ΘΕΜΑ: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ Η ΚΡΙΣΗ ΧΡΕΟΥΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΘΕΜΑ: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ Η ΚΡΙΣΗ ΧΡΕΟΥΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ"

Transcript

1 ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΣΕΡΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ Η ΚΡΙΣΗ ΧΡΕΟΥΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ Υπό του φοιτητή: ΜΙΧΑΛΑ ΘΕΟΔΩΡΟΥ Επιβλέπων Καθηγητής: Δρ. ΜΑΓΟΥΛΙΟΣ, Γεώργιος ΣΕΡΡΕΣ

2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΙ ΟΡΙΖΕΤΑΙ ΩΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ Ο όρος οικονομική κρίση εφαρμόζεται ευρέως σε διάφορες καταστάσεις στις οποίες ορισμένα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ή τα περιουσιακά τους στοιχεία χάνουν ξαφνικά ένα μεγάλο μέρος της αξίας τους. Τον 19ο και στις αρχές του 20ου αιώνα, πολλές οικονομικές κρίσεις συνδέθηκαν με τραπεζικό πανικό. Άλλες καταστάσεις που συχνά αποκαλούνται οικονομικές κρίσεις περιλαμβάνουν συντριβές χρηματιστηρίου, νομισματικές κρίσεις, και στάσεις πληρωμών. Οι χρηματοπιστωτικές κρίσεις ως άμεσο αποτέλεσμα έχουν την απώλεια του χάρτινου πλούτου. Η διεθνής χρηματοοικονομική κρίση, που ξεκίνησε το 2007 στις ΗΠΑ και τη Δυτική Ευρώπη, σύντομα μετατράπηκε σε παγκόσμια οικονομική κρίση και στη συνέχεια εξελίχθηκε σε δημοσιονομική κρίση των χωρών της περιφέρειας της Ευρωζώνης. Στη συνέχεια οι εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία όσο και στην Ευρωπαϊκή παίρνουν διαφορετική τροπή με αποτέλεσμα την άμεση επίδραση της κρίσης και στην κατά τα άλλα κλειστή Ελληνική οικονομία. Οι επιδράσεις φαίνεται πως δεν ταρακούνησαν μόνο το οικονομικό και πολιτικό σύστημα της Ελλάδας αλλά την ανάγκασαν επίσης να εισέλθει στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Ως αποτέλεσμα παρουσιάστηκαν μεγάλες αλλαγές στο κοινωνικό σχέδιο της χώρας αλλάζοντας το βιοτικό κυρίως επίπεδο των κατοίκων. Η συνεχής λήψη μέτρων λιτότητας στην Ελλάδα αλλά και σε γενικότερο Ευρωπαϊκό επίπεδο με σκοπό την τόνωση της οικονομίας, οδήγησε τις κοινωνίες σε σκληρές στερήσεις. Οι πολίτες καλούνται καθημερινά να προσαρμοστούν σε ένα πρωτοφανές για την εποχή πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον ενώ ταυτόχρονα η ανεργία και οι υπόλοιπες συνιστώσες της οικονομίας εμφανίζουν μη αισιόδοξα ποσοστά. 2

3 Το σημαντικότερο ως απόρροια όλων των παραπάνω είναι πως η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει ένα γιγάντιο πρόβλημα πολιτικής συνοχής, αστάθειας και περιπλοκότητας των άνισων οικονομιών των χωρών της. Κάτι που δεν ενδείκνυται για την εμπιστοσύνη και τη φερεγγυότητα που αναζητούν οι αγορές. 3

4 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ο Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ 1.1 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΚΡΙΣΕΩΝ Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΥΦΕΣΗ ΤΟΥ ΠΕΤΡΕΛΑΙΚΕΣ ΚΡΙΣΕΙΣ Η ΑΣΙΑΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΦΟΥΣΚΑ ΜΕΤΟΧΩΝ ΥΨΗΛΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Η ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΤΟΥ ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΤΟΥ Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΥΦΕΣΗΣ ΤΙΤΛΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Η ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΤΩΝ ΗΠΑ ΣΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΣΤΕΡΕΩΜΑ Η ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΗΠΑ.17 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ο ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΕΥΡΩΖΩΝΗ 4

5 2.1 Ο ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΠΙΣΤΩΤΙΚΗ ΣΤΕΝΟΤΗΤΑ (CREDIT CRUNCH) Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΚΑΜΨΗ (EERP) ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ (ΕΤΕπ) SPV, EFSF ΚΑΙ ΤΑΜΕΙΟ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΗΣ ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑΣ ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ.27 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ο Η ΚΡΙΣΗ ΧΡΕΟΥΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 3.1 Η ΕΛΛΑΔΑ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΜΝΗΜΟΝΙΟ ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΣΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Ο ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΑΝΤΙΚΤΥΠΟΣ 51 5

6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ 1.1. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΚΡΙΣΕΩΝ Στο παρελθόν η παγκόσμια οικονομία έχει γνωρίσει πάμπολλες κρίσεις διαφόρων μορφών όπως χρηματοπιστωτικές, τραπεζικές, ευρύτερες κρίσεις όπως επίσης κερδοσκοπικές φούσκες και χρηματιστηριακά κραχ. Η Οικονομική είναι μια κοινωνική επιστήμη όπου οι πολύπλοκες τεχνικές και εφαρμογές της έχουν άμεσο αντίκτυπο στις κοινωνίες. Ενώ ο βασικός ρόλος και σκοπός των Οικονομικών Επιστημών υπήρξε η ανάπτυξη και η βελτίωση της Οικουμένης, ο τομέας χαρακτηρίζεται από ένα αγκάθι που τον καθιστά πολλές φορές ύπουλο και καταστροφικό. Ο λόγος για τον ανθρώπινο παράγοντα, που πολλές φορές στελεχώνει την επιστήμη με λαμπρές προσωπικότητες αλλά όπως επίσης και με ευφυή σατανικά και άπληστα στελέχη. Είναι πλέον πραγματικότητα ότι η εμβάθυνση στα αίτια της κάθε ύφεσης αποδεικνύει ότι η σημερινή μορφή της Οικονομικής Επιστήμης δεν περιορίζεται στην αθώα Πραγματική Οικονομία που ζούμε και δραστηριοποιούμε τους εαυτούς μας, αλλά στην ύπαρξη μιας άλλης δύναμης που δεν περιορίζεται μόνο στα διαγράμματα προσφοράς και ζήτησης. Αυτή των Αγορών, της Χρηματοοικονομίας, της Τραπεζικής και παρατραπεζικής, 6

7 της δημιουργίας Ιδιωτικού χρήματος μέσω τίτλων και χρηματοπιστωτικών προιόντων. Αυτή η υπερπολύπλοκη δραστηριότητα καθορίζει τις κοινωνίες και τις ευημερίες ή τις παρακμές τους ανάλογα με τις ροές κεφαλαίων ανά την υφήλιο. Κάτι το οποίο αποφέρει συνήθως ανισορροπίες και προφανώς κύκλους ανάπτυξης και παρακμής στη γραμμή του χρόνου. Αυτό που ορίζουμε απλοικά ως μια Οικονομική Κρίση Η Παγκόσμια Ύφεση του 1929 Ως σημαντικότερη πληγή της παγκόσμιας οικονομικής ιστορίας θεωρείται το κραχ του 1929 όπου στις 24 Οκτωβρίου τη «Μαύρη Πέμπτη» άρχισε να καταγράφεται η μεγαλύτερη οικονομική κρίση στην παγκόσμια ιστορία όταν η Wall Street έκλεισε με απώλειες 13%.Η ύφεση αυτή (The Great Depression) αποτέλεσε μια κατάσταση διεθνούς οικονομικής ύφεσης που διήρκησε από ένα έως και δέκα χρόνια σε διάφορες χώρες του κόσμου. Επρόκειτο για τη μεγαλύτερη οικονομική ύφεση της σύγχρονης ιστορίας και χρησιμοποιείται τον 21 ο αιώνα ως παράδειγμα για το πόσο οδυνηρή μπορεί να είναι μια παγκόσμια οικονομική καταστροφή. Η Μεγάλη Ύφεση όπως χαρακτηρίστηκε στις ΗΠΑ,σύμφωνα με τους αναλυτές προκλήθηκε μετά από το χρηματιστηριακό κραχ που ξεκίνησε στις 24 Οκτωβρίου του 1929,τη λεγόμενη Μαύρη Πέμπτη. Το τέρμα της κρίσης στις ΗΠΑ ταυτίστηκε με το έναυσμα της πολεμικής οικονομίας του 2 ου Παγκοσμίου Πολέμου, γύρω στο Η κρίση είχε καταστροφικές συνέπειες τόσο στον ανεπτυγμένο, όσο και στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Επηρεάστηκε το διεθνές εμπόριο καθώς επίσης και τα προσωπικά εισοδήματα,τα έσοδα από φόρους, οι τιμές και τα κέρδη. Η οικονομία των πόλεων ανά τον κόσμο επλήγη ιδίως εκείνων των οποίων η οικονομία εξαρτιόταν άμεσα από τη βαριά βιομηχανία. Οι κατασκευές πάγωσαν,οι αγροτο-κτηνοτροφικές εργασίες υποχώρησαν λόγω της πτώσης των τιμών στις σοδειές κατά 40% με 60%. Με τη ζήτηση σε διαρκή υποχώρηση, σε συνδυασμό με την έλλειψη εναλλακτικών εργασιών,περιοχές που είχαν άμεση εξάρτηση από τον πρωτογενή τομέα,όπως εκμετάλλευση 7

8 γης,ορυχείων και ξυλεία,υπέφεραν ακόμη περισσότερο. Η μεγάλη αυτή κρίση τερματίστηκε σε διαφορετικό χρόνο ανά χώρα. Οι περισσότερες από αυτές εφάρμοσαν προγράμματα ανακούφισης και η πολιτική τους ζωή πέρασε αναταραχές. Σε άλλα κράτη οι πολίτες απελπισμένοι στράφηκαν προς Δημαγωγούς Εθνικιστές όπως τον Αδόλφο Χίτλερ με γενικότερο αποτέλεσμα την έναρξη του Β Παγκοσμίου Πολέμου Πετρελαϊκές Κρίσεις Στη συνέχεια εμφανίζονται οι περίφημες πετρελαϊκές κρίσεις. Παρουσιάστηκαν εφοδιαστικά σοκ και παγκόσμιες υφέσεις,με το αραβικό εμπάργκο πετρελαίου το 1972, την Ιρανική επανάσταση του 1978 και την εισβολή του Σαντάμ Χουσεϊν στο Κουβέιτ το Έτσι, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970 έκαναν την εμφάνισή τους δύο πετρελαϊκές κρίσεις. Ως επίσημη ημερομηνία έναρξης της πρώτης κρίσης καταγράφεται η 17 η Οκτωβρίου του 1973, όταν τα μέλη του OAPEC (Οργανισμού Αραβικών Χωρών Εξαγωγέων Πετρελαίου) ανακοίνωσαν ότι δεν θα προμήθευαν πλέον με πετρέλαιο τις χώρες που υποστήριξαν το Ισραήλ κατά τη διαμάχη του με τη Συρία και την Αίγυπτο. Μέσα σε αυτές τις χώρες βρίσκονταν και οι ΗΠΑ,οι χώρες της Δυτικής Ευρώπη και η Ιαπωνία. Η δραματική αυτή άνοδος των τιμών (από 3 δολάρια το βαρέλι το 1973 σε 20 δολάρια το Μάρτιο του 1974) είχε άμεσο αντίκτυπο και στις τιμές άλλων προϊόντων λόγω της αύξησης του κόστους παραγωγής ανά μονάδα. Οι πετρελαιοπαραγωγικές χώρες αντιλήφθηκαν την επιρροή που μπορούν να έχουν στη διαμόρφωση της τιμής του αργού πετρελαίου και ως παγκόσμιος προμηθευτής πλέον των βιομηχανοποιημένων κρατών,κατάφεραν να προκαλέσουν δραματικά πληθωριστικές αυξήσεις των τιμών σε όλο τον κόσμο. Μια δεύτερη κρίση λόγω του πετρελαίου έκανε την εμφάνισή της 6 μόλις χρόνια αργότερα όταν ξέσπασε η Ιρανική επανάσταση με τον Ayatollah Khomeini να ανακτά τον έλεγχο του Ιράν. Οι διαμαρτυρίες ταλάνισαν τον πετρελαϊκό τομέα του Ιράν με 8

9 αποτέλεσμα να πυροδοτηθεί το δεύτερο σε σειρά πετρελαϊκό επεισόδιο μέσα σε λιγότερο από μια δεκαετία. Η τιμή του αργού πετρελαίου έφτασε τα δολάρια το βαρέλι προκαλώντας έτσι μια ευρεία ύφεση στην Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο Η Ασιατική Κρίση Το 1997 εμφανίζεται η ονομαζόμενη Ασιατική κρίση. Η μαζική επέλαση των βραχυπρόθεσμων κερδοσκοπικών κεφαλαίων στις Ασιατικές χώρες, είχαν στόχο την εξασφάλιση άμεσων και υπερβολικών κερδών.τα κεφάλαια αυτά κατέστρεψαν μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα τις οικονομίες των χωρών στις οποίες εισέβαλλαν, αφού αντί να χρηματοδοτούν μακροπρόθεσμα βιομηχανικές και λοιπές επενδύσεις με λογικά κέρδη, αναζητούσαν τη γρήγορη και υπερβολική κερδοσκοπία. Ως άμεσες συνέπειες δημιουργήθηκαν στην ευρύτερη περιοχή τεράστιες κερδοσκοπικές φούσκες ειδικά στο χώρο της ακίνητης περιουσίας, οι οποίες όταν έσκασαν παρέσυραν τις οικονομίες όλων των χωρών στην καταστροφή. Οι Ασιατικές τίγρεις που επλήγησαν κατέφυγαν στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο το οποίο με τη σειρά του εμφανίστηκε θετικό. Έχοντας ως πρωταρχικό στόχο τη διάσωση των τραπεζών και των επενδυτών (κυρίως Αμερικανών), το ΔΝΤ χορήγησε δάνεια ορίζοντας τη χρήση τους για την εξόφληση πρώτα των ξένων κερδοσκόπων. Αμέσως μετά ακολούθησαν αλλεπάλληλα χτυπήματα λιτότητας που έπρεπε να αντιμετωπίσουν οι λαοί των διαφόρων αυτών χωρών. Τέλος, χώρες όπως η Ταϊλάνδη, η Μαλαισία, οι Φιλιππίνες και η Ινδονησία επέφεραν κατάρρευση της ισοτιμίας τους με το Δολάριο με αποτέλεσμα την κατάρρευση του χρηματιστηριακού τομέα παγκοσμίως.εγκαταλείποντας την εν λόγω ισοτιμία οι χώρες αυτές, προκάλεσαν ραγδαίες πτώσεις στα χρηματιστήρια και στις τιμές των οικοδομικών επιχειρήσεων που ανθούσαν ως τότε.κατά την περίοδο αυτή το χρηματιστήριο του Χονγκ Κονγκ σημείωσε απώλειες μέχρι και 64%. 9

10 Φούσκα Μετοχών Υψηλής Τεχνολογίας Η μεγαλύτερη χρηματιστηριακή φούσκα της νεότερης ιστορίας δημιουργήθηκε από το 1995 έως το 2000 πάνω στις προσδοκίες για τις νέες και ανεξάντλητες δυνατότητες του Διαδικτύου στο εμπόριο και την παροχή υπηρεσιών. Κοινότυπες και ευρηματικές διευθύνσεις Διαδικτύου άλλαξαν κατόχους σε υπερβολικές τιμές και χιλιάδες επιχειρηματικά σχέδια για ηλεκτρονικές επιχειρήσεις απορρόφησαν τρισεκατομμύρια δολάρια μέσα στην πενταετία αυτή. Παρότι η φούσκα του Διαδικτύου προκάλεσε μεγάλο πανικό και στοίχισε πάνω από 5 τρισεκατομμύρια δολάρια, δεν εξαφάνισε, αλλά αντίθετα ωρίμασε την όρεξη του ανθρώπου για εκτεταμένη χρήση του Διαδικτύου. Σύμφωνα με την θεωρία των εταιριών του διαδικτύου (dot com companies), η εκάστοτε εταιρία ακολουθούσε μια στρατηγική επέκτασης της παροχής υπηρεσιών, ιδιαίτερα τα πρώτα χρόνια, άσχετα απ' το αν αυτό θα έφερνε τεράστιες ζημίες στην εταιρεία.αυτό, για εταιρείες με μεγάλες προοπτικές, έδινε πολλές υποσχέσεις στους παίχτες του χρηματιστηρίου, πράγμα που αύξανε την ζήτηση της μετοχής, άρα και την τιμή της ίδιας της μετοχής της εταιρείας. Το επικίνδυνο κομμάτι ήταν ότι οι εταιρείες στα πρώτα τους βήματα, λόγω της τεράστιας προοπτικής, υπέρ-κοστολογούνταν και έτσι έπαιρναν υπεραξία, ενώ από την άλλη δεν είχαν τα ανάλογα κέρδη. Πολλές φορές μάλιστα, κύριοι μέτοχοι των επιχειρήσεων αυτών, ήταν οι ίδιοι οι υπάλληλοι των εταιριών, που, αντί των μισθών, αγόραζαν τις μετοχές στο άνοιγμα της εταιρίας σε πολύ μικρό κόστος και στην συνέχεια τις πουλούσαν για τεραστία ποσά. Ήταν θέμα χρόνου φυσικά, να βγουν στην επιφάνεια οι αρνητικές επιπτώσεις αυτής της κατάστασης. Πολλοί είναι μάλιστα αυτοί που υποστηρίζουν ότι σήμερα βιώνουμε σημάδια μιας παρόμοιας φούσκας, που ενδεχομένως να έχει τα ίδια καταστροφικά για την οικονομία αποτελέσματα Η Χρηματοπιστωτική Κρίση του

11 Ακολουθεί το καλοκαίρι του 2007 για να εμφανιστεί η κρίση των δανείων Subprime όπου κατά κερδοσκοπικό τρόπο οι Αμερικανικές Τράπεζες χορηγούσαν στεγαστικά δάνεια υψηλού κινδύνου στα Αμερικάνικα νοικοκυριά χωρίς να εξετάζουν τη δυνατότητα αποπληρωμής τους από τους δανειολήπτες. Ο συνδυασμός της διόγκωσης του χρέους αυτού με την κρίση της αγοράς των ακινήτων και την πτώση των τιμών τους έθεσε τα θεμέλια της τωρινής παγκόσμιας οικονομικής κρίσης. Ακολούθησαν κατασχέσεις ακινήτων και χιλιάδες εξώσεις.η πώληση αυτών απλά επιδείνωσε την κατάσταση. Μέσα από αλυσιδωτές αντιδράσεις η ύφεση της Αμερικάνικης οικονομίας θεωρήθηκε πλέον δεδομένη. Σημαντικοί κλάδοι της οικονομίας επλήγησαν, όπως ο τραπεζικός, ο ασφαλιστικός, ο κτηματομεσιτικός, οι αυτοκινητοβιομηχανίες, το εμπόριο και άλλοι, με άμεσα αποτελέσματα στα οικονομικά μεγέθη των οικονομιών, όπως αύξηση της ανεργίας, νέες πληθωριστικές πιέσεις, υποτίμηση νομισμάτων κ.α. Τη λεγόμενη Μαύρη Παρασκευή στις 24 Οκτωβρίου του 2008 σημειώθηκαν απώλειες 3,2 τρις δολάρια σε Ευρασία ενώ ξένοι επενδυτές έσπευσαν σε μεγάλες ρευστοποιήσεις στην Ελλάδα. Ο Γενικός Χρηματιστηριακός Δείκτης των Αθηνών έπεσε κάτω από τις μονάδες, στα χαμηλότερα επίπεδα από το Αξίζει να σημειωθεί ότι πέραν των κρίσεων που προαναφέρθηκαν υπήρξαν και δεκάδες άλλες πριν αλλά και ανάμεσα σε αυτές.το οικονομικό αυτό φαινόμενο κάνει την εμφάνισή του ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Μέχρι το 1931 εμφανίζονταν κατά μέσο όρο μια ύφεση ανά τρία έτη.από το 1914 μέχρι το 1945 κάθε τέσσερα έτη.από το 1946 έως το 1971 μία κάθε πέντε έτη ενώ από το 1972 μέχρι σήμερα εμφανίζεται κάποιο είδος οικονομικής κρίσης κάθε 7 έτη. Ως μέση διάρκεια της κάθε ύφεσης μπορούμε να ορίσουμε τα 3,5 4 έτη. (Γεώργιος Ν. Μαγούλιος,2011) 11

12 Πίνακας 1.1 Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζεται ο αριθμός διαφόρων οικονομικών υφέσεων που έκαναν την εμφάνισή τους σε διάφορες χώρες αλλά και στην Ελλάδα : ΧΩΡΑ ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΡΙΣΕΩΝ ΑΠΟ ΤΟ 1800 ΑΡΙΘΜΟΣ ΚΡΙΣΕΩΝ ΑΠΟ ΤΟ 1945 ΗΠΑ 13 2 ΚΑΝΑΔΑΣ 8 1 ΓΕΡΜΑΝΙΑ 8 2 ΗΝ.ΒΑΣΙΛΕΙΟ 12 4 ΓΑΛΛΙΑ 15 1 ΕΛΛΑΔΑ 2 1 ΙΤΑΛΙΑ 11 1 ΑΡΓΕΝΤΙΝΗ

13 ΧΙΛΗ 7 2 ΙΑΠΩΝΙΑ 8 2 ΠΗΓΗ:NBER Organization 1.2. ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΤΟΥ Η Αρχή της Παγκόσμιας Ύφεσης Το έναυσμα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης δόθηκε στην Αμερική κατά τα τέλη του Οι Αμερικανικές τράπεζες ανέλαβαν υψηλό κίνδυνο παραχωρώντας μια ευρεία γκάμα χρηματοοικονομικών προϊόντων και υπηρεσιών στους πελάτες τους, γεγονός που διαφοροποίησε τις πηγές εισοδήματός τους και βελτίωσε την αποτελεσματικότητα της παροχής τραπεζικών υπηρεσιών στους πελάτες. Κατά την περίοδο οι τράπεζες, χωρίς να δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στην πιστοληπτική ικανότητα των πελατών τους χορήγησαν στεγαστικά κυρίως δάνεια αναλαμβάνοντας έτσι το μεγάλο ρίσκο του κινδύνου της αποπληρωμής αυτών. Τα δάνεια αυτά υψηλού κινδύνου αναφέρονται και ως δάνεια subprime. Αυτό το φαινόμενο δεν παρατηρήθηκε μόνο στις Αμερικανικές τράπεζες αλλά αντίστοιχες περιπτώσεις συναντάμε και σε διάφορες χώρες της Ευρώπης όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ισλανδία, την Ισπανία, την Ιρλανδία κα την Ουγγαρία. Ως εκ τούτου οι τράπεζες ξεκίνησαν να σημειώνουν απώλειες σε όλες σχεδόν τις κατηγορίες δανείων. Πρόκειται πρωτίστως (αν όχι αποκλειστικά) για φούσκα στην αγορά ακινήτων, η οποία οφειλόταν στους υψηλούς ρυθμούς 13

14 πιστωτικής επέκτασης δανείων subprime. Οι τράπεζες JP Morgan Chase, Bank of America, Deutsche Bank, Goldman Sachs, Morgan Stanley, Barclays και Credit Suisse είχαν σχετικά μικρό βαθμό έκθεσης στην αγορά δανείων υψηλού κινδύνου. Μάλιστα κάποια από αυτά τα ιδρύματα επωφελήθηκαν από την κρίση είτε επειδή κατάφεραν να εξαγοράσουν ανταγωνίστριες τράπεζες σε χαμηλό κόστος, (π.χ η εξαγορά της Bear Stearns από τη JP Morgan) είτε επειδή ορισμένες ανταγωνίστριες τράπεζες εξαφανίστηκαν. Αντιθέτως, για τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα με μεγάλο βαθμό έκθεσης στην αγορά δανείων subprime (Fannie Mae, Freddie Mac, Bear Stearns, Lehman Brothers, AIG, Merrill Lynch, Citibank και UBS) η κρίση ήταν μια ολοκληρωτική καταστροφή, η οποία τα υποχρέωσε : (1) να τεθούν υπό καθεστώς πτώχευσης ή εποπτείας (Fannie, Freddie και Lehman) (2) να εξαγοραστούν από άλλες ιδιωτικές επιχειρήσεις(bear, Merrill) (3) να λάβουν σημαντική κρατική στήριξη ώστε να επιβιώσουν ως ανεξάρτητες επιχειρήσεις (AIG, Citibank και UBS). Στο χρηματοοικονομικό περιβάλλον υπάρχει πληθώρα απόψεων για τα βαθύτερα αίτια της σημερινής κρίσης. Για παράδειγμα, μια εκδοχή αναφέρει ότι στα πλαίσια της δημιουργίας της κρίσης έπαιξαν σημαντικό ρόλο οι διάφοροι οίκοι αξιολόγησης. Ειδικοί αναφέρουν πως τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια τάση να υπερεκτιμώνται οι αξιολογήσεις των τιτλοποιημένων δανείων σε σχέση με τα απλά επιχειρηματικά δάνεια. Κατ επέκταση λοιπόν υπερεκτιμημένες αξιολογήσεις αφορούσαν και τίτλους της αγοράς των δανείων subprime Τιτλοποίηση και Παγκόσμιο Σύστημα Το πιο διαδεδομένο από την πληθώρα τοξικών παραγώγων που οφείλονται για αυτή την υπερδιόγκωση της Οικονομίας πριν το Κραχ ονομάζεται CDO. 14

15 Πρόκειται για ένα χάρτινο τίτλο συμβόλαιο χτισμένο πάνω σε άλλους τίτλους όπως δάνεια, ομόλογα και άλλα περιουσιακά στοιχεία σταθερής απόδοσης. Κάθε CDO ( Collateralized Default Obligation ) φέρει κομμάτια διαφορετικών χρεών πχ από συναπτόμενα δάνεια τις λεγόμενες φέτες-slices. Δημιουργώντας ένα CDO ένας Χρηματοπιστωτικός Οργανισμός κατάφερε να μοιράσει τον κίνδυνο επισφαλούς δανεισμού του προς τους πελάτες σε μικρά κομμάτια δίνοντάς τους έτσι το δικό τους βαθμό ρίσκου. Μέσω της τιτλοποίησης, οι δημιουργοί τους πέτυχαν τη σημαντική μείωση του κινδύνου και όχι μόνο αφού οι Οργανισμοί ( κυρίως Τράπεζες ) απαλλάχθηκαν τελείως από το άγχος των επισφαλών πελατών πουλώντας τα αργότερα σε άλλα Χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα αλλά ακόμα και σε άλλες τράπεζες. Αυτό που χαρακτήρισε βλαβερά και τοξικά αυτά τα προιόντα ήταν ότι η τιμολόγησή τους υπήρξε πολύπλοκη και υποκειμενική τόσο, που δυσκόλεψε ακόμα και τους δημιουργούς τους. Προκειμένου οι τίτλοι αυτοί όμως να πάρουν αξία, πέρασαν στα γραφεία των Οίκων Αξιολόγησης. Αξιοσημείωτο είναι να αναφερθεί ότι οι Οίκοι αυτοί χρηματοδοτήθηκαν και μάλιστα αρκετά καλά από τα ίδια τα Χρηματοπιστωτικά Ιδρύματα που τα δημιούργησαν. Έτσι, με αυτόν τον τρόπο ένας τέτοιος τίτλος βασιζόμενος σε συνήθως επισφαλή δάνεια Αμερικανών πολιτών, απέκτησε υψηλή αξία όπως επίσης και την ανταλλακτική ιδιότητα του χρήματος. Η διόγκωση του Χρηματοοικονομικού τομέα ήταν πλέον πραγματικότητα καθώς τα CDO s αποτέλεσαν βασικό αντικείμενο αγοραπωλησίας στο χώρο με τη συνεχή αύξηση της αξίας τους να τα καθιστά πλέον ακόμα και αποθεματικά των Οργανισμών. Αποθεματικά τα οποία καθόρισαν την αξία ολόκληρων Εταιριών που ολοένα και μεγάλωνε κάνοντας έτσι τη Wall Street ένα κομβικό σημείο κερδοσκοπίας και υπερπλουτισμού πολλών επενδυτών. Η Οικονομία διογκώθηκε τη δεκαετία του 2000 τόσο πολύ, όπου η υπεραξία όλων των τοξικών αυτών τίτλων δημιούργησε από το μηδέν πάνω από 13 τρισεκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως. Μια επερχόμενη απαξίωση των τίτλων αυτών μόνο την καταστροφή θα μπορούσε να φέρει Η Δυναμική των ΗΠΑ στο Παγκόσμιο Στερέωμα 15

16 Έχοντας κερδίσει μεγάλο έδαφος για να προχωρήσουν στην ηγεσία του παγκόσμιου χάρτη, οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, κατάφεραν να σχεδιάσουν το μελλοντικό Παγκόσμιο Σύστημα. Κατά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, η ανθρωπότητα γνώρισε μια περίοδο πολύ μεγάλης νομισματικής αστάθειας που περιελάμβανε υπερπληθωριστικές τάσεις με φυσικό επακόλουθο τις συχνές και μεγάλες μεταβολές στις συναλλαγματικές ισοτιμίες. Έτσι προς το τέλος του πολέμου, πραγματοποιήθηκε η Διάσκεψη του Bretton Woods και εκεί αποφασίστηκε η δημιουργία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), της Παγκόσμιας Τράπεζας, της GATT καθώς και η υιοθέτηση του συστήματος σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών που έγινε γνωστό ως το σύστημα του Μπρέττον Γουντς. Μετά τη διάλυση του κανόνα του χρυσού, η Παγκόσμια Οικονομία πήρε άλλη μορφή κατά την οποία οι ΗΠΑ βρέθηκαν στην πλεονεκτική θέση να ανακυκλώνουν μέσω της Wall Street το 80% των κεφαλαιακών ροών ανά την υφήλιο. Αυτό είχε σκοπό την προσέλκυση εμπορευμάτων στις ΗΠΑ από τις προστατευόμενες και σαφώς χρηματοδοτούμενες χώρες της Γερμανίας και της Ιαπωνίας. Η συμφωνία ήταν τα κέρδη από όλη αυτή τη βαριά βιομηχανία να επέστρεφαν στη Wall Street ως εισερχόμενα κεφάλαια. Το εμπορικό αλλά και το εθνικό έλλειμμα που δημιουργήθηκε στις ΗΠΑ χρηματοδοτούνταν στη συνέχεια από τα κέρδη της Wall Street. Ένας από τους εμπνευστές και δημιουργούς αυτού του ευφυούς σχεδίου ήταν ο Paul Volcker. Ο Αμερικανός αξιωματούχος και πρώην πρόεδρος της Fed δήλωσε με ειλικρίνεια τα εξής: << Αυτό που διατηρεί τη συνοχή της Οικονομικής επιτυχίας των ΗΠΑ, είναι μια μαζική και αυξανόμενη ροή κεφαλαίων από το εξωτερικό, με ένα ρυθμό της τάξης των 2 δις δολαρίων καθημερινά ο οποίος μεγαλώνει. Ως έθνος δε δανειζόμαστε ούτε ικετεύουμε συνειδητά για δανεικά. Γεμίζουμε τα καταστήματά μας και τα γκαράζ μας με αγαθά από το εξωτερικό και ο ανταγωνισμός υπήρξε ισχυρό εμπόδιο στην άνοδο των εγχώριων τιμών. Ασφαλώς, έχει συμβάλει το γεγονός ότι διατηρούμε τα επιτόκια πολύ χαμηλά παρά την πολύ μεγάλη μείωση των αποταμιεύσεων και το γρήγορο ρυθμό οικονομικής μεγέθυνσης. Και αυτό είναι ευνοϊκό για τους εταίρους μας με τους οποίους διατηρούμε εμπορικές σχέσεις και για 16

17 όσους μας προσφέρουν κεφάλαια. Οι περισσότερες από τις Κεντρικές Τράπεζες των αναδυόμενων χωρών επιδιώκουν να κατέχουν ολοένα και περισσότερα δολάρια, καθώς το δολάριο είναι, ότι εγγύτερο έχει ο κόσμος σε ένα πραγματικό διεθνές νόμισμα Το πρόβλημα είναι ότι αυτό το φαινομενικά ευνοϊκό μοντέλο δεν μπορεί να διατηρηθεί επ αόριστον. Δεν ξέρω καμιά χώρα η οποία να έχει καταφέρει να καταναλώνει και να επενδύει επί μακρόν 6% περισσότερο από ότι παράγει. Οι Ηνωμένες Πολιτείες απορροφούν περίπου το 80% της καθαρής ροής των Διεθνών Κεφαλαίων.>> Paul Volcker, Washington Post, April 10 th Η Νομισματική Πολιτική των ΗΠΑ Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed), φάνηκε πως ακολούθησε μια χαλαρή νομισματική πολιτική, ιδιαίτερα κατά την περίοδο , αφού ενθάρρυνε την πιστωτική επέκταση και διατήρησε τα επιτόκια σε πολύ χαμηλά επίπεδα για παρατεταμένο χρονικό διάστημα. Μέχρι τώρα η ιστορία των τραπεζικών κρίσεων έχει διδάξει ότι, αν και η χαλαρή νομισματική πολιτική δεν μπορεί από μόνη της να προκαλέσει τραπεζική κρίση, συχνά συμβάλλει στη λήψη λανθασμένων αποφάσεων, καθώς ενδυναμώνει τους λήπτες των κακών αποφάσεων με εύκολες πιστώσεις (Bordo, Michael D., 2009, Calomiris, 2009b). Επίσης, σε καλές περιόδους οικονομικής μεγέθυνσης και σχετικής ευημερίας, ενδείκνυται η εφαρμογή της λεγόμενης Περιοριστικής Δημοσιονομικής Πολιτικής η οποία θα διατελέσει σημαντικό παράγοντα μείωσης των χρεών και των ελλειμμάτων προκειμένου να επιτευχθεί μια σχετική ισορροπία. Αντιθέτως, σε περιόδους ύφεσης και διαφόρων μορφών κρίσεων, βασικές προτεραιότητες αποτελούν η μείωση της φορολογίας και η αύξηση των δημόσιων επενδύσεων. Αυτό επιτυγχάνεται εφαρμόζοντας την επονομαζόμενη Επεκτατική Δημοσιονομική Πολιτική η αλλιώς Expansionary Fiscal Policy. Όπως παρουσιάζεται στο ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 1.2, η ιστορία της μεταπολεμικής νομισματικής πολιτικής περιλαμβάνει μόνο δύο περιπτώσεις κατά τις οποίες 17

18 τα πραγματικά επιτόκια παρέμβασης της Fed παρέμειναν αρνητικά επί αρκετά συναπτά έτη. Πρόκειται για την περίοδο , κατά την οποία σημειώθηκε έντονη αύξηση του πληθωρισμού, και για την περίοδο κατά την οποία ασκήθηκε επεκτατική πολιτική. Διάγραμμα 1.2 Πραγματικό Επιτόκιο Παρέμβασης της Fed ΠΗΓΗ:Federal Reserve Bank of St. Louis. 18

19 Επομένως, η χαλαρή νομισματική πολιτική και οι παγκόσμιες ανισορροπίες εξηγούν την εκδήλωση της κρίσης της αγοράς δανείων subprime.όπως και σε άλλες μεγάλες τραπεζικές κρίσεις στο παρελθόν, οι κρατικές μικροοικονομικές πολιτικές που διαστρέβλωσαν τις αποφάσεις των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων ως προς την ανάληψη κινδύνων αποτέλεσαν απαραίτητες προϋποθέσεις και για την εμφάνιση της σημερινής κρίσης. Ως εκ τούτου, ο θεμελιώδης σχεδιασμός του χρηματοοικονομικού συστήματος αλλά και η πολιτική χρηματοδότησης της αγοράς κατοικιών φαίνεται πως φέρουν ένα σημαντικό μερίδιο ευθύνης. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΕΥΡΩΖΩΝΗ 2.1. Ο ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ Η επενδυτική δραστηριότητα αποτελεί τον κυριότερο παράγοντα διακυμάνσεων του ΑΕΠ, τόσο σήμερα όσο και σε προηγούμενες περιόδους ύφεσης και χρηματοοικονομικής κρίσης. Η σημερινή κρίση είναι αναμφισβήτητα χρηματοοικονομική. Οι επενδύσεις αντιπροσωπεύουν περίπου το 20% του ΑΕΠ, αλλά παρουσιάζουν πολύ μεγαλύτερες διακυμάνσεις από ότι το ΑΕΠ στις κανονικές ανοδικές και καθοδικές φάσεις του οικονομικού κύκλου, ενώ αντιπροσωπεύουν περίπου το 40% της μεταβλητότητας του ΑΕΠ. Πριν από την έναρξη κάθε περιόδου ύφεσης, τόσο οι επενδύσεις όσο μεταβολές (αύξηση) των αποθεμάτων των χωρών, έχουν θετική συμβολή στην αύξηση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος. Σε περιόδους ύφεσης, η συνολική μείωση του οφείλεται στις επενδύσεις και στις 19

20 μεταβολές των αποθεμάτων. Μετά την ύφεση, η συμβολή των επενδύσεων στην ανάπτυξη παραμένει περιορισμένη αρκετά χρόνια. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρέχει περαιτέρω ανάλυση των προβλέψεων της για μια ομάδα 20 κρατών-μελών της Ε.Ε. Το Διάγραμμα 2.1 παρουσιάζει τη συμβολή στις συνολικές επενδύσεις των επενδύσεων σε κατοικίες, των επενδύσεων εκτός των κατοικιών και των επενδύσεων σε εξοπλισμό την περίοδο βασισμένο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Στο διάστημα ακριβώς πριν από τη σημερινή περίοδο ύφεσης, οι επενδύσεις κατέγραψαν ετήσιους ρυθμούς αύξησης 5-6%. Οι αισιόδοξοι εξαγωγείς και οι αγοραστές κατοικιών ήταν βασικοί παράγοντες αυτής της εξέλιξης, καθώς προέβησαν σε σημαντικό όγκο επενδύσεων σε εξοπλισμό και ακίνητα. Και οι δύο κατηγορίες επενδύσεων κατέρρευσαν το Διάγραμμα 2.1 Οι Επενδύσεις κατά τη σημερινή Κρίση και η Ανάκαμψη στην Ε.Ε. Η Συμβολή τους στο ΑΕΠ 20

21 ΠΗΓΗ: Eurostat, AMECO Οι επενδύσεις σε εξοπλισμό συνέβαλαν περίπου κατά 66% στη συνολική μείωση των επενδύσεων, ενώ οι επενδύσεις σε κατοικίες συνέβαλαν κατά 20%. Η ανάκαμψη των επενδύσεων το 2011 προήλθε κυρίως από τις επενδύσεις σε εξοπλισμούς. Επομένως, η έντονη επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ οφείλεται κατά κύριο λόγο στη συρρίκνωση των επενδύσεων. Αυτό το φαινόμενο δεν παρατηρήθηκε τόσο σε προηγούμενες περιόδους υφέσεων και χρηματοοικονομικών κρίσεων όσο στη σημερινή ΠΙΣΤΩΤΙΚΗ ΣΤΕΝΟΤΗΤΑ (CREDIT CRUNCH) Σύμφωνα με την πρόσφατη έρευνα της Ernst & Young με τίτλο European Banking Barometer, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα αποφεύγουν τις εκτενείς αναδιαρθρώσεις και τα μεγάλα επιχειρηματικά σχέδια, και επικεντρώνονται 21

22 κυρίως στο «νοικοκύρεμα», καθώς οι πιέσεις από την ευρύτερη οικονομία εντείνονται και οι εκάστοτε νέοι κανονισμοί επιδεινώνουν την εικόνα των ισολογισμών τους. Έτσι, ο δανεισμός προς όλους τους βασικούς κλάδους της οικονομίας φαίνεται να μειώνεται σημαντικά, ενώ οι τράπεζες προβλέπουν αύξηση των πτωχεύσεων σε όλους τους βασικούς τομείς στην Ευρώπη. Λόγω αυτής της κατάστασης, οι τράπεζες εφαρμόζουν αυστηρότερα κριτήρια πιστοληπτικής ικανότητας των πελατών τους προκειμένου να προστατευθούν. Οι κυριότεροι παράγοντες που επηρεάζουν τα κριτήρια πιστοληπτικής ικανότητας των δανειοληπτών στη Ζώνη του Ευρώ είναι οι ακόλουθοι: α. Κόστος που συνδέεται με την κεφαλαιακή θέση της τράπεζας. β. Δυνατότητα της τράπεζας να αντλήσει χρηματοδότηση από την αγορά. γ. Θέση ρευστότητας της τράπεζας. δ. Προσδοκίες σχετικά με τη γενική οικονομική δραστηριότητα. ε. Κίνδυνος επί των απαιτούμενων ενεχύρων. Όλοι αυτοί οι παράγοντες συνέβαλαν στην εφαρμογή αυστηρότερων κριτηρίων πιστοληπτικής ικανότητας ξεκινώντας ήδη από το 2007 και φθάνοντας σταδιακά σε έξαρση το 2008 καθώς και το πρώτο εξάμηνο του Η μείωση αυτή των χορηγήσεων των τραπεζών προς τον εταιρικό τομέα αποδυνάμωσε την εμπορική δραστηριότητα και την κυκλοφορία ρευστού στις αγορές παγώνοντας επίσης και μεγάλο μέρος των επενδύσεων και συνεπώς το ρυθμό ανάπτυξης στις χώρες της Ευρώπης Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ Το Ευρωπαϊκό Σχέδιο για την Ανάκαμψη (ΕΕRP) 22

23 Προκειμένου να τονωθούν οι επιμέρους οικονομίες των Ευρωπαϊκών χωρών μέσω των δημοσιονομικών μέτρων, τίθεται σε λειτουργία το Ευρωπαϊκό Σχέδιο για την Ανάκαμψη της Οικονομίας (European Economic Recovery Plan EERP). To EERP υιοθετήθηκε από τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων των κρατών-μελών της Ε.Ε το Δεκέμβριο του Αποτελείται από ένα βραχυπρόθεσμο πυλώνα για την τόνωση της ζήτησης και της εμπιστοσύνης και ένα μακροπρόθεσμο. Οι θεμελιώδεις αρχές στις οποίες βασίστηκε το σχέδιο για την ανάκαμψη είναι η αλληλεγγύη και η κοινωνική δικαιοσύνη. Το EERP προϋποθέτει τη στενή σύνδεση μεταξύ των δημοσιονομικών μέτρων για την τόνωση της οικονομίας και της Στρατηγικής της Λισσαβόνας. Αυτή η στενή σύνδεση θα πρέπει να διασφαλίζει ότι οι δέσμες των μέτρων θα είναι προσανατολισμένες προς την τόνωση τόσο της βραχυπρόθεσμης όσο και της μακροπρόθεσμης ανάπτυξης. Θα πρέπει επίσης να διασφαλίζει το συντονισμό των εθνικών δημοσιονομικών μέτρων για την τόνωση της οικονομίας, έτσι ώστε να μεγιστοποιηθούν τα οφέλη για τις επιμέρους χώρες και την Ένωση ως σύνολο Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) Ένα ακόμη στοιχείο του συντονισμού των Ευρωπαϊκών μέτρων για την τόνωση της οικονομίας είναι ο ενισχυμένος ρόλος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ). Η ΕΤΕπ ιδρύθηκε με τη Συνθήκη της Ρώμης πριν από μισό αιώνα και πρόκειται για τράπεζα δημοσίων συμφερόντων. Οι μέτοχοί της είναι τα 27 κράτη-μέλη που της παρέχουν εγγυημένα κεφάλαια. Ως 23

24 αυτοχρηματοδοτούμενος και μη κερδοσκοπικός οργανισμός, η ΕΤΕπ μεταφέρει πόρους στους δανειολήπτες της για τη χρηματοδότηση έργων τα οποία δικαιολογούνται από οικονομική και περιβαλλοντική σκοπιά και είναι τεχνικώς βιώσιμα. Στο Διάγραμμα 2.2 παρουσιάζονται οι χορηγήσεις της ΕΤΕπ κατά την έξαρση της οικονομικής κρίσης στην Ευρώπη. Διάγραμμα 2.2 Χορηγήσεις της ΕΤΕπ (δανειακές συμβάσεις σε δις ) ΠΗΓΗ: ΕΤΕΠ SPV, EFSF και Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας Το Μάιο του 2010 η Ευρωπαϊκή Ένωση, με στόχο τη δανειοδότηση των κρατών-μελών της ευρωζώνης τα οποία είχαν αποκοπεί από τις λεγόμενες 24

25 αγορές, δημιούργησε για το σκοπό αυτό ένα SPV(Special Purpose Vehicle). Το επονομαζόμενο EFSF (Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας) είχε ως σκοπό να δανείζεται εκ μέρους των πλεονασματικών κρατών-μελών της ευρωζώνης και στη συνέχεια να δανείζει σε εκείνα τα κράτη που είχαν αποκλειστεί από τις αγορές, ώστε να αποφευχθεί η πτώχευσή τους. Το Special Purpose Vehicle που μετονομάστηκε EFSF σχεδιάστηκε ως προσωρινό ταμείο. Καθώς όμως η Ευρωπαϊκή Κρίση βάθαινε, αποφασίσθηκε ότι το 2013 θα μετεξελισσόταν σε μόνιμο θεσμό φέροντας την ονομασία ESM(European Stability Mechanism-Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας). Ο βασικός πυλώνας της ιδέας ήταν ο δανεισμός 440 δις. ευρώ σε κράτη-μέλη που αντιμετώπιζαν προβλήματα ρευστότητας. Το προβλεπόμενο σχέδιο ήταν, η Ευρωπαϊκή Ένωση να συνεισφέρει στο EFSF 60δις από τον προϋπολογισμό της και 250δις το Δ.Ν.Τ. Αξίζει σε αυτό το σημείο να αναφερθούν 2 βασικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν το Μηχανισμό αυτό. Α) Τα χρήματα που συγκεντρώνονται μέσω του Μηχανισμού αποσκοπούν καθαρά στη διάσωση των χρεοκοπημένων τραπεζών και όχι στη χορήγηση ως ένεση ρευστότητας για την ανακούφιση των ενδο-οικονομιών. Β) Ο Μηχανισμός δανείζεται χρήματα εκδίδοντας ευρωομόλογα τα οποία είναι δομημένα με τον ίδιο τρόπο που δομήθηκαν τα CDO s. Τα χρήματα που συγκέντρωσε το EFSF μέσω εγγυήσεων των εν ζωή κρατώνμελών κατανεμήθηκαν σε μικρά πακέτα χρεών τα οποία έφεραν και διαφορετικό ύψος φερεγγυότητας επομένως και επιτοκίου. Τα πακέτα αυτά πωλούνταν ως ομόλογα, κυρίως σε Ασιάτες επενδυτές. Όταν όμως άρχισαν να αποκόπτονται από τις αγορές χώρες που είχαν εγγυηθεί για τη διάσωση της Ελλάδας και της Ιρλανδίας, πχ η Πορτογαλία, το βάρος των εγγυήσεων έπεσε σε λιγότερες χώρες. Η τοξικότητα φαίνεται όμως ότι συνεχίστηκε στην Ευρώπη αφού οι Τραπεζικοί Οργανισμοί προχώρησαν στην αγορά ασφαλίστρων CDS και ουσιαστικά πόνταραν στη χρεωκοπία της Πορτογαλίας. Ασφαλώς το επόμενο βήμα υπήρξε η αγορά ασφαλίστρων CDS περί πτωχεύσεως Ισπανίας και Ιταλίας. 25

26 CDS ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΗ Τα CDS ( Credit Default Swaps ) αποτελούν ασφαλιστήρια συμβόλαια τα οποία αποδίδουν σε περίπτωση που κάποιος άλλος δεν μπορεί να καταβάλει πληρωμές που είχε δεσμευθεί να καταβάλει. Τα CDS χρησιμοποιήθηκαν ως μια μορφή swap έτσι ώστε να μειώσουν την επικινδυνότητα μιας επένδυσης. Με τον ίδιο τρόπο χρησιμοποιούνταν ώστε να ασφαλίζονται οι αγοραστές κρατικών ομολόγων. Αγοράζοντας έτσι τα ελκυστικά ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου, οι επενδυτές, αγόραζαν και τα CDS τα οποία θα τους έδιναν κάποιες αποδόσεις σε περίπτωση ζημίας από ενδεχόμενο κούρεμα. Όπως όμως με τα ομόλογα Ελληνικού Δημοσίου, έτσι και σε παγκόσμιο επίπεδο, τα χρηματοπιστωτικά αυτά προϊόντα έγιναν πολύ δημοφιλή στο χώρο κατά τη δεκαετία του Στο παρακάτω Διάγραμμα 2.3 εμφανίζεται η έξαρση της αγοράς των CDS ειδικά την περίοδο πριν από το ξέσπασμα της κρίσης. ΠΗΓΗ: BBA 26

27 Το φαινόμενο της αγοράς των ασφαλίστρων αυτών έφτασε σε μεγάλη έξαρση τη διετία και αποτέλεσε βασικό στοιχείο της κατάρρευσης ασφαλιστικών εταιρειών όπως η AIG αφού τα CDS χρησιμοποιήθηκαν για την ασφάλιση των τοξικών CDO s. Αυτά όπως και όλα τα υπόλοιπα αμέτρητα χρηματοπιστωτικά προϊόντα κατάφεραν να διογκώσουν την Παγκόσμια Οικονομία και να εκτοξεύσουν την κυκλοφορία του χρήματος. 27

28 ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ 2007 ΑΠΡΙΛΙΟΣ Η New Century Financial, μια μεγάλη χρηματοπιστωτική εταιρεία που είχε χορηγήσει μεγάλο αριθμό στεγαστικών δανείων χαμηλής εξασφάλισης χρεοκόπησε με αισθητό αντίκτυπο σε όλο το χρηματοπιστωτικό τομέα. ΙΟΥΛΙΟΣ Η Bear Stearns, μια από τις πιο ιστορικές επενδυτικές τράπεζες, ανακοίνωσε ότι δύο από τα funds της αδυνατούν να αδυνατούν να καταβάλλουν στους επενδυτές τα οφειλόμενα. Η Fed ανακοινώνει την κρίση στεγαστικών δανείων με υπολογιζόμενο κόστος 100δις δολάρια. ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ Η Γαλλική επενδυτική τράπεζα BNP Paribas προέβη σε παρόμοια ανακοίνωση με εκείνη της Bear Stearns παραδεχόμενη ότι δεν μπορεί να καλύψει τα χρέη από δύο funds της. Επικαλούμενη το γεγονός ότι δεν μπορούσε να αποτιμήσει τα περιουσιακά της στοιχεία, αποδείχθηκε πως τα χρηματοκιβώτιά της ήταν γεμάτα από απαξιωμένα πλέον CDO s. Οι Ευρωπαϊκές τράπεζες σταμάτησαν να δανείζουν η μία την άλλη ανοίγοντας έτσι την εποχή της πιστωτικής στενότητας στην Ευρώπη. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ξεκίνησε με 200δις τις ενέσεις ρευστότητας στην αγορά. 28

29 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ Η προφανής απροθυμία των τραπεζών να δανείσουν σε άλλες τράπεζες αποκαλύφθηκε όταν το επιτόκιο διατραπεζικού δανεισμού Libor αυξήθηκε κατά 1% πάνω από το βασικό επιτόκιο της Τράπεζας της Αγγλίας. Ξεκίνησαν μαζικές αναλήψεις κεφαλαίων από τους πελάτες της Northern Rock οδηγώντας την έτσι στην κατάρρευση. ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ Η τραπεζική κρίση επεκτάθηκε στο πιο ευυπόληπτο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα της Ελβετίας, την κραταιά τράπεζα UBS, τραβώντας την προσοχή όλου του κόσμου. Η UBS ανακοίνωσε ότι λαμβάνει την ευθύνη για την απώλεια 3,4 δις δολαρίων από αγορές CDO που εμπεριείχαν αμερικανικά στεγαστικά δάνεια χαμηλής εξασφάλισης. Ταυτόχρονα η Citigroup αποκάλυψε απώλειες 3,1 δις οι οποίες μερικούς μήνες μετά φάνηκαν να είναι τελικά 40δις δολάρια. ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ Ο Πρόεδρος George W. Bush κατέθεσε σχέδιο αποτροπής κατασχέσεων περιουσιακών στοιχείων από τις Τράπεζες λόγω του μεγάλου πλήθους Αμερικανών που κινδύνευαν να χάσουν τα σπίτια τους. Η Fed σε επαφή με την ΕΚΤ αποφάσισαν να προχωρήσουν σε απεριόριστη ρευστότητα σχεδόν σε όλες τις τράπεζες με σκοπό να αντιμετωπιστεί η πιστωτική ασφυξία που επικρατούσε ανοίγοντας έτσι την επαναλειτουργία του διατραπεζικού δανεισμού. 29

30 2008 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ Η Παγκόσμια Τράπεζα προβλέπει ότι η παγκόσμια οικονομία θα μπει σε ύφεση, τα χρηματιστήρια καταρρέουν και η Fed μειώνει το βασικό επιτόκιο σε 3,5%. Σύντομα η ασφαλιστική εταιρεία ΜΒΙΑ ανακοινώνει απώλειες ύψους 2,3 δις δολαρίων από ασφαλιστικά συμβόλαια που εμπεριείχαν ενυπόθηκα δάνεια χαμηλής εξασφάλισης. Ήταν συμφωνίες ανταλλαγής πιστωτικών κινδύνων, τα λεγόμενα CDS ( Credit Default Swaps ). ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα γνωστοποίησε τον κίνδυνο από τον ασφαλιστικό τομέα και προέβλεψε ότι το συνολικό κόστος της παγκόσμιας κρίσης θα αγγίξει τα 400δις δολάρια. Η Βρετανική Κυβέρνηση αναγκάσθηκε να κρατικοποιήσει τη Northern Rock ενώ την ίδια ώρα η JPMorgan Chase απορρόφησε την κατά τα άλλα αξίας 20δις δολαρίων Bear Stearns για μόνο 240 εκ. δολάρια. Αξιοσημείωτο το γεγονός ότι η JPMorgan Chase μέσω της κρατικής παρέμβασης έλαβε από τον Αμερικανό φορολογούμενο 30δις δολάρια για την αγορά αυτή. ΑΠΡΙΛΙΟΣ Ανακοινώνεται ότι περισσότερο από το 20% των στεγαστικών ενυπόθηκων προϊόντων αποσύρθηκε από τη Βρετανική αγορά ενώ καταργήθηκε η σύναψη στεγαστικών δανείων που καλύπτουν το 100% της αξίας του ακινήτου. Στο μεταξύ το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ανακοινώνει ότι το υπολογιζόμενο κόστος της πιστωτικής στενότητας θα είναι 1 τρις δολάρια. Η Τράπεζα της 30

31 Αγγλίας αντέδρασε με την περεταίρω μείωση του βασικού της επιτοκίου στο 5%. Στη συνέχεια η Royal Bank of Scotland προσπάθησε να αποφύγει τη χρεοκοπία συγκεντρώνοντας από τους μετόχους της 12δις στερλίνες ενώ παραδέχθηκε ότι υπέστη ζημίες 6δις στερλινών από CDO της κατοχής της. Στο σημείο αυτό ο εφιάλτης των τραπεζών ξεκινά με τις τιμές των ακινήτων να πέφτουν σημαντικά σε Βρετανία, Ιρλανδία και Ισπανία με συνέπεια να αυξηθούν οι χρεοκοπίες. Το γεγονός ότι οι δανειολήπτες των οποίων τα χρέη ξεπερνούσαν πλέον τις αξίες των ακινήτων τους, προτίμησαν να μην επιστρέψουν τα δανεικά, αποτέλεσε το μεγαλύτερο συστατικό της κατάρρευσης του τραπεζικού συστήματος. ΜΑΙΟΣ Η Ελβετική τράπεζα κολοσσός UBS ανακοινώνει ζημίες άλλων 37δις δολαρίων λόγω της κατοχής μεγάλου αριθμού CDO συνδεδεμένα με επισφαλή δάνεια Αμερικανών. Προχώρησε σε συγκέντρωση 16δις δολαρίων από τους μετόχους της. ΙΟΥΝΙΟΣ Η Barclays Bank ακολούθησε τα ίδια βήματα με τη RBS και τη UBS καταφέρνοντας να συγκεντρώσει 4,5δις δολάρια στο χρηματιστήριο. ΙΟΥΛΙΟΣ Το Βρετανικό Εμπορικό Επιμελητήριο ανακοινώνει ότι η Πραγματική Οικονομία ενδέχεται να μπει σε σφοδρή ύφεση οδηγώντας έτσι σε νέα πτώση τους Χρηματιστηριακούς δείκτες. Την ίδια ώρα το Αμερικανικό κράτος προχωράει στην ενίσχυση με κρατικό χρήμα της Fannie Mae και της Freddie Mac. Οι Αμερικανοί φορολογούμενοι κλήθηκαν να χρεωθούν για αυτή τη διάσωση το αστρονομικό ποσό των 5 τρις δολαρίων το οποίο αποτελεί το ένα δέκατο του ετήσιου Παγκόσμιου ΑΕΠ. 31

32 ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ Συνεχίστηκε η μείωση των τιμών των ακινήτων στις Ηνωμένες Πολιτείες, στη Βρετανία, στην Ιρλανδία και στην Ισπανία, με συνέπεια περισσότερες χρεοκοπίες, περισσότερους κινδύνους για τα πιστωτικά ιδρύματα και συνεπώς περισσότερη κρατική βοήθεια. Η Βρετανική κυβέρνηση μέσω του Υπουργού Οικονομικών, παραδέχθηκε ότι είναι αδύνατον να αποφευχθεί η ύφεση και ότι θα είναι βαθύτερη και μεγαλύτερης διάρκειας από ότι αναμενόταν με τις μέχρι τότε προβλέψεις. ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ Κραχ στο χρηματιστήριο του Λονδίνου, ενώ οι επίσημες στατιστικές αποκαλύπτουν την ανοδική πορεία της ανεργίας στις ΗΠΑ με αυξητικές τάσεις, επιφέροντας άλλο ένα ισχυρό πλήγμα στη Wall Street. Οι Fannie Mae και Freddie Mac κρατικοποιούνται ενώ ο υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης Bush, Hank Paulson, υπαινίσσεται ότι ολόκληρο το χρηματοπιστωτικό ίδρυμα κινδυνεύει. Την ίδια ώρα η Lehman Brothers εμφανίζει απώλειες ύψους 3,9 δις δολαρίων που αφορούν μόνο το τρίμηνο Ιουνίου, Ιουλίου και Αυγούστου. Η Barclays Bank έδειξε ενδιαφέρον για την εξαγορά της με την προϋπόθεση όμως ότι το κράτος θα κάλυπτε τυχόν ανερχόμενες ζημίες της. Κάτι τέτοιο δεν εγκρίθηκε και έτσι τη Δευτέρα 15 Σεπτεμβρίου 2008 η Lehman Brothers έφτασε στο τέλος της. Τα νέα έκαναν το γύρο του κόσμου με τους επενδυτές να βρίσκονται πλέον σε πλήρη σύγχυση. Αντίθετα με τη Lehman, η Merrill Lynch κατάφερε να διαπραγματευτεί την εξαγορά της από τη Bank of America έναντι 50 δις δολαρίων. Η κυβέρνηση πρόσφερε εγγυήσεις εις βάρος των φορολογούμενων για τυχόν μελλοντικές ζημίες της Merrill Lynch. Ακολούθησε το λεγόμενο ντόμινο παρασέρνοντας την AIG, ασφαλιστική η οποία είχε εκδώσει αναρίθμητα CDS για να ασφαλίσει τα τοξικά CDO της Lehman. H Fed ετοίμασε νέα πακέτα διάσωσης για την AIG με το συνολικό ποσό εις βάρος των φορολογούμενων να φθάνει τα 143 δις δολάρια. Στις 28 Σεπτεμβρίου, η 32

33 Fortis, η γιγαντιαία Ευρωπαϊκή τράπεζα, βρέθηκε προ του λουκέτου και για να μην παρασυρθούν δεκάδες χιλιάδες επιχειρήσεις, υπάλληλοι και καταθέτες, κρατικοποιήθηκε στα πλαίσια μιας ακόμα κρατικής διάσωσης. Στα τέλη του μήνα η Βρετανική κυβέρνηση κρατικοποίησε τη Bradford and Bingley με κόστος 50 δις στερλίνες ενώ η Ισλανδία κρατικοποίησε μια από τις τρεις τράπεζες της χώρας. Η κυβέρνηση ανέλαβε την ευθύνη των πιθανών απωλειών των τραπεζών της χώρας προσπαθώντας με αυτόν τον τρόπο να καθησυχάσει τους καταθέτες και επενδυτές. Όταν όμως η μαύρη τοξική τρύπα των τραπεζών αποκαλύφθηκε να είναι πολλές φορές ο κρατικός προϋπολογισμός της Ισλανδίας, το κράτος χρεοκόπησε τυπικά το Δεκέμβριο του ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ Στις 3 Οκτωβρίου το Κογκρέσο ψήφισε το πακέτο διάσωσης ύψους 700 δις δολαρίων. Τρεις μέρες αργότερα η Γερμανική κυβέρνηση διέσωσε με 50 δις ευρώ μια από τις πιο ζημιογόνες τράπεζες της χώρας, την Hypo Real Estate. Η Ισλανδική κυβέρνηση κρατικοποίησε και τις τρεις τράπεζες της χώρας οδηγώντας τη χώρα στη χρεοκοπία μεταφέροντας έτσι την κρίση και στην Ολλανδία και Βρετανία όπου υπήρχε μεγάλος αριθμός καταθετών και επενδυτών στο Ισλανδικό χρηματοπιστωτικό σύστημα. Στις 10 Οκτωβρίου η Βρετανική κυβέρνηση διοχέτευσε 50 δις στερλίνες στο City άλλα και 200 δις σε βραχυπρόθεσμα δάνεια. Το επόμενο πρωί πραγματοποιήθηκε η ετήσια συνεδρίαση του Δ.Ν.Τ στη Washington, ενώ οι Ευρωπαίοι ηγέτες συναντήθηκαν στο Παρίσι για να ανακοινώσουν ότι δε θα άφηναν κανένα μεγάλο τραπεζικό ίδρυμα να χρεοκοπήσει. Ωστόσο η Ε.Ε δε θα έφερε εγγυήσεις αλλά κάθε κράτος θα όφειλε να διασώσει τα δικά του τραπεζικά ιδρύματα. Την επομένη, η Βρετανία βλέποντας ότι οι μέχρι τώρα ενέσεις ρευστότητας δεν αρκούν, χορήγησε 37 δις στερλίνες στη Royal Bank of Scotland, Lloyds-TSB και HBOS. 33

34 ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ Η Τράπεζα της Αγγλίας προχώρησε σε μια ακόμη μείωση του βασικού επιτοκίου της, από το 4,3% στο 3%, ενώ το ίδιο έκανε και η ΕΚΤ, από το 3,75% στο 3,25%. Η κρίση πυροδοτήθηκε στη συνέχεια στην Ουκρανία όπου το Δ.Ν.Τ δάνεισε στη χώρα 16 δις δολάρια. Η Ευρωζώνη ανακοίνωσε επίσημα ότι η οικονομία όλων μας βρίσκεται σε ύφεση με το Δ.Ν.Τ να δανείζει 2,1 δις δολάρια στην Ισλανδία. Η Βρετανική κυβέρνηση μείωσε το ΦΠΑ από 17,5% σε 15% ενώ η Fed διοχέτευσε άλλα 800 δις στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Με τη σειρά της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε 200 δις ευρώ στην Ευρωπαϊκή Οικονομία. ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ Κατά τη διάρκεια των πρώτων ημερών, η Γαλλία ενίσχυσε τον τραπεζικό της τομέα με ένα πακέτο βοήθειας ύψους 26 δις ευρώ, ενώ η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η Τράπεζα της Αγγλίας και οι Κεντρικές Τράπεζες της Δανίας και της Σουηδίας μείωσαν για μια ακόμη φορά τα βασικά τους επιτόκια. Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού η Fed μείωσε για μια ακόμη φορά το βασικό της επιτόκιο σε απίστευτα χαμηλά επίπεδα, κυμαινόμενο μεταξύ 0,25% και 0%. Η Αμερικανική Οικονομία ήταν πλέον δεδομένο ότι βρίσκονταν σε παγίδα ρευστότητας ( Liquidity Trap ). (Γιάνης Βαρουφάκης, Παγκόσμιος Μινώταυρος,2012) Liquidity Trap: με τον όρο παγίδα ρευστότητας κατά τον John Maynard Keynes αναφερόμαστε σε ένα σφάλμα στη συμβατική οικονομική θεωρία σύμφωνα με την οποία μια ύφεση αυτοθεραπεύεται όταν τα επιτόκια μειώνονται και, ως εκ τούτου, αυξάνονται αυτόματα οι επενδύσεις. Ο Keynes είχε επισημάνει ότι όταν τα επιτόκια μηδενιστούν, δεν μπορούν να μειωθούν 34

35 περισσότερο. Και καθώς κατά τη διάρκεια της ύφεσης οι τιμές συνεχίζουν να πέφτουν, το πραγματικό επιτόκιο δηλ. το επίσημο επιτόκιο μείον τον αρνητικό πληθωρισμό, αυξάνεται. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα μια κρίση να βαθαίνει. Στο παρακάτω Διάγραμμα 2.3 αναφέρεται η σχέση του επιτοκίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας με τον Πληθωρισμό της Ευρωζώνης. Ως η μεγαλύτερη πηγή χρημάτων στην Ευρωζώνη, η ΕΚΤ καθορίζει τα επιτόκια δανεισμού της με σκοπό να επηρεάσει την προσφορά χρήματος και κατά συνέπεια τον πληθωρισμό. Όπως φαίνεται στο διάγραμμα, τα επιτόκια της ΕΚΤ και ο πληθωρισμός ΕνΔΤΚ συμπορεύονται διαχρονικά - πράγμα που φανερώνει τη σημασία που έχουν οι αποφάσεις της ΕΚΤ για τη κατοχύρωση χαμηλού και σταθερού πληθωρισμού τιμών καταναλωτή. Το φαινόμενο θα ήταν ακόμη πιο έντονο αν το βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ έφθανε σε μηδενικά ποσοστά, όπως συνέβη με την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ. 35

36 Διάγραμμα 2.4 Πηγή: Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, Eurostat 36

37 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Η ΚΡΙΣΗ ΧΡΕΟΥΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ 3.1 Η ΕΛΛΑΔΑ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Η Ελλάδα, ως μια κεντρική χώρα της Μεσογείου βρισκόμενη σε μια γεωγραφικά στρατηγική θέση δε θα μπορούσε να απέχει από τα Ευρωπαϊκά δρώμενα. Με τη βαριά ιστορία αλλά και με τον πολιτισμό της αποτέλεσε έμβλημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης αφού ακόμα και το όνομά της Ευρώπης αποτελεί κομμάτι της Ελληνικής Μυθολογίας. Πέραν όμως του λαμπρού παρελθόντος της χώρας μας, η ιστορία φέρει και αμέτρητες μαύρες σελίδες, επαναστάσεων, πολέμων, κατοχής, παρακμής και δυστυχίας. Από τα πρώτα χρόνια της σύγχρονης ιστορίας η Ελλάς κλήθηκε να αντιμετωπίσει την υποταγή κάτω από το πέπλο της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, μια από τις δεινότερες εκστρατείες στην ιστορία με επεκτατισμό που έθεσε σε κίνδυνο την Ευρώπη αλλά και τις εγγύς περιοχές της. Κάτω από την υποδούλωση, ο Ελληνισμός κατάφερε να επιβιώνει αναζωπυρώνοντας το πνεύμα του μέσα από τη θρησκεία και τη μόρφωση με το απόγειο του μεγαλείου του να έρχεται κατά την Ελληνική επανάσταση. Περνώντας την περίοδο της Τουρκοκρατίας οι προκλήσεις συνεχίστηκαν αφού πριν καλά καλά εδραιωθεί κράτος, ξέσπασε ο Α Παγκόσμιος Πόλεμος. Στα συντρίμμια του πολέμου, πάλεψαν οι Έλληνες, αποδεκατισμένοι πλέον, να αναπτυχθούν δουλεύοντας σκληρά και παλεύοντας για την επιβίωσή τους. Κατά τα μισά του αιώνα όλος ο κόσμος σείστηκε υπό τους ήχους των Γερμανικών και Ιαπωνικών μαχητικών δίνοντας 37

38 το έναυσμα του Β Παγκοσμίου Πολέμου. Η Χιτλερική Γερμανία με το νοσηρό όνειρο του Αδόλφου Χίτλερ απάλειψε κάθε ίχνος εξέλιξης της Ευρώπης αφήνοντας μόνο δυστυχία, αίμα και φτώχεια στο πέρασμά του πολέμου. Μια νέα εποχή ξεκίνησε τότε στην Ευρώπη και την Αμερική. Μια εποχή της βαριάς βιομηχανίας, της ανοικοδόμησης, των χρηματιστηρίων και της εργασίας. Των συνδικάτων και των εργασιακών δικαιωμάτων. Της παιδείας, της Έρευνας και της εξέλιξης της μέχρι τότε στάσιμης και απελπιστικής ανθρωπότητας. Όχι όμως και στη χώρα μας που για ακόμη μια φορά παρέμεινε πίσω στο διεθνή αγώνα εκσυγχρονισμού των πολιτισμών. Με το ξέσπασμα του εμφυλίου πολέμου στην Ελλάδα αλλά και αργότερα με την εδραίωση της Δικτατορίας, άνοιξαν οι δρόμοι για ένα σημαντικό γεγονός το οποίο αποτελεί σημάδι των Ελλήνων ακόμη και στις μέρες μας. Ο κοινωνικός διχασμός αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της σημερινής Ελλάδας, μιας χώρας που αντί η μαύρη ιστορία της να φέρει πιο κοντά τους πολίτες της, αντίθετα τους χώρισε στα δύο. Έτσι λοιπόν περάσαμε στη μεταπολίτευση, στην περίοδο της Ελληνικής Δημοκρατίας όπου ο Έλληνας ένιωσε ξαφνικά έτοιμος και δυνατός να ανταπεξέλθει στα Ευρωπαϊκά δρώμενα και να αποτελέσει τμήμα αξιόλογο και πολύτιμο στο Δυτικό γίγνεσθαι. Η Ελλάδα του καφενείου, του χωριού και της αγροτιάς περνάει σιγά σιγά σε άλλο επίπεδο. Υψηλά ποσοστά αστικοποίησης εμφανίζονται μέσα σε λίγα χρόνια όπου σε συνδυασμό με τον επαναπατρισμό χιλιάδων προσφύγων, οι δύο μεγάλες πόλεις της χώρας γιγαντώνονται πληθυσμιακά. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα το γρήγορο ρυθμό ανοικοδόμησης κυρίως της Αθήνας με τους πύργους δίπλα στα νεοκλασικά κτίρια του κέντρου αλλά και με τις ολόκληρες συνοικίες χτισμένες πάνω σε αρχαίους δρόμους και εκκλησίες. Οι μάζες κινήθηκαν επιπόλαια προς τα κέντρα δίνοντας στον καθένα από τους Έλληνες την ευκαιρία να αναβαθμιστούν και να εκσυγχρονιστούν. Η Ελλάδα μετατράπηκε μέσα σε λίγα χρόνια από μία αναπτυσσόμενη, αγροτική, Βαλκανική χώρα, σε μία ανεπτυγμένη, αστικοποιημένη, καπιταλιστική χώρα της Δύσης. Με την είσοδο της Ελλάδας στην Ευρωζώνη στις αρχές της δεκαετίας του 2000, η χώρα άλλαξε σελίδα όσον αφορά το νομισματικό της χαρακτήρα μοιραζόμενη με τα περισσότερα κράτη-μέλη ένα κοινό νόμισμα. Φυσικά, το βαρύ αντίτιμο που κλήθηκε να αντιμετωπίσει η ευρύτερη περιφέρεια της 38

39 Ευρώπης ήταν η προϋπόθεση ότι για να γίνει δεκτή μια χώρα στην ευρωζώνη, ο πληθωρισμός δεν έπρεπε να ξεπερνά το 3%. Αυτό σήμαινε ότι στις ελλειμματικές χώρες θα έπρεπε να χειραγωγηθούν οι μισθοί και ο ρυθμός ανάπτυξής των σε σχέση με τον πληθωρισμό. Σε μια χώρα σταυροδρόμι τριών ηπείρων όπως η Ελλάδα, σημαντικό ρόλο έπαιξαν οι λαθρομετανάστες οι οποίοι χάρη στην κακοπληρωμένη και σκληρή εργασία που πρόσφεραν, μείωσαν σημαντικά το μοναδιαίο κόστος εργασίας. Παράλληλα με τη επιβράδυνση της αύξησης των μισθών λόγω του κοινού νομίσματος, παρατηρήθηκε η αυξητική τάση των καθημερινών καταναλωτικών αγαθών. Με αυτόν τον τρόπο και σε συνδυασμό με τα υψηλά πραγματικά επιτόκια, τιθασεύτηκε ο πληθωρισμός στη χώρα μας αλλά και σε όλη την περιφέρεια. Στη συνέχεια, όλη αυτή η πίεση στους μισθωτούς και λόγω φυσικά της υψηλής αυτοπεποίθησης για εκσυγχρονισμό, οι Έλληνες κατέφυγαν στο δανεισμό. Χάρη στη χαλαρή νομισματική πολιτική που εφαρμόστηκε από την Κεντρική Τράπεζα και κατόπιν την επιθετική πολιτική παραχώρησης δανείων από τις Ελληνικές τράπεζες, η εποχή του υπερδανεισμού έκανε την εμφάνισή της. 3.2 ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ Η περίοδος μετά το 1974 υπήρξε περίοδος μεγάλου δανεισμού για την Ελλάδα με συνέπεια τη γρήγορη διόγκωση του χρέους. Μεταξύ του 1980 και 1993 το χρέος εκτινάχτηκε από 28,6% σε 111,6% του ΑΕΠ. Το έλλειμμα την ίδια περίοδο ήταν επίσης υψηλό. Μετά το 1993 η οικονομία μπήκε σε έναν πιο ομαλό δρόμο με στόχο να ικανοποιήσει τα κριτήρια σύγκλισης της συνθήκης του Μάαστριχτ. Χάρη στην επίτευξη υψηλότερων ρυθμών ανάπτυξης και αποκρατικοποιήσεων το χρέος άρχισε να μειώνεται ελαφρά ως ποσοστό του ΑΕΠ και το έλλειμμα έπεσε μέχρι το 1999 κάτω από 3%, πετυχαίνοντας τελικά η Ελλάδα να γίνει μέλος της ΟΝΕ. Αργότερα αποκαλύφθηκε πως οι σχετικά υψηλές επιδόσεις που παρουσιάζονταν αυτή την περίοδο οφείλονταν σε αποκρύψεις ελλειμμάτων 39

40 και δανείων, πρακτική που ονομάστηκε δημιουργική λογιστική, στην υλοποίηση της οποίας βοήθησε και η τράπεζα επενδύσεων Goldman Sachs. ΠΗΓΗ: EUROSTAT Στα μέσα του 2010, και μετά τις αποκαλύψεις ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα της Ελλάδας έκλεισε για το 2009 σε επίπεδα πολύ πάνω από αυτά που θα καθιστούσαν το δημόσιο χρέος βιώσιμο, η ελληνική κυβέρνηση αδυνατούσε να δανειστεί με λογικά επιτόκια από τις αγορές για τη χρηματοδότηση του τρέχοντος δημοσιονομικού ελλείμματος και την αναχρηματοδότηση του χρέους. Αποτέλεσμα ήταν ο άμεσος κίνδυνος χρεοκοπίας και στάσης πληρωμών του Ελληνικού Δημοσίου. Η προσπάθεια της κυβέρνησης να ανακτήσει την αξιοπιστία της χώρας στις διεθνείς αγορές και να πετύχει μείωση των επιτοκίων οδήγησε σε λήψη μέτρων μείωσης των δαπανών, τα οποία δεν κατάφεραν να ανατρέψουν το αρνητικό κλίμα. Κατόπιν αυτών η Ελλάδα κατέφυγε στη βοήθεια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, 40

Η ΧΡΗΜΑΤΟΠIΣΤΩΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΟΠTΙΚΕΣ ΤΟΥ REAL ESTATE. του ΙΩΑΝΝΗ Α. ΜΟΥΡΜΟΥΡΑ Καθηγητή Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Προέδρου ΣΟΕ

Η ΧΡΗΜΑΤΟΠIΣΤΩΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΟΠTΙΚΕΣ ΤΟΥ REAL ESTATE. του ΙΩΑΝΝΗ Α. ΜΟΥΡΜΟΥΡΑ Καθηγητή Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Προέδρου ΣΟΕ Η ΧΡΗΜΑΤΟΠIΣΤΩΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΟΠTΙΚΕΣ ΤΟΥ REAL ESTATE του ΙΩΑΝΝΗ Α. ΜΟΥΡΜΟΥΡΑ Καθηγητή Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Προέδρου ΣΟΕ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1. Έχουν ήδη περάσει δύο χρόνια από την έναρξη της παγκόσμιας

Διαβάστε περισσότερα

Οικονοµική κρίση Ιστορική αναδροµή

Οικονοµική κρίση Ιστορική αναδροµή Οικονοµική κρίση Ιστορική αναδροµή Ηχώραμαςβρίσκεταιωςγνωστόνστομέσονμιας δεινής οικονομικής κρίσης. Βέβαια δεν είναι η πρώτη φορά, ούτεγιατηνελλάδα, αλλάούτεκαιγιατην παγκόσμια οικονομία. Με συντομία

Διαβάστε περισσότερα

Η κρίση γεννά κεντρικές οικονομικές διοικήσεις*

Η κρίση γεννά κεντρικές οικονομικές διοικήσεις* 116 ΠΑΝΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ Η κρίση γεννά κεντρικές οικονομικές διοικήσεις* Στο άρθρο με τίτλο «Κρίσεις: Είναι δυνατόν να αποτελούν κατασκευασμένο προϊόν;» εξετάστηκε η προκληθείσα, από μια ομάδα μεγάλων τραπεζιτών

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ 1

ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ 1 Οκτώβριος 2010 1. Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΓΕΝΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ 1 Η ελληνική οικονομία βρίσκεται αντιμέτωπη με μια από τις μεγαλύτερες κρίσεις τις τελευταίες δεκαετίες. Κύρια χαρακτηριστικά της κρίσης

Διαβάστε περισσότερα

Η ΚΡΙΣΗ ΞΕΠΕΡΑΣΤΗΚΕ ΚΑΘΩΣ ΛΕΝΕ;

Η ΚΡΙΣΗ ΞΕΠΕΡΑΣΤΗΚΕ ΚΑΘΩΣ ΛΕΝΕ; Η ΚΡΙΣΗ ΞΕΠΕΡΑΣΤΗΚΕ ΚΑΘΩΣ ΛΕΝΕ; Καθώς έχουν περάσει, από το 2008 οπότε και ξέσπασε η μεγαλύτερη καπιταλιστική κρίση μετά την κρίση του 1929, οι πάντες σχεδόν συμπεριφέρονται σαν να έχει ξεπεραστεί η κρίση

Διαβάστε περισσότερα

Οι αιτίες του χρέους των χωρών της περιφέρειας: Συμμετοχή στην ΟΝΕ και ελλείμματα του ιδιωτικού τομέα

Οι αιτίες του χρέους των χωρών της περιφέρειας: Συμμετοχή στην ΟΝΕ και ελλείμματα του ιδιωτικού τομέα ΣΥΝΟΨΗ 21 ΣΥΝΟΨΗ Οι αιτίες του χρέους των χωρών της περιφέρειας: Συμμετοχή στην ΟΝΕ και ελλείμματα του ιδιωτικού τομέα 1. Η αναταραχή στην Ευρωζώνη οφείλεται στην παγκόσμια κρίση χρηματιστικοποίησης η

Διαβάστε περισσότερα

Μακροοικονομικές Προβλέψεις για την Κυπριακή Οικονομία

Μακροοικονομικές Προβλέψεις για την Κυπριακή Οικονομία Μακροοικονομικές Προβλέψεις για την Κυπριακή Οικονομία Υποθέσεις εργασίας Οι μακροοικονομικές προβλέψεις για την Κύπρο βασίζονται στις κοινές υποθέσεις εργασίας του Ευρωσυστήματος για μεγέθη που αφορούν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 8 η Μελετη «Εξελιξεις και Τασεις της Αγορας»

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 8 η Μελετη «Εξελιξεις και Τασεις της Αγορας» ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 8 η Μελετη «Εξελιξεις και Τασεις της Αγορας» Το βασικό συμπέρασμα: Η επιβολή ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων μετά την ανακήρυξη του δημοψηφίσματος στο τέλος του Ιουνίου διέκοψε την ασθενική

Διαβάστε περισσότερα

Δελτίο τύπου. Το 2016 η ανάκαμψη της κυπριακής οικονομίας

Δελτίο τύπου. Το 2016 η ανάκαμψη της κυπριακής οικονομίας Δελτίο τύπου Λευκωσία, 13 Μαρτίου 2015 Το 2016 η ανάκαμψη της κυπριακής οικονομίας Αναθεωρούνται οι προβλέψεις της ΕΥ για την πορεία του κυπριακού ΑΕΠ το 2015 από αύξηση 0,3% σε μείωση 0,4%. Για το 2016

Διαβάστε περισσότερα

IMF Survey. Ο μεταρρυθμισμένος δανεισμός του ΝΤ λειτούργησε καλά στην κρίση

IMF Survey. Ο μεταρρυθμισμένος δανεισμός του ΝΤ λειτούργησε καλά στην κρίση IMF Survey ΑΝΑΛΥΣΗ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΝΤ Ο μεταρρυθμισμένος δανεισμός του ΝΤ λειτούργησε καλά στην κρίση Τμήμα στρατηγικής, πολιτικής και επανεξέτασης του ΝΤ 28 Σεπτεμβρίου 2009 Η στήριξη του ΔΝΤ επέτρεψε

Διαβάστε περισσότερα

Μακροοικονομικές προβλέψεις για την κυπριακή οικονομία

Μακροοικονομικές προβλέψεις για την κυπριακή οικονομία Μακροοικονομικές προβλέψεις για την κυπριακή οικονομία Οι μακροοικονομικές προβλέψεις για την ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας έχουν αναθεωρηθεί σημαντικά προς τα κάτω τόσο για το 2012 όσο και για το

Διαβάστε περισσότερα

Διεθνής Οικονομική. Paul Krugman Maurice Obsfeld

Διεθνής Οικονομική. Paul Krugman Maurice Obsfeld Paul Krugman Maurice Obsfeld Διεθνής Οικονομική Κεφάλαιο 21 Η Διεθνής Αγορά Κεφαλαίου και τα κέρδη από το Εμπόριο Διεθνής Τραπεζική Λειτουργία και Διεθνής Κεφαλαιαγορά Φιλίππου Ευαγγελία Α.Μ. 1207 Μ069

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα Εννεαμήνου 2009

Αποτελέσματα Εννεαμήνου 2009 Αποτελέσματα Εννεαμήνου Καθαρά κέρδη 111εκ. το Γ τρίμηνο, αυξημένα κατά 26,6% έναντι του Β τριμήνου Αύξηση προ προβλέψεων κερδών στο τρίμηνο κατά 6,4% σε 414εκ., ιστορικά τα υψηλότερα σε τριμηνιαία βάση

Διαβάστε περισσότερα

Βασικά Χαρακτηριστικά

Βασικά Χαρακτηριστικά Βασικά Χαρακτηριστικά Η οικονομία της Κύπρου μπορεί να χαρακτηριστεί, γενικά, ως μικρή, ανοικτή και δυναμική, με τις υπηρεσίες να αποτελούν την κινητήριο δύναμή της. Με την προσχώρηση της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή

Διαβάστε περισσότερα

Ευρωπαϊκή Οικονομία. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολή Οικονομικών & Πολιτικών Επιστημών Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Δημόσιας Διοίκησης.

Ευρωπαϊκή Οικονομία. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολή Οικονομικών & Πολιτικών Επιστημών Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Δημόσιας Διοίκησης. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολή Οικονομικών & Πολιτικών Επιστημών Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Δημόσιας Διοίκησης Ευρωπαϊκή Οικονομία Νίκος Κουτσιαράς σε συνεργασία με την Ειρήνη Τσακνάκη Πηγές- Βιβλιογραφία

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 5. Αποταμίευση και επένδυση σε μια ανοικτή οικονομία

Κεφάλαιο 5. Αποταμίευση και επένδυση σε μια ανοικτή οικονομία Κεφάλαιο 5 Αποταμίευση και επένδυση σε μια ανοικτή οικονομία Περίγραμμα κεφαλαίου Ισοζύγιο Πληρωμών Ισορροπία της αγοράς αγαθών σε μια ανοικτή οικονομία Αποταμίευση και επένδυση σε μια μικρή ανοικτή οικονομία

Διαβάστε περισσότερα

Το διεθνές οικονομικό περιβάλλον κατά το 2013 και η Ελλάδα

Το διεθνές οικονομικό περιβάλλον κατά το 2013 και η Ελλάδα Βασικές διαπιστώσεις Μέρος Πρώτο Το διεθνές οικονομικό περιβάλλον κατά το 2013 και η Ελλάδα Η παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα παρέμεινε ασθενής και επιβραδύνθηκε περαιτέρω το 2013 (2,9% από 3,2% το

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία κ. Οδυσσέα Κυριακόπουλου. στην εκδήλωση του Economia Business Tank. και της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών. με θέμα :

Ομιλία κ. Οδυσσέα Κυριακόπουλου. στην εκδήλωση του Economia Business Tank. και της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών. με θέμα : Ομιλία κ. Οδυσσέα Κυριακόπουλου στην εκδήλωση του Economia Business Tank και της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών με θέμα : «Η διεθνής χρηματοπιστωτική κρίση και η Ελλάδα» Αμφιθέατρο Μεγάρου Καρατζά, Αιόλου 82-84

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 1η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς»

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 1η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς» ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 1η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς» Εισαγωγή: Η 1η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς» εκπονήθηκε από το Κέντρο Στήριξης Επιχειρηματικότητας του Δήμου Αθηναίων τον Ιούλιο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 7 η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς»

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 7 η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς» ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 7 η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς» Εισαγωγή: Η 7η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς» εκπονήθηκε από το Κέντρο Στήριξης Επιχειρηματικότητας του Δήμου Αθηναίων τον Οκτώβριο

Διαβάστε περισσότερα

Οικονομικό Περιβάλλον

Οικονομικό Περιβάλλον Το Οικονομικό Περιβάλλον Γκίκας Χαρδούβελης* Θεσσαλονίκη, 12 Φεβρουαρίου,, 29 * Οικονομικός Σύμβουλος,, Eurobank EFG Group Καθηγητής, Τμήμα Χρηματοοικονομικής & Τραπεζικής Διοικητικής, Οικονομικό Πανεπιστήμιο

Διαβάστε περισσότερα

το ταγκό των αγορών & ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΚΟΛΠΟ 1 Διάγραμμα 1: Βασικοί κάτοχοι κρατικού χρέους ΗΠΑ.

το ταγκό των αγορών & ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΚΟΛΠΟ 1 Διάγραμμα 1: Βασικοί κάτοχοι κρατικού χρέους ΗΠΑ. το ταγκό των αγορών & ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΚΟΛΠΟ 1 Διάγραμμα 1: Βασικοί κάτοχοι κρατικού χρέους ΗΠΑ. 2 ΠΑΝΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ Διάγραμμα 2: Ανάπτυξη αγοράς CDS. το ταγκό των αγορών & ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΚΟΛΠΟ 3 Διάγραμμα 3: Αριθμός

Διαβάστε περισσότερα

Α) ΒΑΣΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΙΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ

Α) ΒΑΣΙΚΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΠΟΥ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΙΣ ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΛΙΤΟΤΗΤΑΣ Μελέτη του ΔΝΤ για 17 χώρες του ΟΑΣΑ επισημαίνει ότι για κάθε ποσοστιαία μονάδα αύξησης του πρωτογενούς πλεονάσματος, το ΑΕΠ μειώνεται κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες και

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 2008-2013

ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 2008-2013 NUNTIUS ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΕΠΕΥ ΤΜΗΜΑ ΜΕΛΕΤΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΕΩΝ ΤΗΛ: 210-3350599 ΦΑΞ: 210-3254846 E-MAIL: nunt12@otenet.gr WEBSITE: www.nuntius.gr Αθήνα, 31/03/2010 ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΔΟ 2008-2013

Διαβάστε περισσότερα

SEE Economic Review, Αύγουστος 2012 Recoupling Fast. Περίληψη στα Ελληνικά

SEE Economic Review, Αύγουστος 2012 Recoupling Fast. Περίληψη στα Ελληνικά SEE Economic Review, Αύγουστος 2012 Recoupling Fast Περίληψη στα Ελληνικά Αν ποτέ υπήρχε ένα επιχείρημα που υποστηρίζει την αποσύνδεση των αναδυόμενων οικονομιών από τις αναπτυγμένες χώρες, σίγουρα αυτό

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΧΕ ΙΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ

ΠΡΟΣΧΕ ΙΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ ΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ Η επιβράδυνση του ρυθµού ανάπτυξης της παγκόσµιας οικονοµίας επηρεάζει άµεσα και τις χρηµαταγορές, οι οποίες χαρακτηρίζονται από έντονη µεταβλητότητα παρά τα αυστηρά δη- µοσιονοµικά µέτρα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ. Σηµαντικές Πτυχές και Ιστορική Αναδροµή. Τι είχε προηγηθεί

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ. Σηµαντικές Πτυχές και Ιστορική Αναδροµή. Τι είχε προηγηθεί ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ Σηµαντικές Πτυχές και Ιστορική Αναδροµή του Χρίστου Παναγίδη Αναµφίβολα, τον τελευταίο καιρό, το ενδιαφέρον κάθε πολίτη, µονοπωλούν οι εξελίξεις γύρω από την οικονοµική κρίση

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ: ΕΛΠΙΔΕΣ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ ΑΠΟ ΤΑ ΜΕΣΑ ΤΟΥ 2010

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ: ΕΛΠΙΔΕΣ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ ΑΠΟ ΤΑ ΜΕΣΑ ΤΟΥ 2010 ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ Διεύθυνση Στρατηγικής και Οικονομικής Ανάλυσης ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ: ΕΛΠΙΔΕΣ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ ΑΠΟ ΤΑ ΜΕΣΑ ΤΟΥ 1 Η οικοδομή έχει εισέλθει σε περίοδο σημαντικής διόρθωσης Η οικοδομική

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα Α Τριμήνου 2009

Αποτελέσματα Α Τριμήνου 2009 Αποτελέσματα Α Τριμήνου 2009 Καθαρά κέρδη 81εκ. έναντι 5εκ. το προηγούμενο τρίμηνο Αύξηση χορηγήσεων κατά 12% και καταθέσεων κατά 17% σε ετήσια βάση Βελτίωση δείκτη χορηγήσεων προς καταθέσεις στο 114%

Διαβάστε περισσότερα

Η Θεωρία της Νομισματικής Ενοποίησης

Η Θεωρία της Νομισματικής Ενοποίησης Η Θεωρία της Νομισματικής Ενοποίησης Περιεχόμενα Κεφαλαίου Έννοια και Στάδια Νομισματικής Ενοποίησης. Τα προσδοκώμενα αποτελέσματα της Νομισματικής Ενοποίησης. Η Διαδικασία της Μετάβασης προς τη Νομισματική

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ 1 ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΣΥΓΚΥΡΙΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 218 Χορηγός: 8 Νοεμβρίου 218 2 Το ΙΟΒΕ διεξάγει κάθε μήνα από το 1981 Έρευνες

Διαβάστε περισσότερα

Η διεθνής οικονομία σήμερα

Η διεθνής οικονομία σήμερα Η διεθνής οικονομία σήμερα 1. Η διεθνής οικονομία τα τελευταία 2 έτη Από το 2001, η διεθνής οικονομία βρίσκεται σε περίοδο σημαντικής επιβράδυνσης. Η οικονομική κάμψη ξεκίνησε στις ΗΠΑ, εξαπλώθηκε στην

Διαβάστε περισσότερα

Επιστρέφει στην ανάπτυξη το 2015 η κυπριακή οικονομία

Επιστρέφει στην ανάπτυξη το 2015 η κυπριακή οικονομία Δελτίο Τύπου Λευκωσία, 19 Ιουνίου 2015 Επιστρέφει στην ανάπτυξη το 2015 η κυπριακή οικονομία Αύξηση του ΑΕΠ με ρυθμό 0.3% το 2015 προβλέπεται από την τριμηνιαία έκθεση της ΕΥ Eurozone Forecast Δεδομένων

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΟΜΟΛΟΓΩΝ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΟΜΟΛΟΓΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΟΜΟΛΟΓΩΝ ευτέρα 6 Μαίου 2002 Οι Εξελίξεις του Απριλίου 2002 Ο µήνας Απρίλιος χαρακτηρίσθηκε γενικά από µία σταθερότητα στις διεθνείς αγορές οµολόγων. Μέσα στην εξεταζόµενη περίοδο παρατηρήθηκε

Διαβάστε περισσότερα

Χρηματοοικονομική Κρίση και Τραπεζικές Χρηματοδοτήσεις

Χρηματοοικονομική Κρίση και Τραπεζικές Χρηματοδοτήσεις ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΤΜΗΜΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ (ΜΒΑ) Διπλωματική Εργασία Χρηματοοικονομική Κρίση και Τραπεζικές Χρηματοδοτήσεις

Διαβάστε περισσότερα

Τα αίτια της πρόσφατης παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης

Τα αίτια της πρόσφατης παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης Τα αίτια της πρόσφατης παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης Χρήστος Καμπόλης Επίκουρος Καθηγητής Οικονομικών & Χρηματοοικονομικής, ALBA Graduate Business School, και Επιστημονικός Συνεργάτης, International

Διαβάστε περισσότερα

Αριθμός Εργαζόμενων ΕΛΛΑΔΑ & Δ. ΕΥΡΩΠΗ 3 7 1.162 Η.Π.Α. 2 4 1.715 ΝΟΤΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ 5 6 1.629 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ 3 8 1.031 ΣΥΝΟΛΟ 13 24 5.

Αριθμός Εργαζόμενων ΕΛΛΑΔΑ & Δ. ΕΥΡΩΠΗ 3 7 1.162 Η.Π.Α. 2 4 1.715 ΝΟΤΙΟΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΕΥΡΩΠΗ 5 6 1.629 ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ 3 8 1.031 ΣΥΝΟΛΟ 13 24 5. ΤΙΤΑΝ Α.Ε. ΓΕΝΙΚΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΤΑΙΡΙΑ ΚΑΙ ΤΟΝ ΟΜΙΛΟ Η ΤΙΤΑΝ Α.Ε. είναι ένας Όμιλος εταιριών με μακρόχρονη πορεία στη βιομηχανία τσιμέντου. Ιδρύθηκε το 1902 και η έδρα του βρίσκεται στα Άνω Πατήσια. Ο Όμιλος

Διαβάστε περισσότερα

Προτάσεις πολιτικής για τη διαχείριση προβληµατικών χαρτοφυλακίων δανείων

Προτάσεις πολιτικής για τη διαχείριση προβληµατικών χαρτοφυλακίων δανείων Προτάσεις πολιτικής για τη διαχείριση προβληµατικών χαρτοφυλακίων δανείων Κερασίνα Ραυτοπούλου Σύµβουλος Αντιπροέδρου της Κυβέρνησης στον Χρηµατοπιστωτικό Τοµέα 1 Εισαγωγή Στην Ελλάδα η οικονοµική κρίση

Διαβάστε περισσότερα

Κέρδη 0,5 εκατ. στο πρώτο εξάμηνο του 2015

Κέρδη 0,5 εκατ. στο πρώτο εξάμηνο του 2015 Κέρδη 0,5 εκατ. στο πρώτο εξάμηνο του 2015 Οριακή κερδοφορία για τους πρώτους έξι μήνες Στο 61% τα ΜΕΔ Παραμένουν η μεγαλύτερη πρόκληση Ενθαρρυντικές οι εξελίξεις στην αγορά ακινήτων Θετικό το μομέντουμ

Διαβάστε περισσότερα

3.2 Ισοζύγιο πληρωµών

3.2 Ισοζύγιο πληρωµών 3 Ισοζύγιο πληρωµών 3.1 Εισαγωγή ιεθνή οικονοµία Ύφεση στην Γερµανία οικονοµίες του Ευρώ Αυξηση των αµερικανικών επιτοκίων διεθνή επιτόκια και δολάριο($) Χρηµατοοικονοµική κρίση στην Ασία Ανοιχτή οικονοµία

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ

ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ Κυρίες και κύριοι, φίλες και φίλοι, Ευχαριστώ για την παρουσία σας σημερινή εκδήλωση. Ευχαριστώ επίσης την Ο.Κ.Ε. και το Πρόεδρό της, κ. Πολυζωγόπουλο, για την τιμή που μου έκαναν να μου ζητήσουν να μιλήσω

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα B Τριμήνου 2009

Αποτελέσματα B Τριμήνου 2009 Αποτελέσματα B Τριμήνου 2009 Αύξηση καθαρών κερδών σε 88εκ., 9% υψηλότερα σε σχέση με το Α τρίμηνο Διπλασιασμός οργανικών κερδών σε 61εκ. το Β τρίμηνο, από 33εκ. το Α τρίμηνο Αύξηση χορηγήσεων Ομίλου προς

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Ι. Δάνεια ή πιστωτικά όρια προς 1. Το τελευταίο τρίμηνο, ποιες μεταβολές σημειώθηκαν όσον αφορά τα κριτήρια της τράπεζάς σας για τη χορήγηση δανείων ή πιστωτικών

Διαβάστε περισσότερα

Οικονομικά Αποτελέσματα Α Εξαμήνου 2017

Οικονομικά Αποτελέσματα Α Εξαμήνου 2017 Οικονομικά Αποτελέσματα Α Εξαμήνου 2017 Date : 27-07-2017 Το πρώτο εξάμηνο του έτους συνεχίστηκε η άνοδος αποτελεσμάτων του Ομίλου ΤΙΤΑΝ. Ο ενοποιημένος κύκλος εργασιών ανήλθε σε 773,8 εκ., παρουσιάζοντας

Διαβάστε περισσότερα

Ο Μ Ι Λ Ο Σ A T E b a n k - ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Α ΕΞΑΜΗΝΟΥ 2009

Ο Μ Ι Λ Ο Σ A T E b a n k - ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Α ΕΞΑΜΗΝΟΥ 2009 26Αυγούστου 2009 Ο Μ Ι Λ Ο Σ A T E b a n k - ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Α ΕΞΑΜΗΝΟΥ 2009 Καθαρά κέρδη Ομίλου: 71,3εκ. (+1,8%), Τράπεζα: 84,7 (+56,9%) Διατήρηση υψηλών ρυθμών αύξησης χορηγήσεων (22,9% έναντι 7,6% της

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΟΡΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. Chapter 4: Financial Markets. 1 of 32

ΑΓΟΡΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. Chapter 4: Financial Markets. 1 of 32 ΑΓΟΡΕΣ ΧΡΗΜΑΤΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Copyright 2009 Pearson Education, Inc. Publishing as Prentice Hall Macroeconomics, 5/e Olivier Blanchard 1 of 32 4-1 Η Ζήτηση Χρήματος Το χρήμα, το οποίο μπορείτε να χρησιμοποιείτε

Διαβάστε περισσότερα

Χαιρετισμός Προέδρου. 15 η Ετήσια Γενική Συνέλευση 9 Σεπτεμβρίου Αγαπητοί Μέτοχοι

Χαιρετισμός Προέδρου. 15 η Ετήσια Γενική Συνέλευση 9 Σεπτεμβρίου Αγαπητοί Μέτοχοι Χαιρετισμός Προέδρου 15 η Ετήσια Γενική Συνέλευση 9 Σεπτεμβρίου 2015 Αγαπητοί Μέτοχοι Το 2014 ήταν το δεύτερο έτος δημοσιονομικής προσαρμογής της κυπριακής οικονομίας μετά την τραπεζική και τη δημοσιονομική

Διαβάστε περισσότερα

Ευρωπαϊκή Οικονομία. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολή Οικονομικών & Πολιτικών Επιστημών Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Δημόσιας Διοίκησης.

Ευρωπαϊκή Οικονομία. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολή Οικονομικών & Πολιτικών Επιστημών Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Δημόσιας Διοίκησης. ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ Σχολή Οικονομικών & Πολιτικών Επιστημών Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης & Δημόσιας Διοίκησης Ευρωπαϊκή Οικονομία Νίκος Κουτσιαράς σε συνεργασία με την Ειρήνη Τσακνάκη Πηγές- Βιβλιογραφία

Διαβάστε περισσότερα

του ΑΔΑΜΙΔΗ ΙΩΑΝΝΗ,ΑΡ.ΜΗΤΡΩΟΥ :AUD115 Επιβλέπων Καθηγητής: Λαζαρίδης Ιωάννης Θεσσαλονίκη, 2016

του ΑΔΑΜΙΔΗ ΙΩΑΝΝΗ,ΑΡ.ΜΗΤΡΩΟΥ :AUD115 Επιβλέπων Καθηγητής: Λαζαρίδης Ιωάννης Θεσσαλονίκη, 2016 ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΤΩΝ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΜΕΝΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΣΤΙΣ ΕΞΑΓΟΡΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΕΙΣ ΤΟΥ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟΥ ΚΛΑΔΟΥ ΔΙΕΘΝΩΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: H ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ του ΑΔΑΜΙΔΗ ΙΩΑΝΝΗ,ΑΡ.ΜΗΤΡΩΟΥ :AUD115

Διαβάστε περισσότερα

Αν. Καθ. Μαρία Καραμεσίνη ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ. Ημερίδα ΕΙΕΑΔ,«Η αγορά εργασίας σε κρίση», Αθήνα, 9 Ιουλίου 2012

Αν. Καθ. Μαρία Καραμεσίνη ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ. Ημερίδα ΕΙΕΑΔ,«Η αγορά εργασίας σε κρίση», Αθήνα, 9 Ιουλίου 2012 Αν. Καθ. Μαρία Καραμεσίνη ΠΑΝΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Ημερίδα ΕΙΕΑΔ,«Η αγορά εργασίας σε κρίση», Αθήνα, 9 Ιουλίου 2012 Ιστορική κρίση της αγοράς εργασίας ύψος της ανεργίας χωρίς ιστορικό προηγούμενο (22.6%) πολύ

Διαβάστε περισσότερα

«Οι προοπτικές της ελληνικής οικονομίας το 2008» του Γκίκα Α. Χαρδούβελη

«Οι προοπτικές της ελληνικής οικονομίας το 2008» του Γκίκα Α. Χαρδούβελη «Οι προοπτικές της ελληνικής οικονομίας το 2008» του Γκίκα Α. Χαρδούβελη Καθηγητής στο Τμήμα Χρηματοοικονομικής και Τραπεζικής Διοικητικής του Πανεπιστημίου Πειραιώς και Οικονομικός Σύμβουλος του Ομίλου

Διαβάστε περισσότερα

Credit Risk Διάλεξη 5

Credit Risk Διάλεξη 5 Πανεπιστήμιο Πειραιώς ΠΜΣ στην «Αναλογιστική Επιστήμη και Διοικητική Κινδύνου» Credit Risk Διάλεξη 5 Μια αναφορά στα τιτλοποιημένα αξιόγραφα Μιχάλης Ανθρωπέλος anthropel@unipi.gr http://web.xrh.unipi.gr/faculty/anthropelos

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ Οι κυριότερες οικονοµικές εξελίξεις την περίοδο που διανύουµε σχετίζονται µε την ψήφιση του Μεσοπρόθεσµου προγράµµατος καθώς και µε τις συζητήσεις για το νέο

Διαβάστε περισσότερα

Εργαστήριο Εκπαίδευσης και Εφαρμογών Λογιστικής. Εισαγωγή στην Χρηματοοικονομική Ανάλυση

Εργαστήριο Εκπαίδευσης και Εφαρμογών Λογιστικής. Εισαγωγή στην Χρηματοοικονομική Ανάλυση Εργαστήριο Εκπαίδευσης και Εφαρμογών Λογιστικής Εισαγωγή στην Χρηματοοικονομική Ανάλυση 1 Χρηματοοικονομική ανάλυση Χρηματοοικονομική Ανάλυση είναι η ανάλυση που σκοπός της είναι: ο προσδιορισμός των δυνατών

Διαβάστε περισσότερα

«Η αγορά Εργασίας σε Κρίση»

«Η αγορά Εργασίας σε Κρίση» «Η αγορά Εργασίας σε Κρίση» Θέμα: «Εξελίξεις και προοπτικές στην Ανταγωνιστικότητα» Παναγιώτης Πετράκης Καθηγητής Τμήματος Οικονομικών Επιστημών, ΕΚΠΑ 9 Ιουλίου 2012 1 Περιεχόμενα Διάλεξης 1. Η εξέλιξη

Διαβάστε περισσότερα

Ιδιωτική Κατανάλωση - Καταναλωτική Εμπιστοσύνη

Ιδιωτική Κατανάλωση - Καταναλωτική Εμπιστοσύνη Ιδιωτική Κατανάλωση - Καταναλωτική Εμπιστοσύνη Χωρίς σημαντική διαφοροποίηση σε σχέση με τα 3 προηγούμενα χρόνια, και πάντως με το αξιοπρεπές 2,1%, κινήθηκε η πραγματική ιδιωτική κατανάλωση το 2013: Πίνακας:

Διαβάστε περισσότερα

Αγορές. in DEEP ANALYSIS. Μείωση του Συστημικού Κινδύνου στις Διεθνείς Αγορές. Α γ ο ρ έ ς. Κύρια Σημεία

Αγορές. in DEEP ANALYSIS. Μείωση του Συστημικού Κινδύνου στις Διεθνείς Αγορές. Α γ ο ρ έ ς. Κύρια Σημεία Είναι Πράγματι οι Γερμανοί Φτωχότεροι από τους Έλληνες, in DEEP ANALYSIS Αγορές Μείωση του Συστημικού Κινδύνου στις Διεθνείς Αγορές του Στρατή Κωνσταντίνου in DEEP ANALYSIS Η κατανομή του πλούτου μεταξύ

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 21: Αντιμετωπίζοντας τις συναλλαγματικές ισοτιμίες

Κεφάλαιο 21: Αντιμετωπίζοντας τις συναλλαγματικές ισοτιμίες Μυρτώ - Σμαρώ Γιαλαμά Α.Μ.: 1207 Μ 075 Διεθνής Πολιτική Οικονομία Μάθημα: Γεωπολιτική των Κεφαλαιαγορών Κεφάλαιο 21: Αντιμετωπίζοντας τις συναλλαγματικές ισοτιμίες 1. Τι είναι η παγκόσμια αγορά συναλλάγματος;

Διαβάστε περισσότερα

EPSILON EUROPE PLC. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ Έτος που έληξε στις 31 Δεκεμβρίου 2017

EPSILON EUROPE PLC. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ Έτος που έληξε στις 31 Δεκεμβρίου 2017 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ Έτος που έληξε στις ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΕΛΙΔΑ Ενοποιημένη κατάσταση αποτελεσμάτων και λοιπών συνολικών εσόδων 1 Ενοποιημένη κατάσταση χρηματοοικονομικής θέσης 2

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕΔΡΟΥ Ο.Κ.Ε. κ. ΧΡΗΣΤΟΥ ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ Ο.Κ.Ε. ΜΕ ΘΕΜΑ: «ΤΟ ΛΙΑΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ

ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕΔΡΟΥ Ο.Κ.Ε. κ. ΧΡΗΣΤΟΥ ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ Ο.Κ.Ε. ΜΕ ΘΕΜΑ: «ΤΟ ΛΙΑΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΟΜΙΛΙΑ ΠΡΟΕΔΡΟΥ Ο.Κ.Ε. κ. ΧΡΗΣΤΟΥ ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΤΗΣ Ο.Κ.Ε. ΜΕ ΘΕΜΑ: «ΤΟ ΛΙΑΝΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΩΣ ΣΥΝΙΣΤΩΣΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΣΕ ΠΕΡΙΟΔΟΥΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ» ΠΕΜΠΤΗ

Διαβάστε περισσότερα

Ελάφρυνση και Ιδιωτικοποίηση για το Ελληνικό Χρέος, Κέρδη για τους Ευρωπαίους Πολίτες

Ελάφρυνση και Ιδιωτικοποίηση για το Ελληνικό Χρέος, Κέρδη για τους Ευρωπαίους Πολίτες Ελάφρυνση και Ιδιωτικοποίηση για το Ελληνικό Χρέος, Κέρδη για τους Ευρωπαίους Πολίτες Σχίζας Παναγιώτης* Η διάχυση της κρίσης της στεγαστικής αγοράς των ΗΠΑ στην Ευρώπη οδήγησε τις αγορές στην επαναξιολόγηση

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Διεθνή Μακροοικονομική. Ισοζύγιο Πληρωμών, Συναλλαγματικές Ισοτιμίες, Διεθνείς Χρηματαγορές και το Διεθνές Νομισματικό Σύστημα

Εισαγωγή στη Διεθνή Μακροοικονομική. Ισοζύγιο Πληρωμών, Συναλλαγματικές Ισοτιμίες, Διεθνείς Χρηματαγορές και το Διεθνές Νομισματικό Σύστημα Εισαγωγή στη Διεθνή Μακροοικονομική Ισοζύγιο Πληρωμών, Συναλλαγματικές Ισοτιμίες, Διεθνείς Χρηματαγορές και το Διεθνές Νομισματικό Σύστημα 1 Αντικείµενο Διεθνούς Μακροοικονοµικής Η διεθνής µακροοικονοµική

Διαβάστε περισσότερα

Γλωσσάριο χρηματοπιστωτικών όρων

Γλωσσάριο χρηματοπιστωτικών όρων Γλωσσάριο χρηματοπιστωτικών όρων Η οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση που ξέσπασε το 2008 με την κατάρρευση της Lehman Brothers πυροδότησε τη μεγαλύτερη ύφεση που έχει γνωρίσει μεταπολεμικά η παγκόσμια

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΣΤ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΝΩΣΕΩΝ (TEL)

ΤΕΣΤ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΝΩΣΕΩΝ (TEL) ΤΕΣΤ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΓΝΩΣΕΩΝ (TEL) 1. Κατά τους οικονομολόγους ποιο από τα παρακάτω είναι ένας παραγωγικός συντελεστής; I. Μια κοινή μετοχή μιας εταιρείας υπολογιστών. II. Ένα εταιρικό ομόλογο μιας πετρελαϊκής

Διαβάστε περισσότερα

Δ Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ «Το ΕΒΕΠ θέτει την ανάγκη διαμόρφωσης νέου τοπίου στα επιτόκια χορηγήσεων επιχειρηματικών δανείων»

Δ Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ «Το ΕΒΕΠ θέτει την ανάγκη διαμόρφωσης νέου τοπίου στα επιτόκια χορηγήσεων επιχειρηματικών δανείων» Πειραιάς, 10 Ιουνίου 2013 Δ Ε Λ Τ Ι Ο Τ Υ Π Ο Υ «Το ΕΒΕΠ θέτει την ανάγκη διαμόρφωσης νέου τοπίου στα επιτόκια χορηγήσεων επιχειρηματικών δανείων» Στην Ελλάδα, τα επιτόκια χορηγήσεων παραμένουν σε υψηλό

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ. ΕΚΔΙΔΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ ΤΟΥ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΥΠΡΟΥ, ΤΕΥΧΟΣ αρ.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ. ΕΚΔΙΔΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ ΤΟΥ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΥΠΡΟΥ, ΤΕΥΧΟΣ αρ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ ΕΚΔΙΔΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ ΤΟΥ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΤΡΑΠΕΖΑΣ ΚΥΠΡΟΥ, ΤΕΥΧΟΣ αρ. 30, ΙΟΥΝΙΟΣ 2010 ΔΙΕΘΝΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Σύμφωνα με την έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου

Διαβάστε περισσότερα

Ομιλία «Economist» 11/05/2015. Κυρίες και Κύριοι,

Ομιλία «Economist» 11/05/2015. Κυρίες και Κύριοι, Ομιλία «Economist» 11/05/2015 Κυρίες και Κύριοι, Μετά από 6 χρόνια βαθιάς ύφεσης, το 2014, η Ελληνική οικονομία επέστρεψε σε θετικούς ρυθμούς, οι οποίοι μπορούν να ενισχυθούν. Παράλληλα, διαφαίνονται προοπτικές

Διαβάστε περισσότερα

Κέρδη μετά τη φορολογία 116 εκατ. Ετήσια αύξηση 9% Υψηλή απόδοση ιδίων κεφαλαίων 23,2% Μείωση δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων σε 3,6%

Κέρδη μετά τη φορολογία 116 εκατ. Ετήσια αύξηση 9% Υψηλή απόδοση ιδίων κεφαλαίων 23,2% Μείωση δείκτη μη εξυπηρετούμενων δανείων σε 3,6% Ανακοίνωση Οικονομικά Αποτελέσματα Συγκροτήματος για το Τρίμηνο που έληξε στις 31 Μαρτίου Κέρδη μετά τη φορολογία 116 εκατ. Ετήσια αύξηση 9% Υψηλή απόδοση ιδίων κεφαλαίων 23,2% Μείωση δείκτη μη εξυπηρετούμενων

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΕΥΡΩΣΥΣΤΗΜΑ 25 Μαΐου Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Σύγκριση συγκεντρωτικών αποτελεσμάτων για την Κύπρο και τη ζώνη του ευρώ ΑΠΡΙΛΙΟΣ Η Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων αποτελεί μια

Διαβάστε περισσότερα

SEE & Egypt Economic Review, Απρίλιος 2013 Οι Προβλέψεις μας για το 2013: Η ύφεση στην Ευρωπαϊκή Ένωση & τα Συναλλαγματικά Διαθέσιμα Κυριαρχούν

SEE & Egypt Economic Review, Απρίλιος 2013 Οι Προβλέψεις μας για το 2013: Η ύφεση στην Ευρωπαϊκή Ένωση & τα Συναλλαγματικά Διαθέσιμα Κυριαρχούν SEE & Egypt Economic Review, Απρίλιος 2013 Οι Προβλέψεις μας για το 2013: Η ύφεση στην Ευρωπαϊκή Ένωση & τα Συναλλαγματικά Διαθέσιμα Κυριαρχούν Περίληψη στα Ελληνικά Κύπρος Σε βαθειά ύφεση αναμένουμε να

Διαβάστε περισσότερα

Το Διεθνές Νομισματικό Σύστημα. Από το Διμεταλλισμό στο Ευρώ

Το Διεθνές Νομισματικό Σύστημα. Από το Διμεταλλισμό στο Ευρώ Το Διεθνές Νομισματικό Σύστημα Από το Διμεταλλισμό στο Ευρώ Το Τρίληµµα των Ανοικτών Οικονοµιών 1. Σταθερότητα και Ελεγχος Συναλλαγματικής Ισοτιμίας 2. Χρήση Νομισματικής Πολιτικής για Εσωτερική Ισορροπία

Διαβάστε περισσότερα

(Πολιτική. Οικονομία ΙΙ) Τμήμα ΜΙΘΕ. Καθηγητής Σπύρος Βλιάμος. Αρχές Οικονομικής ΙΙ. 14/6/2011Εαρινό Εξάμηνο 2010-2011. (Πολιτική Οικονομία ΙΙ) 1

(Πολιτική. Οικονομία ΙΙ) Τμήμα ΜΙΘΕ. Καθηγητής Σπύρος Βλιάμος. Αρχές Οικονομικής ΙΙ. 14/6/2011Εαρινό Εξάμηνο 2010-2011. (Πολιτική Οικονομία ΙΙ) 1 Αρχές Οικονομικής ΙΙ (Πολιτική Οικονομία ΙΙ) Καθηγητής Σπύρος Βλιάμος Τμήμα ΜΙΘΕ Καθηγητής Σπύρος Βλιάμος 2010-2011 Αρχές Οικονομικής ΙΙ (Πολιτική Οικονομία ΙΙ) 1 Θεματικές Ενότητες Επισκόπηση της Μακροοικονομικής-Τα

Διαβάστε περισσότερα

Εαρινές προβλέψεις : H ευρωπαϊκή ανάκαµψη διατηρεί τη δυναµική της, αν και υπάρχουν νέοι κίνδυνοι

Εαρινές προβλέψεις : H ευρωπαϊκή ανάκαµψη διατηρεί τη δυναµική της, αν και υπάρχουν νέοι κίνδυνοι IP/11/565 Βρυξέλλες, 13 Μαΐου 2011 Εαρινές προβλέψεις 2011-12: H ευρωπαϊκή ανάκαµψη διατηρεί τη δυναµική της, αν και υπάρχουν νέοι κίνδυνοι Η οικονοµία της ΕΕ αναµένεται ότι θα εδραιώσει περαιτέρω τη σταδιακή

Διαβάστε περισσότερα

Οι ελληνικές τράπεζες δεν κινδυνεύουν από την κρίση

Οι ελληνικές τράπεζες δεν κινδυνεύουν από την κρίση Οι ελληνικές τράπεζες δεν κινδυνεύουν από την κρίση Η φερεγγυότητα των ελληνικών τραπεζών δεν κινδυνεύει απ' αυτή την κρίση, διότι δεν υπάρχουν οι δίαυλοι για τη μετάδοση στην Ελλάδα των προβλημάτων που

Διαβάστε περισσότερα

Ίδρυµα Οικονοµικών & Βιοµηχανικών Ερευνών. Τριµηνιαία Έκθεση για την Ελληνική Οικονοµία 01-2012

Ίδρυµα Οικονοµικών & Βιοµηχανικών Ερευνών. Τριµηνιαία Έκθεση για την Ελληνική Οικονοµία 01-2012 Ίδρυµα Οικονοµικών & Βιοµηχανικών Ερευνών Τριµηνιαία Έκθεση για την Ελληνική Οικονοµία 01-2012 Το διεθνές περιβάλλον επιδεινώνεται 2011 Νέα επιβράδυνση ανάπτυξης παγκόσµιας οικονοµίας στο δ τρίµηνο του

Διαβάστε περισσότερα

Ελεγμένα Οικονομικά Αποτελέσματα έτους 2015 της Alpha Bank Cyprus Ltd [ ]

Ελεγμένα Οικονομικά Αποτελέσματα έτους 2015 της Alpha Bank Cyprus Ltd [ ] Ελεγμένα Οικονομικά Αποτελέσματα έτους 2015 της Alpha Bank Cyprus Ltd [26.4.2016] Κύριες εξελίξεις - Ισχυρή Κεφαλαιακή Θέση με δείκτη κεφαλαίων Κοινών Μετοχών Κατηγορίας Ι (CET Ι) 17,5% την 31.12.2015

Διαβάστε περισσότερα

Οικονομικά Αποτελέσματα Alpha Bank Cyprus Ltd α εξαμήνου 2015

Οικονομικά Αποτελέσματα Alpha Bank Cyprus Ltd α εξαμήνου 2015 Οικονομικά Αποτελέσματα Alpha Bank Cyprus Ltd α εξαμήνου 2015 Τα Οικονομικά Αποτελέσματα της Alpha Bank Cyprus Ltd του α εξαμήνου 2015 εμφάνισαν ζημίες μετά από φόρους ύψους Ευρώ 15,1 εκατ. σε σύγκριση

Διαβάστε περισσότερα

Βασικές Αρχές για την Αποδοτικότερη Αξιοποίηση των Επενδύσεων

Βασικές Αρχές για την Αποδοτικότερη Αξιοποίηση των Επενδύσεων Βασικές Αρχές για την Αποδοτικότερη Αξιοποίηση των Επενδύσεων 1 Θέματα παρουσίασης Η Παγκόσμια Αγορά ο κύκλος της οικονομίας και των επενδύσεων Το Τρίπτυχο της Επένδυσης : Κατανομή Διασπορά Χρονικός Ορίζοντας

Διαβάστε περισσότερα

Ενημερωτικό δελτίο 1 ΓΙΑΤΙ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ Η ΕΕ ΕΝΑ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ;

Ενημερωτικό δελτίο 1 ΓΙΑΤΙ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ Η ΕΕ ΕΝΑ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ; Ενημερωτικό δελτίο 1 ΓΙΑΤΙ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ Η ΕΕ ΕΝΑ ΕΠΕΝΔΥΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ; Από την έναρξη της παγκόσμιας οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης, η ΕΕ βρίσκεται αντιμέτωπη με χαμηλά επίπεδα επενδύσεων. Απαιτούνται

Διαβάστε περισσότερα

Κανόνας Χρυσού. Διεθνής Μακροοικονομική Πολιτική (κεφ.18) Σύστημα κανόνα χρυσού: σε ποια χρονική περίοδο αναφέρεται; Λειτουργία του κανόνα χρυσού

Κανόνας Χρυσού. Διεθνής Μακροοικονομική Πολιτική (κεφ.18) Σύστημα κανόνα χρυσού: σε ποια χρονική περίοδο αναφέρεται; Λειτουργία του κανόνα χρυσού Κανόνας Χρυσού Διεθνής Μακροοικονομική Πολιτική (κεφ.18) Το Διεθνές Νομισματικό Σύστημα 1870-1973 Βασικές αρχές λειτουργίας Ιστορικά (ποια περίοδο καλύπτει) Εξωτερική ισορροπία (ισοζύγιο πληρωμών ισοσκελισμένο)

Διαβάστε περισσότερα

Αποτελέσματα Εννεαμήνου 2010

Αποτελέσματα Εννεαμήνου 2010 Αποτελέσματα Εννεαμήνου 2010 Βελτίωση δεικτών ρευστότητας και κεφαλαιακής επάρκειας του Ομίλου παρά τη δυσμενή συγκυρία Καθαρά κέρδη 105εκ. 1 το εννεάμηνο του 2010, μειωμένα κατά 62% έναντι της αντίστοιχης

Διαβάστε περισσότερα

Οικονομικές Κρίσεις και Διεθνές Σύστημα Ενότητα 10: Η κρίση Χρέους της Ελλάδας και της Ευρωζώνης

Οικονομικές Κρίσεις και Διεθνές Σύστημα Ενότητα 10: Η κρίση Χρέους της Ελλάδας και της Ευρωζώνης Οικονομικές Κρίσεις και Διεθνές Σύστημα Ενότητα 10: Η κρίση Χρέους της Ελλάδας και της Ευρωζώνης Δημήτριος Κατσίκας Σχολή Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΠΑΘΗΤΙΚΟΥ Εισαγωγή Ο σκοπός της διαχείρισης του ενεργητικού και παθητικού μιας τράπεζας είναι η μεγιστοποίηση του πλούτου των μετόχων. Η επίτευξη αυτού

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΕΥΡΩΣΥΣΤΗΜΑ 13 Αυγούστου 21 Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων Σύγκριση συγκεντρωτικών αποτελεσμάτων για την Κύπρο και τη ζώνη του ευρώ ΙΟΥΛΙΟΣ 21 Η Έρευνα Τραπεζικών Χορηγήσεων αποτελεί

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ 1. Διεθνείς οικονομικές εξελίξεις Το διεθνές οικονομικό περιβάλλον χαρακτηρίζεται από αστάθεια και αβεβαιότητα, με προοπτική μεσοπρόθεσμα, την επιβράδυνση της οικονομικής

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΝΙΑΙΑ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ

ΜΗΝΙΑΙΑ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ ΜΗΝΙΑΙΑ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ Ιανουάριος 2007 Έκδοση 1-2-2007 ΗΠΑ: Αμετάβλητα στο 5,25% διατήρησε, όπως αναμενόταν, τα επιτόκια η FED στη συνεδρίασή της στις 31/1 εκτιμώντας ότι στο επίπεδο

Διαβάστε περισσότερα

Όταν τα διαγράμματα «μιλούν»*

Όταν τα διαγράμματα «μιλούν»* Η ΥΠΟΘΕΣΗ «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΡΙΣΗ» 13 Αντί Εισαγωγής Όταν τα διαγράμματα «μιλούν»* Στο διάστημα από τον Οκτώβριο του 2009 μέχρι το Μάιο του 2010, η Ελλάδα δέχτηκε μια πρωτοφανή χρηματοπιστωτική επίθεση, που οδήγησε

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΡΟΒΟΛΕΣ ΕΜΠΕΙΡΟΓΝΩΜΟΝΩΝ ΤΟΥ EΥΡΩΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩ

ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΡΟΒΟΛΕΣ ΕΜΠΕΙΡΟΓΝΩΜΟΝΩΝ ΤΟΥ EΥΡΩΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΡΟΒΟΛΕΣ ΕΜΠΕΙΡΟΓΝΩΜΟΝΩΝ ΤΟΥ EΥΡΩΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΓΙΑ ΤΗ ΖΩΝΗ ΤΟΥ ΕΥΡΩ Οι εμπειρογνώμονες του Ευρωσυστήματος κατάρτισαν προβολές για τις μακροοικονομικές εξελίξεις στη ζώνη του ευρώ, με βάση

Διαβάστε περισσότερα

Σε σύγκριση με τις περισσότερες άλλες χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, η Πολωνία αναμένεται να γνωρίσει ήπια ύφεση.

Σε σύγκριση με τις περισσότερες άλλες χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, η Πολωνία αναμένεται να γνωρίσει ήπια ύφεση. IMF Survey ΕΛΕΓΧΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ Πολωνία: Ένα φωτεινό σημείο στην πληγείσα από την ύφεση Ευρώπη Ευρωπαϊκό τμήμα του ΝΤ 13 Αυγούστου 2009 Εργοστάσιο στο Rzeszow, Πολωνία, όπου η εγχώρια οικονομία είναι

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΒΑΝΙΑ Οικονομία & Εξωτερικό Εμπόριο

ΑΛΒΑΝΙΑ Οικονομία & Εξωτερικό Εμπόριο ΑΛΒΑΝΙΑ Οικονομία & Εξωτερικό Εμπόριο Ιανουάριος Σεπτέμβριος 2008 Υπεύθυνος Έκδοσης: Χρήστος Φαρµάκης-Συµβουλος ΟΕΥ Α Επιµέλεια:Σπυρίδων Οικονόµου, Γραµµατέας ΟΕΥ Α - Sonila-Sofia Kisi Πρεσβεία της Ελλάδας

Διαβάστε περισσότερα

Ι. Οικονομικές εξελίξεις στην Βουλγαρία (Ιανουάριος Σεπτέμβριος 2010)

Ι. Οικονομικές εξελίξεις στην Βουλγαρία (Ιανουάριος Σεπτέμβριος 2010) Ι. Οικονομικές εξελίξεις στην Βουλγαρία (Ιανουάριος Σεπτέμβριος 2010) Η αύξηση κατά 0,7% του ρυθμού οικονομικής μεγέθυνσης, κατά το τρίτο τρίμηνο του 2010 σε σχέση με το προηγούμενο, είχε σαν αποτέλεσμα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ - ΙΣΟΤΙΜΙΑ

ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ - ΙΣΟΤΙΜΙΑ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ - ΙΣΟΤΙΜΙΑ 1. Ο στόχος για το 2003 αναφέρεται σε πληθωρισμό 3,1% και ανάπτυξη 4,15%. Είναι εφικτά τα νούμερα δεδομένου ότι πρόσφατα το ΔΝΤ αναθεώρησε προς τα κάτω τις προβλέψεις του για την

Διαβάστε περισσότερα

6 η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς»

6 η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς» ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΔΕΛΤΙΟ 6 η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς» Εισαγωγή Η 6η Μελέτη «Εξελίξεις και Τάσεις της Αγοράς» εκπονήθηκε από το Κέντρο Στήριξης Επιχειρηματικότητας του Δήμου Αθηναίων τον Ιούλιο

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΕΘΝΗ ΤΡΑΠΕΖΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ

ΔΙΕΘΝΗ ΤΡΑΠΕΖΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Ενότητα 11: Διεθνείς Χρηματοδοτικοί Οργανισμοί Μιχαλόπουλος Γεώργιος Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) Ιανουάριος 2019

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) Ιανουάριος 2019 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) Ιανουάριος 19 Σύνοψη αποτελεσμάτων για την Κύπρο και τη ζώνη του ευρώ 1 Προσφορά δανείων (κριτήρια χορήγησης) Κατά το τέταρτο

Διαβάστε περισσότερα

Ειδικό Παράρτημα Α. Χρηματοοικονομικοί δείκτες: Ανάλυση κατά κλάδο και τομέα

Ειδικό Παράρτημα Α. Χρηματοοικονομικοί δείκτες: Ανάλυση κατά κλάδο και τομέα Ειδικό Παράρτημα Α Χρηματοοικονομικοί δείκτες: Ανάλυση κατά κλάδο και τομέα Α. Ανάλυση κατά κλάδο και τομέα 214 Στο παράρτημα αυτό παρουσιάζεται ξεχωριστά για κάθε κλάδο και τομέα του εμπορίου η πορεία

Διαβάστε περισσότερα

Τριμηνιαίο Δελτίο Οικονομικής Συγκυρίας

Τριμηνιαίο Δελτίο Οικονομικής Συγκυρίας Τριμηνιαίο Δελτίο Οικονομικής Συγκυρίας για τον τομέα ΤΠΕ Α Τρίμηνο 1. ΔΕΙΚΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΚΛΙΜΑΤΟΣ ΤΟΜΕΑ ΤΠΕ 2. ΔΕΙΚΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΠΡΟΣΔΟΚΙΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΠΕ 3. ΔΕΙΚΤΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΠΡΟΣΔΟΚΙΩΝ ΛΙΑΝΙΚΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Ισορροπία στον Εξωτερικό Τομέα της Οικονομίας

Ισορροπία στον Εξωτερικό Τομέα της Οικονομίας Ισορροπία στον Εξωτερικό Τομέα της Οικονομίας Περιεχόμενα Κεφαλαίου Η έννοια του Ισοζυγίου Πληρωμών Τα επιμέρους ισοζύγια του Ισοζυγίου Πληρωμών Η διαχείριση του ελλείμματος στο Ισοζύγιο Πληρωμών Η «Ολλανδική

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) Οκτώβριος 2018

ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) Οκτώβριος 2018 ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΗΣ ΚYΠΡΟY ΕΥΡΩΣYΣΤΗΜΑ ΕΡΕΥΝΑ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΧΟΡΗΓΗΣΕΩΝ (ΕΤΧ) Οκτώβριος 18 Σύνοψη αποτελεσμάτων για την Κύπρο και τη ζώνη του ευρώ 1 καθαρή ζήτηση δανείων αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω για

Διαβάστε περισσότερα

ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ Χρήστος Σταϊκούρας Βουλευτής Φθιώτιδας ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΒΟΥΛΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ Χρήστος Σταϊκούρας Βουλευτής Φθιώτιδας ΝΕΑ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ Δευτέρα, 27 Ιουλίου 2015 ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΤΑΪΚΟΥΡΑΣ: ΑΥΤΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΗΣ 6ΜΗΝΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΣΥΡΙΖΑ/ΑΝ.ΕΛ Συμπληρώθηκαν 6 μήνες διακυβέρνησης της χώρας από τη συνεργασία του ΣΥΡΙΖΑ και των ΑΝΕΛ. Έξι

Διαβάστε περισσότερα