνώς. Οι Γερµανικές συνεταιριστικές τράπεζες (τύπου Ραιφά ι ζεν και Λαϊκές ), έχουν την δυνατότητα να βρίσκονται σε κυριαρχική θέση, κατέχοντας ποσοστό 28% επί των καταθέσεων ταµιευτηρίου της χώρας. Οι Ιταλικές συνεταιριστικές τράπεζες βρίσκονται και αυτές επίσης σε κυριαρχική θέση, κατέχοντας ποσοστό 20% επί του µεριδίου της αγοράς. Οι Βελγικές συνεταιριστικές τράπεζες αποταµιεύσεων, ελέγχουν ποσοστό της τάξης του 10%. Οι Αυστριακές <<Ραιφά ι ζεν και Λαϊκές>> τράπεζες, έχουν στην κατοχή τους ποσοστό της τάξης του 28% επί της εγχώριας αγοράς. Λέγεται ότι ο τραπεζικός τοµέας, παίζει πολύ σηµαντικό ρόλο στην οικονοµία της ευρωπαϊκής ένωσης. Επίσης, σηµαντικό ρόλο παίζει και η συνεισφορά του στο Α.Ε.Π της κοινότητας, που υπολογίζεται σε ποσοστό της τάξης του 5% περίπου. Πολύ χαµηλά σε ποσοστό βρίσκεται η ανία, που είναι γύρω στο 3% περίπου ενώ το Λουξεµβούργο σε αντίθεση, ηγείται µε ποσοστό περίπου στο 18%. Σύµφωνα µε στατιστικές µελέτες που έχουν πραγµατοποιηθεί, φαίνεται ότι ο παραδοσιακός χρηµατοδοτικός τοµέας εκεί, είχε εξασφαλίσει µια συνεισφορά καθοριστική για την οικονοµία. Στον τοµέα της απασχόλησης, φαίνεται ότι ένας αρκετά µεγάλος αριθµός ατόµων ( 2,4 εκατ. εργαζόµενοι ), είχαν απορροφηθεί στον τραπεζικό τοµέα στα τέλη του Αν µετρήσουµε µε ποσοστό αυτή την απορρόφηση εργαζοµένων στον τραπεζικό τοµέα, έχουµε ποσοστό 2% της συνολικής απασχόλησης στην κοινότητα ή 4% της απασχόλησης στον τοµέα των υπηρεσιών. Από καθαρά στατιστικής άποψης, ο τραπεζικός τοµέας µπορεί να συγκριθεί σε γενικές γραµµές µε τον γεωργικό τοµέα, παράλληλα όµως είναι ένα τµήµα, όπου η συνεισφορά του στο Α.Ε.Π αυξάνεται σταθερά. Επίσης σύµφωνα µε στατιστικά στοιχεία που παρουσιάζονται στον τύπο και στα ΜΜΕ γενικότερα, θα µπορούσαµε να πούµε ότι ο τραπεζικός τοµέας της κοινότητας, µπορεί να αντιπροσωπεύσει µια ισχυρή παγκόσµια δύναµη, που δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από τις άλλες τραπεζικές δυνάµεις όπως Ιαπωνία και ΗΠΑ. 8

9 2.2 ιαφορές συνεταιριστικών τραπεζών. Υπάρχουν ορισµένες διαφορές, που κάνουν τις συνεταιριστικές τράπεζες να ξεχωρίζουν µεταξύ τους. Οι διαφορές αυτές αναφέρονται, ως προς την δοµή τους, τις δραστηριότητες τους, και στην πελατειακή τους βάση. Ως προς την δοµή τους: Οι τράπεζες σε κάποιες χώρες λειτουργούν µε βάση µιας δοµής τριών επιπέδων, δηλαδή σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Σε αντίθεση µε κάποιες άλλες, που λειτουργούν µέσω ενός κεντρικού χρηµατοδοτικού φορέα, γύρω από τον οποίο συγκεντρώνεται ένας πυρήνας, από τοπικές συνδεόµενες τράπεζες. Οι περισσότερες από αυτές, έχουν και ένα πολιτικό όργανο καλούµενο ως οµοσπονδία, ωστόσο όµως υπάρχουν και αρκετές εξαιρέσεις πάνω σ αυτό. Ως προς τις δραστηριότητες τους: Οι Ευρωπαϊκές συνεταιριστικές τράπεζες είναι γενικού τύπου φορείς, παρέχοντας όµως ένα πλήρες φάσµα τυπικών τραπεζικών εργασιών, ωστόσο όµως οι στόχοι της εµπορικής πολιτικής τους, οδήγησαν σε κάποιες διαφορές από φορέα σε φορέα. Ως προς την πελατειακή τους βάση: Οι συνεταιριστικές τράπεζες διαφέρουν επίσης µεταξύ τους, εξ αιτίας των τοµέων που δραστηριοποιούνται ή των έργων που αναλαµβάνουν. Η πελατειακή τους βάση µπορεί να προέρχεται, από κάθε κοινωνικόεπαγγελµατική κατηγορία, παραδοσιακά όµως στρέφονται κυρίως σε µεγάλο βαθµό προς: 1. την γεωργία 2. και τις µικρές επιχειρήσεις και επαγγέλµατα συγκριτικά µε την πελατειακή βάση των άλλων τραπεζών. Ωστόσο µπορεί να υπάρχουν διαφορές, όσον αφορά τον τρόπο που µορφοποιούνται από πλευράς του τραπεζικού συστήµατος, όµως οι ίδιοι οι φορείς δοµούνται και διοικούνται σύµφωνα µε το ίδιο σύνολο συνεταιριστικών αρχών, οι οποίες πηγάζουν από την προτεραιότητα που δίνουν στις ανάγκες των πελατών µελλών τους. 9

10 2.3 ιαφορές συνεταιριστικών τραπεζών από άλλους χρηµατοδοτικούς φορείς. Η διαφοροποίηση των συνεταιριστικών τραπεζών από άλλους χρηµατοδοτικούς φορείς, είναι συνέπεια των συνεταιριστικών αρχών που είναι κοινές και νοµοθετηµένες, από όλες τις συνεταιριστικές τράπεζες. Βασικές διαφορές είναι οι εξής : Οι συνεταιριστικές τράπεζες δεν έχουν ως στόχο το κέρδος, αλλά στην κάλυψη των χρηµατοοικονοµικών αναγκών των πελατών τους, προσφέροντας τους όσο το δυνατόν καλύτερες υπηρεσίες µε αναλογικά µικρότερο κόστος. Η ιδιότητα µέλους µιας συνεταιριστικής τράπεζας γίνεται ως εξής : 1. µε την πληρωµή µιας συνεταιριστικής µερίδας στο κεφάλαιο ή 2. µε την αποδοχή περιορισµένης ευθύνης, για τις υποχρεώσεις της τράπεζας. Οι πελάτες µέλη των συνεταιριστικών τραπεζών δικαιούνται να συµµετέχουν στο µάνατζµεντ της συνεταιριστικής τράπεζας. Η τελευταία διαφορά που κάνει τις συνεταιριστικές τράπεζες να ξεχωρίζουν, είναι η δοµή δύο ή τριών επιπέδων ( µε τοπικές, περιφερειακές και κεντρικές τράπεζες ). Με βάση αυτό το σύστηµα στο οποίο λειτουργούν οι συνεταιριστικές τράπεζες, διαφυλάσσουν την αυτονοµία της βάσης και ταυτόχρονα επιτρέπετε α) η εποπτεία και β) ο συντονισµός, στοιχεία τα οποία είναι απαραίτητα, για την λειτουργία ενός σύγχρονου τραπεζικού συγκροτήµατος. Θα λέγαµε λοιπόν ότι αυτό το σύστηµα συνδυάζει, τα πλεονεκτήµατα των µονάδων µικρής κλίµακος και αυτά των µεγάλων οργανισµών. 2.4 Οι συνεταιριστικές τράπεζες στην Ευρώπη και στην Ελλάδα. Στην Ευρώπη οι συνεταιριστικές τράπεζες λειτουργούν πάνω από εκατό (100 ) χρόνια. Στην πορεία τους µέχρι σήµερα, έχουν καταφέρει να λειτουργούν γύρω στις συνεταιριστικές τράπεζες στις χώρες της Ευρώπης. Τα καταστήµατα που κατέχουν µπορεί να ξεπερνούν τον αριθµό των , ενώ το προσωπικό το οποίο απασχολούν ανέρχεται περίπου στα άτοµα. Το µερίδιο αγοράς των καταθέσεων που έχουν στην κατοχή τους, ανέρχεται σε ποσοστό της τάξεως του 17% περίπου. Το τραπεζικό µοντέλο που έχουν δηµιουργήσει, διαφοροποιείται σε µεγάλο βαθµό από το υπόλοιπο τραπεζικό σύστηµα. Στηρίζεται και αξιοποιεί την σχέση πελάτη µέλους, την αποκεντρωµένη οργάνωση, την τοπική λειτουργία, τον σταθερό προσανατολισµό τους στην εξυπηρέτηση των συµφερόντων, κύρια των µικρών και µεσαίων επιχειρήσεων των εργαζοµένων και τέλος τις σύγχρονες συνεταιριστικές αρχές και αξίες. 10

11 Αξιοποιώντας την γνώση της τοπικής αγοράς, προσαρµόζει το συνεταιριστικό µοντέλο τα προϊόντα και τις υπηρεσίες του, σύµφωνα µε τις ανάγκες και τις δυνατότητες των συναλλασσόµενων, έτσι ώστε απόρροια του γεγονότος αυτού να είναι η ικανοποίηση ενός µεγάλου αριθµού πελατών. Τα τελευταία χρόνια, έχει προκύψει το ενδιαφέρον για συνεργασία των Ελληνικών συνεταιριστικών τραπεζών µε συνεταιριστικές τράπεζες της Ευρώπης. Επίσης έχουν δηµιουργηθεί φορείς για την παροχή κοινών υπηρεσιών, ενώ παράλληλα διαµορφώνονται σχήµατα κεφαλαιακής συµµετοχής και διακριτικών συνεργασιών. Στην Ελλάδα τώρα, οι συνεταιριστικές τράπεζες άρχισαν να λειτουργούν το έτος 1994, µε βάση το νοµοθετικό πλαίσιο που δηµιουργήθηκε το 1992, το οποίο στηρίχθηκε στο νόµο περί αστικών συνεταιρισµών. Η δηµιουργία αυτών των πιστωτικών ιδρυµάτων, είναι αποτέλεσµα καθαρά τοπικών πρωτοβουλιών για την ανταπόκριση των αναγκών και των προσδοκιών µικρών και µεσαίων επιχειρήσεων και επαγγελµατιών. Το έτος 1995 δηµιουργείται η ένωση συνεταιριστικών τραπεζών, που αποτέλεσε τον φορέα εκπροσώπησης της συνεταιριστικής πίστης, σχεδιασµού και υλοποίησης στρατηγικών για την ανάπτυξη και την προβολή του θεσµού. Η πορεία της συνεταιριστικής πίστης στη Ελλάδα µέχρι σήµερα, έχει πετύχει αρκετούς βασικούς στόχους κάποιοι από τους οποίους είναι οι εξής : Η ανάπτυξη των συνεταιριστικών τραπεζών, µε περίπου 112 καταστήµατα στις περισσότερες περιοχές της χώρας. Η µέχρι τώρα πορεία τους, είναι αρκετά ικανοποιητική αφού απολαµβάνουν της εµπιστοσύνης και της αποδοχής των µελών τους, για τις υπηρεσίες που προσφέρουν. Η δηµιουργία της Πανελλήνιας συνεταιριστικής τράπεζας, η οποία λειτουργεί ως κεντρική τράπεζα των συνεταιριστικών τραπεζών, και παρέχει εξειδικευµένα προϊόντα, υπηρεσίες και τεχνογνωσία. ηµιουργεί ακόµα και οικονοµίες κλίµακος ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα τους. Η λειτουργία της Πανελλήνιας συνεταιριστικής τράπεζας και των συνεταιριστικών τραπεζών ως οµίλου, αποτελεί ένα ενιαίο δίκτυο καταστηµάτων σε όλη την Ελλάδα, κοινά προϊόντα και Πανελλαδική εξυπηρέτηση των συναλλασσόµενων. Η στρατηγική συµφωνία µεταξύ της Πανελλήνιας τράπεζας και της Γερµανικής συνεταιριστικής τράπεζας DZ BANK, που συµµετέχει µε 10% στο κεφάλαιο της Πανελλήνιας ως στρατηγικός επενδυτής. 11

12 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ 3.1 Εκσυγχρονισµός του τραπεζικού συστήµατος και νέα προϊόντα. Α. Εκσυγχρονισµός του τραπεζικού συστήµατος: Τα τελευταία χρόνια, παρατηρούµε ότι ο εκσυγχρονισµός στο τραπεζικό σύστηµα, γίνεται ολοένα και αισθητός. Αυτό είναι φανερό από τον τρόπο που λειτουργεί, αναπτύσσεται και προσφέρει τα διάφορα, καινούργια και παλαιότερα προϊόντα της, η κάθε τράπεζα. Με την πάροδο του χρόνου σκοπός της κάθε τράπεζας, είναι η προσπάθεια εξυπηρέτησης των πελατών της όσο το δυνατόν πιο εύκολα, γρήγορα και ευέλικτα. Αποτέλεσµα του γεγονότος αυτού είναι οι πελάτες να έχουν ολοένα και µεγαλύτερες απαιτήσεις από τις τράπεζες που συναλλάσσονται. Με αυτόν τον τρόπο λειτουργίας τραπεζών και πελατών, έχουµε αύξηση του ανταγωνισµού στον τραπεζικό κλάδο. Τα στοιχεία τα οποία παίζουν καθοριστικό ρόλο στην αύξηση του αυτού είναι τα εξής: Η εισαγωγή νέων προϊόντων Η ανάγκη για ελκυστικά σηµεία πώλησης Ο αποτελεσµατικός σχεδιασµός Η ολοκληρωµένη ποιοτική διοίκηση Η ανάγκη για υποκινούµενο καταρτισµένο και ικανοποιηµένο από την εργασία και τις προοπτικές του ανθρώπινο δυναµικό Η καινοτοµία Η αξιόπιστη εξυπηρέτηση του πελάτη Προκειµένου να καταγραφούν, οι παράγοντες που επηρεάζουν τις αποφάσεις και τις προτεραιότητες των τραπεζών, στον τοµέα της εισαγωγής νέων προϊόντων και του σχεδιασµού, πραγµατοποιήθηκε κάποια σχετική έρευνα µε την µορφή των ερωτηµατολογίων. Τα ερωτηµατολόγια, δόθηκαν σε τράπεζες που λειτουργούν στην Ελλάδα και είναι µέλη της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών. Το ερωτηµατολόγιο αναφερόταν σε ορισµένα αντιπροσωπευτικά τραπεζικά προϊόντα, ανάλογα µε την αγορά στην οποία απευθύνονται. Οι κατηγορίες των προϊόντων που αναφέρθηκαν ήταν οι εξής : α) προϊόντα που βρίσκονται σε διάφορες φάσεις του κύκλου ζωής τους, όπως στην φάση της ωριµότητας ( πιστωτικές κάρτες ),στην φάση της ανάπτυξης ( χρεωστικές κάρτες ), και στην φάση της εµφάνισης ή και της εισαγωγής τους στην αγορά ( αµοιβαίες εγγυήσεις. β) προϊόντα που στηρίζονται σε µικρότερο ή µεγαλύτερο βαθµό στην τεχνολογία γ) και τέλος σε προϊόντα των οποίων το θεσµικό πλαίσιο παρουσιάζει µικρότερο ή µεγαλύτερο βαθµό ολοκλήρωσης. Β. Εισαγωγή νέων τραπεζικών προϊόντων: Οι µεγάλες κρατικές τράπεζες παρατηρούµε ότι συνεχώς διευρύνουν την γκάµα των παρεχόµενων προϊόντων και υπηρεσιών τους, σε αντίθεση µε τις µικρές τράπεζες που προωθούν κυρίως προϊόντα που απευθύνονται σε συγκεκριµένη αγορά στόχο. Αυτό φαίνεται να συµβαίνει στις µικρές τράπεζες ίσως επειδή δεν 12

13 έχουν αρκετά µεγάλο δίκτυο καταστηµάτων, στοιχείο που είναι απαραίτητο του µεγάλου ανταγωνισµού, που υπάρχει στον τραπεζικό κλάδο. Η διάθεση των προϊόντων από τις µεγάλες τράπεζες, φαίνεται να πραγµατοποιείται µέσω των θυγατρικών τους, ενώ οι πιο µικρές τράπεζες διαθέτουν τα προϊόντα τους οι ίδιες αν βέβαια το επιτρέπει το θεσµικό τους πλαίσιο. Στις µικρότερες τράπεζες βέβαια, πρέπει να τονιστεί ότι η γκάµα των προϊόντων τους είναι σχετικά περιορισµένη. Αρκετά από τα προϊόντα των τραπεζών όπως πχ οι πιστωτικές κάρτες, τα αµοιβαία κεφάλαια κτλ µπορεί να παράγονται από τις θυγατρικές εταιρείες, χρησιµοποιούν όµως το δίκτυο πωλήσεων ( δίκτυο καταστηµάτων ) των µητρικών τραπεζών. Με αυτόν τον τρόπο, επιτυγχάνεται η αξιοποίηση του συνόλου του πελατολογίου της τράπεζας, διευρύνονται τα σηµεία πώλησης και τέλος επιτυγχάνονται οικονοµίες κλίµακος. Οι ιδιωτικές τράπεζες πρόβηκαν στην πρόσληψη νέων εργαζοµένων προκειµένου να καλύψουν τις ανάγκες των νέων τους προϊόντων. Οι προσλήψεις αυτές έγιναν, κυρίως σε χώρους που απαιτείται πιο εξειδικευµένη εργασία ή αν το προϊόν διατίθεται µέσω θυγατρικής εταιρείας που έχει ευελιξία στα θέµατα των προσλήψεων προσωπικού. Για την εισαγωγή νέων προϊόντων έπαιξαν σηµαντικό ρόλο κάποιοι παράγοντες οι οποίοι είναι οι εξής : Πρώτος παράγοντας είναι ο ανταγωνισµός µεταξύ των τραπεζών, ιδιαίτερα µάλιστα των µικρών, όπου κάποια από τα προϊόντα τους, βρίσκονται στο στάδιο της ωριµότητας (πχ πιστωτικές κάρτες) και ο ανταγωνισµός, θεωρείται ως βασικός παράγοντας, για την εισαγωγή νέων προϊόντων. εύτερος παράγοντας είναι η ζήτηση για την εισαγωγή νέων προϊόντων, που εµφανίζεται µε µεγάλη συχνότητα, τόσο στις τράπεζες όσο και σε προϊόντα µεγαλύτερων κυρίως τραπεζών. Τρίτος παράγοντας είναι η θεσµική απελευθέρωση του τραπεζικού συστήµατος, όπου ήταν καθοριστικός για την εισαγωγή νέων προϊόντων, µόνο από τις µεγάλες τράπεζες. Αυτό προκύπτει επειδή οι µεγάλες τράπεζες έχουν σε ετοιµότητα τον µηχανισµό τους, για την παραγωγή συγκεκριµένων προϊόντων και την άµεση προσφορά τους στην αγορά σύµφωνα µε το κατάλληλο θεσµικό πλαίσιο. Τέλος η προηγµένη τεχνολογία είναι ένας άλλος παράγοντας όχι τόσο για την εµφάνιση αλλά κυρίως για την παραγωγή νέων προϊόντων. 3.2 Η Ελληνική οικονοµία και ο ρόλος των τραπεζών. Ελληνική οικονοµία : 13

14 Η παγκόσµια οικονοµία είναι γεγονός ότι πέρασε µια πολύ δύσκολη φάση και τα κύρια αίτια είναι τα εξής : α) Οι επιπτώσεις της πολεµικής σύγκρουσης στο Ιράκ β) Η σηµαντική αύξηση στην τιµή του πετρελαίου γ) και τέλος η ραγδαία υποχώρηση των διεθνών χρηµατιστηριακών αγορών. Παρόλα αυτά όµως ο ρυθµός ανάπτυξης της Ελληνικής οικονοµίας από το 1996, είναι υψηλότερος από το µέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ενώ το 2002 ήταν υψηλότερος ανάµεσα σε όλα τα κράτη µέλη της και αυτό οφείλεται κυρίως στην ισχυρή αύξηση του Α.Ε.Π της χώρας µας. Το έτος 2002 προωθήθηκαν ορισµένες πολιτικές, οι οποίες άλλαξαν κατά κάποιο τρόπο το περιβάλλον µέσα στο οποίο λειτουργούν οι επιχειρήσεις, και ειδικότερα οι τράπεζες. Για τις τράπεζες θεσπίστηκαν επτά (7) συγκεκριµένα µέτρα και ρυθµίσεις, κάποια από τα οποία είναι τα εξής : Θεσµοθετούνται νέα χρηµατοοικονοµικά προϊόντα που αφορούν άµεσα τον τραπεζικό τοµέα και αυτά είναι: α) Το νέο πλαίσιο για τα εταιρικά οµόλογα β) και την εισαγωγή της τιτλοποίησης των επιχειρηµατικών απαιτήσεων από ακίνητα. Επέκταση της φορολογικής εξίσωσης µε τα οµόλογα του Ελληνικού ηµοσίου και τις οµολογίες, που εκδίδουν θυγατρικές των τραπεζών στο εξωτερικό. υνατότητα αναπροσαρµογής της αναπόσβεστης αξίας των ιδιοχρησιµοποιούµενων ακινήτων τους, µε βάση τις διατάξεις περί αντικειµενικού προσδιορισµού. Ανατέθηκε στις τράπεζες ο ρόλος του διαχειριστή της χρηµατοδότησης των µικροµεσαίων επιχειρήσεων από το Κ.Π.Σ. Οι ελληνικές τράπεζες συµµετέχουν σε όλες τις διεθνής εκδόσεις του Ελληνικού ηµοσίου. ( Τα µέτρα αυτά ανακοινώθηκαν στην οµιλία που έγινε στις 26 Μαρτίου 2003 στην οµιλία της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών ). Ο ρόλος των τραπεζών στην οικονοµία : Ο ρόλος των τραπεζών στην οικονοµία έχει ενισχυθεί και αυτό οφείλεται σε κάποιους παράγοντες που επεκτείνανε ορισµένες δραστηριότητες του τραπεζικού τοµέα. Οι παράγοντες αυτοί είναι οι εξής : α) Η απελευθέρωση των χρηµατοπιστωτικών αγορών β) Η ελεύθερη διακίνηση κεφαλαίων διεθνώς γ) Και τέλος η τεχνολογική πρόοδος στους τοµείς της πληροφορικής και των τηλεπικοινωνιών. Παρατηρούµε ότι από το έτος 1999,οι τράπεζες παρουσιάζουν µια µεγάλη ανάπτυξη στις εργασίες των οικονοµικών δραστηριοτήτων τους και στην συµµετοχή τους σε νέους τοµείς. Επιπλέον οι τράπεζες είναι ένας από τους σηµαντικότερους παράγοντες της οικονοµικής ανάπτυξης της χώρας. Αυτό συµβαίνει διότι αξιοποίησαν κατάλληλα τις δυνατότητες που τους πρόσφερε η απελευθέρωση των 14

15 αγορών µε αποτέλεσµα να σηµειώσουν ικανοποιητικές επιδόσεις και µεγάλη ανταγωνιστική ισχύ. Στόχος της πολιτείας όσον αφορά τον τραπεζικό τοµέα είναι η ενδυνάµωση του χρηµατοπιστωτικού τοµέα διότι αυτό θα αποτελέσει την βασική προϋπόθεση για την ανάπτυξη και τον εκσυγχρονισµό της οικονοµίας. Οι τράπεζες µετά την ένταξη της Ελλάδας στην Ευρωζώνη, οδηγούνται µέσω του ανταγωνισµού στον µετασχηµατισµό και τον επαναπροσδιορισµό, των στρατηγικών στόχων και των δραστηριοτήτων τους. Η πραγµατοποίηση συγχωνεύσεων και η επέκταση συνεργασιών, µε αλλά πιστωτικά ιδρύµατα ενίσχυσαν τις οικονοµίες κλίµακος, την πιστωτική αξιοπιστία και την πρόσβαση σε κεφάλαια. Συµπερασµατικά λοιπόν το Ελληνικό τραπεζικό σύστηµα, αποτέλεσε πλέον ένα αναπόσπαστο κοµµάτι του Ευρωσυστήµατος, το οποίο θα πρέπει να είναι σε θέση να υποστηρίξει δυναµικά όλες σχεδόν τις δραστηριότητες του ιδιωτικού τοµέα της οικονοµίας. 3.3 Προκλήσεις των Ελληνικών τραπεζών στην εποχή του Ευρώ. Οι προκλήσεις για τις Ελληνικές τράπεζες καθώς διανύουµε την εποχή του ευρώ είναι µεγάλες. Η αντιµετώπιση των προκλήσεων αυτών, θα επιτευχθεί όταν οι τράπεζες επεκταθούν και αποκτήσουν αρκετά µεγάλο δίκτυο, έτσι ώστε να είναι ανάλογο µε τις τράπεζες της Ευρώπης. Η τράπεζα που θα µπορούσε να το επιτύχει αυτό, είναι η Εθνική τράπεζα εφόσον κατέληγε σε συµφωνία συνεργασίας µε την ALPHA BANK. Η Εθνική τράπεζα µε παρουσία σε δεκαοχτώ ( 18 ) χώρες του κόσµου, µε δίκτυο 380 περίπου καταστηµάτων και µε ισχυρή παρουσία στα Βαλκάνια, είναι η µόνη Ελληνική τράπεζα που µπορεί να χαρακτηρισθεί ότι έχει υποδοµές για διεθνή δραστηριότητα. Οι τράπεζες θα πρέπει να προσέξουν τρία (3) βασικά χαρακτηριστικά, τα οποία θα µπορούσαν να βοηθήσουν τις τράπεζες, να αποκτήσουν διεθνής δραστηριότητα. Τα χαρακτηριστικά αυτά είναι τα εξής : Μεγέθυνση : Θα πρέπει κυρίως οι µεγαλύτερες τράπεζες να µεγεθύνουν περισσότερο τα δίκτυα τους, έτσι ώστε να ισχυροποιηθούν και να υπάρξει δυνατότητα σύγκρισης µε τις ισχυρές ευρωπαϊκές τράπεζες. Ταυτόχρονα οι µικρές και µεσαίες τράπεζες για να επιβιώσουν θα πρέπει να προσφέρουν εξειδίκευση, ευελιξία και ποιοτική εξυπηρέτηση. Εξωστρέφεια : Οι τράπεζες θα πρέπει να επεκτείνουν τις δραστηριότητες τους εκτός των Εθνικών συνόρων, τόσο στην ευρύτερη περιοχή όσο και στις ανεπτυγµένες χώρες της Ευρώπης. Με αυτόν τον τρόπο θα αποκτήσουν διεθνές προφίλ. Η εξωστρέφεια µπορεί να επιτευχθεί, είτε µε την ίδρυση υποκαταστηµάτων µε την εξαγορά τοπικών δικτύων, είτε µε τις µετοχικές συνεργασίες µε τράπεζες µεγάλου µεγέθους. Νέα προϊόντα και υπηρεσίες σε συνάρτηση µε την βελτίωση της ποιότητας: Η εποχή του ευρώ, κάνει επιτακτική την δηµιουργία και προώθηση νέων προϊόντων, τόσο στον τοµέα της διαχείρισης κεφαλαίων όσο και στον τοµέα των χορηγητικών προϊόντων, σε ιδιώτες αλλά και µικροµεσαίους επιχειρηµατίες. 15

16 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ 4.1 Εκτίµηση της πορείας των συνεταιριστικών τραπεζών και στόχοι της Πανελλήνιας συνεταιριστικής τράπεζας. Ο τραπεζικός κλάδος γενικότερα, είναι ένας από τους σηµαντικότερους παράγοντες για την οικονοµία µιας χώρας, γι αυτό και η εξέλιξη της οικονοµικής του πορείας είναι ιδιαίτερα σηµαντική. Ο βασικός ρόλος του τραπεζικού συστήµατος, είναι να µεταφέρει κεφάλαια από πλεονασµατικές οικονοµικές µονάδες( νοικοκυριά ), στις ελλειµµατικές οικονοµικές µονάδες ( επιχειρήσεις ). Τα τελευταία τριάντα (30) χρόνια, παρουσιάστηκαν παγκοσµίως σηµαντικές αλλαγές στον τραπεζικό τοµέα, εξ αιτίας της απελευθέρωσης και του εκσυγχρονισµού. Στην Ελλάδα ο τραπεζικός τοµέας, έχει περάσει από διάφορα στάδια, τα οποία λόγω της αυστηρότητας και της κακής διαχείρισης του συστήµατος, έφτασαν σε σηµείο να αποδυναµώσουν σ ένα βαθµό το τραπεζικό σύστηµα. Από το έτος 1987 παρατηρείται η εξάλειψη της αδυναµίας του συστήµατος, µέσα από κάποιες µεταρρυθµίσεις που έγιναν και εφαρµόστηκαν από την Ελληνική οικονοµία, προκειµένου το τραπεζικό σύστηµα να εναρµονιστεί µε την νοµοθεσία της ευρωπαϊκής ένωσης. Οι αλλαγές αυτές που έγιναν αφορούσαν κυρίως : Την βαθµιαία µείωση και κατάργηση των υποχρεωτικών επενδύσεων, των τραπεζών σε τίτλους του δηµοσίου Την πλήρη απελευθέρωση των επιτοκίων Την άρση των περιορισµών, κίνησης κεφαλαίου και συναλλάγµατος Και τέλος την διεύρυνση του φάσµατος, των χρηµατοοικονοµικών υπηρεσιών. Το έτος 1992 εισάγεται και στην Ελλάδα, ο θεσµός των συνεταιριστικών τραπεζών. Ο θεσµός αυτός υπήρχε στην Ευρώπη πριν από τον β παγκόσµιο πόλεµο, όµως αργότερα αν αναπτύχθηκε σε µεγαλύτερο βαθµό. Οι συνεταιριστικές τράπεζες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κατέχουν σήµερα περίπου το 25% της Ευρωπαϊκής τραπεζικής αγοράς και σε ορισµένες χώρες µάλιστα κατέχουν αρκετά υψηλά µερίδια. Σήµερα στην Ελλάδα λειτουργούν 16 συνεταιριστικές τράπεζες, µε 112 περίπου καταστήµατα, αρκετό προσωπικό και περίπου µέλη συνεταίρους. Οι συνεταιριστικές αυτές τράπεζες προκειµένου να αποκτήσουν ανταγωνιστικό µέγεθος, έχουν δηµιουργήσει ένα κοινό δίκτυο µεταξύ τους και της Πανελλήνιας συνεταιριστικής τράπεζας, η οποία υποστηρίζει εξειδικευµένες εργασίες όπως, αµοιβαία, ασφάλειες, επενδυτικά προϊόντα κτλ. Η εκτίµηση της πορείας των συνεταιριστικών τραπεζών, κρίνεται από δύο βασικούς στόχους που τις διακρίνουν : 1. Ο πρώτος στόχος προκύπτει από τις βασικές αρχές του συνεταιρισµού και είναι η µεγιστοποίηση της ωφέλειας των συνεταίρων. Βασικό λοιπόν κριτήριο µε το οποίο αξιολογείται µία συνεταιριστική τράπεζα, δεν είναι τόσο η µεγιστοποίηση του κέρδους της, αλλά η επίτευξη ενός 16

17 υψηλού δείκτη εξυπηρέτησης, των συµφερόντων των µελών της. Ανάλογα µε το κριτήριο αυτό διαµορφώνεται και η τιµολογιακή, επενδυτική, και εργασιακή πολιτική των συνεταιριστικών τραπεζών. 2. Ο δεύτερος στόχος που επιδιώκουν οι συνεταιριστικές τράπεζες, είναι η επίτευξη ενός υψηλού ποσοστού κέρδους, µε στόχο να το κεφαλαιοποιήσουν στο µέλλον, για όφελος των συνεταίρων µελλών τους. Στον παρακάτω πίνακα αναγράφονται τα 11 κριτήρια αξιολόγησης των συνεταιριστικών τραπεζών, µε βάση τα στοιχεία των χρηµατοοικονοµικών τους καταστάσεων ( ισολογισµοί, πίνακες διάθεσης αποτελεσµάτων, λογαριασµοί αποτελεσµάτων χρήσης. ) ΠΙΝΑΚΑΣ 1 1 ΚΕΡ Η ΠΡΟ ΦΟΡΩΝ / Ι ΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ 2 ΚΕΡ Η ΠΡΟ ΦΟΡΩΝ / ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ 3 ΧΟΡΗΓΗΣΕΙΣ / ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ 4 ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ / ΣΥΝΟΛΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ 5 ΚΕΡ Η ΠΡΟ ΦΟΡΩΝ / ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ 6 ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ / ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΑ 7 ΧΟΡΗΓΗΣΕΙΣ / ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ 8 Ι ΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ / ΧΟΡΗΓΗΣΕΙΣ 9 Ι ΙΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ / ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ 10 ΚΕΡ Η ΠΡΟ ΦΟΡΩΝ / ΧΟΡΗΓΗΣΕΙΣ 11 ΛΟΓΑΡΙΘΜΟΣ ΠΛΗΘΟΣ ΜΕΛΛΩΝ Πηγή : Βάση επιχειρηµατικών δεδοµένων της ICAP ( ICAP DATABANK ) Στον δεύτερο πίνακα βλέπουµε την κατάταξη των 16 συνεταιριστικών τραπεζών, σύµφωνα µε τα αποτελέσµατα που παρουσίασαν, εξετάζοντας τα 11 κριτήρια αξιολόγησης του πίνακα 1. Η κατάταξη αυτή αφορά το έτος 2004, σύµφωνα µε τα αποτελέσµατα της µεθόδου PROMETHEE. ΠΙΝΑΚΑΣ 2 ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΒΑΘΜΟΛΟΓΙΑ ΒΑΣΕΙ ΠΟΛΥΚΡΙΤΗΡΙΑΣ ΜΕΘΟ ΟΥ PROMETHEE ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ 1 2,212 ΤΡΙΚΑΛΩΝ 2 2,088 ΠΙΕΡΙΑΣ 3 1,318 ΠΑΓΚΡΗΤΙΑ 4 1,305 ΚΑΡ ΙΤΣΑΣ 5 1,177 ΈΒΡΟΥ 6 1,141 ΡΑΜΑΣ 7 0,875 ΕΥΒΟΙΑΣ 8 0,652 ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ 9-0,099 ΑΧΑΪΚΗ 10-0,275 Ω ΕΚ/ΣΟΥ 11-0,584 ΧΑΝΙΩΝ 12-0,626 ΛΕΣΒΟΥ 13-0,670 ΚΟΖΑΝΗΣ 14-1,246 ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ 15-1,842 ΛΑΜΙΑΣ 16-5,426 ΣΕΡΡΩΝ 17

18 ΠΗΓΗ : ICAP Όπως φαίνεται από τον πίνακα 2 στις πρώτες θέσεις κατατάσσονται οι συνεταιριστικές τράπεζες Τρικάλων, Πιερίας και Παγκρήτια συνεταιριστική τράπεζα, σύµφωνα µε τα κριτήρια αξιολόγησης του πίνακα 1. Οι µετρήσεις αυτές αφορούν την κερδοφορία των τραπεζών, και παρέχουν πληροφορίες σχετικά µε το πόσο αποδοτικά χρησιµοποιούνται τα ίδια κεφάλαια, έτσι ώστε να έχουν όσο το δυνατόν πιο υψηλότερες τιµές και καλύτερες αποδόσεις. Τέλος σύµφωνα µε τα στοιχεία αυτά, η συνολική αξιολόγηση των συνεταιριστικών τραπεζών, είναι ιδιαίτερα ικανοποιητική εφόσον σηµειώνουν αύξηση των χορηγήσεων τους κατά 33% περίπου. Το ποσό των συνολικών χορηγήσεων ανέρχεται στα 1,27 δις ευρώ περίπου, µε την Παγκρήτια τράπεζα να κατέχει το υψηλότερο ποσό, ακολουθώντας η τράπεζα Χανίων. Τα ίδια κεφάλαια παρουσίασαν αύξηση κατά 12,46% περίπου, µε την Παγκρήτια να κατέχει και εδώ το υψηλότερο ποσοστό, ακολουθώντας και πάλι η τράπεζα Χανίων. Επίσης στις συνολικές καταθέσεις, ανέρχεται και πάλι η Παγκρήτια τράπεζα στη πρώτη θέση και στη δεύτερη η τράπεζα Χανίων. Ένα από τα βασικότερα πλεονεκτήµατα των συνεταιριστικών τραπεζών, είναι ότι εστιάζουν στην στήριξη και ανάπτυξη της τοπικής κοινωνίας. Με βάση λοιπόν το πλεονέκτηµα αυτό έχουµε : 1. τις καταθέσεις να ανακυκλώνονται στην τοπική αγορά 2. να υπάρχει ευκολότερη πρόσβαση του µικροµεσαίου επιχειρηµατία 3. και τέλος οι συνεταιριστικές τράπεζες γνωρίζουν καλύτερα την τοπική οικονοµία, µε αποτέλεσµα να στηρίζουν νέες επιχειρηµατικές προσπάθειες µέσα από ένα πρόγραµµα σύµβουλου συνεργάτη του κάθε µέλους. Με αυτόν τον τρόπο συνεισφέρουν στην τοπική οικονοµία του τόπου που δραστηριοποιούνται, καθώς και αυτός ήταν άλλωστε ο στόχος των πρώτων οραµατιστών των συνεταιριστών. Η Πανελλήνια συνεταιριστική τράπεζα, δηµιουργήθηκε µε την συνένωση συνεταιριστικών τραπεζών και πιστωτικών συνεταιρισµών. Κάποιοι από τους βασικότερους στόχους της, από την αρχή της δηµιουργίας της είναι οι εξής : Η δηµιουργία δικτύου τουλάχιστον 50 καταστηµάτων σε όλη την Ελλάδα Η προσφορά πλήρους φάσµατος χρηµατοοικονοµικών προϊόντων και υπηρεσιών σε ιδιώτες και µικροµεσαίες επιχειρήσεις Η συµµετοχή στην δηµιουργία της Ευρωπαϊκής συνεταιριστικής τράπεζας κτλ. Τα ανταγωνιστικά της πλεονεκτήµατα είναι : 1. Τα µικρά λειτουργικά της έξοδα 2. Οι αποκεντρωµένες διαδικασίες 3. Η ευελιξία 4. Και κυρίως η διαφορετική τραπεζική αντίληψη, που εστιάζεται στην δηµιουργία φιλικής σχέσης µε τον πελάτη. Με βάση τα πλεονεκτήµατα αυτά εισάγεται στην τραπεζική αγορά, ο θεσµός των τοπικών επιτροπών. Αυτές οι τοπικές επιτροπές είναι ολιγοµελής, µε ευέλικτη σύνθεση καταξιωµένων πολιτών της περιοχής, οι οποίοι συνδέουν στενότερα την τοπική κοινωνία µε την τράπεζα. Επίσης διαχειρίζονται θέµατα, που έχουν σχέση µε την λειτουργία και ανάπτυξη τοπικά της τράπεζας. Η Πανελλήνια συνεταιριστική τράπεζα, προσφέρει µέσω του δικτύου των συνεταιριστικών τραπεζών, επενδυτικά 18

19 ασφαλιστικά προϊόντα, αµοιβαία κεφάλαια, πιστωτικές και χρεωστικές κάρτες visa και MasterCard. 4.2 Ο θεσµός της Συνεταιριστικής Πίστης στην χώρα µας. Ο θεσµός της συνεταιριστικής πίστης στην χώρα µας, εφαρµόστηκε σύµφωνα µε τον νόµο της Αυστριακής και Γερµανικής νοµοθεσίας, και είναι προσαρµοσµένος σύµφωνα µε τα Ελληνικά δεδοµένα. Ο θεσµός αυτός, εκφράζεται µε ορισµένο αριθµό συνεταιριστικών τραπεζών και πιστωτικών συνεταιρισµών, ο οποίος αυξάνεται συνεχώς. Η συµβολή του θεσµού στην ανάπτυξη των µικροµεσαίων επιχειρήσεων και της οικονοµίας, σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο καθώς και της εθνικής οικονοµίας γενικότερα είναι ιδιαίτερα σηµαντικός. Με την θεσµοθέτηση της λειτουργίας των συνεταιριστικών πιστωτικών ιδρυµάτων, δηµιουργήθηκαν κάποιες προϋποθέσεις οι οποίες µετατοπίζουν σταδιακά, την βαρύτητα της χρηµατοδοτικής ανάπτυξης από τις κεντρικές υπηρεσίες, των ήδη υπαρχουσών τραπεζών προς τους τοπικούς συνεταιρισµούς, έτσι ώστε χωρίς να υποκαταστήσουν τις µεγάλες Ελληνικές τράπεζες στην περιφέρεια, να µπορούν παρόλα αυτά να διευκολύνουν στην προώθηση, µιας περισσότερο αυτόνοµης χρηµατοδοτικής βάσης και συγκεκριµένης υποστήριξης κατά κλάδο παραγωγής, και κατά γεωγραφική περιοχή. Τα συνεταιριστικά πιστωτικά ιδρύµατα, υπάγονται στον τοµέα της κοινωνικής οικονοµίας και λειτουργούν στηριζόµενα, σε βασικές συνεταιριστικές αρχές όπως εκούσια συµµετοχή, αλληλεγγύη, συνυπευθυνότητα, ισότητα µελλών, διαφάνεια στην διαχείριση, ενεργός συµµετοχή και συνεργατικότητα. Το συνεταιριστικό πιστωτικό ίδρυµα, εφαρµόζει τους κανόνες και τις αρχές της εποπτείας και ελέγχου, όπως αυτοί ορίζονται από τη σχετική τραπεζική νοµοθεσία, και ειδικότερα ότι αφορά την ρευστότητα, την ανάληψη κινδύνου, την φερεγγυότητα και γενικότερα την επάρκεια κεφαλαίων των πιστωτικών ιδρυµάτων. Επίσης θα πρέπει να οριστούν δύο άτοµα, τα οποία θα έχουν την ευθύνη λειτουργίας και διαχείρισης, του πιστωτικού συνεταιρισµού καθ όλη την διάρκεια της θητείας τους, όπως άλλωστε συµβαίνει µε όλα τα πιστωτικά ιδρύµατα. Το ελάχιστο ύψος κεφαλαίων σύµφωνα µε το πλαίσιο λειτουργίας και εποπτείας των συνεταιριστικών πιστωτικών ιδρυµάτων, θα πρέπει να ανέρχεται στα , προκειµένου να χορηγηθεί άδεια λειτουργίας πιστωτικού συνεταιρισµού, ως πιστωτικού ιδρύµατος, εφόσον βέβαια δραστηριοποιείται εντός νοµού της έδρας, από την Τράπεζα της Ελλάδος. Οι εργασίες που διενεργούν τα συνεταιριστικά πιστωτικά ιδρύµατα σύµφωνα µε τον σχετικό νόµο του 1972, είναι εργασίες όπως των εµπορικών τραπεζών, δηλαδή να συναλλάσσονται αποκλειστικά µε τα µέλη τους, µε άλλα πιστωτικά ιδρύµατα και το Ελληνικό ηµόσιο. Επίσης επιτρέπονται οι επενδύσεις των πιστωτικών συνεταιρισµών σε κινητές αξίες όπως µερίδια αµοιβαίων κεφαλαίων, µετοχικούς τίτλους πάσης φύσεως κτλ. 19

20 4.3 Προοπτικές των συνεταιριστικών τραπεζών και οικονοµικά µεγέθη. Οι προοπτικές των συνεταιριστικών τραπεζών, είναι τα επόµενα χρόνια να αποτελούν τις τράπεζες των µικρών και µεσαίων επιχειρήσεων, των επαγγελµατιών, των αγροτών και των νοικοκυριών. Ο θεσµός των συνεταιριστικών τραπεζών έχει µεγάλα πλεονεκτήµατα, για τους συνεταίρους µέλη και τις περιφέρειες τους. Οι συνεταιριστικές τράπεζες, αποτελούν µια οικονοµία αυτοεξυπηρέτησης, στην οποία φορείς και πελάτες είναι τα ίδια πρόσωπα. Η διοίκηση των συνεταιριστικών τραπεζών, είναι δηµοκρατική µε βάση την αρχή << ένα πρόσωπο µία ψήφος >>. Στις συµβάσεις δανείων δεν υπάρχουν γενικοί όροι συναλλαγών όπως στις Εµπορικές τράπεζες, οι οποίες µπορούν να δηµιουργήσουν φαινόµενο πανωτοκιών. Στις συνεταιριστικές τράπεζες όλων των ειδών οι κατηγορίες που είναι συνεταίροι π.χ έµποροι, επαγγελµατίες, βιοτέχνες κτλ, δεν είναι απλοί παρατηρητές αλλά και συµµέτοχοι, οι µικρές και µεσαίες οικονοµίες έχουν την δυνατότητα να ασκήσουν οικονοµική δραστηριότητα, χωρίς η µία να µπορέσει να εκµεταλλευτεί την άλλη, όπως επίσης δεν υπάρχει εκµετάλλευση και από πλευράς του νοµικού προσώπου όπως γίνεται στις άλλες κεφαλαιουχικές εταιρείες. Η λειτουργία των συνεταιριστικών τραπεζών µε την δυνατότητα χρηµατοδότησης που δηµιουργείται, βοηθάει στην ανάπτυξη τοπικών και περιφερειακών οικονοµιών από τις τοπικές αποταµιεύσεις. Εποµένως οι συνεταιριστικές τράπεζες µε βάση τα πλεονεκτήµατα που τις χαρακτηρίζουν, παίζουν σηµαντικό ρόλο στην διαµόρφωση της τοπικής και της περιφερειακής οικονοµίας. Ορισµένα από τα πλεονεκτήµατα των συνεταιριστικών τραπεζών είναι τα εξής : Συµβάλλουν στην καταπολέµηση των κοινωνικών ανισοτήτων, συντελούν στην επίτευξη της κοινωνικής ισορροπίας και εµποδίζουν την περιθωριοποίηση. Συµβάλλουν στην επίλυση του προβλήµατος της περιφερειακής ανάπτυξης. ηµιουργώντας τοπικές και περιφερειακές οικονοµίες ενισχύεται η αποκέντρωση της οικονοµίας και µειώνεται η µετανάστευση του πληθυσµού. Συµβάλλουν στην καταπολέµηση της τοκογλυφίας σε τοπικό επίπεδο. Συµβάλλουν στην ενίσχυση της οικονοµικής δηµοκρατίας, εφόσον η οικονοµία περιέρχεται στα χέρια όλο και περισσότερων ανθρώπων. Συµβάλλουν στο να συνδεθούν η ιδιωτική επιχείρηση µε τον τόπο ίδρυσης. 20

21 Και τέλος έχουν καλύτερους όρους χρηµατοδότησης στα µέλη τους, ως τοπικές τράπεζες επειδή έχουν ολοκληρωµένη και σαφής άποψη, για τις χρηµατοδοτικές ανάγκες των µελών τους. Τα οικονοµικά µεγέθη των συνεταιριστικών τραπεζών, αυξάνονται εντυπωσιακά τα τελευταία ιδιαιτέρως χρόνια. Σύµφωνα µε παλαιότερο άρθρο της εφηµερίδας Τύπος της Κυριακής, στο οποίο παρατίθεται και πίνακας ισολογισµού των συνεταιριστικών τραπεζών κατά τα έτη , παρατηρείται ιδιαίτερη αύξηση στο σύνολο των ιδίων κεφαλαίων, όπως επίσης και σε άλλα µεγέθη των συνεταιριστικών τραπεζών. Οι πίνακες των ισολογισµών κατά τα έτη είναι οι εξής : ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ 1996 (Σε χιλ. δρχ ) ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΛΑΜΙΑΣ ΑΧΑΪΚΗ ΠΑΓΚΡΗΤΙΑ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΧΑΝΙΩΝ Ω /ΣΟΥ ΕΒΡΟΥ Ενεργητικό Χορηγήσεις Καταθέσεις Συνεταιριστικό κεφάλαιο Σύνολο Ιδίων Κεφαλαίων Σύνολο εσόδων από τόκους (τόκοι δανείων µείον τόκοι καταθέσεων ) Έσοδα από προµήθειες κάθε µορφής Σύνολο µικτού κέρδους Προσωπικό Έξοδα προσωπικού Λοιπά έξοδα Κέρδη προ φόρων Αριθµός µελών Μικτά κέρδη ανά υπάλληλο Ποσοστό µισθοδοσίας επί των ακαθάριστων εσόδων Ποσοστό µισθοδοσίας επί των ακαθάριστων εσόδων Συνετ. Τραπεζών ,99% 9,72% 11,05% 12,65% 18,12% 22,65% 8,45% 13,18% ΣΗΜΕΙΩΣΗ : Η Σ. Τ. ΈΒΡΟΥ ΞΕΚΙΝΗΣΕ ΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΗΣ ΣΤΙΣ 11/11/1996 ΠΗΓΗ: Τύπος της Κυριακής ( Κυριακή 8 Μαρτίου 1998 ) 21

22 Συνεταιριστική τράπεζα Λαµίας Αχαϊκή Συνεταιριστική τράπεζα Παγκρήτια Συνεταιριστική τράπεζα Συνεταιριστική τράπεζα Ιωαννίνων Συνεταιριστική τράπεζα Χανίων Συνεταιριστική τράπεζα ωδ/σου Συνεταιριστική τράπεζα Έβρου Αριθµός µελών ΙΣΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΟΥ 1997 (Σε χιλ. δρχ. ) Σύνολο Προσωπικό Αριθµός πελατών κατ/των Σύνολο Ιδίων κεφαλαίων Ύψος χορηγήσεων θυρίδα parttimer Συνεταιριστική τράπεζα Τρικάλων Συνεταιριστική τράπεζα Καρδίτσας ΣΥΝΟΛΟ ΠΗΓΗ : Τύπος της Κυριακής ( Κυριακή 8 Μαρτίου ) Παρατηρούµε ότι η εξέλιξη των οικονοµικών µεγεθών κατά τα έτη είναι συνεχώς αυξανόµενη σχεδόν σε όλες τις συνεταιριστικές τράπεζες. Σύµφωνα µε τα στοιχεία του ισολογισµού κατά το έτος 1997, παρατηρούµε ότι ο συνολικός αριθµός µελών φτάνει τα άτοµα και τους πελάτες. Ο αριθµός καταστηµάτων τους ανέρχεται σε 20 ενώ τα ίδια κεφάλαια τους είναι δις. Οι χορηγήσεις τους ανέρχονται στα δις περίπου και τέλος το προσωπικό που απασχολούν ανέρχεται στα 117 άτοµα. Σύµφωνα τώρα µε πιο πρόσφατα στατιστικά στοιχεία τα οποία αναφέρονται στα Ελληνοβρετανικά Νέα και αφορούν το περασµένο οικονοµικό έτος, παρατηρείται µια ιδιαίτερα σηµαντική αύξηση στα οικονοµικά µεγέθη των συνεταιριστικών τραπεζών, σε σχέση µε τον ισολογισµό του 1997 που παρουσιάστηκε προηγουµένως. Το συνολικό ύψος ιδίων κεφαλαίων είναι 295 εκατ. ευρώ, τα συνολικά κέρδη τους ανέρχονται στα 30 εκατ. ευρώ, το σύνολο του ενεργητικού τους πλησιάζει τα εκατ. ευρώ, οι καταθέσεις ανέρχονται στα εκατ. ευρώ και οι χορηγήσεις κατέχουν το ποσό των εκατ. ευρώ. Σήµερα 17 συνεταιριστικές τράπεζες έχουν δραστηριότητα σε επίπεδο νοµού ενώ δύο από αυτές έχουν άδεια λειτουργίας σε επίπεδο επικρατείας. 22

23 Επιπροσθέτως υπάρχουν 11 Πιστωτικοί συνεταιρισµοί οι οποίοι βρίσκονται ακόµα στο στάδιο συγκέντρωσης του απαιτούµενου κεφαλαίου για την εξέλιξη τους σε συνεταιριστικές τράπεζες. Περιληπτικά γίνεται παρακάτω αναφορά, σε κάποιες από τις µεγαλύτερες συνεταιριστικές τράπεζες, ανάλογα µε τα Ίδια τους Κεφάλαια, σύµφωνα µε στοιχεία των συγκεκριµένων τράπεζων. _ ΠΑΓΚΡΗΤΙΑ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Κατατάσσεται πρώτη εκ των συνεταιριστικών τραπεζών σύµφωνα µε το ύψος των ιδίων κεφαλαίων της, που ανέρχεται στο ποσό των 89,1 εκατ. ευρώ. Έχει δίκτυο 42 καταστηµάτων µε παρουσία εκτός από την Κρήτη, σε Αθήνα, Πειραιά και Μήλο. Οι καταθέσεις της ανέρχονται στο ποσό των 610,2 εκατ. ευρώ, οι χορηγήσεις της σε 596,2 εκατ. ευρώ και τα µέλη που διαθέτει είναι Επίσης κατέχει το 49% της Πανελλήνιας Συνεταιριστικής Τράπεζες. _ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΧΑΝΙΩΝ Κατατάσσεται δεύτερη µεγαλύτερη συνεταιριστική τράπεζα της Κρήτης µε µέλη περίπου και Ίδια κεφάλαια ύψους 30,4 εκατ. ευρώ. Κατέχει δίκτυο 17 καταστηµάτων µε παρουσία εκτός από την Κρήτη, σε Αττική και Κύθηρα. Έχει θυγατρική εταιρεία ανάπτυξης ακινήτων << Κρητικά Ακίνητα >> µε κεφάλαιο 9 εκατ. ευρώ που σχεδιάζει, προωθεί και υλοποιεί πέντε έργα στην Κρήτη. Κατέχει επίσης το 14,2% της Πανελλήνιας συνεταιριστικής τράπεζας. _ ΑΧΑΪΚΗ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Η τράπεζα αυτή κατατάσσεται Τρίτη στην σειρά σε σχέση µε τα Ίδια κεφάλαια της, εφόσον ανέρχονται στα 28,5 εκατ. ευρώ. Τα µέλη που διαθέτει ανέρχονται στα περίπου και έχει δίκτυο 6 καταστηµάτων στον νοµό Αχαΐας. Οι χορηγήσεις της είναι υψηλότερες από τις καταθέσεις της ( 80,2εκατ. ευρώ και 63,1 εκατ. ευρώ αντίστοιχα ). Συµµετέχει επίσης στην Πανελλήνια τράπεζα µε ποσοστό 8%. _ ΣΥΝΕΤΑΙΡΙΣΤΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Ω ΕΚΑΝΗΣΟΥ Η τράπεζα αυτή κατέχει αρκετά υψηλό αριθµό µελών ο οποίος είναι µέλη. Η έδρα της είναι στην Ρόδο, έχει όµως παρουσία και σε Κω, Κάλυµνο, Κάρπαθο, Νίσυρο, Τήλο, Κάσο και Λέρο. Κατέχει συνολικό δίκτυο 15 καταστηµάτων, καθώς επίσης κατέχει και µερίδιο της τάξεως του 8% στην Πανελλήνια συνεταιριστική τράπεζα. Οι καταθέσεις της ανέρχονται σε 128,2 εκατ. ευρώ και οι χορηγήσεις της σε 117,5 εκατ. ευρώ. 23

24 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ 5.1 Βασικά επενδυτικά προϊόντα συνεταιριστικών τραπεζών. Τα βασικότερα επενδυτικά προϊόντα των συνεταιριστικών τραπεζών, τα οποία είναι και τα παλαιότερα µπορούν να θεωρηθούν τα εξής : 1. Καταθέσεις : Οι οποίες χωρίζονται σε καταθέσεις όψεως, ταµιευτηρίου και προθεσµιακές καταθέσεις. 2. Η αγοραπωλησία συνεταιριστικών µερίδων. Α. ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ _ Όψεως Λογαριασµό όψεως έχουν το δικαίωµα να διατηρούν όλοι οι συνεταίροι, είτε είναι φυσικά είτε είναι νοµικά πρόσωπα. Γενικότερα, όλοι οι επαγγελµατίες µπορούν να διατηρούν λογαριασµό όψεως, έτσι ώστε να διευκολύνονται στον τρόπο µε τον οποίο, θα διαχειρίζονται τα έξοδα των επιχειρήσεων τους. Για παράδειγµα, κάποιος καταστηµατάρχης ο οποίος διαθέτει λογαριασµό όψεως, θα µπορεί να εκδίδει επιταγές έτσι ώστε να διευκολύνεται, στον τρόπο µε τον οποίο θα εξοφλεί τις υποχρεώσεις του. Επίσης δικαίωµα ανοίγµατος λογαριασµού όψεως έχουν και οι ιδιώτες, όµως ο συγκεκριµένος λογαριασµός ονοµάζεται τρεχούµενος λογαριασµός όψεως. Ο λογαριασµός αυτός είναι έντοκος, όπως και ο κανονικός όψεως και προορίζεται για προσωπική και µόνο χρήση, δηλαδή δεν µπορεί ο ιδιώτης που έχει τρεχούµενο λογαριασµό όψεως, να εµπορεύεται οτιδήποτε χρησιµοποιώντας τον λογαριασµό αυτό. Για παράδειγµα, τρεχούµενο λογαριασµό όψεως µπορεί να διαθέτει κάποιος, ο οποίος έχει πάρει ένα στεγαστικό δάνειο, και θέλει να κινείται µε επιταγές προς αυτούς που έχουν αναλάβει την οικοδόµηση του σπιτιού, χωρίς όµως να µπορεί χρησιµοποιώντας το λογαριασµό αυτό, να εξοφλεί και άλλες επαγγελµατικές του δραστηριότητες. Η διαδικασία µε την οποία µπορεί κάποιος να ανοίξει λογαριασµό όψεως γίνεται ως εξής : 1) Ο συνέταιρος που ενδιαφέρεται για άνοιγµα τέτοιου λογαριασµού, θα πρέπει να προσκοµίσει στην τράπεζα τα απαραίτητα δικαιολογητικά που του έχουν ζητηθεί, 2) στην συνέχεια ο αρµόδιος υπάλληλος θα ελέγξει τα δικαιολογητικά αν είναι νόµιµα, 3) κατόπιν συµπληρώνεται µια σχετική αίτηση από τον ενδιαφερόµενο πελάτη, για την έκδοση µπλοκ επιταγών εφόσον το ζητήσει, 4) στην συνέχεια ο υπάλληλος θα πρέπει να τσεκάρει τα δυσµενή στοιχεία του ενδιαφερόµενου, και όταν όλα είναι σωστά ο υπάλληλος προωθεί τα απαραίτητα δικαιολογητικά και την αίτηση στον διευθυντή, εκείνος µε την σειρά του εγκρίνει το άνοιγµα του λογαριασµού και τον αριθµό φύλλων επιταγών που θα χορηγηθούν στον πελάτη. Ο δ/ντής δεν µπορεί να χορηγήσει µπλοκ επιταγών, εφόσον διαπιστωθεί από τον έλεγχο δυσµενών στοιχείων, στέρηση µπλοκ επιταγών του πελάτη και δεν έχει παρέλθει η σχετική ηµεροµηνία. Επίσης όταν εγκριθεί ο λογαριασµός όψεως, µε το άνοιγµα του, θα πρέπει να καταβληθεί και το ανάλογο ποσό που έχει οριστεί από την τράπεζα, θα πρέπει επίσης να αναφερθεί, ότι υπάρχει περίπτωση να ανοιχτεί λογαριασµός 24