ὉἍγ. Μελέτιος ὁ Πηγᾶς. ὁ τέττιγας τῆς Ἐκκλησίας (ἑορτάζεται στὶς 13 Ὀκτωβρίου) $ Σ Υ Ν Α Ξ Α Ρ Ι. Περιεχόμενα. Ἐν Ἐσόπτρῳ

Transcript

1

2 Περιεχόμενα $ Σ Υ Ν Α Ξ Α Ρ Ι Ἅγ. Μελέτιος ὁ Πηγᾶς, ὁ τέττιγας τῆς Ἐκκλησίας (ἑορτάζεται στὶς 13 Ὀκτωβρίου) Ἀπὸ ὁμιλία τοῦ Πρωτ. Κων/νου Πετρογιάννη, ἡ ὁποία ἔγινε στὶς 13/10/2010, στὴν Ἐνορία Ἁγίου Θωμᾶ. Τὸ μέγεθος τῆς προσωπικότητας καὶ ἡ προσφορὰ τοῦ ἐν Ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Μελετίου τοῦ Πηγᾶ, Πατριάρχου Ἀλεξανδρείας καὶ Ἐπιτηρητοῦ τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου, ἀδελφοῦ τῆς παλαιφάτου καὶ ἱστορικῆς Ἱ. Μονῆς Ἀγκαράθου καὶ καταγομένου ἀπὸ ἐτοῦτο τὸν εὐλογημένο καὶ περήφανο τόπο, στὸν τότε ὀρθόδοξο κόσμο, ἀλλὰ καὶ μέχρι σήμερα, εἶναι πολυσχιδὴς καὶ θαυμαστή Τριμηνιαία ἔκδοση τοῦ Πολιτιστικοῦ Κέντρου - Ἐπικοινωνιακοῦ καί Μορφωτικοῦ Ἱδρύματος τῆς Ἱ. Μητροπόλεως Γορτύνης καί Ἀρκαδίας. Ἰδιοκτήτης - Ἐκδότης: Τμῆμα Ἐκδόσεων Πολιτιστικοῦ Κέντρου - Ἐπικοινωνιακοῦ καί Μορφωτικοῦ Ἱδρύματος Ἱ. Μητροπόλεως Γορτύνης καί Ἀρκαδίας. Συντακτική Ἐπιτροπή: Σεβ. Μητροπολίτης Γορτύνης καί Ἀρκαδίας κ. Μακάριος, Αἰδεσιμολ. Πρεσβ. Χαράλαμπος Παπαδόπουλος, Αἰδεσιμολ. Πρεσβ. Χαράλαμπος Κοπανάκης. Οἰκονομικές εἰσφορές: Ἁγ. Γεωργίου 16, Μοῖρες, Ἡρακλείου Κρήτης. Τηλ.: καί Fax: Ἠλεκτρ. ταχ.: info@imga.gr καί xarpap75@gmail.com Σχεδίαση περιοδικοῦ: Νικ. Ντρετάκης - Ἐκτύπωση: ΤΥΠΟΚΡΕΤΑ. Ἐπισκεφθεῖτε τήν ἱστοσελίδα μας Οἰκονομικές εἰσφορές: Ἁγ. Γεωργίου 16, Μοῖρες, Ἡρακλείου Κρήτης Τηλ.: Φάξ: , ἠλεκτρ. ταχ.: info@imga.gr Ἐξώφυλλο: Λεπτομέρεια Εἰκόνας «Προσκύνηση τῶν Μάγων», Μιχ. Δαμασκηνοῦ 16ου αἰ. ὉἍγ. Μελέτιος ὁ Πηγᾶς γεννήθηκε στὸν Χάνδακα ἢ Μεγάλο Κάστρο τὸ Προερχόταν ἀπὸ εὐσεβῆ καὶ εὔπορη οἰκογένεια ἡ ὁποία καταγόταν ἀπὸ τὸ χωριὸ Παγανιανά. Τὸ χωριὸ Παγανιανὰ ὑπῆρχε ὡς οἰκισμὸς στὸν Ἅγ. Θωμά. Πρὶν ἀπὸ μερικὲς δεκαετίες ὑπῆρχαν ἐρείπια τοῦ οἰκισμοῦ αὐτοῦ τῆς Ἐνετοκρατίας. Ὑπάρχει δὲ καὶ τοποθεσία γνωστή, ὡς «τῆς παγανῆς τὸ ρέμα». Οἱ γονεῖς τοῦ Πηγᾶ, Παῦλος καὶ Εὐγενία, φέρουν τὸ ἐπώνυμο Παγανάκη, προφανῶς ἀπὸ τὸ τοπωνύμιο τοῦ χωριοῦ τους. Ὁ πατέρας του ἦταν μαραγκός. Ὁ ἀριθμὸς τῶν ἀδελφῶν του μᾶς εἶναι ἄγνωστος ἐκτὸς ἀπὸ τὴν Ἀναστασία, τὸν Γεώργιο καὶ τὴν Εὐλογία ἢ (Βενέτα). Χάριν συντομίας ὁ Μελέτιος ἀλλά- Ἔργο, κ. Παν. Μόσχου. 3

3 ΣΥΝΑΞΑΡΙ Ἅγιος Μελέτιος ὁ Πηγᾶς, ὁ τέττιγας τῆς Ἐκκλησίας, ζει τὸ ἐπώνυμό του κατὰ τὴ μετάβασή του στὴ Βενετία, σὲ Παγᾶς Πηγᾶς. Σὲ ἡλικία 17 ἐτῶν καὶ μετὰ τὶς ἐγκύκλιες σπουδές του στὸ Μεγάλο Κάστρο, κοντὰ στὸν γνωστὸ σὲ ὅλους δάσκαλο Μελέτιο Βλαστό, ἀναχώρησε γιὰ τὴν Πάδοβα τῆς Ἰταλίας, στὸ φημισμένο τότε Πατάβιο πανεπιστήμιο, ὅπου περάτωσε τὶς σπουδές του ὡς ἀριστοῦχος. Ὅμως δὲν ἔλαβε ποτὲ τίτλο σπουδῶν, γιατί ἀρνήθηκε νὰ ὁμολογήσει πίστη καὶ ὑποταγὴ στὴν Παπικὴ Ἐκκλησία. Τὸ 1574 ἐπέστρεψε στὴν ἐνετοκρατούμενη τότε, γενέτειρά του καὶ ἐκάρη μοναχὸς στὴν Ἱ. Μονὴ Ἀγκαράθου. Ἀγωνίστηκε σθεναρὰ κατὰ τῆς προπαγάνδας τῶν Λατίνων. Ὡς Διευθυντὴς τῆς Ἑλληνικῆς Σχολῆς τοῦ Χάνδακα, ἀνέπτυξε ἔντονη δράση στὸν ἐκπαιδευτικό, ἀλλὰ καὶ τὸν κηρυκτικὸ τομέα, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ δυσαρεστήσει τοὺς Λατίνους οἱ ὁποῖοι τὸν ἐκδίωξαν ἀπὸ τὴ Νῆσο. Γεγονὸς πάντως εἶναι πὼς ὁ Πηγᾶς ἀναζητοῦσε περισσότερη ἐλευθερία γιὰ νὰ ἐνισχύσει ἀπρόσκοπτα τὸ Γένος τῶν Ρωμιῶν. Ἀναχώρησε γιὰ τὸ Σινὰ ὅπου ἀσχολήθηκε μὲ τὴν προσευχὴ καὶ τὴ μελέτη. Χαρακτηριστικὰ ἀναφέρομε ὅτι ἐγνώριζε ἐκτὸς ἀπὸ τὰ ἑλληνικά, ἰταλικά, λατινικά, ἀραβικά, συριακὰ καὶ ἑβραϊκά. Σὲ ἕνα ταξίδι του στὰ Ἱεροσόλυμα συναντήθηκε μὲ τὸν γέροντά του, ἀπὸ τὴ Μονὴ τῆς Ἀγκαράθου καὶ τότε Πατριάρχη Ἀλεξανδρείας Σίλβεστρο, ὁ ὁποῖος τὸν ἔπεισε νὰ ἀναλάβει ὡς Πρωτοσύγκελλος στὴν Ἐκκλησία τῆς Ἀλεξάνδρειας. Ἔτσι χειροτονήθηκε πρεσβύτερος στὰ Ἱεροσόλυμα τὸ Στὸ Ἀλεξανδρινὸ Πατριαρχεῖο, ὁ Μελέτιος κατέβαλε ὑπεράνθρωπες προσπάθειες γιὰ νὰ ἀνορθώσει τὰ ἐρείπια ὕλης καὶ πνεύματος, δηλαδὴ τὸ ἴδιο τὸ ποίμνιο, τὸν κλῆρο, τὴν παιδεία, τὴν ἠθικὴ καὶ τὰ οἰκονομικά. Στὸ διάστημα αὐτὸ ἀναφέρουμε ὅτι ὁ Πηγᾶς μετέβη καὶ παρέμεινε γιὰ μία τριετία στὴν Κωνσταντινούπολη, ἐνισχύοντας μὲ τὰ φλογερὰ καὶ ἁπλὰ κηρύγματά του, τὸ Γένος τὸ ὁποῖο βρισκόταν ὑπὸ τουρκικὸ ζυγό. Τὸ 1588 διορίζεται ἀπὸ τὸν Σίλβεστρο ὡς Πατριαρχικὸς Ἔξαρχος καὶ τὸ 1590 μὲ τὸν θάνατο τοῦ γέροντά του, χειροτονεῖται ἐπίσκοπος καὶ ἀναλαμβάνει τὴν τύχη τῆς Ἀλεξανδρινῆς Ἐκκλησίας. Χαρακτηριστικὰ ἀναφέρουμε πώς, ὁ Γέρων Σίλβεστρος, παρακαλώντας τὸν Μελέτιο νὰ ἀναλάβει τὸν Πατριαρχικὸ Θρόνο κλαίγοντας ἔλεγε ὡς ἄλλος προφήτης ὅτι, «ἴσα Ἀθανασίοις καὶ Κυρίλλοις δοξάσει σὲ ὁ Θεός». Πατριάρχης πλέον καὶ παράλληλα μὲ τὴν πλούσια ἐντός τοῦ Πατριαρχείου δράση του, διευθέτησε πλεῖστες οἰκουμενικὲς ὑποθέσεις. Τὸ 1593, σὲ ἐνδημοῦσα σύνοδο, στὴν Πόλη ἀνακήρυξε τὴν Ἐκκλησία τῆς Ρωσίας σὲ Πατριαρχεῖο. (Ἐκπροσωποῦσε καὶ τὸν Ἀντιοχείας καὶ τὸν Ἱεροσολύμων). Αὐτή του ἡ ἐνέργεια εἶχε σὰν σκοπό, ἀφενὸς νὰ προστατεύσει τὸν Ὀρθόδοξο Χριστιανισμὸ ἀπὸ τὶς δυτικὲς ἐπιβολές, (Οὐνία κ.λ.π.) καὶ ἀφετέρου, νὰ σώσει τὸ Γένος ἀπὸ τοὺς Τούρκους καὶ τὸν ἐξισλαμισμό. Ἀμείωτο ἦταν τὸ ἐνδιαφέρον του γιὰ τὴν Κρήτη σὲ ὅλη τὴ διάρκεια τοῦ βίου του. Ἀσχολήθηκε ἐπίσης μὲ ζητήματα τοῦ Σινᾶ, τῆς Κύπρου καθὼς καὶ μὲ τὸ πρόβλημα τῆς Οὐνίας στὴν Πολωνία καὶ στὴν ὑπόλοιπη Ἑσπερία. Μετὰ ἀπὸ παρακλήσεις καὶ πιέσεις, ἀποδέχθηκε τελικὰ νὰ ἀναλάβει ὡς Ἐπιτηρητὴς τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο, στὶς ἀρχὲς τοῦ 1597, βλέποντας τὴ δεινὴ κατάσταση στὴν ὁποία εἶχε περιέλθει ἡ Πρωτόθρονη Ἐκκλησία. Στὸ διάστημα τῆς διετοῦς ἐπιτηρητείας του, ὁ Μελέτιος ἀσχολήθηκε καὶ κατάφερε νὰ ἀνορθώσει ἠθικὰ πνευματικὰ καὶ οἰκονομικὰ τὸ Πατριαρχεῖο τῆς Κωνσταντινούπολης. Ἔδωσε λύσεις σὲ πολλὲς διαμάχες καὶ ἐνίσχυσε τὶς Πατριαρχικὲς Μονές Ὁ Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας καὶ Ἐπιτηρητὴς τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου, ἐκοιμήθη ἐμφανῶς καταπονημένος ἀπὸ τὸν διαρκῆ ἀγώνα ὑπὲρ τῆς πίστης καὶ τῆς πατρίδας, σὲ ἡλικία 52 ἐτῶν τὸ 1601, ἀφήνοντας ὡς ἄξιο διάδοχό του, τὸν Πνευματικό του υἱὸ καὶ ἐθνομάρτυρα Ἅγ. Κύριλλο τὸν Λούκαρη, ἀλλὰ κυρίως τὴν παρακαταθήκη τῆς μεστῆς συγγραφικῆς του δουλειᾶς, καθὼς καὶ τὸ λαμπρὸ πρότυπό του, πρὸς δόξαν Θεοῦ Ὁ Πηγᾶς εἶναι «εἰς ἐκ τῶν πλέον ἀφοσιομένων εἰς τὰ συμφέροντα τῆς Ἑλληνικῆς ἐκκλησίας ἀρχιερέων γενικῶς, καὶ τοῦ Πατριαρχικοῦ Θρόνου Ἀλεξανδρείας ἰδιαιτέρως» ὅπως παρατηρεῖ ὁ ἑλληνιστὴς Ε. Legrand Τὰ κηρύγματα τοῦ Ἁγ. Πατρός, ἦταν τόσο ζωντανά, ἁπλά, ρεαλιστικὰ καὶ πατριωτικὰ ὥστε νὰ ἀναφέρει ὁ Γ. Βαλέτας, ὁ ὁποῖος ἐξέδωσε τοὺς λόγους του, ὅτι τέτοια δὲν ἀκούστηκαν ποτὲ στὸν Οἰκουμενικὸ Θρόνο τῆς Κωνσταντινούπολης Στὴν πορεία τῆς δράσης του, ὡς πραγματικὸς ἡγέτης καὶ ἀγωνιστής, ἔγινε ἐμπόδιο στὴν ἔντονη παρουσία τῶν Ἰησουϊτῶν στὸ χῶρο τῆς Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας Ἡ διδασκαλία τοῦ εἶχε ὡς σκοπὸ νὰ διασώσει τὴ μοναδικότητα καὶ τὴν ὁμοιογένεια τοῦ Γένους, γιὰ νὰ μὴν ὑποκύψει στὴν πνευματικὴ ἅλωση, οὔτε ἀπὸ τοὺς μουσουλμάνους, οὔτε ἀπὸ τοὺς φραγκολατίνους. Δὲν εἶναι λοιπὸν ὑπερβολικὸς ὁ τίτλος ποὺ προσδίδει στοὺς ἐπικήδειους λόγους γιὰ τὸν Πηγᾶ, ὁ φίλος του Μάξιμος Μαργούνιος ἀποκαλώντας τον Ἐθνάρχη καὶ Ἐθναπόστολο Σὲ ὅλο τὸ διάστημα τοῦ βραχὺ βίου του, γίνεται φάρος καὶ ἐναρμονίζει τὴ σοφία τοῦ κόσμου μὲ τὴ χρηστότητα τῶν ἠθῶν, ἔχοντας ὡς πηδάλιο τὴ Σοφία τοῦ Θεοῦ. Δὲν καταποντίζεται στὸ πέλαγος τῆς πολυμάθειας, γιατί διακατέχεται ἀπὸ ταπείνωση. Ἐφαρμόζει στὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ συνετὴ καὶ φρόνιμη διοίκηση, μὲ πνεῦμα οἰκονομίας Οἱ φιλικὲς σχέσεις του μὲ πολλὲς προσωπικότητες στὸν Ἑλληνικὸ χῶρο καὶ τὴν Εὐρώπη, ἀνέδειξαν τὸν Ἑλληνισμὸ καὶ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία σὲ δύσκολες περιστάσεις, στὰ μάτια ὁλόκληρης τῆς Οἰκουμένης Τὸν Πηγᾶ ἐπέλεξε ὡς Πατριάρχη Ἀλεξανδρείας ὁ ἡγούμενός του καὶ μετέπειτα Πατριάρχης Σίλβεστρος. Ὁ Μελέτιος πάλι, εἶναι ὁ πνευματικὸς πατέρας τοῦ μεγάλου ἐθνάρχου καὶ μάρτυρος Ἁγ. Κυρίλλου Λούκαρη, εἶναι ἐκεῖνος ποὺ χάραξε τὸν δρόμο στὸν ἰσάξιο συνεχιστὴ τοῦ ἔργου του. Διαδοχικὰ καὶ οἱ τρεῖς αὐτοὶ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας εἶναι ἀναστήματα τῆς Κρήτης καὶ ἄξιοι βλαστοὶ τῆς Ἀγκαράθου Παραμένει ἀδιαμφισβήτητο γεγονὸς ὅτι ὁ Ἅγ. Μελέτιος ὁ Πηγᾶς, ἦταν μία ἀπὸ τὶς φωτεινότερες προσωπικότητες στοὺς σκοτεινοὺς ἐκείνους χρόνους καὶ οὐδενὸς ὑπῆρξε δεύτερος ἀπὸ ὅσους ἐκόσμησαν Πατριαρχικοὺς Θρόνους μετὰ τὴν ἅλωση. Ἐπάξια χαρακτηρίστηκε ὡς νέος Φώτιος καὶ ἰσοστάσιός του μετὰ τὸ σχίσμα. Ἐπάξια τιμᾶται σήμερα σὲ τοῦτο τὸ ἱστορικὸ καὶ βυζαντινὸ χωριὸ τοῦ Ἁγίου Θωμᾶ, ὁ πρόμαχος τῆς Ὀρθοδοξίας, ὁ σοφὸς ποιμένας, πατέρας καὶ διδάσκαλος τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ. Ἐπάξια ὁ Σιναίου Εὐγένιος τὸ 1580 τὸν ἐπονόμασε «τέττιγα τῆς Ἐκκλησίας». Εἶναι ὁ ἀκούραστος τραγουδιστής, ὁ τζίτζικας, τῆς ἀλήθειας τοῦ Εὐαγγελικοῦ Λόγου. Ἂς ἔχουμε τὴν εὐχὴ καὶ τὶς πρεσβεῖες του. 4 5

4 Χ Διακατεχόμενοι ἀπὸ πλῆθος αἰσθημάτων χαρᾶς καὶ εὐφροσύνης ἑορτάζουμε καὶ φέτος τὴ Γέννηση τοῦ Θεανθρώπου Ἰησοῦ, τοῦ Νέου Παιδίου τῆς Οἰκουμένης. Ἂν καὶ γιὰ τὴν Ὀρθόδοξη Ἀνατολικὴ Ἐκκλησία ἡ μεγαλύτερη ἑορτὴ εἶναι τὸ Πάσχα, δὲν παύει νὰ ἑορτάζει μὲ ἰδιαίτερη λαμπρότητα καὶ τὴ Γέννηση τοῦ Χριστοῦ, τὰ Χριστούγεννα. «Ἡρωδιανοί, ριστούγεννα καί Νιότη»* Ἰώσηπο, δὲν δίστασε νὰ σκοτώσει τὰ 45 ἀπὸ τὰ 75 μέλη τοῦ Μεγάλου Συνεδρίου. Ἐπίσης τὴ γυναίκα του, τὴν πεθερά του, τὰ παιδιὰ του Ἀλέξανδρο, Ἀριστόβουλο, Ἀντίπατρο καὶ πολλὰ συγγενικά του πρόσωπα. Στὸ τέλος τῆς ζωῆς του καὶ μάλιστα τέρα του στὴν ἐξουσία, ἔκαμε ἀκόμα χειρότερα πράγματα ἀπ αὐτόν. Ὁ ἄλλος του γιός, ὁ Ἀντύπας ἀποκεφάλισε τὸν Ἅγιο Ἰωάννη τὸν Βαπτιστή, πῆρε γιὰ γυναίκα του, τὴ γυναίκα τοῦ ἀδελφοῦ του ἐνῶ ζοῦσε καὶ συμμετεῖχε στὸ δικαστήριο ἐναντίον Tὰ Χριστούγεννα ἔφεραν πάνω στὴ γῆ τὸ νέο μήνυμα τῆς ἐλπίδας καὶ τῆς χαρᾶς στὸν τότε φθειρόμενο ἀπὸ τὰ πάθη, τὶς ἐσωτερικὲς ἀντιθέσεις καὶ τὰ ψευτομεσσιανικά του ὁράματα, παλαιὸ κόσμο τῆς ρωμαϊκῆς ἐπικράτειας. Χαρακτηριστικὴ ἡ ἐρώτηση τῶν Μάγων: «ποῦ εἶναι ὁ βασιλιὰς τῶν Ἰουδαίων; Ποῦ γεννήθηκε; Γιατί εἴδαμε τόν ἀστέρα Του στήν ἀνατολή καὶ ἤρθαμε νὰ τὸν προσκυνήσουμε», (Ματθ. 2,2). Γεμάτοι ἀπὸ βαθιὰ δίψα νὰ γνωρίσουν τὸν Δοτήρα τῆς νέας ζωῆς ἐρχόμενοι ἀπὸ τὴν Ἀνατολὴ πρὸς προσκύνησή Του. Παρὰ ταῦτα καὶ ἐνῶ ὅλος ὁ κόσμος ἀνάμενε μὲ βεβαιότητα τὸ μεγάλο γεγονός, ἡ κοσμικὴ ἐξουσία τῆς ἐποχῆς, ἀντιθέτως ταράσσεται καὶ «ἀφοῦ σύναξε ὅλους τούς ἀρχιερεῖς καί τούς γραμματεῖς τοῦ λαοῦ, ζητοῦσε νά μάθει ἀπό αὐτούς ποῦ γεννιέται ὁ Χριστός», (Ματθ. 2,4). Ὅσο περισσότερες συγκεντρώνονται πληροφορίες ἀπὸ τοὺς ὑπηρέτες καὶ τοὺς ἀξιωματούχους της, γιὰ τὶς ἀναγγελίες τῶν Προφητῶν, τόσο μεγαλύτερη ἡ ἀνησυχία καὶ ἡ ἀβεβαιότητά της. Ἡ ταπεινὴ Βηθλεὲμ ὅπως ἀναφέρει ἡ Γραφή: «Κι ἐσύ Βηθλεέμ, γῆ τοῦ Ἰούδα, δὲν θὰ εἶναι διόλου στὸ ἑξῆς ἀσήμαντη ἀνάμεσα στὶς σπουδαιότερες πόλεις τοῦ Ἰούδα, γιατί ἀπὸ αὐτὴν θὰ προέλθει Ἐκεῖνος, ποὺ θὰ ποιμάνει τὸν λαὸ τοῦ Θεοῦ», (Ματθ. 2,6). Ἡ παραφροσύνη τοῦ Βασιλιᾶ Ἡρώδη, ἡ ἐσωτερική του ταραχὴ γεννημένη ἀπὸ τὴν περιρρέουσα ἀτμόσφαιρα τῆς ἐποχῆς, στηριγμένη στίς προαναγγελίες τῶν Ἁγίων Προφητῶν γιά τὴν ἔλευση ἑνὸς νέου Βασιλιᾶ, τὸν ὁδήγησε στὴν κατάστρωση σχεδίων ἐξοντώσεώς Του, ἀπὸ τὸν φόβο τῆς ἀπώλειας τῆς ἐξουσίας. Καλεῖ κρυφά τούς Μάγους καὶ μὲ δόλιο τρόπο, τοὺς δίνει τὴν ἑξῆς ἐντολή: «πηγαίνετε καὶ ψάξετε καλὰ γιὰ τὸ παιδὶ καὶ μόλις τὸ βρεῖτε νὰ μὲ εἰδοποιήσετε, γιὰ νὰ ἔρθω καὶ ἐγώ νὰ τό προσκυνήσω», (Ματθ. 2,8). Ὁ Θεὸς ὅμως πρόσταξε τοὺς Μάγους, μετὰ τὴν ἐγκάρδια προσκύνησή τους νὰ μὴν ξαναγυρίσουν στὸν Ἡρώδη, «Ἐπειδή τούς πρόσταξε ὁ Θεός κατά τό ὄνειρο νά μήν ἐπιστρέψουν στόν Ἡρώδη καί ἀναχώρησαν ἀπό ἄλλη ὁδό γιά τή χώρα τους», (Ματθ. 2,12). Ἡ Θεϊκὴ ἐπέμβαση ματαίωσε τὰ καλοστημένα σχέδιά του καὶ ἔτσι προχώρησε στὸ σφάξιμο χιλιάδων νηπίων στὸ χῶρο τῆς Ἰουδαίας γιὰ νὰ σκοτώσει τὸ Θεῖο Βρέφος. Ἡ δολιότητά του, δὲν ἐκδηλώνεται μόνο γιὰ ἐκείνη τὴ στιγμὴ ἢ γιὰ ἄλλες περιστασιακές. Ὁ Ἡρώδης ἦταν πρόσωπο ἰδιαίτερα μισητὸ καὶ ἀντιπαθητικὸ (λόγῳ τοῦ ὅτι ἦταν Ἰδουμαῖος, δηλαδὴ μὴ γνήσιος Ἰουδαῖος) ποὺ σύμφωνα μὲ τὸν ἱστορικὸ Ἔργο, κ. Παν. Μόσχου. τὶς τελευταῖες ἡμέρες, συνέλαβε καὶ ἐκτέλεσε ὅλους τους ἐκπροσώπους τοῦ λαοῦ. Τὴν παράδοσή του συνέχισε ὁ γιὸς του Ἀρχέλαος, ὁ ὁποῖος διαδεχόμενος τὸν πα- Τὰ Χριστούγεννα ἔφεραν πάνω στὴ γῆ τὸ νέο μήνυμα τῆς ἐλπίδας καὶ τῆς χαρᾶς στὸν τότε φθειρόμενο ἀπὸ τὰ πάθη, τὶς ἐσωτερικὲς ἀντιθέσεις καὶ τὰ ψευτομεσσιανικά του ὁράματα, παλαιὸ κόσμο τῆς ρωμαϊκῆς ἐπικράτειας τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ὁ ἐγγονός του, ὁ Ἡρώδης Ἀγρίππας, κήρυξε διωγμὸ κατὰ τῆς Ἐκκλησίας καὶ ἐπίσης σκότωσε τὸν Ἰάκωβο τὸν Ζεβεδαῖο, (βλ. λεξ. ὀρθοδ. θεολογίας Σ. Νίκα, Ἀθήνα 1997). Ὁ γεννήτορας λοιπὸν αὐτῆς τῆς αἱμοσταγοῦς οἰκογενείας, αὐτὸς ποὺ μετέδωσε μία τέτοια παράδοση μίσους, ἐκδικήσεων καὶ φόνων στὸν κύκλο του, μόνο καὶ μόνο γιὰ τὴν κατοχὴ τῆς ἐξουσίας, ἐφόνευσε ὅπως προείπαμε, τὰ χιλιάδες παιδιά, ἐφόνευσε τὴ νιότη, γιὰ νὰ μὴν γλυτώσει ἀπὸ τὸ κοφτερὸ ξίφος του οὔτε τὸ νήπιο Ἰησοῦς Χριστός. Κατακτημένος ἀπὸ τὴν κοσμική του νοοτροπία, δὲν μποροῦσε νὰ κατανοήσει ὅτι ἡ Βασιλεία ποὺ θὰ ἔφερνε 6 7

5 «Ἡρωδιανοί, Χριστούγεννα καί Νιότη» στὸ κόσμο τὸ Βρέφος τῆς Φάτνης, δὲν θὰ ἦταν ἐκ τοῦ κόσμου τούτου. Τὸ μυστήριο τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Θεοῦ ποὺ ἐνηπίασε καὶ καταδέχτηκε νὰ λάβει τὴν παθητὴ ἀνθρώπινη φύση γιὰ νὰ τὴν ἀναγεννήσει, φάνταζε τότε ὡς ἕνας μύθος. Ὁ ἁπλὸς λαὸς ὅμως ποὺ πίστευε μὲ ἄδολη πίστη στὸν Θεό, διατηροῦσε ζωντανὰ μέσα στὶς παραδόσεις καὶ τὴ συνείδησή του, τὴν ἐσχατολογικὴ προσδοκία περὶ τῆς ἐλεύσεως τοῦ Μεσσία. Οἱ Προφῆτες ἔλεγαν ὅτι στὴ Βηθλεέμ, μία Κωμόπολη ἀπὸ τὴν ὁποία καταγόταν ἡ γενιὰ τοῦ Προφητάνακτα Δαβίδ, σ αὐτὴ τὴν ἴδια Πόλη, ἀπ αὐτὸ τὸ ἴδιο μέρος, θὰ προέλθει ἡ σωτηρία ὅλου τοῦ κόσμου. Τὸ «Νέον Παιδίον» ἀπὸ τὴν ταπεινή Του Φάτνη στή Βηθλεὲμ τῆς Ἰουδαίας, ἔδωσε τὴν αἰώνια νεότητα, τὴν ἐλπιδοφόρα συνέχεια μπρὸς στὸ τέλος ἑνὸς παλαιοῦ κόσμου ποὺ ἐδῶ καὶ δύο χιλιάδες χρόνια, καλεῖ διὰ τῶν Ἀγγέλων Του, στὴν Ἑορτὴ καὶ Πανήγυρη τῆς χαρᾶς, τῆς Γεννήσεως τοῦ Καινοῦ, τοῦ νέου. Οἱ «ἡρωδιανοὶ», οἱ ἄνθρωποι δηλαδὴ τοῦ Ἡρώδη τῆς ἐποχῆς τοῦ Χριστοῦ εἶχαν δημιουργήσει μία δική τους παράταξη καὶ δίδασκαν πὼς πρόκειται νὰ ἔλθει ἄλλος Μεσσίας (πρωτοστάτησαν στὴ Σταύρωση τοῦ Χριστοῦ) καὶ τώρα νέοι «ἡρωδιανοὶ» τοῦ αἰώνα τούτου μὲ τὰ θελκτικὰ χρώματα καὶ τὰ χρυσωμένα χάπια τῆς εὐτυχίας, ἔκστασης καλοῦν τοὺς νέους στὴν προσκύνηση ὄχι ἑνός, ἀλλὰ πολλῶν ψευδομεσσίων γιὰ νὰ κρατοῦνται παρόμοια μ ἐκεῖνο τὸν ἄλλο, δηλ. τόν Ἡρώδη, στὴ «γλυκύτητα» τοῦ καταναγκασμοῦ τῶν συνειδήσεων καὶ τοῦ πορισμοῦ χρημάτων καὶ ἄλλων ποὺ ἀπορρέει ἀπ αὐτήν. Ἂν καὶ πέρασαν τόσοι αἰῶνες καὶ παρὰ τὰ ἐπιτεύγματα τῆς ἐπιστήμης καὶ τῆς σοφίας τῶν ἀνθρώπων, ὑπάρχουν σήμερα πολλοὶ νέοι ποὺ ζοῦν σὰν γέροι. Κουρασμένοι διαβάτες ἀπὸ ἕνα κόσμο ποὺ μόνο λέει γιὰ ζωή. Ἀπελπισμένοι στρατοκόποι ἀπὸ ἕνα σύγχρονο πολιτισμὸ ποὺ ἀνέχεται μὲ χαμογελαστὸ προσωπεῖο τὸν θάνατο, τὴν καταστροφὴ τοῦ καλοῦ αὐθορμητισμοῦ, τὸ σβήσιμο κάθε προσδοκίας, τὸν πρόωρο γηρασμό, φτιαγμένος ἀπὸ τὰ ἀβάσταχτα φορτία τοῦ ἄγχους, τῆς ἀποστροφῆς καὶ τῆς φριχτῆς μόνωσης, μοναξιᾶς ποὺ συγκροτεῖ ἕνα νέο «ἡρωδιακοῦ» τύπου φόνο συμπλεγμάτων καὶ ἀνομιῶν, πολλὲς φορὲς μάλιστα τόσο ὀδυνηρός, ὥστε νὰ διχάζει καὶ νὰ σκίζει στὰ δύο τὸν ἐσωτερικὸ κόσμο τῆς νιότης ποὺ παλεύει σὰν πρωτομάρτυρας, γιὰ νὰ κρατηθεῖ στὴν ἰσορροπία τοῦ φυσιολογικοῦ καὶ στὴν ἑνότητα ψυχῆς καὶ σώματος, βασικότατες ἀρχὲς τῶν λόγων, τοῦ μόνου Αἰώνιου Νέου, τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ὑπὲρ τὴ χρηματικὴ καὶ ἄλλη σκοπιμότητα, ὁ Χριστὸς καλεῖ μὲ ἰδιαίτερη θέρμη, τοὺς νέους νὰ γίνουν συμμέτοχοι ἑνὸς ἄλλου πλούτου, θείας εὐλογίας καὶ σοφίας. «Ὁ Θεὸς τῶν Χριστουγέννων», κατὰ τὴν προσφιλῆ ἔκφραση Ἱεράρχου τοῦ Φαναρίου, καλεῖ τοὺς νέους νὰ μὴ γίνουν ὀπαδοὶ ἑνὸς ἢ κανενὸς ἐνθρονισμένου ἡμίθεου ἐπὶ τῆς γῆς, ἀλλὰ φίλοι Του καὶ ἀδελφοί Του, μέτοχοι τῆς ταπεινοφροσύνης τῆς φάτνης Του. Συγκάτοικοι στὸ Σπίτι Του, ποὺ προβάλλει τὸ μέτρο τῆς διάκρισης. Προκαλεῖ καὶ εἰσέρχεται στὸ ψεῦδος γιὰ νὰ τὸ μεταβάλει εἰς ἀλήθειαν καὶ ἀνακούφιση τῶν ὑπαρξιακῶν λογισμῶν, ποὺ γι Ποτὲ δὲν θὰ παύσει νὰ ὑπάρχει νεανικὸς σκοπὸς καὶ τραγούδι γιὰ σᾶς ποὺ θυσιαστικὰ στέκεστε ἀπέναντι στὸ χάος, τὴν καταστροφὴ καὶ τὴν ἀνισότητα. αὐτοὺς λίγοι τούς μιλοῦν, γιατί «πρέπει», ὅπως τοὺς λένε, μέσα ἀπὸ ποικίλους προγραμματισμούς, νὰ φτιάξουν τὴν «καριέρα» τους, ἀπωθοῦντες ἀπ αὐτοὺς ὑποσυνείδητα κάθε ἄλλη καλὴ πτυχὴ τῆς ζωῆς, κάθε πνευματικὸ προσανατολισμὸ ποὺ δροσίζει τὸ εἶναι, γιὰ νὰ φτάσουν στὸ τραγικὸ τέλος τῆς γηρασμένης καὶ ἀποκαμωμένης νιότης. Μάθετε σήμερα λοιπὸν καὶ ἀκοῦστε τὸν εἰρηνικὸ Ὕμνο τῆς ἀγάπης ποὺ ξεχύνεται παντοῦ ἀπ τὴν ταπεινὴ Φάτνη τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, Υἱοῦ τοῦ Παλαιοῦ τῶν Ἡμερῶν. Ποτὲ δὲν θὰ παύσει νὰ ὑπάρχει νεανικὸς σκοπὸς καὶ τραγούδι γιὰ σᾶς ποὺ θυσιαστικὰ στέκεστε ἀπέναντι στὸ χάος, τὴν καταστροφὴ καὶ τὴν ἀνισότητα. Μάθετε ὅτι: «πέθαναν αὐτοί πού ζητούσαν τη ζωή τοῦ παιδιοῦ», (Ματθ. 2,8). Ὁ Θεῖος Δομήτορας τῆς ἐλπίδας καὶ τῆς νιότης εἶναι μέσα σας καὶ ὡς νέοι εἶστε τὰ προνομιούχα πλάσματα τοῦ Θεοῦ. Δὲν ταιριάζει λοιπὸν σὲ σᾶς ἡ ταπεινολογία, ἀλλὰ ἡ πραγματικὴ ταπεινοφροσύνη χωρὶς τὴν ὁποία δὲν μπορεῖτε νὰ πλησιάσετε ὁ ἕνας τὸν ἄλλον, ἄρα πάντα ἀπομονωμένοι, ἀποκαμωμένοι ἀπ τὴν ἀγάπη τῆς ζωῆς. Ὁ Χριστὸς μακάρισε μαζὶ μὲ τοὺς ἄλλους καὶ τὰ παιδιά, τοὺς νέους, (Μάρκ. 10,16), δείχνοντας μ αὐτὸ τὸν τρόπο ὅτι εἶναι οἱ αὐθεντικοί Του μαθητές καὶ ὄχι οἱ ὀπαδοὶ Του «Γι αὐτοὺς εἶναι ἡ Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν», (Ματθ. 19,14). Ἡ Φάτνη Του ἄνοιξε, γιὰ ὅλους καὶ ἰδιαίτερα γιὰ τοὺς νέους, τὴν Βασιλεία Του σὰν δῶρο καὶ ὄχι σὰν ἀνταπόδοση καὶ ὀφειλή. Εἶστε λοιπὸν οἱ ἀληθινοὶ μαθητὲς ποὺ καλεῖστε καὶ σεῖς σήμερα, νὰ γίνετε «νήπιοι» γι Αὐτόν. Εὐτυχισμένοι αὐτοὶ ποὺ νιώθουν καὶ αἰσθάνονται ἔτσι. Θὰ ἑορτάσουν Χριστούγεννα μὲ ἐκεῖνες τὶς ἀξέχαστες γιὰ τὸν καθένα ἀπὸ ἐμᾶς χριστουγεννιάτικες ἀναμνήσεις τῆς νιότης, ποὺ εἶχαν μέσα τους τὴν ἀναμονή, τὴν προσδοκία τῆς Ἑορτῆς. * Τό παρόν ἄρθρο τοῦ Ἀρχιμ. Μακαρίου Δουλουφάκη, Πρωτοσυγκέλλου τῆς Ἱ. Ἀρχιεπισκοπῆς Κρήτης, νῦν Μητροπολίτου Γορτύνης καὶ Ἀρκαδίας, δημοσιεύθηκε στήν ἐφημερίδα «Μεσόγειος» Ἡρακλείου, τά Χριστούγεννα τοῦ

6 ΕΚ ΦΑΝΑΡΙΟΥ Ἐγκύκλιος ἐπί τοῖς Χριστουγέννοις 1954 * τοῦ Μητροπολίτου Γέροντος Χαλκηδόνος Μελίτωνος % Λαμπρόν οὐράνιον φῶς διασχίζει τά πυκνά σκότη τῆς μεγάλης ταύτης νυκτός καί εἰς τό βάθος τῆς σιωπῆς της ὁ Ἄγγελος τῆς Βηθλεέμ ἀπευθύνει καί πάλιν πρός τόν κόσμον τό χαρμόσυνον Εὐαγγέλιον τῶν Χριστουγέννων: «Ἰδού εὐαγγελίζομαι ὑμῖν χαράν μεγάλην ὅτι ἐτέχθη ὑμῖν σήμερον Σωτήρ, ὅς εστι Χριστός Κύριος» (Λουκ. β, 10-11). Ὁ Χαλδηδόνος Μελίτων, μέ τόν Κρήτης Εὐγένιο, στόν Ἱ. Μ. Ν. Ἁγ. Μηνᾶ Ἡρακλείου (Φωτ. ἀπό τό ἀρχεῖο Ἀρχιεπισκόπου Εὐγενίου, τῆς Ἱ. Μητροπόλεως Γορτύνης καί Ἀρκαδίας) Κοινωνοί καί ἡμεῖς τῆς μεγάλης ταύτης χαρᾶς, αἴρομεν τάς καρδίας πρός τόν οὐρανόν καί μετά τῆς στρατιᾶς τῶν Ἀγγέλων αἰνοῦμεν καί δοξολογοῦμεν τόν Θεόν ψάλλοντες: «Δόξα ἐν ὑψίστοις Θεῷ καί ἐπί γῆς εἰρήνη, ἐν ἀνθρώποις εὐδοκία». Νοερῶς δέ, μετά τῶν ποιμένων καί τῶν μάγων, ἕως Βηθλεέμ διερχόμενοι, πρός τόν ἐν τῇ φάτνῃ τῶν ἀλόγων ὑπέρ ἡμῶν ἀνακλιθέντα Θεόν Λόγον ἀναφέρομεν τήν λογικήν ἡμῶν προσκύνησιν καί λατρείαν. Παρά τήν φάτνην τῆς Βηθλεέμ καί ὑπό τό περιλάμπον τά πάντα φῶς τῆς Θείας Ἀποκαλύψεως, καθορῶμεν καί ἀναγνωρίζομεν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ τό πρόσωπον, τόν χαρακτῆρα καί τήν ὑπερβάλλουσαν ὑπέρ ἡμῶν ἀγάπην τοῦ Θεοῦ. Ἀφ ἐτέρου, ἅπαξ ἔτι πληροφορούμεθα, ὅτι «οὐκέτι ἐσμέν δοῦλοι, ἀλλ υἱοί Θεοῦ», ἔχοντες μέν θεῖον προορισμόν, διαθέτοντες δέ πρός πραγμάτωσιν αὐτοῦ τήν ἀκαταγώνιστον δύναμιν τῆς Θείας Χάριτος, διότι «μεθ ἡμῶν ὁ Θεός». Βεβαίως τόν δρόμον τῆς ζωῆς ἡμῶν τελοῦντες, ἔχομεν καθ ἡμέραν πλείστας ὅσας ἀφορμάς ταλαιπωριῶν, θλίψεων καί ἀπογοητεύσεων. Ἐξ ἄλλου, ἐπισκοποῦντες τήν σημερινήν τοῦ κόσμου κατάστασιν, ἀνακαλύπτομεν γραμμάς τραγικότητος ἐπί τῆς μορφῆς τῆς ἀνθρωπότητος. Παρατηροῦμεν ὅτι ἡ ἀνθρωπότης, παρ ὅλας τάς τεραστίας προόδους καί κατακτήσεις της, παρά τάς διακηρύξεις τῆς πίστεώς της ἐπί τά ἱερά ἰδεώδη τῆς ἀνθρωπίνης εὐγενείας, ἐπανέρχεται ἑκάστοτε εἰς τήν εἰδωλολατρείαν τοῦ ἐγωϊσμοῦ, τῆς ὑλικῆς ἰσχύος καί τῆς βίας, ὡς ἐπί Καίσαρος Αὐγούστου. Ἀλλά μή λησμονῶμεν, ὅτι, ἄν τό πνεῦμα τοῦ Καίσαρος Αὐγούστου καί τοῦ Ἡρώδου δέν ἐξέλιπον ἀπό τήν ζωήν τῶν ἀτόμων καί τῶν λαῶν, δέν εἶναι ὅμως αὐτό καί τό τελικῶς κατισχῦον καί θριαμβεῦον. Ἀκριβῶς ἡ μεγάλη τῶν Χριστουγέννων ἑορτή ὑπομιμνήσκει καί διαβεβαιοῖ ἡμᾶς, ὅτι τό πνεῦμα τοῦ Χριστοῦ κρίνει τόν ἄνθρωπον καί αὐτό κατευθύνει τήν ἱστορίαν. Τό λοιπόν, τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά, ἐν τῷ ἀγῶνι τῆς πίστεως καί τῆς βιώσεως τῆς Χριστιανικῆς ἀληθείας, ἄς μή ἀπογοητευόμεθα ἐκ τῆς φαινομένης ἑκάστοτε ἐπικρατήσεως τῆς ἁμαρτίας, τῆς ἀδικίας, τῆς ὑλικῆς δυνάμεως, οὐδέ ἄς ἀποκάμωμεν ἀπό τήν δοκιμασίαν τῶν θλίψεων. Βέβαιοι, ὅτι «ὁ Θεός μεθ ἡμῶν», ἄς ἀντλήσωμεν ἐκ τῆς πραγματικότητος ταύτης παραμυθίαν καί θάρρος καί ἄς συνεχίσωμεν σταθερῶς τόν χριστιανικόν ἡμῶν προορισμόν, ἀκλονήτως ἐμμένοντες εἰς τήν πατρῴαν μας πίστιν, εἰς τάς ἱεράς ἀξίας καί παραδόσεις καί τά ἁγνά ἤθη καί ἔθιμα τοῦ Χριστιανικοῦ ἡμῶν πολιτισμοῦ. Ταύτα ἐν ἀγάπῃ πολλῇ...μή λησμονῶμεν, ὅτι, ἄν τό πνεῦμα τοῦ Καίσαρος Αὐγούστου καί τοῦ Ἡρώδου δέν ἐξέλιπον ἀπό τήν ζωήν τῶν ἀτόμων καί τῶν λαῶν, δέν εἶναι ὅμως αὐτό καί τό τελικῶς κατισχῦον καί θριαμβεῦον. ἀπευθύνοντες ὑμῖν ἑορτίως, τέκνα ἡμῶν ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά καί περιπόθητα, ἐπικαλούμεθα κατά τάς ἁγίας ταύτας ἡμέρας ζωηρότερον τό ἐνδιαφέρον ὑμῶν ὑπέρ τῶν πτωχῶν ἀδελφῶν ἡμῶν, κατενώπιον δέ τῆς δόξης τοῦ Ἁγίου Θυσιαστηρίου ἑστῶτες, ὑψοῦμεν χείρας ἱκέτιδας πρός τόν Σαρκωθέντα Λόγον τοῦ Θεοῦ καί Αὐτοῦ τήν Χάριν, τήν εἰρήνην καί τήν εὐλογίαν ἐξαιτούμεθα ἐπί τάς καρδίας καί τούς οἴκους πάντων ὑμῶν, τῶν ἐγγύς καί τῶν μακράν, καί ἐπευχόμεθα πᾶσιν ὑμῖν ὑγιείαν, χαράν καί πᾶν ἀγαθόν παρά Θεοῦ, κατά τό ἐπανατέλλον Νέον Σωτήριον Ἔτος.- *Πηγή: Βιβλίο «Χαλκηδόνια» 1999, σελ

7 «Περὶ καταλαλιᾶς» τοῦ Ἁγ. Ἰωάννου τῆς Κλίμακος *...Καταλαλιὰ σημαίνει γέννημα τοῦ μίσους, ἀσθένεια λεπτή, ἀλλὰ καὶ παχειά, παχειὰ βδέλλα, κρυμμένη καὶ ἀφανής, πού ἀπορροφᾶ καὶ ἐξαφανίζει τὸ αἷμα τῆς ἀγάπης. Σημαίνει ὑπόκρισις ἀγάπης, αἰτία τῆς ἀκαθαρσίας, αἰτία τοῦ βάρους τῆς καρδιᾶς, ἐξαφάνισις τῆς ἁγνότητος. Ἔργο, κ. Παν. Μόσχου. Ἄ κουσα μερικοὺς νὰ καταλαλοῦν καὶ τοὺς ἐπέπληξα. Καὶ γιὰ νὰ δικαιολογηθοῦν οἱ ἐργάτες αὐτοὶ τοῦ κακοῦ μοῦ ἀπήντησαν ὅτι τὸ ἔκαναν ἀπὸ ἀγάπη καὶ ἐνδιαφέρον πρὸς αὐτὸν ποὺ κατέκριναν. Ἐὰν ἰσχυρίζεσαι ὅτι ἀγαπᾶς τὸν ἄλλον, ἂς προσεύχεσαι μυστικὰ γι αὐτὸν καὶ ἂς μὴ τὸν κακολογῆς. Διότι αὐτὸς ὁ τρόπος τῆς ἀγάπης εἶναι εὐπρόσδεκτος ἀπὸ τὸν Κύριον. Ἐπὶ πλέον ἂς μὴ λησμονῆς καὶ τοῦτο, καὶ ἔτσι ὁπωσδήποτε θὰ συνέλθης καὶ θὰ παύσης νὰ κρίνης αὐτὸν ποῦ ἔσφαλε: Ὁ Ἰούδας ἀνῆκε στὴν χορεία τῶν μαθητῶν, ἐνῶ ὁ ληστὴς στὴν χορεία τῶν φονέων. Καὶ εἶναι ἄξιο θαυμασμοῦ πῶς μέσα σὲ μία στιγμὴ ὁ ἕνας ἐπῆρε τὴν θέσι τοῦ ἄλλου! Εἶδα ἄνθρωπο πού φανερὰ ἁμάρτησε, ἀλλὰ μυστικὰ μετενόησε. Καὶ αὐτὸν πού ἐγὼ τὸν κατέκρινα ὡς ἀνήθικο, ὁ Θεὸς τὸν ἐθεωροῦσε ἁγνό, διότι μὲ τὴ μετάνοιά του τὸν εἶχε πλήρως ἐξευμενίσει. Αὐτὸν πού σοῦ κατακρίνει τὸν πλησίον, ποτὲ μὴ τὸν σεβασθῆς, ἀλλὰ μᾶλλον νὰ τοῦ εἰπῆς: «Σταμάτησε, ἀδελφέ. Ἐγὼ καθημερινῶς σφάλλω σὲ χειρότερα, καὶ πῶς μπορῶ νὰ κατακρίνω τὸν ἄλλον;»... Ἀκόμη καὶ τὴν ὥρα τοῦ θανάτου του, ἂν ἰδῆς κάποιον νὰ ἁμαρτάνη, μήτε τότε νὰ τὸν κατακρίνης. Διότι ἡ ἀπόφασις τοῦ Θεοῦ εἶναι ἄγνωστη στοὺς ἀνθρώπους. Μερικοὶ ἔπεσαν...γιὰ ὅσα ἁμαρτήματα κατηγορήσαμε τὸν πλησίον εἴτε ψυχικὰ εἴτε σωματικά, θὰ περιπέσωμε σ αὐτά. / φανερὰ σὲ μεγάλα ἁμαρτήματα, κρυφὰ ὅμως ἔπραξαν πολὺ μεγαλύτερα καλά. Ἔτσι ἐξαπατήθηκαν οἱ φιλοκατήγοροι, καὶ ἐκεῖνο πού ἐκρατοῦσαν στὰ χέρια τους ἦταν καπνὸς καὶ ὄχι ἥλιος. Ἂς μὲ ἀκούσετε, ἂς μὲ ἀκούσετε ὅλοι ἐσεῖς οἱ κακοὶ κριταὶ τῶν ξένων ἁμαρτιῶν. Ἐὰν εἶναι ἀλήθεια, ὅπως καὶ πράγματι εἶναι, ὅτι «ἐν ᾧ γὰρ κρίματι κρίνετε κριθήσεσθε» (Ματθ. ζ 2), τότε ἂς εἶσθε βέβαιοι, ὅτι γιὰ ὅσα ἁμαρτήματα κατηγορήσαμε τὸν πλησίον εἴτε ψυχικὰ εἴτε σωματικά, θὰ περιπέσωμε σ αὐτά. Ὅσοι εἶναι αὐστηροὶ καὶ σχολαστικοὶ κριταὶ τῶν σφαλμάτων τοῦ ἄλλου, νικῶνται ἀπὸ αὐτὸ τὸ πάθος, ἐπειδὴ δὲν ἀπέκτησαν ἀκόμη γιὰ τὰ ἰδικὰ τους ἁμαρτήματα ὁλοκληρωτικὴ φροντίδα (γνῶσι) καὶ μνήμη. Διότι ὅποιος ἀφαιρέση «τὸ περικάλυμμα τῆς φιλαυτίας» καὶ ἰδῆ μὲ ἀκρίβεια τὰ ἰδικὰ του κακά, γιὰ τίποτε ἄλλο δὲν θὰ φροντίση πλέον στὴ ζωή του, ἀναλογιζόμενος ὅτι ὁ χρόνος τῆς ζωῆς του δὲν τοῦ ἐπαρκεῖ γιὰ νὰ πενθήση τὶς ἰδικὲς του ἁμαρτίες, ἔστω καὶ ἂν θὰ ἐζοῦσε ἑκατὸ ἔτη, καὶ ἂν θὰ ἔβλεπε ὁλόκληρο τὸν Ἰορδάνη ποταμὸ νὰ βγαίνη ἀπὸ τοὺς ὀφθαλμούς του ὡς δάκρυ. Οἱ δαίμονες μᾶς σπρώχνουν πιεστικὰ ἢ στὸ νὰ ἁμαρτήσωμε ἤ, ἂν δὲν ἁμαρτήσωμε, στὸ νὰ κατακρίνωμε ὅσους ἁμάρτησαν, ὥστε μὲ τὸ δεύτερο νὰ μολύνουν οἱ κακοῦργοι τὸ πρῶτο. Ἂς γνωρίζης ὅτι γνώρισμα τῶν μνησικάκων καὶ φθονερῶν ἀνθρώπων εἶναι καὶ τοῦτο: Τὶς διδασκαλίες, τὰ πράγματα ἢ τὰ κατορθώματα τοῦ ἄλλου τὰ κατηγοροῦν καὶ τὰ διαβάλλουν μὲ εὐχαρίστησι καὶ εὐκολία, (νικημένοι καὶ) καταποντισμένοι ἄθλια ἀπὸ τὸ πνεῦμα τοῦ μίσους. Εἶδα μερικοὺς οἱ ὁποῖοι μυστικὰ καὶ κρυφὰ διαπράττουν σοβαρώτατα ἁμαρτήματα, καὶ στηριζόμενοι στὴν ὑποκριτικὴ καθαρότητά τους, ἐπιτιμοῦν μὲ αὐστηρότητα αὐτοὺς ποὺ ὑποπίπτουν σὲ μερικὰ μικρὰ σφάλματα, τὰ ὁποῖα καὶ φανερώνουν. Ἡ κρίσις εἶναι ἀναιδὴς ἁρπαγὴ τοῦ δικαιώματος τοῦ Θεοῦ, ἐνῶ ἡ κατάκρισις ὄλεθρος τῆς ψυχῆς αὐτοῦ ὁ ὁποῖος κατακρίνει. Ὅπως ἡ «οἴησις» καὶ χωρὶς νὰ ὑπάρχη ἄλλο πάθος, μπορεῖ νὰ καταστρέψη τὸν ἄνθρωπο, ἔτσι καὶ ἡ κατάκρισις, ἐὰν καὶ μόνη ὑπάρχη μέσα μας, μπορεῖ νὰ μᾶς καταστρέψη ὁλοσχερῶς, ἀφοῦ ἄλλωστε καὶ ὁ Φαρισαῖος ἐκεῖνος τῆς παραβολῆς ἐξ αἰτίας αὐτῆς κατεδικάσθη. Μὴ κατακρίνης καὶ ὅταν ἀκόμη βλέπης κάτι μὲ τοὺς ἴδιους τούς ὀφθαλμούς σου, διότι καὶ αὐτοὶ πολλὲς φορὲς ἐξαπατῶνται. * Ἀποσπάσματα Ἀπὸ τὸ βιβλίο "Κλίμαξ" Ἱ. Μ. Παρακλήτου

8 Ἀνασκαφὴ στὸ Ἱ. Μετόχιο Τριῶν Ἱεραρχῶν (Ἰωσὴφ Φιλάγρη) τῆς Ἱ. Μονῆς Κουδουμᾶ στὸ Λουσούδι Καπετανιανῶν Ο πρῶτος πού ταύτισε τή θέση τοῦ Ἱ. Μετοχίου καί ἔγραψε τό 1992, εἶναι ὁ κ. Νικόλαος Ψιλάκης, ἐξαιρετικός συγγραφέας καί δημοσιογράφος Τώρα οἱ ἀνασκαφὲς τοῦ Παν/μίου Ἰωαννίνων, μὲ τὴ διεύθυνση τοῦ ὁμότιμου καθηγητῆ ἀρχαιολογίας κ. Ἀθαν. Παλιούρα, διεξάγονται στὴ θέση Λουσούδι τῶν Καπετανιανῶν, σὲ ὑψόμετρο 800 μ. κάτω ἀπὸ τὸν δυτικὸ ἴσκιο τοῦ Κόφινα, τῆς ὑψηλότερης κορυφῆς τῶν Ἀστερουσίων, ὅπου εὑρίσκεται τὸ Ἱ. Μετόχιο τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν τῆς Ἱ. Μ. Κουδουμᾶ. Ὡς τώρα ἐκεῖ σωζόταν ἡμιερειπωμένος ὁ ναὸς τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν ὡς καθολικό τοῦ Μοναστηριοῦ, ποὺ ἵδρυσε ὁ λόγιος μοναχὸς καὶ ἀριστοτελικὸς σχολιαστὴς Ἰωσὴφ Φιλάγρης, στὰ μέσα τοῦ 14ου αἰ. πως εἶναι γνωστὸ ὁ Φιλάγρης δραστηριοποιήθηκε στὴ Νότια Κεντρικὴ Κρήτη, ὅπου ὑπῆρχε ἡ Ἐρημούπολις, μὲ πληθώρα μονυδρίων, ἀσκηταριῶν καὶ σπηλαίων τῶν ἐρημιτῶν, ποὺ συνέχιζαν τὴ μακραίωνη πορεία τῆς μοναστικῆς πολιτείας, ποὺ ξεκίνησε ἀπὸ τὸ Ἁγιοφάραγγο μὲ μαθητὲς τοῦ Μεγάλου Ἀντωνίου, καθὼς ὁ μοναχισμὸς εἰσήχθη στὴν Κρήτη ἀπὸ τὶς Λαῦρες τῆς Αἰγύπτου. Ὁ Ἰωσὴφ Φιλάγρης, ἐπειδὴ εἶχε νὰ ἀντιμετωπίσει τὴν ἀπαγόρευση τῆς διδασκαλίας τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας ἀπὸ τοὺς Βενετοὺς κατακτητὲς καὶ τὴν καταπίεση τῆς προπαγάνδας τῶν ρωμαιοκαθολικῶν τῆς Κρήτης, βρῆκε πρόσφορο ἔδαφος στὸν ἀπομακρυσμένο χῶρο τοῦ Κόφινα ὅπου ἔστησε τὸ Μοναστήρι του καὶ μὲ τοὺς φοιτητές του, στοὺς ὁποίους δίδασκε ἑλληνικὴ φιλολογία, Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, Μαθηματικὰ, Ἰατρικὴ καί ἀνέπτυξε σὲ τρία σημεῖα τὴ δράση του: α. Διδασκαλία τῆς Ἑλληνικῆς Γλώσσας σὲ ὑψηλὸ ἐπίπεδο. β. Ἀντιρρητικὴ Θεολογία, ὅπου μαζὶ μὲ τοὺς σύγχρονούς του σπουδαίους θεολόγους Ἰωσὴφ Βρυέν- γρη, μοναχοῦ τοῦ Κρητὸς καὶ τῶν αὐτοῦ φοιτητῶν ἐν τῇ μονῇ τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν, κάτωθι Κωφηνίου Ὄρους εἰς θέσιν Λουσούδι», στὸ Λονδίνο, στὸ Παρίσι, στὴ Ρώμη, στὸ Βουκουρέστι, στὸ Ἅγιον Ὄρος κ.λ.π. Ἡ ἀνασκαφή, κάτω ἀπὸ δυσμενεῖς καιρικὲς συνθῆκες, Ἀριστοτέλη, τὸν ὁποῖο μάλιστα ὁ ἴδιος ὁ Φιλάγρης σχολίαζε. Πιστεύουμε ὅτι στὴν ἔρευνα τῆς χειρόγραφης παράδοσης εἶναι τὸ πρῶτο βιβλιογραφικὸ ἐργαστήριο ποὺ ἀποκαλύπτεται σὲ ὁλόκληρο τὸν ἑλλαδικὸ χῶρο, ἀνακάλυψη ποὺ ἐκτινάσσει στὰ ὕψη τὴν οὐσιαστικὴ ἔρευνα νιο καὶ Νεῖλο Δαμιλὰ ἀνασκεύαζαν τὶς κακοδοξίες τῶν καθολικῶν. γ. Ἀντέγραφε κώδικες μὲ πατερικὰ κείμενα, ἀλλὰ καὶ μὲ ἔργα τοῦ Ἀριστοτέλη, τὸ ἔργο τοῦ ὁποίου βρισκόταν σὲ διωγμὸ ἀπὸ τὴν Καθολικὴ Ἐκκλησία. Σώζονται ἔργα τοῦ Ἀριστοτέλη ποὺ ἐγράφησαν «διὰ χειρὸς Ἰωσὴφ Φιλά- εὐτύχησε νὰ ἀποκαλύψει ὡς σήμερα, σειρὰ κελλιῶν, τὸ μαγκιπεῖον (κουζίνα), τὴν Τράπεζα, ἀποθηκευτικοὺς χώρους, τὸ Ἀρχονταρίκι καὶ τὸ σημαντικότερο ὅλων: τὸ Scriptorium, δηλαδὴ τὸ βιβλιογραφικὸ ἐργαστήριο, ὅπου ὁ Φιλάγρης καὶ οἱ φοιτητὲς του ἀντέγραφαν τὰ χειρόγραφα, ἔργα τῶν Πατέρων καὶ ἰδιαίτερα ἔργα τοῦ τῆς ἱστορίας τῆς Κρήτης στὸν ἐπιστημονικὸ τομέα τῆς βυζαντινῆς περιόδου. Γιά τήν ἀνασκαφὴ ἔχουν ἐκδοθεῖ οἱ ἀπαιτούμενες ἐγκρίσεις τῆς Ἱ. Μητροπόλεως Γορτύνης καί Ἀρκαδίας καί τοῦ Ὑπουργείου Πολιτισμοῦ. Ἡ χρηματοδότηση τῶν ἀνασκαφῶν γίνεται ἀπὸ τὴν Ἱ. Μονὴ Κουδουμᾶ. 15

9 / / Κατάταξη στό Ἁγιολόγιο τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Γέροντος Πορφυρίου Συνῆλθε ὑπό τήν Προεδρία τῆς Α.Θ.Π. τοῦ Οἰκουμενικοῦ μας Πατριάρχου κ. κ. Βαρθολομαίου, σέ τακτική Συνεδρία ἡ Ἁγία καί Ἱερά Σύνοδος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, στίς 27/11/2013, κατά τήν ὁποία ἀποδέχθηκε τήν εἰσήγηση τῆς Κανονικῆς Ἐπιτροπῆς τῆς Μητρός Ἐκκλησίας καί ἐνέγραψε στό Ἁγιολόγιο τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, τόν Ἱερομόναχο Πορφύριο τόν Καυσοκαλυβίτη. Ὁ Μητροπολιτης Μόρφου Νεόφυτος, γιὰ τὴν σημασία τῆς ἁγιοκατάταξης...τὸ σοφὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο μας ἀνήγγειλε δεῦτε λάβετε φῶς ἐκ τοῦ ἀνεσπέρου φωτός καὶ ἡ λαμπάδα εἶναι ἡ ἀεὶ καιομένη τοῦ Ὁσίου Πατρὸς ἡμῶν Πορφυρίου τοῦ διορατικοῦ καὶ συνμπαντικοῦ ἐπιστήμονος. Ὁ Γέροντας καὶ οἱ ἄλλοι σύγχρονοι Γέροντες, Ἰάκωβος, Παΐσιος, Εὐμένιος ποτὲ δὲν καλλιέργησαν τὸν γεροντισμό. Αὐτὸ εἶναι φαινόμενο, ποὺ ἀκολούθησε τὴν ἐκδημία τους ἀπὸ ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι ἤθελαν νὰ τοὺς μιμηθοῦν χωρὶς νὰ ἔχουν τὶς πνευματικὲς προϋποθέσεις. Ὁ Γέροντας εἶχε γνώση ὅλου τοῦ κόσμου καὶ ἀποδεχόταν ὅλες τὶς τεχνολογίες τῆς σύγχρονης ἐπιστήμης. Δὲν ἦταν τοῦ ἄσπρου καὶ τοῦ μαύρου καὶ τὸ κυριότερο τὸν προσέγγιζαν ὅλων τῶν εἰδῶν ἄνθρωποι, ἰδιαιτέρως οἱ ἄνθρωποι τῆς ἁμαρτίας καὶ τῶν ἀκροτήτων, τοὺς ὁποίους παρηγοροῦσε καὶ τοὺς ὁδηγοῦσε σὲ μετάνοια καὶ ἐκκλησιαστικὴ ζωή. Εἶναι πολὺ σημαντικό, ὅτι ὁ Γέροντας Πορφύριος 30 χρόνια τῆς ζωῆς του τὰ ἔζησε στὴν πιὸ ἁμαρτωλὴ περιοχὴ τῶν Ἀθηνῶν, τὴν Ὁμόνοια. Εἶχε πολλὲς ἀσθένειες καὶ δὲν ζήτησε ποτὲ νὰ θεραπευτεῖ. Αἰσθανόταν ὅτι οἱ ἀσθένειες γι αὐτὸν ἦταν ἡ ἀσφάλεια, ποὺ εἶχε ἀπέναντι στὰ πολλὰ χαρίσματα, ποὺ τοῦ δώρισε ὁ Θεός. Ὁ βασικὸς πυρήνας τῆς σκέψης του ἦταν ὅτι ὁ κόσμος εἶναι ἀνάγκη νὰ ἐμπεδώσει καὶ νὰ καλλιεργήσει τὴν ἀγάπη πρὸς τὸν δημιουργό του, ὄχι μέσα ἀπὸ τὸ φόβο τῶν μελλούμενων, ἀλλὰ μέσα ἀπὸ μία ἀνιδιοτελῆ σχέση, ὅπως ὁ στοργικὸς πατέρας πρὸς τὸ παιδί του. Γιατί ἡ ἑνότητα, ποὺ ἦταν ἡ μεγαλύτερη παρακαταθήκη τοῦ Χριστοῦ πρὸς τοὺς Ἀποστόλους, μπορεῖ νὰ ἐξασφαλισθεῖ, ὅταν τὸ παιδὶ ἑνωθεῖ μὲ τὸν πατέρα διὰ τῆς ἀγάπης πρωτίστως καὶ ὄχι διὰ τοῦ φόβου. πηγή: Ἀπὸ διδασκαλία τοῦ Ὁσίου Πορφύριου Γέροντα, πολὺς λόγος γίνεται τελευταία γιὰ τὸ 666, γιὰ τὴν ἔλευση τοῦ ἀντιχρίστου... γιὰ τὸ ἠλεκτρονικὸ χάραγμα τοῦ δεξιοῦ χεριοῦ ἢ τοῦ μετώπου...ἐσεῖς τί λέτε γι αὐτά;. Ὁ Γέροντας ἀπάντησε: Τί νὰ πῶ; Ἐγὼ δὲν λέω ὅτι εἶδα τὴν Παναγία, ὅτι θὰ γίνει πόλεμος καὶ ἄλλα τέτοια. Ξέρω ὅτι θὰ ἔρθει ὁ ἀντίχριστος, ὅτι θὰ γίνει ἡ Δευτέρα Παρουσία τοῦ Κυρίου, ἀλλὰ πότε δὲν ξέρω. Αὔριο; μετὰ χίλια χρόνια; δὲν ξέρω. Ὅμως δὲν ἀνησυχῶ γι αὐτό. Διότι ξέρω ὅτι ἡ ὥρα τοῦ θανάτου εἶναι γιὰ τὸν καθένα ἡ Δευτέρα Παρουσία τοῦ Κυρίου. [...] Ὅταν ἔχουμε μέσα μας τὸν Χριστό μας, μπορεῖ νὰ ἔρθει ὁ ἀντίχριστος; Μπορεῖ νὰ μπεῖ καμιὰ ἄλλη ἀντίθετη ὕπαρξη μέσα στὴν ψυχή μας; Γι αὐτὸ σήμερα, παιδί μου, δὲν ἔχουμε τὸν Χριστὸ μέσα μας καὶ γι αὐτὸ ἀνησυχοῦμε γιὰ τὸν ἀντίχριστο. Ὅταν βάλουμε τὸν Χριστὸ μέσα μας, τὰ πάντα γίνονται Παράδεισος. Ὁ Χριστὸς εἶναι τὸ πᾶν κι ἔτσι πάντοτε, παιδί μου, νὰ λὲς στοὺς ἀνθρώπους, καὶ τὸν ἀντίθετο δὲν τὸν φοβόμαστε. [...]...Καὶ σὺ νὰ πεῖς στοὺς ἀνθρώπους νὰ μὴ φοβοῦνται τὸν ἀντίχριστο. Εἴμαστε παιδιὰ τοῦ Χριστοῦ, εἴμαστε παιδιὰ τῆς Ἐκκλησίας...Καὶ μοῦ πρόσθεσε:... Ὁ Πατριάρχης Δημήτριος πῶς ἦρθε στὴν Ἀθήνα;. Τοῦ λέω: μὲ τὸ ἀεροπλάνο. Ε, καλά, ξέρω πὼς ἦρθε μὲ τὸ ἀεροπλάνο. Κολυμπώντας ἦρθε ὁ ἄνθρωπος; Μὲ τί ντοκουμέντα ἦρθε;. Τοῦ λέω: Μὲ διαβατήριο, Γέροντα. - Ἑλληνικό ἢ τουρκικό;. Τοῦ λέω: Δὲν ξέρω. - Ε, μοῦ κάνεις καὶ τὸν σοφό. Μὲ τουρκικὸ ἦρθε. Καὶ ποιὸ εἶναι τὸ ἐθνόσημο τῆς Τουρκίας, ξέρεις;. Τοῦ λέω: Δὲν ξέρω, Γέροντα. - Ε, τότε τὸ παράκανες, δὲν ξέρεις τὸ ἐθνόσημο τῆς Τουρκίας; Εἶναι ἡ ἡμισέληνος. Καὶ ξέρεις πῶς ὀνομάζεται ἡ ἡμισέληνος ἀπὸ τοὺς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας μας, μετὰ πού ἐμφανίστηκε ὁ Μωάμεθ; Τοῦ λέω: Ὄχι, Γέροντα. - Ε, νὰ πάρω τὸ πτυχίο σου καὶ νὰ τὸ σχίσω. Τί θεολόγος εἶσαι ἐσύ; [...] Ἡ ἡμισέληνος εἶναι σημεῖο τοῦ ἀντιχρίστου. Ἐὰν εἶναι σημεῖο τοῦ ἀντιχρίστου ἡ ἡμισέληνος καὶ ὁ Πατριάρχης μας ἔχει στὸ διαβατήριό του τὸ σημεῖο τοῦ ἀντίχριστου (καὶ στὶς σφραγίδες τους, πόσες σφραγίδες βάζουν μέσα ἔξω;), πάει νὰ πεῖ ὅτι ὁ Πατριάρχης μας εἶναι ἀντίχριστος; Ὄχι, ρὲ παιδί μου, ὄχι ρὲ παιδί μου! Μὴν περιορίζουμε τόσο πολὺ τὸ Εὐαγγελικὸ μήνυμα! Δὲν εἶναι ὁ Χριστὸς τόσο στενόμυαλος ὅσο εἴμαστε ἐμεῖς οἱ ἄνθρωποι ποὺ θέλουμε νὰ ὑπερασπιζόμαστε τὰ δικαιώματα. Ἔτσι νὰ λὲς στοὺς ἀνθρώπους: οὔτε τὸν ἀντίχριστο νὰ φοβόμαστε οὔτε τὸ 666. (Ἀνθολόγιο Συμβουλῶν Γέροντος Πορφυρίου, σελ. 71, 72-75, ἔκδ. Μεταμ. Σωτῆρος, Μήλεσι Ἀττικῆς, 2003) 16 17

10 ΜΕ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ e Ἡ δύναμη τῆς συγχώρεσης Πολλοὶ ἀπὸ ἐμᾶς πιστεύουμε πὼς ἡ συγχώρεση εἶναι μία πράξη δική μας ποὺ ὅμως, ἀφορᾶ τοὺς ἄλλους... Καὶ ὅμως, τὸ ὄφελος τῆς συγχώρεσης ἀφορᾶ πρῶτα ἀπ ὅλα ἐμᾶς. Πῶς ὅμως καταφέρνουμε νὰ συγχωροῦμε; Πῶς καταφέρνουμε νὰ συγχωροῦμε τὸν ἴδιο μας τὸν ἑαυτό; Καὶ ποιὰ διαδικασία ἀπαιτεῖται; χωρῶ τὸν ἑαυτό μου; Συγχωρῶ τὸν ἑαυτό μου. Κάποιες φορὲς ἡ συγχώρηση πρὸς τὸν ἑαυτὸ εἶναι πιὸ δύσκολη ἀπὸ ὅτι πρὸς τοὺς ἄλλους. Εἶναι τότε ποὺ οἱ ἐνοχὲς πνίγουν τὴν ὕπαρξη καὶ ἀπαγορεύουν τὴν ἀπελευθερωτικὴ μετάνοια. Ἡ συγχώρηση πρὸς τὸν ἑαυτὸ δὲν ἀφορᾶ στὴν ἐπιφανειακὴ δικαιολόγηση τῶν λανθασμένων ἐπιλογῶν, στὰ πλαίσια μίας χαλαρῆς συνείδησης. Ἡ συγχώρηση πρὸς τὸν ἑαυτὸ προϋποθέτει τὴν τίμια ἀνάληψη τῆς προσωπικῆς εὐθύνης. Ἀπαιτεῖ τὴν ἐπεξεργασία καὶ κατανόηση τῶν ὅρων ποὺ ὁδήγησαν στὴν ὅποια ἀστοχία. Ἐπιβεβαιώνει τὴν ἀπόφαση γιὰ λειτουργικὲς λύσεις, γιὰ συνεργατικὲς σχέσεις, γιὰ διαφοροποιημένη πορεία. Καὶ εἶναι πολὺ σημαντικὸ γιὰ τὸν ἑαυτό μας νὰ καταφέρουμε καὶ τὴ συγχώρεση πρὸς τὸν γονιό. Μπορεῖ νὰ φαίνεται ὡς αὐτονόητη καὶ εὔκολη πράξη, ἀλλὰ ἡ οὐσιαστικὴ ἐπεξεργασμένη συγχώρηση τοῦ παιδιοῦ πρὸς τὸν γονιὸ εἶναι μία μακρὰ ἀπαιτητικὴ διεργασία. Εἶναι σημαντικὸ ἡ διεργασία αὐτὴ νὰ ξεκινήσει ὅσον τὸ δυνατὸν πιὸ νωρίς, ὅταν ὁ γονιὸς εὑρίσκεται στὴ ζωή. Ἡ αὐθεντικὴ συγχώρηση πρὸς τὸν γονιὸ προϋποθέτει τὴν αὐτονόμηση τοῦ παιδιοῦ. Τὸ παιδὶ ποὺ δὲν ἔχει οὐσιαστικὰ αὐτονομηθεῖ, δὲν μπορεῖ νὰ ἐπιτύχει νὰ συγχωρήσει τὸν γονιό του. Πηγή: Ἀπαντᾶ ὁ ψυχοθεραπευτὴς - παιδοψυχίατρος Δημήτρης Καραγιάννης -Γιατί πρέπει νὰ μάθουμε νὰ συγχωροῦμε; Συγχωρῶ σημαίνει ξεχνάω; Ἡ συγχώρηση εἶναι μία ἀπαιτητικὴ διεργασία αὐτογνωσίας, ποὺ ζητᾶ τὴν ὑπέρβαση τοῦ ἴδιου τοῦ ἑαυτοῦ. Ὁδηγεῖ στὴν ἀπελευθέρωση ἀπὸ τὶς ἐμπλοκὲς τοῦ παρελθόντος καὶ ἐπιτρέπει νὰ ἐλευθερωθοῦν δυνάμεις γιὰ τὴν κατάκτηση τῆς ὡριμότητας. Δὲν σχετίζεται μὲ τὴν λήθη, μία κατάσταση παραγραφῆς τοῦ ἐπώδυνου γεγονότος μὲ τὴν πάροδο τοῦ χρόνου. Ἡ πίκρα ἀπὸ τὴν ἀδικία διαβρώνει τὴν ὕπαρξη καὶ ἀκυρώνει τὴ δυνατότητα ἱκανοποίησης καὶ χαρᾶς ἀπὸ τὴν προσωπικὴ ζωὴ καὶ ἀπὸ τὶς σχέσεις μὲ τοὺς ἄλλους. Ἡ συγχώρηση ἀποτελεῖ τὴν προϋπόθεση γιὰ τὸ εὐχαριστιακὸ βίωμα. Δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ἀσχολεῖσαι διαρκῶς μὲ αὐτὸν ποὺ σὲ ἔβλαψε, δίχως νὰ ξεχνᾶς αὐτοὺς ποὺ σὲ ἀγαποῦν. Δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ἔχεις βαλτώσει στὴν ἀδικία τοῦ παρελθόντος καὶ νὰ κάνεις σχέδια γιὰ τὸ μέλλον. Δὲν εἶναι δυνατὸν ἡ συκοφαντία ποὺ ἔχεις δεχθεῖ νὰ σὲ ἀναστατώνει καὶ ἐσὺ νὰ ἀσχολεῖσαι μὲ κάτι δημιουργικό. Ἡ συγχώρηση εἶναι σεμνὴ καὶ ἀφανής, ἀλλὰ περικλείει δύναμη, σιγουριά, εὐθύνη καὶ αὐτοεκτίμηση. Ἕνας δειλὸς ποτὲ δὲν συγχωρεῖ. Ὑποχωρεῖ, ἀποσύρεται, φυγομαχεῖ, ἀλλὰ ἡ μνησικακία παραμένει. Αὐτὸς ποὺ συγχωρεῖ, εἶναι στραμμένος πρὸς τὸ μέλλον. Πονᾶ γιὰ τὶς ἀδικίες ποὺ ἔχει δεχθεῖ, ἀλλὰ ἡ στάση του δὲν εἶναι παθητική. Γνωρίζει ὅτι ἂν παραμείνει στὴν ἀδικία ποὺ τοῦ ἔγινε, τελικὰ δὲν θὰ ζήσει ἄλλα σημαντικὰ βιώματα καὶ θὰ ἀπολέσει καὶ ἄλλους σημαντικοὺς τομεῖς τῆς ζωῆς του. -Γιατί πολλὲς φορὲς εἶναι δύσκολο νὰ συγχωρήσουμε τὸν ἑαυτό μας; Τί σημαίνει συγ- ΒΙΒΛΙΟΠΩΛΕΙΟ Ι. ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ Γορτύνης καί Ἀρκαδίας Μοῖρες, τηλ Χριστιανικές ἐκδόσεις, νεανικά, παιδικά βιβλία καί ἐκκλησιαστικά εἴδη. 18

11 ΜΑΖΙ ME ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ Ἐσύ, ὁ σύντροφός σου καὶ ἡ ἔλλειψη χρημάτων Τί πρέπει νὰ κάνετε γιὰ νὰ σώσετε τὴ σχέση σας (σὲ ψυχολογικὸ ἐπίπεδο): 1. Πάρτε τὴν ἀπόφαση νὰ κάνετε τὴ σχέση σας πρώτη προτεραιότητα. Εἶναι εὔκολο νὰ ξεχάσεις τὴ σημασία ποὺ ἔχει γιὰ σένα ἡ σχέση σου ὅταν ἀντιμετωπίζεις οἰκονομικὲς δυσκολίες. Ἡ ἀνασφάλεια γιὰ τὴν ἑπόμενη μέρα (ἂν θὰ ἔχεις δουλειὰ καὶ χρήματα γιὰ νὰ ἐπιβιώσεις) γιγαντώνεται, οἱ τρυφερὲς στιγμὲς λιγοστεύουν καὶ ἐπίκεντρο στὴν καθημερινότητά σου γίνονται τὰ χρήματα καὶ ὁ φόβος τῆς ἔλλειψής τους. Τὸ νὰ συνειδητοποιήσετε καὶ οἱ δύο αὐτὸ τὸν κίνδυνο εἶναι βασικὸ γιὰ νὰ κρατήσετε τὶς ἰσορροπίες τοῦ γάμου ἢ τῆς σχέσης σας, ἀφοῦ θὰ χρειαστεῖ νὰ κάνετε συνειδητὴ προσπάθεια γιὰ νὰ ἀντιμετωπίσετε τὶς δυσκολίες. Μὲ λίγο προγραμματισμό, θὰ βρεῖτε ἐσὺ καὶ ὁ σύντροφός σου κάποια ὥρα μέσα στὴν ἡμέρα μόνο γιὰ σᾶς, γιὰ νὰ ζεῖτε στιγμὲς ποὺ θὰ τὶς προστατεύετε ἀπ ὅσα συμβαίνουν γύρω σας. Σκεφτεῖτε το σὰν ἕνα σταθμὸ ἀνεφοδιασμού, ἕνα pit-stop ποὺ ἐπιτρέπει καὶ στοὺς δύο σας νὰ ξαναγεμίσετε τὶς μπαταρίες τῆς σχέσης σας. 2. Συνειδητοποιεῖστε καὶ δεχτεῖτε τὴν ἀλλαγὴ ρόλων. Μπορεῖ νὰ εἶσαι ἐσὺ αὐτὸς ποὺ ἀπευθύνονται ὅλοι γιὰ νὰ ποῦν τὸ πρόβλημά τους ἢ μπορεῖ νὰ εἶσαι αὐτὸς ποὺ κάνει ἀστεία καὶ ἀποφορτίζει τὴν ἀτμόσφαιρα. Μπορεῖ νὰ εἶσαι ὁ κουβαλητής ἢ αὐτὸς ποὺ φροντίζει τὸ σπίτι καὶ τὰ παιδιά. Ὅποιος κι ἂν ἦταν ὁ ρόλος σου μέχρι τώρα, νὰ εἶσαι ἕτοιμος καὶ ἀνοιχτὸς στὸ ἐνδεχόμενο νὰ ἀλλάξει. Καὶ δὲν πειράζει. Μὴ συνδέεις τὴν προσωπική σου ἀξία ἢ τὴν ἀξία τοῦ συντρόφου σου μὲ τὸ ρόλο ποὺ ἔπαιζε μέχρι τώρα. Ὑπάρχει κάτι πιὸ βαθύ. Μοιραστεῖτε ἐσὺ καὶ ὁ σύντροφός σου τοὺς φόβους καὶ τὶς ἀνησυχίες σας καὶ στηρίξτε ὁ ἕνας τὸν ἄλλο, χωρὶς νὰ τὸν κατακρίνετε καὶ νὰ τὸν ἀπαξιώνετε. 3. Βρεῖτε νέους τρόπους νὰ συνδεθεῖτε καὶ νὰ ἀπολαύσετε ὁ ἕνας τὸν ἄλλο. Τὰ χρήματα ποὺ κάποτε ξοδεύατε γιὰ διασκέδαση, διακοπές, χόμπι, ταξίδια, γιὰ νὰ φᾶτε ἔξω ἢ νὰ κάνετε δῶρα ὁ ἕνας στὸν ἄλλο πιθανὸν νὰ μὴν περισσεύουν πιὰ ἢ νὰ πηγαίνουν σὲ δόσεις δανείων, καρτῶν, λογαριασμοὺς καὶ φόρους. Ἡ πρόκληση γιὰ σένα καὶ τὸν σύντροφό σου εἶναι νὰ βρεῖτε νέους τρόπους νὰ μοιράζεστε στιγμὲς καὶ νὰ περνᾶτε καλά, χωρὶς νὰ ξοδεύετε πολλά. 4. Μάθετε νὰ ζητᾶτε βοήθεια καὶ στήριξη ὁ ἕνας ἀπὸ τὸν ἄλλο. Πολὺ συχνὰ ἐπίσης τὰ ζευγάρια, ἰδίως οἱ ἄντρες, δὲν μοιράζονται τοὺς φόβους καὶ τὶς ἀνησυχίες τους. Εἶναι μία συμπεριφορὰ τόσο συνηθισμένη ποὺ ἔχει καταντήσει κλισέ: ὁ στωϊκὸς ἄντρας ποὺ προτιμᾶ νὰ μὴ μιλᾶ γιὰ τὰ συναισθήματά του, κυρίως γιὰ αὐτὰ ποὺ τὸν κάνουν νὰ νιώθει ἀδύναμος, δὲν ζητάει βοήθεια, ἀλλὰ προσπαθεῖ νὰ λύσει ὅλα τὰ προβλήματα μόνος του, ἀφήνοντας τὴ σύντροφό του νὰ νιώθει ἀπομονωμένη, μπερδεμένη καὶ μόνη. Τὴν ἴδια ἀντίδραση βέβαια, σπανιότερα εἶναι ἡ ἀλήθεια, μπορεῖ νὰ ἔχει καὶ μία γυναίκα. Ἡ ἔλλειψη ἐπικοινωνίας ὅμως εἶναι πολὺ ἐπικίνδυνη καὶ θὰ ὁδηγήσει μὲ μαθηματικὴ ἀκρίβεια στὴν e ἀπομάκρυνσή σας, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ πρέπει νὰ ἀντιμετωπίσετε ἐκτὸς ἀπὸ τὴν οἰκονομικὴ κρίση καὶ τὴν κρίση ποὺ θὰ ἔχει προκύψει στὴ σχέση σας. 5. Προσπαθεῖστε νὰ καταλάβετε πῶς ἀντιδρᾶς ἐσὺ καὶ ὁ σύντροφός σας στὸ στρές. Ὅσο τὸ ἄγχος πού σοῦ προκαλεῖ ἡ οἰκονομικὴ ἀνασφάλεια αὐξάνεται τόσο πιὸ πιθανὸ εἶναι νὰ ξεσπᾶς τὴν ἔνταση ποὺ νιώθεις στὸν σύντροφό σου. Προσπάθησε νὰ καταλάβεις πῶς ἀντιδρᾶς στὸ στρές, ὥστε νὰ μπορεῖς νὰ ἐλέγχεις τὸν ἑαυτό σου πρὶν ξεσπάσει σὲ λάθος ἄνθρωπο. Συζητεῖστε μαζὶ τὸ θέμα γιὰ νὰ καταλάβετε περισσότερο ὁ ἕνας τὸν ἄλλο καὶ νὰ μὴν κάνετε λανθασμένες ὑποθέσεις γιὰ τὶς ἀντιδράσεις σας. Μὴν ξεχνᾶς: Ὅταν δὲν μποροῦμε νὰ ἀλλάξουμε πιὰ μία κατάσταση, ἔχουμε τὴν πρόκληση νὰ ἀλλάξουμε τὸν ἑαυτὸ μας. Viktor Frankl. Πηγὴ: ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕ ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΣΕΠΗΣ ΤΗΣ Ι. ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ ΓΟΡΤΥΝΗΣ ΚΑΙ ΑΡΚΑΔΙΑΣ ΤΟΥ ΕΤΟΥΣ 2014 Μπορεῖτε νά τό προμηθευθεῖτε ἀπό τίς Ἐκκλησίες καί ἀπό τό Βιβλιοπωλεῖο τῆς Ἱ. Μητροπόλεως

12 Ἡ Ἱερά Ἐπαρχιακή Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας Κρήτης, μέ ἀφορμή ὅσα συζητοῦνται καί προτείνονται νά νομοθετηθοῦν αὐτές τίς ἡμέρες σχετικά μέ τήν κατάργηση τῆς ἀργίας τῆς Κυριακῆς, ἡ ὁποία ἔχει καθιερωθεῖ ἐδῶ καί 17 αἰῶνες, ἀπό τό ἔτος 321 μ.χ., ἐπανέρχεται σέ παλαιότερη Ἀπόφασή της καί ἐκφράζει γιά μιά ἀκόμα φορά τήν ἔντονη ἀντίθεσή της στά προτεινόμενα γιά τήν κατάργηση τῆς ἀργίας τῆς Κυριακῆς. Ἡ Ἱερά Σύνοδος πιστεύει στήν ἀξία τῆς ἀργίας τῆς Κυριακῆς, τήν ὁποία ἔχει σεβασθεῖ τό Γένος μας σέ ὁλόκληρη τήν πορεία του. Ἡ ἀργία αὐτή ἀδιαμφισβήτητα ἀποτελεῖ οὐσιαστικό συνειδητό νομοθέτημα καί ἐργασιακό προνόμιο, τό ὁποῖο κατακτήθηκε μέ πολλούς ἀγῶνες καί θυσίες. Ἡ ἀργία τῆς Κυριακῆς, ὡς ἡμέρας καταπαύσεως τῶν ἐργασιῶν, ἀποτελεῖ καί ἐκφράζει αὐτό πού εἴμαστε ὡς Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί καί τυχόν κατάργησή της δημιουργεῖ ἐπιπλέον δυσλειτουργία, ἰδιαιτέρως στόν θεσμό τῆς οἰκογένειας, ἡ ὁποία ἐπηρεάζει καθοριστικά τή συνοχή τῆς Κοινωνίας, τήν ὁποία ἔχομε μεγάλη ἀνάγκη, στούς χαλεπούς καί κρίσιμους σημερινούς καιρούς μας. Ὅλοι οἱ Ἀρχιερεῖς τῆς Μεγαλονήσου ἐκφράζουν τή διαμαρτυρία τους πρός. Δ Ω Ρ Ε Ε Σ Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΕΠΑΡΧΙΑΚΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΚΡΗΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΓΙΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΘΕΝ κάθε ἁρμόδιο καί ἀπευθύνουν ὁλόθυμη ἔκκληση γιά τήν ἀνάγκη σεβασμοῦ καί διατήρησης τῆς θεσμοθετημένης ἀργίας τῆς Κυριακῆς, γιά λόγους ἐκκλησιαστικούς, κοινωνικούς καί ἐργασιακούς. Ἡ πιθανολογούμενη κατάργηση αὐτῆς τῆς ἀργίας ὑποβαθμίζει τό ἀνθρώπινο πρόσωπο καί ἀποπροσανατολίζει τόσο τήν ἀξία τῆς κοινωνίας μέ τόν Θεό, ὅσο καί τή σημασία τῆς κοινωνίας καί ἐπικοινωνίας τῶν προσώπων μέσα στήν οἰκογένεια. Ἡ ἀργία τῆς Κυριακῆς ἀποτελεῖ στίς ἡμέρες μας, στίς ὁποῖες πολλά ἀποδομοῦνται καί μεταβάλλονται ἀνησυχητικά, ἕνα ὁρόσημο, ἕνα σημεῖο ἀναφορᾶς, ἕνα κρίκο ἑνότητας, συνοχῆς καί δυνάμεως τοῦ Λαοῦ μας. Τέλος, ἀπό τήν Ἱερά Σύνοδο τονίζεται ἐμφαντικά πρός κάθε κατεύθυνση ὅτι ὁ μοναδικός χαρακτήρας τῆς Κυριακάτικης ἀργίας, μέ τήν πολλαπλή σημασία, ἀξία καί σημασιολογία του, δέν πρέπει νά παρασαλευθεῖ γιά κανένα ἀπολύτως λόγο. Μιά ἀντίθετη ἀπόφαση θά δώσει ἕνα ἀκόμη ἰσχυρό πλῆγμα στόν πολύπαθο καί δοκιμαζόμενο λαό μας, ὁ ὁποῖος δέν ἀντέχει ἄλλες πιέσεις καί ταλαιπωρίες. Ἀπό τήν Ἱερά Ἐπαρχιακή Σύνοδο τῆς Ἐκκλησίας Κρήτης Γιά τό Πολιτιστικό Κέντρο - Ἐπικοινωνιακό καί Μορφωτικό Ἵδρυμα Ἱ. Μητροπόλεως Γορτύνης καί Ἀρκαδίας (κατασκευάζεται ἀπό τό ΕΣΠΑ): Γιά τήν ἀνέγερση τοῦ β ὀρόφου, ἄνωθεν αὐτοῦ (ἀνεγείρεται ἐκτός χρηματοδότησης ΕΣΠΑ): 1) Ἱ. Μητρόπολη Γορτύνης καί Ἀρκαδίας , 2) Σεβ. Μητροπολίτης Γορτύνης καί Ἀρκαδίας κ. Μακάριος 562, 3) Ἱ. Μονή Βροντησίου 1000, 4) Ἐνορία Περίου 100. Γιά τό περιοδικό : 1) Ἐνορία Βαλῆ 50, 2) Ἐνορία Πρινιᾶ Μαλεβ. 50, 3) κ. Κων/νος Πετρόπουλος 100. Γιά τό τμῆμα ψηφιδωτοῦ: Ἐπιμορφούμενοι 100. Γιά τό τμῆμα μάθησης παραδοσιακῶν μουσικῶν ὀργάνων: Ἐπιμορφούμενοι 195. Ἡ Ἱ. Μητρόπολη Γορτύνης καί Ἀρκαδίας εὐχαριστεῖ πολύ. Ἀπό τήν κατασκευή τοῦ πολιτιστικοῦ μας Κέντρου

13