ΠΡΟΥΤΓΙΚΟ και ΚΡΗΣΙΚΟ ΖΗΣΗΜΑ ΠΑΡΕΤΞΕΙΝΙΟ ΕΛΛΗΝΙΜΟ

Transcript

1 ΠΡΟΥΤΓΙΚΟ ΚΑΙ ΚΡΗΣΙΚΟ ΖΗΣΗΜΑ ΠΑΡΕΤΞΕΙΝΙΟ ΕΛΛΗΝΙΜΟ ΠΡΟΥΤΓΙΚΟ και ΚΡΗΣΙΚΟ ΖΗΣΗΜΑ ΠΑΡΕΤΞΕΙΝΙΟ ΕΛΛΗΝΙΜΟ Βάλια Μπο υγάδη 1821 Ε Π Α Ν Α Σ Α Η Ιστορικό γεγονός έκταση πολίτευμα 1830 Α ν ε ξ α ρ τ η σ ί α τ η ς Ε λ λ ά δ α ς 1832 Ο Όθων ορίζεται βασιλιάς της Ελλάδας Επανάσταση Γ επτεμβρίου Πελοπόννησος, τερεά Ελλάδα, Κυκλάδες απόλυτη μοναρχία 1844 Χήφιση του Α υντάγματος της Ελλάδας. συνταγματική μοναρχία Εξωση του Οθωνα 1863 Ο Γεώργιος βασιλιάς των Ελλήνων 1864 ύνταγμα 1864 Επτάνησα βασιλευομένη δημοκρατία 1875 Σρικούπης Αρχή Δεδηλωμένης 1881 Θεσσαλία, Άρτα 1893 Πτώχευση 1897 Ατυχής ελληνοτουρκικός πόλεμος 1898 Αυτονομία Κρήτης 1905 Επανάσταση στο Θέρισο 1908 Κίνημα Νεοτούρκων 1909 Κίνημα στο Γουδί 1910 Ο Βενιζέλος πρωθυπουργός(1 η φορά) 1911 ύνταγμα (αναθεώρηση) 1912 Βαλκανικοί πόλεμοι Δολοφονία Γεωργίου Κωνσταντίνος βασιλιάς 1913 Σέλος Βαλκανικών πολέμων υνθήκη Βουκουρεστίου 1914 Α Παγκόσμιος Πόλεμος Μακεδονία Ν. Ήπειρος Νησιά ΒΑ Αιγαίου Κρήτη 1916 Εθνικός Διχασμός 1917 Αγροτική μεταρρύθμιση Η Ελλάδα στον πόλεμο με την Αντάντ Οκτωβριανή επανάσταση Οι ΗΠΑ στον πόλεμο 1918 Σέλος Α Παγκοσμίου Πολέμου 1919 υνθήκη Νεϊγύ Δυτική Θράκη 1919 Μικρασιατική εκστρατεία 1920 υνθήκη εβρών Ήττα Βενιζέλου 1922 Μικρασιατική καταστροφή Ανατολική Θράκη Ίμβρος, Σένεδος περιοχή μύρνης 1923 υνθήκη Λοζάνης υποχρεωτική Δυτική Θράκη σύνορο Έβρος ανταλλαγή πληθυσμών 1924 αβασίλευτη δημοκρατία 1927 Σράπεζα Ελλάδος 1928 Ο Βενιζέλος πρωθυπουργός (2 η φορά) 1929 Οικονομική κρίση ΗΠΑ 1930 Ελληνοτουρκική προσέγγιση 1932 Οικονομική κρίση στην Ελλάδα 1935 βασιλευομένη δημοκρατία 1936 Δικτατορία 4 ης Αυγούστου Ι. Μεταξάς Β Παγκόσμιος Πόλεμος 1947 Δωδεκάνησα 1

2 ΠΡΟΥΤΓΕ ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΣΑ ΣΟΝ 20 Ο ΑΙΩΝΑ Κ ε φ. Α. Π Ρ Ο Υ Τ Γ Ι Κ Α Ρ Ε Τ Μ Α Σ Α Α. ΠΡΟΥΤΓΙΚΑ ΡΕΤΜΑΣΑΚΑΣΑ ΣΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ Β ά λ ι α Μ π ο υ γ ά δ η Από τα Εισαγωγικά σημειώματα: ΠΡΟΥΤΓΕ ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΣΑ ΣΟ 19 ο ΑΙΨΝΑ (σ.116) ΚΑΙ ΚΑΣΑ ΣΟΝ 20 ο ΑΙΨΝΑ (σ. 137): 1. Να συγκρίνετε τις μετακινήσεις των ελληνικών πληθυσμών προς την επαναστατημένη Ελλάδα κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του1821 μ αυτές των τριών πρώτων δεκαετιών του 20 ου αι. 2. Ποια η σημασία των προσφυγικών μετακινήσεων κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821; 3. Ποια τα μεταναστευτικά ρεύματα Ελλήνων προς την Ελλάδα στις αρχές του 20 ου αι. και πριν από το διωγμό του 1914; Να αναφέρετε τα ιστορικά γεγονότα που τα προκάλεσα ν. Ο δ ι ω γ μ ό ς τ ο υ ( ο π ρ ώ τ ο ς δ ι ω γ μ ό ς ) ΕΡΨΣΗΕΙ: 1. Ποιοι λόγοι πολιτικής σκοπιμότητας από την πλευρά του τουρκικού κράτους προκάλεσαν τις διώξεις των Ελλήνων στις αρχές του 1914; 2. Ποια τακτική ακολούθησε η τουρκική κυβέρνηση απέναντι στο ελληνικό στοιχείο κατά το 1914 και πριν από την έναρξη του Α Παγκ. πολέμου; 3. Ποια η αντίδραση της ελληνικής πλευράς απέναντι στις διώξεις των Ελλήνων στις αρχές του 1914; 4. Ποιες μορφές καταπίεσης υπέστησαν οι Έλληνες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας από την τουρκική πλευρά κατά το 1914; (μετά την έναρξη του Α Παγκοσμίου πολέμου). Ποιες οι συνέπειες; 5. Οι Έλληνες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας εξαναγκάστηκαν σε «εκούσια μετανάστευση». α) Να εξηγήσετε την παραπάνω φράση. β) Να επισημάνετε τη διαφορά αυτής της μετανάστευσης σε σχέση με τα προβλεπόμενα από την ελληνοτουρκική σύμβαση της Λοζάνης (1923). Σ ω σ τ ό ή λ ά θ ο ς ; 1. Οι μετακινήσεις Ελλήνων προς την επαναστατημένη Ελλάδα κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του 1821 εντάσσονταν σ ένα γενικότερο σχέδιο εκρίζωσης του ελληνικού στοιχείου. 2. Η επιχείρηση εκκένωσης της Ανατολικής Θράκης και της Δυτικής Μικράς Ασίας από τους ελληνικούς πληθυσμούς το!914 έγινε με την καθοδήγηση των Γερμανών, συμμάχων των Σούρκων. 3. Σο μεταναστευτικό ρεύμα Ελλήνων από τη Ρωσία προς τη Μακεδονία μετά το τέλος των Βαλκ ανικών πολέμων αναχαιτίστηκε με επέμβαση της ελληνικής κυβέρνησης. Ποιες μορφές πήρε και ποιες συνέπειες είχε η καταπίεση του μικρασιατικού ελληνισμού το ; (μον 14) ημερ επ 2003 Σάγματα εργασίας: ορισμός (μον. 4) ημερήσια 2007 Με ποιους τρόπους υποκινήθηκε και μεθοδεύτηκε ο πρώτος διωγμός του 1914 εναντίον των Ελλήνων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας; (μον 15) ημερήσια 2008 Άλλα προσφυγικά ρεύματα ΕΡΨΣΗΕΙ: 1. Ποιες οι μετακινήσεις Ελλήνων από τη Βουλγαρία προς την Ελλάδα μετά το τέλος των Βαλκανικών πολέμων και μέχρι την υπογραφή της συνθήκης του Νεϊγύ (1919); 2. Σι προέβλεπε η συνθήκη του Νεϊγύ σχετικά με την Ελλάδα; Ποιο το περιεχόμενο του υμφώνου περί αμοιβαίας μεταναστεύσεως μεταξύ Ελλάδος και Βουλγαρίας; 3. Ποιες οι μετακινήσεις Ελλήνων από τη Ρωσία προς την Ελλάδα κατά την περίοδο ; πού οφείλονταν; 4. Από ποιες άλλες περιοχές μετακινήθηκαν Έλληνες την ίδια χρονική περίοδο; 5. Πόσοι Έλληνες κατέφυγαν ως πρόσφυγες στην Ελλάδα μέχρι το 1920;Πώς ήρθαν; ε ποιες περιοχές εγκαταστάθηκαν ; ΟΡΙΜΟ: «ύμφωνο περί αμοιβαίας μεταναστεύσεως μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας» (1919). (μον 4) ημερ επ 2004 / ημερ 2007 / (μον 5 ) ημερ επ 2010 Σο Νοέμβριο του 1919 υπογράφηκε η συνθήκη του Νεϊγύ, που προέβλεπε την παραχώρηση της Δυτικής Θράκης από την Σουρκία στην Ελλάδα. (σωστό ή λάθος) (μον.2) ημερ επαν 2008 ΟΡΙΜΟ: «Τπηρεσία Ανοικοδομήσεως Ανατολικής Μακεδονίας» (μον.5) ημερ επαν2009 Η περίθαλψη ( ) ΕΡΨΣΗΕΙ: 1. Ποιοι φορείς μερίμνησαν για την περίθαλψη των προσφύγων κατά το διάστημα ; 2. Σι περιελάμβανε η μέριμνα για τους πρόσφυγες κατ αυτήν την περίοδο; 3. Ορισμοί: Οργανισμός (1914). ωστό ή λάθος ύμφωνα με τα στοιχεία των Τπηρεσιών του Τπουργείου Περιθάλψεως κατά το χρονικό διάστημα δέχτηκαν περίθαλψη κατά διαστήματα περίπου πρόσφυγες. Ε Ξ Ε Τ Α Σ Ε Ι Σ :ΟΡΙΜΟ: Οργανισμός (Θεσσαλονίκη 1914). (μον.5) ημερ επαν 2007 Η παλιννόστηση ΕΡΨΣΗΕΙ: 1. Ποια τα χρονικά πλαίσια της παλιννόστησης; 2. Ποιοι φορείς μερίμνησαν για την παλιννόστηση και πώς; 3. Ορισμοί: Πατριαρχική Επιτροπή, Τπηρεσία Παλιννοστήσεως και Περιθάλψεως. ω σ τ ό ή λ ά θ ο ς : Μέχρι το τέλος του 1920 η πλειονότητα των προσφύγων είχε επιστρέψει στη Μ. Ασία και στην Ανατολική Θράκη. Η Πατριαρχική Επιτροπή μερίμνησε για την εγκατάσταση των προσφύγων στη Μακεδονία και τη Θράκη. (σωστό ή λάθος) (μον 2) ημερ 2001 ΟΡΙΜΟ: Πατριαρχική Επιτροπή (μον 3) ημερ 2004 / ΟΡΙΜΟ: Πατριαρχική Επιτροπή. (μον 5) / ημερ επαν 2007 ΟΡΙΜΟ: Τπηρεσία Παλιννοστήσεως και Περιθάλψεως.(μον 4) ημερ 2005 Η Πατριαρχική Επιτροπή (1918) αποσκοπούσε στην οργάνωση του επαναπατρισμού των εκτοπισμένων (σωστό ή λάθος) (μον 2) ημερ 2006 Με ποιους τρόπους πραγματοποιήθηκε η παλιννόστηση των προσφύγων στη Μικρά Ασία και την Ανατολική Θράκη κατά τα έτη ; Ποιες συνθήκες βρήκαν οι πρόσφυγες στην πατρίδα τους; (μον 14) ημερ επαν 2006 Πώς υλοποιήθηκε η παλιννόστηση των προσφύγων στη Μικρά Ασία ( ) και ποιες συνθήκες αντιμετώπισαν οι πρόσφυγες κατά την άφιξή τους εκεί; Μονάδες 13 ημερ επαν 2010

3 ΠΡΟΥΤΓΕ ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΣΑ ΣΟΝ 20 Ο ΑΙΩΝΑ Κ ε φ. B. Η Μ Ι Κ Ρ Α Ι Α Σ Ι Κ Η Κ Α Σ Α Σ Ρ Ο Υ Η Β ά λ ι α Μ π ο υ γ ά δ η Β. Η ΜΙΚΡΑΙΑΣΙΚΗ ΚΑΣΑΣΡΟΥΗ Η έξοδος ΕΡΨΣΗΕΙ: 1. Η Μικρασιατική εκστρατεία και οι εξελίξεις μέχρι το 1922 (περιληπτικά). 2. Ποια η τύχη των Ελλήνων της Μ. Ασίας και της Ανατολικής Θράκης κατά το 1922 (πριν και μετά την καταστροφή); 3. Πόσοι Έλληνες έφτασαν συνολικά στην Ελλάδα το φθινόπωρο του 1922; Πόσοι παρέμειναν σε περιοχές της Μ. Ασίας και μέχρι πότε; 4. Ποιες οι μετακινήσεις των ελληνικών πληθυσμών της Ανατολικής Θράκης κατά το διάστημα ; (επ. σ. 138, 143) 5. Πίνακας 1,σ.146: Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις κι αξιοποιώντας τα δεδομένα του πίνακα: α) να συσχετίσετε τα δεδομένα του πίνακα με τα ιστορικά γεγονότα που προκάλεσαν τις μετακινήσεις των ελληνικών πληθυσμών.(για τους Έλληνες του Πόντου,σ ).β) με ποια διπλωματικά κείμενα ρυθμίστηκαν οι μετακινήσεις των ελληνικών πληθυσμών που δηλώνονται στον πίνακα; ποιο το περιεχόμενο αυτών των διπλωματικών κειμένων; ω σ τ ό ή λ ά θ ο ς ; Οι Έλληνες κάτοικοι της χερσονήσου της Καλλίπολης ήταν από τους πρώτους που ήρθαν στην Ελλάδα μετά τη Μικρασιατική καταστροφή. ΕΞΕΣΑΕΙ Η συνθήκη των εβρών προέβλεπε την υποχρεωτική ανταλλαγή μεταξύ των Ελλήνων ορθοδόξων κατοίκων της Σουρκίας και των Μουσουλμάνων κατοίκων της Ελλάδας.(σωστό ή λάθος) (μον 2) ημερ επαν 2006 τις 10 Ιουνίου 1930 υπογράφηκε η υνθήκη των εβρών που αποτελούσε το οικονομικό σύμφωνο μεταξύ Ελλάδας και Σουρκίας. (σωστό ή λάθος) (μον.2) ημερ επαν 2007 Σο πρώτο διάστημα ΕΡΨΣΗΕΙ: 1. Ποια προβλήματα αντιμετώπισαν οι πρόσφυγες με την άφιξή τους στην Ελλάδα;(σχετικά παραθέματα 9,σ. 147, 10, σ.148, 11, σ.149) 2. Γιατί κατά το πρώτο διάστημα οι πρόσφυγες ανέχονταν τις δυσμενείς συνθήκες διαβίωσης; 3. Ποιοι φορείς ανέλαβαν τις πρώτες ανάγκες των προσφύγων; 4. Πώς αντιμετωπίστηκε το πρόβλημα της προσωρινής στέγαση ς των προσφύγων κατά το 1922; 5. Ποιο το έργο του Σαμείου Περιθάλψεως Προσφύγων; 6. Ποιο το πρόβλημα σχετικά με τις πρώτες απογραφές των προσφύγων και πού οφείλεται; ωστό ή λάθος; 1. Οι πρώτες απογραφές των προσφύγων αποδίδουν την πραγματικότητα. 2. Από το πρώτο διάστημα της παραμονής τους στην Ελλάδα οι πρόσφυγες προσπάθησαν να ενσωματωθούν στη νέα πατρίδα. 3. Σο Σαμείο Περιθάλψεως Προσφύγων ανέλαβε το έργο της προσωρινής στέγασης των προσφύγων. ΕΞΕΣΑΕΙ α. Με ποιους τρόπους αντιμετωπίστηκαν οι πρώτες στοιχειώδεις ανάγκες των προσφύγων αμέσως μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή; Μον 12 β. Πώς αντιμετωπίστηκε ειδικότερα το πρόβλημα της προσωρινής στέγασης των προσφύγων; Μον 18 την απάντησή σας να συνδυάσετε τις ιστορικές σας γνώσεις με τις πληροφορίες που παρέχει το ακόλουθο κείμενο. Καηά ηηο πξψηεο ψξεο ηεο κηθξαζηαηηθήο ηξαγσδίαο, ε πξψηε δξαζηεξηνπνίεζε απφ πιεπξάο ειιεληθ ψλ αξρψλ ήηαλ ε ζπιινγ ή ηξνθίκσλ θαη ρξεκάησλ γηα λα πεξηζάιςνπλ ηα ξάθ ε* πνπ απνβηβάδνληαλ απφ ην «Καξλάθ» θαη ηε «Φξπγία», ηα δπν πξψηα μέλα αηκφπινηα πνπ θαηέπιεπζαλ ζηνλ Πεηξαηά. πσο ήηαλ θπζηθφ, εμίζνπ πξσηαξρηθή ελέξγεηα ππνδνρήο ήηαλ ε παξαρψξεζε, φπνπ ππήξραλ, ησλ ππνζηέγ σλ ηνπ Πεηξαηά, ησλ πξνηεζηαληηθ ψλ εθθιεζηψλ ηεο πφι εο θαη θάπνησλ αηζνπζψλ ηνπ Σδάλλεηνπ Ννζνθ νκείνπ. Καη πάξα πνιχ ζχληνκα, ζηηο εθεκεξίδεο ηεο 2αο επηεκβξίνπ, [ ] δηαβάδνπκε ζηα ςηιά γ ξάκκαηα φηη ζην Τπνπξγείν Γηθαηνζχλε ο «κειεηάηαη ε ηξνπνπνίεζε ηνπ ελνηθηνζηαζίνπ», ζην ζεκείν πνπ αθνξά ζηελ ππελνηθίαζε ησλ δσκαηίσλ. Αθφκε, ζην Διεχζεξνλ Βήκα παξνπζηάδεηαη απφ ηηο πξψηεο θηφιαο κέξεο «πξνζθνξά δσκαηίνπ εληφο θαηνηθίαο», αιιά ππφ ηνλ εμήο φξν: ην δσκάηην πξνζθέξεηαη «γ ηα ελνηθ ίαζε απφ νηθ φηξνθν πξνζθπγνπνχια». Σα δείγκαηα απηά είλαη νη πξνάγγεινη, θαηά θάπνηνλ ηξφπν, ησλ επηθείκελσλ επηηάμεσλ, έζησ θαη αλ γηα ηελ ψξα κάιινλ δε θαίλεηαη λα ππάξρεη ζαθήο αληίιεςε ζην θξάηνο θαη ζηελ θνηλή γ λψκε πεξί ηεο εθηάζεσο ησλ γεγνλφησ λ. ην κεηαμχ νη θαηαιήςεηο επεθηείλνληαη ζε θάζε θελφ, δεκφζην ρψξν. ( Βίκα Δ. Γκιζελή, «Επίταξις ακινήτων κατοικουμένων ή οπωσδήποτε χρησιμοποιουμένων» *στον τόμο:+ Ο ξεριζωμός και η άλλη πατρίδα. Επιστημονικό συμπόσιο, Εταιρεία πουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας, Αθήνα 1997, σσ ) * ράκη: εξαθλιωμένοι πρόσφυγες, ημερ επαν 2008 Αντλώντας στοιχεία από το κείμενο που ακολουθεί και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις, να περιγράψετε τις συνθήκες διαβίωσης των Μικρασιατών προσφύγων κατά το πρώτο διάστημα της έλευσής τους στην Ελλάδα. (Κείμενο Μαρτυρίες Μικρασιατών προσφύγων για την άφιξή τους στην Ελλάδα) (Μον. 20) «εθαπέληε κέξεο κείλακε ζηα βαπφξηα. Έπεηηα θηάζακε ζηνλ Πεηξαηά. Απ ηνλ Πεηξαηά κφλν ηα ζχξκαηα μέξ σ. ηα ζχξκαηα είθνζη κέξεο καο θξαηήζαλε. Ακάλ, πνιχ καο ξεδηιέςαλε, πνιχ καο βαζαλίζαλε. [...] Μαο γδχζαλε.,ηη θνξνχζακε ζηνλ θιίβαλν, άληε, ηα βάιαλε. Παπνχηζηα δελ είρακε έπεηηα λα θνξέζνπκε. Μαο δίλαλε λα θάκε. Δίρακε θαη καδί καο. κσο ζηελ θαξαληίλα κεγάιν ξεδηιίθη, κεγάιν ζεθηιίθη [=θαθνπάζεηα] ήηαλε. Δίθνζη κέξεο θξάηεζε. Απφ ηνλ Άη - Γηψξγε, απ ηνλ Πεηξαηά, καο βάιαλε ζην βαπφξη, ζηε Θεζζαινλίθε καο θέξαλε. Μαο βγάιαλε θαη καο αθήζαλε. ηα ζνθάθηα ηεο Θεζζαινλίθεο καο αθήζαλε. ηα ζνθάθηα ηεο Θεζ ζαινλίθεο πεηακέλνη ήκαζηε. [...] Πεξλνχζε ν θφζκνο. Μαο βιέπαλε απφ καθξηά. ελ εξρφληαλε θνληά καο: -Πξνζθπγηά! πξνζθπγηά! ιέγαλε θαη πεξλνχζαλε».(μαρτυρία Καλλισθένης Καλλίδου από το χωριό Φερτέκι της Καππαδοκίας, κοντά στη Νίγδη). Η Έξοδος (έκδοση του Κέντρου Μικρασιατικών πουδών). Εσπερ 2009 Η ύμβαση της Λοζάνης και η ανταλλαγή των πληθυσμών ΕΡΨΣΗΕΙ: 1. Ποιο το περιεχόμενο της σύμβασης της Λοζάνης;(δες επίσης παράθεμα12,σ ). 2. Να επισημάνετε τη θετική πλευρά της σύμβασης της Λοζάνης. 3. ε τι διέφερε η σύμβαση της Λοζάνης από προηγούμενες συμφωνίες; 4. Μικτή Επιτροπή Ανταλλαγής: ορισμός. 5. Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις κι αξιοποιώντας το παράθεμα 13,σ να εξηγήσετε τη στάση των προσφύγων απέναντι στη σύμβαση της Λοζάνης. 3

4 ΠΡΟΥΤΓΕ ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΣΑ ΣΟΝ 20 Ο ΑΙΩΝΑ Κ ε φ. B. Η Μ Ι Κ Ρ Α Ι Α Σ Ι Κ Η Κ Α Σ Α Σ Ρ Ο Υ Η Β ά λ ι α Μ π ο υ γ ά δ η ΠΑΡΑΘΕΜΑ: Ήταν κατάρα Θεού η Ανταλλαγή. Μαρτυρία Πολυξένης Κατραντζή, Αθήνα Γπν ρξφληα πξνηνχ λα γίλεη ε Αληαιιαγή, ήξζαλ ζην Γθέιβεξη Έιιελεο πξφζθπγεο απφ ην Νηεληδιί θαη ην Ναδιί, θνληά ζηε κχξλε. Μαο είπαλ πσο ηνπο εμφξηζαλ νη Σνχξθνη θαη φηη αξγφηεξα ζα δηψμνπλ φινπο ηνπο Έιιελεο ηεο Αλαηνιήο. Σν κήλα Μάε ηνπ 1924 ήξζαλ ζην ρσξηφ καο Σνχξθνη πξφζθπγεο απφ ηελ Καζηνξηά θαη ηελ Κνδάλε. Οη θαεκέλνη ππφθεξαλ πνιχ απφ ηηο θαθνπρίεο ηνπ ηαμηδηνχ θαη θάζε κέξα πέζαηλαλ. Γελ ηνπο ζήθσζε ν ηφπνο. Σνπο θησρνχο ηνπο θηινμ ελνχζακε ζπίηηα καο θαη ηνπο ηαΐδακε, γηαηί νη ληφπηνη Σνχξθνη δελ ηνπο θνίηαδαλ. Αξγφηεξα, κεξηθέο ζπλνηθίεο δηθέο καο άδεηαζαλ νιφηεια -καο κεηέθεξαλ ζε άιια ζπίηηα- θη εθεί εγθαηαζηάζεθαλ νη πξφζθπγεο. Μηα κέξα ήξζε ζην Γθέιβεξη Δπηηξνπή, απφ ηελ Διιάδα, φπσο έιεγαλ. Πήγαλ καδί ηνπο θαη δηθνί καο, γηα λα θνπβεληηάζνπλ γηα ηελ Αληαιιαγή. Σελ άιιε κέξα, νη Σνχξθνη πεηξνβφιεζαλ ην ζπίηη φπνπ έκελε ε Δπηηξνπή. Οη άλζξσπνη ηεο Δπηηξνπήο ήξζαλ θαη καο έγξαςαλ ηα νλφκαηα θαη ηηο πεξνπζίεο καο. Μαο είπαλ πσο ζα γίλεη Αληαιιαγή, ζα πάκε ζηελ Διιάδα. Μαο ζχζηεζαλ λα κε θνβφκαζηε. Να πνπιήζνπκε φ,ηη κπνξνχκε απφ ηελ θηλεηή καο πεξηνπζία, θαη ηα ππφινηπα λα ηα πάξνπκε καδί καο. Μαο είπαλ πσο, αλ ππάξρνπλ ζην ρσξηφ καο ηνπξθεκέλνη, κπνξνχλε, αλ ζέινπλ, : λα θχγνπλ θη απηνί γηα ηελ Διιάδα. ηαλ άθνπζα πσο ζα πάκε ζηελ Διιάδα, ε αιήζεηα ράξεθα, γηαηί νη Σνχξθνη είραλ ζθνηψζεη ηνλ άληξα κνπ ζην Ηιίζνπ, γηα ρηεκαηηθέο δηαθνξέο. Ίζσο νη άιινη παηξηψηεο καο λ α ιππήζεθαλ πνπ ζα έθεπγαλ. Κάλακε ζηελ εθθιεζία ηνπ Γξεγνξίνπ Θενιφγνπ ηελ ηειεπηαία ιεηηνπξγία. Βάιακε ζε θάζεο ην ιείςαλν ηνπ Γξεγνξίνπ Θενιφγνπ, ηηο εηθφλεο, ηνπο πνιπέιαηνπο θαη ηα θαληήιηα ησλ εθθιεζηψλ. ζα εηθνλίζκαηα ήηαλ παιηά ηα ζάςακε ζην λεθξνηαθείν. Σα πξάγκαηα καο ηα θνξηψζακε ζε θακήιεο θαη ηα ζηείιακε (κε «θνκηζηφλ») ζηε Μεξζίλα. Αχγνπζηνο κήλαο ήηαλ φηαλ βγήθακε απφ ην ρσξηφ. Μπήθακε ζε αξακπάδεο θαη ηξαβήμακε θαηά ην Άθζεξατ. Οη Σνχξθνη ηνπ Γθίιβεξη έθιαηγαλ θαη καο παξαθαινχζαλ λα κε θχγνπκε. ην δξφκν, θαζψο πεγαίλακε ζην Άθζεξατ, βγήθαλ κπξνζηά ζηνλ αξακπά καο Σνχξθνη απφ ηα ρσξηά Πεξίζηξεκκα, Κνζηχθ θαη Κηδίιθαγηα θαη καο ζηακάηεζαλ. Ο άληξαο κνπ ηνπο πνπινχζε καληθαηνχξα βεξεζέ θαη καο ρξσζηνχζαλ ιεθηά. Όζηεξα απφ ηνλ αισληζκφ μεπιέξσλαλ ηα ρξέε ηνπο δίλνληαο θαξπφ. Ση λα ην θάλνπκε φκσο ην ζηάξη α θνχ θεχγακε! Έβαιαλ νη Σνχξθνη ζηα ζηφκαηα ησλ ηξηψλ παηδηψλ κνπ κπνπθηέο απφ πίηεο κε ηπξί θαη κέιη θαη ηα παξαθαινχζαλ: Φάηε θαη πέζηε ρειάι- λα ραξείηε, πέζηε ρειάι. Γε ζέιαλε λα έρνπλ βάξνο ζηε ζπλείδεζε ηνπο πσο έθαγαλ ην δίθην ησλ νξθαλψλ παηδηψλ κνπ. Οξκήλεςα ηα παηδηά κνπ λα θαλ ηηο κπνπθηέο θαη λα πνπλ: «Υειφι νιζνχλ» (αο γίλεη ράξηζκα]. αλ η' άθνπζαλ απηφ νη Σνχξθνη, καο αγθάιηαδαλ θαη καο θηινχζαλ απ' ηε ραξά. Ερωτήσεις: 1. ε ποιο ιστορικό γεγονός αναφέρεται η πρώτη παράγραφος του κειμένου; 2. Ποιου διπλωματικού κειμένου συνέπεια είναι όσα αναφέρονται στη δεύτερη παράγραφο; 3. Ποια είναι η Επιτροπή που αναφέρεται στο κείμενο; Με βάση το παρακάτω ψήφισμα και τις ιστορικές σας γνώσεις να αναφέρετε τις αντιδράσεις των Μικρασιατών προσφύγων στην ανταλλαγή των πληθυσμών και τα επιχειρήματά τους. Χήφισμα που εγκρίθηκε από τους πρόσφυγες της Αθήνας στην Ομόνοια, στο πάνδημο συλλαλητήριο της που οργανώθηκε για να εκφραστεί η αντίθεσή τους στην υποχρεωτική ανταλλαγή. "Οι πρόσφυγες της Μικράς Ασίας, της Ανατολικής Θράκης και του Εύξεινου Πόντου... θεωρούν ότι η Ανταλλαγή των ελληνικών πληθυσμών της Σουρκίας που ανέρχονται σε ένα εκατομμύριο διακόσιες χιλιάδες απέναντι σε τριακόσιες χιλιάδες μουσ ουλμάνους της Ελλάδας... πλήττει καίρια την παγκόσμια συνείδηση και την παγκόσμια ηθική... ότι είναι αντίθετη προς τα ιερότερα δικαιώματα του ανθρώπου, της ελευθερίας και ιδιοκτησίας. ότι το σύστημα της Ανταλλαγής αποτελεί νέα και κεκαλυμμένη μορφή αναγκ αστικού εκπατρισμού και αναγκαστικής απαλλοτρίωσης που κανένα κράτος δεν έχει το δικαίωμα να θέσει σε εφαρμογή παρά τη θέληση των πληθυσμών. Ότι οι ελληνικοί πληθυσμοί της Μικρασίας, αυτόχθονες από πανάρχαιους χρόνους στη γη που κατοικούσαν και πάνω στην οποία τα δικαιώματά τους είναι αναπαλλοτρίωτα και απαράγραπτα, δεν μετανάστευσαν με τη θέλησή τους αλλά εκδιώχθηκαν από τις εστίες τους αντιμετωπίζοντας το φάσμα της σφαγής... Οι αλύτρωτοι Έλληνες συναγμένοι εδώ και σε άλλες πόλεις και νησιά της Ελλάδας αποφασίζουν και ψηφίζουν ομόφωνα να αξιώσουν τη δυνατότητα να παλιννοστήσουν στις πατρίδες τους κάτω από ουσιαστικές συνθήκες εγγύησης που θα καταστήσουν αυτήν την παλιννόστηση πραγματοποιήσιμη... ε αντίθετη περίπτωση καταγγέλλουν την αδικία που τους γίνετ αι, σαν μία προσβολή δίχως προηγούμενο κατά της ανθρωπότητας και του πολιτισμού. " (Μον 25) εσπερ 2001 Μικτή Επιτροπή Ανταλλαγής: ορισμός (μον.5) εσπερ 2002 Σι προέβλεπε η ελληνοτουρκική ύμβαση ανταλλαγής των πληθυσμών της 30ής Ιανουαρίου 1923 και σε τι διέφερε από προηγούμενες ανάλογες συμφωνίες; (μον 13) εσπερ 2002 Μικτή Επιτροπή Ανταλλαγής (1923): ορισμός (μον.4) ημ επ 2003 / εσπ 2004 Με την ανταλλαγή των πληθυσμών (1923) εξέλιπε η κυριότερη πηγή προστριβών μεταξύ Ελλάδας και Σουρκίας.(σωστό ή λάθος) (μον.2) εσπ επ 2003 Να γράψετε στο τετράδιό σας τα γράμματα της τήλης Α και δίπλα στο καθένα από αυτά τον αριθμό της πρ ότασης από τη τήλη Β που αντιστοιχεί σωστά. (μον.8) ημερ 2003 τήλη Α τήλη Β α. Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων (ΕΑΠ, 1923) β. Πατριαρχική Επιτροπή (1918) γ. Σαμείο Περιθάλψεως Προσφύγων (1922) δ. Μικτή Επιτροπή Ανταλλαγής (1923) 1. Ιδρύθηκε με βάση το άρθρο 11 της ύμβασης της Λοζάνης. 2. Ανήγειρε ξύλινα παραπήγματα για την προσωρινή στέγαση των προσφύγων. 3. Ιδρύθηκε με πρωτοβουλία της ΚΣΕ. 4. Ιδρύθηκε με βάση τη υμφωνία της Άγκυρας. 5. Είχε σκοπό να οργανώσει τον επαναπατρισμό των εκτοπισμένων. Οι πρόσφυγες δέχτηκαν με ικανοποίηση την υπογραφή της σύμβασης της Λοζάνης για την ανταλλαγή των πληθυσμών. (σωστό ή λάθος) (μον.2) εσπ 2005 Από την ανταλλαγή των πληθυσμών Ελλάδας-Σουρκίας (1923) εξαιρέθηκαν μόνον οι Έλληνες της Κωνσταντινούπολης και οι Μουσουλμάνοι της Δυτικής Θράκης.(σωστό ή λάθος) (μον.2) εσπερ επ 2005 Αντλώντας στοιχεία από τα κείμενα που ακολουθούν και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις, να απαντήσετε στα παρακάτω ερωτήματα: α. Σι προέβλεπε η ελληνοτουρκική ύμβαση της 30 ής Ιανουαρίου 1923 για την ανταλλαγή των πληθυσμών Ελλάδας και Σουρκίας; Μον. 8 β. Σι προέβλεπαν οι όροι της παραπάνω ύμβασης σε ό,τι αφορά τους ανταλλάξιμους; Μονάδες 8 γ. Πώς αντέδρασαν οι πρόσφυγες, όταν έγιναν γνωστοί οι όροι της ύμβασης, και ποια επιχειρήματα επικαλέστηκαν; Μονάδες 10 4

5 ΠΡΟΥΤΓΕ ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΣΑ ΣΟΝ 20 Ο ΑΙΩΝΑ Κ ε φ. B. Η Μ Ι Κ Ρ Α Ι Α Σ Ι Κ Η Κ Α Σ Α Σ Ρ Ο Υ Η Β ά λ ι α Μ π ο υ γ ά δ η Πηγή Α «ΤΜΒΑΙ Αφορώσα την ανταλλαγήν των Ελληνοτουρκικών πληθυσμών και Πρωτόκολλον, υπογραφέντα την 30 ην Ιανουαρίου Ζ Κπβέξλεζηο ηεο Μεγάιεο Δζλνζπλειεχζεσο ηεο Σνπξθίαο θαη ε Διιεληθή Κπβέξλεζηο ζπλεθψλεζαλ επί ησλ αθνινχζσλ φξσλ. Άξζξνλ 1: Απφ ηεο 1 Μαΐνπ 1923, ζέιεη δηελεξγεζή ε ππνρξεσηηθή αληαιιαγή ησλ Σνχξθσλ ππεθφσλ Διιεληθνχ Οξζνδφμνπ ζξεζθεχκαηνο, εγθαηεζηεκέλσλ επί ησλ ηνπξθηθψλ εδαθψλ, θαη ησλ Διιήλσλ ππεθφσλ Μνπζνπικαληθνχ ζξεζθεχκαηνο, εγθαηεζηεκέλσλ επί ησλ ειιεληθψλ εδαθψλ. Σα πξφζσπα ηαχηα δελ ζα δχλαληαη λα έιζσζηλ ίλα εγθαηαζηαζψζηλ εθ λένπ ελ Σνπξθία ή αληηζηνίρσο ελ Διιάδη, άλεπ ηεο αδείαο ηεο Σνπξθηθήο Κπβεξλήζεσο ή αληηζηνίρσο ηεο Διιεληθήο Κπβεξλήζεσο». Πηγή Β «Οη πξφζθπγεο ηεο Μηθξάο Αζίαο, ηεο Αλαηνιηθήο Θξάθεο θαη ηνπ Δχμεηλνπ Πφληνπ ζεσξνχλ φηη ε Αληαιιαγή ησλ ειιεληθψλ πιεζπζκψλ ηεο Σνπξθίαο πνπ αλέξρνληαη ζε έλα εθαηνκκχξην δηαθφζηεο ρηιηάδεο απέλαληη ζε ηξηαθφζηεο ρηιηάδεο κνπζνπικάλνπο ηεο Διιάδαο πιήηηεη θαίξηα ηελ παγθφζκηα ζπλείδεζε θαη ηελ παγθφζκηα εζηθή φηη είλαη αληίζεηε πξνο ηα ηεξφηεξα δηθαηψκαηα ηνπ αλζξψπνπ, ηεο ειεπζεξίαο θαη ηδηνθηεζίαο φηη ην ζχζηεκα ηεο Αληαιιαγήο απνηειεί λέα θαη θεθαιπκκέλε κνξθή αλαγθαζηηθνχ εθπαηξηζκνχ θαη αλαγθαζηηθήο απαιινηξίσζεο πνπ θαλέλα θξάηνο δελ έρεη ην δηθαίσκα λα ζέζεη ζε εθαξκνγή παξά ηε ζέιεζε ησλ πιεζπζκψλ. ηη νη ειιεληθνί πιεζπζκνί ηεο Μηθξαζίαο, απηφρζνλεο απφ παλάξραηνπο ρξφλνπο ζηε γε πνπ θαηνηθνχζαλ θαη πάλσ ζηελ νπνία ηα δηθαηψκαηά ηνπο είλαη αλαπαιινηξίσηα θαη απαξάγξαπηα, δελ κεηαλάζηεπζαλ κε ηε ζέιεζή ηνπο αιιά εθδηψρζεθαλ απφ ηηο εζηίεο ηνπο αληηκεησπίδνληαο ην θάζκα ηεο ζθαγήο Οη αιχηξσηνη Έιιελεο ζπλαγκέλνη εδψ θαη ζε άιιεο πφιεηο θαη λεζηά ηεο Διιάδαο απνθαζίδνπλ θαη ςεθίδνπλ νκφθσλα λα αμηψζνπλ ηε δπλαηφηεηα λα παιηλλνζηήζνπλ ζηηο παηξίδεο ηνπο θάησ απφ νπζηαζηηθέο ζπλζήθεο εγγχεζεο πνπ ζα θαηαζηήζνπλ απηήλ ηελ παιηλλφζηεζε πξαγκαηνπνηήζηκε ε αληίζεηε πεξίπησζε θαηαγγέιινπλ ηελ αδηθία πνπ ηνπο γίλεηαη, ζαλ κηα πξνζβνιή δίρωο πξνεγνύκελν θαηά ηεο αλζξωπόηεηαο θαη ηνπ πνιηηηζκνύ». (Ψήφισμα που εγκρίθηκε από τους πρόσφυγες της Αθήνας στην Ομόνοια στο πάνδημο συλλαλητήριο που οργανώθηκε για να εκφραστεί η αντίθεσή τους στην υποχρεωτική ανταλλαγή). εσπερ 2006 Μικτή Επιτροπή Ανταλλαγής. (μον.5) εσπερ επαν 2006 ύμφωνα με τη ύμβαση της Λοζάνης (30 Ιανουαρίου 1923 ) οι ανταλλάξιμοι πρόσφυγες δεν είχαν δικαίωμα να μεταφέρουν την κινητή περιουσία τους. (σωστό ή λάθος) (μον.2) εσπερ 2007 Να γράψετε στο τετράδιό σας τους αριθμούς της τήλης Α (γεγονότα) αντιστοιχίζοντάς τους με τις χρονολογίες της τήλης Β (περισσεύουν δύο χρονολογίες). μον 10 ημερ 2008 τήλη Α: ΓΕΓΟΝΟΣΑ τήλη Β: ΦΡΟΝΟΛΟΓΙΕ 1. Απόβαση ελληνικού στρατού στη μύρνη Εμφάνιση της κοινοβουλευτικής ομάδας των Ιαπώνων Ίδρυση της Σράπεζας της Ελλάδος υμφωνία της Άγκυρας ύμβαση της Λοζάνης 1930 Η ύμβαση της Λοζάνης (30 Ιανουαρίου 1923) καθιέρωνε για πρώτη φορά τη μαζική μετακίνηση πληθυσμών και είχε υποχρεωτικό χαρακτήρα. (σωστό ή λάθος) (μον.2) ημερ επαν 2008 Να γράψετε στο τετράδιό σας τους αριθμούς της τήλης Α και δίπλα σε κάθε αριθμό ένα από τα γράμματα της τήλης Β, ώστε να προκύπτει η σωστή αντιστοίχιση. ( μον 8 ) εσπερ 2008 τήλη Α τήλη Β α. υνθήκη της Λοζάνης β. Αρχή της Δεδηλωμένης γ. υμφωνία της Άγκυρας δ. υνθήκη των εβρών. Μικτή Επιτροπή Ανταλλαγής. ορισμός (μον.5) εσπερ επ 2008 Σι προέβλεπε η ύμβαση της Λωζάνης (30 Ιανουαρίου 1923) για την ανταλλαγή των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Σουρκίας Μονάδερ 12 ημερ επαν2009 Αξιοποιώντας τ ι ς ιστορικές σας γνώσεις και αντλώντας στοιχεία από το παράθεμα που σας δίνεται, να παρουσιάσετε την αντίδραση των προσφύγων, όπως αυτή εκδηλώθηκε μετά την υπογραφή της ελληνοτουρκικής ύμβασης της Λοζάνης στις 30 Ιανουαρίου 1923, και να εκθέσετε τα επιχειρήματα που αυτοί χρησιμοποίησαν για να υποστηρίξουν τ ι ς θέσεις τους. Μον. 25 Χήφισμα που εγκρίθηκε από τους πρόσφυγες της Αθήνας στην Ομόνοια, στο πάνδημο συλλαλητήριο της που οργανώθηκε για να εκφραστεί η αντίθεσή τους στην υποχρεωτική ανταλλαγή. «Οη πξφζθπγεο ηεο Μηθξάο Αζίαο, ηεο Αλαηνιηθήο Θξάθεο θαη ηνπ Δχμεηλνπ Πφληνπ ζεσξνχλ φηη ε Αληαιιαγή ησλ ειιεληθψλ πιεζπζκψλ ηεο Σνπξθίαο πνπ αλέξρνληαη ζ έλα εθαηνκκχξην δηαθφζηεο ρηιηάδεο απέλαληη ζε ηξηαθφζηεο ρηιηάδεο κνπζνπικάλνπο ηεο Διιάδαο πιήηηεη θαίξηα ηελ παγθφζκηα ζπλείδεζε θαη ηελ παγθφζκηα εζηθή φηη εί λαη αληίζεηε πξνο ηα ηεξφηεξα δηθαηψκαηα ηνπ αλζξψπνπ, ηεο ειεπζεξίαο θαη ηδηνθηεζίαο φηη ην ζχζηεκα ηεο Αληαιιαγήο απνηειεί λέα θαη θεθαιπκκέλε κνξθή αλαγθαζηηθνχ εθπαηξηζκνχ θαη αλαγθαζηηθήο απαιινηξίσζεο πνπ θαλέλα θξάηνο δελ έρεη ην δηθαίσκα λα ζέζεη ζε εθαξκνγή παξά ηε ζέιεζε ησλ πιεζπζκψλ. ηη νη ειιεληθνί πιεζπζκνί ηεο Μηθξαζίαο, απηφρζνλεο απφ παλάξραηνπο ρξφλνπο ζηε γε πνπ θαηνηθνχζαλ θαη πάλσ ζηελ νπνία ηα δηθαηψκαηά ηνπο είλαη αλαπαιινηξίσηα θαη απαξάγξαπηα, δελ κεηαλάζηεπζαλ κε ηε ζέιεζή ηνπο αιιά εθδηψρζεθαλ απφ ηηο εζηίεο ηνπο αληηκεησπίδνληαο ην θάζκα ηεο ζθαγήο. Οη αιχηξσηνη Έιιελεο ζπλαγκέλνη εδψ θαη ζε άιιεο πφιεηο θαη λεζηά ηεο Διιάδαο απνθαζίδνπλ θαη ςεθίδνπλ νκφθσλα λα αμηψζνπλ ηε δπλαηφηεηα λα παιηλλνζηήζνπλ ζηηο παηξίδεο ηνπο θάησ απφ νπζηαζηηθέο ζπλζήθεο εγγχεζεο πνπ ζα θαηαζηήζνπλ απηήλ ηελ παιηλλφζηεζε πξαγκαηνπνηήζηκε ε αληίζεηε πεξίπησζε θαηαγγέιινπλ ηελ αδηθία πνπ ηνπο γίλεηαη, ζαλ κία πξνζβνιή δίρσο πξνεγνχκελν θαηά ηεο αλζξσπφηεηαο θαη ηνπ πνιηηηζκνχ.» ημοσιεύτηκε στο Ελεύθερο Βήμα, ευτέρα, 9/ , Εσπερ επ2009 Βάλια Μπουγάδη, 1 ο Λύκειο Καισαριανής 5

6 ΠΡΟΥΤΓΕ ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΣΑ ΣΟΝ 20 Ο ΑΙΩΝΑ Κεφ.Γ Η ΑΠΟΚΑΣΑΣΑΗ ΣΩΝ ΠΡΟΥΤΓΩΝ Β ά λ ι α Μ π ο υ γ ά δ η Γ. Η Α Π Ο Κ Α Σ Α Σ Α Η Σ Ψ Ν Π Ρ Ο Υ Τ Γ Ψ Ν Η Επιτροπή Αποκαταστάσεως των Προσφύγων ΕΡΨΣΗΕΙ: 1. ΕΑΠ: Ορισμός (+σ.155, σ.163) 2. Ποια μέσα παρείχε η ελληνική κυβέρνηση στην ΕΑΠ για την επίτευξη του έργου της; 3. Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις κι αξιοποιώντας τα στοιχεία του πίνακα 2, σ.155, να επισημάνετε τα κριτήρια βάσει των οποίων η Πολιτεία κατένειμε τους πρόσφυγες στον ελλαδικό χώρο. 4. Για ποιους λόγους δόθηκε προτεραιότητα στην εγκατάσταση των προσφύγων: α) σε αγροτικές περιοχές β) στη Β. Ελλάδα; 5. Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις κι αξιοποιώντας τα παραθέματα 9, σ.147 και 14, σ , να εξηγήσετε πού οφείλεται η μεγάλη κινητικότητα των προσφύγων κυρίως τα πρώτα χρόνια μετά το Ποιοι άλλοι φορείς εκτός από την ΕΑΠ ασχολήθηκαν με την αποκατάσταση των προσφ ύγων; ΕΑΠ : ορισμός (μον.5) εσπερ 2001 Αποστολή της Ε.Α.Π. ήταν να εξασφαλίσει παραγωγική απασχόληση στους πρόσφυγες (σωστό ή λάθος) (μον.2) ημερ επ 2003 Με ποια μέσα προσπάθησε η ελληνική κυβέρνηση να υποβοηθήσει το έργο της Επιτροπής Αποκαταστάσεως Προσφύγων (Ε.Α.Π.); (μον. 12) εσπερ 2003 Η ΕΑΠ έδωσε προτεραιότητα στην εγκατάσταση των προσφύγων στη Μακεδονία και τη Δυτική Θράκη.(σωστό ή λάθος) (μον.2). εσπερ 2004 Βασική αποστολή της ΕΑΠ ήταν να εξασφαλίσει στους πρόσφυγες μόνον παραγωγική απασχόληση. (σωστό ή λάθος) (μον.2) εσπ επ 2004 Ποια μέσα διέθεσε στην Ε.Α.Π. (Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων) η ελληνική κυβέρνηση για την αποκατάσταση των προσφύγων; (μον.12) ημερ 2005 Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων (ΕΑΠ): ορισμός (μον.5) εσπερ επ 2005 / (μον.4) ημερ 2006 α. Φρησιμοποιώντας στοιχεία που περιέχονται στο παρακάτω κείμενο και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις, να αναφέρετε: ε π οια γεωγραφικά δια μερίσ ματα δόθη κε προτε ραιότητα στη ν εγκα τάσταση των προσφύγων; Ποιοι ήτα ν οι λόγοι π ου οδήγησα ν σ α υτήν την επιλογή ; Μονάδες 10 «Με ηελ ηζηνξηθή αληαιιαγή ησλ ειιελνηνπξθηθψλ πιεζπζκψλ ελάκηζπ πεξίπνπ εθαηνκκχξην Διιήλσλ πξνζθχγσλ θαηαθιχδεη ηελ Διιάδα.(...). Οη πεξηζζφηεξνη Έιιελεο πξφζθπγεο απφ ηε Βνπιγαξία, νη νπνίνη σο ηφηε θαηνηθνχζαλ ηηο αθηέο ηνπ Δπμείλνπ Πφληνπ, ζηη ο αξραίεο παηξίδεο ηνπο, ζηε σδφπνιε, ζηνλ Πχξγν, ζηελ Αγρίαιν, Μεζεκβξία θιπ., ή ζην εζσηεξηθφ ηεο ρψξαο, ζηε Φηιηππνχπνιε, ηελίκαρν θιπ., θαζψο θαη νη πεξηζζφηεξνη απφ ηνπο πξφζθπγεο ηεο Σνπξθίαο (Αλαηνιηθήο Θξάθεο θαη Μηθξάο Αζίαο) εγθαηαζηάζεθαλ ζηνπ ο νηθηζκνχο ησλ Βνπιγάξσλ θαη ησλ Σνχξθσλ ηεο ειιεληθήο Μαθεδνλίαο, ελψ απηνί ζηηο ειιεληθέο πεξηνρέο ηεο Βνπιγαξίαο θαη ηεο Σνπξθίαο». Απ. Βακαλόπουλος, Νέα Ελληνική Ιστορία, , Θεσσαλονίκη 1991: εκδ. Βάνιας, σ β. Φρησιμοποιώντας στοιχεία που περιέχονται στο παρακάτω κείμενο και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις, να αναφέρετε: Για ποιους λόγους η ΕΑΠ επιδίωξε, ώστε οι πρόσφυγες, που προέρχονται από τον ίδιο οικισμό ή έστω την ευρύτερη περιοχή του, να εγκατασταθούν μαζί στο ελληνικό έδαφος; Μονάδες 15 «Σν έξγν ηεο απνθαηάζηαζεο ησλ πξνζθχγσλ, πνπ αξρηθά είρε αλαιάβεη ην Σακείν Πεξηζάιςεσο Πξνζθχγσλ, ζπλέρηζε ε δηεζλήο Δπηηξνπή Απνθαηαζηάζεσο Πξνζθχγσλ, ε γλσζηή σο ΔΑΠ, πνπ, ζχκθσλα κε ην Πξση φθνιιν ηεο Γελεχεο, έξγν ηεο ήηαλ ε έληαμε ησλ πξνζθχγσλ ζην θνηλσληθφ ζχλνιν, αθνχ εμαζθαιηδφηαλ, εθηφο απφ ηε ζηέγε, δπλαηφηεηα επαγγεικαηηθήο απνθαηάζηαζεο. Ζ ΔΑΠ εμαξρήο βξήθε ηε ιχζε ηεο ηαπεηνπξγίαο σο «παλάθεηα» θαη ζε θάζε πξνζθπγηθφ ζπλνηθηζκφ ρξε καηνδνηνχζε ηελ αλέγεξζε ελφο ή πεξηζζνηέξσλ κεγάισλ νηθνδνκεκάησλ, ψζηε ε νηθηαθή ελαζρφιεζε ησλ πξνζθχγσλ λα κεηαηξαπεί ζε ζχγρξνλε βηνκεραληθή δηαδηθαζία». (Όλγα Βογιατζόγλου, «Η βιομηχανική εγκατάσταση των προσφύγων στη Νέα Ιωνία - Παράμετρος της αστικής εγκατάστασης», στο συλλογικό τόμο «Ο Ξεριζωμός και η άλλη Πατρίδα», Αθήνα 1999, σ. 149) εσπερ 2007 Ε.Α.Π. (Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων): ορισμός (μον.5) εσπερ επαν 2007 Αφού αξιοποιήσετε τις πληροφορίες από το ακόλουθο κείμενο και τις συνδυάσετε με τις ιστορικές σας γνώσεις, να αναφέρετε: α. Γιατί δόθηκε προτεραιότητα στην εγκατάσταση των προσφύγων στη Μακεδονία και τη Δυτική Θράκη; Μονάδες 10 β. Ποια μέτρα πήρε η ΕΑΠ για την αγροτική αποκατάσταση των προσφύγων; Μονάδες 15 Οη ειιεληθέο θπβεξλήζεηο εγθαζηζηνχλ ηνπο πξφζθπγεο θπξίσο ζηηο πην εχθνξεο ειιεληθέο ρψξεο, ζηε Μαθεδνλία θαη ηε Γπηηθή Θξάθε, είηε αγξνηηθά είηε αζηηθά. Δπηδηψρζεθε πξψηα λ απνθαηαζηαζνχλ ζηηο πεξηνπζίεο πνπ είραλ εγθαηαιείςε η νη Σνχξθνη, αιιά, επεηδή νη νηθηζκνί ήηαλ ζπγθξηηηθά ιίγνη θηίζηεθαλ εθαηνληάδεο λένη ζπλνηθηζκνί, νξηζκέλνη απφ ηνπο νπνίνπο αξγφηεξα εμειίρζεθαλ ζε αμηφινγα νηθνλνκηθά θέληξα. Οη θπβεξλήζεηο ηνχο δίλνπλ γαίεο θαη ηα πξψηα κέζα θαη δψα γηα ηελ θαιιηέξγεηα ηεο γεο. ηηο ρψξεο απηέο ηδίσο πξνβαίλνπλ αθφκε ζηελ εθηέιεζε κεγάισλ έξγσλ πνιηηηζκνχ, αλνίγνπλ δξφκνπο, θαηαζθεπάδνπλ γέθπξεο, εθηεινχλ κεγάια ιηκεληθά έξγα επίζεο εθηεινχλ κεγάια εγγεηνβειηησηηθά θαη αξδεπηηθά έξγα, θπξίσο ζε ηξεηο πεξηνρέο, ζηηο π εδηάδεο ησλ εξξψλ, ηεο Γξάκαο θαη ηεο Θεζζαινλίθεο: δηεπζεηνχλ πξνο φθεινο ηεο γεσξγίαο θνίηεο ρεηκάξξσλ θαη κεγάισλ πνηακψλ, φπσο ηνπ Αμηνχ, ηνπ ηξπκφλα θιπ., πνπ κε ηηο πιεκκχξεο ηνπο λέθξσλαλ ηηο παξφρζηεο γαίεο ζε κεγάιν βάζνο, απνμεξαίλνπλ ιίκλεο [...] θαη ηηο γαίεο ηηο παξαδίδνπλ ζε αθηήκνλεο πξφζθπγεο θαη γεγελείο. Έπξεπε αθφκε λα γίλνπλ εμπγηαληηθά έξγα, γηα λα θαηαπνιεκεζνχλ νη ειψδεηο ππξεηνί, ν ηχθνο, ε θπκαηίσζε, λα ηδξπζνχλ ηαηξηθνί ζηαζκνί, θαξκαθεία θιπ. Σα κεγάια αξδεπηηθά έξγα κεηαβάιινπλ ηελ αλάγιπθε φςε ηεο Μαθεδνλίαο θαη πξνθαινχλ ην ζαπκαζκφ ησλ πνιηηηζκέλσλ ιαψλ. Απ. Βακαλόπουλος, Νέα Ελληνική Ιστορία, σσ ημερ 2008 Ποια μέσα διέθεσε η ελληνική κυβέρνηση στην ΕΑΠ για την αποκατάσταση των προσφύγων; (μον.12) εσπερ 2008 Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων (ΕΑΠ). (μον.5) ημερ.επαν.2009 Βάλια Μπουγάδη, 1 ο Λύκειο Καισαριανής Η α γ ρ ο τ ι κ ή α π ο κ α τ ά σ τ α σ η ΕΡΨΣΗΕΙ: Αγροτική αποκατάσταση: α) πού εγκαταστάθηκαν οι πρόσφυγες(οικισμοί); β)μέγεθος κλήρου κριτήρια βάσει των οποίων γινόταν η παραχώρηση των κλήρων προσωρινή ή οριστική διανομή. γ) στέγαση (οι δύο τρόποι) δ)πώς οι πρόσφυγες θα αποκτούσαν πλήρη κυριότητα; ω σ τ ό ή λ ά θ ο ς ; Η αγροτική αποκατάσταση ήταν αποκλειστικά έργο της ΕΑΠ. Ο παραχωρούμενος κλήρος δεν αποτελούσε συνήθως ενιαία έκταση. Η διανομή του κλήρου από τις υπηρεσίες εποικισμού ήταν από την αρχή οριστική. Σο 1930 τα χρέη των αγροτών προσφύγων ανέλαβε να εισπράξει η Εθνική Σράπεζα. 6

7 ΠΡΟΥΤΓΕ ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΣΑ ΣΟΝ 20 Ο ΑΙΩΝΑ Κεφ.Γ Η ΑΠΟΚΑΣΑΣΑΗ ΣΩΝ ΠΡΟΥΤΓΩΝ Β ά λ ι α Μ π ο υ γ ά δ η Με ποιους τρόπους και με ποια μέσα υλοποιήθηκε η αγροτική αποκατάσταση των Μικρασιατών προσφύγων; (μον.13) εσπ επ 2003 // εσπερ 2006 Μετά τη διάλυση της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων (ΕΑΠ), το 1930, τα χρέη των αγροτών προσφύγων ανέλαβε να εισπράξει η Εθνική Σράπεζα. ωστό ή λάθος μον.2 ημερ επαν 2009 Η α σ τ ι κ ή α π ο κ α τ ά σ τ α σ η Ποια η συμβολή της ΕΑΠ όσον αφορά την αστική αποκατάσταση των προσφύγων; Πού οφείλονταν τα εμπόδια που συνάντησε η αστική αποκατάσταση των προσφύγων; Ποιοι είναι οι παλαιότεροι αστικοί συνοικισμοί; Με ποιους τρόπους υλοποιήθηκε η αστική αποκατάσταση;(συνοικισμοί κατοικίες έργα υποδομής οικοδομικοί συνεταιρισμοί). Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις κι αξιοποιώντας τα παραθέματα 16 και 17, σ , να εξηγήσετε πώς αντιμετωπίστηκε το πρόβλημα της στέγασης των προσφύγων στα αστικά κέντρα. ωστό ή λάθος; 1. Η ΕΑΠ συνέβαλε εν μέρει στην αστική αποκατάσταση των προσφύγων. 2. Η οικοδόμηση των προσφυγικών συνεταιρισμών συνδυαζόταν πάντοτε με έργα υποδομής. ε σύγκριση με την αστική, η αγροτική αποκατάσταση των προσφύγων ήταν ταχύτερη και απαιτούσε μικρότερες δαπάνες.(σωστό ή λάθος) (μον.2) ημερ επαν 2006 Αντλώντας στοιχεία από τα κείμενα που ακολουθούν και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις, να αναφέρετε τα εμπόδια που συνάντησε η αστική στέγαση των Μικρασιατών προσφύγων. Μονάδες 25 Πηγή Α [...] «ηε Υίν έκεηλα έλα ρξφλν. Μεηά πήγα Πάηξα, Κφξηλζν θαη ηειηθά ζην Βέιν. Δθεί έθαλα κεξηθά ρξφληα, έρσ θαη ζπίηη. Απφ ην Βέιν ήξζα ζηελ Αζήλα θαη κεηά πήγα ζηελ Αιε μαλδξνχπνιε, ζηελ αδειθή κνπ, θη άλνημα εζηηαηφξην. ε ιίγν κνπ θάεθε ην καγαδί θη άλνημα άιιν εμνρηθφ. Δλησκεηαμχ αξξψζηεζα θαη μαλαγχξηζα ζην Βέιν. Δθεί θαιιηεξγνχζα πεξηβφιηα. Έθπγα φκσο πάιη θη ήξζα ζηελ Αζήλα γηα θαιχηεξα». (Μαξηπξία Νηθνιάνπ Παπαληθνιάνπ από ην ρωξηό Σαδάθη ζηε ρεξζόλεζν ηεο Εξπζξαίαο, απέλαληη από ηε Χίν). Η Έμνδνο Πηγή Β «Σελ άιιε κέξα ηνπ Φσηφο, Ηαλνπάξην ηνπ 1923, πξσηνβγήθακε ζηελ Διιάδα. Μφιηο βγήθακε, πεξηκέλαλε θπξίεο θαη καο κνηξάζαλε ςσκηά θαη ηπξηά. Σελ ίδηα κέξα κ αο βάιαλε ζην ηξαίλν θαη καο πήγαλε ζηελ Σξίπνιε. Σηο δχν πξψηεο βξαδηέο κείλακε κέζα ζηελ Σξίπνιε.... Κη εγψ έξεκε ήκνπλα θαη είρα θαη ηξία παηδηά καδί κνπ.... Ο γηφο κνπ ήξζε ζηελ Σξίπνιε γηα λα καο πάξεη λα κείλνπκε φινη ζηελ Αζήλα.... Άκα βγήθακε ζηνλ Πεηξαηά, δελ είρακε πνχ λα κείλνπκε. Γχν λχρηεο θνηκεζήθακε ζην ζηαζκφ, ζην χπαηζξν. Σξέμακε, πήγακε ζηα Τπνπξγεία θαη ηφηε καο πήξαλε θαη καο βάιαλε ζην εξγνζηάζην ηνπ ηξίγγνπ, ζε θάηη απνζήθεο κέζα, ζηνλ Πεηξαηά. Δθεί ήηαλε θαη άιινη πξφζθπγεο, απφ ηεο κχξλεο ηα κέξε φινη...». (Μαρτυρία Μαριάνθης Καραμουσά από το χωριό Μπαγάρασι κοντά στα ώκια). Η Έξοδος (έκδοση του Κέντρου Μικρασιατικών πουδών), τόμ. Α, σσ , εσπ επαν 2006 Αξιοποιώντας τις πληροφορίες από τα παρακάτω κείμενα και τις ιστορικές σας γνώσεις να εξηγήσετε τον τρόπο με τον οποίο ξεκίνησε η αστική στέγαση των προσφύγων εύπορων και άπορων μέσω της δημιουργίας συνοικισμών και οικισμών.μον. 25 Κείμενο Α Χο ην ηέινο ηνπ 1929 ε Δ.Α.Π. είρε ρηίζεη πεξίπνπ θαηνηθίεο ζε 125 λένπο ζπλνηθηζκνχο θαη ην θξάηνο θαηνηθίεο, ρσξίο λα έρεη ιπζεί ην πξφβιεκα ηεο άζιηαο δηαβηψζεσο ζε απηνζρέδηεο ηζίγθηλεο παξάγθεο πεξίπνπ πξνζθπγηθψλ νηθνγελεηψλ. (Ιζηνξία ηνπ Ειιεληθνύ Έζλνπο, η. ΙΕ, Αζήλα 1978, ζ. 302) Κείμενο Β Καθήλ θαθψο, κελ ηα ξσηάο, πψο δνχζακε. Έθηαζε ν δεχηεξνο ρξφλνο ηεο πξνζθπγηάο. Ήκαζηε ζηα 1924 θη αθνχζακε πψο γίλνληαη ζπλνηθηζκνί, γηα λα θάηζνπκε εκείο νη πξφζθπγεο, ζηνλ Πνδνλίθηε (= Ν. Ησλία), ζηνπο Πνδαξάδεο (= Πεξηζζφο), ζηελ Κν θθηληά. Σφηε μέξεηο πψο πηάλαλε ηα ζπίηηα ζηνπο ζπλνηθηζκνχο; Πήγαηλεο εθεί, θξεκνχζεο έλα ηζνπβαιάθη ή φ,ηη είρεο ζ έλα δσκάηην θαη ην ζπίηη ήηαλε δηθφ ζνπ. Αηειείσηα ήηαλε αθφκε θεξακίδηα δελ είραλε, πφξηεο δελ είραλε, παξάζπξα δελ είραλε. Καη κεξηθά πνπ είραλε πφξηεο θαη παξάζπξα πεγαίλαλε άιινη ηε λχρηα θαη ηηο βγάδαλε θαη αλάβαλε θσηηέο λα δεζηαζνχλε, λα καγεηξέςνπλε... (Μαπηςπία Μαπιάνθηρ Καπαμοςζά από ηο σωπιό Μπαγάπαζι κονηά ζηα Σώκια). Η Εξοδος (έκδοση του Κέντρου Μικρασιατικών πουδών), τ. Α, σ. 195 ημερ 2007 Σην αστική αποκατάσταση ανέλαβε περισσότερο η Ε.Α.Π. και λιγότερο το κράτος. (σωστό ή λάθος) (μον. 2) εσπερ επαν 2008 Η αστική αποκατάσταση των προσφύγων περιλάμβανε στέγαση και πρόνοια για εύρεση εργασίας. (σωστό ή λάθος) (μον.2) ημερ επαν 2009 Αντλώντας στοιχεία από το κείμενο που ακολουθεί και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις, να απαντήσετε στα ερωτήματα: α. Πώς υλοποιήθηκε η αστική στέγαση των μη εύπορων και η εγκατάσταση των άπορων προσφύγων στην Αθήνα και τον Πειραιά; (μονάδες 15) β. Ποιες ήταν οι συνθήκες διαβίωσης των προσφύγων αυτών; (μονάδες 10) «την Αθήνα υπολογίζεται ότι ο πληθυσμός είχε υπερδιπλασιαστεί μέσα σε δεκαοκτώ μήνες. Διεθνείς αναφορές έκρουαν τον κώδωνα του κινδύνου για τις τραγικές συνθήκες που επικρατούσαν στους προσφυγικούς αυτούς συνοικισμούς: Μια πόλη των κατοίκων διογκώθηκε («πρήστηκε») ξαφνικά και έφτασε πάνω από Οι παροχές νερού κατέρρευσαν, ο φωτισμός ήταν κακός, και το ότι οι δρόμοι αποτελούν ται από λακκούβες δεν προκαλεί και μεγάλη έκπληξη αν αναλογιστούμε τις συνθήκες που επικρατούν. Με την εξαίρεση της Κίνας, δεν έχω βρεθεί αλλού πουθενά όπου η αίσθηση ενός τόπου που κατακλύζεται από κόσμο να είναι τόσο οξυμένη. Η μόλυνση είναι η μόνη λέξη που μπορεί να αποδώσει τις συνθήκες διαβίωσης αυτού του πληθυσμού σε κάθε οικοδομικό τετράγωνο. *...+ υγκεκριμένα, στην Καισαριανή υπήρχαν συνολικά σπίτια για άτομα. Από την ΕΑΠ κατασκευάστηκαν μετά το 1828 τα 350. Έως τότε ο πληθυσμός έμεν ε σε πλινθόκτιστα σπίτια και σε 500 ξύλινα παραπήγματα, ενώ η πλειοψηφία των κατοίκων δήλωνε ασχολία την αγροτική. Αν αναλογιστεί κανείς ότι έλαβαν βοήθεια σε βοοειδή και πρόβατα ή χοίρους χωρίς να ανεγερθούν στάβλοι, εύκολα κατανοούμε ότι οι άνθρωποι και τα ζώα συζούσαν κάτω από την ίδια στέγη. Πέρα από τις φρικτές συνθήκες υγιεινής, η ύδρευση του προσφυγικού πληθυσμού γινόταν με βυτία του δήμου ή με υδροπώλες, οι οποίοι πωλούσαν το νερό *. Η διεκδίκηση παροχής νερού παραπέμπει σε σύγχρονες γεωπολιτικές διαμάχες ή και ένοπλες συρράξεις στον Σρίτο Κόσμο. *...+» Κρητικός, Γ., «Ριζοσπαστικοποίηση της πολιτικής γεωγραφίας του νέου περιαστικού χώρου της Αθήνας μετά την έλευση των μικρασιατών προσφύγων», περ. Γεωγραφίες, τεύχος 13, φθινόπωρο 2007, εκδ. Εξάντας, σ * Σ. Τζιόκαρ, «Η ένηαξη ηων πποζθύγων ζηην ελληνική κοινωνία και η ένηαξη ζηην Καιζαπιανή», ζηο Ο ξεπιζωμόρ και η άλλη παηπίδα. Πποζθςγοςπόλειρ ζηην Ελλάδα, Αθήνα: Εηαιπεία Σποςδών Νεοελληνικού Πολιηιζμού και Γενικήρ Παιδείαρ, 1997, ζ.123 Εσπερ 2010 Βάλια Μπουγάδη, 1 ο Λύκειο Καισαριανής 7

8 ΠΡΟΥΤΓΕ ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΣΑ ΣΟΝ 20 Ο ΑΙΨΝΑ Κεφ.Δ. Η ΑΠΟΖΗΜΙΨΗ ΣΨΝ ΑΝΣΑΛΛΑΞΙΜΨΝ Βάλια Μπουγάδη Δ. Η ΑΠΟΖΗΜΙΨΗ ΣΨΝ ΑΝΣΑΛΛΑΞΙΜΨΝ ΚΑΙ Η ΕΛΛΗΝΟΣΟΤΡΚΙΚΗ ΠΡΟΕΓΓΙΗ Η α π ο ζ η μ ί ω σ η τ ω ν α ν τ α λ λ ά ξ ι μ ω ν. 1. Να αναφέρετε όλους τους φορείς που ενεπλάκησαν στο έργο της εκτίμησης των περιουσιών τω ν ανταλλάξιμων. 2. Ποια προσωρινή λύση υιοθετήθηκε λόγω της καθυστέρησης της εκτίμησης των περιουσιών; 3. Πώς έγινε η προσωρινή εκτίμηση των περιουσιών των ανταλλάξιμων; 4. Σι συνέβη σχετικά με την οριστική εκτίμηση των περιουσιών; ωστό ή λάθος; 1. Μετά την προσωρινή εκτίμηση των περιουσιών των προσφύγων η Αγροτική Σράπεζα ανέλαβε να πληρώσει μια προκαταβολή. 2. Η διαδικασία της οριστικής εκτίμησης υπονομευόταν από την τουρκική πλευρά. Γενική Διεύθυνση Ανταλλαγής Πληθυσμών. ορισμός (μον. 4) εσπερ 2007 // μον.5) ημερ επαν 2008 Αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις και αντλώντας στοιχεία από το παράθεμα που σας δίνεται, να αναφερθείτε στην αποζημίωση των Ελλήνων ανταλλάξιμων για τις περιουσίες που εγκατέλειψαν και στις διαδικασίες προσδιορισμού αυτής. Μονάδες 25 Σα πεξηνπζηαθά ζηνηρεία πνπ εζεσξείην φηη επηδέρνληαλ απνδεκίσζε ήηαλ: α) ηα αθίλεηα θάζε είδνπο, αζηηθά θαη αγξνηηθά, β) ηα θηλεηά αγαζά πνπ δελ πνπιήζεθαλ επί ηφπνπ νχηε κεηαθέξζεθαλ ζηελ Διιάδα θαη γ) νη θαιιηεξγεκέλνη αγξνί καδί κε ηα πξντφληα ηνπο, ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ θαη ησλ εζφδσλ ηα νπνία έραζε ν αληαιιάμηκνο. Έλαο ζεκαληηθφο αξηζκφο πξνζθχγσλ βξέζεθαλ εθπξφζεζκνη, ε ίηε γηαηί ήιζαλ ζηελ Διιάδα κεηά ηε ιήμε ηεο πξνζεζκίαο ππνβνιήο (αηρκάισηνη, πξφζθπγεο απφ ηε Ρσζία, Κσλζηαληηλνππνιίηεο) είηε γηαηί δελ κπνξνχζαλ λα ππνβάινπλ δήισζε ιφγσ αζζέλεηαο, θπιάθηζεο ή αλειηθηφηεηαο (πεξίπησζε νξθαλψλ). Ζ πξνθαηαβνιή ζα δηλφηαλ ζε εθείλνπο πνπ δελ είραλ κέρξη ηφηε απνθαηαζηαζεί, κε ηε δηεπθξίληζε φηη ε απιή ππνηππψδεο ζηέγαζε ζηνπο νηθηζκνχο ηεο ΔΑΠ (Δπηηξνπήο Απνθαηάζηαζεο Πξνζθχγσλ) ή ηνπ ειιεληθνχ θξάηνπο δελ ζα εζεσξείην σο απνθαηάζηαζε. Πξνθεηκέλνπ λα επηηαρπλζεί ε δηαδηθαζ ία ηεο απνδεκίσζεο, ρσξίο λα επηβαξπλζεί πνιχ ν θξαηηθφο πξνυπνινγηζκφο, απνθαζίζηεθε ε έθδνζε νκνινγηψλ κε ηελ εγγχεζε ηνπ ειιεληθνχ δεκνζίνπ. [...] Σν 20% ηεο πξνζσξηλήο απνδεκίσζεο δφζεθε ζε κεηξεηά θαη ην ππφινηπν ζε νκνινγίεο. Παξά ηελ πξφζθαηξε αλαθν χθηζε, ε πξνζσξηλή απηή ιχζε δελ έθιεηζε ην δήηεκα. Οη πξνζθπγηθέο νξγαλψζεηο αμίσλαλ ηελ πιήξε απνδεκίσζε φπσο εμάιινπ πξνέβιεπε ε ζχκβαζε ηεο Λσδάλεο, κε απνηέιεζκα ην ζέκα λα ιάβεη δηαζηάζεηο θαη λα γίλεη αληηθείκελν πνιηηηθήο εθκεηάιιεπζεο. Γηα ηελ νξηζηηθή εθηίκεζε ησλ εγθαηαιεηθζεηζψλ πεξηνπζηψλ ζπζηάζεθαλ Πξσηνβάζκηεο Δπηηξνπέο Δθηίκεζεο, κία ή πεξηζζφηεξεο γηα θαζεκία απφ ηηο 934 ρξηζηηαληθέο θνηλφηεηεο ηεο Σνπξθίαο. Σα πνηθίια πξνβιήκαηα πνπ αλέθπςαλ επέβαιαλ αξρηθά ηε δεκηνπξγία 52 Γεπηεξνβ άζκησλ Δπηηξνπψλ, 31 ζηελ Αζήλα θαη 21 ζηελ επαξρία, θαη ζηε ζπλέρεηα, ην Μάην ηνπ 1927, 20 Γεπηεξνβάζκησλ Δπηηξνπψλ (Δθεηεία ηεο Αληαιιαγήο), 8 ζηελ Αζήλα θαη 12 ζηελ επαξρία. (Ιστορία του Νέου Ελληνισμού, , 7 ος τόμος: Ο Μεσοπόλεμος ( ), Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα, 2003, σσ ). Ημερήσια 2010 Η ε λ λ η ν ο τ ο υ ρ κ ι κ ή π ρ ο σ έ γ γ ι σ η ΕΡΨΣΗΕΙ: 1. Ποια διπλωματικά κείμενα υπογράφηκαν ανάμεσα στην ελληνική και τουρκική πλευρά κατά το χρονικό διάστημα ; ποιο το περιεχόμενό τους; 2. Ποιες οι επιδιώξεις του Βενιζέλου κατά τις διαπραγματεύσεις με την τουρκική πλευρά στο χρονικό διάστημα ; 3. Ποια τα κυριότερα σημεία της συμφωνίας της Άγκυρας (1930); 4. Ποιες οι συνέπειες, θετικές και αρνητικές, της ελληνοτουρκικής προσέγγισης του 1930; 5. Να αναφέρετε τους παράγοντες που συνέβαλαν στη διαμόρφωση των πολιτικών πεποιθήσεων των προσφύγων,(σ. 162, σ. 165). 6. Ποια η στάση των προσφύγων απέναντι στη σύμβαση της Λοζάνης(1923) και την ελληνοτουρκική προσέγγιση του 1930; Να την αιτιολογήσετε.(σ.!51, 161, 162, 163, 165). 7. Να συνδέσετε τα δεδομένα της στήλης Α μ αυτά της στήλης Β. Α Β 1. Γενική Διεύθυνση Ανταλλαγής Πληθυσμών. α. 10 Ιουνίου ύμβαση της Άγκυρας β υμφωνία των Αθηνών γ. 30 Οκτωβρίου υμφωνία της Άγκυρας δ. Δεκέμβριος ύμφωνο φιλίας, ουδετερότητας και διαιτησίας ε. Ιούνιος ύμβαση εμπορίου, εγκατάστασης και ναυτιλίας(1930): ορισμός τις εκλογές του 1933 επικράτησε το Κόμμα των Υιλελευθέρων. (σωστό ή λάθος)(μον. 2) ημερ 2001 Η υμφωνία της Άγκυρας (10 Ιουνίου 1930) προέβλεπε την αμοιβαία απόσβεση των οικονομικών υποχρεώσεων μεταξύ Ελλάδας και Σουρκίας (σωστό ή λάθος) (μον.2) εσπερ 2001 Η ύμβαση της Άγκυρας υπογράφηκε στις 30 Ιανουαρίου 1923.(σωστό ή λάθος) (μον.2) εσπερ 2003 Ποια ήταν τα κυριότερα σημεία της υμφωνίας της Άγκυρας της 10ης Ιουνίου 1930; (μον.12) εσπερ 2004 Ποια ήταν τα κυριότερα σημεία της συμφωνίας της Άγκυρας (10 Ιουνίου 19 30);(μον. 10) ημερ 2005 Φρησιμοποιώντας σχετικά χωρία από το πιο κάτω κείμενο και με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις να εξηγήσετε τους στόχους του Ελευθερίου Βενιζέλου αναφορικά με την ελληνοτουρκική προσέγγιση κατά τα έτη (Μονάδες 12) και να αποτιμήσετε κατά πόσο οι στόχοι αυτοί επιτεύχθηκαν με τις ελληνοτουρκικές συμφωνίες του (Μονάδες 13). 8

9 ΠΡΟΥΤΓΕ ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΣΑ ΣΟΝ 20 Ο ΑΙΨΝΑ Κεφ.Δ. Η ΑΠΟΖΗΜΙΨΗ ΣΨΝ ΑΝΣΑΛΛΑΞΙΜΨΝ Βάλια Μπουγάδη Κείκελν «Καζ ήλ ζηηγκήλ ν ειιεληθφο ιαφο κνχ αλαζέηεη κε κεγάιελ πιεηνςεθίαλ ηελ δηαθπβέξλεζίλ ηνπ δηα κίαλ πεξίνδνλ ηεζζάξσλ εηψλ, νθείισ λα ζαο δηαβεβαηψζσ πεξί ηεο δσεξάο επηζπκίαο κνπ λα ζπληειέζσ εηο ηελ ξχζκηζηλ ησλ ζρέζεσλ κεηαμχ ησλ δχν ρσξψλ καο, ε νπνία ζα ηνπο εμεζθάιηδε ζηελήλ θηιίαλ, επηβεβαηνπκέλελ δη ελφο ζπκθψλνπ θηιίαο, κε επηζέζεσο θαη δηαηηεζίαο, πεξηερνκέλνπ φζνλ ην δπλαηφλ επξπηέξνπ. Έρσ πιήξε ζπλείδεζηλ ηνπ γεγνλφηνο φηη ε Σνπξθία δελ έρεη βιέςεηο επί ησλ εδαθψλ καο θαη κνη εδφζε ρηιίαο θνξάο θαηά ηελ δηάξθεηαλ ηεο πξνεθινγηθήο πεξηφδνπ ε επθαηξία λα δειψζσ δεκνζία φηη ε Διιάο νπδεκίαλ έρεη βιέςηλ επί ησλ ηνπξθηθψλ εδαθψλ, απνδερνκέλε ηαο πλζήθαο ηεο Δηξήλεο εηιηθξηλψο θαη αλεπηθπιάθησο. Γελ δχλακαη ινηπφλ λα ακθηβάιισ φηη ε ξχζκηζηο ησλ ζρέζεψλ καο, σο ηελ αληηιακβάλνκαη, αληαπνθξίλεηαη επίζεο εηο ηελ επηζπκίαλ ηεο Δμνρφηεηφο αο. Γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζηλ ηεο θνηλήο απηήο επηζπκίαο νπδέλ εκπφδηνλ πθίζηαηαη εθηφο ησλ εθθξεκψλ δεηεκάησλ κεηαμχ ησλ δχν ρσξψλ, ηα νπνία πξνέθπςαλ απφ ηελ ζχκβαζηλ πεξί αληαιιαγήο ησλ πιεζπζκψλ θαη ηαο παξαθνινχζνπο ζπκθσλίαο»(. Επιστολή του Ε. Βενιζέλου προς τον Σούρκο πρωθυπουργό Ισμέτ Ινονού, : Ιστορία του ελληνικού έθνους, ΙΕ, σ. 354.) ημερ 2006 τις 10 Ιουνίου 1930 υπογράφηκε η υνθήκη των εβρών που αποτελούσε το οικονομικό σύμφωνο μεταξύ Ελλάδας και Σουρκίας.(σωστό ή λάθος) (μον.2) ημερ επαν 2007 Αντλώντας στοιχεία από τα κείμενα που ακολουθούν και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις, να αναφέρετε: α. Σι επεδίωκε ο Ελευθέριος Βενιζέλος με την υπογραφή της υμφωνίας της Άγκυρας (10 Ιουνίου 1930). (μον.12) β. Σις αντιδράσεις των προσφύγων της Μικράς Ασίας στην παραπάνω συμφωνία. (μον.13) ΚΕΙΜΕΝΟ Α : Βενιζέλος κατά την συνεδρίασιν ταύτην (της Βουλής της 25 ης Ιουνίου 1930) υπεστήριξεν ότι η Ελλάς ανέλαβε διά της συνθήκης περί ανταλλαγής την υποχρέωσιν να χρησιμοποιήση την εις το έδαφός της αντα λλάξιμον περιουσίαν διά την αποζημίωσιν των προσφύγων και ότι την υποχρέωσίν της ταύτην την εξεπλήρωσεν. Αλλ οσονδήποτε και αν ήτο επαχθής διά την Ελλάδα η σύμβασις της 10 ης Ιουνίου, τίποτε το καλύτερο δεν ημπορούσε να πραγματοποιηθή. Η Σουρκία εζήτει, ευθύς εξ αρχής, τον πλήρη συμψηφισμόν. Η Ελλάς αντεπρότεινεν όπως τα ουδέτερα μέλη της Μικτής Επιτροπής Ανταλλαγής αναλάβουν την εφαρμογήν συνοπτικού και συνολικού συστήματος εκτιμήσεως. Η τουρκική κυβέρνησις απεδέχθη, τελικώς, την ελληνικήν πρότασιν, τα ουδέτερα δε μέλη υπέδειξαν τον γενικό συμψηφισμόν. Να ηρνείτο η Ελλάς την υπόδειξιν ταύτην; Η τουρκική κυβέρνησις δεν είχε κανένα λόγο να βιάζεται. Αντιθέτως, η εκκρεμότης της έδιδε την ευκαιρίαν να δυσχεραίνη ακόμη περισσότερον την θέσιν των Ελλήνω ν της Κωνσταντινουπόλεως, οι οποίοι θα εξηναγκάζοντο να καταφύγουν εις την Ελλάδα. Θα ημπορούσαμεν να υποστώμεν το νέον αυτό προσφυγικόν κύμα; Και ήτο συμφέρον να κενωθή η Κωνσταντινούπολις από τους Έλληνας, έναντι της αβεβαίας προοπτικής που παρείχε η παρ άτασις της εκκρεμότητος επί του ζητήματος των εκτιμήσεων; (Γρ. Δαφνής, Η Ελλάς μεταξύ δύο πολέμων ( ), τόμ. Β, Αθήνα 1997: εκδ. Κάκτος, σσ ) ΚΕΙΜΕΝΟ Β : Σο οικονομικό σύμφωνο με την Σουρκία θα κυρωθεί. Ο προσφυγικός όμως κόσμος θα παραμε ίνει διχασμένος. Όσα σωματεία, τόσες αντιδράσεις, τόσα ανακοινωθέντα και ψηφίσματα πολλά από τα οποία περνούν και στον τύπο με περιεχόμενο διαμετρικά αντίθετο. Οι εξεγέρσεις και το προσφυγικό ρεύμα διαμαρτυρίας θα ογκωθεί επικίνδυνα προς τα τέλη Οκτωβρίου του 1930, τις παραμονές της αναχώρησης του Βενιζέλου στην Άγκυρα. Οι προσφυγικές οργανώσεις θα καλέσουν τα μέλη τους σε γενικές συγκεντρώσεις και θα συντάξουν ψηφίσματα που θα τα στείλουν όχι μόνο στον Βενιζέλο αλλά και στον Ινονού 1. Μ αυτά θα ζητούν την ακύρωση των «απανθρώπων *...+ συμβάσεων και την διαρρύθμισιν του προσφυγικού προβλήματος επί τη βάσει των στοιχειωδών κανόνων της ηθικής και του δικαίου *...+ άλλως η ελληνοτουρκική φιλία *...+ αποβαίνει κενή εννοίας και όλως διόλου ασταθής». (Ιφιγένεια Αναστασιάδου: Ο Βενιζέλος και το Ελληνοτουρκικό ύμφωνο Φιλίας του το συλλογικό τόμο: Μελετήματα γύρω από τον Βενιζέλο και την εποχή του, Αθήνα 1980: εκδ. Φιλιππότης, σ. 329.) 1.Ινονού: Πρωθυπουργός της Σουρκίας. εσπερ επαν 2007 Να συγκρίνετε τις βασικές επιδιώξεις του βενιζελισμού της περιόδου όσον αφορά την πραγματοποίηση της Μεγάλης Ιδέας με τις διπλωματικές ρυθμίσεις μετά τη Μικρασιατική καταστροφή (σύμβαση Λοζάνης1923, ελληνοτουρκική προσέγγιση 1930), στις οποίες τον πρωταγωνιστικό ρόλο είχε ο Βενιζέλος. Να σχολιάσετε το ρόλο που διαδραμάτισε ο Βενιζέλος κατά την ελληνοτουρκική προσέγγιση με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις και τα δύο σκίτσα εκείνης της εποχής. 9

10 ΠΡΟΥΤΓΕ ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΣΑ ΣΟΝ 20 Ο ΑΙΨΝΑ 1 Ο Λ Τ Κ Ε Ι Ο Κ Α Ι Α Ρ Ι Α Ν Η Κεφ.Ε Η ΕΝΣΑΞΗ ΣΨΝ ΠΡΟΥΤΓΨΝ < Β ά λ ι α Μ π ο υ γ ά δ η Η Ε Ν Σ Α Ξ Η Σ Ψ Ν Π Ρ Ο Υ Τ Γ Ψ Ν Σ Η Ν Ε Λ Λ Α Δ Α Η ενσωμάτωση των προσφύγων 1) Ν αποτιμήσετε το έργο της ΕΑΠ. 2) Σι είδους διαφορές υπήρχαν ανάμεσα στους πρόσφυγες; 3) Ποιοι πρόσφυγες ενσωματώθηκαν πιο σύντομα και για ποιο λόγο; 4) Πού οφείλεται η δυσαρέσκεια των προσφύγων απέναντι στο κράτος και στους γηγενείς κατοίκους; 5) ε ποιους τομείς εκφράστηκε κυρίως η διάσταση προσφύγων και γηγενών; Π α ρ ά θ ε μ α Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις κι αξιοποιώντας τις πληροφορίες από το παρακάτω παράθεμα να εξηγήσετε για ποιους λόγους οι πρόσφυγες εξέφραζαν συχνά παράπονα για την αντιμετώπιση του ελληνικού κράτους. Σο 1931 τα ανταλλάξιμα κτήματα παραχωρήθηκαν με συμβόλαια ιδιοκτησίας στους πρόσφυ γες, αλλά και σε ακτήμονες της Λέσβου. Οι πρόσφυγες Αϊβαλιώτες πίστευαν ότι αδικούνταν με αυτή τη διευθέτηση κι έχοντας στο μεταξύ στείλει και Αϊβαλιώτη βουλευτή στη Βουλή, τον γιατρό Κ. ίμο, συγκρότησαν αμέσως Επιτροπή και ξεσηκώθηκαν, για να σταματήσει η διαδικασία της παραχώρησης των ανταλλάξιμων στους ντόπιους ακτήμονες. Έστειλαν τηλεγραφήματα στην κυβέρνηση με την έμμεση απειλή ότι θα βρουν τρόπο να διεκδικήσουν από μιαν επόμενη κυβέρνηση, την οποία βέβαια θα υποστήριζαν με την ψήφο τους, τα νόμιμα δικαιώματα τους. Και για να αποδείξουν ότι στο αίτημα τους αυτό ήταν όλοι ενωμένοι υπέγραφαν ως "Κοινότης Κυδωνι ών και Μοσχονησίων", τίτλος όμως που δεν ανταποκρινόταν στην πραγματικότητα, αφού δεν είχαν κατορθώσει να εγκατασταθούν όλοι σ' ένα χωριό και να αποτελέσουν μια κοινότητα μαζί με τους Μοσχονήσιους. Η απογοήτευση των προσφύγων ήταν μεγάλη. Πίστευαν ότι είχαν χάσει την πατρίδα τους εξαιτίας της Μικρασιατικής Εκστρατείας και ότι αντί να βρουν κατανόηση και συμπαράσταση εισέπραξαν την κακοπιστία των ντόπιων και του Ελληνικού Δημοσίου. "Πρόσφιγγες και πρόσφυγες, μαζώματα και ακρίδες και βενιζελόμουτρα, αλλά εμά ς χαλάσανε την πατρίδα μας, το Αϊβαλί, και φύγανε από εδώ οι Σούρκοι κι ήρθαμε εμείς κι έγιναν κι οι ντόπιοι, οι ξεβράκωτοι, νοικοκυραίοι. Εμάς εκμεταλλεύτηκαν, αλλά και πάλι νοικοκυραίοι σαν εμάς δεν έγιναν". Η κυβέρνηση Βενιζέλου τελικά παραχώρησε, το χειμώνα του 1930, παρά τις έντονες αντιδράσεις των αγροτών Αϊβαλιωτών και των άλλων προσφύγων, κλήρο στους ντόπιους ακτήμονες.. Πώς εκφράστηκε η διάσταση προσφύγων και γηγενών ύστερα από την μικρασιατική καταστροφή στην οικονομική, πολιτική και κοινωνική ζωή; (μον.15) ημερ 2004 Η πλειονότητα των προσφύγων τάχτηκε στο πλευρό των Αντιβενιζελικών, πιστεύοντας ότι οι Υιλελεύθεροι ήταν υπεύθυνοι για τη Μικρασιατική Καταστροφή.(σωστό ή λάθος) (μον.2) εσπερ 2005 Αντλώντας στοιχεία από το κείμενο που ακολουθεί και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις, να περιγράψετε και να αιτιολογήσετε τη διάσταση και την αντίθεση προσφύγων του 1922 και γηγενών στην οικονομική, πολιτική και κοινωνική ζωή. (μον.25) «Σο ταξίδι κράτησε δεκαέξι μέρες. Μετά τη Ρόδο πιάσαμε Πειραιά, μετά φτάσαμε στην Κέρκυρα. Ήταν παραμονή του Αγίου πυρίδωνος, 11 Δεκεμβρίου Έβρεχε. Βγήκαμε στην παραλία με καΐκια. Λένε: Θα σας πάμε με αραμ πάδες σ ένα χωριό. Μας πήγαν στο χωριό ταυρός. κάναμε τέσσερις ώρες ώσπου να φτάσουμε εκεί. Εμείς πηγαίναμε πεζή, τα πράγματα μόνο σε αραμπάδες. Και να βρεχόμαστε σ όλο αυτό το διάστημα.... Άλλους έβαλαν στη εκκλησία του χωριού, άλλους στο σχολείο, άλλους σε σπίτια. Δεν ρωτάει κανένας: Ποιοι είστε, τι θέλετε; Μια αδιαφορία. Δεν μας έδωσαν τίποτα να φάμε. Δεν είχαν κι αυτοί, τι να μας δώσουν; Μια καλημέρα μόνο μας έλεγαν. Καλή ήταν κι αυτή. Ευτυχώς είχαμε μαζί μας ψωμί... Μας έφεραν στην Κέρκυρα, μ ας έβαλαν στο φρούριο, στις εκεί παράγκες. Μεγάλο άββατο ήτανε. Έρχεται ένας αέρας και τις παίρνει τις παράγκες. Σί να κάνουμε; Πήγαμε στην εκκλησία του Άι -Γιώργη, εκεί κοντά... την αρχή δεν ταιριάζαμε με τους Κερκυραίους. Άλλες συνήθειες αυτοί, άλλες σ υνήθειες εμείς. Γλώσσα δεν ξέραμε, δεν μπορούσαμε να συνεννοηθούμε μαζί τους. Μετά όμως τα φτιάξαμε. Πολλά συνοικέσια έγιναν. Κερκυραίοι πήραν προσφυγοπούλες». (Μαπτςπία Ελένηρ Μαναήλογλος από το Ικόνιο, Η Έξοδορ (έκδοση τος Κέντπος Μικπασιατικών Σποςδών, τόμ. Β, σσ ). εσπερ επ 2005 Πώς εκφράστηκε η διάσταση προσφύγων και γηγενών στην κοινωνική ζωή; (μον. 13) εσπερ επαν 2007 Αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις και αντλώντας στοιχεία από το παράθεμα που σας δ ίνεται, να παρουσιάσετε τη διάσταση προσφύγων και γηγενών, όπως αυτή εκφράστηκε στην οικονομική (μονάδες 6), πολιτική (μονάδες 4) και κοινωνική ζωή (μονάδες 15) μέχρι τη δεκαετία του Μονάδες 25 Κείμενο: Η απομόνωση του προσφυγικού συνόλου απέναντι στην ελληνική κοινωνία αίρεται σιγά σιγά. *...+Ολόκληρος ο ντόπιος πληθυσμός που είχε πια εξοικειωθεί με το θέαμα των εκκλησιών και των θεάτρων κατειλημμένων από τις προσφυγικές ομάδες, που είδε τα σπίτια του να επιτάσσονται, που από κτησε τη συνήθεια να ενημερώνεται καθημερινά από τον τύπο για την υπόθεση των προσφύγων, μαθαίνει τώρα να ζει και να συνεργάζεται μαζί τους στη γειτονιά, στο σχολείο, στους τόπους δουλειάς ή στο κοινοβούλιο. *...+Μέσα στις επερχόμενες δεκαετίες *<+ πρόσφυγ ες θα κατακτήσουν όλο το φάσμα των ελεύθερων επαγγελμάτων. Πρόσφυγες θα πλημμυρίσουν τα πνευματικά κέντρα. Πρόσφυγες θα γεμίσουν τα εργοστάσια -είτε ως εργάτες είτε ως εργοδότες. Η ένταξη, όπως είναι φυσικό, δεν πραγματοποιείται μέσα στην τέλεια αρμονία ού τε χωρίς αντίδραση από την πλευρά των αυτοχθόνων. Είναι επίσης φυσιολογικό, παράλληλα με τις «διαπραγματεύσεις» με τους ντόπιους, να αυξάνουν οι διαφορές απόψεων. Ο αρχικός φόβος για μια κοινωνική αναστάτωση που θα οφειλόταν στην παρουσία των χιλιάδων περι θωριακών ατόμων αφήνει τη θέση του σε ανησυχίες σχετικές με τον ανταγωνισμό στον οικονομικό και επαγγελματικό τομέα, ανησυχίες που αγγίζουν όλα τα ελληνικά κοινωνικά στρώματα. Η ντόπια αστική τάξη από τη μια μεριά συνθηκολογεί κι από την άλλη αντιστέκεται και η δυσαρέσκεια παραμένει άλλοτε σιωπηρή κι άλλοτε έκδηλη.η αγροτική και η εργατική τάξη βλέπουν να εμπλουτίζεται το δυναμικό τους με ικανοποίηση αλλά ταυτόχρονα και με σκεπτικισμό. Αλλά είναι βέβαιο ότι οι αντιπαραθέσεις και οι συγκρούσεις, που υποβόσκουν ή εκδηλώνονται, δεν κάνουν άλλο παρά να επιβεβαιώνουν το πρώτο αληθινό βήμα της κοινωνικής ανάμιξης. Βίκα. Γκιζελή, Κοινωνικοί μετασχηματισμοί και προέλευση της κοινωνικής κατοικίας στην Ελλάδα ( ), Επικαιρότητα, Αθήνα 1984, σσ ημ

11 ΠΡΟΥΤΓΕ ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΣΑ ΣΟΝ 20 Ο ΑΙΨΝΑ 1 Ο Λ Τ Κ Ε Ι Ο Κ Α Ι Α Ρ Ι Α Ν Η Κεφ.Ε Η ΕΝΣΑΞΗ ΣΨΝ ΠΡΟΥΤΓΨΝ < Β ά λ ι α Μ π ο υ γ ά δ η Ο ι ε π ι π τ ώ σ ε ι ς α π ό τ η ν ά φ ι ξ η τ ω ν π ρ ο σ φ ύ γ ω ν 1. Πώς επηρέασε την πληθυσμιακή εξέλιξη και την εθνολογική σύσταση της Ελλάδας η άφιξη των προσφύγων; (+ πίνακες 2, σ. 155 και 3, σ.167); 2. Ποιες συνέπειες είχε η άφιξη των προσφύγων στην οικονομία: γεωργία, βιομηχανία, εμπόριο; 3. Πώς επηρέασε η άφιξη των προσφύγων τον πολιτισμό του ελληνικού κράτους; Π Α Ρ Α Θ Ε Μ Α Σ Α 1. Ν έ α ε θ ν ο λ ο γ ι κ ή σ ύ ν θ ε σ η Όζηεξα ήιζε ε Διιελνηνπξθηθή ζχκβαζε γηα ηελ ππνρξεσηηθή αληαιιαγή ησλ πιεζπζκψλ πνπ θιείλεη ηε ζεηξά ησλ κεγ άισλ νκαδηθψλ κεηαλαζηεχζεσλ ηεο επνρήο Ζ ζχκβαζε απηή είρε σο απνηέιεζκα λ' αιιάμεη ηελ εζλνινγηθή ζχλζεζε φισλ ησλ ρσξψλ πνπ βξίζθνληαη ηξηγχξσ απφ ην Αηγαίν θαη ηε Μαχξε Θάιαζζα. Ζ Μαθεδνλία άδεηαζε πηα νξηζηηθά απφ Σνχξθνπο θαη ζηε ζέζε ηνπο κπήθε δηπιάζηνο αξηζκφο απφ Έιιελαο ηεο Θξάθεο θαη ηεο Μηθξάο Αζίαο. Οη Σνχξθνη πήγαλ θαη εγθαηαζηάζεθαλ ζηελ Ησλία, ζηνλ Πφλην, ζηα πεξίρσξα ηεο Πφιεο θαη ζ' άιια κέξε άιινηε Διιεληθά. Ζ πεξίνδνο απηή είλαη απ' εθείλεο πνπ ζεκεηψλνπλ ην ηέινο κηαο πξάμεο ζηελ ηζηνξία. Έπεηηα απ' απηήλ ε ζθελή παξνπζηάδεηαη εληειψο δηαθνξεηηθή. Σειεηψλεη έλαο θχθινο ζηελ ηζηνξία ησλ ηξηψλ απηψλ ιαψλ, ηνπ Διιεληθνχ, ηνπ Σνπξθηθνχ θαη ηνπ Βνπιγαξηθνχ. Γηα καο ηνπο Έιιελαο, ν θχθινο απηφο αξρίδεη ζην δέθαην αηψλα πξν Υξηζηνχ, φηαλ νη πξψηνη Ίσλεο άπνηθνη, αθνινπζψληαο ηνλ 'Αλδξνθιν ηνλ Κνδξίδε, βγήθαλ ζηε Μηθξά Αζία, θαη ηειεηψλεη, χζηεξα απφ ηξηάληα αηψλεο, ηελ εκέξα -17 Γεθεκβξίνπ 1924 γηα ηελ αθξίβεηα- πνπ έθπγε ε ηειεπηαία θαξαβηά αληαιιάμηκνπο, κε ην αηκφπινην «Ακπάδηα», απ' ηε Μεξζίλα. Γηα ηνπο Σνχξθνπο ν θχθινο είλαη ζπληνκφηεξνο. Αξρίδεη ζην 1371, νπφηε νη πξψηνη Σνχξθνη εγθαηαζηάζεθαλ ζηε Μαθεδνλία, κεηά ηελ λίθε ηνπ νπιηάλ Μνπξάη ηνπ Α' ζην Κεξκέλη ηεο Θξά θεο, θαη ηειεηψλεη ηελ 26 Γεθεκβξίνπ χζηεξα απφ 553 ρξφληα- ηελ εκέξα πνπ αλερψξεζαλ απφ ηε Θεζζαινλίθε, κε ην αηκφπινην «Σζαξ Φεξδηλάλη», νη ηειεπηαίνη αληαιιάμηκνη Μνπζνπικάλνη ηεο Μαθεδνλίαο. Δπίζεο, ε ηζηνξηθή πάιε κεηαμχ Διιήλσλ θαη Βνπιγάξσλ γηα ηε Μαθεδνλία πνπ άξρηζε ζηνπο Βπδαληηλνχο ρξφλνπο, πιεζηάδεη πξνο ην ηέινο, ράξε ζηελ αληαιιαγή ησλ πιεζπζκψλ. Δάλ ζήκεξα, κεηά ηελ θαηαζηξνθή ηνπ 1922, ε Μηθξά Αζία θαη ε Αλαην ιηθή Θξάθε έκεηλαλ έξεκεο απφ Διιεληζκφ, ε κφλε καο παξεγνξηά είλαη ην φηη ηνπιάρηζην ε Μαθεδνλία έγηλε πηα θαζαξά Διιεληθή. Αξθεί λα πσ -θαη απηφ ζα θαλεί απφ ηηο ζηαηηζηηθέο πνπ δεκνζηεχσ παξαθάησ- φηη, ελψ, ζην 1912, ζαλ πξσηνπήξακε ηε Μαθεδνλία, ε α λαινγία κεηαμχ Διιήλσλ θαη αιινθχισλ ήην 43% κε 57% (κνινλφηη θαη ηφηε ππεξηεξνχζακε απέλαληη θάζε άιιεο εζληθφηεηαο ρσξηζηά), ζήκεξα έρνκε 88% κε 12%. Δίλαη αλάγθε λα ηνληζζεί ε ξηδηθή απηή κεηαβνιή, ηδίσο ζην εμσηεξηθφ, φπνπ πνιινί εμαθνινπζνχλ αθφκε λα κηινχλ γηα ηε Μαθεδνλία σζάλ λα επξφθεηην πάληνηε γηα ηελ πξν ηνπ 1912 θαηάζηαζε.(α.α.πάλλη, τατιστική μελέτη περί των φυλετικών μεταναστεύσεων, Αθήναι 1925, σ.3-4) Αξιοποιώντας τις πληροφορίες του παραθέματος και βασιζόμενοι στις ιστορικές σας γνώσεις: α) να προσδιορίσετε τα κριτήρια βάσει των οποίων έγινε η γεωγραφική κατανομή των προσφύγων και β) να εξηγήσετε πώς η άφιξη των προσφύγων επηρέασε τον πληθυσμό και την εθνολογική σύσταση στην Ελλάδα. 2. Ο ι σ υ ν έ π ε ι ε ς α π ό τ η ν ά φ ι ξ η τ ω ν π ρ ο σ φ ύ γ ω ν ην ηέινο ηνπ Ηαλνπαξίνπ ηνπ 1923 κηα ρσξηζηή ζπλζήθε αληαιιαγήο πιεζπζκψλ ππνγξάθεθε κεηαμχ ηνπ Βεληδέινπ θαη ηνπ Ηζκέη Ηλνλνχ. Απηή θαζφξηδε φηη έπξεπε λα γίλεη κηα «αλαγθαζηηθή αληαιιαγή Σνχξθσλ πνιηηψλ Οξζνδφμνπ ζξεζθεχκαηνο εγθαηεζηεκέλσλ ζε ηνπξθηθφ έδαθνο θαη Διιήλσλ πνιηηψλ Μνπζνπικαληθνχ ζξεζθεχκαηνο, εγθαηαζηεκέλσλ ζε ειιεληθφ έδαθνο». Ζ απφθαζε απηή, λα ζεσξεζεί ε ζξεζθεία ζαλ βαζηθφ θξηηήξην εζληθφηεηαο, δεκηνχξγεζε κεξηθέο αλσκαιίεο. Απηφ ζήκαηλε φηη νη ζεκαληηθέο πιεζπζκηαθέο κεηνλφηεηεο ησλ Σνπξθφθσλσλ Οξζφδνμνη ρξηζηηαλψλ ηεο Μηθξάο Αζίαο, νη θαξακαλιήδεο, ζπκπεξηειακβάλνληαλ ζηελ αληαιιαγή, ελψ πνιινί απ' απηνχο, ηδηαίηεξα νη γπλαίθεο, δελ ήμεξαλ θαζφινπ ειιεληθά. ηελ ίδηα θαηεγνξία αλήθαλ θαη νη Διιελφθσλνη Μνπζνπικ άλνη ηεο Κξήηεο, νη απφγνλνη ησλ ρξηζηηαλψλ πνπ είραλ αιιαμνπηζηήζεη καδηθά πξνο ην Ηζιάκ ηνλ 17ν αηψλα. Οη κφλεο εμαηξέζεηο έγηλαλ γηα ηα κέιε ηεο ζεκαληηθήο ειιεληθήο παξνηθίαο ηεο Κσλζηαληηλνχπνιεο, πνπ κπνξνχζαλ λ' απνδείμνπλ φηη είραλ εγθαηαζηαζεί ζηελ Πφιε πξηλ απφ ηνλ Οθηψβξην ηνπ 1918 θαζψο θαη γηα ηνπο θαηνίθνπο ησλ λεζηψλ ηεο Ίκβξνπ θαη ηεο Σελέδνπ. Σν νηθνπκεληθφ Παηξηαξρείν, ε εζηία ηεο παγθφζκηαο Οξζνδνμίαο παξέκελε ζην Φαλάξη ηεο Κσλζηαληηλνχπνιεο. αλ αληάιιαγκα, ν κνπζνπικαληθφο πιεζπζκφο ηεο Γπηηθήο Θξάθεο ζα εμαηξείην θη απηφο ηεο αληαιιαγήο. ηελ πξάμε ε αληαιιαγή επλννχζε εμαηξεηηθά ηελ Σνπξθία, γηαηί θάπνπ Μνπζνπικάλνη αληαιιάρζεθαλ κε Υξηζηηαλνχο, αλ θαη νη πεξηζζφηεξνη απφ ηνπο Έιιελεο είραλ ήδε θχγεη γηα ηελ Διιάδα πξηλ απφ ηελ ππνγξαθή ηεο ζπ κθσλίαο γηα ηνπο πξφζθπγεο. Μεγάιεο εθηάζεηο είραλ εθθελσζεί απφ ηνπο Έιιελεο γηα ηνπο εηζεξρφκελνπο Σνχξθνπο θαη ε Σνπξθία ήηαλ έηζη θη αιιηψ ο αξαηνθαηνηθεκέλε. Ζ Διιάδα, αληίζεηα, κφιηο θαη κεηά βίαο ήηαλ ηθαλή λα ζπληεξήζεη ηνλ ππάξρνληα πιε ζπζκφ θαη αλαγθάζζεθε λα ππνζηεί κηα καδηθή εηζξνή απφ πξφζθπγεο, νη νπνίνη καδί κ' εθείλνπο απφ ηε Ρσζία θαη ηε Βνπιγαξία έθζαλαλ ην Τπάξρεη πάλησο κηα ζρεηηθή αβεβαηφηεηα γηα ηνπο αθξηβείο αξηζκνχο. Ζ απνγξαθή ηνπ 1928 έδσζε ηνπο εμήο αξηζκνχο: πξφζθπγεο απφ ηελ Σνπξθία , πξφζθπγεο απφ ηε Ρσζία , πξφζθπγεο απφ ηε Βνπιγαξία Ο νιηθφο πιεζπζκφο ηεο Διιάδαο αλέβεθε αλάκεζα ζην 1907 θαη ζην 1928 απφ ζε θαηνίθνπο. Ο πιεζπζκφο ηεο Αζήλαο κφλν ζρεδφλ δηπιαζηάζζεθε κεηαμχ 1920 θαη 1928 θαη ε πφιε θπθιψζεθε απφ ζπλνηθίεο κε παξάγθεο γηα ηνπο πξφζθπγεο, πνπ δηαηεξήζεθαλ γηα πνιιά ρξφληα. Αλ θαη ε αληαιιαγή πιεζπζκψλ δεκηνχξγεζε αλαγθαζηηθά κεγάιε αλζξψπηλε δπζηπρία, εμάιεηςε ζε κεγάιν βαζκφ θάηη πνπ ζα παξέκελε αλακθίβνια κηα κφληκε πεγή έληαζεο κεηαμχ Διιάδαο θαη Σνπξθίαο θαη εμαζθάιηζε ηελ νκνηνγέλεηα ηνπ πιεζπζκνχ ηεο Διιάδαο. Μεηά ηηο ειιεληθέο θαηαθηήζεηο ηνπ 1912 ην ειιεληθφ ζηνηρείν ζηε Μαθεδνλία π. ρ. απνηεινχζε κφλν ην 43% ηνπ πιεζπζκν χ. Απφ ην 1926 φκσο, κε ηελ απνθαηάζηαζε ησλ πξνζθχγσλ, ην ειιεληθφ ζηνηρείν αλέβεθε ζην 89%. 0. ηε Γπηηθή Θξάθε νη Έιιελεο ην 1919 απνηεινχζαλ απιψο ην 17% ηνπ πιεζπζκνχ. Μέρξη ην 1924 απηφο ν αξηζκφο αλέβεθε ζην 62%. Σν απνηέιεζκα ήηαλ λα κεηαηξαπεί ε Διιάδα ζε κηα ρψξα ρσξίο πξνβιήκαηα κεηνλνηήησλ, ηνπιάρηζηνλ κε ηα Βαιθαληθά δεδνκέλα.[...] Αλαπφθεπθηα ε εηζξνή πιεζπζκνχ ηέηνηαο έθηαζεο ζε κηα θησρή, ππναλάπηπθηε θαη νπζηαζηηθά κε βηνκεραλν πνηεκέλε ρψξα, είρε ζνβαξέο θνηλσληθνπνιηηηθέο ζπλέπεηεο. Ζ εθαξκνγή ηεο λνκνζεζίαο ηνπ 1917 ζπκπιήξσζε ηε δηαδηθαζία ηνπ θαηαθεξκαηηζκνχ ησλ κεγάισλ αγξνθηεκάησλ, πξάγκα πνπ θνξπθψζεθε ην Απαιινηξηψζεθαλ αθφκα θη νη κεγάιεο εθηάζεηο ησλ κνλαζηεξηψλ ηνπ Αγίνπ ξνπο. Απηά ηα εδάθε καδί κ' εθείλα ησλ απνρσξνχλησλ Μνπζνπικάλσλ δηαηέζεθ αλ ζηνπο πξφζθπγεο. Μηα επηηξνπή απνθαηάζηαζεο πξνζθχγσλ, θάησ απφ ηε δηεχζπλζε ελφο Ακεξηθαλνχ πνιίηε, επέβιεςε ηε δηαδηθαζία απνθαηάζηαζεο κε εληππσζηαθή απνηειεζκαηηθφηεηα βξίζθνληαο δηεζλή δάλεηα γη' απηφλ ηνλ ζθνπφ. ηελ επηηπρεκέλε απνθαηάζηαζε ησλ πξνζθχγσλ αγξνηηθήο πξνέιεπζεο θαη ζηελ θαηάηκεζε ησλ κεγάισλ αγξνθηεκάησλ νθείιεηαη θπξίσο ην γεγνλφο φηη ε Διιάδα αθφκα θαη κε ηελ θαηαθεξκαηηζκέλε γεσξγία ηεο δελ επξφθεηην λ' αληηκεησπίζεη ηα πξνβιήκαηα πνπ αληηκεηψ πηζε ε Ρνπκαλία π.ρ. ιφγσ ηνπ θησρνχ αθηήκνλνο αγξνηηθνχ πιεζπζκνχ ηεο. Απηφ εμεγεί επίζεο γηαηί ε Διιάδα δελ δεκηνχξγεζε πνηέ έλα πξαγκαηηθφ αγξνηηθφ θίλεκα θαηά ην ξνπκαληθφ ή βνπιγαξηθφ κνληέιν. Ζ απνθαηάζηαζε ησλ πξνζθχγσλ κε αζηηθή πξνέιεπζε απνδείρζεθε φηη ήηαλ έλα πνιχ πην δπζεπίιπην πξφβιεκα. Πφιεηο φπσο ε κχξλε είραλ έλα κεγάιν ειιεληθφ πιεζπζκφ, πνπ πεξηειάκβαλε πνιιέο θνηλσληθέο ηάμεηο απφ πινχζηνπο επηρεηξεκαηίεο κέρξηο έλα ππνηππψδεο βηνκεραληθφ πξνιεηαξηάην. Λίγνη απφ ηνπο κεζναζηνχο Έιιελεο ηεο Μ. Αζίαο κπφξεζαλ λα θέξνπλ καδί ηνπο θάηη πεξηζζφηεξν απφ φζα κεηέθεξαλ ζηηο ειάρηζηεο απνζθεπέο ηνπο. Μεξηθνί επξφθεηην λα αλαπηχμνπλ επηρεηξεκαηηθή δξαζηεξηφηεηα ζηελ Διιάδα θαη λα δψζνπλ κηαλ απαξαίηεηε πξνψζεζε ζηε βηνκεραληθή αλάπηπμε; ηεο ρψξαο. Άιινη φκσο, πνπ απνηεινχζα λ κε ηνπο εξγάηεο κηα πεγή θηελνχ εξγαηηθνχ δπλακηθνχ, αλαγθάζζεθαλ λα ηα βνιέςνπλ φπσο - φπσο ζηηο παξπθέο ηεο Αζήλαο ή ηεο Θεζζαινλίθεο θαη ζπλεηέιεζαλ ζηελ αλψκαιε ππεξαλάπηπμε ησλ πφιεσλ ηεο ρψξαο. Γεληθά, πάλησο, ε Διιάδα αληηκεηψπηζε αξθεηά θαιά ηηο κεγάιεο θνηλσληθέο εληάζεηο, πνπ δεκηνπξγήζεθαλ κε ηελ άθημε ηφζσλ πξνζθχγσλ. 11

12 ΠΡΟΥΤΓΕ ΣΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΣΑ ΣΟΝ 20 Ο ΑΙΨΝΑ 1 Ο Λ Τ Κ Ε Ι Ο Κ Α Ι Α Ρ Ι Α Ν Η Κεφ.Ε Η ΕΝΣΑΞΗ ΣΨΝ ΠΡΟΥΤΓΨΝ < Β ά λ ι α Μ π ο υ γ ά δ η Μηα πηζαλή επηξξνή ησλ πξνζθχγσλ ήηαλ ε απφθαζε λα θαηαξγεζεί ε κνλαξρία ην Έλα δεκνςήθηζκα εθείλνπ ηνπ ρξφλνπ έδσζε έλα 70% ππέξ ηεο δεκνθξαηίαο ( ςήθνη) έλαληη 30%,( ςήθνη) ππέξ ηεο κνλαξρίαο. Ζ αλάιπζε απηψλ ησλ ςήθσλ δείρλεη φηη ε Νέα Διιάδα θαη νη ζπλνηθίεο ησλ πξνζθχγσλ ζηελ Αζήλα θαη ηνλ Πεηξαηά ςήθηζαλ ζρεδφλ απνθιεηζηηθά γηα ηε δεκνθξαηία θη φηη ε Παιηά Διιάδα παξέκεηλε πηζηή ζηε κνλαξρία. Παξαηεξήζεθε επίζεο φηη έλαο αξηζκφο εγεηηθψλ ζηειερψλ ηνπ Κνκκνπληζηηθνχ Κφκκαηνο Διιάδαο (ΚΚΔ), πνπ ηδξχζεθε ην 1918 ζαλ νζηαιηζηηθφ Δξγαηηθφ Κφκκα, ήηαλ Μηθξαζηαηηθήο θαηα γσγήο, θη αλάκεζα ηνπο ν Νίθνο Εαραξηάδεο, ν γεληθφο γξακκαηέαο ηνπ θφκκαηνο κεηαμχ 1931 θαη Γελ πξέπεη λα εθπιήζζεη ην γεγνλφο φηη νη θνκκνπληζηέο θαηάθεξαλ λα ζηξαηνινγήζνπλ νπαδνχο απφ ηελ θνηλσλία ησλ μεξηδσκέλσλ πξνζθχγσλ. Σν 1924 κάιηζηα, ην ΚΚΔ δηαθήξπμε φηη ε πάιε γηα ηελ εμνπζία ζηφρεπε «ελάληηα ζηελ αζηηθή θαζηζηηθή δεκνθξαηία, ψζηε λα επηβιεζεί δηα ησλ φπισλ κηα θπβέξλεζε εξγαηψλ, αγξνηψλ θαη πξνζθχγσλ».[...]. Γεληθά νη πξφζθπγεο ζπλέρηζαλ λα θαηεγνξνχλ ηνπο βαζηιηθνχο γηα ηηο αηπρίεο ηνπο, θαη παξ' φιεο ηηο ζηεξήζεηο παξέκεηλαλ πηζηνί ζην Βεληδέιν. (Richard Clogg, ύντομη Ιστορία της Νεότερης Ελλάδας, Αθήνα 1984, σ ) Ποια ήταν η προσφορά των Μικρασιατών προσφύγων του 1922 στον τομέα του πολιτισμού ;(μον.13) ημερ 2001 Ποιες επιπτώσεις είχε στην ελληνική οικονομία η εγκατάσταση των Μικρασιατών προσφύγω ν στην Ελλάδα; (μον.13) εσπ 2001 Ποιες ήταν οι επιπτώσεις στον πληθυσμό της Ελλάδας και στην εθνολογική του σύσταση, από την άφιξη των προσφύγων μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή; (μον.14) ημερ 2002 Ο λογοτέχνης Η. Βενέζης ήταν Μικρασιάτης πρόσφυγας.(σωστό ή λάθος) (μον.2) εσπ 2002 Ποιες ήταν οι επιπτώσεις από την άφιξη των προσφύγων μετά τη Μικρασιατική καταστροφή στον τομέα της βιομηχανίας; (μον.15) ημερ 2003 Αντλώντας στοιχεία από την παρακάτω πηγή και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις να αποτιμήσετε τη συμβολή των Μικρασιατών προσφύγων στην ανάπτυξη του τομέα της βιομηχανίας. (μον.25) ην ρψξν ησλ εξγνζηαζίσλ θπξηάξρεζε ε ηαπεηνπξγία κε δεχηεξε ηε βακβαθνπξγία, ηελ νπνία νη πξφζθπγεο εκπινχ ηηζαλ κε λέα είδε: αιαηδάδεο, θνπβέξηεο θαη άιια. Σν ζχλνιν ησλ βηνκεραληθψλ νηθνπέδσλ πνπ παξαρψξεζε ε Δ.Α.Π. ζε ελδηαθεξφκελνπο ζε φινπο ηνπο πξνζθπγηθνχο ζπλνηθηζκνχο ήηαλ 40. Απφ απηά, ηα εηθνζηηέζζεξα βξίζθνληαλ ζηε Νέα Ησλία θαη, απφ ηα ππφινηπα, δχν ζηελ Καηζαξηαλή, επηά ζηε Νίθαηα, επηά ζηνλ Τκεηηφ, έλα ζην Βχξσλα, έλα ζηα Σακπνχξηα ηνπ Πεηξαηά, έλα ζηε Γξαπεηζψλα θαη έλα ζηνλ Πεηξαηά. Δθηφο απφ ηα ηαπεηνπξγεία θαη ηα πθαληνπξγεία, ζηε Νέα Ησλία έλα νηθφπεδν ρξεζηκνπνηήζεθε γηα εξγνζηάζην ειαζηηθψλ, έλα γηα ζνθαιαηνπνηία θαη δαραξνπιαζηηθή, έλα γηα βηνκεραλία ρξσκάησλ θαη έλα γηα αγγεηνπιαζηηθή. [...] Ο λένο θαη πνιιά ππνζρφκελνο θιάδνο ηεο ηαπεηνπξγίαο πξνζήιθπζε ην ελδηαθέξνλ πνιιψλ γλσζηψλ γεγελψλ επηρεηξεκαηηψλ, νηθνλνκηθψλ παξαγφλησλ θαη ηξαπεδψλ, πνπ εθκεηαιιεπφκελνη ηελ ηερλνγλσζία ησλ πξνζθχγσλ ζπλεηαηξίζηεθαλ καδί ηνπο ζηε δεκηνπξγία κεγάισλ εηαηξεηψλ. [...] Ο Ν. Κπξθίλεο, κέζα ζηα 1919, άξρηζε ηηο εξγαζίεο γηα ηελ ίδξπζε εξγνζηαζίνπ κεηαμνπξγίαο, κε ζπλεξγάηε ην κεηαμνβηνκήραλν απφ ηελ Καιακάηα Α. Ναζαλαήι θαη ηνλ γην ηνπ Κσλζηαληίλν. Οη πξψηεο εξγαζίεο ζηέθζεθαλ κε επηηπρία. [...] Σνλ Ηαλνπάξην ηνπ 1923, φηαλ ηα θχκαηα ησλ πξνζθχγσλ θαηαθιχδνπλ ηνλ ρψξν, ε Μεηαμνπξγία ηνπ Κπξθίλε κε ηε ζπκκεηνρή ησλ ηδίσλ κεηφρσλ ηεο Διιεληθήο Δξηνπξγίαο γίλεηαη Αλψλπκε Δηαηξεία κε ηελ επσλπκία «Διιεληθή ΜεηαμνπξγίαΑ.Δ.», κε γεληθφ δηεπζπληή ηνλ Ν.Κπξθίλε θαη εηαηξηθφ θεθάιαην δξαρκέο. Κχξηνο παξάγνληαο ηεο αλάπηπμεο ηεο κεηαμνπξγίαο ζηελ Διιάδα ήηαλ ε ζπλεηζθνξά ησλ πξνζθχγσλ πνπ κε ηελ ηερλνγλσζία ηνπο αιιά, θπξίσο, κε ηα θηελά εξγαηηθά ρέξηα πνπ πξφζθεξαλ έδσζαλ κεγάιε ψζεζε ζηελ Διιεληθή Βηνκεραλία Μεηαμηνχ. ην εξγνζηάζην ηνπ Κπξθίλε «ηα πνιππιεζή ζχκαηα ηνπ Κεκαιηζκνχ, ηα εθ Νηθνκεδείαο θαη Πξνχζεο θαηαγφκελα εχξνλ ηελ γλσζηήλ ηεο παηξίδνο ησλ ελαζρφιεζηλ δηά ηειεηνηάησλ κεραλεκάησλ... γίλεηαη κάιηζηα πξνζπάζεηα ελ ησ Τπνπξγείσ Πεξηζάιςεσο, ψζηε λα απαζρνιεζψζη άπαζαη αη εξγάηηδεο» γξάθεη ε Υξπζή Βίβινο. (Όλγα Βογιατζόγλου, «Η βιομηχανική εγκατάσταση στη Νέα Ιωνία Παράμετρος εγκατάστασης»,στο συλλογικό τόμο Ο ξεριζωμός και η άλλη πατρίδα, σσ ). ημερ επ 2004 Οι επιπτώσεις από την άφιξη των προσφύγων στην εθνολογική σύσταση του πληθυσμού της Μακεδονίας ήταν θετικές. (σωστό ή λάθος) (μον.2) εσπ επ 2004 Αντλώντας στοιχεία και πληροφορίες από τον πίνακα και το κείμενο που ακολουθούν και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις, να αναφερθείτε στην ανάπτυξη της βιομηχανίας / βιοτεχνίας στην Ελλάδα μετά από τη Μικρασιατική Καταστροφή. Η ανάπτυξη της βιομηχανίας Έτη Εργοστάσια Εργάτες Ισχύς σε ίππους Αξία της παραγωγής σε δρχ εκατ εκατ εκατ. Ν. βορώνου, Επισκόπηση της Νεοελληνικής Ιστορίας, Αθήνα 1976, σ Κείμενο : «Σο γεγονός ότι ακόμα και το 1961 το ένα τέταρτο των βιομηχάνων καταγόταν έξω από την Ελλάδα, κυρίως από την Σουρκία, δείχνει την κρίσιμη συμβολή των προσφύγων της Μικράς Ασίας από την άποψη των επιχειρ ηματικών δεξιοτήτων». (Νίκου Μουζέλη, Οικονομία και κράτος την εποχή του Βενιζέλου). (μον.25) εσπερ 2005 Ποια είναι η συμβολή των προσφύγων από τη Μικρά Ασία στο νεοελληνικό πολιτισμό; (μον.14) εσπερ 2007 Η άφιξη των προσφύγων επέδρασε και στην ένταξη των γυναικών στον ενεργό πληθυσμό. (σωστό ή λάθος) (μον.2) εσπερ επαν 2007 Αφού σχολιάσετε τα στοιχεία των πινάκων που ακολουθούν (μον. 12) και αξιοποιήσετε τις ιστορικές σας γνώσεις, να αναφερθείτε στη συμβολή των προσφύγων στην αγροτική παραγωγή και την ανάπτυξη της ταπητουργίας (μον. 13). Παραγωγή δημητριακών, καπνού και βάμβακος (σε χιλ. τόνους) 12 Οργανωμένα εργαστήρια Σαπητουργίας στη δεκαετία του 1920 Έτος Δημητριακά Καπνός Βαμβάκι Έτος Εργαστήρια Αργαλειοί Εργάτριες ,8 19,8 5, ,3 37,8 8, ,0 50,2 10, ,7 60,8 10, Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τ. ΙΕ, Αθήνα 1978, σλ. 297 ΜΕΟΠΟΛΕΜΟ, Β1, 2002, Αθήνα, σελ. 27 εσπερ 2008 Φρ. Φατζηιωσήφ (επιμέλεια), Ιστορία της Ελλάδας του 20 ου αιώνα, , Ο Ποιες ήταν οι επιπτώσεις στον πληθυσμό της Ελλάδας και στην εθνολογική του σύσταση από την άφιξη των προσφύγων μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή; (μον.13) εσπερ επαν 2008 Οι πρόσφυγες εφάρμοσαν την αμειψισπορά και την πολυκαλλιέργεια και στήριξαν το θεσμό της μικρής γεωργικής ιδιοκτησίας σωστό ή λάθος (μον. 2).ημερ επαν 2009

13 ΣΟ ΚΡΗΣΙΚΟ ΖΗΣΗΜΑ Βάλια Μπουγάδη Σ Ο Κ Ρ Η Σ Ι Κ Ο Ζ Η Σ Η Μ Α ΣΟ ΚΡΗΣΘΚΟ ΖΗΣΗΜΑ : περίληψη Ζ Κξήηε έιαβε κέξνο ζηελ Δπαλάζηαζή ηνπ Ζ Δπαλάζηαζή ηεο θαηαπλίγεθε ην 1824, κεηά ηελ επέκβαζε ηνπ αηγππηηαθνχ ζηφινπ. Απφ ην 1830 κέρξη ην 1840 ε Κξήηε γλψξηζε ηελ Αηγππηηαθή θαηνρή, αθνχ παξαρσξήζεθε απφ ην νπιηάλν ζηνλ αληηβαζηιηά ηεο Αηγχπηνπ Μσράκεη Άιπ, γηα ηηο ππεξεζίεο πνπ ηνπ είρε πξνζθέξεη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δεθαεηνχο επαλάζηαζεο ζηελ Πεινπφλλεζν θαη ηελ Κξήηε. Οη Μεγάιεο Γπλάκεηο, φκσο, ηελ επαλέθεξαλ ζηελ απφιπηε θπξηαξρία ηνπ νπιηάλνπ. Απφ ηε δεκνζίεπζε απφ ηνπ νπιηά λν ηνπ Υάηη Υνπκαγηνχλ (1856), ε Κξήηε βξηζθφηαλ ζε δηαξθή αλαηαξαρή. Οη Κξεηηθνί δεηνχζαλ λα εθαξκνζηνχλ θαη ζηελ Κξήηε νη θηιειεχζεξεο κεηαξξπζκίζεηο πνπ ε Πχιε θαη νη Μεγάιεο Γπλάκεηο είραλ ππνζρεζεί γηα ηνπο αιιφζξεζθνπο ππεθφνπο ηεο. Απφ ηηο θξεηηθέο επαλαζηάζεηο, ζεκαληηθφηεξε ήηαλ εθείλε πνπ έγηλε απφ ην 1866 σο ην 1869, κε θνξπθαίν γεγνλφο ην νινθαχησκα ζην Αξθάδη. Σν 1867 ε Πχιε πξνζέθεξε ζηελ Κξήηε ππνηππψδε απηνλνκία, κε ηνλ Οξγαληθφ Νφκν. Ζ λέα θξίζε ηνπ Αλαηνιηθνχ Εεηήκαηνο, κε ηελ θήξπμε ηνπ ξσζνηνπξθηθνχ πνιέκνπ ηελ άλνημε ηνπ 1877, έδσζε ηελ επθαηξία ζηνπο θαηνίθνπο ηνπ λεζηνχ γηα λέα εμέγεξζε ην Ζ εμέγεξζε απηή ππνβνεζνχκελε θαη απφ ηηο Μεγάιεο Γπλάκεηο, θαηέιεμε ζην Υάξηε ηεο Υαιέπαο (Οθη.1878), πνπ εμαζθάιηζε ζρεηηθή απηνλνκία ζην λεζί. Σειηθά, ην 1898, κεηά απφ κία αθφκε επαλάζηαζε, ε Κξήηε έγηλε απηφλνκε θαη ε δηνίθεζή ηεο αλαηέζεθε ζηνλ πξίγθηπα Γεψξγην. Κρητικό Ζήτημα : Φρονολόγιο 1898 Αυτόνομη Κρητική Πολιτεία. Αρμοστής ο πρίγκιπας Γεώργιος 1899 Κρητική Βουλή. ύνταγμα.η πρώτη κυβέρνηση. Τπουργός Δικαιοσύνης ο Ελ. Βενιζέλος 1900 Οργανικός Νόμος : ημιαυτόνομη Εκκλησία 1901 Διάσταση Γεωργίου-Βενιζέλου 1903 Λεπροκομείο πιναλόγκας Επανάσταση στο Θέρισο.(10 Μαρτίου). Προσωρινή Κυβέρνησις της Κρήτης Αυστηρό τελεσίγραφο των Μ. Δυνάμεων. υμφωνία στο μοναστήρι Μουρνιών Κυδωνίας (2/11) Νέα ρύθμιση του Κρητικού ζητήματος: (Φωροφυλακή, Πολιτοφυλακή ανάκληση ξένων στρατευμάτων Ιδιότυπη ελληνική επαρχία.) Παραίτηση αρμοστή Γεωργίου. Αρμοστεία Αλ.Ζαίμη.( ) Οργάνωση Πολιτοφυλακής Κρήτης Ευχαριστήριο Χήφισμα Κρητικής Βουλής (21/5) :Φειραφέτηση Κρήτης από την προστασία των Μ. Δυνάμεων. (24/9) : Σο πρώτο ψήφισμα της ΕΝΨΗ. (1909) ΚΊΝΗΜΑ ΣΟ ΓΟΤΔΙ (17/5): Κυβέρνηση Βενιζέλου στην Κρήτη Ο Βενιζέλος πρωθυπουργός της Ελλάδας ( Οκτ.) Βαλκανικοί Πόλεμοι: Κοινό Κοινοβούλιο υνθήκη Λονδίνου, υνθήκη Ελλάδας-Σουρκίας(14/11) Δεκεμβρίου: επίσημα η ΕΝΨΗ. Βενιζέλος - Κων/νος. Βάλια Μπουγάδη, 1 ο Λύκειο Καισαριανής ΕΡΨΣΗΕΙ 1. Ποιες ο ι πρώτε ς ε νέργ ειε ς για την ορ γάνωση της Κρητική ς Πολιτ είας κα ι τη θέσπιση τ ου συντάγματος κατά το 1899; 2. ύνταγμα Κρητι κής Πολ ιτε ίας 1899: α) ποιο το πρότυπό του; β) ποια τα αρνητι κά του σημεία; 3. Ποιο το έρ γο της πρώτης κυβέρ νησης τη ς Κρητι κ ής Πολιτε ίας; 4. Πώς ρυθμ ίστηκε το ζήτη μα της Εκκλησίας τη ς Κρήτης; 5. Ποια προβλήματα δημιο υργήθηκα ν κατά την πρώτ η διετ ία (έως το 1901); 6. Πώς κλιμα κώθηκε η δ ιά σταση απόψεων ανάμεσα στον αρμοστή Γ εώργιο και το ν Ελ. Βε νι ζέλο μ έ χρι την επανάσταση του Θερ ίσου ( ); 7. Ποια αιτήματα εξ έφραζε το επαναστατικό κ ίνη μ α του Θερίσου σύμφωνα με τα παραθέματα 8, σ.21 0 και 9, σ.212; 8. Πώς αντέδρασα ν απένα ντι σ την επανάσταση τ ου Θερίσου: α) ο αρμο στής Γεώργ ιος β ) η ελ ληνική κυβέρ νηση κα ι γ) οι Μεγ. Δυνάμε ις; 9. Ποιο το έρ γο της Προσω ρινή ς Κυβέρ νησης τη ς Κρήτης στο Θέρ ισο; 10. Ποια πολιτική ακολούθη σε ο Βενι ζέλος κατά τι ς διαπραγματε ύσει ς με τ ις Μεγάλες Δυνάμει ς μετά την επανάσταση στο Θέρισο και μέχρι τη συμφωνία των Μουρνιών Κυδωνίας; 11. Ποια τα κύ ρια σημε ία τη ς νέα ς ρύθ μιση ς του Κρη τικο ύ ζητή ματος (μ εταρρυθμ ίσει ς 1906); 12. Ποιες οι θε τι κές εξ ελίξ ε ις γ ια το Κρητικό ζήτη μα με τά τη ν επανάστα ση στο Θέρ ι σο κα ι μέχ ρι το φθινόπωρο του 1906; 13. Αρμοστε ία Αλ. Ζαΐμη: α) ποιο το έργ ο της αρμοστεία ς ; β) πώς εξελίσσετα ι το Κρητικό ζήτημα μέχρι το Μά ιο το υ 1908; 14. Πώς εξελ ίσσεται το Κρητικό ζήτη μα κατά το σε σχέση με άλλα γεγονότα στο χώρο της Βαλκανική ς; ποια η στάση της ελληνι κής κυβέ ρνησης; ποια η στάση των Μεγ. Δυνά μεων; 15. Ποια η στάση του Ελ. Β ενι ζέλου ω ς πρωθυπουρ γού της Ελλάδας (από τ ο ) απέναντι στο Κρητικό ζήτημα μέχρι τη ν έναρξ η των Βαλκανικώ ν Πολέμων; πώς εξηγε ίται; ποιε ς αντ ιδράσεις προκάλ ε σε; 16. Πώς εξελίσσεται το Κρητικό ζήτημα κατά του ς Βα λκανι κούς Πολ έμου ς ( ); Α Ν Σ Ι Σ Ο Ι Φ Ι Η 1. η Κρήτη ήταν ουσιαστικά μια ιδιότυπη ελληνική επαρχία α χειραφέτηση της Κρήτης από την προστασία των Μεγ. Δυνάμεων β μόνο η Ρωσία υποστήριζε φανερά τον αρμοστή Γεώργιο γ η Κρήτη τέθηκε υπό διεθνή προστασία δ οι Κρήτες βουλευτές γίνονται δεκτοί στην ελληνική Βουλή ε κατάλυση της αρμοστείας στην Κρήτη

14 ΣΟ ΚΡΗΣΙΚΟ ΖΗΣΗΜΑ Βάλια Μπουγάδη Να εξηγήσετε τους όρους Οργ ανικός Νόμος δημο θροσροί Ην ωμέ νη Ανηι πολίηεσζις Κρηηι κή Πολιηο θσ λα κή ή Πολιηο θσλ ακή Κρήηης υνδυαστικές ερωτήσεις: Να παρακολουθήσετε τη ν ανάμε ιξη των Μεγάλω ν Δυνά μεων στο Κρητικ ό ζήτημα κατά την περίοδο Να παρουσιάσετε τη δράση του Ελ. Βενιζέλου σε σχέση με το Κρητικό ζήτημα :α) την περίοδο β) τη διετ ία Βάλια Μπουγάδη1 ο Λύκειο Καισαριανής ΨΣΟ Η ΛΑΘΟ; 1. Ο αρμοστής Γ εώργιο ς θεωρούσε ό τι η λύση του κρη τι κού ζητήματος έπρεπε να ε ίνα ι στα διακή μ ε βαθμια ίες κατακτήσει ς. 2. Η κυβέρ νηση Δηλιγ ιάννη καταδίκασε το κίνημα του Θερ ίσου. 3. τόχος του Βε νι ζέλου με τά την επανάσταση στο Θέρισο ήταν να δημιουρ γηθεί στη ν Κρήτη έ να κ αθεστώς ανάλογο μ εκεί νο της Α νατολικής Ρωμυλ ίας. 4. Σο κίνη μα του Θερίσου π έτυχε πλήρως του ς στόχ ους του. 5. Η κρητι κή κυ βέρ νηση εξ έδωσε το πρώτο επίσημο ενωτι κό ψήφισμα στι ς 24 επτεμβ ρίο υ Ο ρόλος της ελλη νι κής κυβέρ νησης κατά το1908 ήταν παρασκηνιακό ς. 7. Με το άρθρο 4 τη ς συνθή κης του Λονδ ίνο υ ( ) ο ουλτάνο ς παραχ ώρησε την Κρήτη στη ν Ελλάδα. «Ηνωμένη Αντιπολίτευσις» (Κρήτη): ορισμός (μον.4) ημερ 2007 Ποιες ενέργειες έγιναν μετά την αναχώρηση των ξένων Ναυάρχων για την οργάνωση της Κρητικής Πολιτείας μέχρι και τη συγκρότηση της πρώτης κυβέρνησής της; (μον.16) ημερ 2007 Ο πρωθυπουργός Δηλιγιάννης στις 12 Μαρτίου 1905 προέβη σε σκληρές δηλώσεις κατά του πρίγκιπα Γεωργίου και των συνεργατών του. (σωστό ή λάθος) (μον.2) ημερ επαν 2007 Ποιοι ήτα ν οι: Κ. Υού μη ς, Κ. Μάνος, Αλ. Ζαΐμης, τ. Δραγού μης Αντλώντας στοιχεία από το πιο κάτω κείμενο και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις να παρουσιάσετε την πολιτική στάση του Ελευθερίου Βενιζέλου απέναντι στο Κρητικό Ζήτημα ως πρωθυπουργού της Ελλάδας μέχρι το Μονάδες 25 ΚΕΙΜΕΝΟ: ηηο 27 Απγνχζηνπ 1, ν Διεπζέξηνο Βεληδέινο ππέβαιε ηελ παξαίηεζή ηνπ απφ ην αμίσκα ηνπ πξνέδξνπ ηεο Δθηειεζηηθήο Δπηηξνπήο ηεο απηφλνκεο Κξεηηθήο Πνιηηείαο θαη ιίγεο κέξεο αξγφηεξα εγθαηέιεηςε ηα Υαληά γηα λα αλαιάβεη ελεξγή πνιηηηθή δξάζε ζηελ Αζήλα. [ ] Ο Κξεηηθφο εγέηεο είρε θαηαιήμεη λσξίηεξα ζηε γεληθή δηαπίζ ησζε φηη ε δηθαίσζε ησλ εζληθψλ πξνζδνθηψλ ηεο ηδηαίηεξεο παηξίδαο ηνπ ήηαλ αλαπφζπαζηα ζπλπθαζκέλε κε ηε δπλαηφηεηα ηνπ ειεχζεξνπ βαζηιείνπ λα ηε ζπλδξάκεη απνηειεζκαηηθά, κε δηπισκαηηθά ή ζηξαηησηηθά κέζα. Με απηή ηε ζθέςε, ζα ζπλδπάζεη ηελ επίζπεπζε ησλ πνιεκηθψλ εμνπιηζκψλ κε ηελ απνθπγή ηεο άκεζεο εκπινθήο ζε έλνπιε ζχξξαμε. Ζ δηηηή απηή επηδίσμε εμεγεί ηε γεληθφηεξε δηπισκαηηθή ηαθηηθή ηνπ, ζηα πιαίζηα ηεο νπνίαο εληαζζφηαλ θαη ε εηδηθφηεξε αληηκεηψπηζε ηνπ Κξεηηθνχ Εεηήκαηνο. Με ηελ παξαθίλεζε, πξάγκαηη, ηεο Αζήλαο, ζα επηθξαηήζεη ζηε κεγαιφλεζν θιίκα χθεζεο θαη αλακνλήο, ην νπνίν φκσο ζα δηαηαξαρηεί ζηηο αξρέο ηνπ Αθνξκή γηα ηελ παξεκβνιή δπζρεξεηψλ ζηελ εθαξκνγή ηεο πνιηηηθήο απηήο ηνπ Διεπζεξίνπ Βεληδέινπ ζηάζεθε ε άθακπηε απφθαζε κεξίδαο κειψλ ηεο Κξεηηθήο Βνπιήο λα κεηάζρνπλ ζηηο εξγαζίεο ηνπ ειιεληθνχ θνηλνβνπιίνπ κε ηελ πεπνίζεζε φηη, κεηά ηε κνλνκεξή αλαθήξπμε ηεο έλσζεο, ην 1908, ζα ζπλέβαιιαλ κε ηνλ ηξφπν απηφ θαη ζηελ ηππηθή επηθχξσζή ηεο θαη ζα εθβίαδαλ, ηειηθά, ηε δηεζλή αλαγλψξηζε. Ζ αληίδξαζε ηνπ Έιιελα πξσζππνπξγνχ ήηαλ άκεζε θαη θαηεγνξεκαηηθή. ε επείγνλ κήλπκά ηνπ πξνο ην Ραγθαβή, θπβεξλεηηθφ αληηπξφζσπν ζηα Υαληά, ππνγξάκκηδε: «Γελ επηηξέπεηαη λα ζπζηαζζνχλ ηα θεθηεκέλα δηα ηεο ζπνπδήο. Γελ είλαη εληξνπή δηα ηελ κηθξάλ Κξήηελ λα κηκεζή κέγηζηα έζλε θαη λα ππνκείλε. [...] Οη Κξήηεο ιεζκνλνχλ φηη ηίζεληαη αληηκέησπνη φρη κφλνλ ηεο Σνπξθίαο θαη ησλ Μεγάισλ Γπλάκεσλ, αιιά θαη απηνχ ηνχηνπ ηνπ Διεπζέξνπ Βαζηιείνπ, ηνπ νπνίνπ ε θπβέξλεζηο δελ επλνεί λα απνδερζή ην θξεηηθφλ πξαμηθφπεκα θαη λα έιζε εηο άθαηξνλ ξήμηλ κε ηελ Σνπξθίαλ. πληφλσο θαη άλεπ απσιείαο κηαο εκέξαο αζρνινπκέλε κε ηελ ζηξαηησηηθήλ ζπγθξφηεζηλ ηεο ρψξαο, ε θπβέξλεζηο αμηνί φπσο εηο ηελ γλψκελ ηεο πξνζαξκνζζή ε γλψκε ησλ πνιηηηθψλ αξρεγψλ ηεο Κξήηεο». 1. του 1910 (ΚΡΗΣΗ: Ιστορία και Πολιτισμός, τ. Β, Κρήτη 1983, σελ ) ημερ επαν 2007 «Προσωρινή Κυβέρνησις της Κρήτης»: ορισμός (μον. 4) εσπερ 2007 Αντλώντας στοιχεία από τα κείμενα που ακολουθούν και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις: α. Να αναφέρετε τις συνθήκες, κάτω από τις οποίες η Κρητική Κυβέρνηση εξέδωσε το ενωτικό Χήφισμα της 24 ης επτεμβρίου Μονάδες 15 β. Να παρουσιάσετε και να αιτιολογήσετε την αντίδραση της ελληνικής κυβέρνησης στην έκδοση του Χηφίσματος. Μονάδες 10 Πηγή Α :Σο Ψήθιζμα ηης 24 ης επηεμβρίοσ 1908 «Ζ Κπβέξλεζηο ηεο Κξήηεο δηεξκελεχνπζα ην αλαιινίσηνλ θξφλεκα ηνπ Κξεηηθνχ Λανχ, θεξχζζεη ηελ αλεμαξηεζίαλ ηεο Κξήηεο θαη ηελ έλσζηλ απηήο κεηά ηεο Διιάδνο, φπσο κεη απηήο απνηειέζε αδηαίξεηνλ θαη αδηάζπαζηνλ πληαγκαηηθφλ Βαζίιεηνλ. Παξαθαιεί ηελ Α.Μ. ηνλ Βαζηιέα λ αλαιάβε ηελ δηαθπβέξλεζηλ ηεο λήζνπ. Γεινί φηη κέρξη ηνχηνπ ζέιεη ζπλερίζεη λα θπβεξλά ηελ λήζνλ ελ νλφκαηη ηεο Α.Μ. ηνπ Βαζηιέσο ησλ Διιήλσλ, θαηά ηνπο λφκνπο ηνπ Διιεληθνχ Βαζηιείνπ. Δληέιιεηαη εηο ηαο Αξράο ηεο λήζνπ, φπσο, ζπκθψλσο ησ Φεθίζκαηη ηνχησ, εμαθνινπζήζσζη λ αζθψζη ηα θαζήθνληα ηεο ππεξεζίαο ησλ». Παξάζεκα ηνπ ζρνιηθνύ βηβιίνπ «Θέκαηα Νενειιεληθήο Ιζηνξίαο, Γ Τάμε Εληαίνπ Λπθείνπ (Θεωξεηηθή Καηεύζπλζε)» ζ Πηγή Β Η ανηίδραζη ηων μεγάλων Γσνάμεων απένανηι ζηην επαναζηαηική πρωηοβοσλία ηοσ κρηηικού λαού «Ζ αληίδξαζε ησλ κεγάισλ Γπλάκεσλ απέλαληη ζηελ επαλαζηαηηθή πξσηνβνπιία ην π θξεηηθνχ ιανχ δελ ήηαλ απφιπηα αξλεηηθή. Οη ηέζζεξηο θπβεξλήζεηο, κεηά απφ νιηγνήκεξεο δηαβνπιεχζεηο, έζπεπδαλ λα ηνλίζνπλ φηη «δελ ζα απείρνλ ηνπ λα απνβιέςνπλ κεη επκελείαο πξνο ηελ ζπδήηεζηλ ηνπ δεηήκαηνο ηνχηνπ κεηά ηεο Σνπξθίαο, εάλ ε ηάμηο δηαηεξε ζή ελ ηε λήζσ θαη εμαζθαιηζζή ε πξνζηαζία ηνπ κνπζνπικαληθνχ πιεζπζκνχ». Ήδε ε έθξεμε ηνπ εζληθνχ ελζνπζηαζκνχ πνπ είρε θαη πάιη θαηαιάβεη ηνπο Κξήηεο ζπκβάδηδε κε ηελ απζηεξή ηήξεζε ηεο ηάμεσο, ελψ ε θπβέξλεζε ησλ Αζελψλ ήιπηδε λα εληάμεη ηελ επίιπζε ηνπ ζέκαηνο ζην πιαίζην κηαο γεληθφηεξεο ειιελνηνπξθηθήο πξνζεγγίζεσο. Σφζν φκσο νη ηνικεξέο ειιεληθέο πξνζδνθίεο φζν θαη νη θαιέο επξσπατθέο πξνζέζεηο, δελ ήηαλ δπλαηφ λα νδεγήζνπλ ζε άκεζα ζεηηθά απνηειέζκαηα, εμαηηίαο ηεο βίαηεο εθδειψζεσο ηεο ηνπξθηθήο αλη ηδξάζεσο. Οη Νεφηνπξθνη εζληθηζηέο, κεηά ηελ αλαγθαζηηθή ππνρψξεζε απέλαληη ζηε Βνπιγαξία (: αλαθήξπμή ηεο ζε αλεμάξηεην βαζίιεην) θαη ζηελ Απζηξννπγγαξία (: πξνζάξηεζε ηεο Βνζλίαο-Δξδεγνβίλεο), αλαδεηνχζαλ ζηε καηαίσζε ηεο ελσηηθήο ιχζεσο ην έξεηζκα κηαο πξψηεο δηπισκαηηθήο επηηπρίαο. Οη δσεξέο ιατθέο αληηδξάζεηο ησλ δξφκσλ, ζηελ πξσηεχνπζα θαη ζηηο επαξρίεο, ζπλδπάδνληαλ κε ηε ζηαζεξή επίζεκε επίθιεζε ηεο αλάγθεο γηα ηε δηαηήξεζε ηεο πθηζηάκελεο ηζνξξνπίαο ζην ρψξν ηνπ Αηγαίνπ θαη ηεο αλαηνιηθήο Μεζνγείνπ». Ιζηνξία ηνπ Ειιεληθνύ Έζλνπο, η. ΙΔ, Αζήλα 1977: Εθδνηηθή Αζελώλ, ζ εσπερ 2007 Με τη συμφωνία των Μουρνιών Κυδωνίας (2 Νοεμβρίου 1905) οι Μεγάλες Δυνάμεις επέτρεψαν την ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. (σωστό ή λάθος) (μον.2) εσπερ επαν 2007 Πολιτοφυλακή της Κρήτης (1907): ορισμός (μον.5) εσπερ επαν

15 ΣΟ ΚΡΗΣΙΚΟ ΖΗΣΗΜΑ Βάλια Μπουγάδη Αντλώντας στοιχεία από τα κείμενα που ακολουθούν και αξιοποιώντας τις ιστο ρικές σας γνώσεις, να επισημάνετε τους λόγους που προκάλεσαν τη ρήξη του Ελευθερίου Βενιζέλου με τον πρίγκιπα Γεώργιο. Μονάδες 25 ΚΕΙΜΕΝΟ Α Πανηγυρικός λόγος του Ε. Βενιζέλου «...Ευθύς εξ αρχής ωνόμασαν τον Πρίγκιπα αντιπρόσωπον της Εθνικής Ιδέας εν Κρήτη. Κατά του τίτλου τούτου διεμαρτυρήθην και διαμαρτύρομαι. Η Κρήτη δεν έχει ανάγκην αντιπροσώπων της Εθνικής Ιδέας. Σίτλοι αυτής είναι οι αγώνες της. Εδέχθημεν τον Τπατον Αρμοστήν μόνον ως κομίζοντα τον αρραβώνα της ενώσεως της Κρήτης μετά της Ελλάδος. *...+ Τπό το απεχθές 1 τούτο καθεστώς παρενεβλήθησαν παρεξηγήσεις, αίτινες το κατέστησαν απεχθέστερον. Καθ έκαστον ταξίδιον του Πρίγκιπος επιστεύετο ότι θα γίνη η ένωσις. Παρήλθον ήδη εξ έτη. Ητο φυσικόν ο Κρητικός Λαός να προσφύγη άπαξ έτι εις τα όπλα, όπως καταστήση εναργεστέραν 2 την ανάγκην της εθνικής του αποκαταστάσεως. [Παράθεμα σχολ. βιβλίου, σ. 214] 1 απεχθές: αυτό που προκαλεί έντονη αντιπάθεια, αποστροφή. 2εναργεστέραν: πιο φανερή. ΚΕΙΜΕΝΟ Β *...+ Η δημιουργία νέων προϋποθέσεων στο επίπεδο τόσο της κρατικής οργανώσεως όσο και της οικονομικής δραστηριότητας συνέβαλε αποφασιστικά στην αριθμητική διεύρυνση και την κοινωνική ανάδειξη των μεσοαστικών ιδίως και των μικροαστικών στρωμάτων. *...+ Υορείς νέων δυναμικών αντιλήψεων στα πλαίσια της δημό σιας ζωής, οι εκπρόσωποι της ανερχόμενης τάξεως, ήταν εύλογο να διεκδικούν το δικαίωμα της ενεργότερης συμμετοχής στα κοινά και να κατατείνουν στην αξιοποίηση των παραγωγικών δυνάμεων του τόπου, ενώ η συγκεντρωτική διακυβέρνηση της αρμοστείας στο επίπεδο της διοικήσεως και η στατική αντίληψη στον τομέα της οικονομίας ήταν φυσικό να προκαλέσουν τη ζωηρή αντίδρασή τους. (Κ. βολόπουλος, «Η διάσταση ανάμεσα στον πρίγκιπα Γεώργιο και τον Ελευθέριο Βενιζέλο», Ιστορία του Ελληνικού Εθνους, τ. ΙΔ, Αθήνα 1977: Εκδοτική Αθηνών, σ.207) εσπερ επαν 2007 Ποια ήταν η στάση της Ελληνικής Κυβέρνησης (μονάδες 5) και ποια ήταν η αντίδραση των Μεγάλων Δυνάμεων (μονάδες 5) αμέσως μετά την επίσημη έκδοση του πρώτου ενωτικού Χηφίσματος των Κρητών (24 επτεμβρίου 1908) και μέχρι το 1910; (μον.10) ημερ 2008 Ποιο σημαντικό έργο απέδωσε η πρώτη κυβέρνηση της Κρητικής Πολιτείας; Μονάδες 12 ημερ επαν 2008 «Ροπαλοφόροι»: ορισμός (μον.9) εσπερ 2008 Ποιες συνέπειες είχε για το Κρητικό Ζήτημα η ευτυχής, για την Ελλάδα, έκβαση των Βαλκανικών πολέμων; (μον.13) εσπερ 2008 «Ηνωμένη Αντιπολίτευσις» (Κρήτη): ορισμός (μον.5) εσπερ επαν 2008 Ο Οργανικός Νόμος του 1900 έδωσε λύση σε ακανθώδη εκκλησιαστικά ζητήματα. (σωστό ή λάθος) (μον.2) Η πολιτοφυλακή της Κρήτης οργανώθηκε για πρώτη φορά επί αρμοστείας Αλέξανδρου Ζαΐμη. (σωστό ή λάθος) (μον.2) εσπερ επαν 2008 Ποιες ήταν οι αντιδράσεις της Ελληνικής Κυβέρνησης και των Μεγάλων υνάμεων στο κίνημα του Θερίσου, πριν oργανωθεί στο Θέρισο η «Προσωρινή Κυβέρνησις της Κρήτης»; Μονάδες 15 ημ 2009 Ο παλαίμαχος πολιτικός Ιωάννης φακιανάκης, κατά την επανάσταση του Θερίσου, κάλεσε τον λαό σε καθολική συμπαράσταση προς τις Μεγάλες υνάμεις. (σωστό ή λάθος) (μον.2) ημερ επαν 2009 τις 14 Υεβρουαρίου 1913 αφαιρέθηκαν από το φρούριο της ούδας οι σημαίες των Μεγάλων υνάμε ων και της Σουρκίας. (σωστό ή λάθος) (μον.2) ημερ επαν 2009 «ροπαλοφόροι»: ορισμός (μον 5) ημερ επαν 2009 Η πρώτη κυβέρνηση της Κρητικής Πολιτείας απέδωσε σημαντικό έργο (σωστό ή λάθος) (μον.2) εσπ 2009 Ποια κατάσταση διαμορφώθηκε στην Κρήτη κατά τη διάρκεια της αρμοστείας του Αλέξ ανδρου Ζαΐμη; Μονάδες 13 εσπ 2009 Πολιτοφυλακή της Κρήτης (1907): ορισμός (μον 5) εσπερ επαν 2009 Ποιο είναι το έργο της πρώτης κυβέρνησης της Κρητικής Πολιτείας; (μον 12) εσπερ επαν 2009 Ποιοι συνασπίστηκαν γύρω από τον Βενιζέλο στην αντιπαράθεσή του με τον πρίγκιπα Γεώργιο (μον. 5) και ποια ήταν η αντίδρασή τους στην προκήρυξη των εκλογών στο τέλος του 1904; (μον. 5) ημερήσια Πώς αντέδρασε ο πρίγκιπας Γεώργιος και η ελληνική κυβέρνηση στην έκρηξη και την επέκταση της επανάστασης του Θερίσου (1905); (μον. 13) εσπερινά 2010 Αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις και αντλώντας στοιχεία από το κείμενο που σας δίνεται, να αναφερθείτε στη διαδικασία με την οποία ο Αλέξανδρος Ζαΐμης ανέλαβε το αξίωμα του Ύπατου Αρμοστή της Κρήτης (μονάδερ 10) και στο έργο που επιτέλεσε στον τομέα της εσωτερικής πολιτικής (μονάδερ 15). Μονάδες 25 Κείμενο: Ὁ βασιλιὰς Γεώργιος, σὲ ἀπάντηση τῆς εὐρωπαϊκῆς διακοινώσεως, ἔσπευσε αὐθημερὸν νὰ ὑποδείξει, ὡς ἀντικατάσταση τοῦ πρίγκιπα Γεωργίου, τὸν Ἀλέξανδρο Ζαΐμη, πολιτικὸ ἡγέτη ἔμπειρο καὶ μετριοπαθή. Ἡ ἀποχώρηση τοῦ πρώτου καὶ ἡ μεταβίβαση τοῦ ὕπατου ἀξιώματος τῆς Κρητικῆς Πολιτείας στὸ νέο ἁρμοστὴ πραγματοποιήθηκε τόν επτέμβριο τοῦ Ἡ σθεναρή στάση τῆς ἑλληνικῆς κυβερνήσεως καὶ ἡ προσαρμογὴ τοῦ πρίγκιπα Γεωργίου στὶς ὁδηγίες της κατέστησαν δυνατὴ τὴν ἔγκαιρη ἀπομόνωση τῶν ἀδιάλλακτων φιλοπριγκιπικῶν στοιχείων, τὰ ὁποῖα ἐπιδίωξαν νὰ ματαιώσουν τὴν ἀναχώρησή του.*...+ Ἡ προκήρυξη τοῦ νέου ὕπατου ἁρμοστῆ πρὸς τὸν κρητικὸ λαό, εὐθὺς μετὰ τὴν ἄφιξή του στὴ Μεγαλόνησο, προήγγελλε τὴν ἐφαρμογὴ τοῦ κοινοβουλευτικοῦ συστήματος. *...+ Ἡ παροχὴ ἀμνηστίας πρὸς τοὺς ὑπεύθυνους τῶν αἱματηρῶν γεγονότων, ποὺ συνόδευσαν τὴν ἀποχώρηση τοῦ πρίγκιπα Γεωργίου, ὑπογράμμιζε τὴν ἐπιθυμία τοῦ νέου κυβερνήτη νὰ συμβάλει στὴν ἀποκατάσταση τῆς ἐσωτερικῆς ὁμόνοιας. Ἡ ὁλοκλήρωση ἐξάλλου τῶν ἐργασιῶν τῆς νέας υντακτικῆς Ἐθνοσυνελεύσεως σὲ διάστημα τεσσάρων μόνο μηνῶν ἐπιβεβαίωνε τὴν ὁριστικὴ κατίσχυση τῆς νομιμότητας καὶ τὴν ἐμπέδωση τῶν φιλελεύθερων κοινοβουλευτικῶν ἀρχῶν. ειρὰ νέων νομοθετημάτων συνέτεινε στὴ βελτίωση τῆς λειτουργίας τῶν διοικητικῶν μηχανισμῶν ἀλλὰ καὶ στὴν πληρέστερη θεσμοποίηση τῆς αὐτονομίας. Ἡ ὀργάνωση ἰδιαίτερα τῆς κρητικῆς πολιτοφυλακῆς, κάτω ἀπὸ τὴν ἐποπτεία Ἑλλήνων ἀξιωματικῶν, παρεῖχε τὶς προϋποθέσεις γιὰ τὴ σύντομη ἀντικατάσταση τῶν διεθνῶν ἀγημάτων... Ἱστορία τοῦ Ἑλληνικοῦ Ἔθνους, Σόμος ΙΔ : Νεώτερος Ἑλληνισμός ἀπό τό 1881 ὡς τό 1913, Ἀθήνα: «Ἐκδοτική Ἀθηνῶν» Α.Ε., 1977, σσ Ημερ επαν

16 ΠΑΡΕΤΞΕΙΝΙΟ ΕΛΛΗΝΙΜΟ Βάλια Μπουγάδη Δ. Ο ΠΑΡΕΤΞΕΙΝΙΟ ΕΛΛΗΝΙΜΟ το 19 ο και 20 ο αιώνα. 1. Οικονομική και πνευματική ανάπτυξη ΕΡΨΣΗΕΙ: 1. Ποια η στάση του Οθωμανικού κράτους απέναντι στον Ελληνισμό του Πόντου κατά το 19 ο αι. και ποιες οι συνέπειες; 2. Ποιες οικονομικές δραστηριότητες ανέπτυξε ο Ελληνισμός του Πό ντου; 3. Ποια η εμπορική δραστηριότητα των Ελλήνων του Πόντου; 4. Να παρουσιάσετε την εμπορική ανάπτυξη στις πόλεις: α) Σραπεζούντα β) Αμισό και γ) Κερασούντα. 5. Να εξηγήσετε πώς η οικονομική άνθηση του Ελληνισμού του Πόντου συντέλεσε στην πνευματική και καλλιτεχν ική αναγέννηση της περιοχής. Να περιγράψετε πώς εκδηλώθηκε η πνευματική άνθηση του Ποντιακού Ελληνισμού. 6. Υροντιστήριο της Σραπεζούντας: ορισμός. 7. Ποιοι παράγοντες οδήγησαν στην ανάπτυξη της εθνικής συνείδησης των Ελλήνων του Πόντου; 8. Να παρουσιάσετε πώς εκδηλώθηκε η πατριωτική δράση των Ποντίων σε γενικότερα εθνικά ζητήματα. 9. Πώς αντιμετωπίστηκε ο Ελληνισμός του Πόντου από το κίνημα των Νεοτούρκων; ω σ τ ό ή λ ά θ ο ς ; Η Σραπεζούντα αναπτύχθηκε ιδιαίτερα μετά τη διάνοιξη της διώρυγας του ουέζ. Η πολιτική των Νεοτούρκων ήταν σε πλήρη αντίθεση με την αρχή της αυτοδιάθεσης των λαών. ΕΞΕΣΑΕΙ Ποια ήταν η εμπορική δραστηριότητα του Παρευξείνιου ελληνισμού κατά τον 19 ο αιώνα; (μον 13) ημερ επαν 2007 Σο Υροντιστήριο της Σραπεζούντας έπαιξε σημαντικό ρόλο στην πνευμα τική και ηθική ανάπλαση των Ελληνοποντίων και στην ανάπτυξη της εθνικής τους συνείδησης. (σωστό ή λάθος) εσπερ2007 (μον.2) Ο 20 ος αιώνας βρήκε τον ελληνισμό του Πόντου να έχει θεαματικό προβάδισμα συγκριτικά με τις άλλες εθνότητες της ευρύτερης περιοχής στον οικονομικό και πνευματικό τομέα.(σωστό ή λάθος) (μον.2) εσπερ επαν 2007 Ελληνικό τυπογραφείο Σραπεζούντας: ορισμός (μον.5) ημερ επαν 2008 Η Σραπεζούντα αποτελούσε το σταυροδρόμι της εμπορικής κίνησης μεταξύ ύσης και Ανατολής μέχρι τη διάνοιξη της ιώρυγας του ουέζ..(σωστό ή λάθος) (μον.2) εσπερ 2009 Υροντιστήριο της Σραπεζούντας ορισμός (μον.5) ημερ Αγώνες για τη δημιου ργία μιας αυτό νομη ς Πο ντια κής Δημοκρατίας ( ) Ε Ρ Ψ Σ Η Ε Ι : 1. Να παρουσιάσετε τη δράση του μητροπολίτη Σραπεζούντας Φρύσανθου: α) κατά τη ρωσική κατοχή της περιοχής και β) σχετικά με την επίλυση του Ποντιακού ζητήματος. 2. Να παρουσιάσετε τη δράση του μητροπολίτη Αμασείας Γερμανού Καραβαγγέλη σχετικά με την επίλυση του Ποντιακού ζητήματος. 3. Να παρουσιάσετε και να εξηγήσετε τη στάση του Ελ. Βενιζέλου όσον αφορά την επίλυση του Ποντιακού ζητήματος κατά την περίοδο Ποιες αντιδράσεις προκάλεσαν στον Ελληνισμό του Πόντου οι χειρισμοί του Βενιζέλου σχετικά με το Ποντιακό ζήτημα; 5. Πώς δραστηριοποιήθηκαν οι Πόντιοι της Διασποράς; Ποια η αφορμή της κινητοποίησής τους; 6. Ποια η στάση των Μεγάλων Δυνάμεων απέναντι στο πρόβλημα των Ποντίων κατά την περίοδο ; 7. Ποια ήταν η ανάμειξη της οβιετικής Ένωσης και ποιες οι συνέπειες; 8. Πώς εξηγείται η σημαντική παρουσία Ελλήνων του Πόντου σε χώρες της πρώην οβιετικής Ένωσης; Β Ο Η Θ Η Σ Ι Κ Ο Τ Λ Ι Κ Ο ( σ ύ μ φ ω ν α μ ε τ ο σ χ ο λ ι κ ό ε γ χ ε ι ρ ί δ ι ο ) ΠΡΟΣΕΙΝΟΜΕΝΕ ΛΤΕΙ: 1. αυτόνομη Πο ντ ιακή Δημοκρατία 2. ανεξάρτη το Ποντιακό κρ άτος 3. Ποντια κή Δημο κρατία 4. παραχώρηση στην Αρμενική Δημο κρατία 5. ανεξάρτη το κρά τος υπό ελληνική εντ ολή 6. ομοσπονδία + Αρ μένιο ι + Μουσουλμάνο ι Πόντο υ 7. συνεργασ ία με Κ ούρδο υς και Αρ μένιου ς κατά Κεμάλ 16 Έ λληνες Διασποράς Έ λληνες Ρωσίας Κ. Κωνσταντιν ίδης Βενιζ έλος Φρύσανθος, Ο υίλσον Φρύσανθος Γερμανό ς Ο Ι Π Ρ Ψ Σ Α Γ Ψ Ν Ι Σ Ε Φ ρ ύ σ α ν θ ο ς : 1. δίχρονη προε δρία ρωσική κατοχή , αρμονι κή συμβ ίωση συνάντηση με Βε νι ζ έλο, ενημ έρωση ξένω ν πολιτι κών 3. π ρόταση για ανε ξάρτητο κράτος με ελληνική εντ ολή, Ουίλσον 4. διαπραγματε ύσει ς με Αρ μένιους και Μο υσουλμάνους: συνο μοσπονδ ία αμο ιβαία καχυποψία, καθυσ τέρηση Κ. Κ ω ν σ τ α ν τ ι ν ί δ η ς : 1. υπομνήματα στις συμμα χικές δυνά μει ς 2. χ άρτης ποντ ιακής δη μοκρατί ας ( καρτ ποστάλ) 3. π ρώτο παγκόσμιο Παν - ποντια κό συνέδρ ιο, Υεβ ρ τηλεγράφημα, Σρότσκι, οβιε τι κή Ένωση Γ ε ρ μ α ν ό ς Κ α ρ α β α γ γ έ λ η ς : 1. π ρόταση στην ελληνική κυβέρ νηση για συνερ γασία με Κούρδο υς + Αρ μένιους ( 1921) 2. συνέδρ ια: α) Κων/πολη ( 1 7 Αυγ. 1921) β) Αθήνα ( 4 επτ. 1921)

17 ΠΑΡΕΤΞΕΙΝΙΟ ΕΛΛΗΝΙΜΟ Βάλια Μπουγάδη Β Ε Ν Ι Ζ Ε Λ Ο : 1. αρχικά σύμφωνος με εθνικές διεκδικήσεις Ποντίων 2. συνέδριο ειρήνης Παρίσι, Δεκ. 1918: ο Πόντος στην υπό ίδρυση Αρμενική Δημοκρατία απογοήτευση διαμαρτυρία Ποντίων 3. συνάντηση με Φρύσανθο: α) ενίσχυση προσπαθειών Ποντίων β) έγκριση για ενημέρωση πολιτικών συνδιάσκεψης ΡΨΙΑ ε π α ν ά σ τ α σ η Ο Β Ι Ε Σ Ι Κ Η Ε Ν Ψ Η κατοχή Πόντου αποχώρηση από Πόντο (Υεβρ.1918) Νεότουρκοι Μάρτιος 1921: συνθήκη φιλίας και συνεργασίας με Κεμάλ Η.Π.Α.: Ουίλσον υποστήριξη (Βάλια Μπουγάδη, 1 ο Λύκειο Καισαριανής) Π α ρ α θ έ μ α τ α : 1. Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις και αξιοποιώντας τα στοιχεία του παρακάτω παραθέματος να παρουσιάσετε και να εξηγήσετε τη στάση του Βενιζέλου σχετικά με την επίλυση του Ποντιακού ζητήματος. Οι απόψεις όμως του Βενιζέλου σχετικά με το ποντιακό ζήτημα, *...+,όπως ο Έλληνας πρωθυπουργός τις εξέφρασε και σε δηλώσεις του προς τον τύπο τον Ιανουάριο του 1919, έτειναν προς τη λύση συνεργασίας του ελληνικού και αρμένικου στοιχείου σε ένα αρμενικό κράτος. ' αυτή τη λύση προσανατολίζονταν και Ελληνοαρμενικοί κύκλοι στην Κωνσταντινούπολη, συγκεκριμένα το Αρμενικό Πατριαρχείο, το Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως και το Ελληνι κό υμβούλιο. Αντίθετα τα αιτήματα των Ποντίων για ανεξάρτητο κράτος και ακόμη περισσότερο για ένωση με την Ελλάδα κρίνονταν από το Βενιζέλο τουλάχιστον ως ουτοπικά. Οι δηλώσεις του Έλληνα πρωθυπουργού προκάλεσαν θύελλα αντιδράσεων των ποντιακών οργανώσεων που με διαβήματά τους προς τους αντιπροσώπους των Δυνάμεων στο Πα ρίσι επέμεναν στην ένωση του Πόντου με την Ελλάδα. τις 22 Ίανουαρίου/4 Υεβρουαρίου, αναπτύσσοντας ο Βενιζέλος στο Ανώτατο υμβούλιο τις ελληνικές διεκδικήσεις, εξέφρασε την αντίθεσή του για τη δημιουργία Ποντιακής Δημοκρατίας και υποστήριξε την ένταξη της Σραπεζούντας στο Αρμενικό κράτος. Η υποχωρητικότητα του Έλληνα πρωθυπουργού σε αίτημα, που είχε ελάχιστες πιθανότητες να γίνει δεκτό, αποσκοπούσε στην αποτελεσματικότερη προβολή των υπόλοιπων εθνικών διεκδικήσεων. Όπως ήταν φυσικό όμως προκάλεσε και πάλι αντιδράσεις των Ποντίων, που στην Κωνσταντινούπολη εκδηλώθηκαν με την υποβολή υπομνημάτων προς τους αρμοστές των Δυνάμεων, στα όποια επαναλάμβαναν το αίτημα της ενώσεως με την Ελλάδα ή τουλάχιστον της δημιουργίας «Ελληνικής Δημοκρατίας του Πόντου». Εξάλλου, ένα νέο ποντιακό συμβούλιο στο Βατούμ ζήτησε από την ελληνική κυβέρνηση να στείλει στρατεύματα, για να καταλάβει τον Πόντο (τέλη Υεβρουαρίου 1919). Η συμμετοχή της Ελλάδος στην εκστρατεία της Ουκρανίας ανάγκασε το Βενιζέλο να αναθεωρήσει κάπως την ποντιακή του πολιτική: χιλιάδες Έλληνες της νότιας Ρωσίας, που διώκονταν από το νέο ρωσικό καθεστώς, κατέφευγαν στον Πόντο, ενισχύοντας αριθμητικά τον ελληνικό πληθυσμό της περιοχής. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τ.ιε, σ Αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις κι αντλώντας πληροφορίες από το παρακάτω παράθεμα να παρουσιάσετε τη δράση του μητροπολίτη Σραπεζούντας Φρύσανθου κατά τον Α Παγκόσμιο Πόλεμο. Λιγότερες σχετικά διώξεις σημειώθηκαν στην εκκλησιαστική περιφέρεια της Σραπεζούντας, όπου ο ιδιοφυής μητροπολίτης Φρύσανθος είχε δημιουργήσει τις προϋποθέσεις συνεργασίας της ελληνικής θρησκευτικής ηγεσίας και των τουρκικών πολιτικών αρχών. Με την κήρυξη του πολέμου ο Φρύσανθος κατόρθωσε να εξαιρεθούν από τη στρατολογία όλοι οι δάσκαλοι και οι ιερωμένοι, ώστε να μην κλείσουν οι εκκλησίες και τα σχολεία των Ελλήνων. Πέτυχε ακόμη ανθρωπινότερη μεταχείριση για τους Έλληνες στα εργατικά τάγματα και ματαίωσε αποφάσεις τοπικών διοικητών για εκκενώσεις χωριών. Δεν μπόρεσε όμως παρά τις προσπάθειες του να αναστείλει τη σφαγή των Αρμενίων που είχε προγραμματιστεί για τον Ιούνιο του 1915 στο βιλαέτι της Σραπεζούντας. Φαρακτηριστικό της εμπιστοσύνης που απέλαυε ο Φρύσανθος ακ όμη και στην επίσημη τουρκική ηγεσία είναι η ανάθεση της προεδρίας της προσωρινής κυβερνήσεως Σραπεζούντας στο μητροπολίτη, σε δραματική συνομιλία λίγο πριν αποχωρήσει η τουρκική ηγεσία και εγκαταλείψει την πόλη στα ρωσικά στρατεύματα (3 Απριλίου 1916 ). Η προσωπική μαρτυρία του μητροπολίτη Φρύσανθου για το γεγονός διακρίνεται από ιερατική αξιοπρέπεια: «Η συνομιλία ήτο είδος διαθήκης, καθ ην μετά πέντε περίπου από της αλώσεως αιώνας η κυβέρνησις της Σραπεζουσίας χώρας εδίδετο πάλιν εις τους Έλληνας, υπό την προστασίαν δε και μέριμναν της Ελληνικής Εκκλησίας Σραπεζούντας ετίθεντο υπό των επισήμων τουρκικών αρχών οι μουσουλμάνοι της Σραπεζουσίας χώρας. Οι υπό του βαλή Σραπεζούντος και του αντιπροσώπου του κεντρικού νεοτουρκικού κομιτάτου κατά την νύκτα εκείνην λεχθέντες λόγοι ήσαν επίσημος αναγνώρισις της ανθρωπιστικής και χριστιανικής αποστολής και δράσεως της Ελληνικής Εκκλησίας» (Μητροπολίτη Χρύσανθου «Η Εκκλησία της Σραπεζούντος»). Ο ανθρωπισμός και η πολιτικότητα του Φρύσανθου αποδείχτηκαν και στη διά ρκεια της ρωσικής κατοχής με την περίθαλψη στην Σραπεζούντα χιλιάδων Σούρκων προσφύγων και τη διάσωσή τους από την εκδίκηση των Αρμενίων στρατιωτών του ρωσικού στρατού. Ανάμνηση της ευγνωμοσύνης των Σούρκων προσφύγων της Σραπεζούντας προς το Φρύσανθο διασώζεται σε τουρκόφωνο δημοτικό τραγούδι του Πόντου. Πρέπει εξάλλου να σημειωθεί πως και μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση ο Φρύσανθος διατήρησε την προεδρία στην προσωρινή διοίκηση της περιοχής και ήταν σύμβουλος του τοπικού σοβιέτ. Μεγάλη ήταν τέλος η συμβολή του μητροπολίτη στην περιστολή της βίαιης μεταχειρίσεως των ελληνικών πληθυσμών της υπαίθρου από στίφη τσετών που προηγούνταν του τακτικού τουρκικού στρατού κατά την ανακατάληψη της Σραπεζούντας (Δεκέμβριος 1918). Αλλά και μετά την ανασύσταση της τουρκική ς κυριαρχίας στην Σραπεζούντα (Υεβρουάριος 1918) ο Φρύσανθος πέτυχε να ανανεώσει τις αρμονικές του σχέσεις με τους Σούρκους ιθύνοντες, σε σημείο που να διαλέγεται μαζί τους για τη μελλοντική συνεργασία των δύο εθνοτήτων. (Ιστορία Ελληνικού Έθνους,Εκδοτική Αθηνών, τ. ΙΕ, σ ). 3.Αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις κι αντλώντας πληροφορίες από το παρακάτω παράθεμα να παρουσιάσετε τη δράση του μητροπολίτη Σραπεζούντας Φρύσανθου για την επίλυση του Ποντιακού ζητήματος κατά το χρονικό διάστημα Από τον Απρίλιο του 1919 η εκπροσώπηση των ποντιακών διεκδικήσεων ανατίθεται στο μητροπολίτη Φρύσανθο, που πείθεται να υιοθετήσει τη συμβιβαστική άποψη του Βε νιζέλου για ομοσπονδιακό Αρμενικό κράτος, όπου θα ίσχυε για τους Έλληνες καθεστώς αυτονομίας. τις επαφές του με τους ιθύνοντες του υνεδρίου ο μητροπολίτης συνάντησε ευνοϊκή 17

18 ΠΑΡΕΤΞΕΙΝΙΟ ΕΛΛΗΝΙΜΟ Βάλια Μπουγάδη αποδοχή των απόψεών του. Ο Ουίλσον, ο Κλεμανσώ και ο Σαρντιέ έδειξαν διατεθειμένοι να υποστηρίξουν τις προ τάσεις του, που αντίθετα προκάλεσαν την αντίδραση τόσο των Α ρμενίων όσο και των Ελλήνων του Πόντου. Σην 1/14 Μαΐου 1919 οι εκπρόσωποι των Ποντίων στο Παρίσι με υπόμνημά τους στη υνδιάσκεψη επιμένουν στη δημιουργία ανεξάρτητης Ποντιακής δημοκρατίας κάτω από την ελληνική προστασία ή με εντολή (mandat) των Η.Π.Α. Αλλά τα αλλεπάλληλα αντιφατικά διαβήματα των ενδιαφερομένων μερών εξάντλησαν την υπομονή των υνέδρων και είχαν αρνητικές επιπτώσεις στην ποντιακή υπόθεση. Ο Βρετανός αρμόδιος Forbes Adam, που μελέτησε τις προτάσεις του Φρύσανθου, αποφάνθηκε ότι η δημιουργία αυτόνομου κράτους στον Πόντο θα εγκαινίαζε νέα σειρά ποντιακών αξιώσεων για ένωση με την Ελλάδα και επικίνδυνο προηγούμενο για ανάλογες διεκδικήσεις των υπολοίπων μειονοτήτων της Αρμενίας. Από τον Απρίλιο του 1919 οι Πόντιοι προσανατολίζονται στη δημιουργία εθνικού στρατού για την απόκτηση της ανεξαρτησίας τους. Παράλληλα ο Φρύσανθος, επιστρέφοντας στην Κωνσταντινούπολη το επτέμβριο του 1919, συζητεί με Σούρκους ιθύνοντες και αντιπροσώπους του Κεμάλ την προοπτική αυτονομίας του Πόντου με ισοπολιτεία Σούρκων και Ελλήνων υπό την κηδεμονία της Κοινωνίας των Εθνών. Σελικά όμως προκρίθηκε η λύση Ποντοαρμενικής ομοσπονδίας και τον Ιανουάριο του 1920 υπογράφηκε σχετική συμφωνία από το μητροπολίτη Φρύσανθο και τον πρόεδρο της Αρμενικής Δημοκρατίας Φατισιάν. υμφωνήθηκε ακόμη στρατιωτική συνεργασία Ελλάδος και Αρμενίας για την προστασία του Πόντου από τουρκικά στρατεύματα. Η άρνηση των Άγγλων να επιτρέψουν την εφαρμογή του στρατιωτικού μέρους της συμφωνίας και τη συγκρότηση εθνικών ποντιακών ταγμάτων συνετέλεσε στην ήττα των Αρμενίων στο Ερζερούμ, στη συνθηκολόγησή τους με τον Κεμάλ (Δεκέμβριος 1920) και στην εγκατάλειψη του ποντιακού πληθυσμού στο έλεος των τουρκικών στρατευμάτων. (Ιστορία του Ελληνικού Εθνους, Εκδοτική Αθηνών, τ. ΙΕ, σ.113). ΕΞΕΣΑΕΙ Σο πρώτο παγκόσμιο Παν-ποντιακό υνέδριο οργανώθηκε στη Μασσαλία το (σωστό ή λάθος) (μον.2) Σο Μάρτιο του 1921 ο μητροπολίτης Αμάσειας Γερμανός πρότεινε στον υπουργό εξωτερικών Μπαλτατζή συνεργασία με τους Κούρδους και τους Αρμένιους.(σωστό ή λάθος) (μον.2) ημερ 2007 Η δίχρονη προεδρία του μητροπολίτη Φρύσανθου στην Σραπεζούντα ήταν ένα αληθινό διάλειμμα δημοκρατίας.(σωστό ή λάθος) (μον.2) ημερ επαν 2007 το συνέδριο Ειρήνης στο Παρίσι, το Δεκέμβριο του 1918, ο Ελ. Βενιζέλος συμπεριέλαβε τον Πόντο στο φάκελο των ελληνικών διεκδικήσεων. (σωστό ή λάθος) εσπερ 2007 (μον. 2) Να αιτιολογήσετε γιατί: Η συνεργασία Κεμάλ Μπολσεβίκων λειτούργησε ως ταφόπετρα του Ποντιακο ύ ζητήματος (μον.5) ημερ 2008 Αντλώντας στοιχεία από το κείμενο που ακολουθεί και αξιοποιώντας τις ιστορικές σας γνώσεις, να αιτιολογήσετε τη στάση του Ελ. Βενιζέλου στις εθνικές διεκδικήσεις των Ελλήνων του Πόντου στο συνέδριο Ειρήνης σ το Παρίσι (μονάδες 15) και να αναφέρετε τις άμεσες αντιδράσεις των Ποντίων που αυτή προκάλεσε (μονάδες 10). (μον.25) το ανά χείρας ιστόρημα περιορίζομαι να επισημάνω ορισμένα γεγονότα. Πρώτον ότι η επίσημη Ελλάδα, εκπροσωπουμένη από τον Βενιζέλο, δεν αγωνίστηκε, ούτε επεδίωξε καν την απόκτηση των κατοικουμένων κατά πλειοψηφία από Έλληνες παραλίων της Μαύρης Θάλασσας. Κι όχι μόνο τούτο, αλλά υπήρξε χλιαρή και άτονη η όλη υποστήριξη προς τα διαβήματα των Ποντίων προς τους Μεγάλους Νικητές του Α Παγκ οσμίου Πολέμου. Για τους εξής λόγους: Πρώτον γιατί ο Βενιζέλος απέβλεπε στο να φθάσει η Ελλάδα στα πρόθυρα της Κωνσταντινούπολης, να πατήσει πόδι στην Ιωνία και να παγιώσει αυτή την επέκταση, για την οποία ήδη είχε συναντήσει ζωηρές αντιδράσεις που, με άπ ειρες δυσκολίες, εξουδετέρωσε ή παρέκαμψε. Δεν ήθελε, λοιπόν, να φανεί υποστηρίζοντας υπερφίαλες αξιώσεις. Δεύτερον γιατί, λόγω της γεωγραφικής θέσης του Πόντου, θα ήταν ακατόρθωτο εγχείρημα η αποστολή στρατευμάτων για την απελευθέρωσή του. Κι αν ακόμα η Αντάντ επιδίκαζε στην Ελλάδα, με τη υνθήκη των εβρών, και τον Πόντο, πάλι δε θα μπορούσαμε να τον κρατήσουμε, γιατί ήταν πολύ μακριά από τις βάσεις ανεφοδιασμού. Και η διασπορά των στρατιωτικών δυνάμεων θα ήταν σε βάρος μας. Ενώ ο Κεμάλ θα είχε την ευχέρ εια να μετακινεί το στρατό του άλλοτε κατά του βορείου μετώπου, άλλοτε κατά του δυτικού. Σρίτον, γιατί οι τουρκοσοβιετικές συνεννοήσεις και συμφωνίες εδημιούργησαν μια νέα τάξη πραγμάτων στην περιοχή Ανατολικής Μικρασίας, Πόντου, Καυκάσου, Περσίας και προξένησαν πολλές ανησυχίες στην Αγγλία και στις άλλες Δυτικές Δυνάμεις, που ενδιαφέρονταν για την εκμετάλλευση των πετρελαιοφόρων περιοχών. Όλα αυτά τα έβλεπε ο Βενιζέλος και αποθάρρυνε τις επιτροπές των Ποντίων που πολιορκούσαν τις αντιπροσωπείες των Μεγάλων στις Διασκέψεις. Η ένωση του Πόντου με την Ελλάδα ήταν κάτι παραπάνω από ανέφικτη, ήταν ουτοπική αυτό έβλεπε ο Βενιζέλος». Κλεάνθη, Έτσι χάσαμε τη Μικρασία, σ εσπερ επαν 2008 Πώς διοικήθηκε η Σραπεζούντα κατά την περίοδο ; Μονάδες 10 ημερ 2009 τους αγώνες για τη δημιουργία αυτόνομης Ποντιακής ημοκρατίας, από το 1917 έως τον εκέμβριο του 1918, ποιοι Έλληνες της ιασποράς αναδείχθηκαν πρωτεργάτες και ποια ήταν η δράση του Κ. Κωνσταντινίδη; Μονάδες 13 ημερ επαν 2009 το συνέδριο Ειρήνης στο Παρίσι (Δεκέμβριος 1918) ο Ελευθέριος Βενιζέλος συμπεριέλαβε τον Πόντο στο φάκελο των ελληνικών διεκδικήσεων. (σωστό ή λάθος) (μον. 2) εσπερ 2010 Με βάση τις ιστορικές σας γνώσεις και αντλώντας στοιχεία από τα κείμενα που σας δίνονται, να αναφερθείτε στη διπλωματική δραστηριότητα που ανέπτυξε το 1919 ο μητροπολίτης Φρύσανθος, όσον αφορά το Ποντιακό Ζήτημα, στη υνδιάσκεψη της Ειρήνης στο Παρίσι (μονάδες 15) και στις διαπραγματεύσεις του με τους Αρμένιους μέχρι την υπογραφή της συνθήκης φιλίας και συνεργασίας ανάμεσα στους Μπολσεβίκους και τον Κεμάλ τον Μάρτιο του 1921 (μονάδες 10). Ημερ επαν 2010 Κείμενο Α Σήν οὐσιαστική εὐθύνη γιά τήν προβολή τῶν ποντιακῶν θέσεων στή υνδιάσκεψη τῆς Εἰρήνης ἀνέλαβε ο μητροπολίτης Φρύσανθος. Ἀπό τό 1919 ὥς τό 1922 ὁ θρησκευτικός αὐτός ἡγέτης ὑπῆρξε ὁ δυναμικός ἐκφραστής τοῦ κινήματος γιά τήν ἵδρυση ποντιακοῦ κράτους. έ τελευταία ἀνάλυση ὁ Φρύσανθος, καθώς καί ὅλες οἱ ποντιακές ὀργανώσεις, ἐπιθυμοῦσε τήν ἕνωση τοῦ Πόντου μέ τό ἐλεύθερο ἑλληνικό κράτος. *...+ Ἔτσι, μαζί μέ τόν Σοποτηρητή τοῦ Πατριαρχικοῦ Θρόνου, Μητροπολίτη Προύσης Δωρόθεο, καί τόν Πατριαρχικό σύμβουλο γιατρό Ἀλέξανδρο Παππᾶ, ὁ Φρύσανθος πῆγε στό Παρίσι γιά νά ἀντιπροσωπεύσει ἐκεῖ στήν Διάσκεψη τά δίκαια τοῦ ἀλύτρωτου ποντιακοῦ ἑλληνισμοῦ. Φωρίς χρονοτριβή ὁ Φρύσανθος, μέ τήν βοήθεια τοῦ Παππᾶ, προετοίμασε ἕνα ἐκτενές ὑπόμνημα *...+ (με το οποίο) ζητοῦσε τήν ἀπαλλαγή τοῦ ἑλληνικοῦ στοιχείου ἀπὸ τό τουρκικό καί τήν ἵδρυση ἑνός «Αὐτονόμου Ἑλληνικοῦ Κράτους». *...+ Ὁ 18

19 ΠΑΡΕΤΞΕΙΝΙΟ ΕΛΛΗΝΙΜΟ Βάλια Μπουγάδη Γάλλος διπλωμάτης (Ζύλ Καμπόν) ὑπέδειξε στόν Μητροπολίτη νά προετοιμάσει τό ἔδαφος παρουσιάζοντας τίς ἀξιώσεις του στούς Βρετανούς καί Ἀμερικανούς ἀντιπροσώπους. Σήν ὑπόδειξη αὐτή ὁ Φρύσανθος ἀκολούθησε χωρίς καθυστέρηση. Ὑπό τό πνεῦμα ἐκείνου τοῦ ὑπομνήματος μίλησε ὁ Μητροπολίτης στό Γάλλο πρωθυπουργό Πουανκαρέ καθώς καί στά μέλη τῆς ἀγγλικῆς ἀποστολῆς. τόν Κλεμανσώ εἰδικά ἔδωσε καί πρόσθετο σημείωμα περί τοῦ ποντιακοῦ ζητήματος... Κείμενο Β Ὁ Φρύσανθος ἀκολουθώντας τίς ὁδηγίες τοῦ Βενιζέλου, συνομίλησε ἀνεπίσημα μέ τούς Ἀρμενίους ἀντιπροσώπους στή Διάσκεψη τῆς Εἰρήνης τόν Μάϊο τοῦ 1919 στό Παρίσι. Ἔτσι, παρόλο πού παρέμεινε ἕνας ἀφοσιωμένος θιασώτης τοῦ ποντιακοῦ κινήματος ἀνεξαρτησίας, μετά τίς συναντήσεις του μέ τόν Βενιζέλο δέχθηκε νά διερευνήσει τίς πιθανότητες ἀρμενο-ποντιακῆς συνεργασίας. Μιά τέτοια πρόταση ἔγινε περισσότερο ἑλκυστική μετά τήν ἀποτυχία τοῦ Μητροπολίτη νά ἐξασφαλίσει συγκεκριμένη βοήθεια γιά τήν ἵδρυση χωριστοῦ κράτους Πόντου κατά τή διάρκεια τῶν διπλωματικῶν του ἐνεργειῶν στήν Εὐρώπη τό καλοκαίρι τοῦ *...+ υνεχίζοντας τή διπλωματική του προσπάθεια, ὁ Φρύσανθος ἔφθασε στήν ἀρμενική πρωτεύουσα Ἐριβάν. Ἔκεῖ ἔλαβε μέρος σέ παρατεταμένες συνδιασκέψεις μέ τήν ἀρμενική κυβέρνηση ἀπό τίς 10 ὥς τίς 16 Ἰανουαρίου *...+ Σελικά, αὐτές οἱ παρατεταμένες διαπραγματεύσεις τερματίσθηκαν ὅταν οἱ ἕλληνες Πόντιοι καί ἡ ἀρμενική κυβέρνηση τοῦ Ἐριβάν συμφώνησαν νά δημιουργηθεῖ μιά «ποντιο- ἀρμενική συνομοσπονδία», ἔμεινε ὅμως να καθορισθεῖ ἐπακριβῶς ὁ βαθμός ὁμοσπονδοποίησής της. Ἡ συμφωνία ὑπογράφτηκε ἀπό τόν Ἀρμένιο Πρωθυπουργό Α. Φατισιάν καί τόν Μητροπολίτη Φρύσανθο... [A. Αλεξανδρῆς Ἡ ἀνάπτυξη τοῦ ἐθνικοῦ πνεύματος τῶν Ἑλλήνων τοῦ Πόντου, : Ἑλληνική ἐξωτερική πολιτική καί τουρκική ἀντίδραση, στό: Μελετήματα γύρω ἀπό τόν Βενιζέλο καί τήν ἐποχή του, μέ τήν ἐποπτεία Θ. Βερέμη καί Ο. Δημητρακόπουλου (Δοκίμιο-Ἱστορία, 1), Ἀθήνα: Υιλιππότης, 1980, σσ και σσ ] 3. Η μεθοδευμένη εξόντωση (γενοκτονία) των Ελλήνων του Πόντου Ε Ρ Ψ Σ Η Ε Ι : 1. Ποια η τύχη του Ελληνισμού του Πόντου πριν και μετά τη Μικρασιατική καταστροφή; 2. Να εξηγήσετε γιατί, όσον αφορά τον Ελληνισμό του Πόντου, ευσταθεί ο όρος γενοκτονία. 3. Πώς διαφοροποιείται η γενοκτονία των Ποντίων από τη γενοκτονία των Εβραίων; ΕΞΕΣΑΕΙ ύμφωνα με τον Π. Ενεπεκίδη, η γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου από τους Νεότουρκους και τους Κεμαλικούς έχει δύο βασικές διαφορές από τη γενοκτονία των Εβραίων. (σωστό ή λάθος) (μον. 2) εσπερ 2010 Ε φ ό λ η ς τ η ς ύ λ η ς Να γράψετε στο τετράδιό σας τους αριθμούς της τήλης Α και δίπλα σε κάθε αριθμό ένα από τα γράμματα της τήλης Β, ώστε να προκύπτει η σωστή αντιστοίχιση. τη τήλη Β περισσεύουν δύο θέσεις.(μον. 10) εσπερ. επαν 2009 τήλη Α τήλη Β 1. Γ. εφέρης Α. Αρχηγός του γαλλικού κόμματος. 2. Ε. Βενιζέλος Β. Ίδρυσε την κοινοβουλευτική ομάδα των Ιαπώνων. 3. Ι. Κωλέττης Γ. Πρωτεργάτης στους αγώνες για τη δημιουργία αυτόνομης Ποντιακής δημοκρατίας. 4.. Γούναρης Δ. υνέβαλε στην εκβιομηχάνιση του ελληνικού κράτους. 5. Γερμανός Καραβαγγέλης Ε. Λογοτέχνης, Μικρασιάτης πρόσφυγας. Σ. Αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Ελλάδα το Ζ. Τποστήριζε τη συμμετοχή της Ελλάδας στον Α Παγκόσμιο πόλεμο στο πλευρό της Αντάντ. Να γράψετε στο τετράδιό σας τους αριθμούς της τήλης Ι και δίπλα σε κάθε αριθμό ένα από τα γρά μματα της τήλης ΙΙ, ώστε να προκύπτει η σωστή αντιστοίχιση. τη τήλη Ι περισσεύουν τρία ονόματα. (Μονάδες 10) ημερήσια 2010 τήλη Ι τήλη ΙΙ 1. Φαρίλαος Σρικο ύπης α. Διοίκηση Σραπεζού ντ ας ( ) 2. Μητροπολίτης Φρύσα ν θος β. Φάρτης της Δημοκρατί ας του Πόντου 3. εβαστός Κυμ ινή της γ. Αρχή της δεδηλωμέ νη ς 4. Γεώργιος Θεο τόκης δ. Ίδρυση της Πολ ιτοφυλ ακής της Κρήτη ς 5. Αλέξανδρο ς Κουμου νδ ούρος ε. Αιτή ματα της «Νέας Γενιά ς» 6. Ιωάννης φακιανά κης 7. Κ. Κωνσταντιν ίδης 8. Αλέξανδρο ς Ζαΐμη ς Να γράψετε στο τετράδιό σας τους αριθμούς της τήλης Ι και δίπλα σε κάθε αριθμό ένα από τα γράμματα της τήλης ΙΙ, ώστε να προκύπτει η σωστή αντιστοίχιση. τη τήλη ΙΙ περισσεύουν δύο γράμματα. Μον. 15, εσπερινά 2010 τήλη Ι τήλη ΙΙ 1. Τποστήριξε την ουδετερότητα της Ελλάδας στον Α Παγκόσμιο Πόλεμο. α. Θ. Δηλιγιάννης 2. Δεν αποδεχόταν το χωρισμό των εξουσιών. β. Ιωάννης Κωλέττης 3. Ίδρυσε το Υροντιστήριο της Σραπεζούντας. γ. Αλ. Παπαναστασίου 4. Επέβαλε ένα είδος κοινοβουλευτικής δικτατορίας. δ. Βασιλιάς Κωνσταντίνος 5. Ηταν αρχηγός του Λαϊκού κόμματος. ε. Μητροπολίτης Φρύσανθος στ. Αλέξανδρος Κουμουνδούρος ζ. εβαστός Κυμινήτης Σ Ε Λ Ο (καί τῶ Θεῶ δόξα) Κ Α Λ Η Ε Π Ι Τ Υ Χ Ι Α!!! 19