Ενέργεια, Θερμότητα, Έργο και Ισχύς του Σώματος

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Ενέργεια, Θερμότητα, Έργο και Ισχύς του Σώματος"

Transcript

1 Ενέργεια, Θερμότητα, Έργο και Ισχύς του Σώματος

2 1. Θερμοκρασία 2. Αλλαγές Φάσης Υλικού (τήξη, εξαέρωση) 3. Διάδοση και Μεταβίβαση Θερμότητος στην ύλη 1. Το σώμα ως θερμική μηχανή 2. Βασικός Καταβολισμός 3. Έργο και Ισχύς 1. Διάδοση και Μεταβίβαση Θερμότητος στην Βιολογία 2. Απώλεια Θερμότητος από το σώμα 1. Θερμογραφία 2. Άλλες Εφαρμογές

3 ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ

4 ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ Θερμοκρασία Ο άνθρωπος είχε εμπειρικά την έννοια του θερμού και του ψυχρού πολύ πριν μετρήσει τη θερμοκρασία και ακόμη περισσότερο πριν επινοήσει την κινητική θεωρία των ιδανικών αερίων. Η έννοια της θερμοκρασίας ήταν μία έννοια υποκειμενική Οι πρώτες μετρήσεις γίνονται στον 17 ο αιώνα και μόνο τον 18 ο ο Fahrenheit προτείνει τον ορισμό μιας θερμομετρικής κλίμακας με τη βοήθεια δύο σταθερών θερμοκρασιών αναφοράς που μπορούμε εύκολα να δημιουργήσουμε. Λίγα χρόνια αργότερα, ο Celsius πρότεινε την εκατονταβάθμια κλίμακα, καθορίζοντας σαν θερμοκρασίες αναφοράς αυτές της τήξης του πάγου και του βρασμού του νερού υπό ατμοσφαιρική πίεση και αντιστοιχώντας τις στους 0 ο και στους 100 ο C, αντίστοιχα

5 ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ απόλυτο μηδέν Κλίμακες Θερμοκρασίας σημείο πήξης νερού βρασμός νερού Θ C = [5/9](Θ F -32) Celsius Θ Κ = Θ C Kelvin Θ F = [9/5]Θ C +32 ή Θ C = [F-32] x (5/9) Fahrenheit

6 ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ Η κλίμακα του Κελσίου δεν αποτελεί μία αντικειμενική μέθοδο μέτρησης της θερμοκρασίας. Μέτρηση είναι η σύγκριση του μετρούμενου μεγέθους με ένα άλλο ομοειδές μέγεθος που λαμβάνεται σαν μονάδα μέτρησης. Αυτό δεν συμβαίνει με την κλίμακα Κελσίου: μια θερμοκρασία π.χ. 80 ο C δεν έχει το νόημα ότι είναι διπλάσια των 40 ο C. Η κλίμακα αυτή δεν είναι παρά μία αναφορά που επιτρέπει να πούμε αν δύο θερμοκρασίες είναι ίδιες ή πόσους βαθμούς διαφέρουν μεταξύ τους αλλά όχι με τη σχέση αναλογίας που έχει η μία με την άλλη.

7 ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ Επίδραση της Θερμοκρασίας στα ιδανικά αέρια

8 Νομος των Boyle - Mariotte Αυξηση Πιεσης και Μειωση Ογκου Η πίεση Ρ αυξάνεται διότι ο ρυθμός συγκρούσεων των μορίων του αερίου ανά μονάδα επιφανείας στο εσωτερικό τοίχωμα είναι υψηλότερος από το ότι ήταν πριν ελλατωθεί ο όγκος Η θερμοκρασία Τ παραμένει σταθερή δείχνοντας ότι η μέση κινητική ενέργεια των μορίων του αερίου δεν έχει αλλάξει. Ο όγκος V μειώνεται και αυτό είναι αποτέλεσμα της μείωσης της επιφανείας των τοιχωμάτων στο εσωτερικό του δοχείου μεταβολή της πίεσης και του όγκου ενός ιδανικού αερίου υπό σταθερή θερμοκρασία

9 ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ Νόμος των Gay-Lussac Η πίεση παραμένει σταθερή διότι ο ρυθμός συγκρούσεων των μορίων του αερίου ανά μονάδα επιφανείας στην εσωτερική επιφάνεια παραμένει ο ίδιος που ήταν προηγουμένως. Διατήρηση της Πίεσης σταθερής Η θερμοκρασία Τ αυξάνεται δείχνοντας μια αύξηση της μέσης κινητικής ενέργειας των μορίων του αερίου. Ο όγκος V αυξάνεται καθώς αυξάνεται η εσωτερική επιφάνεια των τοιχωμάτων και τοιουτοτρόπως ο ρυθμός συγκρούσεων του αερίου ανά μονάδα επιφανείας στα εσωτερικά τοιχώματα δεν αλλάζει σε σχέση με την τιμή που είχε πριν αυξηθεί η μέση κινητική ενέργεια του αερίου. μεταβολή του όγκου V ενός ιδανικού αερίου συναρτήσει της θερμοκρασίας T υπό σταθερή πίεση P

10 ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ μεταβολή της πίεσης P ενός ιδανικού αερίου συναρτήσει της θερμοκρασίας T υπό σταθερό όγκο V

11 Πιεση P ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ Η μέτρηση της θερμοκρασίας μπορεί να ορισθεί ξεκινώντας από την κινητική θεωρία των ιδανικών αερίων: PV = n RT Νομος των Boyle - Mariotte T = σταθερή P 2 3 v 1 2 m U 0 2 Ρ 1 PV 2 3 vv 1 2 m U 0 2 Ρ 2 ή V 1 V 2 Ογκος V PV 2 3 N 1 2 m U 0 2 = σταθερό (μακριά από συνθήκες υγροποίησης)

12 ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ Η μέτρηση της θερμοκρασίας μπορεί να ορισθεί ξεκινώντας από την κινητική θεωρία των ιδανικών αερίων: PV = n RT Αντικαθιστώντας την πίεση P από τη σχέση 2 P v 3 KE 2 3 v KE V Λύνοντας ως προς Τ: nrt T 2 3 vv nr 1/ 2m U 0 KE 2 ή T 2 3 N R 1/ 2m U 0 2 ν: αριθμός των μορίων στη μονάδα του όγκου V n: αριθμός των mol

13 ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ T 2 3 [ R 1 / Na] KE Θέτοντας R/N a = k = 1.38*10-23 (μονάδες J/grad) όπου η σταθερά κ είναι γνωστή σαν σταθερά του Boltzman T 2 3k KE k 2 3T KE για Τ = 1 Κ k 2 3 KE 1 K η σταθερά k αντιπροσωπεύει τα 2/3 της μέσης κινητικής ενέργειας των μορίων του αερίου σε 1 ο Κ.

14 ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ T 2 3k KE δηλαδή η θερμοκρασία ιδανικού αερίου είναι μακροσκοπικό μέγεθος και ισούται με τη μέση κινητική ενέργεια των μορίων του επί μία σταθερά (2/3κ). Λαμβάνοντας σαν κλίμακα μέτρησης την κλίμακα Kelvin, η απόλυτη θερμοκρασία ενός ιδανικού αερίου μπορεί να μετρηθεί συγκρίνοντας στην ουσία τη μέση κινητική ενέργεια των μορίων του αερίου με τη μέση κινητική ενέργεια στη θερμοκρασία του 1 ο Κ. Το απόλυτο μηδέν, αντιστοιχεί στην ολοκληρωτική απουσία θερμότητας και στην κατάσταση αυτή το αέριο έχει μηδενική κινητική ενέργεια (;).

15 ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ Παράδειγμα Ποιά είναι η μάζα ενός κυβικού μέτρου αέρα; 1 γραμμομόριο (mole) αέρα έχει μάζα 32g pv = nrt Ατμοσφαιρική Πίεση = 10 5 N/m 2 Ατμοσφ. Θερμοκρασία. = 300 K Για όγκο 1 m 3 n = pv/rt = 10 5 / (8.3 x 300) = 40 moles M = 40 x = 1,3 kg

16 ΑΛΛΑΓΕΣ ΦΑΣΗΣ ΥΛΙΚΟΥ (τήξη, εξαέρωση)

17 ΑΛΛΑΓΕΣ ΦΑΣΗΣ ΥΛΙΚΟΥ Στερεά Πως πραγματοποιείται η αλλαγή φάσης; Α. Δίδεται συνεχώς θερμότητα σε ένα υλικό που ευρίσκεται στην στερεά φάση Β. Αρχικά αυξάνεται η μέση κινητική ενέργεια των παλλόμενων «δοκιμών λίθων» του (ατόμων ή μορίων). Δηλαδή αυξάνεται η θερμοκρασία του και διαστέλλεται χωρίς να αλλάζει φάση. (Οι δομικοί λίθοι του δεν αποσπώνται από τα αντίστοιχα φρέατα δυναμικού που οφείλονται στις δυνάμεις που ασκούν οι γειτονικοί «λίθοι») Γ. Σε μια ορισμένη θερμοκρασία, η προσφορά θερμότητας έχει σαν αποτέλεσμα την απόσπαση δομικών λίθων από το υλικό και την αλλαγή φάσης.

18 ΑΛΛΑΓΕΣ ΦΑΣΗΣ ΥΛΙΚΟΥ Πως εξηγείται η αλλαγή φάσης (π.χ. Από στερά σε υγρή φάση); Ανεβάζοντας συνεχώς την θερμοκρασία Τ του σώματος: Α. η μέση κινητική ενέργεια <ΚΕ> των δομικών λίθων αυξάνεται συνεχώς ( η πιθανότητα ορισμένοι από αυτούς να αποκτήσουν ΚΕ > φράγμα δυναμικού αυξάνεται) Β. οι λίθοι αυτοί αποσπώνται από τις θέσεις τους. Γ. Η διεργασία αυτή γίνεται με δαπάνη ΚΕ, με αποτέλεσμα οι λίθοι να έχουν τελικά μικρότερη <ΚΕ> από εκείνη που είχαν πριν (γεγονός που οδηγεί σε ελάττωση της θερμοκρασίας). Δ. Επομένως, απαιτείται προσθήκη θερμότητας για την διατήρηση της ίδιας θερμοκρασίας. Ε. Αρχίζει η αλλαγή από την στερεά στην υγρή φάση, δηλαδή η τήξη (σε μια ορισμένη θερμοκρασία τήξης).

19 ΑΛΛΑΓΕΣ ΦΑΣΗΣ ΥΛΙΚΟΥ Γυαλιά Υπάρχουν υγρά που ψυχόμενα δεν στερεοποιούνται με την παραπάνω έννοια (ορισμένη θερμοκρασία πήξεως και κρυσταλλική δομή). Με την ελάττωση της θερμοκρασίας αυξάνει απλώς το ιξώδες τους σε πολύ υψηλές τιμές 10 8 poise (το ιξώδες του νερού είναι 10-2 poise). πρακτικά δεν ρέουν πλέον και καλούνται γυαλιά (κοινό γυαλί, πολυστυρίνη, plexiglass ) τα μόρια τους δεν αλλάζουν πλέον θέσεις αλλά παραμένουν σε άτακτη, τυχαία, μη κρυσταλλική διάταξη Άρα στα γυαλιά δεν υπάρχει λανθάνουσα θερμότητα τήξης

20 ΑΛΛΑΓΕΣ ΦΑΣΗΣ ΥΛΙΚΟΥ Υγρά Στα υγρά, τα μόρια δεν έχουν: μόνιμη γεωμετρική τάξη και δέσμευση (όπως τα στερεά), πλήρη αταξία και ελευθερία (όπως τα αέρια) Γι αυτό δεν υπάρχει για τα υγρά ικανοποιητική θεωρία αντίστοιχη με την κινητική θεωρία των αερίων. Τα μόρια των υγρών, ελκόμενα μεταξύ τους (δυνάμεις Van der Waals) παραμένουν σε μικρές μεταξύ τους αποστάσεις κινούμενα κατά τυχαίο τρόπο.

21 ΑΛΛΑΓΕΣ ΦΑΣΗΣ ΥΛΙΚΟΥ Υγρά Eξαέρωση προσφέροντας θερμότητα και ανεβάζοντας την θερμοκρασία: αυξάνει η μέση κινητική ενέργεια των μορίων σε κάποια θερμοκρασία, τα ταχύτερα από τα μόρια που βρίσκονται κοντά στην ελεύθερη επιφάνεια του υγρού κινούνται κάθετα προς αυτή, Τα μόρια αυτά κατορθώνουν να υπερνικήσουν τις ελκτικές δυνάμεις και να διαφύγουν, με αυτόν τον τρόπο αρχίζει η εξάτμιση ή εξαέρωση

22 ΑΛΛΑΓΕΣ ΦΑΣΗΣ ΥΛΙΚΟΥ Υγρά Λανθάνουσα θερμότητα εξαέρωσης Τα μόρια που ξεφεύγουν από το υγρό έχουν μεγαλύτερη ΚΕ, η μέση κινητική ενέργεια των υπόλοιπων, δηλαδή η θερμοκρασία, τείνει να μειωθεί. Απαιτείται η παροχή θερμότητας κατά την διάρκεια της εξαέρωσης για να διατηρηθεί σταθερή η θερμοκρασία. Αυτή ονομάζεται λανθάνουσα θερμότητα εξαέρωσης.

23 ΑΛΛΑΓΕΣ ΦΑΣΗΣ ΥΛΙΚΟΥ Υγρά Ατμός Το παραγόμενο αέριο, όταν ευρίσκεται κοντά στις συνθήκες υγροποίησης, καλείται συχνά ατμός και η διεργασία καλείται εξάτμιση. Υγροποίηση Η ακριβώς αντίστροφη αλλαγή από την αέρια στην υγρή φάση, καλείται υγροποίηση και αποδίδει την ίδια λανθάνουσα θερμότητα που απορροφήθηκε κατά την εξαέρωση ή εξάτμιση.

24 ΑΛΛΑΓΕΣ ΦΑΣΗΣ ΥΛΙΚΟΥ Γενικοί νόμοι της αλλαγής φάσης των σωμάτων Η ύλη παρουσιάζεται υπό στερεά, υγρή ή αέρια κατάσταση. Ανάλογα με τις συνθήκες θερμοκρασίας και πίεσης, ένα σώμα μπορεί να ευρίσκεται σε κάποια από αυτές τις τρεις καταστάσεις. Γενικά, μπορούμε να πούμε ότι: αύξηση της θερμοκρασίας => αυξάνει την κινητική ενέργεια των μορίων => τα μόρια μπορούν να περάσουν από την στερεά κατάσταση στην υγρή και στην αέρια. Το πέρασμα αυτό γίνεται σε συνθήκες πλήρως καθορίσμενες μόνο στην περίπτωση εκείνων των στερεών που ευρίσκονται σε κρυσταλλική μορφή.

25 ΑΛΛΑΓΕΣ ΦΑΣΗΣ ΥΛΙΚΟΥ Οι γενικοί νόμοι που ισχύουν κατά την αλλαγή της φάσης των σωμάτων και οι οποίοι έχουν ευρεθεί πειραματικά, είναι οι παρακάτω: Η θερμοκρασία στην οποία γίνεται η αλλαγή φάσης είναι: χαρακτηριστική του σώματος, σταθερή για συγκεκριμένη πίεση και παραμένει αμετάβλητη σε όλη της διάρκεια της αλλαγής φάσης Η θερμοκρασία αυτή είναι η ίδια και κατά τις δύο «φορές» της αλλαγής φάσης (εκτός ορισμένων εξαιρέσεων ασταθούς ισορροπίας της κατάστασης που ευρίσκεται το σώμα). Η αλλαγή φάσης, συνοδεύεται από απορρόφηση ή απελευθέρωση μιας ποσότητας θερμότητας ανά γραμμάριο ουσίας που λέγεται «λανθάνουσα θερμότητα αλλαγής φάσης». Η λανθάνουσα θερμότητα είναι ανεξάρτητη της «φοράς» της αλλαγής φάσης.

26 ΑΛΛΑΓΕΣ ΦΑΣΗΣ ΥΛΙΚΟΥ Ταχύτητα εξάτμισης υγρού Εστω ότι: ποσότητα υγρού ευρίσκεται σε κλειστό δοχείο και δημιουργούμε κενό πάνω στην στάθμη του υγρού Τότε: ποσότητα του υγρού θα αρχίσει να εξατμίζεται για να καλύψει τον κενό χώρο. ενα μέρος των ατμών που δημιουργούνται θα ξαναεπιστρέψει στην υγρή κατάσταση μέχρις ότου υγρή και αέρια κατάσταση φθάσουν σε συνθήκες ισορροπίας. στις συνθήκες αυτές, η ποσότητα των ατμών στην μονάδα του χρόνου που υγροποιούνται και του υγρού που εξατμίζονται, είναι ίσες. Κάτω από αυτές τις συνθήκες: οι ατμοί, είναι κορεσμένοι και η πίεση κατά την οποία ευρίσκεται ονομάζεται πίεση των κορεσμένων ατμών η πίεση των κορεσμένων ατμών αυξάνεται με την θερμοκρασία

27 ΑΛΛΑΓΕΣ ΦΑΣΗΣ ΥΛΙΚΟΥ Η καμπύλη της πίεσης των κορεσμένων ατμών συναρτήσει της θερμοκρασίας, χωρίζει το επίπεδο σε δύο περιοχές: της υγρής φάσης και της αέριας φάσης. Κατά μήκος της γραμμής, οι δύο φάσεις ευρίσκονται σε ισορροπία. Πίεση P Υγροποίηση των αερίων Υγρό Ατμός Η καμπύλη της πίεσης των κορεσμένων ατμών συναρτήσει της θερμοκρασίας, δείχνει ότι ένα αέριο σε κατάσταση Α μπορεί να υγροποιηθεί είτε : αυξάνοντας την πίεση, ελαττώνοντας την θερμοκρασία. Θερμοκρασία Τ

28 ΑΛΛΑΓΕΣ ΦΑΣΗΣ ΥΛΙΚΟΥ Βρασμός Αν η πίεση των κορεσμένων ατμών που αντιστοιχεί σε μία ορισμένη θερμοκρασία γίνει μεγαλύτερη της εξωτερικής πίεσης, τότε το υγρό εξατμίζεται και με σχηματισμό φυσαλίδων ατμού που σχηματίζονται μέσα στην μάζα του υγρού. Βρασμό ονομάζουμε την εξάτμιση του υγρού με σχηματισμό φυσαλίδων μέσα στο ίδιο το υγρό. Η θερμοκρασία στην οποία γίνεται το φαινόμενο αυτό ονομάζεται θερμοκρασία βρασμού. Όταν σχηματίζεται μία φυσαλίδα ατμού, μέσα στο υγρό υφίσταται: P ίση με την εξωτερική πίεση + την υδροστατική P στο σημείο σχηματισμού της

29 ΑΛΛΑΓΕΣ ΦΑΣΗΣ ΥΛΙΚΟΥ Επομένως, για να υπάρξει μία τέτοια φυσαλίδα ατμού, πρέπει η πίεση των κορεσμένων ατμών που περιέχει να είναι τουλάχιστον ίση με την εξωτερική πίεση. Η αρχή του σχηματισμού των φυσαλίδων γίνεται από διάφορα αέρια που είναι διαλυμένα μέσα στο υγρό. Με την αύξηση της θερμοκρασίας, η διαλυτότητα των αερίων ελαττώνεται και αυτά σχηματίζουν μικρές φυσαλίδες. Οι φυσαλίδες αυτές, αμέσως μετά πληρώνονται με κορεσμένους ατμούς του υγρού.

30 ΑΛΛΑΓΕΣ ΦΑΣΗΣ ΥΛΙΚΟΥ Σχετική υγρασία Για κάθε θερμοκρασία Θ περιβάλλοντος υπάρχει μια αντίστοιχη πίεση κορεσμένων ατμών f. Αν η Θ μειωθεί, μειώνεται αντίστοιχα και η f. Στον αέρα υπάρχουν πάντα υδρατμοί που χαρακτηρίζονται από την μερική τους πίεση Pμ όπου πάντα Pμ < f Aν η πίεση των κορεσμένων ατμών f μειούμενη γίνει ίση με την μερική πίεση υδρατμών Pμ (f = Pμ) ο υδρατμός αρχίζει να συμπυκνώνεται. Ο λόγος Pμ /f της μερικής πίεσης προς την πίεση των κορεσμένων ατμών στην θερμοκρασία του περιβάλλοντος, ονομάζεται σχετική υγρασία και εκφράζεται συνήθως επί τοις εκατό.

31 ΔΙΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΟΣ ΣΤΗΝ ΥΛΗ μεταφορά αγωγή ακτινοβολία

32 ΔΙΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΟΣ ΣΤΗΝ ΥΛΗ Διάδοση και μεταβίβαση θερμότητας Η διάδοση της θερμικής ενέργειας από ένα σώμα σε άλλο γίνεται με τρεις τρόπους: 1. αγωγή: Μεταβίβαση θερμότητας μέσω ύλης χωρίς μετακίνηση της ύλης 2. μεταφορά: Μεταβίβαση θερμότητας με μεταφορά της ύλης 3. ακτινοβολία: Μεταβίβαση θερμότητας χωρίς μεσολάβηση ύλης.

33 ΔΙΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΟΣ ΣΤΗΝ ΥΛΗ 1. Διάδοση δι αγωγής Οταν ένα τμήμα ενός σώματος ευρίσκεται σε διαφορετική θερμοκρασία από ένα άλλο, θερμική ενέργεια μεταβιβάζεται από το πρώτο στο δεύτερο μέσω των συγκρούσεων των μορίων με τα γειτονικά τους. Η μεταβίβαση αυτή της θερμότητας είναι ταχύτερη όσο μεγαλύτερη είναι η διαφορά θερμοκρασίας.

34 ΔΙΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΟΣ ΣΤΗΝ ΥΛΗ 1. Διάδοση δι αγωγής Πίνακας: Συντελεστής λ θερμικής αγωγιμότητας σε 20 ο C, μετρούμενος σε cal/sec*cm*grad) Στερεό Ag Cu Fe Beton Γυαλί Αμίαντος Ξύλο Φελλός λ Ρευστό Νερό Ορυκτέλαιο Υδρογόνο Αέρας λ καλοί αγωγοί της θερμότητας είναι κυρίως τα στερεά και ιδιαίτερα τα μέταλλα τα περισσότερα αέρια και υγρά είναι κακοί αγωγοί θερμότητας, οι πολύ μικρές τιμές του λ μερικών στερεών (φελλός, υαλοβάμβακας, πολυστυρίνη) οφείλεται ακριβώς στον αέρα που ευρίσκεται κλεισμένος σε μικροσκοπικές θήκες μέσα τους διότι ο αέρας είναι πολύ κακός αγωγός της θερμότητας, τα στερεά αυτά χρησιμοποιούνται στις θερμικές μονώσεις. Η θερμική και ηλεκτρική αγωγιμότητα των μετάλλων συμβαδίζουν διότι οφείλονται κυρίως στην κίνηση των ελεύθερων ηλεκτρονίων, οσο μεγαλύτερη η πυκνότητα των ελεύθερων ηλεκτρονίων, τόσο υψηλότερες οι αγωγιμότητες αυτές (λ και 1/p)

35 ΔΙΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΟΣ ΣΤΗΝ ΥΛΗ 2. Διάδοση δια μεταφοράς Ο μηχανισμός αυτός απαιτεί μεταφοράς ύλης και γι αυτό λειτουργεί στο ρευστό. «αυτόματη» ή «φυσική» μεταφορά: όταν η μετακίνηση του ρευστού οφείλεται μόνο στην παραπάνω μεταβολή της πυκνότητας, Το ρευστό μιας περιοχής θερμαινόμενο διαστέλλεται και η πυκνότητα του ρ μειώνεται σε ρ Αν h το ύψος της θερμανθείσας στήλης, θα εμφανιστεί διαφορά πίεσης gh(ρ-ρ ) που θα την κινήσει προς τα πάνω. Λόγω της κίνησης, η θερμή μάζα θα αντικατασταθεί με ψυχρή που επίσης θα θερμανθεί, κ.ο.κ.

36 ΔΙΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΟΣ ΣΤΗΝ ΥΛΗ 2. Διάδοση δια μεταφοράς «εξαναγκασμένη» μεταφορά: όταν η μετακίνηση του ρευστού δεν προκαλείται από μεταβολή πυκνότητας αλλά από άλλη αιτία (ανεμιστήρας, αντλία, άνεμος, κ.λ.π.)

37 ΔΙΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΟΣ ΣΤΗΝ ΥΛΗ 3. Διάδοση δι ακτινοβολίας (ο μηχανισμός διάδοσης της θερμότητας δι ακτινοβολίας (ηλεκτρομαγνητικής φύσης) από σώμα σε σώμα δεν προϋποθέτει την παρεμβολή ύλης) η περιοχή των μηκών κύματος της εξαρτάται από την θερμοκρασία του σώματος: α) για σώματα σε θερμοκρασία δωματίου: στο υπέρυθρο του Η/Μ φάσματος. β) σε υψηλότερες όμως θερμοκρασίες (όπου το σώμα ερυθροπυρώνεται), τμήμα της ακτινοβολίας αυτής εκπέμπεται στην περιοχή του ορατού

38 ΔΙΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΟΣ ΣΤΗΝ ΥΛΗ 3. Διάδοση δι ακτινοβολίας Η θερμότητα (Q) που εκπέμπεται υπό μορφή ακτινοβολίας μήκους κύματος λ από ένα αντικείμενο σε θερμοκρασία Τ 1 στην μονάδα του χρόνου, δηλαδή η εκπεμπόμενη ισχύς (P) δίνεται από την σχέση: εκπεμπομένη ισχύς P Q t E ST 1 4 όπου: S: η επιφάνεια του σώματος, σ: η σταθερά Stefan-Boltzmann E λ : ο συντελεστής εκπομπής του σώματος για ακτινοβολία μήκους κύματος λ.

39 ΤΟ ΣΩΜΑ ΩΣ ΘΕΡΜΙΚΗ ΜΗΧΑΝΗ

40 ΤΟ ΣΩΜΑ ΩΣ ΘΕΡΜΙΚΗ ΜΗΧΑΝΗ ΤΟ ΣΩΜΑ ΩΣ ΘΕΡΜΙΚΗ ΜΗΧΑΝΗ Υπό συνθήκες ηρεμίας (βασικές λειτουργίες) η κατανάλωση ενέργειας χρησιμοποιείται από: 1. Σκελετικούς μυς και καρδιά 25% 2. Εγκέφαλο 19% 3. Νεφρούς 10% 4. Ήπαρ και Σπλήνα 27% 5. Υπόλοιπα Συστήματα (π.χ. πεπτικό) 19% ΣΥΝΟΛΟ 100% Καταβολισμός: Αναβολισμός: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ πολύπλοκα μόρια διασπώνται σε απλούστερα, π.χ. για χρήση ενέργειας απλά μόρια συνδιάζονται για να σχηματίσουν σύνθετα μόρια, π.χ. για αποθήκευση ενέργειας

41 ΤΟ ΣΩΜΑ ΩΣ ΘΕΡΜΙΚΗ ΜΗΧΑΝΗ Ο καταβολισμός και ο «πρώτος νόμος» της Θερμοδυναμικής ΣΩΜΑ: Ενεργειακός Μετατροπέας ο οποίος υπόκειται στην αρχή διατήρησης της ενέργειας. Λειτουργία Οργάνων Ενέργεια τροφής Παροχή Ενέργειας για σταθεροποίηση θερμοκρασίας Δημιουργία Αποθήκης Ενέργειας (λίπος) Παραγωγή εξωτερικού έργου Μεταβολή στην αποθηκευμένη ενέργεια στο σώμα (π.χ. τροφή, ενέργεια, σωματικό λίπος και θερμότητα του σώματος) = Μεταβολή της θερμότητος που αποβάλλεται από το σώμα + Μεταβολή στο παραγόμενο έργο ΔE = ΔQ - ΔW

42 ΤΟ ΣΩΜΑ ΩΣ ΘΕΡΜΙΚΗ ΜΗΧΑΝΗ Ο καταβολισμός και ο «πρώτος νόμος» της Θερμοδυναμικής Ο πρώτος νόμος (ΔΕ=ΔQ-ΔW) εκφράζει το ενεργειακό ισοζύγιο ενός συστήματος και έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της φυσιολογίας. Η βασική πηγή ενέργειας (τα «καύσιμα») του σώματος είναι οι τροφές Ενα μικρό ποσοστό (5%) της ενέργειας των εισαγομένων τροφών, αποβάλλεται με τα κόπρανα και τα ούρα. Στην αρχική τους μορφή οι τροφές δεν είναι γενικά «καύσιμες». Το σώμα πρέπει πρώτα να τις μετασχηματίσει χημικά, σε μόρια που μπορούν να οξειδωθούν μέσα στα κύτταρα. Η περίπλοκη αυτή διαδικασία (κύκλος του Krebs) αποτελεί αντικείμενο άλλων ειδικοτήτων (κυρίως της Βιοχημείας). Στην Ιατρική Φυσική θα θεωρήσουμε το σώμα σαν μετατροπέα ενέργειας υποκείμενο στους φυσικούς νόμους.

43 ΤΟ ΣΩΜΑ ΩΣ ΘΕΡΜΙΚΗ ΜΗΧΑΝΗ Το σώμα (αναπαυόμενο ή εργαζόμενο) μετασχηματίζει την αποθηκευμένη χημική ενέργεια και την καταναλώνει για: την λειτουργία των οργάνων του, την διατήρηση της θερμοκρασίας του και την εκτέλεση μηχανικών έργων (π.χ. ανύψωση ενός βάρους). την αποθήκευση ενέργειας Σε αυτή την διεργασία που λέγεται καταβολισμός η εσωτερική ενέργεια Ε διαρκώς ελαττώνεται (ΔΕ<0). Πρέπει λοιπόν ο οργανισμός να λαμβάνει τροφή και νερό για την αναπλήρωση της Ε. Αν η εισαγωγή «καυσίμων» είναι μεγαλύτερη από την κατανάλωση (-ΔΕ), η διαφορά αποθηκεύεται σαν λίπος και φέρει πάχυνση. Η καταναλισκόμενη στην λειτουργία των οργάνων ενέργεια τελικά εμφανίζεται σαν θερμότητα και αποβάλλεται στο περιβάλλον (δηλ. και το ΔQ είναι αρνητικό).

44 ΤΟ ΣΩΜΑ ΩΣ ΘΕΡΜΙΚΗ ΜΗΧΑΝΗ O πρώτος νόμος γράφεται υπό την μορφή: t Q t W t E t καταβολικός ρυθμός (ρυθμός οξειδώσεως των «καυσίμων») Q t ρυθμός παραγωγής θερμότητας απώλεια θερμότητας από το σώμα) W t μηχανική ισχύς (ρυθμός έργου) παραγομένη υπό του σώματος.

45 ΤΟ ΣΩΜΑ ΩΣ ΘΕΡΜΙΚΗ ΜΗΧΑΝΗ Οι όροι ΔΕ/Δt, ΔQ/Δt, ΔW/Δt, θα εξεταστούν ποσοτικά, στις περιπτώσεις αναπαύσεως ή διαφόρων δραστηριοτήτων του σώματος, για να ληφθούν πληροφορίες σχετικά με: την απόδοση του σώματος σαν μηχανή, την σωστή άσκηση, την διατροφή την λειτουργία διαφόρων οργάνων του (ο καταβολικός ρυθμός π.χ. συνδέεται με την λειτουργία του θυρεοειδούς).

46 Από τους τρεις όρους: W t μηχανική ισχύς (ρυθμός έργου) παραγομένη υπό του σώματος. Η ισχύς ΔW/Δt μπορεί να μετρηθεί απ ευθείας, μετρώντας το παραχθέν έργο ΔW και τον αντίστοιχο χρόνο Δt. Q t ρυθμός παραγωγής θερμότητας απώλεια θερμότητας από το σώμα) Ο όρος ΔQ/Δt μπορεί θεωρητικά να ευρεθεί αν ο άνθρωπος ευρίσκεται μέσα σε χώρο με μονωμένα (αδιαβατικά) τοιχώματα και μετρήσουμε το ρυθμό που πρέπει να απάγεται η θερμότητα για να διατηρηθεί η θερμοκρασία του χώρου σταθερή. E t καταβολικός ρυθμός (ρυθμός οξειδώσεως των «καυσίμων») Η μέτρηση ΔΕ/Δt θα εξεταστεί στην συνέχεια

47 ΤΟ ΣΩΜΑ ΩΣ ΘΕΡΜΙΚΗ ΜΗΧΑΝΗ Μονάδες Μονάδα Ενέργειας Newton x Meter (Nm) ή Joule (J) Μονάδα Ενέργειας για την τροφή (Φυσιολόγοι Διαιτολόγοι) χιλιοθερμίδες (kcal) (τροφική Θερμίδα) Μονάδα Ισχύος joules / sec (J/s) ή Watts (W) Μονάδα Ισχύος (για τον ρυθμό παραγωγής θερμότητος) (Φυσιολόγοι Διαιτολόγοι) kcal / min Άνθρωπος διατροφική πρόσληψη 2400 Θερμίδων/ημέρα = 2400 kcal/ημέρα 1 cal = J άρα 2400 kcal/ημέρα = 1 x 10 7 J/ημέρα 1 ημέρα = sec άρα μέση ισχύς P = 115 W

48 ΤΟ ΣΩΜΑ ΩΣ ΘΕΡΜΙΚΗ ΜΗΧΑΝΗ Η οξείδωση Ο καταβολισμός δια της οξειδώσεως διαφόρων οργανικών ενώσεων παράγει τελικά CO 2, H 2 O, ουρία και ενέργεια. Ο ρυθμός καταναλώσεως οξυγόνου ΔΟ 2 /Δt, που ποσοτικοποιείται σχετικά εύκολα, μετρά με αρκετή ακρίβεια το ρυθμό καταβολισμού (-ΔΕ/Δt) διότι η οξείδωση των ενώσεων αυτών (για συνήθη δίαιτα) παράγει κατά μέσο όρο 4,8 kcal ανά λίτρο καταναλισκόμενου οξυγόνου: Η τιμή αυτή (4,8 kcal/lit O 2 ) καλείται: «θερμικό ισοδύναμο του οξυγόνου» (ΘΙΟ 2 ) υπολογίζεται στην βιοχημεία, εξετάζοντας την οξείδωση μερικών βασικών ενώσεων τροφής όπως η γλυκόζη (υδατάνθακες), η τριβουτυρίνη (λίπος) και η αιθανόλη (αλκοόλη).

49 ΤΟ ΣΩΜΑ ΩΣ ΘΕΡΜΙΚΗ ΜΗΧΑΝΗ ΥΔΑΤΑΝΘΡΑΚΕΣ: Η γλυκόζη που χρησιμοποιείται και στην ενδοφλέβια διατροφή, οξειδώνεται κατά την αντίδραση: C H O O 6H O 6CO 686kcal Καταναλισκόμενο Οξυγόνο Ληφθείσα Ενέργεια Αρα 1 γραμμομόριο (mole) γλυκόζης (180 gr) και 6 mole O 2 (192 gr) παράγουν 6 mole H 2 O (108 gr), 6 mole CO 2 (264 gr) και 686 kcal

50 ΤΟ ΣΩΜΑ ΩΣ ΘΕΡΜΙΚΗ ΜΗΧΑΝΗ Επειδή 1 mole αερίου (υπό κανονικές συνθήκες) έχει όγκο 22,4 lit αυτή η συνιστώσα της δίαιτας δίνει: 686 5,1 kcal / lit O 22,4 6 (α) Θερμικό ισοδύναμο Ο 2 2 (β) Θερμικό ισοδύναμο καυσίμου (γλυκόζης) ,80kcal / gr (γ) Όγκος Ο 2 ανά γραμμάριο καυσίμου (γλυκόζης) 6x22, ,75 lit O 2 / gr (δ) Όγκος CO 2 ανά γραμμάριο καυσίμου (γλυκόζης) (ε) Αναπνευστικός λόγος mole έ CO R mole έ 6x22, ,75lit CO 1 2 / gr

51 ΤΟ ΣΩΜΑ ΩΣ ΘΕΡΜΙΚΗ ΜΗΧΑΝΗ ΛΙΠΟΣ: Ομοια η τριβουτυρίνη (τριγλυκερίδιο του βουτυρικού οξέως) οξειδουμένη: C 3 H 5 O 3 (OC 4 H 7 ) + 18,5 O 2 15 CO H 2 O+1941 kcal δίδει θερμικό ισοδύναμο: O 1941kcal 414 lito 2 4,7 kcal / 2 lito 2

52 ΤΟ ΣΩΜΑ ΩΣ ΘΕΡΜΙΚΗ ΜΗΧΑΝΗ ΑΛΚΟΟΛΗ: η αιθανόλη οξειδουμένη: C 2 H 5 OΗ + 3O 2 = 2CO 2 + 3H 2 O kcal δίδει: 327 kcal / 67,2 lit = 4,86 kcal/lit O2

53 ΤΟ ΣΩΜΑ ΩΣ ΘΕΡΜΙΚΗ ΜΗΧΑΝΗ Η ακριβής τιμή του θερμικού ισοδύναμου του οξυγόνου (ΘΙΟ 2 ) εξαρτάται από την αναλογία υδατανθράκων, πρωτεϊνών, λιπών κ.λ. στην δίαιτα και κυμαίνεται μεταξύ 4,5 και 5,0 kcal/lit O2. Πίνακας: Θερμικά ισοδύναμα οξυγόνου και καυσίμου για μερικά καύσιμα Τροφές & Καύσιμα Θερμικό Ισοδύναμο Ο 2 (kcal/lit O 2 ) Θερμικό Ισοδύναμο καυσίμου (kcal/gr καυσίμου) Υδατάνθρακες 5,2 4,1 Πρωτεΐνες 4,3 4,1 Λίπη 4,7 9,3 Συνήθης δίαιτα 4,8 έως 5,0 - Βενζίνη - 11,4 Κάρβουνο - 8,0 Ξύλο - 4,5

54 ΒΑΣΙΚΟΣ ΚΑΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ

55 ΒΑΣΙΚΟΣ ΚΑΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Στον πίνακα 1, οι αναγραφόμενες τιμές είναι οι μέγιστες αναμενόμενες. Μέρος όμως της ενέργειας χάνεται σε ατελείς καύσεις (προϊόντα ατελούς καύσης: κόπρανα, ούρα, γαστρικά αέρια με ενέργεια 5% της συνολικής). Πίνακας 1. Τροφές & Καύσιμα Θερμικά ισοδύναμα οξυγόνου και καυσίμου για μερικά καύσιμα Θερμικό Ισοδύναμο Ο 2 (kcal/lit O 2) Θερμικό Ισοδύναμο καυσίμου (kcal/gr καυσίμου) Υδατάνθρακες 5,2 4,1 Πρωτεΐνες 4,3 4,1 Λίπη 4,7 9,3 Συνήθης δίαιτα 4,8 έως 5,0 - Βενζίνη - 11,4 Κάρβουνο - 8,0 Ξύλο - 4,5 Σε πλήρη ηρεμία ο τυπικός άνθρωπος καταναλώνει ενέργεια με ρυθμό περίπου 92 kcal/hr ή περίπου 100 W. Ο χαμηλός αυτός ρυθμός ενεργειακής κατανάλωσης ονομάζεται ρυθμός βασικού μεταβολισμού (ΡΒΜ). Είναι το απαραίτητο ποσόν ενέργειας για την πραγματοποίηση των ελαχίστων σωματικών λειτουργιών (αναπνοή και άντληση αίματος από τις αρτηρίες).

56 ΒΑΣΙΚΟΣ ΚΑΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Ο ΡΒΜ εξαρτάται κυρίως από την λειτουργία του θυρεοειδούς: Οργανισμοί με υπερλειτoυργικό θυρεοειδή (υπερθυρεοειδικά) έχουν μεγαλύτερο ΡΒΜ από οργανισμούς με φυσιολογική θυρεοειδική λειτουργία.

57 ΒΑΣΙΚΟΣ ΚΑΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Η μέτρηση του ΡΒΜ έχει σήμερα αντικατασταθεί από την 24ωρη δοκιμασία πρόσληψης του θυρεοειδούς Ο θυρεοειδής προσλαμβάνει ιώδιο από τις τροφές και το χρησιμοποιεί στην παρασκευή ορμονών που ελέγχουν την λειτουργία του μεταβολισμού. πρόσληψη ιωδίου δείκτης λειτουργίας θυρεοειδούς μέτρηση λειτουργίας μεταβολισμού Μέτρηση πρόσληψης ραδιενεργού ιωδίου Ι-131 (Τ 1/2 = 8 ημέρες): χορηγείται στον ασθενή από το στόμα μικρή δόση (37 kbq) Ι-131 και την επομένη ημέρα μετράται το ποσόν της ραδιενέργειας που τελικά προσλήφθηκε από τον θυρεοειδή με έναν ανιχνευτή σπινθηρισμού. γάτα με μεγάλη φλεγμονή στον λαιμό (αριστερά) και σπινθηρογράφημα τεχνητίου το οποίο δεικνύει αμφίπλευρο υπερθυρεοειδισμό *δεξιά)

58 ΒΑΣΙΚΟΣ ΚΑΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Εφ όσον η ενέργεια που χρησιμοποιείται για τον βασικό μεταβολισμό μετατρέπεται σε θερμότητα (η οποία κυρίως διαχέεται μέσω του δέρματος), θα μπορούσε να προβλέψει κανείς ότι ο ΡΒΜ σχετίζεται με το εμβαδόν της επιφανείας ή την μάζα του σώματος του ζώου).

59 ΒΑΣΙΚΟΣ ΚΑΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Θηλαστικά Ποντικός 20 γραμμαρίων έχει ρυθμό βασικού καταβολισμού Ρ.B.K. (ρυθμός καταβολισμού σε πλήρη ανάπαυση) PBK=3 kcal/ημέρα. Ανθρωπος 65 kg και 25 ετών έχει PBK=1500 kcal/ημέρα. Ελέφαντας 5000 kg έχει PBK= kcal/ημέρα. Θέτοντας αυτές τις πληροφορίες για διάφορα ζώα σε ένα διάγραμμα (σχ. επόμενης εικόνας) βλέπουμε ότι ο Ρ.Β.Κ. = συνδέεται με την μάζα Μ κατά την σχέση: de P. B. K. C M dt 3/ 4 ό C 90 kcal / 3/ 4 ( kg) Από την σχέση αυτή, που λέγεται νόμος του Kleiber, υπολογίζουμε τον P.B.K. για οποιοδήποτε θηλαστικό αν γνωρίζουμε μόνο την μάζα του σε kg.

60 ΒΑΣΙΚΟΣ ΚΑΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Σχέση μεταξύ Ρυθμού Βασικού Καταβολισμού και μάζας διαφόρων ζώων Ρυθμός Βασικού Καταβολισμού (kcal/day) Μάζα του σώματος (Kg)

61 ΒΑΣΙΚΟΣ ΚΑΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ O P.B.K. είναι ανάλογος της ισχύος που παράγει κάθε όργανο και κατανέμεται σ αυτά όπως δείχνει ο Πίνακας. Πίνακας Συμβολή στο ρυθμό καταναλώσεως Ο 2 και στο P.B.K. των κυριοτέρων οργάνων υγιούς ανδρός μάζας 65 kg Παράμετροι Όργανο Ηπαρ και σπλήν Εγκέφαλος Σκελετικοί μύες Νεφροί Καρδιά Υπόλοιπα Μάζα (Kg) - 1,40 28,00 0,30 0,32 - Πειραματικός Ρυθμός καταναλώσεως Ο 2 (ml/min) Ρυθμός καταναλώσεως ενέργειας (kcal/min) 0,33 0,23 0,22 0,13 0,08 0,23 % του P.B.K. Σύνολα 250 1,

62 ΒΑΣΙΚΟΣ ΚΑΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ από τον προηγούμενο πίνακα, παρατηρούμε: (α) Ο εγκέφαλος: 2,5% μόνο του βάρους του σώματος, απορροφά το 20% του P.B.K. (η έντονη σκέψη ελάχιστα αυξάνει αυτόν τον ρυθμό καταναλώσεως εσωτερικής ενέργειας). (β) Η καρδιά απορροφά ισχύ ίση προς το 7% του P.B.K. - μέρος της ενέργειας αυτής μετατρέπεται σε αντλητικό έργο, - το υπόλοιπο παρέχεται σαν θερμική ενέργεια, που ρέει προς το περιβάλλον συμβάλλουσα στην διατήρηση της θερμοκρασίας του σώματος (γ) Οι νεφροί συμβάλλουν κατά 10% στο P.B.K. - μετατρέπουν μέρος της ισχύος αυτής σε οσμωτική ισχύ για τον καθαρισμό του αίματος από τα άχρηστα υποπροϊόντα του καταβολισμού. (δ) Το ήπαρ ευθύνεται για την μεγαλύτερη (27% του P.B.K.) απορρόφηση ενέργειας μέρος της οποίας καταναλώνει σε χημικούς μετασχηματισμούς.

63 ΒΑΣΙΚΟΣ ΚΑΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Ρυθμός Βασικού Μεταβολισμού συναρτήσει της Θερμοκρασίας Ο ΡΒΜ εξαρτάται έντονα από την θερμοκρασία (οι χημικές διαδικασίες εξαρτώνται έντονα από την θερμοκρασία). Μεταβολή της Τ κατά 1 C μεταβολή του ΡΒΜ κατά 10%. ασθενής με 40 C (3 C άνω του φυσιολογικού) μεταβολή του ΡΒΜ κατά 30% μεταβολή κατά -3 C (3 C κάτω του φυσιολογικού) μεταβολή του ΡΒΜ κατά -30% (ομοίως και η κατανάλωση οξυγόνου) πλεονέκτημα για ένα ζώο να πέφτει σε χειμερία νάρκη μείωση θερμοκρασίας ασθενούς κατά την διάρκεια χειρουργικής επέμβασης μείωση κατανάλωσης οξυγόνου.

64 ΒΑΣΙΚΟΣ ΚΑΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Κατανάλωση οξυγόνου και καταβολικός ρυθμός για διάφορες δραστηριότητες Η φυσική κατάσταση κάθε ανθρώπου χαρακτηρίζεται και η αθλητική του επίδοση περιορίζεται, από την ικανότητα του να καταναλώνει οξυγόνο. Πίνακας: Φυσική κατάσταση και μεγίστη κατανάλωση οξυγόνου σε ml O 2 ανά min και kg βάρους σώματος. Φυσική κατάσταση Πολύ κακή Κακή Μέτρια Καλή Εξαίρετη Μέγιστος ρυθμός καταναλώσεως Ο 2 ml/(minkg) Όσο καλύτερη η φυσική του κατάσταση και η σωματική του εξάσκηση, τόσο υψηλότερος ο μέγιστος ρυθμός καταναλώσεως οξυγόνου

65 ΒΑΣΙΚΟΣ ΚΑΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Πίνακας: Ρυθμός καταναλώσεως οξυγόνου ανά kg βάρους και ρυθμός καταβολισμού t για διάφορες δραστηριότητες. Ρυθμοί Δραστηριότητες ml/(seckg) watt kcal/hr Υπνος Ελαφρά δραστηριότητα (βαδίζοντας πολύ αργά, καθήμενος σε διάλεξη ξύπνιος, ελαφρά οικιακά) Μέση δραστηριότητα (Ποδηλατοδρομία με v=15km/hr, κολύμβηση με v=1,5 km/hr, φτυάρισμα Βαρειά δραστηριότητα (ποδόσφαιρο, πριόνισμα) Πολύ βαρειά δραστηριότητα (καλαθοσφαίριση, γρήγορη κολύμβηση) Εξαιρετικά βαρειά δραστηριότητα (ποδηλατοδρομία με v=45 km/hr) Ο πίνακας συνδέει διάφορες δραστηριότητες με τον αναγκαίο για την πραγματοποίηση τους ρυθμό καταναλώσεως Ο 2 και τον αντίστοιχο ρυθμός καταβολισμού για άνθρωπο βάρους 65 kg και για ΘΙΟ 2 = 4,8 kcal/lit.

66 ΒΑΣΙΚΟΣ ΚΑΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Οι προηγούμενοι πίνακες οδηγούν σε ενδιαφέροντα ποσοτικά συμπεράσματα: (α) (β) (γ) Ανθρωπος σε πλήρη ανάπαυση (ΔW=0) υφίσταται λόγω εσωτερικής λειτουργίας, ελάττωση της εσωτερικής του ενέργειας με ρυθμό - ΔΕ/Δt = 70kcal/hr = 80watt. Αυτός καλείται ρυθμός βασικού μεταβολισμού ή καταβολισμού. Ο μέσος σπουδαστής (ξύπνιος και ελαφρά κινούμενος κατά την παράδοση) προσφέρει στον χώρο της τάξεως περίπου 150 watt, δηλαδή όσο μία μεγάλη λάμπα πυρακτώσεως!!! Ανθρωπος που ζει καθιστική ζωή χρειάζεται περίπου 2500 kcal την ημέρα.

67 ΒΑΣΙΚΟΣ ΚΑΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ (δ) Ελαττώνοντας κατά 500 kcal την ημέρα την τροφή του (από 2500 σε 2000 kcal/ημέρα) ο άνθρωπος αυτός χάνει 1kg βάρους σε: 1000gr 9,3 kcal / gr 500kcal / 19 Αν προσπαθήσει να χάσει το ίδιο βάρος με βαριά φυσική δραστηριότητα (500 kcal/hr) πρέπει να πριονίζει επί 19 ώρες, ή τουλάχιστο δύο ημέρες. Η βαριά δουλειά, που «ανοίγει και την όρεξη», θα τον παρασύρει ίσως σε υπερτροφία και τελικά μπορεί να χάσει μικρό μόνο μέρος του 1 kg.

68 ΕΡΓΟ ΚΑΙ ΙΣΧΥΣ

69 ΕΡΓΟ ΚΑΙ ΙΣΧΥΣ Παραγωγή ισχύος και βαθμός αποδόσεως του σώματος Ο ρυθμός καταβολισμού (-ΔΕ/Δt) κατανέμεται: στο ρυθμό αποβολής από το σώμα θερμότητας (-ΔQ/Δt) και στην παραγωγή από το σώμα μηχανικής ισχύος (ΔW/Δt). Ο βαθμός αποδόσεως n της θερμικής μηχανής: «ανθρώπινο σώμα» είναι: n ( W / t) ( / t) Στον ορισμό αυτό τα (ΔW/Δt) και (ΔΕ/Δt) θεωρούνται θετικοί αριθμοί Η τιμή του n εξαρτάται από το είδος και το ρυθμό της δραστηριότητας. Ο n μειώνεται ανάλογα με την ελάττωση του (ΔW/Δt) και μηδενίζεται κατά την ακινησία (ΔW/Δt=0). Η υψηλή παραγωγή ισχύος όμως κουράζει και γι αυτό δεν μπορεί να διαρκέσει επί πολύ χρόνο.

70 ΔΙΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΟΣ ΣΤΗΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑ

71 ΔΙΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΟΣ ΣΤΗΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Η προερχόμενη από τον ήλιο ακτινοβολία, φέρνει ισχύ κατά μέσο όρο 1,4 kw ανά m 2 εδάφους στο οποίο προσπίπτει. ζώντες οργανισμοί: παραγωγή ενέργειας υποπροϊόν χημικές αντιδράσεις (μεταβολική δραστηριότητα) οργανισμός σε κατάσταση θερμικής ισορροπίας: παραγόμενη δια του μεταβολισμού ενέργεια E = θερμότητα που μεταβιβάζει ο οργανισμός στο περιβάλλον Q Η περιοχή των θερμοκρασιών ισορροπίας μέσα στην οποία οι οργανισμοί μπορούν να ζήσουν, καθορίζεται από τις επιδράσεις της θερμοκρασίας σε βιολογικές ουσίες: πρωτεΐνες, πυρηνικά οξέα λιποειδικά μόρια των κυτταρικών μεμβρανών.

72 ΔΙΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΟΣ ΣΤΗΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑ πρωτεΐνες: μεγάλα μόρια, αποτελούμενα από αλυσίδες αμινοξέων. Η πρωτεΐνη έχει ελάχιστη δυναμική ενέργεια όταν έχει τη διπλωμένη μορφή. Μια αμιγής πρωτεΐνη, που ευρίσκεται σε ένα υγιή οργανισμό, έχει μία χαρακτηριστική σύνθεση. Δηλαδή τα αμινοξέα έχουν ορισμένη διάταξη στην αλυσίδα. Σημαντικές αλλαγές στη θερμοκρασία επηρεάζουν και το μόριο και το περί αυτό διάλυμα. Έτσι μπορούν να επιφέρουν μεταβολές της πρωτεϊνικής αλυσίδας, όπως αποδίπλωση και μεγάλη ευλυγισία, ώστε να μην μπορεί πια να εκτελέσει τις βιολογικές της λειτουργίες (θερμική αλλοίωση) Η θερμοκρασία μεγίστης σταθερότητας πολλών πρωτεϊνών κυμαίνεται από 10 ο C 20 ο C. Όταν όμως πλησιάζουν υψηλότερες (40 ο C) ή χαμηλότερες (0 ο C) θερμοκρασίες αλλοιώνονται.

73 ΔΙΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΟΣ ΣΤΗΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Ο ρυθμός μίας χημικής αντίδρασης περιορίζεται από την ποσότητα του ενζύμου που την διευκολύνει σαν καταλύτης. Θεωρητικά ο ρυθμός αντίδρασης πρέπει να εξακολουθήσει αυξανόμενος εκθετικά με την αύξηση της θερμοκρασίας. Στην πράξη όμως, ο ρυθμός φθάνει σε ένα μέγιστο και μετά μειώνεται, επειδή τα περισσότερα των ενζυμικών μορίων αλλοιώνονται σε υψηλότερες θερμοκρασίες. οι μεταβολικές δραστηριότητες σε ένα οργανισμό συνδέονται: με θερμοκρασίες μεγίστου ρυθμού και μεγάλες απομακρύνσεις από καθορισμένες περιοχές θερμοκρασίας έχουν σαν αποτέλεσμα την κακή λειτουργία ή και τον θάνατο.

74 ΔΙΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΟΣ ΣΤΗΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑ πυρηνικά οξέα (DNA, RNA): η υψηλή θερμοκρασία έχει παρόμοια επίδραση, δηλαδή θραύει τους δεσμούς μεταξύ των ελίκων οπότε αυτές αποσυνδέονται και χωρίζουν. Η αλλοίωση αυτή της δομής συμβαίνει γενικώς σε υψηλότερες θερμοκρασίες από ότι με τις πρωτεΐνες.

75 ΔΙΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΟΣ ΣΤΗΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑ μεμβράνες και τα μεμβρανώδη μορφώματα των κυττάρων (π.χ. μιτοχόνδρια): καταστρέφονται σε χαμηλές θερμοκρασίες (0 ο C ή χαμηλότερες) => απελευθέρωση λιπιδίων. Η καταστροφή αυτή οφείλεται πιθανώς σε αλλοιώσεις του ισοζυγίου των ιόντων του κυτταρικού υγρού εξαιτίας της βραδείας ανάπτυξης παγοκρυστάλλων. Εάν τα κύτταρα παγώσουν με ειδικό ρυθμό, μπορούν να διατηρηθούν σε θερμοκρασία υγρού αζώτου και να επιβιώσουν.

76 ΔΙΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΟΣ ΣΤΗΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Από τα ανωτέρω συμπεραίνεται ότι: κάθε οργανισμός μπορεί να επιβιώσει μόνον μέσα σε ορισμένα όρια εσωτερικών θερμοκρασιών Τα θηλαστικά και τα πτηνά, είναι ικανά να διατηρούν μία σταθερή εσωτερική θερμοκρασία (θερμόαιμα) και καλούνται «ΟΜΟΙΟΘΕΡΜΑ» Σε όλα τα υπόλοιπα ζώα η εσωτερική θερμοκρασία αυξάνεται και μειούται συναρτήσει της εξωτερικής θερμοκρασίας (ψυχρόαιμα), χωρίς βέβαια κι οι δύο να έχουν την αυτή τιμή. Τέτοιοι οργανισμοί καλούνται «ΠΟΙΚΙΛΟΘΕΡΜΑ» ΘΑΝΑΤΟΣ: παύση μεταβολισμού: η αποθηκευμένη ενέργεια εκλύεται με προβλέψιμο ρυθμό, μέχρις ότου το σώμα ψυχθεί στη θερμοκρασία περιβάλλοντος. Έτσι μπορεί να εκτιμηθεί η χρονική στιγμή του θανάτου κάποιου που πέθανε πρόσφατα με την μέτρηση της θερμοκρασίας του νεκρού σώματος

77 ΔΙΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΟΣ ΣΤΗΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Ομοιόθερμα Η απόκριση ενός οργανισμού σε μία μεταβολή της εξωτερικής θερμοκρασίας μπορεί να είναι η ακόλουθη: Α. η απόπειρα διατηρήσεως της αρχικής εσωτερικής θερμοκρασίας δια μεταβολής των ρυθμών παραγωγής και μεταφοράς θερμότητας (ομοιόθερμα). Δραστήριοι Οργανισμοί ακόμη και σε ψυχρά κλίματα: Η σταθερή θερμοκρασία του σώματος των ομοιοθέρμων επιτρέπει στις διαδικασίες μεταβολισμού να συμβαίνουν με σταθερό ρυθμό με αποτέλεσμα τα ζώα αυτά να παραμένουν δραστήρια ακόμα και σε ψυχρά κλίματα.

78 ΔΙΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΟΣ ΣΤΗΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Ομοιόθερμα Έχουν το σημαντικό βιολογικό πλεονέκτημα, που δημιούργησε η εξέλιξή τους, να λειτουργούν ανεξάρτητα από την εξωτερική θερμοκρασία. κεντρική περιοχή του οργανισμού σε σταθερή θερμοκρασία, επιφανειακοί ιστοί συνήθως σε χαμηλότερη θερμοκρασία. η θερμότητα που παράγεται στο κέντρο ρέει δι αγωγιμότητας των ιστών και δια μεταφοράς του αίματος προς την επιφάνεια.

79 ΔΙΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΟΣ ΣΤΗΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑ μερικώς ομοιόθερμα Μερικά ζώα είναι μόνον μερικώς ομοιόθερμα. π.χ. η θερμοκρασία ενός κολυμβρίου πέφτει τη νύχτα (νυχτερινή υποθερμία) για να διαφυλάξει την ενέργεια η οποία του είναι αναγκαία, για να διατηρήσει την θερμοκρασία του κατά την ημέρα. Το ίδιο συμβαίνει με τα ζώα που πέφτουν σε χειμερία νάρκη (αρκούδες)

80 ΔΙΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΟΣ ΣΤΗΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ποικιλόθερμα Η απόκριση ενός οργανισμού σε μία μεταβολή της εξωτερικής θερμοκρασίας μπορεί να είναι η ακόλουθη: Β. Η δημιουργία βιοχημικών μεταβολών που τον κάνουν ικανό να λειτουργήσει σε νέα εσωτερική θερμοκρασία (ποικιλόθερμα). Εκτός από τα θηλαστικά και τα πτηνά, σε όλα τα υπόλοιπα ζώα η εσωτερική θερμοκρασία αυξάνεται και μειούται συναρτήσει της εξωτερικής θερμοκρασίας ( ψυχρόαιμα ). Τα ποικιλόθερμα ευρίσκονται πρακτικά στο έλεος του περιβάλλοντος * Ψυχρόαιμα: παραπλανητικός ορισμός. Ένα ποικιλόθερμο ζώο όπως ο βάτραχος ή το φίδι έχει μεγαλύτερη θερμοκρασία σώματος από ένα θηλαστικό όταν κάνει ζέστη.

81 ΔΙΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΟΣ ΣΤΗΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑ προσαρμογή, εγκλιματισμός και πρόσκαιρος εγκλιματισμός Η απόκριση του οργανισμού στο περιβάλλον μπορεί να επεκταθεί: σε αρκετές γενεές ειδών, οπότε καλείται «προσαρμογή» (adaption) ή σε περίοδο μιας ζωής ενός οργανισμού που καλείται «εγκλιματισμός» (acclimatization) μιας σχετικά βραχείας περιόδου της ζωής του, που μπορεί να κληθεί «πρόσκαιρος εγκλιματισμός» (acclimation). Οι μπλε κηλίδες μετατρέπονται σε βιολετί με τη μείωση της θερμοκρασίας (πιθανώς θερμορυθμιστική προσαρμογή στις χαμηλές θερμοκρασίες)

82 ΔΙΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΟΣ ΣΤΗΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Παραδείγματα προσαρμογής των ποικιλοθέρμων σε ακραία θερμικά όρια περιβάλλοντος: τα θερμόφιλα, φύκη και μικρόβια τα οποία ζουν σε θερμές περιοχές (θερμοκρασίες 50 ο 75 ο C) τα ψυχρόφιλα, τα οποία μπορούν να αναπτυχθούν σε 0 ο C. Ακόμη και σε συνήθεις συνθήκες της ατμόσφαιρας, η θερμοκρασία των φύλλων ενός φυτού, θα μπορούσε να ανέβει σε τεράστιες τιμές εξ αιτίας της απορρόφησης ηλιακής ενέργειας, εάν η θερμότητα δεν μεταβιβάζονταν από το φυτό στον αέρα δια μεταφοράς.

83 ΔΙΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΟΣ ΣΤΗΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑ χνούδι των φύλλων Το χνούδι των φύλλων (π.χ. σε κάκτους) βελτιώνει την αποτελεσματικότητα της μεταφοράς θερμότητας προς το περιβάλλον, με αύξηση της δραστικής επιφάνειας μεταβίβασης της θερμότητας.

84 ΔΙΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΟΣ ΣΤΗΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Μυρμήγκια Σε θερμοκρασίες από 20 ο 25 ο C βρέθηκε ότι δεν έχουν γλυκερόλη στους ιστούς. Εάν όμως μέσα σε μία εβδομάδα η θερμοκρασία του περιβάλλοντος ελαττωθεί σταδιακά σε 0 ο τα μυρμήγκια βαραίνουν κατά 10% λόγω παραγωγής γλυκερόλης. Η γλυκερόλη προφυλάσσει τις κυτταρικές μεμβράνες από το ψύχος (παράδειγμα πρόσκαιρου εγκλιματισμού)

85 ΔΙΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΟΣ ΣΤΗΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Έντομα Η κύρια διεργασία μεταβίβασης θερμότητας από τα έντομα στον αέρα είναι η εξαναγκασμένη μεταφορά της, λόγω ρεύματος αέρα. Έτσι μεταβιβάζεται το 60-80% της ενέργειας που παράγεται κατά την πτήση ενός σκαραβαίου. Το στρώμα από χνούδι στις μέλισσες φαίνεται να είναι προσαρμοστική απόκριση, που μονώνει σε χαμηλές θερμοκρασίες το έντομο και μειώνει το ρυθμό απώλειας θερμότητας δια μεταφοράς.

86 ΔΙΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΟΣ ΣΤΗΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Υδρόβια Τα υδρόβια (ιχθύες, ερπετά) έχουν εσωτερικές θερμοκρασίες πολύ κοντά στις εξωτερικές. Αυτό συμβαίνει διότι η θερμική αγωγιμότητα και η ειδική θερμότητα του νερού είναι αρκετά υψηλές για να μεταβιβαστεί σε αυτό η θερμότητα που παράγει το ζώο, έστω και αν η διαφορά θερμοκρασίας είναι μικρή.

87 ΔΙΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΙΒΑΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΟΣ ΣΤΗΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Ερπετά Τα ερπετά της ξηράς μπορούν να διατηρούν εσωτερικές θερμοκρασίες με διαφορά λίγων βαθμών Kelvin από το περιβάλλον. Ερπετά της ερήμου έχουν αναπτύξει ειδικές θερμορυθμιστικές μεθόδους: αποφεύγουν τον ήλιο λαχανιάζουν σε υψηλές θερμοκρασίες, ώστε να επέρχεται αυξημένη απώλεια ενέργειας λόγω της εξάτμισης των υγρών του σώματος. Το νερό απορροφά περί τα 2500 Jgr -1, κατά την εξάτμισή του σε θερμοκρασία σώματος. Η εξάτμιση δηλαδή είναι πολύ αποτελεσματική μέθοδος ψύξης

88 ΑΠΩΛΕΙΑ ΘΕΡΜΟΤΗΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΣΩΜΑ

89 ΑΠΩΛΕΙΑ ΘΕΡΜΟΤΗΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΣΩΜΑ Η θερμότητα φθάνει από το εσωτερικό στην επιφάνεια του σώματος: δι εξαναγκασμένης μεταφοράς δια της ροής του αίματος από το κέντρο προς τα περιφερειακά τριχοειδή αγγεία. δι αγωγής (δια μέσου και του στρώματος του υποδόριου λίπους) και Μέσω αναπνοής (εξάτμιση της υγρασίας στις αναπνευστικές οδούς και τους πνεύμονες).

90 ΑΠΩΛΕΙΑ ΘΕΡΜΟΤΗΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΣΩΜΑ Η θερμότητα φθάνει από το εσωτερικό στην επιφάνεια του σώματος: σε συνήθεις θερμοκρασίες περιβάλλοντος η θερμική αντίσταση του στρώματος του λίπους είναι βραχυκυκλωμένη από τη ροή του αίματος η φλεβική κυκλοφορία μειώνει την απώλεια θερμότητος ή βοηθάει την ψύξη: Οταν ο καιρός είναι ψυχρός, το αίμα επιστρέφει στην καρδιά μέσω εσωτερικών φλεβών που ευρίσκονται σε επαφή με τις αρτηρίες που μεταφέρουν το αίμα στα άκρα. Το καλοκαίρι ή σε ένα θερμό περιβάλλον η φλεβική κυκλοφορία επιτελείται κοντά στο δέρμα, αυξάνοντας έτσι την θερμοκρασία του δέρματος με αποτέλεσμα την αύξηση της απώλειας θερμότητος του σώματος.

91 ΑΠΩΛΕΙΑ ΘΕΡΜΟΤΗΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΣΩΜΑ Οταν η θερμότητα φθάσει στην επιφάνεια του σώματος: πρέπει πρώτα να περάσει δι αγωγής από στρώμα φτερών, τριχών ή ρούχων. Για αύξηση της απώλειας το τρίχωμα ή το φτέρωμα πέφτει. Με αυτόν τον τρόπο, μειώνεται το πάχος του παγιδευμένου μονωτικού στρώματος αέρος. Το αντίθετο συμβαίνει όταν χρειάζεται μόνωση. Στη συνέχεια η θερμότητα μεταβιβάζεται στον αέρα κυρίως δια μεταφοράς (ρεύματα) και λιγότερο δι αγωγής (ο αέρας είναι θερμομονωτικός). (Η απώλεια θερμότητος είναι μεγαλύτερη όταν ο αέρας κινείται παρά όταν είναι ακίνητος. π.χ. Για θ = -20 C και ταχύτητα ανέμου = 10 m/s η επίδραση στην ψύξη του σώματος θα είναι η ίδια με εκείνη όπου η πραγματική θερμοκρασία είναι -40 C).

92 ΑΠΩΛΕΙΑ ΘΕΡΜΟΤΗΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΣΩΜΑ Οταν η θερμότητα φθάσει στην επιφάνεια του σώματος: δι ακτινοβολίας Σε φυσιολογικές συνθήκες, περίπου το 50% της ενέργειας που χάνεται, είναι αποτέλεσμα εκπομπής ακτινοβολίας, ακόμα και εάν η θερμοκρασία περιβάλλοντος δεν είναι πολύ χαμηλότερη από την θερμοκρασία του σώματος. με τον ελεγχόμενο από τον οργανισμό μηχανισμό της εξατμίσεως νερού (υπό φυσιολογικές συνθήκες θερμοκρασίας και απουσία σκληρής εργασίας ή άσκησης, αυτή η μέθοδος ψύξης είναι ασήμαντη. Σε ακραίες συνθήκες ένα άτομο μπορεί να παράγει πάνω από 1 λίτρο ιδρώτα ανά ώρα)

93 ΑΠΩΛΕΙΑ ΘΕΡΜΟΤΗΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΣΩΜΑ Clo Επίδραση του ρουχισμού. Στην αρκτική χρειάζεται ντύσιμο 4 Clo (όταν η γούνα της αλεπούς παρέχει μόνωση 6 Clo) συνθήκες ορισμού του 1 Clo: Το άτομο αισθάνεται άνετα, ήρεμο, ταχύτητα αέρα 0,1 m/s, υγρασία μικρότερη από 50% διατηρείται θερμοκρασία σώματος 34 C αντιστοιχεί σε ντύσιμο με ελαφρύ κουστούμι

94 ΑΠΩΛΕΙΑ ΘΕΡΜΟΤΗΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΣΩΜΑ υψηλές θερμοκρασίες περιβάλλοντος τα ομοιόθερμα, για να διατηρήσουν σταθερή την εσωτερική θερμοκρασία τους, αντιδρούν και επιτυγχάνουν το θερμικό ισοζύγιο (παραγωγή ίση με απώλεια) με: αύξηση της περιφερικής κυκλοφορίας δια διαστολής των αγγείων (αύξηση ρυθμού μεταφοράς προς την επιφάνεια) αύξηση της εφιδρώσεως και της αναπνευστικής εξατμίσεως Στον άνθρωπο: η αγγειοδιαστολή μπορεί να αυξήσει δραστικά την θερμική αγωγιμότητα δια του δέρματος στο 8πλάσιο. η εφίδρωση μπορεί να δώσει πάνω από 1 kg νερού ανά ώρα, που εξατμιζόμενο απορροφά ισχύ 700 watt.

95 ΑΠΩΛΕΙΑ ΘΕΡΜΟΤΗΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΣΩΜΑ χαμηλές θερμοκρασίες περιβάλλοντος το νευρικό σύστημα των ομοιόθερμων αντιδρά προς μείωση της μεταφοράς Θερμοστάτης οργανισμού: περιέχεται στον υποθάλαμο του εγκεφάλου Η αγγειοσυστολή μειώνει τη ροή του αίματος προς την επιφάνεια του σώματος (ο άνθρωπος ωχριά). Έτσι λειτουργεί αποδοτικά η μονωτική ιδιότητα του υποδόριου λίπους. η ροή του αίματος προς τα άκρα του σώματος περιορίζεται, κάνοντας οικονομία ενέργειας, για να διατηρηθεί η θερμοκρασία του κέντρου.

96 ΑΠΩΛΕΙΑ ΘΕΡΜΟΤΗΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΣΩΜΑ χαμηλές θερμοκρασίες περιβάλλοντος Εάν η ανταπόκριση της αγγειοσυστολής και τα ρούχα ή το σήκωμα των φτερών (παχύτερο μονωτικό στρώμα ακίνητου αέρα) δεν επαρκέσουν για τη διατήρηση της σταθερής εσωτερικής θερμοκρασίας, τότε αναγκαστικά πρέπει να αυξηθεί η παραγωγή θερμότητας. Αυτή η αύξηση επιτυγχάνεται: βραχυπρόθεσμα με ρίγη για περισσότερο χρόνο (πρόσκαιρος εγκλιματισμός) με αλλαγές στη δραστηριότητα των ενζύμων που οδηγεί σε αυξημένο ρυθμό μεταβολισμού.

97 ΑΠΩΛΕΙΑ ΘΕΡΜΟΤΗΤΟΣ ΑΠΟ ΤΟ ΣΩΜΑ Σχηματική αναπαράσταση του συστήματος αποβολής θερμότητος

98 ΘΕΡΜΟΓΡΑΦΙΑ

99 ΘΕΡΜΟΓΡΑΦΙΑ Μέγιστο πυκνότητας θερμικής ροής ηλιακού φάσματος: στο υπέρυθρο

100 ΘΕΡΜΟΓΡΑΦΙΑ Mέγιστο φωτεινής ισχύος ηλίου : ορατό φάσμα Aπο το "στενο" παραθυρο : 0.40 μm (αρχη υπεριωδους) < λ < 0.75 μm (αρχη υπερυθρου) βλέπουμε τον κόσμο.

101 ΘΕΡΜΟΓΡΑΦΙΑ Tα περισσότερα επίγεια αντικείμενα είναι πολύ ψυχρά για να τα δει το μάτι μας μέσω της ακτινοβολίας που εκπέμπουν τα ίδια (εκτός αν είναι ερυθροπυρωμενα). Διαφορετικά τα βλέπουμε μέσω του φωτός που ανακλάται πάνω τους.

102 ΘΕΡΜΟΓΡΑΦΙΑ Tο συστημα διακρινει πολυ μικρες διαφορες θερμοκρασιας (0,2 C). H εικονα επηρεαζεται απο την κατανομη της θερμοκρασιας υπο την επιφανεια του αντικειμενου. Eτσι δινει την εντυπωση οτι το αντικειμενο λαμπει απο τα εσω προς τα εξω. Θερμογράφος Χειριστήριο

103 ΘΕΡΜΟΓΡΑΦΙΑ παραμονη λιγα λεπτα σε ψυχρο δωματιο το δερμα αλειφεται με οινοπνευμα (επιφανειακη ψυξη) βλεπουμε ετσι τις υποδόριες διαφορές θερμοκρασίας)

104 ΘΕΡΜΟΓΡΑΦΙΑ Πλεονεκτηματα - εφαρμογες: ευκολία εφαρμογής, χαμηλό κόστος απουσία βιολογικής βλάβης θετικό ή ύποπτο θερμογραφημα σε καρκίνο του μαστού οδηγεί σε μαστογραφίας βοηθεί στη διάγνωση περιφερικών κυκλοφορικών προβλημάτων δεν αντικαθιστά την αρτηριογραφία αλλά δείχνει τα αποτελέσματα της θεραπείας κακοήθεις όγκοι και φλεγμονές = τοπική αύξηση της T. κυκλοφοριακές διαταραχές = δίνουν ψυχρές περιοχές. Οι διαφορές αυτές ροής αίματος πριν και μετά την εγχείρηση δείχνουν τον βαθμό αποκατάστασης που πέτυχε η θεραπεία. δυναμικές μελέτες ελάττωση ακρωτηριασμών διαβητικών κατά 20-30% αποκαλύπτοντας θερμές περιοχές

105 Θέρμανση με την βοήθεια υπερήχων

106 Θέρμανση με την βοήθεια υπερήχων Οι θεραπευτικοί υπέρηχοι συνιστούν μορφή ακουστικής ενέργειας για την θεραπεία μυοσκελετικών βλαβών, συμπεριλαμβανομένων φλεγμονών και πληγών. Προσφέρουν θερμότητα σε βάθος αποφεύγοντας την υπερθέρμανση του δέρματος. Χρησιμοποιούνται στην μείωση του πόνου και των μυϊκών σπασμών, εμποδίζουν την μετάδοση σημάτων στις νευρικές ίνες, βοηθούν στην επούλωση πληγών, στην απορρόφηση αιματωμάτων, μειώνουν τις φλεγμονές και τις ουλές του δέρματος. Αυξάνουν την κυκλοφορία του αίματος στην περιοχή εφαρμογής. Αυξάνουν την διαπερατότητα των κυτταρικών μεμβρανών στα ιόντα και σε άλλες ουσίες. Αυξάνουν την ελαστικότητα, την επαναμοντελοποίηση και την παραγωγή του κολλαγόνου.

107 Παλμική Ηλεκτρομαγνητική (Η/Μ) Θεραπεία Μειώνει και ελαχιστοποιεί τις φλεγμονές. Βοηθά στην αύξηση της αιματικής κυκλοφορίας, στην επούλωση των καταγμάτων, στην μείωση του πόνου και στην επούλωση των πληγών.

108 Low-level Laser Therapy (LLLT) H LLLT διεγείρει τις λειτουργίες επανόρθωσης, ανακουφίζει τις φλεγμονές, επουλώνει τις επιφανειακές πληγές και διεγείρει την αιματική και λεμφαγγειακή κυκλοφορία. Αυξάνει την σεροτονίνη και με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνει την ηρεμία του ζώου. Η εφαρμογή laser παρουσιάζει βιο-διεγερτικές ιδιότητες όπως: επιτάχυνση της κυτταρικής διαίρεσης, αύξηση της φαγοκυττάρωσης των λευκών αιμοσφαιρίων, διέγερση της ινοβλαστικής δραστηριότητος, ενδυνάμωση της επανενεργοποίησης των αιμαγγείων και λεμφαγγείων. Προκαλεί αγγειοδιαστολή και μείωση του χρόνιου πόνου.

109 Κρυοχειρουργική Πολλή ενδιαφέρουσα τεχνική: η οποία χρησιμοποιεί υγρό άζωτο για την ψύξη και την θανάτωση κυττάρων του δέρματος. Η κρυοχειρουργική είναι λιγότερο επεμβατική από τις συνήθεις ανοικτές χειρουργικές επεμβάσεις για την αφαίρεση βλαβών και επιπλέον απαιτεί μικρότερο χρόνο επούλωσης.

Κεφάλαιο 20. Θερμότητα

Κεφάλαιο 20. Θερμότητα Κεφάλαιο 20 Θερμότητα Εισαγωγή Για να περιγράψουμε τα θερμικά φαινόμενα, πρέπει να ορίσουμε με προσοχή τις εξής έννοιες: Θερμοκρασία Θερμότητα Θερμοκρασία Συχνά συνδέουμε την έννοια της θερμοκρασίας με

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ-ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ

ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ-ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ-ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ Όλη η ύλη αποτελείται από άτομα και μόρια που κινούνται συνεχώς. Με το συνδυασμό τους προκύπτουν στερεά, υγρά, αέρια ή πλάσμα, ανάλογα με κίνηση των μορίων. Το πλάσμα είναι η πλέον

Διαβάστε περισσότερα

ΤΡΟΠΟΙ ΔΙΑΔΟΣΗΣ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ Είναι τρείς και σχηματικά φαίνονται στο σχήμα

ΤΡΟΠΟΙ ΔΙΑΔΟΣΗΣ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ Είναι τρείς και σχηματικά φαίνονται στο σχήμα ΔΙΑΔΟΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ ΤΡΟΠΟΙ ΔΙΑΔΟΣΗΣ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ Είναι τρείς και σχηματικά φαίνονται στο σχήμα Μεταφορά Αγωγή Ακτινοβολία Ακτινοβολία ΑΓΩΓΗ (1 ΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ) Έστω δύο σώματα που διατηρούνται

Διαβάστε περισσότερα

Πειραµατική Εργοφυσιολογία

Πειραµατική Εργοφυσιολογία Πειραµατική Εργοφυσιολογία Θερμορύθμιση Βασίλης Πασχάλης Επίκουρος καθηγητής ΤΕΦΑΑ - ΕΚΠΑ Θερμική ισορροπία Δυναμική ισορροπία μεταξύ παραγόντων που προσδίδουν και αφαιρούν θερμότητα: Βασικός μεταβολισμός,

Διαβάστε περισσότερα

Κοσμάς Χριστούλας Αναπλ. Καθηγητής Τ.Ε.Φ.Α.Α.-Α.Π.Θ. Α.Π.Θ. Η αίσθηση του κρύου Το στρες που ασκείται από το ψύχος στον οργανισμό μας, κατά την έκθεση του ανθρώπου σε συνθήκες χαμηλής θερμοκρασίας περιβάλλοντος,

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Π. (Β 2 ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ

Κωνσταντίνος Π. (Β 2 ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Κωνσταντίνος Π. (Β 2 ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Βιοενεργητική είναι ο κλάδος της Βιολογίας που μελετά τον τρόπο με τον οποίο οι οργανισμοί χρησιμοποιούν ενέργεια για να επιβιώσουν και να υλοποιήσουν τις

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ. Θερμοδυναμική Ατομική-Πυρηνική

ΦΥΣΙΚΗ. Θερμοδυναμική Ατομική-Πυρηνική Θερμοδυναμική Ατομική-Πυρηνική ΦΥΣΙΚΗ Νίκος Παπανδρέου papandre@aua.gr Γραφείο 27 Εργαστήριο Φυσικής Κτίριο Χασιώτη 1ος όροφος ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ - ΣΥΜΜΕΤΕΧΕΤΕ ΣΤΟ e-class!!!! Μηχανική και Θερμοδυναμική κεκλιμένο

Διαβάστε περισσότερα

ΤΥΠΟΛΟΓΙΟ ΟΡΙΣΜΟΙ ΦΥΣΙΚΗΣ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΤΥΠΟΛΟΓΙΟ ΟΡΙΣΜΟΙ ΦΥΣΙΚΗΣ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΤΥΠΟΛΟΓΙΟ ΟΡΙΣΜΟΙ ΦΥΣΙΚΗΣ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Τα σημαντικότερα στοιχεία της επιστημονικής μεθόδου είναι η παρατήρηση, η υπόθεση, το πείραμα, η γενίκευση και η πρόβλεψη νέων φαινομένων. Για να μελετήσουμε πλήρως

Διαβάστε περισσότερα

Από πού προέρχεται η θερμότητα που μεταφέρεται από τον αντιστάτη στο περιβάλλον;

Από πού προέρχεται η θερμότητα που μεταφέρεται από τον αντιστάτη στο περιβάλλον; 3. ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Ένα ανοικτό ηλεκτρικό κύκλωμα μετατρέπεται σε κλειστό, οπότε διέρχεται από αυτό ηλεκτρικό ρεύμα που μεταφέρει ενέργεια. Τα σπουδαιότερα χαρακτηριστικά της ηλεκτρικής ενέργειας είναι

Διαβάστε περισσότερα

3ο Εργαστήριο: Ρύθμιση και έλεγχος της θερμοκρασίας μιας κτηνοτροφικής μονάδας

3ο Εργαστήριο: Ρύθμιση και έλεγχος της θερμοκρασίας μιας κτηνοτροφικής μονάδας 3ο Εργαστήριο: Ρύθμιση και έλεγχος της θερμοκρασίας μιας κτηνοτροφικής μονάδας 1 Περιεχόμενα 3.1 Παράγοντες που συνιστούν το εσωτερικό περιβάλλον ενός κτηνοτροφικού κτηρίου... 3 3.2 Θερμότητα... 4 3.3

Διαβάστε περισσότερα

4.1 Εισαγωγή. Μετεωρολογικός κλωβός

4.1 Εισαγωγή. Μετεωρολογικός κλωβός 4 Θερμοκρασία 4.1 Εισαγωγή Η θερμοκρασία αποτελεί ένα μέτρο της θερμικής κατάστασης ενός σώματος, δηλ. η θερμοκρασία εκφράζει το πόσο ψυχρό ή θερμό είναι το σώμα. Η θερμοκρασία του αέρα μετράται διεθνώς

Διαβάστε περισσότερα

ΔΠΘ - Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΤΑ ΦΥΤΑ

ΔΠΘ - Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΤΑ ΦΥΤΑ ΔΠΘ - Τμήμα Δασολογίας & Διαχείρισης Περιβάλλοντος & Φυσικών Πόρων ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΦΥΤΩΝ ΠΡΟΣΛΗΨΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΣΤΑ ΦΥΤΑ Θερινό εξάμηνο 2011 Ο ρόλος του νερού στο φυτό Βασικότερο συστατικό των ιστών

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ. Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο. 11 Μαΐου 2006

ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ. Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο. 11 Μαΐου 2006 ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο 11 Μαΐου 2006 Κλάδοι της Θερμοδυναμικής Χημική Θερμοδυναμική: Μελετά τις μετατροπές ενέργειας που συνοδεύουν φυσικά ή χημικά φαινόμενα Θερμοχημεία: Κλάδος της Χημικής

Διαβάστε περισσότερα

Φύλλο Εργασίας 1: Μετρήσεις μήκους Η μέση τιμή

Φύλλο Εργασίας 1: Μετρήσεις μήκους Η μέση τιμή Φύλλο Εργασίας 1: Μετρήσεις μήκους Η μέση τιμή Φυσικά μεγέθη: Ονομάζονται τα μετρήσιμα μεγέθη που χρησιμοποιούμε για την περιγραφή ενός φυσικού φαινομένου. Τέτοια μεγέθη είναι το μήκος, το εμβαδόν, ο όγκος,

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 7. Θερμοκρασία

Κεφάλαιο 7. Θερμοκρασία Κεφάλαιο 7 Θερμοκρασία Θερμοδυναμική Η θερμοδυναμική περιλαμβάνει περιπτώσεις όπου η θερμοκρασία ή η κατάσταση ενός συστήματος μεταβάλλονται λόγω μεταφοράς ενέργειας. Η θερμοδυναμική ερμηνεύει με επιτυχία

Διαβάστε περισσότερα

Κοσμάς Χριστούλας Αναπλ. Καθηγητής Τ.Ε.Φ.Α.Α.-Α.Π.Θ. Α.Π.Θ. Πολλές αθλητικές δραστηριότητες διεξάγονται σε ανοικτά γήπεδα ή υπαίθριους χώρους κάτω από συνθήκες υψηλής θερμοκρασίας περιβάλλοντος. Αυτό αποτελεί

Διαβάστε περισσότερα

Εκπομπή Φωτός Απορρόφηση φωτός

Εκπομπή Φωτός Απορρόφηση φωτός Εκπομπή Φωτός Απορρόφηση φωτός Ατομικό μοντέλο Ηλεκτρόνια κοντά στον πυρήνα βρίσκονται σε χαμηλή ενεργειακή στάθμη Συνεχές ενεργειακό φάσμα E i Ενέργεια ιονισμού E m E n E 2 E 1 θεμελιώδης κατάσταση Κάθε

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΩΝ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΡΥΘΜΙΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ. Δρ. Λυκοσκούφης Ιωάννης

ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΩΝ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΡΥΘΜΙΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ. Δρ. Λυκοσκούφης Ιωάννης ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΩΝ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΡΥΘΜΙΣΗ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑΣ Δρ. Λυκοσκούφης Ιωάννης 1 Ισόθερμες καμπύλες τον Ιανουάριο 1 Κλιματικές ζώνες Τα διάφορα μήκη κύματος της θερμικής ακτινοβολίας

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ Πρόκειται για τρόπο μεταφοράς ενέργειας από ένα σώμα σε ένα άλλο λόγω διαφοράς θερμοκρασίας. Είναι διαφορετική από την εσωτερική (θερμική)

ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ Πρόκειται για τρόπο μεταφοράς ενέργειας από ένα σώμα σε ένα άλλο λόγω διαφοράς θερμοκρασίας. Είναι διαφορετική από την εσωτερική (θερμική) ΘΕΡΜΙΔΟΜΕΤΡΙΑ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ Πρόκειται για τρόπο μεταφοράς ενέργειας από ένα σώμα σε ένα άλλο λόγω διαφοράς θερμοκρασίας. Είναι διαφορετική από την εσωτερική (θερμική) ενέργεια που έχει ένα σώμα. Συμβολίζεται

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗ ΜΕΤΑΔΟΣΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ Η Επιστήμη της Θερμοδυναμικής ασχολείται με την ποσότητα της θερμότητας που μεταφέρεται σε ένα κλειστό και απομονωμένο σύστημα από μια κατάσταση ισορροπίας σε μια άλλη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΙΡΑΜΑ 4: ΑΓΩΓΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΜΟΝΤΕΛΟ ΣΠΙΤΙΟΥ [1] ΑΡΧΗ ΠΕΙΡΑΜΑΤΟΣ

ΠΕΙΡΑΜΑ 4: ΑΓΩΓΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΜΟΝΤΕΛΟ ΣΠΙΤΙΟΥ [1] ΑΡΧΗ ΠΕΙΡΑΜΑΤΟΣ ΠΕΙΡΑΜΑ 4: ΑΓΩΓΗ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΜΟΝΤΕΛΟ ΣΠΙΤΙΟΥ [1] ΑΡΧΗ ΠΕΙΡΑΜΑΤΟΣ Χρησιμοποιούμε ένα μοντέλο σπιτιού το οποίο διαθέτει παράθυρα/τοίχους που μπορούν να αντικατασταθούν και προσδιορίζουμε τους συντελεστές

Διαβάστε περισσότερα

1.4 Φυσιολογικές αντιδράσεις στην αύξηση της θερμοκρασίας

1.4 Φυσιολογικές αντιδράσεις στην αύξηση της θερμοκρασίας 1.4 Φυσιολογικές αντιδράσεις στην αύξηση της θερμοκρασίας Η αύξηση της επιφανειακής θερμοκρασίας έχει σαν αποτέλεσμα την εμφάνιση φυσιολογικών απαντήσεων, η ένταση και η έκταση των οποίων εξαρτάται από

Διαβάστε περισσότερα

3.2 ΕΝΖΥΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΚΑΤΑΛΥΤΕΣ

3.2 ΕΝΖΥΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΚΑΤΑΛΥΤΕΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΣΤΟ 3 Ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ: ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΚΥΡΙΑΚΟΣ Γ. Β1 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Όλοι οι οργανισμοί προκειμένου να επιβιώσουν και να επιτελέσουν τις λειτουργίες τους χρειάζονται ενέργεια. Οι φυτικοί

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ

ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Οι οργανισμοί εξασφαλίζουν ενέργεια, για τις διάφορες λειτουργίες τους, διασπώντας θρεπτικές ουσίες που περιέχονται στην τροφή τους. Όμως οι φωτοσυνθετικοί

Διαβάστε περισσότερα

6.1 Θερμόμετρα και μέτρηση θερμοκρασίας

6.1 Θερμόμετρα και μέτρηση θερμοκρασίας ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ο ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ 6.1 Θερμόμετρα και μέτρηση θερμοκρασίας 1. Τι ονομάζεται θερμοκρασία; Το φυσικό μέγεθος που εκφράζει πόσο ζεστό ή κρύο είναι ένα σώμα ονομάζεται θερμοκρασία. 2. Πως μετράμε τη θερμοκρασία;

Διαβάστε περισσότερα

ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΙΙ

ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΙΙ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΙΙ Διδάσκων: Παπασιώπη Νυμφοδώρα Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ε.Μ.Π. Ενότητα 1 η : Μεταφορά θερμότητας Βασικές Αρχές Άδεια Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative

Διαβάστε περισσότερα

Θερμότητα. Κ.-Α. Θ. Θωμά

Θερμότητα. Κ.-Α. Θ. Θωμά Θερμότητα Οι έννοιες της θερμότητας και της θερμοκρασίας Η θερμοκρασία είναι μέτρο της μέσης κινητικής κατάστασης των μορίων ή ατόμων ενός υλικού. Αν m είναι η μάζα ενός σωματίου τότε το παραπάνω εκφράζεται

Διαβάστε περισσότερα

Θερμοκρασία - Θερμότητα. (Θερμοκρασία / Θερμική διαστολή / Ποσότητα θερμότητας / Θερμοχωρητικότητα / Θερμιδομετρία / Αλλαγή φάσης)

Θερμοκρασία - Θερμότητα. (Θερμοκρασία / Θερμική διαστολή / Ποσότητα θερμότητας / Θερμοχωρητικότητα / Θερμιδομετρία / Αλλαγή φάσης) Θερμοκρασία - Θερμότητα (Θερμοκρασία / Θερμική διαστολή / Ποσότητα θερμότητας / Θερμοχωρητικότητα / Θερμιδομετρία / Αλλαγή φάσης) Θερμοκρασία Ποσοτικοποιεί την αντίληψή μας για το πόσο ζεστό ή κρύο είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΡΜΙΔΟΜΕΤΡΙΑ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΜΗΔΕΝΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ. Μονάδες - Τάξεις μεγέθους

ΘΕΡΜΙΔΟΜΕΤΡΙΑ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΜΗΔΕΝΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ. Μονάδες - Τάξεις μεγέθους ΘΕΡΜΙΔΟΜΕΤΡΙΑ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΜΗΔΕΝΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ Μονάδες - Τάξεις μεγέθους Μονάδες ενέργειας 1 cal = 4,19 J Πυκνότητα νερού 1 g/cm 3 = 1000 Kg/m 3. Ειδική θερμότητα νερού c = 4190 J/Kg.K = 1Kcal/Kg.K = 1 cal/g.k

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία για το μάθημα της Βιολογίας. Περίληψη πάνω στο κεφάλαιο 3 του σχολικού βιβλίου

Εργασία για το μάθημα της Βιολογίας. Περίληψη πάνω στο κεφάλαιο 3 του σχολικού βιβλίου Εργασία για το μάθημα της Βιολογίας Περίληψη πάνω στο κεφάλαιο 3 του σχολικού βιβλίου Στο 3 ο κεφάλαιο του βιβλίου η συγγραφική ομάδα πραγματεύεται την ενέργεια και την σχέση που έχει αυτή με τους οργανισμούς

Διαβάστε περισσότερα

SUPER THERM ΘΕΩΡΙΑ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ

SUPER THERM ΘΕΩΡΙΑ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ Αυτό το σεμινάριο έχει απλώς ως στόχο να δώσει μερικά από τα βασικά της Θερμοδυναμικής, και πως σχετίζεται με τη μόνωση και με τη μόνωση με κεραμικά επιχρίσματα. Η θερμότητα μεταφέρεται με τους παρακάτω

Διαβάστε περισσότερα

Διάδοση Θερμότητας. (Αγωγή / Μεταφορά με τη βοήθεια ρευμάτων / Ακτινοβολία)

Διάδοση Θερμότητας. (Αγωγή / Μεταφορά με τη βοήθεια ρευμάτων / Ακτινοβολία) Διάδοση Θερμότητας (Αγωγή / Μεταφορά με τη βοήθεια ρευμάτων / Ακτινοβολία) Τρόποι διάδοσης θερμότητας Με αγωγή Με μεταφορά (με τη βοήθεια ρευμάτων) Με ακτινοβολία άλλα ΠΑΝΤΑ από το θερμότερο προς το ψυχρότερο

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΦΥΣΙΚΗ 5. ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ, ΕΝΕΡΓΕΙΑ, ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ

ΒΙΟΦΥΣΙΚΗ 5. ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ, ΕΝΕΡΓΕΙΑ, ΘΕΡΜΟΤΗΤΑ ΒΙΟΦΥΣΙΚΗ 5. ΓΚΛΩΤΣΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ dimglo@uniwa.gr Τμήμα Μηχανικών Βιοϊατρικής Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής Νοέμβριος 2018 1 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. Ορισμοί Έργο, Ισχύς, Ενέργεια 2. Το ανθρώπινο σώμα σαν μια μηχανή

Διαβάστε περισσότερα

12 η Διάλεξη Θερμοδυναμική

12 η Διάλεξη Θερμοδυναμική 12 η Διάλεξη Θερμοδυναμική Φίλιππος Φαρμάκης Επ. Καθηγητής 1 ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Εισαγωγικά Προσέγγιση των μεγεθών όπως πίεση, θερμοκρασία, κλπ. με άλλο τρόπο (διαφορετικό από την στατιστική φυσική) Ασχολείται

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΟΤΗΤΑ 1: ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ-ΑΣΚΗΣΕΙΣ

ΕΝΟΤΗΤΑ 1: ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ-ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Ο : ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ ΕΝΟΤΗΤΑ 1: ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ-ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ Ερώτηση 1 Τι ορίζουμε ως ομοιόσταση; Ομοιόσταση είναι η ικανότητα του

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΙΝΑ ΒΑΓΙΑΝΟΥ ΓΛΥΚΕΡΙΑ ΔΕΝΔΡΙΝΟΥ 20-ΝΟΕ

ΕΛΙΝΑ ΒΑΓΙΑΝΟΥ ΓΛΥΚΕΡΙΑ ΔΕΝΔΡΙΝΟΥ 20-ΝΟΕ Ορισμός : Κάθε υλικό σώμα περικλείει ενέργεια, που μπορεί να μετατραπεί σε έργο. Η ιδιότητα των σωμάτων να παράγουν έργο ονομάζεται ενέργεια. Η ενέργεια που ορίζεται ως η ικανότητα για παραγωγή έργου,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΩΣΗ ΚΥΠΡΙΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ

ΕΝΩΣΗ ΚΥΠΡΙΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΝΩΣΗ ΚΥΠΡΙΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ 2 Η ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑ Α ΦΥΣΙΚΗΣ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Κυριακή, 16 Απριλίου 2006 Ώρα: 10:30 13.00 Προτεινόµενες Λύσεις ΜΕΡΟΣ Α 1. α) Η πυκνότητα του υλικού υπολογίζεται από τη m m m σχέση d

Διαβάστε περισσότερα

Β. ΚΑΜΙΝΕΛΛΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Είναι η επιστήμη που μελετά τους ζωντανούς οργανισμούς. (Αποτελούνται από ένα ή περισσότερα κύτταρα).

Β. ΚΑΜΙΝΕΛΛΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ. Είναι η επιστήμη που μελετά τους ζωντανούς οργανισμούς. (Αποτελούνται από ένα ή περισσότερα κύτταρα). ΒΙΟΛΟΓΙΑ Είναι η επιστήμη που μελετά τους ζωντανούς οργανισμούς. (Αποτελούνται από ένα ή περισσότερα κύτταρα). Είδη οργανισμών Υπάρχουν δύο είδη οργανισμών: 1. Οι μονοκύτταροι, που ονομάζονται μικροοργανισμοί

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΚΗΣΗ 5 ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΥΓΡΑΣΙΑ

ΑΣΚΗΣΗ 5 ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΥΓΡΑΣΙΑ ΑΣΚΗΣΗ 5 ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΗ ΥΓΡΑΣΙΑ Με τον όρο ατμοσφαιρική υγρασία περιγράφουμε την ποσότητα των υδρατμών που περιέχονται σε ορισμένο όγκο ατμοσφαιρικού αέρα. Η περιεκτικότητα της ατμόσφαιρας σε υδρατμούς μπορεί

Διαβάστε περισσότερα

BΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ

BΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ BΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ 1. ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ 2. BΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑΣ Ι. ΑΤΟΜΑ ΚΑΙ ΜΟΡΙΑ ΙΙ. ΧΗΜΙΚΟΙ ΔΕΣΜΟΙ ΙΙΙ. ΜΑΚΡΟΜΟΡΙΑ ΣΤΑ ΚΥΤΤΑΡΑ

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμοσμένη Αθλητική Εργοφυσιολογία

Εφαρμοσμένη Αθλητική Εργοφυσιολογία Εφαρμοσμένη Αθλητική Εργοφυσιολογία Κατανάλωση ενέργειας και κόπωση Βασίλης Πασχάλης Επίκουρος καθηγητής ΤΕΦΑΑ - ΕΚΠΑ Κατανάλωση ενέργειας Συντελεστής απόδοσης Απόδοση μεταβολισμού υποστρωμάτων 40% à ATP

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΑΕΡΙΩΝ ΠΡΟΣ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΤΟΥΣ ΙΣΤΟΥΣ

ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΑΕΡΙΩΝ ΠΡΟΣ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΤΟΥΣ ΙΣΤΟΥΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΑΕΡΙΩΝ ΠΡΟΣ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΤΟΥΣ ΙΣΤΟΥΣ Μεταφορά οξυγόνου (Ο 2 ) από τον αέρα μέσω κυψελίδων στο αίμα και ιστούς Μεταφορά διοξειδίου άνθρακα (CO 2 ) από ιστούς σε κυψελίδες Οι κλίσεις των μερικών

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 3 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ

Κεφάλαιο 3 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ Κεφάλαιο 3 ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ 3.1 Ενέργεια και οργανισμοί Όλοι οι οργανισμοί, εκτός από αυτούς από αυτούς που έχουν την ικανότητα να φωτοσυνθέτουν, εξασφαλίζουν ενέργεια διασπώντας τις θρεπτικές ουσιές που περιέχονται

Διαβάστε περισσότερα

Εξετάσεις Φυσικής για τα τμήματα Βιοτεχνολ. / Ε.Τ.Δ.Α Ιούνιος 2014 (α) Ονοματεπώνυμο...Τμήμα...Α.Μ...

Εξετάσεις Φυσικής για τα τμήματα Βιοτεχνολ. / Ε.Τ.Δ.Α Ιούνιος 2014 (α) Ονοματεπώνυμο...Τμήμα...Α.Μ... Εξετάσεις Φυσικής για τα τμήματα Βιοτεχνολ. / Ε.Τ.Δ.Α Ιούνιος 2014 (α) Ονοματεπώνυμο...Τμήμα...Α.Μ... Σημείωση: Διάφοροι τύποι και φυσικές σταθερές βρίσκονται στην τελευταία σελίδα. Θέμα 1ο (20 μονάδες)

Διαβάστε περισσότερα

Ποια η χρησιμότητα των πρωτεϊνών;

Ποια η χρησιμότητα των πρωτεϊνών; ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ Τι είναι οι πρωτεϊνες; Η ονομασία πρωτεϊνες προέρχεται από το ρήμα πρωτεύω και σημαίνει την εξαιρετική σημασία που έχουν οι πρωτεϊνες για την υγεία του ανθρώπινου σώματος. Από την εποχή των Ολυμπιακών

Διαβάστε περισσότερα

* Επειδή μόνο η μεταφορά θερμότητας έχει νόημα, είτε συμβολίζεται με dq, είτε με Q, είναι το ίδιο.

* Επειδή μόνο η μεταφορά θερμότητας έχει νόημα, είτε συμβολίζεται με dq, είτε με Q, είναι το ίδιο. ΘΕΡΜΙΔΟΜΕΤΡΙΑ ΘΕΡΜΟΚΡΑΣΙΑ ΜΗΔΕΝΙΚΟΣ ΝΟΜΟΣ Μονάδες - Τάξεις μεγέθους Μονάδες ενέργειας 1 cal = 4,19 J Πυκνότητα νερού 1 g/cm 3 = 1000 Kg/m 3. Ειδική θερμότητα νερού c = 4190 J/Kg.K = 1Kcal/Kg.K = 1 cal/g.k

Διαβάστε περισσότερα

ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΣΗ. Αυτότροφοι και ετερότροφοι οργανισμοί. Καρβουντζή Ηλιάνα Βιολόγος

ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΣΗ. Αυτότροφοι και ετερότροφοι οργανισμοί. Καρβουντζή Ηλιάνα Βιολόγος ΦΩΤΟΣΥΝΘΕΣΗ Αυτότροφοι και ετερότροφοι οργανισμοί Η ζωή στον πλανήτη μας στηρίζεται στην ενέργεια του ήλιου. Η ενέργεια αυτή εκπέμπεται με τη μορφή ακτινοβολίας. Ένα πολύ μικρό μέρος αυτής της ακτινοβολίας

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΟΡΙΩΝ. Στοιχείο O C H N Ca P K S Na Mg περιεκτικότητα % ,5 1 0,35 0,25 0,15 0,05

ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΟΡΙΩΝ. Στοιχείο O C H N Ca P K S Na Mg περιεκτικότητα % ,5 1 0,35 0,25 0,15 0,05 ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ Βιοχημεία: είναι η επιστήμη που ασχολείται με τη μελέτη των οργανικών ενώσεων που συναντώνται στον οργανισμό, καθώς και με τον μεταβολισμό τους. ΧΗΜΙΚΗ ΣΥΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΜΟΡΙΩΝ 108 στοιχεία

Διαβάστε περισσότερα

Θέµατα ιάλεξης. Χηµική Θερµοδυναµική. Πιθανότητες πραγµατοποίησης µίας αντίδρασης. αντίδρασης ΧΗΜΙΚΗ ΘΕΡΜΟ ΥΝΑΜΙΚΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ

Θέµατα ιάλεξης. Χηµική Θερµοδυναµική. Πιθανότητες πραγµατοποίησης µίας αντίδρασης. αντίδρασης ΧΗΜΙΚΗ ΘΕΡΜΟ ΥΝΑΜΙΚΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ Θέµατα ιάλεξης MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΧΗΜΙΚΗ ΘΕΡΜΟ ΥΝΑΜΙΚΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ Ο ρόλος της ενέργειας στην πραγµατοποίηση

Διαβάστε περισσότερα

Μηχανισµοί διάδοσης θερµότητας

Μηχανισµοί διάδοσης θερµότητας Μηχανισµοί διάδοσης θερµότητας αγωγή µεταφορά ύλης ακτινοβολία Μεταφορά θερµότητας µε µεταφορά ύλης (convection) Οδηγός δύναµη: µεταβολές στην πυκνότητα Τα αέρια και τα ρευστά διαστέλλονται όταν Τ Η πυκνότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΡΜΟΧΗΜΕΙΑ. Είδη ενέργειας ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ

ΘΕΡΜΟΧΗΜΕΙΑ. Είδη ενέργειας ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΟΙ ΟΡΙΣΜΟΙ ΘΕΡΜΟΧΗΜΕΙΑ Όλες οι χημικές αντιδράσεις περιλαμβάνουν έκλυση ή απορρόφηση ενέργειας υπό μορφή θερμότητας. Η γνώση του ποσού θερμότητας που συνδέεται με μια χημική αντίδραση έχει και πρακτική και θεωρητική

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στην Μεταφορά Θερμότητας

Εισαγωγή στην Μεταφορά Θερμότητας Εισαγωγή στην Μεταφορά Θερμότητας ΜΜΚ 312 Μεταφορά Θερμότητας Τμήμα Μηχανικών Μηχανολογίας και Κατασκευαστικής Διάλεξη 1 MMK 312 Μεταφορά Θερμότητας Κεφάλαιο 1 1 Μεταφορά Θερμότητας - Εισαγωγή Η θερμότητα

Διαβάστε περισσότερα

AquaTec 1.2. Φυσική και φυσιολογία των Καταδύσεων Βασικές Αρχές Μεταφοράς Αερίων. Νίκος Καρατζάς

AquaTec 1.2. Φυσική και φυσιολογία των Καταδύσεων Βασικές Αρχές Μεταφοράς Αερίων. Νίκος Καρατζάς AquaTec 1.2 Φυσική και φυσιολογία των Καταδύσεων Βασικές Αρχές Μεταφοράς Αερίων Νίκος Καρατζάς 2 Φυσική και φυσιολογία των Καταδύσεων Προειδοποίηση: Το υλικό που παρουσιάζεται παρακάτω δεν πρέπει να θεωρηθεί

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΩΣΗ ΚΥΠΡΙΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ

ΕΝΩΣΗ ΚΥΠΡΙΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΝΩΣΗ ΚΥΠΡΙΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ 1 Η ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑ Α ΦΥΣΙΚΗΣ B ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Κυριακή, 17 Απριλίου, 2005 Ώρα: 10:00-12:30 Προτεινόµενες Λύσεις ΜΕΡΟΣ Α 1. (α) Από το δεύτερο σχήµα, επειδή ο ζυγός ισορροπεί, προκύπτει

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΝΟΤΑ ΛΑΖΑΡΑΚΗ - ΙΟΡΔΑΝΗΣ ΣΑΡΑΝΤΟΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Αθήνα 2007 3 4 Π Ρ Ο Λ Ο Γ Ο Σ Η μελέτη των αλληλεπιδράσεων του ανθρώπινου οργανισμού με τον περιβάλλοντα

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ. Οι φυσικές καταστάσεις της ύλης είναι η στερεή, η υγρή και η αέρια.

ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ. Οι φυσικές καταστάσεις της ύλης είναι η στερεή, η υγρή και η αέρια. ΦΥΣΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ Οι φυσικές καταστάσεις της ύλης είναι η στερεή, η υγρή και η αέρια. Οι μεταξύ τους μεταβολές εξαρτώνται από τη θερμοκρασία και την πίεση και είναι οι παρακάτω: ΣΗΜΕΙΟ ΤΗΞΗΣ ΚΑΙ ΣΗΜΕΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΩΝ ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΩΝ ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΒΙΟΚΛΙΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΩΝ ΥΓΡΑΣΙΑ Δρ.Ι. Λυκοσκούφης ΤΕΙ ΔΥΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 1 Η ΥΓΡΑΣΙΑ Ο ατμοσφαιρικός αέρας στη φυσική του κατάσταση είναι μίγμα αερίων, οξυγόνου, αζώτου, διοξειδίου του άνθρακα, αργού,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΚΑΘΑΡΩΝ ΟΥΣΙΩΝ.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΚΑΘΑΡΩΝ ΟΥΣΙΩΝ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΚΑΘΑΡΩΝ ΟΥΣΙΩΝ. 2.1 Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΚΑΘΑΡΗΣ ΟΥΣΙΑΣ. Μια ουσία της οποίας η χημική σύσταση παραμένει σταθερή σε όλη της την έκταση ονομάζεται καθαρή ουσία. Δεν είναι υποχρεωτικό να

Διαβάστε περισσότερα

Δ. Επίσης, κατά τη διάρκεια ασθένειας, φλεγμονής, χειρουργίου ή τραύματος οι ανάγκες μας σε ενέργεια αυξάνονται ανάλογα με την περίπτωση.

Δ. Επίσης, κατά τη διάρκεια ασθένειας, φλεγμονής, χειρουργίου ή τραύματος οι ανάγκες μας σε ενέργεια αυξάνονται ανάλογα με την περίπτωση. μεταβολισμός Μεταβολισμός είναι το σύνολο των χημικών και φυσικών αλλαγών που επιτρέπουν τη σωστή λειτουργία και ανάπτυξη του σώματος μας. Ο μεταβολισμός μας καθορίζει τις συνολικές ανάγκες μας σε ενέργεια

Διαβάστε περισσότερα

Τίτλος: Πήλινη κανάτα με νερό-μεταφορά ενέργειας Θέματα: Πήλινη κανάτα με νερό, μεταφορά ενέργειας. Ηλικία: χρονών μαθητές

Τίτλος: Πήλινη κανάτα με νερό-μεταφορά ενέργειας Θέματα: Πήλινη κανάτα με νερό, μεταφορά ενέργειας. Ηλικία: χρονών μαθητές Plan Τίτλος: Πήλινη κανάτα με νερό-μεταφορά ενέργειας Θέματα: Πήλινη κανάτα με νερό, μεταφορά ενέργειας Διάρκεια: : 90 λεπτά (2 μαθήματα) Ηλικία: 14-15 χρονών μαθητές Διαφοροποίηση: Οι πιο ικανοί μαθητές

Διαβάστε περισσότερα

Μαρία Κωνσταντίνου. Τρίτη Διάλεξη ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΥΛΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥΣ. Στη φύση τα σώματα κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες:

Μαρία Κωνσταντίνου. Τρίτη Διάλεξη ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΥΛΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥΣ. Στη φύση τα σώματα κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες: Τρίτη Διάλεξη ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΥΛΗΣ ΚΑΙ ΟΙ ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥΣ Στη φύση τα σώματα κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες: ΥΛΙΚΑ ΣΩΜΑΤΑ Στερεά Υγρά Αέρια ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΕΡΕΩΝ 1. Έχουν συγκεκριμένο όγκο 2. Έχουν

Διαβάστε περισσότερα

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΗΣ Π.Φ. ΜΟΙΡΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΑΕΡΙΑ ΛΥΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΗΣ Π.Φ. ΜΟΙΡΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΑΕΡΙΑ ΛΥΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΗΣ Π.Φ. ΜΟΙΡΑ 6932 946778 ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΑΕΡΙΑ ΛΥΜΕΝΑ ΘΕΜΑΤΑ 1 ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΗΣ Π.Φ. ΜΟΙΡΑ 6932 946778 Θέμα 1 Επιλέγοντας το κατάλληλο διάγραμμα φάσεων για ένα πραγματικό

Διαβάστε περισσότερα

ΝΟΜΟΙ ΑΕΡΙΩΝ ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ

ΝΟΜΟΙ ΑΕΡΙΩΝ ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ ΝΟΜΟΙ ΑΕΡΙΩΝ ΘΕΡΜΟΔΥΝΑΜΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 1 Μία θερμική μηχανή λειτουργεί μεταξύ των θερμοκρασιών T h 400 Κ και T c με T c < T h Η μηχανή έχει απόδοση e 0,2 και αποβάλλει στη δεξαμενή χαμηλής θερμοκρασίας θερμότητα

Διαβάστε περισσότερα

Δθ = Μ - Ε ± Απ ± Αγ + Ακ

Δθ = Μ - Ε ± Απ ± Αγ + Ακ ΘΕΡΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΘΕΡΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Ο άνθρωπος είναι ομοιόθερμο όν. Ομοιοστασικοί μηχανισμοί ρυθμίζουν την κεντρική θερμοκρασία του σώματος ώστε να κυμαίνεται μεταξύ 36 και 37 C, όταν το σώμα χάνει ή

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΙΩΑΝΝΑ ΔΗΜΟΠΟΥΛΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΕΚΠΑ ΤΟ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΕ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ STRESS ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΜΕΓΑΛΟΥ ΥΨΟΜΕΤΡΟΥ Η ατμοσφαιρική

Διαβάστε περισσότερα

Υπέρυθρη θερμογραφική απεικόνιση Αρχή λειτουργίας Εφαρμογές

Υπέρυθρη θερμογραφική απεικόνιση Αρχή λειτουργίας Εφαρμογές Υπέρυθρη θερμογραφική απεικόνιση Αρχή λειτουργίας Εφαρμογές Διάδοση θερμότητας o Αγωγή o Μεταφορά o Ακτινοβολία Ενέργεια ανά μονάδα επιφάνειας (j) που εκπέμπεται από μέλαν σώμα θερμοκρασίας Τ j=σt 4, σ=

Διαβάστε περισσότερα

3.1 Ενέργεια και οργανισμοί

3.1 Ενέργεια και οργανισμοί Δημήτρης Η. Β 1 25.3.14 3 Ο Κεφάλαιο 3.1 Ενέργεια και οργανισμοί Η ενέργεια έχει κεντρική σημασία για έναν οργανισμό, γιατί ό,τι και να κάνουμε χρειαζόμαστε ενέργεια. Ο κλάδος της βιολογίας που ασχολείται

Διαβάστε περισσότερα

Φαινόμενα Μεταφοράς Μάζας θερμότητας

Φαινόμενα Μεταφοράς Μάζας θερμότητας Φαινόμενα Μεταφοράς Μάζας θερμότητας 2 η Διάλεξη Μηχανισμοί μετάδοσης θερμότητας Εμμανουήλ Σουλιώτης Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας Ακαδημαϊκό Έτος 2018-2019 Μαθησιακοί στόχοι

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 3

ΒΙΟΛΟΓΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 3 ΒΙΟΛΟΓΙΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ 3 Το θέμα που απασχολεί το κεφάλαιο σε όλη του την έκταση είναι ο μεταβολισμός και χωρίζεται σε τέσσερις υποκατηγορίες: 3.1)Ενέργεια και οργανισμοί,

Διαβάστε περισσότερα

ΦΑΣΕΙΣ ΒΡΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ

ΦΑΣΕΙΣ ΒΡΑΣΜΟΥ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ Ο εναλλάκτης ψύξης ονομάζεται και εξατμιστής. Τούτο διότι στο εσωτερικό του λαμβάνει χώρα μετατροπή του ψυκτικού ρευστού, από υγρό σε αέριο (εξάτμιση) σε μια κατάλληλη πίεση, ώστε η αντίστοιχη θερμοκρασία

Διαβάστε περισσότερα

3. Τριβή στα ρευστά. Ερωτήσεις Θεωρίας

3. Τριβή στα ρευστά. Ερωτήσεις Θεωρίας 3. Τριβή στα ρευστά Ερωτήσεις Θεωρίας Θ3.1 Να συμπληρωθούν τα κενά στις προτάσεις που ακολουθούν: α. Η εσωτερική τριβή σε ένα ρευστό ονομάζεται. β. Η λίπανση των τμημάτων μιας μηχανής οφείλεται στις δυνάμεις

Διαβάστε περισσότερα

3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ

3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ 3.1 ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ Όλοι οι οργανισμοί προκειμένου να επιβιώσουν και να επιτελέσουν τις λειτουργίες τους χρειάζονται ενέργεια. Οι φυτικοί οργανισμοί μετατρέπουν την ηλιακή ενέργεια με τη διαδικασία

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΡΜΙΚΗ ΑΝΕΣΗ ΚΛΕΙΩ ΑΞΑΡΛΗ

ΘΕΡΜΙΚΗ ΑΝΕΣΗ ΚΛΕΙΩ ΑΞΑΡΛΗ ΘΕΡΜΙΚΗ ΑΝΕΣΗ ΚΛΕΙΩ ΑΞΑΡΛΗ το κέλυφος του κτιρίου και τα συστήματα ελέγχου του εσωκλίματος επηρεάζουν: τη θερμική άνεση την οπτική άνεση την ηχητική άνεση την ποιότητα αέρα Ο βαθμός ανταπόκρισης του κελύφους

Διαβάστε περισσότερα

Η Φυσική των ζωντανών Οργανισμών (10 μονάδες)

Η Φυσική των ζωντανών Οργανισμών (10 μονάδες) Η Φυσική των ζωντανών Οργανισμών (10 μονάδες) Δεδομένα: Κανονική Ατμοσφαιρική Πίεση, P 0 = 1.013 10 5 Pa = 760 mmhg Μέρος A. Η φυσική του κυκλοφορικού συστήματος. (4.5 μονάδες) Q3-1 Στο Μέρος αυτό θα μελετήσετε

Διαβάστε περισσότερα

4.2 Παρα γοντες που επηρεα ζουν τη θε ση χημικη ς ισορροπι ας - Αρχη Le Chatelier

4.2 Παρα γοντες που επηρεα ζουν τη θε ση χημικη ς ισορροπι ας - Αρχη Le Chatelier Χημικός Διδάκτωρ Παν. Πατρών 4.2 Παρα γοντες που επηρεα ζουν τη θε ση χημικη ς ισορροπι ας - Αρχη Le Chatelier Τι ονομάζεται θέση χημικής ισορροπίας; Από ποιους παράγοντες επηρεάζεται η θέση της χημικής

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη και κατανόηση των διαφόρων φάσεων του υδρολογικού κύκλου.

Μελέτη και κατανόηση των διαφόρων φάσεων του υδρολογικού κύκλου. Ζαΐμης Γεώργιος Κλάδος της Υδρολογίας. Μελέτη και κατανόηση των διαφόρων φάσεων του υδρολογικού κύκλου. Η απόκτηση βασικών γνώσεων της ατμόσφαιρας και των μετεωρολογικών παραμέτρων που διαμορφώνουν το

Διαβάστε περισσότερα

v = 1 ρ. (2) website:

v = 1 ρ. (2) website: Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Τμήμα Φυσικής Μηχανική Ρευστών Βασικές έννοιες στη μηχανική των ρευστών Μαάιτα Τζαμάλ-Οδυσσέας 17 Φεβρουαρίου 2019 1 Ιδιότητες των ρευστών 1.1 Πυκνότητα Πυκνότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΩΣΗ ΚΥΠΡΙΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ - 6 Η ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΦΥΣΙΚΗΣ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΕΝΩΣΗ ΚΥΠΡΙΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ - 6 Η ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΦΥΣΙΚΗΣ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΕΝΩΣΗ ΚΥΠΡΙΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ 6 Η ΠΑΓΚΥΠΡΙΑ ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ ΦΥΣΙΚΗΣ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Κυριακή, 16 Μαΐου 2010 Ώρα : 10:00-12:30 Προτεινόμενες λύσεις ΘΕΜΑ 1 0 (12 μονάδες) Για τη μέτρηση της πυκνότητας ομοιογενούς πέτρας (στερεού

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ Ο «ΚΥΚΛΟΣ» ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ

ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ Ο «ΚΥΚΛΟΣ» ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ Ο «ΚΥΚΛΟΣ» ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 6 Τι πρέπει να γνωρίζεις Θεωρία 6.1 Να αναφέρεις τις τρεις φυσικές καταστάσεις στις οποίες μπορεί να βρεθεί ένα υλικό σώμα. Όπως και

Διαβάστε περισσότερα

ΠΩΣ ΕΠΙΔΡΑ Η ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΑ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ

ΠΩΣ ΕΠΙΔΡΑ Η ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΑ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ ΠΩΣ ΕΠΙΔΡΑ Η ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΑ ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΥ Η άσκηση, επιφέρει ευεργετικά αποτελέσματα στα διάφορα συστήματα του οργανισμού. Τα αποτελέσματα αυτά ενδέχεται να είναι παροδικά ή μόνιμα ανάλογα

Διαβάστε περισσότερα

Στις ερωτήσεις 1.1-1.4, να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση.

Στις ερωτήσεις 1.1-1.4, να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. ΘΕΜΑ 1ο Στις ερωτήσεις 1.1-1.4, να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1.1 Η εξαέρωση ενός υγρού µόνο από την επιφάνειά του, σε σταθερή

Διαβάστε περισσότερα

Η κίνηση του νερού εντός των φυτών (Soil-Plant-Atmosphere Continuum) Δημήτρης Κύρκας

Η κίνηση του νερού εντός των φυτών (Soil-Plant-Atmosphere Continuum) Δημήτρης Κύρκας Η κίνηση του νερού εντός των φυτών (Soil-Plant-Atmosphere Continuum) Δημήτρης Κύρκας Η Σεκόγια (Sequoia) «Redwood» είναι το ψηλότερο δέντρο στο κόσμο και βρίσκεται στην Καλιφόρνια των ΗΠΑ 130 μέτρα ύψος

Διαβάστε περισσότερα

ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΙΙ

ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΙΙ ΦΑΙΝΟΜΕΝΑ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΙΙ Διδάσκων: Παπασιώπη Νυμφοδώρα Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ε.Μ.Π. Ενότητα 3 η : Αγωγή Σύνθετα τοιχώματα Άθροιση αντιστάσεων Άδεια Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ. 3.1 Ενέργεια και οργανισμοί

ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ. 3.1 Ενέργεια και οργανισμοί ΕΡΓΑΣΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 3.1 Ενέργεια και οργανισμοί Την ενέργεια και τα υλικά που οι οργανισμοί εξασφαλίζουν από το περιβάλλον τους συνήθως δεν μπορούν να τα αξιοποίησουν άμεσα. Η αξιοποίησή τους

Διαβάστε περισσότερα

ΡΑΔΙΟΧΗΜΕΙΑ 2. ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ

ΡΑΔΙΟΧΗΜΕΙΑ 2. ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΡΑΔΙΟΧΗΜΕΙΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΙΣΟΤΟΠΩΝ Τμήμα Χημικών Μηχανικών Ιωάννα Δ. Αναστασοπούλου Βασιλική Δρίτσα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ 2. ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ

Διαβάστε περισσότερα

Φύλλο Εργασίας 5 Από τη Θερμότητα στη Θερμοκρασία Η Θερμική Ισορροπία α. Παρατηρώ, Πληροφορούμαι, Ενδιαφέρομαι

Φύλλο Εργασίας 5 Από τη Θερμότητα στη Θερμοκρασία Η Θερμική Ισορροπία α. Παρατηρώ, Πληροφορούμαι, Ενδιαφέρομαι Φύλλο Εργασίας 5 Από τη Θερμότητα στη Θερμοκρασία Η Θερμική Ισορροπία α. Παρατηρώ, Πληροφορούμαι, Ενδιαφέρομαι Στο βιβλίο των φυσικών του δημοτικού σχολείου της Ε τάξης υπάρχει η παρακάτω αναφορά στη Θερμοκρασία

Διαβάστε περισσότερα

Το πιο μικρό και συμπαγές LASER μεγάλης ισχύος για την φυσικοθεραπεία και την φυσική αποκατάσταση

Το πιο μικρό και συμπαγές LASER μεγάλης ισχύος για την φυσικοθεραπεία και την φυσική αποκατάσταση Το πιο μικρό και συμπαγές LASER μεγάλης ισχύος για την φυσικοθεραπεία και την φυσική αποκατάσταση Χημικοί Μηχανισμοί Παραγωγή εξ επαγωγής, φωτο-χημικών φαινομένων φωτο-ευαισθητοποίησης και φωτο-απομάκρυνσης.

Διαβάστε περισσότερα

ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.S

ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.S MANAGING AUTHORITY OF THE OPERATIONAL PROGRAMME EDUCATION AND INITIAL VOCATIONAL TRAINING ΑΝΑΓΚΕΣ-ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΖΙΑΜΟΥΡΤΑΣ, Ph.D., C.S.C.S Ο οργανισμός για να μπορέσει να επιβιώσει χρειάζεται

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ

ΑΡΧΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ 1 ΑΡΧΕΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΘΕΡΜΟΤΗΤΑΣ Προβλήματα μεταφοράς θερμότητας παρουσιάζονται σε κάθε βήμα του μηχανικού της χημικής βιομηχανίας. Ο υπολογισμός των θερμικών απωλειών, η εξοικονόμηση ενέργειας και ο σχεδιασμός

Διαβάστε περισσότερα

6.2. ΤΗΞΗ ΚΑΙ ΠΗΞΗ, ΛΑΝΘΑΝΟΥΣΕΣ ΘΕΡΜΟΤΗΤΕΣ

6.2. ΤΗΞΗ ΚΑΙ ΠΗΞΗ, ΛΑΝΘΑΝΟΥΣΕΣ ΘΕΡΜΟΤΗΤΕΣ 45 6.1. ΓΕΝΙΚΑ ΠΕΡΙ ΦΑΣΕΩΝ ΜΕΤΑΤΡΟΠΕΣ ΦΑΣΕΩΝ Όλα τα σώµατα,στερεά -ά-αέρια, που υπάρχουν στη φύση βρίσκονται σε µια από τις τρεις φάσεις ή σε δύο ή και τις τρεις. Όλα τα σώµατα µπορεί να αλλάξουν φάση

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Βιογεωχημικός κύκλος

ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Βιογεωχημικός κύκλος ΒΙΟΓΕΩΧΗΜΙΚΟΙ ΚΥΚΛΟΙ Βιογεωχημικός κύκλος ενός στοιχείου είναι, η επαναλαμβανόμενη κυκλική πορεία του στοιχείου στο οικοσύστημα. Οι βιογεωχημικοί κύκλοι, πραγματοποιούνται με την βοήθεια, βιολογικών, γεωλογικών

Διαβάστε περισσότερα

4η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΥΓΡΑΣΙΑ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΟΥ ΑΕΡΑ ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΥΓΡΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΣΧΕΣΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΡΕΥΜΑΤΟΣ ΑΕΡΑ ΚΑΙ ΥΓΡΑΣΙΑΣ

4η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΥΓΡΑΣΙΑ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΟΥ ΑΕΡΑ ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΥΓΡΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΣΧΕΣΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΡΕΥΜΑΤΟΣ ΑΕΡΑ ΚΑΙ ΥΓΡΑΣΙΑΣ 4η ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ ΥΓΡΑΣΙΑ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΙΚΟΥ ΑΕΡΑ ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΥΓΡΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΣΧΕΣΗΣ ΜΕΤΑΞΥ ΡΕΥΜΑΤΟΣ ΑΕΡΑ ΚΑΙ ΥΓΡΑΣΙΑΣ ΤΙ EIΝΑΙ ΥΓΡΑΣΙΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟΥΠΟΒΑΘΡΟ Είναι το μέτρο της ποσότητας των υδρατμών

Διαβάστε περισσότερα

ΩΣΜΩΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΦΡΟΙ

ΩΣΜΩΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΦΡΟΙ ΩΣΜΩΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΦΡΟΙ ΠΩΣ ΜΕΤΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΟΙ ΟΥΣΙΕΣ ΣΤΑ ΥΓΡΑ Μεταφορά τροφών και αποβολή μη χρήσιμων ουσιών: Διάχυση (π.χ. το CO 2 που παράγεται κατά τον μεταβολισμό των κυττάρων, διαχέεται από τα κύτταρα

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΡΜΙΚΕΣ & ΨΥΚΤΙΚΕΣ ΜΗΧΑΝΕΣ ΘΕΩΡΙΑ

ΘΕΡΜΙΚΕΣ & ΨΥΚΤΙΚΕΣ ΜΗΧΑΝΕΣ ΘΕΩΡΙΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΗΣ Π.Φ. ΜΟΙΡΑ 6932 946778 www.pmoiras.weebly.om ΘΕΡΜΙΚΕΣ & ΨΥΚΤΙΚΕΣ ΜΗΧΑΝΕΣ ΘΕΩΡΙΑ Περιεχόμενα 1. Κυκλικές διαδικασίες 2. O 2ος Θερμοδυναμικός Νόμος- Φυσική Ερμηνεία 2.1 Ισοδυναμία

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΓΡΑΠΤΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ

ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΓΡΑΠΤΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ ΑΣΚΗΣΕΩΝ ΓΡΑΠΤΩΝ ΕΞΕΤΑΣΕΩΝ 1. Να υπολογιστεί η μαζική παροχή του ατμού σε (kg/h) που χρησιμοποιείται σε ένα θερμαντήρα χυμού με τα παρακάτω στοιχεία: αρχική θερμοκρασία χυμού 20 C, τελική θερμοκρασία

Διαβάστε περισσότερα

Με ποιο όργανο μετριέται το βάρος;

Με ποιο όργανο μετριέται το βάρος; Φύλλο Εργασίας 3 Μετρήσεις μάζας - τα διαγράμματα Τι είναι η μάζα; H μάζα ενός σώματος εκφράζει την ποσότητα της ύλης που περιέχεται στο σώμα αυτό. Συμβολίζεται με το γράμμα m. Η μάζα ενός σώματος είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΕΞΙΣΩΣΗ CLAUSIUS-CLAPEYRON ΘΕΩΡΙΑ

ΕΞΙΣΩΣΗ CLAUSIUS-CLAPEYRON ΘΕΩΡΙΑ ΕΞΙΣΩΣΗ CLAUSIUS-CLAEYRON ΘΕΩΡΙΑ Περιεχόμενα 1. 3D Διάγραμμα Φάσης 2. Λανθάνουσα θερμότητα 3. Εξίσωση Clausius Clapeyron 4. Συμπιεστότητα 5. Θερμική διαστολή 6. Θερμοχωρητικότητα 1 στερεό στερεό+υγρό υγρό

Διαβάστε περισσότερα

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΗΣ Π.Φ. ΜΟΙΡΑ ΑΕΡΙΟ VAN DER WAALS ΛΥΜΕΝΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΗΣ Π.Φ. ΜΟΙΡΑ ΑΕΡΙΟ VAN DER WAALS ΛΥΜΕΝΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΗΣ Π.Φ. ΜΟΙΡΑ 693 946778 ΑΕΡΙΟ AN DER WAALS ΛΥΜΕΝΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΗΣ Π.Φ. ΜΟΙΡΑ 693 946778 ΑΣΚΗΣΗ Αέριο an der Waals ν moles συμπιέζεται ισόθερμα από

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΘΕΡΜΙΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΥΠΟΘΕΡΜΙΑΣ

ΥΠΟΘΕΡΜΙΑ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΥΠΟΘΕΡΜΙΑΣ ΥΠΟΘΕΡΜΙΑ Όταν η εσωτερική θερμοκρασία του ανθρώπινου σώματος πέφτει κάτω από 35ο C, το αποτέλεσμα είναι η υποθερμία. Όταν η θερμοκρασία ελαττωθεί κάτω από τα κανονικά επίπεδα λειτουργίας του θερμοστάτη

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΕΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

ΧΗΜΕΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΧΗΜΕΙΑ ΘΕΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ ΘΕΜΑ 1ο Στις ερωτήσεις 1.1-1.4, να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθµό της ερώτησης και δίπλα το γράµµα που αντιστοιχεί στη σωστή απάντηση. 1.1 Η εξαέρωση ενός υγρού µόνο από

Διαβάστε περισσότερα