است. III کاس HLA و HLA-II

Transcript

1 )HLA( انساني ژنهايلكوسيتي آنتي ها بيماري با آن ارتباط و Downloaded from labdiagnosis.ir at 9: on Tuesday May 22nd 2018 نجفي سميه شناسي ميكروب گرايش شناس ي زيست ارشد كارشناس ايران تنكابن تنكابن واحد آزاد دانشگاه چكيده از قسمت يك )MHC( بافتي سازگاري اصلي كمپلكس آنتي به نسبت ايمني پاسخ بروز در اساسي نقش كه است ژنوم 6 كروموزوم كوتاه بازوي در و ميكنند ايفا پروتئيني ژنهاي آنتي عنوان تحت را كمپلكس اين انسان در كه است شده واقع اساس بر HLA ميشناسند. )HLA( انسان لكوسيتي ژنهاي I کاس مشخص ناحيه سه به عملكرد و بافتي توزيع ساختمان )DR, DQ, DP( کاسII HLA و )C B A جايگاه )داراي مطالعات و باليني بررسيهاي ميش ود. تقسيم III کاس و ويژهاي ارتباط دهنده نشان شناسي جمعيت و اپيدميولوژيك گراويس مياستني بهجت سندرم مانند بيماريها برخي بين ليش مانيا ماالريا HTLV ايدز )MS( متعدد اس كلروز فهميدن است. HLA خاص ژنهاي آنتي و توكسوپاس ما به مقاومت ي ا حساس يت با HLA خاص آللهاي ارتب اط شناس ايي داروها توس عه و توليد در ميتواند بيماري يك و بيماريها به مقاوم يا و باال خطر معرض در جمعيته اي باشد. موثر پيشگيري و ريزي برنامه در همچنين ها بيماري انساني لكوسيتي ژنهاي آنتي كليدي: كلمات انساني) HLA ( لكوسيتي ژنهاي آنتي قس مت يك )MHC( بافتي س ازگاري اصلي كمپلكس پيوند رد دنبال به 1954 س ال در بار اولين كه اس ت ژنوم از شناسايي ژنتيكي نظر از همس ان غير موشهاي در پوس ت و دهنده بي ن س ازگاري عضو پيوند در سيس تم اين ش د. )ماژور( اصلي عنوان به نتيجه در و ميكند تعيي ن را گيرنده كه شد مشخص 1970 و 1960 دهههاي در ميش ود. ناميده ناظمي علي دكتر تنكابن واحد آزاد دانش گاه شناسي زيست گروه اس تاديار ايران تنكابن نسبت ايمني پاس خ بروز در اساس ي نقش MHC ژنهاي شده مش خص امروزه ميكنند. ايفا پروتئيني ژنهاي آنتي به ژنهاي همان حقيق ت در ايمني پاس خ ژنهاي كه اس ت ميكنند. توليد را MHC مولكوله اي كه هس تند MHC پپتيدهاي برخي به اتصال ب ه قادر نيز MHC مولكوله اي آللهاي دهنده پاس خ نژادهاي بنابراين هس تند ژني آنت ي آن محصوالت ك ه اند برده ارث ب ه را MHC به مرب وط اتصال اين از پ س ش وند. متصل مزبور پپتيد به ميتوانن د توس ط شناس ايي قابل پپتيد- MHC اختصاصي كمپلكس در ميشوند. بادي آنتي توليد موجب و بوده B لنفوسيتهاي پپتيد به اتصال به قادر MHCها دهنده پاس خ غير نژادهاي T سلول نش ده تش كيل پپتيد- MHC كمپلكس لذا نبوده بدين نميش ود. توليد بادي آنتي و نگرديده فعال اختصاصي )1( ميگردد. روشن ايمني پاسخ ژنهاي نقش ترتيب كروموزوم كوت اه ب ازوي در MHC ناحي ه انس ان در DNA از باز مگا 4 حدود در و است شده واقع )6p21( 6 بيش ترين حاوي MHC ژن ي جايگاه ميكن د. اش غال را انسان در ميباشد. ژنها آنتي مناس ب عرضه براي اطاعات انس ان لكوس يتي ژنهاي آنتي عنوان تحت را كمپلكس اين بافتي توزيع س اختمان اس اس بر كه ميشناس ند )HLA( I کاس HLA کاس مش خص ناحيه س ه به عملك رد و ) DR, DQ, DP( کاسII HLA و )C B A جايگاه )داراي )2( است. III کاس HLA و HLA-II و HLA-I مولكوله اي كنن ده كد ژنه اي به هستند انس ان ژنوم در ژنتيكي سيس تم ترين پليمورف 38

2 ط وري كه برخي از لوكوسها )مثا لوكوس B يا )DRB1 بي ش از 300 آلل دارند. اين تفاوتهاي جزيي در تواليهاي زنجيرهDNA در حقيقت عامل به وجود آورنده تنوع ژنتيكي در بين افراد مختلف محسوب ميشوند. )3( كالسهاي مختلف آنتي ژن HLA HLA-I آنت ي ژنه اي کاس ي ك )HLA-I( را به س ه گروه HlA-A HLA-B HLA-C تقس يم ميكنن د. هر يك از گروههاي آنتي ژني توس ط يك س ري ژن كه با همان نام مش خص شده و به روي كروموزوم شماره 6 قرار دارند كد ميش وند. اين گروههاي آنت ي ژني به صورت يك مجموعه در كن ار هم ق رار دارند. هر كدام از ژنها داراي اش كال و آللهاي گوناگون ميباشند. به طوري كه تا كنون بيش از دهها نوع آنتي ژن HLA-A HLA-B HLA-C شناخته شده است كه هر يك فرآورده ژن خاصي ميباشند. اين آنتي ژنها را به كمك آنتي س رم مربوط و به روش سيتوتوكسيس يتي سلولي 1 ميتوان نشان داد. )1( از نظر بيوش يميايي آنتي ژنه اي HLA-A HLA-B و HLA-C ش بيه D- H2K و L موش ي ب وده و از نظر س اختماني از زنجيره α )با 338 اس يد آمينه( و زنجيره β2 ميكروگلوبين تشكيل شدهاند. زنجيره α با وزن مولكولي دالتون از پنج دومين تش كيل شده است سه دومين زنجيره در داخل س لول ق رار دارد كه به ترتيب از خارج به داخل α2 α1 و α3 ناميده ميش وند و هر يك ش امل 90 اس يد آمينهاند دمين چهارم در بين غش اء قرار دارد و از 25 اسيد آمينه تشكيل شده است. دمين پنجم نيز داراي 31 اسيد آمينه بوده و در داخل سيتوپاس م قرار دارد. بين اس يدهاي آمينه قطعات α2 و α3 يك پيوند دي سولفيدي قرار دارد هر يك از دمينهاي α1 و α2 حاوي دو زنجيره پلي ساكاريدي مش تمل بر گاالكت وز مانوز فوكوز و گلوكز آمين هس تند. اين زنجيرههاي پلي س اكاريدي بر روي ويژگي آنتي ژنيك زنجيره تاثيري ندارد. بخشهاي α1 و α2 زنجيره بيش ترين نق ش را در خاصيت آنتي ژنيك مولكول ايفا ميكنند. به اين خاطر رديف اس يدهاي آمينه اين دو ناحيه در انواع HLA و افراد مختلف متفاوت است اما ترتيب اسيدهاي آمينه دمين α3 تقريبا ثابت است )تصوير 1(. )1( تصوير 1: ساختمان و نحوه استقرار آنتي ژن HLA-I در سطح سلولهاي انسان 1- Cell Cytotoxicity 39 فصلنامه آزمایشگاه و تشخیص- پاييز شماره

3 12000 مولكولي وزن با است پروتئيني ميكروگلوبين β2 پروتئين اي ن س ازنده ژنهاي آمينه اس يد 199 و دالت ون رديف دارد. ق رار 15 ش ماره كروموزوم روي بر انس ان در ثابت I کاس HLA انواع در پروتئي ن اين آمينه اس يدهاي غش اء به HLA-I ژنهاي آنت ي اتصال اس ت. يكس ان و زنجيره و ميگي رد صورت α زنجيره طري ق از تنها س لول اتصال واس طه به و غيرمس تقيم طور به ميكروگلوبين - β2 دمينهاي از يك هر ميش ود. متصل غش اء به α3 قطعه با آلفا مارپيچ يك و بت ا صفحه چهار از α زنجي ره α2 و α1 تشكيل را بستري β صفحه 8 اين مجموع ش دهاند. تش كيل را α مارپيچ دو اين نگهداري س كان صورت به كه ميدهد كه اس ت گونهاي به مارپيچ دو اس تقرار نوع دارند. عهده به قرار محل كه ميشود ايجاد ناوداني يا ش يار دو اين بين در ش ده پرورده ژنهاي آنتي از حاصل پپتيدي قطعات گرفت ن ناودان يا شيار آمينه اسيدهاي رديف تغييرات معموال اس ت. امر اين علت اس ت. α زنجيره نواحي س اير از بيش مزبور براي I کاس مولكول ژنيك آنتي اتصال محل كه اس ت آن تعداد به تنها است قادر و ش ده طراحي خاصي ژنهاي آنتي مانند ناحيه اين ويژگي البته ش ود. متصل ژن آنتي محدودي نبوده اختصاصي العاده فوق بادي آنتي مولكول پاراتپ ناحيه ژن آنتي با تنها تا نيس ت برخوردار زيادي بس يار تنوع از و )1( دهند. واكنش معيني هس ته س لولهاي اغلب روي بر I کاس ژنهاي آنت ي بيگانه ژن آنتي عرض ه آنها كار و ميش وند يافت ب دن دار آنتي TCD8+ س لولهاي است. TCD8+ س لولهاي به نوع اين به و ميشناس ند طريق بدين تنها را بيگانه ژنه اي حالت اين در ميگويند. MHC به منحصر شناسايي شناخت فقط را خاص پپتيد پلي يك T لنفوسيت ژنيك آنتي رس پتور جريان در ميشناس د. مخصوصي I کاس ژن آنتي كن ار در عضو س لولهاي I کاس مولكولهاي اين ني ز پيوند دفع قرار هدف هاي+ TCD8 س لول توسط كه هس تند پيوندي )1( ميگيرند. HLA-II ژنهاي آنتي ژن آنتي عنوان تحت قبا را HLA-II کاس ژنهاي آنت ي ژنهاي آنتي كه شد مشخص بعدها اما ميشناختند HLA-D هر كه دارند ق رار گروه اي ن در )DR-DP-DQ( مختلف ي آنتي همه در تقريبا شدهاند. تش كيل β و α زنجيره دو از يك و مشابه نسبتا β و α زنجيرههاي س اختمان II کاس ژنهاي اس ت. دالتون 000 و ترتيب به آنها مولكولي وزن متصل يكديگر به كوواالن غير پيوندهاي طريق از زنجيرهها اين زنجيره و آمينه اسيد 2 از HLA-DR در α زنجيره ميشوند. بخش دو از زنجيره هر و است شده تشكيل آمينه اسيد 237 از β قسمت يك و غشايي داخل بخش يك سلولي خارج )دومين( )1( 2(. )تصوير است شده تشكيل سيتوپاسمي درون 40

4 انسان سلولهاي سطح در HLA-II ژن آنتي استقرار نحوه و ساختمان 2: تصوير از α2 و 84 تا 1 آمين ه اس يد از α1 بخش α زنجي ره در در كه حالي در ميش ود. ش امل را 178 تا 85 آمين ه اس يد تا 92 آمينههاي اس يد و β1 91 تا 1 آمينه اس يد β زنجيره تفاوته اي DR و DP DO بي ن ميس ازد. را β2 192 به DQ در β و α زنجيره كه ط وري به دارد. وجود جزي ي 2 از يك هر DP در و آمينه اس يد 2 و 234 از ترتيب زنجيره α2 و α1 بخشهاي است. شده تش كيل آمينه اسيد زنجيرهاي هش ت بتاي و مارپيچ دو کاسI ژنهاي آنتي α هستند. ژن آنتي به اتصال مخصوص كه ميآورند وجود به را MHC مولكول ژني آنت ي ويژگي و ش كلي تنوع بنابراين )1( است. شكاف و شيار همين به مربوط II کاس از ش د گفته I کاس ژنهاي آنتي مورد در كه همانط ور HLA مولكولهاي كه است آن ناودان يا ش يار اين خواص واكنش ژن آنت ي محدودي تعداد ب ا تنها قادرن د II کاس II کاس HLA مولكوله اي وظيف ه حال ه ر به دهن د. سلولهاي به آنها عرضه و بيگانه ژني آنتي قطعات به اتصال آنتي كنار در بيگانه ژنه اي آنتي به اتصال ب راي TCD4+ II کاس ناحيه ش دهاند. طراحي II کاس HLA ژنه اي از حداقل و ميگيرد بر در را DNA از كيلوباز 800 از بي ش شاملDRB1/3/4/5 كه است شده تشكيل عملكردي ژن 9 ميباش ند. DQA1 و DRA1 DPB1 DPA1 DQB1 )2( در را تن وع باالترين ك ه اس ت ژني جاي گاه DRB1 به مربوط آلل 559 از اس ت. دارا II کاس HLA خان واده آلل تعداد اين از ميش وند. كد پروتئين 462 لوكوس اي ن به مربوط آللهاي جفت و شده انتخاب آلل محدودي تعداد هب شده انتخاب آللهاي ش دهاند. گنجانيده كيتها در آنها مختلف جمعيتي گروههاي در خود باالي ژنتيكي تنوع علت نوع دهها كنون تا است. برخوردار بااليي تشخيصي ارزش از كد ژنهاي ش دهاند. شناس ايي DR و DP DQ ژن آنتي DQ DP لوكوس پن ج در II کاس ژنهاي آنتي كنن ده فوق نواحي از ي ك ه ر در دارد. ق رار DO و DM DR قرار مخصوصي ژنهاي يا ژن β و α زنجيرههاي سنتز براي B را β زنجيره سازنده ژن و A را α زنجيره سازنده ژن دارد. براي ميگيرد. را آن مخصوص نام لوكوس هر در كه مينامند و DQ لوكوس از A ژن دهنده نش ان HLA-DQA مثال )2( است. لوكوس اين از B ژن نمايانگر HLA-DQB اي A ژنهاي از يك ي اس ت ممكن مختلف لوكوسهاي در آللها تعدد و تن وع اينكه يا و باش د متغير ديگري و ثاب ت B لوكوس در مثال براي شود. مش اهده لوكوس يك ژن دو هر در 41

5 لوكوس اين در B ژن از ك ه حالي در اس ت ثابت A ژن DR نوع سه حداقل )DRB 4 (B 4 يا و )DRB 3 ) B 3 (DRB 2 ) B 2 (DRB 1 ( B 1 α زنجيره DR ژنه اي آنتي ان واع بين يعني دارد. وج ود ويژگي ديگر عبارت به اس ت. متغير β زنجيره در ولي يكس ان كه حالي در اس ت. نهفته β زنجيره در DR مولكول ژني آنت ي آنتي تنوع در را بيش تري نقش DQ لوكوس در β ژن چه اگ ر در گوناگوني و تن وع ليكن ميكند ايف ا DQ ظهور و ژني ك مجموع در ميش ود. مش اهده لوكوس اين B و A ژن دو ه ر و DQB1/DQA1 يك ي ژن س ري دو لوك وس اي ن در دوم سري معتقدند ولي دارد وجود DQB2/DQA2 ديگري و B1/A1 ژن س ري دو نيز DP لوكوس در كاذباند. ژنهاي بيش تر تغيير و تنوع نيز لوكوس اين در دارد. وج ود B2/A2 DP ژنهاي آنتي انواع ديگر عبارت به ميش ود ديده B ژن در رد β زنجيرههاي مختلف انواع وج ود و B ژنهاي تنوع نم ود محتواي مورد در دقيقي اطاع ات هنوز اس ت. ژنها آنتي اين )1( نيست. دسترس در DO و DN لوكوسهاي ژنتيكي HLA-III كالس ژنهاي آنتي چهار كننده كد ژنه اي HLA ژني كمپلكس داخ ل در لنفوتوكسين TNF نامهاي به س ايتوكاين يه كمپلمان جزء نيز حرارتي ش وك پروتئينهاي برخي و β لنفوتوكس ين و کاس ژنهاي آنتي را ژنه ا اين فرآورده كه دارند حض ور محصوالت برخاف ژنها آنت ي اين مينامن د. HLA-III بلكه نيس تند س لولي س طح ژنهاي آنتي قبل ي کاس دو ساير مانند نيز ناحيه اين ژنهاي هستند. سرمي محلول اجزاء هر در و بوده برخوردار تنوع و مرفيسم پلي از HLA ژنهاي )1( باشد. داشته قرار مختلفي آللهاي است ممكن ژني ناحيه HLA ژني و ژني آنتي ويژگيهاي و مولكولي ويژگيه اي مبن اي بر را HLA ژنه اي آنت ي يا مشترك ژنهاي آنتي نظير مختلفي انواع به ژنيك آنتي تظاهرات ژنهاي آنتي و بفرد منحصر يا و اختصاصي ژنهاي آنتي عمومي مولكول چندين بين كه ژنهايي آنتي ميكنند. بندي طبقه مش تق شاخصهايي يا ش اخص كردن اضافه با و بوده مش ترك HLA ژني آنتي را ميش وند ظاهر HLA مولكول انواع آن روي ب ر آنتي كه حالي در ميگويند. )BW 6 و BW 4 ( 1 عمومي يا مشترك ميشود يافت HLA مشخص مولكول يك روي بر فقط كه ژني )1( مينامند. 2 اختصاصي آنتيژن را يك از تنها اختصاصي ژنهاي آنتي كه ميرسيد نظر به ابتدا برخوردارند. تفكيك غيرقابل و بفرد منحصر ژنيك آنتي ويژگي آنتي اين از برخي كه داد نشان شده انجام بررس يهاي ليكن و ظريفتر ويژگ ي چن د مجموع از اختصاص ي ژنه اي برخي ديگ ر عبارت ب ه ميآيند. وج ود به ت ري كوچ ك ژنتيك آنتي ش اخص چند يا دو از اختصاصي آنتيژنه اي شاخصهاي آنها از يك هر به كه ميشوند درست تر كوچك پيشنهاد به ميگويند. اصلي ژن آنتي از جزيي يا مشتق كوچك اصلي ژنهاي آنت ي جهاني بهداش ت س ازمان علمي كميته را مش تق ژن آنتي ش ماره ذكر از پس و پرانتز داخ ل در را HLA-B 44 ژنه اي) 12 ( آنتي مث ال براي ميكنن د. ذك ر و HLA B 44 كه اس ت آن نمايانگ ر HLA B 45 )12( )1( هستند. HLA B12 ژن آنتي مشتقات HLA B 45 بين در عموم ي( ژن )آنتي ژني ك آنتي بني ات اش تراك واكنش پدي ده ب روز باع ث اختصاص ي ژن آنت ي چن د گروه يك در را ژنهاي ي آنتي چني ن لذا ميش ود. 3 متقاطع 4 مش ابه ژنهاي آنتي گروه عنوان تحت و نموده بندي طبقه گروههاي ميكنن د. معرفي CREG اختص اري نام با ي ا و ك ه B 15 / و 17 B 5 (B 5 -CREG( B 7 (B 7 -CREG( زمرهاند. اين از هستند اختصاصي ژن آنتي تعدادي بر مشتمل )1( HLA ژنهاي آنتي توارث بايستي HLA سيس تم در توارث چگونگي خصوص در كمپلكس ژنهاي نزديك بسيار ارتباط واسطه به كه نمود اشاره همراه صورت به ژنها اين انتق ال معموال يكديگر با HLA 1- Public Antigen 2- Private Antigen 3- Cross Reaction 4- Cross Reaction group 42

6 ژني دستههاي اين ميگيرد. صورت )س ري( دستهاي و هم هب HLA ژنهاي بروز كه آنجايي از مينامن د. 1 هالوتيپ را توجه با و اس ت مغلوب( نه و غالب )نه ب ارز هم ص ورت از پدري( و )مادري هالوتيپ دو واجد ف ردي هر كه اين به صورت به HLA ژنهاي آنتي ظهور اس ت HLA ژنهاي نشان شده انجام بررس يهاي ميافتد. اتفاق بارز هم و همراه و س ريها برخي فراواني ميزان موارد برخي در كه ميده د هر مستقل فراواني از بيش HLA ژنهاي آنتي مجموعههاي برخي حد از بيش همراهي اين به است. جداگانه طور به يك )2( ميگويند. 2 ها ژن ترجيحي حركت يكديگر با ژنها HLA كاربرد در مولكولها اي ن كاربرد ترين مهم عضو: پيون د الف( به منجر منحصرا موضوع اين است. اعضا پيوند پزشكي علم مهمترين نيز حاضر حال در و ش د مولكولها اين ش ناخت يك ب راي كه جايي اس ت. مبح ث همي ن در آن كارب رد تا بايد ميگرديم مناس ب دهنده يك دنبال به عضو گيرن ده و باش د داش ته وجود قرابت گيرنده و دهنده بين امكان حد ش ود انجام HLA Typing بايد موضوع اين تايي د براي ميشود. انجام HLA A,B,DR مورد در ترينآنها مهم كه قرابت و ش باهت حداكثر بايد مورد 3 اين در حداقل يعن ي گيرنده و دهنده HLAهاي چقدر هر باش د. داش ته وجود به است بيشتر پيوند عمر طول باش د بيشتر ش باهت داراي سيس تم توس ط بدن از بافتي هر در پيوندي هر كلي ط ور HLAهاي شباهت ميزان به توجه با حال ميشود دفع ايمني در اعضا ساير با پيوندي عضو س لولهاي سطح در موجود ميآيد. وجود به تفاوتهايي پيوند حف ظ و ماندگاري زمان همسان قلوهاي دو به مربوط پيوند ماندگاري ميزان باالترين )Coloning( سازي همانند تكنيكهاي با امروزه اما است كولونيزه گيرنده ش خص خود MHC با بافتهايي ميتوان )4-6( است. بدن پذيرش مورد پيوند اين %100 كه كرد مطالعات و باليني بررس يهاي ها: بيماري با ارتباط ب( و بيماريها برخ ي بي ن وي ژهاي ارتب اط اپيدميولوژي ك هنوز چه اگ ر دادهاند. نش ان HLA خ اص آنتيژنه اي اين كلي طور ب ه ليكن نش ده مش خص ارتباط اين ماهيت زمينه ب ا بيماريها برخ ي بروز كه ميش ود تصور چني ن فراواني به ميتوان رابطه اين در دارد. ارتباط خاصي ژنتيكي انكيلوزان اس پونديليت به مبتا افراد در HLA-B 27 باالي انسولين به وابسته ديابت در HLA-DR 4 و HLA-DR 3 نمود. اشاره روماتوئيد آرتريت به مبتایان در HLA-DR 4 و مش خص بيماري و خاص HLA يك بين گاهي برعك س افرادي در كه معني بدين ميشود مش اهده منفي ارتباط يك نسبت بيماري بروز موارد هستند خاص HLA آن واجد كه در تاكنون ميدهد. نش ان داري معني كاهش كنترل افراد به بيماريها با HLA ژنهاي آنتي )مثبت( ارتباط توجيه مورد فرضيهها اين جمله از اس ت. ش ده بيان مختلفي فرضيههاي نمود: اشاره زير تئوريهاي به ميتوان عوامل براي پذيرنده نقش در HLA مولكولهاي زا بيماري ژنهاي آنتي از خاصي مولكولهاي فرضيه اين اس اس بر زا بيماري عوامل براي س لولي پذيرنده يك عنوان به HLA )نظير ميكند تس هيل را بيماري بروز نتيجه در و كرده عمل.)HIV ويروس براي CD 4 مولكول رسپتوري نقش مولكولهاي به شبيه چهرهاي زا بيماري عوامل ميگيرند خود به MHC مشابه ژنيك آنتي نظر از بيماري عامل تئوري اين اساس بر صورت اين در ميكند. تظاه ر HLA خاص ژنهاي آنت ي ژن آنتي چون ك ه اين اول اس ت. محتمل پديده دو وق وع خود عليه بدن اس ت بدن خودي ژنهاي آنتي ش بيه بيگانه 3 ايمن خود بيماريهاي حالت اين در ميش ود واكنش وارد تش ابه اين علت به اس ت ممكن اينكه دوم ميكنند. بروز خودي را آن كرده سكوت ژن آنتي مقابل در دفاعي سيس تم صورت اين در نش ود. ايجاد ايمني پاس خ و نموده قلم داد )3( ميشود. فراهم زا بيماري عامل قطعي تهاجم براي زمينه II كالس ژنهاي آنتي عرضه در اختالل در II کاس ژنه اي آنتي ظهور تئ وري اين اس اس بر هستند ژن آنتي اين فاقد طبيعي طور به كه سلولهايي سطح 1- Halotype 2- Linkage disequilibrium 3- Autoimmune diseases 43

7 ممكن اس ت باعث بروز بيماريهاي خاصي ش ود. در اين حال ت آنتي ژنه اي کاس II )كه به ط ور معمول وظيفه عرضه آنت ي ژنهاي بيگانه به لنفوس يتهاي T را به عهده دارند( ميتوانند آنتي ژنهاي طبيعي سطح سلول مزبور را به عنوان يك آنتي ژن بيگانه به لنفوس يتهاي T عرضه نموده و باعث بروز پاسخ عليه بافت مزبور شوند. در اين خصوص ميتوان به بيماري گريوز 1 اشاره نمود. به نظر محققين در اين بيماري آنتي ژنهاي کاس HLA-II روي سطح سلولهاي تيروئيدي ظاهر ش ده و باعث بروز پاس خ عليه رسپتورهاي هورمون TSH ميش ود. لذا آنتي بادي ضد اين رس پتور در بيم اران توليد و با تاثير بر روي س لول نق ش هورمون را بازي كرده و به واس طه تحريك مداوم باعث پركاري عضو و ب روز بيماري گري وز ميگردد. محققين توانس ته اند بين HLA-DR3 و اي ن بيماري ارتباط معني داري را نش ان دهن د. عاوه ب ر اين در خصوص توجيه عل ل ارتباط آنتي ژنه اي HLA با بيماريها تئوريه اي ديگري نيز مطرح است. )1( عاوه بر اين در س الهاي اخير وجود ارتباط مس تحكم بين بيماريهاي ميكروبي و آنتي ژنهاي HLA نيز به اثبات رسيده است. در مطالعه انجام ش ده در س ال 1981 بر روي 115 بيمار مبتا به كراتيت هرپس ي راجعه و 123 نمونه سالم به عنوان كنت رل توزيع آنتي ژنهاي HLA-A B C را مورد مطالعه قرار دادند. نتايج اين پژوهش نش ان داد HLA-A3 به طور معني داري )0.042> p( با ش انس ابتا به ويروس هرپس مرتبط است. )7( در مطالع ه ديگري ارتباط بين ابتا به ويروس HTLV-1 و آنتي ژنهاي HLA-DR را بررس ي كردند. نتايج نش ان داد كه HLA-DR1 بهعنوان يك فاكتور خطر س از مطرح است و وجود اين آنتيژن در هر فردي ميتواند شانس ابتا ب ه HAM/TSP در اثر وي روس HTLV-1 را به ميزان 4/4 برابر نس بت به افرادي كه فاقد اين بين مولكول هستند افزايش دهد. در مقاب ل HLA-DR3 به عنوان يك فاكتور محافظ تكننده مطرح اس ت و وجود اي ن آنتي ژن در هر فردي ميتواند ش انس ابتا را به ميزان 5/8 برابر نس بت به افرادي كه فاقد اين آنتي ژن هستند كاهش دهد. )8( ارتب اط بين ش يوع عفونتهاي حاد ويروس ي تب دانگ )DF( و ت ب خونريزي دان گ )DHF( و فراواني آللهاي HLA-A و HLA-B در 263 بيمار تايلندي در مطالعهاي در سال 2002 مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد آنتي ژن HLA-B 51 با توسعه DHF و HLA-B52 با توسعه DF در بيماران مبتا به عفونتهاي ثانويه همراه بود. )9( در سال 2014 مطالعهاي در زمينه بررسي ارتباط HLA-A HLA-B و HLA-C با ش يوع HSV-1 و HSV-2 در اسپانيا انجام ش د. بر اساس نتايج حاصل از اين پژوهش به نظر ميرس د ش يوع باالي ابتا به اين عفونتهاي ويروسي ب ا فراواني ب االي آلله اي HLA-B27 HLA-A24 HLA-B53 و HLA-B58 در ارتب اط باش د. در مقابل آل ل HLA-B44 ب ا احتم ال كاه ش ابت لا ب ه عفونت HSV1 2- در ارتباط است. )10( مطالع ات زيادي نيز وجود دارند ك ه ارتباط آنتي ژنهاي خ اص HLA را ب ا برخي بيماريها مانند س ندرم بهجت مياستني گراويس اس كلروز متعدد )MS( ايدز HTLV ماالريا ليشمانيا توكسوپاسما به اثبات رساندهاند. )11-17( ج( مطالعات جمعيت شناختي: از ديگر كاربردها HLA در مطالع ات جمعيت ش ناختي ميباش د ك ه در حقيقت ش ناخت اين ك ه يك جمعي ت داراي چن د نوع HLA مش ترك هستند بسيار مهم است. البته اين نوع شناخت هم در جهت كمك به بشر و هم در جهت تخريب بشر ميتواند استفاده شود. در مطالع ات جمعيت ش ناختي با اندازه گيري گس ترش ي ك HLA در بين يك جمعيت خ اص با ايجاد يك بانك حفاظت ش ده جهت محافظت از ژن اين افراد تحت نظارت س ازمان جهاني بهداش ت ميتوان به سادگي مشخص كرد كه چه نوع بيماري ش ايع بين اين افراد اس ت چه اقدامات پيش گيرانهاي ميتوان انجام داد شجره يك فرد به كدام قوم يا مذهب بر ميگردد و از اين دس ت مطالعات بر جمعيتها انجام دهند. )4-6( 1- Graves disease 44 فصلنامه آزمایشگاه و تشخیص- پاييز شماره

8 از ديگر مزيتهاي شناس ايي ارتباط آللهاي مختلف HLA ب ا بيماريهاي مختلف باش د كه به طور كل ي ميتواند در تش خيص برنامه ريزي و پيش گيري موثر و راهبردي باشد. همچنين يافتن اهداكننده س ازگار در مراكز مغز اس تخوان و استفاده از روشهاي مولكولي با سطح تفكيك متوسط يا باال در مراكز اهداي مغز استخوان موجب تعيين دقيق تر و كاهش س ازگاري بين دهنده و گيرنده پيوند و در نتيجه بهتر ش دن عواقب كلينيكي پيوند خواهد شد. References 1- وجگاني محمد. )1391(. ايمونولوژي. سازمان انتشارات جهاد دانشگاهي واحد تهران. نوبت ششم: نتيجه گيري پژوهشها نش ان داده اند كه وجود برخي از لوكوسهاي خاص HLA فرد را نسبت به تعدادي از بيماريها مقاومتر و يا حس اس ت ر از افراد ديگر همان گون ه ميكند و ارتباط آللهاي خاص HLA با حساسيت يا مقاومت به يك بيماري ميتوان د در توليد و توس عه داروها يا واكس نهاي موثر بر پاي ه اپي توپ كم ك كند. همچنين شناس ايي جمعيتهاي در مع رض خطر باال و ي ا مقاوم به بيماريه ا نيز ميتواند 2- Abbas A. K, Janeway C. A. (2000). Immunology: improving on nature in the twenty-first century. Cell, 100(1), عصاره زادگان م. ع. امام س. )2010(. فراواني آنتي ژنهاي HLA کاس يك در اهدا كنندگان عضو در افراد بومي خوزستان. مجله علمي پزشكي 6)4(: Middleton D, C and Williams FA. History of DNA typing for the human MHC. Immunogenet 1999: Aizawa M. HLA in Asia-Oceania. Proceedings of the 3 rd Asia-Oceania Histocompatibility Workshop-Conferense Hokkaido University Press. 1986: Johnson AH, Katovich Hurley C, Hartzman RJ, Human Leukocyte Antigen (HLA). In: Henry JB. Clinical diagnosis and management by laboratory methods. Saunders Company United States. 1996: Völker-Dieben, H. J, Kok-van Alphen C. C, Schreuder I, D Amaro J. HLA antigens in recurrent corneal herpes simplex virus infection. InHerpetische Augenerkrankungen. JF Bergmann-Verlag: 1981; حبران ي امير رضا. )1388(. بررس ي ارتباط HLA-DR با بيماري.HAM/TS پاي اننامه جهت اخذ گواهي دكتراي عمومي. دانشگاه علوم پزشكي مشهد. 9- Stephens HA, Klaythong R, Sirikong M, Vaughn DW, Green S, Kalayanarooj S and et al. HLA-A and -B allele associations with secondary dengue virus infections correlate with disease severity and the infecting viral serotype in ethnic Thais. Tissue Antigens.2002; 60: Samandary S, Kridane-Miledi H, Sandoval J. S, Choudhury Z, Langa-Vives F, Spencer D and et al. Associations of HLA-A, HLA-B and HLA-C alleles frequency with prevalence of herpes simplex virus infections and diseases across global populations: Implication for the development of an universal CD8 T-cell epitope-based vaccine. Human immunology; (4): Gul A, Ohno S. HLA-B*51 and Behçet disease. Ocular immunology and inflammation. 2012; 20(1): Bella J, Smoot S, Newby C, Toyka K, Rassentia L, Smitha K and et al. HLA-DQ beta-chain polymorphism linked to myasthenia gravis. Science.1986; 327(8489): Lincoln M R, Montpetit A, CaderM. Z, Saarela J, Dyment D. A, Tiislar M and et al. A predominant role for the HLA class II region in the association of the MHC region with multiple sclerosis. Nature Genetics. 2005; 37: Zhang Y, Peng Y, Yan H, Xu K, Saito M, Wu H and et al. Multilayered Defense in HLA-B51 Associated HIV Viral Control. The Journal of Immunology. 2011; 187(2): Adrian V, Hill S, Elvin J, Willis A C,Aidoo M,Catherine E and et al. Molecular analysis of the association of HLA-B53 and resistance to severe malaria. Nature. 1992; 360: Petzl-Erler M.L, Belich M.P, Queiroz-Telles F. Association of Mucosal Leishmaniasis with HLA. Human Immunology. 1991; 32(4): Douglas G. Macka, J, Robertsa F, Craig W. R, Randee G, David Ch and et al. HLA-class II genes modify outcome of Toxoplasma gondii infection. International Journal for Parasitology. 1999; (9): فصلنامه آزمایشگاه و تشخیص- پاييز شماره