ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ: από τη βιοσύνθεση στο μηχανισμό δράσης

Transcript

1 ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ: από τη βιοσύνθεση στο μηχανισμό δράσης ΜΑΡΙΑΝΝΑ Α. ΝΤΑΛΑΜΑΓΚΑ ΙΑΤΡΟΣ ΒΙΟΠΑΘΟΛΟΓΟΣ ΑΝ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΚΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ-ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΒΙΟΧΗΜΕΙΑΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ

2 ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Στο τέλος του μαθήματος, ο φοιτητής θα μπορεί: Να ορίσει τι είναι στεροειδής ορμόνη Να απαριθμήσει τα είδη των στεροειδών ορμονών Να κατανοήσει τη βιοσύνθεση των στεροειδών ορμονών Να κατανοήσει το μοριακό τρόπο δράσης των στεροειδών ορμονών στα κύτταρα Να προσδιορίσει τους υποδοχείς των στεροειδών ορμονών Να εμπεδώσει τους εκπαιδευτικούς στόχους μέσω κλινικών παραδειγμάτων ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ_ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ

3 ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ: φυλετικές και φλοιο-επινεφριδιακές ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ_ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ

4 ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ_ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ

5 ΦΛΟΙΟΣ 1.Σπειροειδής ζώνη: Αλδοστερόνη, Κορτικοστερόνη 2. Στηλιδωτή ζώνη: Γλυκοκορτικοειδή 3. Δικτυωτή ζώνη: Ανδρογόνα

6 ΚΥΡΙΕΣ ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ Κορτιζόλη: παραγωγή από στηλιδωτή ζώνη ΕΦ, εκκριτικό σήμα (ΕΣ): ACTH Αλδοστερόνη: παραγωγή από σπειροειδή ζώνη ΕΦ, ΕΣ: υποογκαιμία, Κ, ρενίνη-αγγειοτενσίνη ΙΙ, ACTH Δεϋδροεπιανδροστερόνη: παραγωγή από δικτυωτή ζώνη ΕΦ (κύριο ανδρογόνο επινεφριδίων), ΕΣ: ACTH Τεστοστερόνη: Κύτταρα Leydig όρχεων, ΕΦ, ωοθήκη ΕΣ: LH 17β-οιστραδιόλη: ωοθυλάκιο, ωχρό σωμάτιο, κύτταρα Sertoli, ΕΣ: FSH Προγεστερόνη: ωχρό σωμάτιο, EΣ: LH Βιταμίνη D ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ_ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ

7 ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΣΤΕΡΟΕΙΔΩΝ ΟΡΜΟΝΩΝ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟΝ ΑΡΙΘΜΟ ΤΩΝ ΑΝΘΡΑΚΩΝ Φυλετικές ορμόνες: ανδρογόνα (C 19) οιστρογόνα (C 18) προγεστερινοειδή (C 21) Γλυκοκορτικοειδή-Αλατοκορτικοειδή (C 21) Βιταμίνη D (C 27 σεκοστεροειδές) ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ_ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ

8 ΧΟΛΗΣΤΕΡΟΛΗ ΠΡΟΓΕΣΤΕΡΟΝΗ C21 ΚΟΡΤΙΖΟΛΗ C21 (γλυκοκορτικοειδές) ΤΕΣΤΟΣΤΕΡΟΝΗ C19 ΟΙΣΤΡΑΔΙΟΛΗ C18 ΦΥΛΕΤΙΚΕΣ ΟΡΜΟΝΕΣ ΑΛΔΟΣΤΕΡΟΝΗ C21 (αλατοκορτικοειδές) ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ_ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ

9 ΒΙΤΑΜΙΝΗ D Η χοληκαλσιφερόλη μετατρέπεται στη βιολογικά δραστική της μορφή μετά από διπλή υδροξυλίωση Η 25-ΟΗ D αποτελεί το μεγαλύτερο απόθεμα της βιταμίνης και είναι ο καλύτερος δείκτης υπο-ή αβιταμίνωσης

12 ΑΔΡΗ ΒΙΟΣΥΝΘΕΣΗ ΣΤΕΡΟΕΙΔΩΝ ΟΡΜΟΝΩΝ C21 ΓΛΥΚΟΚΟΡΤΙΚΟΕΙΔΗ C21 ΑΛΑΤΟΚΟΡΤΙΚΟΕΙΔΗ

14 ΕΝΖΥΜΑ ΣΤΗ ΒΙΟΣΥΝΘΕΣΗ ΣΤΕΡΟΕΙΔΩΝ ΟΡΜΟΝΩΝ Υδροξυλάσες: προσθήκη ενός ΟΗ στο μόριο (αναστρέψιμη διαδικασία). Ανήκουν στην ομάδα του κυτοχρώματος Ρ450 (Ρ450 scc, 17-OH άση, 21-ΟΗ άση, 11β-18β ΟΗ άση, αρωματάση) Δεϋδρογενάσες: αποσπούν ένα Η από το μόριο του στεροειδούς. Το NAD μετατρέπεται σε NADH. Ισομεράσες: μεταβάλλουν τη στερεοχημεία του στεροειδούς με την αλλαγή της θέσης του διπλού δεσμού. ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ_ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ

16 ΒΙΟΣΥΝΘΕΣΗ ΠΡΟΓΕΣΤΕΡΟΝΗΣ ΣΤΟ ΩΧΡΟ ΣΩΜΑΤΙΟ ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ_ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ

18 ΒΙΟΣΥΝΘΕΣΗ ΑΛΔΟΣΤΕΡΟΝΗΣ ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ_ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ

20 ΒΙΟΣΥΝΘΕΣΗ ΑΝΔΡΟΓΟΝΩΝ ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ_ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ

21 ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΔΙΥΔΡΟΤΕΣΤΟΣΤΕΡΟΝΗΣ ΑΠΌ ΤΕΣΤΟΣΤΕΡΟΝΗ ΜΕΣΩ 5α-ΑΝΑΓΩΓΑΣΗΣ ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ_ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ

22 ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΟΣ #1: Χορήγηση φιναστερίδης (αναστολέας της 5α αναγωγάσης) για υπερτροφία προστάτη ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ_ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ

23 ΒΙΟΣΥΝΘΕΣΗ ΟΙΣΤΡΟΓΟΝΩΝ ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ_ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ

24 ΒΙΟΣΥΝΘΕΣΗ ΟΙΣΤΡΟΓΟΝΩΝ ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ_ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ

25 ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΟΣ #2: Χορήγηση αναστολέα αρωματάσης σε ασθενείς με οιστρογονοεξαρτώμενο Ca μαστού ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ_ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ

26 ΣΥΓΓΕΝΗΣ ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ (ΣΥΕ)-ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ Η ΣΥΕ συνίσταται στην αντιρροπιστική υπερλειτουργία και υπερπλασία του ΕΦ στην προσπάθεια να ανταπεξέλθει στη συγγενή έλλειψη των ειδικών ενζύμων της στεροειδογένεσης. 1) Έχουμε μειωμένη παραγωγή των στεροειδών εκείνων που λείπει το ένζυμο στη βιοσύνθεσή τους 2)Υπερπαραγωγή και συσσώρευση του στεροειδούς που δεν μπορεί να υποστεί περαιτέρω μετατροπή 3)Συνήθως παραβλάπτεται η παραγωγή κορτιζόλης-τελικό προϊόν της ορμονοσύνθεσης

28 Η χαμηλή κορτιζόλη αποτελεί έντονο ερέθισμα για έκκριση CRH, ACTH με αποτέλεσμα το συνεχές μαστίγωμα από την ACTH και τη δημιουργία υπερπλασίας επινεφριδίων ΓΕΝΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ: 1) Ελλειψη κορτιζόλης που μπορεί να οδηγήσει σε επινεφριδιακή ανεπάρκεια, ΟΕΑ και θάνατο 2)Ελλειψη αλδοστερόνης που επιβαρύνει την κατάσταση 3) Υπερπαραγωγή ανδρογόνων και αρρενοποίηση : ψευδοερμαφροδιτισμός κατά τη γέννηση, ετεροφυλετική πρώιμη ήβη κατά την παιδική ηλικία, αρρενοποίηση κατά την ήβη : ισοφυλετική πρώιμη ήβη ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ_ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ

33 ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ_ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ ΑΡΡΕΝ ΜΕ ΣΥΕ

34 ΜΟΡΦΕΣ ΣΥΕ 1) Ανεπάρκεια 21-ΟΗ άσης (95%) 1: νεογνά 2) Ανεπάρκεια 11-ΟΗ άσης (5%) 1: νεογνά 3) Ανεπάρκεια 17-ΟΗ άσης 4) Ανεπάρκεια 18-ΟΗ άσης 5) Ανεπάρκεια της 3β-δεϋδρογενάσης 6) Ανεπάρκεια των ενζύμων μετατροπής CHO, ανεπάρκεια StAR ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ_ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ

37 ΜΙΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΠΡΩΤΕΊΝΗ, ΓΝΩΣΤΗ ΩΣ StAR (στεροειδογενετική οξεία ρυθμιστική πρωτεΐνη) ΒΟΗΘΑ ΣΤΗ ΜΕΤΑΤΟΠΙΣΗ ΤΗΣ ΧΟΛΗΣΤΕΡΟΛΗΣ ΑΠΌ ΤΗΝ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΣΤΗΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΜΕΜΒΡΑΝΗ ΤΩΝ ΜΙΤΟΧΟΝΔΡΙΩΝ. Η StAR ΕΊΝΑΙ ΟΡΜΟΝΟ-ΕΠΑΓΩΜΕΝΗ ΕΚΦΡΑΖΕΤΑΙ ΕΙΔΙΚΑ ΣΤΟΥΣ ΤΟΠΟΥΣ ΣΤΕΡΟΕΙΔΟΓΕΝΕΣΗΣ (επινεφρίδια-όρχειςωοθήκες) ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ_ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ

38 ΠΟΛΥΠΕΠΤΙΔΙΚΕΣ ΟΡΜΟΝΕΣ ΔΙΕΓΕΙΡΟΥΝ ΤΗ ΣΥΝΘΕΣΗ ΣΤΕΡΟΕΙΔΩΝ ΟΡΜΟΝΩΝ ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ_ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ

40 Ελλειψη StAR. Σπάνια μορφή ΣΥΕ. Τα επινεφρίδια στη νεκροτομή είναι γεμάτα λιποειδή Η βιοσύνθεση των επινεφριδιακών ορμονών είναι αδύνατη ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ_ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ

43 ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΙΚΗΣ ΠΕΡΙΣΣΕΙΑΣ ΑΛΑΤΟΚΟΡΤΙΚΟΕΙΔΩΝ (ΑΜΕ) Ορισμένοι ασθενείς (κυρίως παιδιά) παρουσιάζουν υπέρταση, υποκαλιαιμία, καταστολή του συστήματος ρενίνης-αγγειοτενσίνης ΙΙ χωρίς να υπάρχει υπερέκκριση αλδοστερόνης. Συνήθως όταν συν-εκφράζονται υποδοχείς ALD και CORT επικρατεί ένας μόνο τύπος υποδοχέα. Ωστόσο, στους νεφρούς και στο κόλον (ιστοί στόχοι) εκφράζονται και οι δύο υποδοχείς. Επίσης, εκφράζεται και το ένζυμο 11-υδροξυστεροειδική αφυδρογονάση, που μετατρέπει την κορτιζόλη (που συνδέεται με υποδοχέα αλατοκορτικοειδών) σε κορτιζόνη (11-κετοανάλογο) η οποία έχει φτωχή σύνδεση με τον υποδοχέα. Στο σύνδρομο ΑΜΕ, μπορεί να υπάρχει συγγενής διαταραχή του ενζύμου, με αποτέλεσμα η CORT προκαλεί κορεσμό του υποδοχέα ALD και κατακράτηση νατρίου με καταστολή του άξονα ρενίνηςαγγειοτενσίνης ΙΙ. Μάρτιος 2011 ΦΛΟΙΟΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΑΚΕΣ 43ΟΡΜΟΝΕΣ: από τη βιοχημεία στην παθολογία

44 Το ΑΜΕ μπορεί να προκύψει και από τη λήψη υπερβολικών ποσοτήτων γλυκόριζας (γλυκορητινικό οξύ-ge). To GE είναι δυναμικός αναστολέας του ενζύμου 11-υδροξυστεροειδική αφυδρογονάση. ΦΛΟΙΟΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΑΚΕΣ 44ΟΡΜΟΝΕΣ: από τη βιοχημεία στην παθολογία

45 ΣΕ ΑΝΤΙΘΕΣΗ ΜΕ ΤΙΣ ΠΕΠΤΙΔΙΚΕΣ ΟΡΜΟΝΕΣ, ΟΙ ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ ΔΕΝ ΑΠΟΘΗΚΕΥΟΝΤΑΙ ΣΕ ΚΟΚΚΙΑ ΜΕΤΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΑΙΜΑ ΜΕ ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ ΤΟΥ ΠΛΑΣΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑΒΟΛΙΖΟΝΤΑΙ ΣΤΟ ΗΠΑΡ (ΣΥΖΕΥΞΗ ΜΕ ΓΛΥΚΟΥΡΟΝΙΔΙΑ+ΘΕΙΙΚΑ ΑΛΑΤΑ) ΚΑΙ ΑΠΕΚΚΡΙΝΟΝΤΑΙ ΣΤΑ ΟΥΡΑ ΩΣ ΥΔΑΤΟΔΙΑΛΥΤΕΣ ΕΝΩΣΕΙΣ Η DHEA TΩΝ ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ ΕΊΝΑΙ ΜΙΑ ΓΝΩΣΤΗ ΠΗΓΗ ΟΥΡΙΚΩΝ 17-ΚΕΤΟΣΤΕΡΟΕΙΔΩΝ Ο ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΣΤΕΡΟΕΙΔΩΝ ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ ΑΠΌ ΤΗΝ ΗΛΙΚΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΗΠΑΤΙΚΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ_ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ

46 ΤΙ ΕΊΝΑΙ ΤΑ 17-ΚΕΤΟΣΤΕΡΟΕΙΔΗ ΤΩΝ ΟΥΡΩΝ; Τα 17-κετοστεροειδή είναι μεταβολικά προϊόντα των ανδρογόνων που έχουν κοινό χαρακτηριστικό την ύπαρξη κετονικής ομάδος στον άνθρακα 17. Η ποσότητά τους είναι ανάλογη με το ποσό των ανδρογόνων που παράγονται από τα επινεφρίδια και τις γονάδες Η μέτρησή τους αποτελεί έναν αδρό δείκτη της ανδρογονικής έκκρισης του οργανισμού. Δεν καθορίζει την πηγή ή το είδος του ανδρογόνου : 5-12 mg/ 24h : mg/24 h ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ_ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ

47 ΜΕΤΑΦΟΡΑ ΣΤΕΡΟΕΙΔΩΝ ΟΡΜΟΝΩΝ- ΔΕΣΜΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ ΚΟΡΤΙΖΟΛΗ: 75-80% δεσμεύεται στην τρανσκορτίνη (CBG), 15% σε αλβουμίνη, μικρό % ελεύθερη ΑΛΔΟΣΤΕΡΟΝΗ: μόνο 50-70% είναι δεσμευμένη με χαμηλή συγγένεια στην αλβουμίνη και CBG, εξ ου και ο μικρός t ½ (20 min στο πλάσμα) ΤΕΣΤΟΣΤΕΡΟΝΗ: 65% δεσμεύεται στην SHBG, υπόλοιπη σε αλβουμίνη, 1-2% ελεύθερη ΟΙΣΤΡΟΓΟΝΑ: 60% δεσμεύονται στην SHBG, 20% σε αλβουμίνη, 20% ελεύθερα ΠΡΟΓΕΣΤΕΡΟΝΗ: προσδένεται με χαμηλή συγγένεια στην αλβουμίνη και CBG, εξ ου και ο μικρός t ½ (5 min στο πλάσμα) ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ_ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ

48 Η ΤΕΣΤΟΣΤΕΡΟΝΗ ΧΑΜΗΛΩΝΕΙ ΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΤΗΣ SHBG ΣΤΟ ΑΙΜΑ ΕΝΏ Η 17β-ΟΙΣΤΡΑΔΙΟΛΗ ΚΑΙ ΟΙ ΘΥΡΕΟΕΙΔΙΚΕΣ ΟΡΜΟΝΕΣ ΑΥΞΑΝΟΥΝ ΤΑ ΕΠΙΠΕΔΑ ΤΗΣ SHBG ΣΤΟ ΑΙΜΑ Η ΑΝΔΡΟΓΟΝΟΔΕΣΜΕΥΤΙΚΗ ΠΡΩΤΕΪΝΗ (ΑΒΡ) ΕΊΝΑΙ ΠΑΡΟΜΟΙΑ ΜΕ ΤΗΝ SHBG, ΑΛΛΑ ΠΑΡΑΓΕΤΑΙ ΣΤΑ ΚΥΤΤΑΡΑ SERTOLI ΚΑΙ ΒΟΗΘΑ ΣΤΗ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΥΨΗΛΩΝ ΕΠΙΠΕΔΩΝ ΑΝΔΡΟΓΟΝΩΝ ΣΤΟΥΣ ΟΡΧΕΙΣ (ανάπτυξη και ωρίμανση του σπέρματος). ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ_ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ

49 ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ ΣΤΕΡΟΕΙΔΩΝ ΟΡΜΟΝΩΝ ΟΡΜΟΝΕΣ_ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΙΙ

52 ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΥΠΟΔΟΧΕΩΝ ΣΤΕΡΟΕΙΔΩΝ ΟΡΜΟΝΩΝ ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ_ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ

54 O ΔΙΜΕΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΣΤΕΡΟΕΙΔΙΚΩΝ ΥΠΟΔΟΧΕΩΝ ΕΊΝΑΙ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΔΕΣΜΕΥΣΗ ΤΟΥΣ ΣΤΟ DNA ΚΑΙ ΤΗ ΜΕΤΑΓΡΑΦΙΚΗ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗ Η ΠΛΕΙΟΨΗΦΙΑ ΤΩΝ ΣΤΕΡΟΕΙΔΙΚΩΝ ΥΠΟΔΟΧΕΩΝ ΣΧΗΜΑΤΙΖΕΙ ΟΜΟΔΙΜΕΡΗ ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ_ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ

56 Γενικά, οι υποδοχείς των στεροειδών ορμονών απορρυθμίζονται (μειώνεται η γονιδιακή έκφρασή τους) από τη στεροειδή ορμόνη. Έτσι αποτρέπεται η υπερδιέγερση του κυττάρου-στόχου όταν τα επίπεδα της ορμόνης είναι υψηλά. ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ_ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ

57 Σ ΕΝΑ ΔΕΔΟΜΕΝΟ ΚΥΤΤΑΡΙΚΟ ΤΥΠΟ, Ο ΤΥΠΟΣ ΤΟΥ ΥΠΟΔΟΧΕΑ ΠΟΥ ΕΚΦΡΑΖΕΤΑΙ ΚΑΘΟΡΙΖΕΙ ΤΗΝ ΟΡΜΟΝΙΚΗ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ. ΟΙ ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ ΤΩΝ ΦΥΛΕΤΙΚΩΝ ΟΡΜΟΝΩΝ ΕΚΦΡΑΖΟΝΤΑΙ ΣΕ ΛΙΓΟΥΣ ΙΣΤΟΥΣ ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ_ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ

58 ΟΙΣΤΡΟΓΟΝΙΚΟΙ ΥΠΟΔΟΧΕΙΣ ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ_ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ

61 Περίπου 60-70% των περιπτώσεων CA μαστού είναι ER+ ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ_ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ

63 ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΟΣ #3: Μεταλλαγή του Υποδοχέα των Αλατοκορτικοειδών (S810L) οδηγεί σε υπέρταση και προεκλαμψία Ο μεταλλαγμένος υποδοχέας δεσμεύει προγεστερόνη με την ίδια συγγένεια όπως με την αλδοστερόνη, αλλά η PRO λειτουργεί ως αγωνιστής επάγοντας την επαναρρόφηση ιόντων νατρίου από το νεφρό. Στην περίπτωση αυτή, δεν πρέπει να χορηγηθεί σπειρονολακτόνη διότι δρα ως αγωνιστής όταν προσδεθεί στο μεταλλαγμένο υποδοχέα ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ_ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ

64 ΓΕΝΩΜΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΕΡΟΕΙΔΩΝ ΟΡΜΟΝΩΝ ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ_ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ

65 ΜΗ ΓΕΝΩΜΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΕΡΟΕΙΔΩΝ ΟΡΜΟΝΩΝ ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ_ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ

66 ΟΙ ΜΗ ΓΕΝΩΜΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΣΤΕΡΟΕΙΔΩΝ ΟΡΜΟΝΩΝ ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΟΥΝΤΑΙ ΑΠΌ: Από έναν υπο-πληθυσμό συμβατικών πυρηνικών υποδοχέων που εντοπίζονται στην κυτταρική μεμβράνη ή Από διακριτούς υποδοχείς της κυτταρικής μεμβράνης που δε σχετίζονται με τους κλασσικούς υποδοχείς των στεροειδών ορμονών ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ_ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ

67 ΣΥΝΟΨΗ Οι στεροειδείς ορμόνες διαχωρίζονται στις φυλετικές και στις φλοιοεπινεφριδιακές ορμόνες. Συντίθενται στις γονάδες (όρχεις-ωοθήκες) και στον επινεφριδιακό φλοιό από χοληστερόλη μέσω της Δ 5 - πρεγνενολόνης ως ενδιάμεσο. Οι στεροειδείς ορμόνες ταξινομούνται βάσει του αριθμού των ανθράκων που περιέχουν. Η 1,25 (ΟΗ) 2 D 3 είναι C 27 σεκοστεροειδές, προγεστερόνη, κορτιζόλη και αλδοστερόνη είναι C 21 στεροειδή, τα ανδρογόνα: τεστοστερόνη και δεϋδροεπιανδροστανδιόνη είναι C 19 στεροειδή και τα οιστρογόνα: 17β-οιστραδιόλη, οιστριόλη και οιστρόνη είναι C 18 στεροειδή. Οι στεροειδείς ορμόνες δεν αποθηκεύονται σε εκκριτικά κοκκία όπως οι πεπτιδικές ορμόνες. Προσδένονται σε μεταφορικές πρωτεΐνες και κυκλοφορούν στο αίμα

68 ΣΥΝΟΨΗ Οι πρωτεΐνες του πλάσματος που μεταφέρουν τις στεροειδείς ορμόνες είναι η τρανσκορτίνη, η SHBG, η ABP και η αλβουμίνη Η 30-kDa φωσφοπρωτεΐνη StAR-στεροειδογενετική οξεία ρυθμιστική πρωτεΐνη διευκολύνει τη μετατόπιση της χοληστερόλης από την εξωτερική στην εσωτερική μιτοχονδριακή μεμβράνη. Οι ελεύθεροι υποδοχείς στεροειδών ορμονών για οιστρογόνα, προγεστερόνη και ανδρογόνα καθώς επίσης και για τη 1,25 (ΟΗ) 2 D 3 βρίσκονται στον πυρήνα. Ο υποδοχέας των γλυκοκορτικοειδών και της αλδοστερόνης βρίσκεται στο κυτταρόπλασμα. Στην υπεροικογένεια των υποδοχέων των στεροειδών ορμονών υπάγονται οι υποδοχείς των στεροειδών ορμονών αλλά και των θυρεοειδικών ορμονών και του ρετινοϊκού οξέος.

69 ΥΛΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ 1) Nelson DL, Cox MM. Lehninger Βασικές Αρχές Βιοχημείας, Τόμος 2, Κεφάλαιο 23. 2) Devlin TM. Βιοχημεία-Κλινικοί Συσχετισμοί. Τόμος ΙΙ. Κεφάλαιο 23. ΣΤΕΡΟΕΙΔΕΙΣ ΟΡΜΟΝΕΣ_ΙΑΤΡΙΚΗ_ΒΧΙΙ