Κεφάλαιο 43 Αλκαλοειδή της βίνκα ρόζεα

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Κεφάλαιο 43 Αλκαλοειδή της βίνκα ρόζεα"

Transcript

1 Κεφάλαιο 43 Αλκαλοειδή της βίνκα ρόζεα Ε. Ξυδάκης Γ. Μαρκάτος 732 ΓΕΝΙΚΑ ΧΗΜΙΚΗ ΔΟΜΗ Τα αλκαλοειδή της βίνκα (vinca alkaloids) είναι μεταξύ των πρώτων κυτταροτοξικών φαρμάκων που αποκαλύφθηκαν και χρησιμοποιήθηκαν στην αντιμετώπιση των νεοπλασματικών νόσων. Τα αλκαλοειδή της βίνκα λαμβάνονται από τα φύλλα του φυτού Catharanthus roseus ή παράγονται ημισυνθετικά. Το φυτό αυτό, με παλαιότερη ονομασία Vinca rosea, ήταν γνωστό για τις υποτιθέμενες υπογλυκαιμικές του ιδιότητες, ωστόσο η φαρμακολογική έρευνα αποκάλυψε το 1959 ότι κάποια από τα συστατικά του εμφανίζουν έντονη κυτταροτοξική δράση 1. Από όλα τα αλκαλοειδή της βίνκα που υπάρχουν στη φύση, μόνον η βινκριστίνη (vincristine) και η βινβλαστίνη (vinblastine) χρησιμοποιούνται στην κλινική πράξη. Επίσης, δύο ημισυνθετικά παράγωγα της βινβλαστίνης, η βινδεσίνη (vindesine) και η βινορελμπίνη (vinorelbine) έχουν ευρεία κλινική εφαρμογή 2. Τα αλκαλοειδή της βίνκα (εικόνες 1 και 2) είναι μεγάλα διμερή ασύμμετρα μόρια που αποτελούνται από δύο τμήματα με πολλαπλούς δακτυλίους: ένα πυρήνα ινδόλης (καθαρανθίνη) και ένα πυρήνα διυδρο ινδόλης (βινδολίνη). Παρόλο που η βινκριστίνη και η βινβλαστίνη διαφέρουν μόνο σε μια ομάδα στον πυρήνα της βινδολίνης (η βινκριστίνη έχει φορμυλική ενώ η βινβλαστίνη μεθυλική ομάδα), το αντινεοπλασματικό φάσμα και οι παρενέργειές τους εμφανίζουν εντυπωσιακές διαφορές. Εικόνα 1. Χημική δομή βινβλαστίνης, βινκριστίνης και βινδεσίνης Εικόνα 2. Χημική δομή της βινορελμπίνης Η βινδεσίνη (διακετυλ βινβλαστίνη) είναι ημισυνθετικό παράγωγο αλλά και φυσιολογικός μεταβολίτης της βινβλαστίνης, διαφέρει δε από αυτήν σε δύο ομάδες στον πυρήνα της βινδολίνης. Η βινορελμπίνη (5 υδρο βινβλαστίνη) είναι ημισυνθετικό παράγωγο της βινβλαστίνης, με δομική τροποποίηση του πυρήνα της καθαρανθίνης 2,3.

2 ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΔΡΑΣΗΣ Τα αλκαλοειδή της βίνκα είναι ειδικοί του κυτταρικού κύκλου αντινεοπλασματικοί παράγοντες και η κυτταροτοξική τους δράση οφείλεται στην προκαλούμενη από αυτά διαταραχή της οργάνωσης και της λειτουργίας των μικροσωληναρίων 4. Ως γνωστόν, τα μικροσωληνάρια αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του κυτταροσκελετού και διαδραματίζουν πρωτεύοντα ρόλο σε πολλές ζωτικές λειτουργίες των κυττάρων, όπως στη διαίρεση, στη χημειοταξία, στην πρόσφυση, στην ενδοκυτταρική διακίνηση και αποθήκευση ουσιών, στην μεταφορά μυνημάτων από υποδοχείς της κυτταρικής μεμβράνης στο εσωτερικό των κυττάρων κλπ 5. Τα μικροσωληνάρια αποτελούνται από πολυμερισμένα ετεροδιμερή δύο παρόμοιων πολυπεπτιδίων, της τουμπουλίνης α (tubulin α) και της τουμπουλίνης β (tubulin β). Οι τουμπουλίνες περιέχουν περίπου 450 αμινοξέα και έχουν μοριακό βάρος kda. Τα μόρια της τουμπουλίνης α συνδέονται εν σειρά με τα μόρια της τουμπουλίνης β και σχηματίζουν τα πρωτοϊνίδια. Η ένωση συνολικά 13 πρωτοϊνιδίων οδηγεί στο σχηματισμό του μικροσωληναρίου 5,6. Τα αλκαλοειδή της βίνκα αναστέλλουν τον πολυμερισμό των διμερών των τουμπουλινών και τον σχηματισμό των πρωτοϊνιδίων και των μικροσωληναρίων και επάγουν τον αποπολυμερισμό των μικροσωληναρίων 7. Τα αλκαλοειδή της βίνκα συνδέονται άμεσα με τις τουμπουλίνες α και β σε δύο τουλάχιστον θέσεις, που είναι διαφορετικές από τις θέσεις σύνδεσης της κολχικίνης, των ταξανών και της τριφωσφορικής γουανοσίνης. Η μια θέση σύνδεσης χαρακτηρίζεται από υψηλή συγγένεια προς τα αλκαλοειδή της βίνκα και βρίσκεται στα άκρα των μικροσωληναρίων, ενώ η άλλη παρουσιάζει χαμηλή συγγένεια προς αυτά και βρίσκεται στις πλάγιες περιοχές τους. Η αναστολή του σχηματισμού της μιτωτικής ατράκτου από τα αλκαλοειδή της βίνκα συνεπάγεται τη διακοπή της μίτωσης στη μετάφαση, την αναστολή του κυτταρικού πολλαπλασιασμού και την επαγωγή της απόπτωσης 5,7. Εκτός από την δράση τους στα μικροσωληνάρια, τα αλκαλοειδή της βίνκα παρουσιάζουν και άλλες βιολογικές δράσεις, άγνωστης προς το παρόν κλινικής σημασίας, που περιλαμβάνουν (α) την αύξηση του ρυθμού σύνθεσης του c AMP, (β) την τροποποίηση της εξαρτώμενης από την καλμοδουλίνη μεταφοράς ιόντων ασβεστίου, (γ) τη μείωση του σχηματισμού t RNA και DNA πολυμεράσης, (δ) την αναστολή της εισόδου γλουταμικού οξέος στα κύτταρα, και (ε) τη μείωση της σύνθεσης συγκεκριμένων πρωτεϊνών και λιπιδίων 3,6. ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ Για την in vitro ταχεία ανάπτυξη αντίστασης στα αλκαλοειδή της βίνκα ευθύνονται δύο κυρίως μηχανισμοί. Ο πρώτος αφορά τη γνωστή σαν αντίσταση σε πολλαπλά φάρμακα (multidrug resistance, MDR) ενώ ο δεύτερος περιλαμβάνει την αντίσταση που προέρχεται από τη δομική ή λειτουργική τροποποίηση των τουμπουλινών. Η MDR οφείλεται στην υπερέκφραση του mdr 1 γονιδίου που κωδικοποιεί για μια διαμεμβρανική πρωτεΐνη αμινοξέων, την Ρ γλυκοπρωτεΐνη ή Ρ170, με μοριακό βάρος 170 kda 8. Η Ρ170, που φυσιολογικά εκφράζεται στο επιθήλιο των νεφρικών σωληναρίων, στο βλεννογόνο του εντέρου, στο ήπαρ, στο πά 733

3 γκρεας, στο μυελό των επινεφριδίων και σε άλλους ιστούς, δρα ως αντλία εξόδου ποικίλων ουσιών και φαρμάκων από τα κύτταρα. Η λειτουργία της Ρ170 απαιτεί την παρουσία ενέργειας, που φυσιολογικά προσφέρεται από την ΑΤΡ. Η παρουσία της Ρ170 οδηγεί σε μείωση της ενδοκυττάριας συγκέντρωσης των αλκαλοειδών της βίνκα και, κατά συνέπεια, σε κυτταρική αντοχή. Τα νεοπλασματικά κύτταρα με υπερέκφραση της Ρ γλυκοπρωτεΐνης είναι ανθεκτικά όχι μόνο στα αλκαλοειδή της βίνκα αλλά και σε πολλούς άλλους αντινεοπλασματικούς παράγοντες, που περιλαμβάνουν τις ανθρακυκλίνες, τη μιτοξαντρόνη, την ετοποσίδη, την ακτινομυσίνη D, τη μιτομυκίνη C, τις ταξάνες κλπ 8. Το 1994 αποκαλύφθηκε μια άλλη διαμεμβρανική πρωτεΐνη, η σχετιζόμενη με την πλειοτροπική φαρμακευτική αντίσταση πρωτεΐνη 1 (multidrug resistance associated protein 1, MRP1), με μοριακό βάρος 190 kda, που έχει 15% ομολογία με την Ρ170 (9). Το γονίδιο για την MRP1 εδράζεται στο χρωμόσωμα 16p13.1 ενώ αυτό για την Ρ 170 στο χρωμόσωμα 7q21.1. Η υπερέκφραση της MRP1, συνεπεία ενίσχυσης του γονιδίου της, οδηγεί σε ελαττωμένη συγκέντρωση των αντινεοπλασματικών φαρμάκων στο εσωτερικό των κυττάρων και σε τροποποίηση της ενδοκυττάριας κατανομής τους. Παρόμοια με την Ρ170, η MRP1 προσφέρει α ντίσταση προς αρκετούς αντινεοπλασματικούς παράγοντες, μεταξύ των ο ποίων και τα αλκαλοειδή της βίνκα. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της MDR αποτελεί η δυνατότητα υπέρβασής της με διάφορους φαρμακολογικούς παράγοντες. Σε in vitro μελέτες η MDR αναστέλλεται με την εφαρμογή σχετικά υ 734 ψηλών συγκεντρώσεων βεραπαμίλης, κινιδίνης, διλτιαζέμης, αμιοδαρόνης, κινιδίνης, κυκλοσπορίνης Α και τριφλουπεραζίνης 10. Η χρησιμοποίηση αυτών των παραγόντων στην κλινική πράξη, σε δόσεις επαρκείς για την αναστολή της φαρμακευτικής αντίστασης, είναι προβληματική εξαιτίας των σοβαρών τους παρενεργειών. Προκλινικές μελέτες έχουν δείξει ότι η χορήγηση μονοκλωνικών αντισωμάτων έναντι της Ρ γλυκοπρωτεΐνης μειώνει τα επίπεδά της, και σήμερα εξετάζονται σε κλινικές μελέτες 6. Ο δεύτερος μηχανισμός αντίστασης στα αλκαλοειδή της βίνκα σχετίζεται με δομικές ή λειτουργικές μεταβολές των α και β τουμπουλινών, που μπορεί να προέρχονται είτε από μεταλλάξεις των γονιδίων τους είτε από μετα μεταφραστικές τροποποιήσεις τους 11. Οι διαταραχές αυτές των τουμπουλινών έχουν σαν συνέπεια τη μείωση της συνδεσής τους με τα αλκαλοειδή της βίνκα, ενώ παράλληλα αυξάνουν την αντίσταση των μικροσωληναρίων στην αποσυναρμολόγηση. Εκτός από τους επίκτητους μηχανισμούς αντίστασης υπάρχουν και εγγενείς παράγοντες που προσδιορίζουν την ευαισθησία και την αντίσταση των διαφόρων ιστών στα αλκαλοειδή της βίνκα. Αυτοί περιλαμβάνουν την κατανομή των ισότυπων των τουμπουλινών στους διάφορους ιστούς, την ενδοκυτταρική συγκέντρωση των αλκαλοειδών της βίνκα, το χρόνο παραμονής τους στο κύτταρο και την παρουσία ουσιών που τροποποιούν την αλληλεπίδρασή τους με τις τουμπουλίνες. Οι παράγοντες αυτοί ερμηνεύουν τις ευρείες διακυμάνσεις της συγκέντρωσης των αλκαλοειδών της βίνκα στους διάφορους ιστούς, καθώς

4 και τις διαφορετικές φαρμακολογικές και τοξικές τους επιδράσεις 2,4. ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑ KAI ΦΑΡΜΑΚΟΚΙ ΝΗΤΙΚΗ Από τα αλκαλοειδή της βίνκα, μόνον η βινορελμπίνη χορηγείται από το στόμα και παρεντερικά, ενώ οι τρεις άλλοι παράγοντες χορηγούνται μόνο παρεντερικά. Υψηλές συγκεντρώσεις των αλκαλοειδών της βίνκα στο πλάσμα επιτυγχάνονται αμέσως μετά την ταχεία ενδοφλέβια έγχυσή τους, γρήγορα όμως μειώνονται εξαιτίας της σύνδεσής τους με τις τουμπουλίνες στους διάφορους ιστούς. Η απομάκρυνση από το πλάσμα είναι τριφασική, με μεγάλο τελικό χρόνο ημίσειας ζωής 12. Ο όγκος κατανομής των αλκαλοειδών της βίνκα είναι μεγάλος και ο ρυθμός κάθαρσης υψηλός. Η βινκριστίνη έχει το μεγαλύτερο τελικό χρόνο ημίσειας ζωής και το μικρότερο ρυθμό κάθαρσης, η βινβλαστίνη έχει το μικρότερο τελικό χρόνο ημίσειας ζωής και το μεγαλύτερο ρυθμό κάθαρσης, ενώ η βινδεσίνη και η βινορελμπίνη παρουσιάζουν ενδιάμεσες τιμές 2. Ο μεγάλος τελικός χρόνος ημίσειας ζωής και ο μικρός ρυθμός κάθαρσης της βινκριστίνης είναι ενδεχόμενο να ευθύνονται για τη σημαντική νευροτοξική της δράση. Τα αλκαλοειδή της βίνκα μεταβολίζονται στο ήπαρ από τον ισότυπο CYP3A του κυτοχρώματος P 450 και απεκκρίνονται κυρίως από τη χολή. Από τα ούρα απεκκρίνεται μόνο ένα μικρό ποσοστό του φαρμάκου 6,12. Κατά συνέπεια, η δόση τους θα πρέπει να μειώνεται δραστικά σε περίπτωση ηπατικής ανεπάρκειας, και συγκεκριμένα να μειώνεται κατά 50% όταν η τιμή της χολερυθρίνης είναι 1,5 3mg% και κατά 75% όταν η τιμή της χολερυθρίνης είναι άνω δεν απαιτείται σε περίπτωση νεφρικής ανεπάρκειας. Η φαρμακολογία και η φαρμακοκινητική των αλκαλοειδών της βίνκα διαφέρουν σημαντικά από άτομο σε άτομο, εξαιτίας των διαφορών στα επίπεδα των ιστικών πρωτεϊνών και στο ρυθμό του ηπατικού μεταβολισμού και της χολικής κάθαρσης 2,3. ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΜΕ ΑΛΛΑ ΦΑΡ ΜΑΚΑ Σε in vitro μελέτες τα αλκαλοειδή της βίνκα αναστέλλουν την είσοδο των επιποδοφυλλοτοξινών στα νεοπλασματικά κύτταρα και μειώνουν την κυτταροτοξική τους δράση, η κλινική όμως σημασία αυτής της αλληλεπίδρασης δεν είναι γνωστή 13. Σε in vitro επίσης μελέτες, η παρουσία βινκριστίνης και βινβλαστίνης συνεπάγεται αύξηση της ενδοκυττάριας συγκέντρωσης της μεθοτρεξάτης 14. Ω στόσο, η ταυτόχρονη θεραπεία με αλκαλοειδή της βίνκα και μεθοτρεξάτη δεν φαίνεται να δημιουργεί προβλήματα στην κλινική πράξη, αφού η ελάχιστη συγκέντρωση των αλκαλοειδών που απαιτείται γι αυτήν τη δράση διατηρείται για βραχύ μόνο χρονικό διάστημα μετά την ενδοφλέβια χορήγησή τους. Η L ασπαραγινάση μειώνει την ηπατική κάθαρση των αλκαλοειδών της βίνκα και αυξάνει την τοξικότητά τους και, επομένως, αντενδείκνυται η ταυτόχρονη χορήγησή τους. Τα αλκαλοειδή της βίνκα θα πρέπει να χορηγούνται 12 έως 24 ώρες πριν τη χορήγηση της L ασπαριγινάσης 3. Ο συνδυασμός της μιτομυκίνης C με τα αλκαλοειδή της βίνκα μπορεί να προκαλέσει δύσπνοια και βρογχόσπασμο 15. Η ταυτόχρονη χορήγηση φαρμάκων που αναστέλλουν τον ισότυπο CYP3A του κυτοχρώματος Ρ 450 (ερυθρομυκίνη, των 3mg%. Τροποποίηση της δοσολογίας κλαριθρομυκίνη, κετοκοναζόλη, ιτρακο 735

5 ναζόλη, φλουκοναζόλη, διλτιαζέμη, βεραπαμίλη, τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, κορτικοστεροειδή, ομεπραζόλη, ταμοξιφαίνη, αμιοδαρόνη) οδηγεί σε μείωση του ηπατικού μεταβολισμού και αύξηση της τοξικότητας των αλκαλοειδών της βίνκα. Τα αλκαλοειδή της βίνκα μειώνουν τη συγκέντρωση της φαινυτοΐνης στο πλάσμα και μπορεί να οδηγήσουν στην εκδήλωση επιληπτικών κρίσεων (16). Μειωμένα επίπεδα φαινυτοΐνης έχουν παρατηρηθεί μέχρι και 10 η μέρες μετά τη χορήγηση βινκριστίνης και βιμπλαστίνης. ΝΕΥΡΟΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ Αν και δομικά παρόμοια, τα αλκαλοειδή της βίνκα διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους όσον αφορά τις παρενέργειες. Η βινκριστίνη είναι το μοναδικό κυτταροτοξικό φάρμακο που η δοσοπεριοριστική του τοξικότητα είναι η περιφερική νευροπάθεια 17. Η δοσοπεριοριστική τοξικότητα των άλλων αλκαλοειδών της βίνκα είναι η μυελοκαταστολή. Ο πρώτος αντινεοπλασματικός παράγοντας που αναγνωρίστηκε σαν νευροτοξικός ήταν η βινκριστίνη. Οι νευρολογικές διαταραχές αφορούν το περιφερικό, το κεντρικό και το αυτόνομο νευρικό σύστημα. Το παθοφυσιολογικό υπόβαθρο της νευροτοξικότητας είναι η εκφύλιση των νευραξόνων και η ελάττωση της ικανότητάς τους για μεταβίβαση των ερεθισμάτων 17,18. Αρχικά εμφανίζονται συμμετρική διαταραχή της αισθητικότητας και παραισθησίες στα περιφερικά τμήματα των άνω και κάτω άκρων που, εφόσον συνεχιστεί η θεραπεία, επεκτείνονται στα κεντρικότερα τμήματα των άκρων. Σε μερικές περιπτώσεις οι παραισθησίες συνοδεύονται από καυστικό άλγος. Τις διαταραχές της αισθητικότητας ακο 736 λουθούν αδυναμία των άκρων, νευριτικός πόνος, μείωση ή απώλεια των εν τω βάθει τενόντιων αντανακλαστικών, α ταξία και κινητικές διαταραχές, όπως πτώση του άκρου ποδός και του καρπού, πάρεση και παράλυση 18. Η προσβολή των κρανιακών νεύρων είναι ασυνήθης και εκδηλώνεται με βράγχος φωνής, οφθαλμοπληγία, πάρεση του προσωπικού νεύρου, καθώς και με άλγος στο φάρυγγα, την παρωτίδα και τις γνάθους 6,17. Η συγκέντρωση της βινκριστίνης στο κεντρικό νευρικό σύστημα είναι μικρή και κατά συνέπεια, οι τοξικές εκδηλώσεις από αυτό είναι σπάνιες. Από το κεντρικό νευρικό σύστημα είναι πιθανό να εμφανιστούν ανησυχία, σύγχυση, κατάθλιψη, αϋπνία, οπτικές διαταραχές, παραισθήσεις, σπασμοί, κώμα και απρόσφορη έκκριση της αντιδιουρητικής ορμόνης 3,18. Η προσβολή του αυτόνομου νευρικού συστήματος είναι σπάνια και παρατηρείται συνήθως μετά από χορήγηση υ ψηλών δόσεων ή σε ασθενείς με ηπατική δυσλειτουργία. Η τοξικότητα από το αυτόνομο νευρικό σύστημα εκδηλώνεται με δυσκοιλιότητα, κοιλιακές κράμπες, παραλυτικό ειλεό, διαταραχές της στύσης και της εκσπερμάτισης, επίσχεση των ούρων και ορθοστατική υπόταση 2,18. Η επίπτωση και η βαρύτητα της νευροτοξικότητας σχετίζεται άμεσα με την ιδιαίτερη κάθε φορά δόση της βινκριστίνης καθώς και με τη διάρκεια της θεραπείας και τη συνολική δόση του φαρμάκου. Η συνήθης πρακτική στους ενήλικες είναι ο περιορισμός της ανώτερης κάθε φορά δόσης στα 2mg, αφού η χορήγηση υψηλότερων δόσεων συνδυάζεται με βαριά νευροτοξικότητα 19. Οι πλείστοι ασθενείς θα εμφανίσουν νευρολογικές διαταραχές μετά από μια συνολι

6 κή δόση ίση ή μεγαλύτερη από 25mg. Ασθενείς με ηπατική δυσλειτουργία ή με προϋπάρχουσα νευροπάθεια (διαβητική, αλκοολική ή οικογενή νόσος των Charot Marie Tooth) μπορεί να εμφανίσουν σοβαρή νευροτοξικότητα με μικρότερη συνολική δόση βινκριστίνης. Η ταυτόχρονη χορήγηση νευροτοξικών παραγόντων, όπως για παράδειγμα πλατίνας ή ταξάνης, αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης σοβαρής νευροτοξικότητας 6,17. Οι ενήλικες είναι περισσότερο ευαίσθητοι, σε σχέση με τα παιδιά, και μπορεί να παρουσιάσουν νευροτοξικότητα πρώιμα, μετά από τις πρώτες δόσεις της βινκριστίνης, αν και συνήθως γίνεται κλινικά έκδηλη μετά από συνολική δόση 15 20mg. Γενικά, υπάρχουν μεγάλες διαφορές στην ευαισθησία από άτομο σε άτομο. Η νευροτοξικότητα είναι συνήθως αναστρέψιμη, αν και κάποια συμπτώματα μπορεί να επιμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα μετά τη διακοπή της θεραπείας ή ακόμη και δια βίου. Η πρόληψη της νευροτοξικότητας δεν είναι σήμερα εφικτή. Σε μια μελέτη διαπιστώθηκε ότι η χορήγηση γλουταμικού οξέος από το στόμα μειώνει κάπως την περιφερική νευροπάθεια από τη βινκριστίνη, με άγνωστο ακόμη μηχανισμό 20. Σύμφωνα με δύο μικρές μελέτες, τη νευροτοξικότητα από τα αλκαλοειδή της βίνκα φαίνεται να μειώνουν ο insulinlike growth factor 1 και το ανάλογο της ΑCTH 4 9, η ORG 2766, ωστόσο δεν υπάρχει επιβεβαίωση των αποτελεσμάτων των μελετών αυτών 21,22. Η προφυλακτική χορήγηση των βιταμινών Β1, Β6 και Β12, όπως και του φυλλικού οξέος είναι αναποτελεσματική. Στην κλινική πράξη, οι ασθενείς θα πρέπει να παρακολουθούνται στενά και να τροποποιείται η θεραπεία σε περίπτωση εμφάνισης νευροτοξικότητας. Γενικά, η αντιμετώπιση της ήπιας νευροτοξικότητας περιλαμβάνει τη μείωση της δόσης ή την αραίωση των μεσοδιαστημάτων χορήγησης της βινκριστίνης, ενώ σε περίπτωση εκδήλωσης σοβαρής νευροτοξικότητας απαιτείται μόνιμη διακοπή της θεραπείας. Η νευροτοξικότητα των άλλων αλκαλοειδών της βίνκα είναι πιο σπάνια και λιγότερο σοβαρή σε σχέση με αυτήν της βινκριστίνης 2,6. Η νευροτοξικότητα ε ξαρτάται από την ιδιαίτερη κάθε φορά δόση του φαρμάκου όπως και από τη συνολική του δόση, ενώ οι κλινικές εκδηλώσεις είναι παρόμοιες με αυτές που αναφέρθηκαν για τη βινκριστίνη. Οι παράγοντες αυτοί φαίνεται να προκαλούν συνηθέστερα βλάβη του αυτόνομου νευρικού συστήματος, που εκδηλώνεται με δυσκοιλιότητα και, σε σοβαρότερες καταστάσεις, με παραλυτικό ειλε ό 17,18. Η βινορελμπίνη παρουσιάζει την μικρότερη από όλα τα αλκαλοειδή συγγένεια με τα μικροσωληνάρια των νευραξόνων και εμφανίζει τη μικρότερη ε πίπτωση σοβαρής νευροπάθειας. ΑΛΛΕΣ ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ Η κύρια δοσοπεριοριστική τοξικότητα της βινβλαστίνης, της βινδεσίνης και της βινορελμπίνης είναι η ουδετεροπενία 2,3. Λιγότερο συχνά παρουσιάζονται αναιμία και θρομβοπενία. Η μυελοκαταστολή εκδηλώνεται στην αρχή της δεύτερης εβδομάδας μετά τη θεραπεία και διαρκεί συνήθως 5 10 ημέρες. Η βινκριστίνη, στις κλινικά χορηγούμενες δόσεις, δεν εμφανίζει μυελοτοξική δράση. Τα αλκαλοειδή της βίνκα δεν προκαλούν αθροιστική μυελοτοξικότητα. Η βλεννογονίτιδα είναι συχνή παρενέργεια της βινβλαστίνης, εμφανίζεται σπανιότερα με τη βινορελμπίνη και τη 737

7 βινδεσίνη και ακόμη πιο σπάνια με τη βινκριστίνη. Μεμονωμένες περιπτώσεις παγκρεατίτιδας έχουν αναφερθεί μετά από χορήγηση βινορελμπίνης 23. Η ενδοφλέβια χορήγηση των αλκαλοειδών της βίνκα μπορεί να προκαλέσει φλεβίτιδα και σκλήρυνση της φλέβας, ιδιαίτερα όταν αυτή δεν ξεπλένεται με φυσιολογικό ορό μετά το πέρας της έγχυσης του φαρμάκου. Η εξαγγείωση των αλκαλοειδών της βίνκα συνεπάγεται σοβαρή ιστική καταστροφή, γι αυτό και η χορήγησή τους απαιτεί κατάλληλη φλέβα, η λειτουργία της οποίας θα πρέπει απαραιτήτως να ελέγχεται πριν την έγχυση του φαρμάκου. Σε περίπτωση εξαγγείωσης διακόπτεται άμεσα η έγχυση και επιχειρείται αναρρόφηση του φαρμάκου που έχει διαφύγει στους γειτονικούς ιστούς. Η άμεση υποδόρια χορήγηση μονάδων υαλουρονιδάσης αραιωμένης σε φυσιολογικό ορό μειώνει την ιστική καταστροφή. Η υαλουρονιδάση ενίεται σε 6 διαφορετικές θέσεις κυκλοτερώς γύρω από το σημείο της εξαγγείωσης 3,24. Παράλληλα εφαρμόζονται τοπικά θερμά επιθέματα επί μία ώρα, κάθε 6 ώρες, για 3 5 ημέρες. Μελέτες σε πειραματόζωα δεν ανέδειξαν σημαντικό όφελος από τη χορήγηση υδροκορτιζόνης, διφαινυδραμίνης, ισοπροτερενόλης, διττανθρακικών και λευκοβορίνης. Μια ιδιαίτερη παρενέργεια όλων των αλκαλοειδών της βίνκα είναι το σύνδρομο της απρόσφορης έκκρισης της αντιδιουρητικής ορμόνης που εκδηλώνεται λίγες ώρες μετά τη χορήγησή τους και διαρκεί για 2 3 ημέρες 2,12. Οι ασθενείς παρουσιάζουν αύξηση του σωματικού βάρους, ανορεξία, ναυτία, εμέτους, μυϊκή αδυναμία, ταχυκαρδία και δύσπνοια, σε σοβαρότερες δε περιπτώσεις κεφαλαλγία, διαταραχές της συμπεριφοράς, απώλεια της προσοχής, σύγχυση, υπνηλία, σπασμούς και κώμα. Τα οιδήματα χαρακτηριστικά απουσιάζουν. Η κλινική εικόνα επιβαρύνεται σε περίπτωση παρεντερικής χορήγησης υγρών. Ο εργαστηριακός έλεγχος αποκαλύπτει υπονατριαιμία και μείωση της ωσμωτικής πίεσης του πλάσματος. Η ωσμωτική πίεση των ούρων είναι μεγαλύτερη από εκείνη του πλάσματος και η συγκέντρωση του νατρίου στα ούρα είναι σχετικά υψηλή παρά την υπονατριαιμία. Η αντιμετώπιση του συνδρόμου περιλαμβάνει βασικά τη στέρηση των υγρών και τη χορήγηση φουροσεμίδης. Σε βαριά συμπτωματική υπονατριαιμία χορηγείται με προσοχή υπέρτονο διάλυμα χλωριούχου νατρίου 5% 6,12. Σπάνιες παρενέργειες των αλκαλοειδών της βίνκα είναι η αλωπεκία, η οξεία καρδιακή ισχαιμία, το θωρακικό άλγος χωρίς ενδείξεις ισχαιμίας, ο πυρετός, το φαινόμενο Raynaud, το σύνδρομο παλαμών πελμάτων, η πνευμονίτιδα, η ηπατική βλάβη (αύξηση τρανσαμινασών και χολερυθρίνης), το άλγος στην περιοχή του όγκου, η δερματίτιδα, τα ε ξανθήματα και η φωτοευαισθησία 3. ΒΙΝΚΡΙΣΤΙΝΗ Μετά από ταχεία ενδοφλέβια χορήγηση 1,4mg/m 2, η μέγιστη συγκέντρωση στο αίμα ανέρχεται σε 0,4μmol 6. Συνδέεται με τις πρωτεϊνες του ορού σε ποσοστό 48 75%. Η βινκριστίνη διέρχεται ε λάχιστα τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό. Η κάθαρση από το πλάσμα είναι βραδεία και ο τελικός χρόνος ημίσειας ζωής ποικίλει από ώρες 12. Μεταβολίζεται στο ήπαρ και απεκκρίνεται κυρίως με τη χολή. Ποσοστό μόλις 12% της ραδιοσημασμένης βινκριστίνης απεκκρίνεται στα ούρα εντός 72 ωρών (το ήμισυ 738

8 περίπου αφορά μεταβολίτες της βινκριστίνης). Η βινκριστίνη χρησιμοποιείται, σε συνδυασμό με άλλους αντινεοπλασματικούς παράγοντες, στη θεραπεία της οξείας λεμφοβλαστικής λευχαιμίας, της νόσου του Hodgkin, των λεμφωμάτων non Hodgkin s, των σαρκωμάτων των μαλακών μορίων, του σαρκώματος Ewing και του μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα. Επίσης χρησιμοποιείται στην αντιμετώπιση της ιδιοπαθούς θρομβοπενικής πορφύρας. Σε εβδομαδιαία σχήματα, η δόση της βινκριστίνης είναι 0,050 0,065 mg/kg/εβδομάδα στα παιδιά και 1,4mg/m 2 /εβδομάδα στους ενήλικες. Η συνολική κάθε φορά δόση δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τα 2mg. Σε πολλαπλούν μυέλωμα χορηγείται σε συνεχή ενδοφλέβια έγχυση 96 ωρών, σε δόση 0,2mg/m 2 /ημερησίως (μαζί με αδριαμυκίνη και δεξαμεθαζόνη σχήμα VAD). ΒΙΝΒΛΑΣΤΙΝΗ Μετά από ταχεία ενδοφλέβια χορήγηση της συνήθους δόσης των 6mg/m 2 η μέγιστη συγκέντρωση στον ορό ανέρχεται σε 0,4μmol. Ο τελικός χρόνος ημίσειας ζωής είναι ώρες 12. Η βινβλαστίνη μεταβολίζεται από το κυτόχρωμα P 450 CYP3A και ένας από τους δραστικούς της μεταβολίτες είναι η 4 deacetylvinblastine (δηλαδή η βινδεσίνη). Όπως και η βινκριστίνη, απεκκρίνεται κυρίως με τη χολή, και η δόση της θα πρέπει να μειώνεται σε ηπατική ανεπάρκεια 2,6. Η βινβλαστίνη χορηγείται συνήθως σε δόση 6 mg/m 2, ενώ σε καρκίνο του μαστού χορηγείται και σε δόση 1,5 2mg/m 2 σε συνεχή ενδοφλέβια έγχυση για 5 η μέρες σε συνδυασμό με τη μιτομυκίνη C. Σε διάφορους συνδυασμούς χρησιμοποιείται στην αντιμετώπιση της νόσου 739 του Hodgkin s, των λεμφωμάτων non Hodgkin s, του σαρκώματος Kaposi, του χοριοκαρκινώματος, της ιστιοκυττάρωσης Χ και του καρκίνου των όρχεων, του νεφρού, της ουροδόχου κύστης και του μαστού. ΒΙΝΔΕΣΙΝΗ Η μέγιστη συγκέντρωση στον ορό, μετά από την ταχεία ενδοφλέβια έγχυση 3 mg/m 2 βινδεσίνης, ανέρχεται σε 0,1 1,0 μmol, ενώ ο τελικός χρόνος ημίσειας ζωής είναι ώρες 2,6. Συνήθως, η βινδεσίνη χορηγείται ταχέως ενδοφλεβίως σε δόση 4mg/m 2 στα παιδιά και 3mg/m 2 στους ενήλικες, κάθε εβδομάδα. Ωστόσο έχουν χρησιμοποιηθεί και άλλα σχήματα, όπως 1,3mg/m 2 ημερησίως για 5 ημέρες σε κύκλο των 21 ημερών ή συνεχής στάγδην ενδοφλέβια έγχυση 3. Η βινδεσίνη χρησιμοποιείται κυρίως στη θεραπεία του μη μικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα (σε συνδυασμό με πλατίνα ή μιτομυσίνη), αν και τα τελευταία χρόνια έχει εν πολλοίς αντικατασταθεί από τη βινορελμπίνη. Δραστικότητα παρουσιάζει επίσης σε οξεία λεμφοβλαστική λευχαιμία, σε συμπαγείς όγκους των παιδιών, σε κακόηθες μελάνωμα και σε καρκίνο του νεφρού, του οισοφάγου, του τραχήλου της μήτρας και του μαστού. ΒΙΝΟΡΕΛΜΠΙΝΗ Η βινορελμπίνη είναι το μοναδικό αλκαλοειδές της βίνκα που χορηγείται τόσο από το στόμα όσο και παρεντερικά. Ο τελικός χρόνος ημίσειας ζωής της βινορελμπίνης είναι ώρες 2,6. Η βινορελμπίνη δεσμεύεται στις πρωτεϊνες του ορού και στα αιμοπετάλια. Είναι το πλέον λιπόφιλο από τα αλκαλοειδή της βίνκα και, κατά συνέπεια, εμφανίζει υψηλή συγκέντρωση στους διάφορους ιστούς,

9 όχι όμως στο κεντρικό νευρικό σύστημα αφού δεν διέρχεται τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό. Όπως και με τα άλλα αλκαλοειδή της βίνκα, ο μεταβολισμός της επιτελείται στο ήπαρ, μέσω του ισοενζύμου CYP3A του P 450. Απεκκρίνεται κυρίως με τη χολή, ενώ από τους νεφρούς απομακρύνεται το 16 25% 2,3. Η βινορελμπίνη χορηγείται ενδοφλέβια σε δόση 25 30mg/m 2 κάθε εβδομάδα. Η βιοδιαθεσιμότητα της από του στόματος χορηγούμενης βινορελμπίνης είναι 43%. Η από του στόματος δοσολογία της βινορελμπίνης είναι 60 80mg/m 2 κάθε εβδομάδα. Οι μέγιστες συγκεντρώσεις του φαρμάκου στον ορό εμφανίζονται 1 2 ώρες μετά την χορήγηση από το στόμα. Η βινoρελμπίνη συνιστά βασικό φάρμακο στην αντιμετώπιση του μημικροκυτταρικού καρκίνου του πνεύμονα τόσο σε ασθενείς με πρώιμη νόσο, σε συνδυασμό με την πλατίνα, όσο και σε ασθενείς με τοπικά προχωρημένη ή μεταστατική νόσο είτε σαν μονοθεραπεία είτε σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες. Επίσης, είναι ιδιαίτερα δραστική σε καρκίνο του μαστού, όπου χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με άλλους κυτταροτοξικούς παράγοντες ή με μονοκλωνικά αντισώματα (Herceptin) 2,6. Επιπρόσθετα, η βινορελμπίνη έχει αξιόλογη δράση στη νόσο του Hodgkin, στα λεμφώματα μη Hodgkin και στον καρκίνο της ωοθήκης, του τραχήλου της μήτρας και του προστάτη 2. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Johnson IS, Armstrong JG, Gorman M, Burnett JP. The Vinca alkaloids: a new class of oncolytic agents. Cancer Res, 23: 1390, Rowinsky Ε, Tolcher Α. Antimicrotubule Agents. In: DeVita VT, Hellman S, 740 Rosenberg SA, eds. Cancer: Principles and Practice of Oncology, 7th Edition. Philadelphia: JB Lippincott Williams & Wilkins, Rowinsky E, Conehower R. Microtubule Targeting Drugs. In: Perry M, Editor. The Chemotherapy Source Book, 2nd Edition. Baltimore: Williams & Wilkins, Jordan MA. Mechanism of action of antitumor drugs that interact with microtubules and tubulin. Curr Med Chem Anti Canc Agents, 2: 1, Gelfand VI, Bershadsky AD. Microtubule dynamics: mechanism, regulation, and function. Annu Rev Cell Biol, 7: 93, Beck W, Cass C, Houghton P. Microtubuletargeting anticancer drugs derived from plant and microbes. In: Holland Frei, Cancer Medicine, 5th Edition, Correia JJ, Lobert S. Physiochemical aspects of tubulin interacting antimitotic drugs. Curr Pharm Des, 7: 1213, van der Bliek AM, Borst P. Multidrug resistance. Adv Cancer Res, 52: 165, Zaman GJ, Floens JM, van Leusden MR, et al. The human multidrug resistanceprotein MRP is a plasma membrane drugefflux pump. Proc Natl Acad Sci U S A, 91: 8822, Beck WT. Multidrug resistance and its circumvention. Eur J Cancer, 26: 513, Druckman S, Kavallaris M. Microtubule alterations and resistance to tubulin binding agents. Int J Oncol, 21: 621, Rowinsky EK, Donehower RC. The clinical pharmacology and use of antimicrotubule agents in cancer chemotherapeutics. Pharmacol Ther, 52: 35, Yalowich JC. Effect of microtubule inhibition on etoposide accumulation and DNA damage in human K562 cells in vitro. Cancer Res, 47: 1010, Bender RA, Bleyer WA, Frisby SA. Alteration of methotrexate uptake in human leukemia cells by other agents. Cancer Res, 35: 1305, Chan JD. Pharmacokinetic drug interactions of vinca alkaloids. Summary of case

10 reports. Pharmacotherapy, 18: 1304, Jarosinski PF, Moscow JA, Alexander MS, et al. Altered phenytoin clearance during intensive chemotherapy for acute lymphoblastic leukaemia. J Pediatr, 112: 996, Weiss R. Adverse Effects of Treatment Neurotoxicity. In: DeVita VT, Hellman S, Rosenberg SA, eds. Cancer: Principles and Practice of Oncology, 7th Edition. Philadelphia: JB Lippincott Williams & Wilkins, Peltier AC, Russell JW. Recent advances in drug induced neuropathies. Curr Opin Neurol, 15: 633, Haim N, Epelbaum R, Ben Shahar M, et al. Full dose vincristine (without 2 mg dose limit) in the treatment of lymphomas. Cancer, 73: 2515, Jackson DV, Wells HB, Atkins JN, et al. Amelioration of vincristine neurotoxicity by glutamic acid. Am J Med, 84: 1016, 1988). 21. Strong DB, Wenk ML, Contreras PC. Effects of insulin like growth factor 1 on the neurotoxicity and efficacy of antineoplastic agents (abstract). Proc Am Assoc Cancer Res, 35: A1921, van Kooten B, van Diemen HAM, Groenhout KM, et al. A pilot study on the influence of a corticotrophin (4 9) analogue on vinca alkaloid induced neuropathy. Arch Neurol, 49: 1027, Tester W, Forbes W, Leighton J. Vinorelbine induced pancreatitis. J Natl Cancer Inst 89: 1631, Schrijvers DL. Extravasation: a dreaded complication of chemotherapy. Ann Oncol, 14 [Suppl 3]: iii26 30,

Κεφάλαιο 42 Αλκυλιούντες παράγοντες και αντινεοπλασματικά αντιβιοτικά

Κεφάλαιο 42 Αλκυλιούντες παράγοντες και αντινεοπλασματικά αντιβιοτικά Κεφάλαιο 42 Αλκυλιούντες παράγοντες και αντινεοπλασματικά αντιβιοτικά Σ. Ντρουφάκου ΑΛΚΥΛΙΟΥΝΤΕΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι αλκυλιούντες παράγοντες στοχεύουν το DNA και είναι κυτταροτοξικές, μεταλλαξιογόνες

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 49 Αντινεοπλασματικά φάρμακα με περιορισμένες ενδείξεις και αμφισβητούμενης κατάταξης αντινεοπλασματικά χημειοθεραπευτικά φάρμακα

Κεφάλαιο 49 Αντινεοπλασματικά φάρμακα με περιορισμένες ενδείξεις και αμφισβητούμενης κατάταξης αντινεοπλασματικά χημειοθεραπευτικά φάρμακα Κεφάλαιο 49 Αντινεοπλασματικά φάρμακα με περιορισμένες ενδείξεις και αμφισβητούμενης κατάταξης αντινεοπλασματικά χημειοθεραπευτικά φάρμακα Γ. Πανάγος ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στο κεφάλαιο αυτό περιελάβαμε κυρίως παλαιότερα

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 57 Εκλεκτικοί τροποποιητές των ορμονικών υποδοχέων

Κεφάλαιο 57 Εκλεκτικοί τροποποιητές των ορμονικών υποδοχέων Κεφάλαιο 57 Εκλεκτικοί τροποποιητές των ορμονικών υποδοχέων Ε. Ξυδάκης ΟΙΣΤΡΟΓΟΝΑ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ Ως γνωστόν, τα οιστρογόνα αποτελούν σημαντικότατους για τη φυσιολογία του οργανισμού παράγοντες.

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 56 Αντίδοτα και φάρμακα διάσωσης από την τοξικότητα της θεραπείας και τις επιπλοκές

Κεφάλαιο 56 Αντίδοτα και φάρμακα διάσωσης από την τοξικότητα της θεραπείας και τις επιπλοκές Κεφάλαιο 56 Αντίδοτα και φάρμακα διάσωσης από την τοξικότητα της θεραπείας και τις επιπλοκές Γ. Πανάγος 985 ΛΕΥΚΟΒΟΡΙΝΗ Συνώνυμα: Calcium Folinate, Citrovorum factor, Φυλλινικό ασβέστιο, LEUCOVO RIN Vials

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 47 Αντιμεταβολίτες

Κεφάλαιο 47 Αντιμεταβολίτες Κεφάλαιο 47 Αντιμεταβολίτες Χ. Πανόπουλος 763 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι αντιμεταβολίτες είναι φάρμακα με δομή όμοια με φυσικές ουσίες, που α παιτούνται για την ομαλή λειτουργία του κυττάρου. Η δομική αυτή ομοιότητα

Διαβάστε περισσότερα

Ταξάνες Χ. Πανόπουλος ΠΑΚΛΙΤΑΞΕΛΗ (TAXOL) ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Ταξάνες Χ. Πανόπουλος ΠΑΚΛΙΤΑΞΕΛΗ (TAXOL) ΕΙΣΑΓΩΓΗ Κεφάλαιο 46 Ταξάνες Χ. Πανόπουλος 756 Τα κύτταρα υποστηρίζονται από ένα κυτταροσκελετό που αποτελείται από πρωτεϊνικές ίνες. Ένας αστεροειδής σχηματισμός από μικροσωληνίσκους, εκτείνεται από το κέντρο

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 52 Ανακάλυψη και ανάπτυξη νέων. νέων αντινεοπλασματικών φαρμάκων

Κεφάλαιο 52 Ανακάλυψη και ανάπτυξη νέων. νέων αντινεοπλασματικών φαρμάκων Κεφάλαιο 52 Ανακάλυψη και ανάπτυξη νέων αντινεοπλασματικών φαρμάκων Α. Γ. Πάλλης Α. Καλυκάκη Β. Γεωργούλιας ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στον ανεπτυγμένο κόσμο περίπου ένα στα τρία άτομα θα προσβληθεί κάποια στιγμή της ζωής

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 55 Θεραπεία ναυτίας και εμέτου από χημειοθεραπεία

Κεφάλαιο 55 Θεραπεία ναυτίας και εμέτου από χημειοθεραπεία Κεφάλαιο 55 Θεραπεία ναυτίας και εμέτου από χημειοθεραπεία Β. Μπαρμπούνης ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ναυτία και ο έμετος που προκαλούνται από τη χορήγηση χημειοθεραπευτικών φαρμάκων είναι μεταξύ των πλέον δυσάρεστων εμπειριών

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΟΥΣΙΩΝ

ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΟΥΣΙΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΧΡΗΣΗΣ ΟΥΣΙΩΝ Σύμφωνα με τα διεθνή συστήματα ταξινόμησης ICD 10 και DSM IV υπάρχουν 2 κατηγορίες διαταραχών που σχετίζονται με ουσίες. Στην πρώτη κατηγορία εντάσσονται οι διαταραχές που σχετίζονται

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 44 Αναστολείς τοποϊσομερασών

Κεφάλαιο 44 Αναστολείς τοποϊσομερασών Κεφάλαιο 44 Αναστολείς τοποϊσομερασών Χ. Πανόπουλος ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι τοποϊσομεράσες του DNA, αποτελούν μία ομάδα ενζύμων, τα οποία υ πάρχουν τόσο στα ευκαριωτικά όσο και στα προκαριωτικά κύτταρα, όπου δρουν

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 63 Μη στερινοειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα στην ογκολογία

Κεφάλαιο 63 Μη στερινοειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα στην ογκολογία Κεφάλαιο 63 Μη στερινοειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα στην ογκολογία Μ. Σαμάρκος ΕΙΣΑΓΩΓΗ Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (Non steroidal anti inflammatory drugs, NSAID ΜΣΑΦ) είναι μια κατηγορία φαρμάκων

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 48 Ανοσοτρποποιητικά αντινεοπλασματικά φάρμακα, αναστολείς της τυροσινικής κινάσης, και αναστολείς του πρωτεοσωματίου

Κεφάλαιο 48 Ανοσοτρποποιητικά αντινεοπλασματικά φάρμακα, αναστολείς της τυροσινικής κινάσης, και αναστολείς του πρωτεοσωματίου Κεφάλαιο 48 Ανοσοτρποποιητικά αντινεοπλασματικά φάρμακα, αναστολείς της τυροσινικής κινάσης, και αναστολείς του πρωτεοσωματίου Γ. Πανάγος ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στο κεφάλαιο αυτό θα αναφερθούμε σε νεότερα φάρμακα που

Διαβάστε περισσότερα

Μονάδες 5 1.2.α. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον παρακάτω πίνακα σωστά συµπληρωµένο.

Μονάδες 5 1.2.α. Να γράψετε στο τετράδιό σας τον παρακάτω πίνακα σωστά συµπληρωµένο. ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΥΤΕΡΑ 12 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΚΥΚΛΟΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ): ΧΗΜΕΙΑ - ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ

Διαβάστε περισσότερα

Αποδεικτικές Διαδικασίες και Μαθηματική Επαγωγή.

Αποδεικτικές Διαδικασίες και Μαθηματική Επαγωγή. Αποδεικτικές Διαδικασίες και Μαθηματική Επαγωγή. Mαθηματικό σύστημα Ένα μαθηματικό σύστημα αποτελείται από αξιώματα, ορισμούς, μη καθορισμένες έννοιες και θεωρήματα. Η Ευκλείδειος γεωμετρία αποτελεί ένα

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΙΖΩΝ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ. Από τι προκαλείται η κατάθλιψη?

ΜΕΙΖΩΝ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ. Από τι προκαλείται η κατάθλιψη? Η μείζων κατάθλιψη ανήκει σε μια κατηγορία ψυχικών διαταραχών που ονομάζονται διαταραχές της διάθεσης. Η κατάθλιψη είναι αρκετά συχνή. Υπολογίζεται ότι 15 στους 100 ανθρώπους θα πάθουν κατάθλιψη κάποια

Διαβάστε περισσότερα

Έννοια. Η αποδοχή της κληρονομίας αποτελεί δικαίωμα του κληρονόμου, άρα δεν

Έννοια. Η αποδοχή της κληρονομίας αποτελεί δικαίωμα του κληρονόμου, άρα δεν 1 1. Αποδοχή κληρονομίας Έννοια. Η αποδοχή της κληρονομίας αποτελεί δικαίωμα του κληρονόμου, άρα δεν μπορεί να ασκηθεί από τους δανειστές του κληρονόμου, τον εκτελεστή της διαθήκης, τον κηδεμόνα ή εκκαθαριστή

Διαβάστε περισσότερα

Τα αυξηµένα επίπεδα του microrna-146a υποστηρίζουν το σηµαντικό ρόλο του οξειδωτικού στρες κατά την αρχική φάση του εµφράγµατος του µυοκαρδίου

Τα αυξηµένα επίπεδα του microrna-146a υποστηρίζουν το σηµαντικό ρόλο του οξειδωτικού στρες κατά την αρχική φάση του εµφράγµατος του µυοκαρδίου Τα αυξηµένα επίπεδα του microrna-146a υποστηρίζουν το σηµαντικό ρόλο του οξειδωτικού στρες κατά την αρχική φάση του εµφράγµατος του µυοκαρδίου Μέτρηση του microrna - 208α για τη διάγνωση του εµφράγµατος

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ. Με την πιστοποίηση του έχει πρόσβαση στο περιβάλλον του φαρμακείου που παρέχει η εφαρμογή.

ΣΤΟ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ. Με την πιστοποίηση του έχει πρόσβαση στο περιβάλλον του φαρμακείου που παρέχει η εφαρμογή. ΣΤΟ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ Ο ασθενής έχοντας μαζί του το βιβλιάριο υγείας του και την τυπωμένη συνταγή από τον ιατρό, η οποία αναγράφει τον μοναδικό κωδικό της, πάει στο φαρμακείο. Το φαρμακείο αφού ταυτοποιήσει το

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΟ ΙΑΤΡΕΙΟ. Με την πιστοποίηση του αποκτά πρόσβαση στο περιβάλλον του ιατρού που παρέχει η εφαρμογή.

ΣΤΟ ΙΑΤΡΕΙΟ. Με την πιστοποίηση του αποκτά πρόσβαση στο περιβάλλον του ιατρού που παρέχει η εφαρμογή. ΣΤΟ ΙΑΤΡΕΙΟ Ο ιατρός αφού διαπιστώσει εάν το πρόσωπο που προσέρχεται για εξέταση είναι το ίδιο με αυτό που εικονίζεται στο βιβλιάριο υγείας και ελέγξει ότι είναι ασφαλιστικά ενήμερο (όπως ακριβώς γίνεται

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 64 Τα οπιοειδή στην αναλγησία του χρόνιου καρκινικού πόνου

Κεφάλαιο 64 Τα οπιοειδή στην αναλγησία του χρόνιου καρκινικού πόνου Κεφάλαιο 64 Τα οπιοειδή στην αναλγησία του χρόνιου καρκινικού πόνου Χ. Μπούκης ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο καρκινικός πόνος είναι κυρίως χρόνιος πόνος, η διάρκεια του είναι μεγαλύτερη των 3 μηνών, εμφανίζεται σχεδόν καθημερινά,

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 38 Κυτταρικός κύκλος, φαρμακευτική αντίσταση και ογκοκατασταλτικό γονίδιο p53

Κεφάλαιο 38 Κυτταρικός κύκλος, φαρμακευτική αντίσταση και ογκοκατασταλτικό γονίδιο p53 Κεφάλαιο 38 Κυτταρικός κύκλος, φαρμακευτική αντίσταση και ογκοκατασταλτικό γονίδιο p53 Δ. Μουρατίδου Α. Μπούτης ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ανάμεσα σε όλα τα φαινόμενα που σχετίζονται με τη διατήρηση ενός κυτταρικού πληθυσμού,

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ: ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ-ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ

ΜΑΘΗΜΑ: ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ-ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΜΑΘΗΜΑ: ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ-ΔΗΜΟΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Σύνταξη: Παπαδόπουλος Θεοχάρης, Οικονομολόγος, MSc, PhD Candidate Κατηγορίες οφέλους και κόστους που προέρχονται από τις δημόσιες δαπάνες Για την αξιολόγηση

Διαβάστε περισσότερα

Οι γέφυρες του ποταμού... Pregel (Konigsberg)

Οι γέφυρες του ποταμού... Pregel (Konigsberg) Οι γέφυρες του ποταμού... Pregel (Konigsberg) Β Δ Β Δ Γ Γ Κύκλος του Euler (Euler cycle) είναι κύκλος σε γράφημα Γ που περιέχει κάθε κορυφή του γραφήματος, και κάθε ακμή αυτού ακριβώς μία φορά. Για γράφημα

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 59 Ο ρόλος των μονοκλωνικών αντισωμάτων στην αντιμετώπιση συμπαγών όγκων

Κεφάλαιο 59 Ο ρόλος των μονοκλωνικών αντισωμάτων στην αντιμετώπιση συμπαγών όγκων Κεφάλαιο 59 Ο ρόλος των μονοκλωνικών αντισωμάτων στην αντιμετώπιση συμπαγών όγκων Χ. Π. Καλόφωνος Π. Δ. Γρίβας ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η κατανόηση των μοριακών μηχανισμών που διέπουν την πορεία της κακο ήθους εξαλλαγής

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ Την ευθύνη του εκπαιδευτικού υλικού έχει ο επιστημονικός συνεργάτης των Πανεπιστημιακών Φροντιστηρίων «ΚOΛΛΙΝΤΖΑ», οικονομολόγος συγγραφέας θεμάτων ΑΣΕΠ, Παναγιώτης Βεργούρος.

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΑΡΑΧΝΟΕΙΔΗΣ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ : «ΚΕΡΑΥΝΟΣ ΕΝ ΑΙΘΡΙΑ» Του Δρος Χρήστου Γεωργόπουλου

ΥΠΑΡΑΧΝΟΕΙΔΗΣ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ : «ΚΕΡΑΥΝΟΣ ΕΝ ΑΙΘΡΙΑ» Του Δρος Χρήστου Γεωργόπουλου ΥΠΑΡΑΧΝΟΕΙΔΗΣ ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ : «ΚΕΡΑΥΝΟΣ ΕΝ ΑΙΘΡΙΑ» Του Δρος Χρήστου Γεωργόπουλου Τι είναι Υπαραχνοειδής αιμορραγία είναι ένας ιδιαίτερος τύπος εγκεφαλικής αιμορραγίας που συνήθως εκδηλώνεται αιφνιδιαστικά

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 7 Ορμόνες και καρκίνος

Κεφάλαιο 7 Ορμόνες και καρκίνος Κεφάλαιο 7 Ορμόνες και καρκίνος Σ. Τσαγκαράκης ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ορμονοεξαρτώμενη καρκινογένεση αφορά την πρόκληση νεοπλασματικών εξεργασιών στους ενδοκρινείς αδένες και ιστούς στόχους των ορμονών από ενδογενώς

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 40 Ένταση και πυκνότητα χορήγησης χημειοθεραπείας

Κεφάλαιο 40 Ένταση και πυκνότητα χορήγησης χημειοθεραπείας Κεφάλαιο 40 Ένταση και πυκνότητα χορήγησης χημειοθεραπείας Χ. Ζουμπλιός ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο ιδανικός στόχος κάθε θεραπευτικής αγωγής είναι η ίαση. Στην κλινική πράξη όμως, για πάρα πολλά νοσήματα ό λων των ειδικοτήτων

Διαβάστε περισσότερα

Αναγνώριση Προτύπων. Σημερινό Μάθημα

Αναγνώριση Προτύπων. Σημερινό Μάθημα Αναγνώριση Προτύπων Σημερινό Μάθημα Bias (απόκλιση) και variance (διακύμανση) Ελεύθεροι Παράμετροι Ελεύθεροι Παράμετροι Διαίρεση dataset Μέθοδος holdout Cross Validation Bootstrap Bias (απόκλιση) και variance

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Aποτελεσματικότητα της νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής σε μια ανοικτή οικονομία

ΘΕΜΑ: Aποτελεσματικότητα της νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής σε μια ανοικτή οικονομία ΘΕΜΑ: ποτελεσματικότητα της νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής σε μια ανοικτή οικονομία Σύνταξη: Μπαντούλας Κων/νος, Οικονομολόγος, Ms Χρηματοοικονομικών 1 Η πρώτη θεωρία σχετικά με τον αυτόματο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Σ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 16 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ΘΕΜΑ 1ο Στις ερωτήσεις 1 5, να γράψετε στο τετράδιό

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 1α ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ Οι επιστήμονες ταξινομούν τους οργανισμούς σε ομάδες ανάλογα με τα κοινά τους χαρακτηριστικά. Τα πρώτα συστήματα ταξινόμησης βασιζόταν αποκλειστικά στα μορφολογικά

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 29 Βασικές αρχές ακτινοβιολογίας

Κεφάλαιο 29 Βασικές αρχές ακτινοβιολογίας Κεφάλαιο 29 Βασικές αρχές ακτινοβιολογίας Θ. Αντωνάδου Ν. Θρουβάλας ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η σημασία της ακτινοβιολογίας στην ακτινοθεραπεία Ο ρόλος της ακτινοθεραπείας στην αντιμετώπιση του καρκίνου Η ακτινοθεραπεία

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ

ΜΑΘΗΜΑ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ Tα Πανεπιστημιακά Φροντιστήρια «ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ» προετοιμάζοντας σε ολιγομελείς ομίλους τους υποψήφιους για τον επικείμενο διαγωνισμό του Υπουργείου Οικονομικών, με κορυφαίο επιτελείο

Διαβάστε περισσότερα

ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΤΗ ΚΡΗΤΗ

ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΤΗ ΚΡΗΤΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΣΤΗ ΚΡΗΤΗ ΑΝΤΙΟΠΗ ΓΙΓΑΝΤΙ ΟΥ Τοµεάρχης Λειτουργίας Κέντρων Ελέγχου Συστηµάτων Μεταφοράς ιεύθυνσης ιαχείρισης Νησιών ΗΛΕΚΤΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΡΗΤΗΣ 2009 Εγκατεστηµένη Ισχύς (Ατµοµονάδες, Μονάδες

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 53 Η θέση της χημειοπροφυλάξεως στα κακοήθη συμπαγή νεοπλάσματα

Κεφάλαιο 53 Η θέση της χημειοπροφυλάξεως στα κακοήθη συμπαγή νεοπλάσματα Κεφάλαιο 53 Η θέση της χημειοπροφυλάξεως στα κακοήθη συμπαγή νεοπλάσματα Μ. Μ. Βασλαματζής 863 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Παρά τις προσπάθειες για την βελτίωση των θεραπειών σε κακοήθη συμπαγή νεοπλάσματα προχωρημένων σταδίων

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 58 Ορμονικοί χειρισμοί

Κεφάλαιο 58 Ορμονικοί χειρισμοί Κεφάλαιο 58 Ορμονικοί χειρισμοί Α. Ποταμιάνου 1020 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ορμονοθεραπεία στην αντιμετώπιση του καρκίνου και δη του καρκίνου του μαστού έχει χρησιμοποιηθεί για πρώτη φορά πριν από 100 χρόνια. Όλες οι

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 11 Επιδημιολογία του καρκίνου

Κεφάλαιο 11 Επιδημιολογία του καρκίνου Κεφάλαιο 11 Επιδημιολογία του καρκίνου Μ. Παπαδάκου ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι ανθρώπινες απώλειες που προκαλεί ο καρκίνος είναι τεράστιες. Παραμένει η κυριότερη αιτία θανάτου μετά τις καρδιαγγειακές παθήσεις. Σύμφωνα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΙΤΙΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ Αίτια πριν τη γέννηση

ΑΙΤΙΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ Αίτια πριν τη γέννηση ΝΟΗΤΙΚΗ ΥΣΤΕΡΗΣΗ Ο ορισμός που δίνεται από το DSM IV και το ICD 10 ορίζει τη νοητική υστέρηση ως την ύπαρξη νοητικού πηλίκου μικρότερου από 70, όπως αυτό ορίζεται από τα ψυχομετρικά τεστ. Πρέπει επίσης

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ: ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΜΑΘΗΜΑ: ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Tα Πανεπιστημιακά Φροντιστήρια «ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ» προετοιμάζοντας σε ολιγομελείς ομίλους τους υποψήφιους για τον επικείμενο διαγωνισμό του Υπουργείου Οικονομικών, με κορυφαίο επιτελείο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΕΠ 2000 ΑΣΕΠ 2000 Εμπορική Τράπεζα 1983 Υπουργείο Κοιν. Υπηρ. 1983

ΑΣΕΠ 2000 ΑΣΕΠ 2000 Εμπορική Τράπεζα 1983 Υπουργείο Κοιν. Υπηρ. 1983 20 Φεβρουαρίου 2010 ΑΣΕΠ 2000 1. Η δεξαμενή βενζίνης ενός πρατηρίου υγρών καυσίμων είναι γεμάτη κατά τα 8/9. Κατά τη διάρκεια μιας εβδομάδας το πρατήριο διέθεσε τα 3/4 της βενζίνης αυτής και έμειναν 4000

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 51 Συνδυασμένη ακτινο χημειοθεραπεία

Κεφάλαιο 51 Συνδυασμένη ακτινο χημειοθεραπεία Κεφάλαιο 51 Συνδυασμένη ακτινο χημειοθεραπεία Γ. Α. Πλατανιώτης ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στην προσπάθεια για αύξηση της κυτταροκτόνου δράσης της ακτινοβολίας στα νεοπλασματικά κύτταρα, έχουν χρησιμοποιηθεί διάφοροι παράγοντες

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ. Πραγματοποιούν Χειμερινό Σχολείο με Θέμα: «Υποστήριξη ασθενών με καρκίνο και των φροντιστών τους»

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ. Πραγματοποιούν Χειμερινό Σχολείο με Θέμα: «Υποστήριξη ασθενών με καρκίνο και των φροντιστών τους» ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ Το Τμήμα του, το ΓΟΝ «Άγιοι, το ΠΜΣ «ΜΕΘ και Επείγουσα Νοσηλευτική» και η Ελληνική Εταιρεία Έρευνας και Εκπαίδευσης (ΕΕΝΕΕ) Πραγματοποιούν Χειμερινό Σχολείο με Θέμα: «Υποστήριξη ασθενών με καρκίνο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗ

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ Γ ΤΑΞΗ ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Σ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΔΕΥΤΕΡΑ 12 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ (ΚΥΚΛΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ): ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΣΕ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΤΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 60 Οι αυξητικοί παράγοντες της ερυθράς σειράς

Κεφάλαιο 60 Οι αυξητικοί παράγοντες της ερυθράς σειράς Κεφάλαιο 60 Οι αυξητικοί παράγοντες της ερυθράς σειράς Κ. Κανδύλης ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η αναιμία είναι μία από τις συχνότερες επιπλοκές του καρκίνου και συμβαίνει σε ένα μεγάλο ποσοστό ασθενών. Η ακριβής συχνότητά

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΘΕΜΑ. Μορφές δημόσιου δανεισμού. Σύνταξη: Παπαδόπουλος Θεοχάρης, Οικονομολόγος, MSc, PhD Candidate

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΘΕΜΑ. Μορφές δημόσιου δανεισμού. Σύνταξη: Παπαδόπουλος Θεοχάρης, Οικονομολόγος, MSc, PhD Candidate ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΘΕΜΑ Μορφές δημόσιου δανεισμού Σύνταξη: Παπαδόπουλος Θεοχάρης, Οικονομολόγος, MSc, PhD Candidate 1 Ανάλογα με την πηγή προελεύσεως των πόρων Με βάση το κριτήριο αυτό, ο δανεισμός διακρίνεται

Διαβάστε περισσότερα

ΚΛΑΔΟΣ: ΠΕ11 ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ

ΚΛΑΔΟΣ: ΠΕ11 ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΛΑΔΟΣ: ΠΕ11 ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Μάθημα: Ενόργανη Γυμναστική Χρήσιμα θεωρία στο κεφάλαιο της ενόργανης γυμναστικής για το γνωστικό αντικείμενο ΠΕ11 της Φυσικής Αγωγής από τα Πανεπιστημιακά Φροντιστήρια Κολλίντζα.

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 3 Χημική καρκινογένεση

Κεφάλαιο 3 Χημική καρκινογένεση Κεφάλαιο 3 Χημική καρκινογένεση Μ. Μπόνιος Ε. Ρεπάσος Μ. Πούλου Χ. Μελεξοπούλου Μ. Παπαδάκου ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι πρώτες παρατηρήσεις ότι χημικές ουσίες μπορεί να σχετίζονται με τη δημιουργία νεοπλασμάτων τοποθετούνται

Διαβάστε περισσότερα

ΨΗΦΙΑΚΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ Σχεδίαση Λογικών Κυκλωμάτων

ΨΗΦΙΑΚΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ Σχεδίαση Λογικών Κυκλωμάτων ΨΗΦΙΑΚΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ Σχεδίαση Λογικών Κυκλωμάτων Γιάννης Λιαπέρδος [gliaperd@teikal.gr] Μάρτιος 2012 1 Ηλεκτρονικά Ελεγχόμενοι ιακόπτες Για την υλοποίηση των λογικών κυκλωμάτων χρησιμοποιούνται ηλεκτρονικά

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 22 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5)

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 22 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙΔΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Σ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΕΜΠΤΗ 22 ΙΟΥΝΙΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙΔΩΝ: ΠΕΝΤΕ (5) ΘΕΜΑ 1ο Στις ερωτήσεις 1 5, να γράψετε στο τετράδιό

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ: Διαφορές εσωτερικού εξωτερικού δανεισμού. Η διαχρονική κατανομή του βάρους από το δημόσιο δανεισμό.

ΘΕΜΑ: Διαφορές εσωτερικού εξωτερικού δανεισμού. Η διαχρονική κατανομή του βάρους από το δημόσιο δανεισμό. 1 ΘΕΜΑ: Διαφορές εσωτερικού εξωτερικού δανεισμού. Η διαχρονική κατανομή του βάρους από το δημόσιο δανεισμό. Σύνταξη: Παπαδόπουλος Θεοχάρης, Οικονομολόγος, Οικονομολόγος, MSc, PhD Candidate, εισηγητής Φροντιστηρίων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ Tα Πανεπιστημιακά Φροντιστήρια «ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ» προετοιμάζοντας σε ολιγομελείς ομίλους τους υποψήφιους για τον επικείμενο διαγωνισμό του Υπουργείου Οικονομικών, με κορυφαίο

Διαβάστε περισσότερα

Το κράτος είναι φτιαγμένο για τον άνθρωπο και όχι ο άνθρωπος για το κράτος. A. Einstein Πηγή:

Το κράτος είναι φτιαγμένο για τον άνθρωπο και όχι ο άνθρωπος για το κράτος. A. Einstein Πηγή: Ας πούμε και κάτι για τις δύσκολες μέρες που έρχονται Το κράτος είναι φτιαγμένο για τον άνθρωπο και όχι ο άνθρωπος για το κράτος. A. Einstein 1879-1955 Πηγή: http://www.cognosco.gr/gnwmika/ 1 ΚΥΚΛΙΚΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 41 Γενικές παράμετροι τελικού ελέγχου αξιολόγησης της ανταπόκρισης στη θεραπεία

Κεφάλαιο 41 Γενικές παράμετροι τελικού ελέγχου αξιολόγησης της ανταπόκρισης στη θεραπεία Κεφάλαιο 41 Γενικές παράμετροι τελικού ελέγχου αξιολόγησης της ανταπόκρισης στη θεραπεία Χ. Κουρούσης Λ. Χέλης ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η εκτίμηση της ανταπόκρισης στην αντινεοπλασματική θεραπεία αποτελεί συστατικό στοιχείο

Διαβάστε περισσότερα

Ταξινόμηση των μοντέλων διασποράς ατμοσφαιρικών ρύπων βασισμένη σε μαθηματικά κριτήρια.

Ταξινόμηση των μοντέλων διασποράς ατμοσφαιρικών ρύπων βασισμένη σε μαθηματικά κριτήρια. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ Ταξινόμηη των μοντέλων διαποράς ατμοφαιρικών ρύπων βαιμένη ε μαθηματικά κριτήρια. Μοντέλο Ελεριανά μοντέλα (Elerian) Λαγκρατζιανά μοντέλα (Lagrangian) Επιπρόθετος διαχωριμός Μοντέλα

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστηριακή Άσκηση Θερμομόρφωση (Thermoforming)

Εργαστηριακή Άσκηση Θερμομόρφωση (Thermoforming) Σελίδα 1 Πανεπιστήμιο Κύπρου Τμήμα Μηχανικών Μηχανολογίας και Κατασκευαστικής ΜΜΚ 452: Μηχανικές Ιδιότητες και Κατεργασία Πολυμερών Εργαστηριακή Άσκηση Θερμομόρφωση (Thermoforming) Σελίδα 2 Εισαγωγή: Η

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Διδάσκων : Πομπιέρη Βασιλεία, Δικηγόρος, LLM UCL Πτωχευτικό Δίκαιο Σημαντικότερες ρυθμίσεις σε προπτωχευτικό στάδιο. Εισαγωγή της διαδικασίας συνδιαλλαγής Σκοπός Η διάσωση και εξυγίανση

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ: ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΔΙΚΑΣΤΩΝ

ΜΑΘΗΜΑ: ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΔΙΚΑΣΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑ: ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΔΙΚΑΣΤΩΝ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : Γεώργιος Κ. Πατρίκιος, Δικηγόρος, ΜΔΕ Δημοσίου Δικαίου, Υπ. Διδάκτωρ Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών. ΘΕΜΑΤΙΚΗ : Η αρμοδιότητα των διοικητικών

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 50 Η χημειοθεραπεία σαν μέρος της αρχικής αντιμετώπισης του καρκίνου

Κεφάλαιο 50 Η χημειοθεραπεία σαν μέρος της αρχικής αντιμετώπισης του καρκίνου Κεφάλαιο 50 Η χημειοθεραπεία σαν μέρος της αρχικής αντιμετώπισης του καρκίνου Ν. Α. Μαλάμος Σ. Κ. Ρηγάτος ΟΡΙΣΜΟΣ Ως προεγχειρητική χημειοθεραπεία ορίζεται η πρώτη συστηματική θεραπεία που χορηγείται αμέσως

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΓΚΛΗΜΑΤΩΝ. ΟΜΙΛΗΤΗΣ Υπαστυνόμος Α ΡΑΓΚΟΣ Κωνσταντίνος

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΓΚΛΗΜΑΤΩΝ. ΟΜΙΛΗΤΗΣ Υπαστυνόμος Α ΡΑΓΚΟΣ Κωνσταντίνος ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΑΤΤΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΓΚΛΗΜΑΤΩΝ ΟΜΙΛΗΤΗΣ Υπαστυνόμος Α ΡΑΓΚΟΣ Κωνσταντίνος ΑΠΑΤΗ Αδίκημα διαχρονικό. Εξελίσσεται και μετασχηματίζεται. Η δημιουργία εκτεταμένου ηλεκτρονικού δικτύου

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 18 Δείκτες ορού επί κακοήθων συμπαγών νεοπλασμάτων

Κεφάλαιο 18 Δείκτες ορού επί κακοήθων συμπαγών νεοπλασμάτων Κεφάλαιο 18 Δείκτες ορού επί κακοήθων συμπαγών νεοπλασμάτων Λ. Κυρίου Μάλλη Μ. Μ. Βασλαματζής ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ιστορία προσδιορισμού νεοπλασματικών δεικτών ξεκινά το 1848 με την α νακάλυψη της μυελωματικής πρωτεΐνης

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 35 Εισαγωγική προεγχειρητική ακτινοθεραπεία

Κεφάλαιο 35 Εισαγωγική προεγχειρητική ακτινοθεραπεία Κεφάλαιο 35 Εισαγωγική προεγχειρητική ακτινοθεραπεία Γ. Σαρρής Ν. Μπουντούρογλου ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Ακτινοθεραπεία στην θεραπεία των κακοήθων όγκων μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνη με σκοπό την ίαση αποκλειστική

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 9 Ο κυτταρικός κύκλος

Κεφάλαιο 9 Ο κυτταρικός κύκλος Κεφάλαιο 9 Ο κυτταρικός κύκλος Γ. Ρήγας Α. Αθανασίου 127 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Κάθε ζωντανός οργανισμός αποτελείται από μονάδες που ονομάζονται κύτταρα, τα οποία συγκροτούν ομάδες, τα όργανα, που με την σειρά τους

Διαβάστε περισσότερα

Αναγνώριση Προτύπων. Σημερινό Μάθημα

Αναγνώριση Προτύπων. Σημερινό Μάθημα Αναγνώριση Προτύπων Σημερινό Μάθημα Εκτίμηση Πυκνότητας με k NN k NN vs Bayes classifier k NN vs Bayes classifier Ο κανόνας ταξινόμησης του πλησιέστερου γείτονα (k NN) lazy αλγόριθμοι O k NN ως χαλαρός

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΠΡΟΣΟΡΜΙΣΗΣ, ΠΑΡΑΒΟΛΗΣ, ΠΡΥΜΝΟΔΕΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΛΛΙΜΕΝΙΣΜΟΥ ΣΚΑΦΩΝ ΣΕ ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ. (ΛΙΜΑΝΙΑ κ.λπ.) ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ ΛΙΜΕΝΙΚΩΝ

ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΠΡΟΣΟΡΜΙΣΗΣ, ΠΑΡΑΒΟΛΗΣ, ΠΡΥΜΝΟΔΕΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΛΛΙΜΕΝΙΣΜΟΥ ΣΚΑΦΩΝ ΣΕ ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ. (ΛΙΜΑΝΙΑ κ.λπ.) ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ ΛΙΜΕΝΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΠΡΟΣΟΡΜΙΣΗΣ, ΠΑΡΑΒΟΛΗΣ, ΠΡΥΜΝΟΔΕΤΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΛΛΙΜΕΝΙΣΜΟΥ ΣΚΑΦΩΝ ΣΕ ΘΑΛΑΣΣΙΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ (ΛΙΜΑΝΙΑ κ.λπ.) ΤΟΠΙΚΗΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑΣ ΛΙΜΕΝΙΚΩΝ ΤΑΜΕΙΩΝ ΚΑΙ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΛΙΜΕΝΙΚΩΝ ΤΑΜΕΙΩΝ Επιμέλεια Άγγελου Αργυρακόπουλου

Διαβάστε περισσότερα

21/11/2005 Διακριτά Μαθηματικά. Γραφήματα ΒΑΣΙΚΗ ΟΡΟΛΟΓΙΑ : ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΚΑΙ ΚΥΚΛΟΙ Δ Ι. Γεώργιος Βούρος Πανεπιστήμιο Αιγαίου

21/11/2005 Διακριτά Μαθηματικά. Γραφήματα ΒΑΣΙΚΗ ΟΡΟΛΟΓΙΑ : ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΚΑΙ ΚΥΚΛΟΙ Δ Ι. Γεώργιος Βούρος Πανεπιστήμιο Αιγαίου Γραφήματα ΒΑΣΙΚΗ ΟΡΟΛΟΓΙΑ : ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΚΑΙ ΚΥΚΛΟΙ A Ε B Ζ Η Γ K Θ Δ Ι Ορισμός Ένα (μη κατευθυνόμενο) γράφημα (non directed graph) Γ, είναι μία δυάδα από σύνολα Ε και V και συμβολίζεται με Γ=(Ε,V). Το σύνολο

Διαβάστε περισσότερα

Η χρήση της Λεβοσιµεντάνης κατά τη διαδικασία τιτλοποίησης των β- αποκλειστών σε ασθενείς µε καρδιακή ανεπάρκεια

Η χρήση της Λεβοσιµεντάνης κατά τη διαδικασία τιτλοποίησης των β- αποκλειστών σε ασθενείς µε καρδιακή ανεπάρκεια Η χρήση της Λεβοσιµεντάνης κατά τη διαδικασία τιτλοποίησης των β- αποκλειστών σε ασθενείς µε καρδιακή ανεπάρκεια Ι. Λαγός, Ι. Αλευρούδης, Α. εληγιαννίδης, Π. Φαλιάγκας, Θ. Μουλατζίκος, Τζ. αδούς, Ι. Κανονίδης.

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 66 Ραδιοϊσοτοπική συστηματική θεραπεία του πόνου από οστικές μεταστάσεις

Κεφάλαιο 66 Ραδιοϊσοτοπική συστηματική θεραπεία του πόνου από οστικές μεταστάσεις Κεφάλαιο 66 Ραδιοϊσοτοπική συστηματική θεραπεία του πόνου από οστικές μεταστάσεις Χ. Γιαννοπούλου ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι οστικές μεταστάσεις αποτελούν ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα των ασθενών με καρκίνο του προστάτη,

Διαβάστε περισσότερα

17 Μαρτίου 2013, Βόλος

17 Μαρτίου 2013, Βόλος Συνήθεις ιαφορικές Εξισώσεις 1ης Τάξης Σ Ε 1ης τάξης, Πεδία κατευθύνσεων, Υπαρξη και μοναδικότητα, ιαχωρίσιμες εξισώσεις, Ολοκληρωτικοί παράγοντες, Αντικαταστάσεις, Αυτόνομες εξισώσεις Μανόλης Βάβαλης

Διαβάστε περισσότερα

Εξαναγκασμένες ταλαντώσεις, Ιδιοτιμές με πολλαπλότητα, Εκθετικά πινάκων. 9 Απριλίου 2013, Βόλος

Εξαναγκασμένες ταλαντώσεις, Ιδιοτιμές με πολλαπλότητα, Εκθετικά πινάκων. 9 Απριλίου 2013, Βόλος ιαφορικές Εξισώσεις Εξαναγκασμένες ταλαντώσεις, Ιδιοτιμές με πολλαπλότητα, Ατελείς ιδιοτιμές Εκθετικά πινάκων Μανόλης Βάβαλης Τμήμα Μηχανικών Η/Υ Τηλεπικοινωνιών και ικτύων Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας 9 Απριλίου

Διαβάστε περισσότερα

1. Σε περίπτωση κατά την οποία η τιμή ενός αγαθού μειωθεί κατά 2% και η ζητούμενη

1. Σε περίπτωση κατά την οποία η τιμή ενός αγαθού μειωθεί κατά 2% και η ζητούμενη Tα Πανεπιστημιακά Φροντιστήρια «ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ» προετοιμάζοντας σε ολιγομελείς ομίλους τους υποψήφιους για τον επικείμενο διαγωνισμό του Υ- πουργείου Οικονομικών και στοχεύοντας στην όσο το δυνατό πληρέστερη

Διαβάστε περισσότερα

«Διεργασίες μεταφοράς και διασποράς της αέριας ρύπανσης

«Διεργασίες μεταφοράς και διασποράς της αέριας ρύπανσης ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ «Διεργασίες μεταφοράς και διασποράς της αέριας ρύπανσης 1 Ατμοσφαιρικός κύκλος της ρύπανσης Ως γνωστόν, οι ανθρωπογενείς εκπομπές ρύπων είναι υπεύθυνες για τα υψηλά επίπεδα ρύπανσης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ. Εαρινό Εξάμηνο

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ. Εαρινό Εξάμηνο ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΕΠΛ231: Δομές Δεδομένων και Αλγόριθμοι Εαρινό Εξάμηνο 2017-2018 Φροντιστήριο 3 1. Εστω η στοίβα S και ο παρακάτω αλγόριθμος επεξεργασίας της. Να καταγράψετε την κατάσταση

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 45 Ασπαραγινάση

Κεφάλαιο 45 Ασπαραγινάση Κεφάλαιο 45 Ασπαραγινάση Ε. Ξυδάκης Β. Κίτσιου ΓΕΝΙΚΑ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΔΡΑΣΗΣ Η L ασπαραγινάση συνιστά ένζυμο που ανευρίσκεται στον άνθρωπο αλλά και σε μια ποικιλία φυτών και μικροοργανισμών. Η κυτταροτοξική

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Β ΤΑΞΗ. ΘΕΜΑ 1ο

ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ Β ΤΑΞΗ. ΘΕΜΑ 1ο ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΘΕΜΑ 1ο ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Σ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 30 ΜΑΪΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΦΥΣΙΚΗ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΞΙ (6) Στις ερωτήσεις 1-4 να γράψετε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΑΡΧΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΜΑΘΗΜΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: ΕΠΩΝΥΜΟ: ΟΝΟΜΑ: ΟΜΑΔΑ Α Για τις προτάσεις Α1 μέχρι και Α6 να

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 34 Βραχυθεραπεία

Κεφάλαιο 34 Βραχυθεραπεία Κεφάλαιο 34 Βραχυθεραπεία Μ. Ι. Μπαλαφούτα ΕΙΣΑΓΩΓΗ Υπάρχουν δύο τύποι ακτινοθεραπείας, η εξωτερικής δέσμης (Ε ΑΚΘ) ή τηλεθεραπεία και η εσωτερική η οποία υποδιαιρείται στην των κλειστών ραδιενεργών πηγών

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 61 Οι αυξητικοί παράγοντες της λευκής σειράς

Κεφάλαιο 61 Οι αυξητικοί παράγοντες της λευκής σειράς Κεφάλαιο 61 Οι αυξητικοί παράγοντες της λευκής σειράς Ε. Δεμίρη ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η μυελοκαταστολή αποτελεί συχνή παρενέργεια πολλών χημειοθεραπευτικών σχημάτων και αυτό περιορίζει την χορήγησή τους. 1 Επιπλέον

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 2 Ιική καρκινογένεση

Κεφάλαιο 2 Ιική καρκινογένεση Κεφάλαιο 2 Ιική καρκινογένεση Σ. Δ. Κοτταρίδης ΕΙΣΑΓΩΓΗ H επιστήμη της ιολογίας συμπεριλαμβάνει μελέτες που στοχεύουν το μηχανισμό με τον οποίο οι ιοί προκαλούν νόσους καθώς επίσης τη χρήση των ιών ως

Διαβάστε περισσότερα

{ i f i == 0 and p > 0

{ i f i == 0 and p > 0 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ - ΤΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ Σχεδίαση και Ανάλυση Αλγορίθμων Διδάσκων: Ε. Μαρκάκης, Φθινοπωρινό εξάμηνο 014-015 Λύσεις 1ης Σειράς Ασκήσεων

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 28 Η σύγχρονη θεραπευτική αντιμετώπιση των μεταστάσεων του κεντρικού νευρικού συστήματος

Κεφάλαιο 28 Η σύγχρονη θεραπευτική αντιμετώπιση των μεταστάσεων του κεντρικού νευρικού συστήματος Κεφάλαιο 28 Η σύγχρονη θεραπευτική αντιμετώπιση των μεταστάσεων του κεντρικού νευρικού συστήματος Ν. Ι. Κορδιολής Δ. Καζαντζής ΕΙΣΑΓΩΓΗ Όπως διαπιστώνεται, οι μεταστάσεις στον εγκέφαλο την σπονδυλική στήλη

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 32 Ακτινοθεραπεία με ηλεκτρόνια

Κεφάλαιο 32 Ακτινοθεραπεία με ηλεκτρόνια Κεφάλαιο 32 Ακτινοθεραπεία με ηλεκτρόνια Μ. Τρίχας Α. Πανουσάκη 549 ΦΥΣΙΚΕΣ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΚΛΙΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Η δέσμη ταχέων ηλεκτρονίων έχει χρησιμοποιηθεί στην ακτινοθεραπεία από το 1950, αρχικά από

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 22 Πολυσυστηματική πολυπαραγοντική προσέγγιση του καρκίνου

Κεφάλαιο 22 Πολυσυστηματική πολυπαραγοντική προσέγγιση του καρκίνου Κεφάλαιο 22 Πολυσυστηματική πολυπαραγοντική προσέγγιση του καρκίνου Κ. Σ. Γεννατάς ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η αρχική αντιμετώπιση ενός ασθενούς με καρκίνο διαιρείται σε τρία στάδια: α) τη διάγνωση, β) τη σταδιοποίηση,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Β ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 27 ΜΑΪΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΧΗΜΕΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΞΙ (6)

ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Β ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 27 ΜΑΪΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΧΗΜΕΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΞΙ (6) ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Β ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΑΒΒΑΤΟ 27 ΜΑΪΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΧΗΜΕΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΞΙ (6) ΘΕΜΑ 1ο Στις ερωτήσεις 1-3, να γράψετε στο τετράδιό

Διαβάστε περισσότερα

ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Η ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ. Άσκηση με θέμα τη μεγιστοποίηση της χρησιμότητας του καταναλωτή

ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Η ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ. Άσκηση με θέμα τη μεγιστοποίηση της χρησιμότητας του καταναλωτή ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΙΟΝΙΩΝ ΝΗΣΩΝ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 07 08 ΛΕΥΚΑΔΑ ΜΙΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Η ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

HY 280. θεμελιακές έννοιες της επιστήμης του υπολογισμού ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ. Γεώργιος Φρ.

HY 280. θεμελιακές έννοιες της επιστήμης του υπολογισμού ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ. Γεώργιος Φρ. HY 280 «ΘΕΩΡΙΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΥ» θεμελικές έννοιες της επιστήμης του υπολογισμού ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ Γεώργιος Φρ. Γεωργκόπουλος μέρος Α Εισγωγή, κι η σική θεωρί των πεπερσμένων

Διαβάστε περισσότερα

Eισηγητής: Μουσουλή Μαρία

Eισηγητής: Μουσουλή Μαρία Eισηγητής: Μουσουλή Μαρία Κλασικός Αθλητισμός Δρόμοι : Μεσαίες και μεγάλες αποστάσεις Ταχύτητες Σκυταλοδρομίες Δρόμοι με εμπόδια Δρόμοι Μεσαίων και Μεγάλων αποστάσεων Στην αρχαία εποχή ο δρόμος που είχε

Διαβάστε περισσότερα

CSE.UOI : Μεταπτυχιακό Μάθημα

CSE.UOI : Μεταπτυχιακό Μάθημα Θέματα Αλγορίθμων Αλγόριθμοι και Εφαρμογές στον Πραγματικό Κόσμο CSE.UOI : Μεταπτυχιακό Μάθημα 10η Ενότητα: Χρονικά Εξελισσόμενες ικτυακές Ροές Σπύρος Κοντογιάννης kntg@cse.ui.gr Τμήμα Μηχανικών Η/Υ &

Διαβάστε περισσότερα

23/2/07 Sleep out Πλατεία Κλαυθμώνος

23/2/07 Sleep out Πλατεία Κλαυθμώνος 23/2/07 Sleep out Πλατεία Κλαυθμώνος Μια βραδιά στο λούκι με τους αστέγους «Έχετε ποτέ σκεφτεί να κοιμηθείτε μια χειμωνιάτικη νύχτα στο δρόμο;» Με αυτό το ερώτημα απευθύναμε και φέτος την πρόσκληση στους

Διαβάστε περισσότερα

- 1 - Ποιοι κερδίζουν από το εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών; Γιατί η άμεση ανταλλαγή αγαθών, ορισμένες φορές, είναι δύσκολο να

- 1 - Ποιοι κερδίζουν από το εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών; Γιατί η άμεση ανταλλαγή αγαθών, ορισμένες φορές, είναι δύσκολο να - 1 - Ο παράξενος πραματευτής Ανθολόγιο Ε & Στ τάξης: 277-279 Οικονομικές έννοιες Ανταλλαγή Αντιπραγματισμός Εμπόριο Ερωτήσεις Ποιοι κερδίζουν από το εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών; Γιατί η άμεση ανταλλαγή

Διαβάστε περισσότερα

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ ΘΕΜΑ: Η ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ Ο ΙΕΡΑΡΧΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΙ Η ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΕΠΟΠΤΕΙΑ Σύνταξη: Ηλίας Κουβαράς, Δικηγόρος L.L.M., Υπ. Διδάκτωρ Δημοσίου Δικαίου

Διαβάστε περισσότερα

Μητροπολιτικά Οπτικά Δίκτυα. 11.1. Εισαγωγή

Μητροπολιτικά Οπτικά Δίκτυα. 11.1. Εισαγωγή Μητροπολιτικά Οπτικά Δίκτυα 11.1. Εισαγωγή Τα τηλεπικοινωνιακά δίκτυα είναι διαιρεμένα σε μια ιεραρχία τριών επιπέδων: Στα δίκτυα πρόσβασης, τα μητροπολιτικά δίκτυα και τα δίκτυα κορμού. Τα δίκτυα κορμού

Διαβάστε περισσότερα

Δ Ι Α Κ Ρ Ι Τ Α Μ Α Θ Η Μ Α Τ Ι Κ Α. 1η σειρά ασκήσεων

Δ Ι Α Κ Ρ Ι Τ Α Μ Α Θ Η Μ Α Τ Ι Κ Α. 1η σειρά ασκήσεων Δ Ι Α Κ Ρ Ι Τ Α Μ Α Θ Η Μ Α Τ Ι Κ Α 1η σειρά ασκήσεων Ονοματεπώνυμο: Αριθμός μητρώου: Ημερομηνία παράδοσης: Μέχρι την Τρίτη 2 Απριλίου 2019 Σημειώστε τις ασκήσεις για τις οποίες έχετε παραδώσει λύση: 1

Διαβάστε περισσότερα

Eισηγητής: Μουσουλή Μαρία

Eισηγητής: Μουσουλή Μαρία Eισηγητής: Μουσουλή Μαρία Κινητική Μάθηση Μέρος Πρώτο : Ανθρώπινη απόδοση εκτέλεση 1. Εισαγωγή «Η ικανότητα που έχει κάποιος, να πετυχαίνει ένα τελικό αποτέλεσμα με την μεγαλύτερη δυνατή σιγουριά και τη

Διαβάστε περισσότερα

Α) Ανάλογα με τη φύση των κονδυλίων που περιλαμβάνουν οι προϋπολογισμοί διακρίνονται σε:

Α) Ανάλογα με τη φύση των κονδυλίων που περιλαμβάνουν οι προϋπολογισμοί διακρίνονται σε: Ο διαγωνισμός της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης προϋποθέτει, ως γνωστόν, συνδυασμό συνδυαστικής γνώσης της εξεταστέας ύλης και θεμάτων πολιτικής και οικονομικής επικαιρότητας. Tα Πανεπιστημιακά Φροντιστήρια

Διαβάστε περισσότερα

Φροντιστήριο 2: Ανάλυση Αλγόριθμου. Νικόλας Νικολάου ΕΠΛ432: Κατανεμημένοι Αλγόριθμοι 1 / 10

Φροντιστήριο 2: Ανάλυση Αλγόριθμου. Νικόλας Νικολάου ΕΠΛ432: Κατανεμημένοι Αλγόριθμοι 1 / 10 Φροντιστήριο 2: Ανάλυση Αλγόριθμου Εκλογής Προέδρου με O(nlogn) μηνύματα Νικόλας Νικολάου ΕΠΛ432: Κατανεμημένοι Αλγόριθμοι 1 / 10 Περιγραφικός Αλγόριθμος Αρχικά στείλε μήνυμα εξερεύνησης προς τα δεξιά

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 30 ΜΑΪΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΧΗΜΕΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΞΙ (6)

ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 30 ΜΑΪΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΧΗΜΕΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΞΙ (6) ΑΡΧΗ 1ΗΣ ΣΕΛΙ ΑΣ ΑΠΟΛΥΤΗΡΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Σ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 30 ΜΑΪΟΥ 2000 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ: ΧΗΜΕΙΑ ΣΥΝΟΛΟ ΣΕΛΙ ΩΝ: ΕΞΙ (6) ΘΕΜΑ 1ο Στις ερωτήσεις 1.1 έως 1.3, να γράψετε στο τετράδιό

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 4 Παράγοντες του τρόπου ζωής και καρκίνος

Κεφάλαιο 4 Παράγοντες του τρόπου ζωής και καρκίνος Κεφάλαιο 4 Παράγοντες του τρόπου ζωής και καρκίνος Α. Αρδαβάνης Δ. Τρυφωνόπουλος 60 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο εικοστός αιώνας θα μπορούσε να ονομαστεί από τους ιστορικούς ως ο αι ώνας του καπνίσματος και του καρκίνου

Διαβάστε περισσότερα

2 Η ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑ Α ΦΥΣΙΚΗΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

2 Η ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑ Α ΦΥΣΙΚΗΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΕΝΩΣΗ ΚΥΠΡΙΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ 2 Η ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑ Α ΦΥΣΙΚΗΣ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Κυριακή, 16 Απριλίου, 2006 Ώρα: 10:30-13:00 Οδηγίες: 1) Το δοκίµιο αποτελείται από τρία (3) µέρη µε σύνολο δώδεκα (12) θέµατα. 2) Επιτρέπεται

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΟΜΑ Α ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΤΙΚ3Ν ΕΠΙΣΤΗΜ3Ν Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΟΜΑ Α ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΤΙΚ3Ν ΕΠΙΣΤΗΜ3Ν Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΟΜΑ Α ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΘΕΤΙΚ3Ν ΕΠΙΣΤΗΜ3Ν Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Ε4ι6έλεια: Βουδούρη Καλλιρρόη ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΗ ΥΛΗ: ΚΕΦΑΛΑΙΑ 1, 2, 4 ΟΝΟΜΑ:.. ΘΕΜΑ Α Α. Να ση6ειώσετε

Διαβάστε περισσότερα