Δημογραφικό ζήτημα στην Περιφέρεια Κρήτης

Transcript

1 Δημογραφικό ζήτημα στην Περιφέρεια Κρήτης Προτάσεις πολιτικής Αντιπεριφερειάρχης Κοινωνικής Πολιτικής Θεανώ Βρέντζου Σκορδαλάκη Διακομματική Επιτροπή της Βουλής για το Δημογραφικό Αθήνα, 17 Ιανουαρίου 2018

2 Κύριες Τάσεις 1. Γήρανση του πληθυσμού (συρρίκνωση ηλικιών 0-15 αύξηση ηλικών 65+) 2. Χαμηλή γονιμότητα 3. Συρρίκνωση του πληθυσμού σε εργάσιμη ηλικία 2

3 Επιλεγμένοι δείκτες σύνθεσης του πληθυσμού: Ελλάδα και Κρήτη 35 33,1 Κρήτη 2016 Ελλάδα , ,3 22, ,8 16,5 14, Ποσοστό νέων 0-14 ετών Ποσοστό ηλικιωμένων 65 ετών και άνω στο συνολικό πληθυσμό Δείκτης εξάρτησης Δείκτης εξάρτησης νέων (0-14 ετών) ηλικιωμένων (65 ετών και άνω ) 3

4 4 Εξέλιξη της γονιμότητας στην Ελλάδα,

5 Ιταλία Γερμανία Ελλάδα Πορτογαλία Βυλγαρία Μάλτα Σερβία Κροατία Αυστρία Λιθουανία Λετονία Ουγγαρία Φιλανδία Σλοβενία Ισπανία ΕΕ-28 Ελβετία Τσεχία Εσθονία Σουηδία Ρουμανία Δανία Λιχτενστάιν Ολλανδία Βέλγιο Πολωνία Ουκρανία Γαλλία Η.Β. Σλοβακία Κύπρος Νορβηγία Μπελαρούς Λουξεμβούργο Μαυροβούνιο Γεωργία Αλβανία Ισλανδία Ιρλανδία Αρμενία Τουρκία Ατζερμαιτζάν Κόσοβο Δείκτης γήρανσης 120 Δείκτης γήρανσης σε χώρες της Ευρώπης, 2016 Ιταλία Γερμανία Ελλάδα 147,9 123,1 ΕΕ-28 Συμπέρασμα 1: Η Ελλάδα μεταξύ των πλέον γερασμένων χωρών στην Ευρώπη

6 Δείκτης γονιμότητας: Ελλάδα Κρήτη και Αττική ,80 Γονιμότητα 1,76 1,74 1,70 1,69 1,66 1,64 1,64 1,65 1,60 1,59 1,50 1,40 1,53 1,53 1,53 1,50 1,49 1,44 1,45 1,47 1,45 1,43 1,43 1,38 1,38 1,52 1,53 1,42 1,44 1,30 Ελλάδα 1,20 1, Έτος

7 600 Γεννήσεις κατά ηλικία της μητέρας στην Κρήτη 1991, 2001, 2008 και Κρήτη: Λιγότερες γεννήσεις και παιδιά που αποκτώνται από τις μητέρες, αργότερα στη ζωή (μεγαλύτερη ηλικία)

8 Ευρυτανία Σέρρες Άρτα, Πρέβεζα Φωκίδα Καρδίτσα, Τρίκαλα Θεσπρωτία Κιλκίς Δράμα Λακωνία, Μεσσηνία Θάσος, Καβάλα Φθιώτιδα Αργορλίδα, Αρκαδία Λευκάδα Ικαρία, Σάμος Πέλλα Ιωάννινα Λέσβος, Λήμνος Έβρος Αιτωλοακαρνανία Γρεβενά, Κοζάνη Ηλεία Ημαθία Ιθάκη, Κεφαλληνία Λασίθι Καστοριά Χαλικδική Κέρκυρα Κορινθία Πιερία Εύβοια Χίος Λάρισα Κεντρικός Τομέας Αθηνών Μαγνησία Φλώρινα Ροδόπη Ελλάδα Βόρειος Τομέας Αθηνών Νότιος Τομέας Αθηνών Πειραιάς, Νήσοι Βοιωτία Άνδρος, Θήρα, Κέα, Μήλος Θεσσαλονίκη Ζάκυνθος Αχαϊα Χανιά Ηράκλειο Δυτικός Τομέας Αθηνών Ρέθυμνο Ανατολική Αττική Ξάνθη Κάλυμνος, Κάρπαθος, Ρόδος, Δυτική Αττική Πληθυσμός 0-14 και 65 ετών και άνω (%), στους Νομούς της χώρας ετών και άνω ετών 8

9 Πού οφείλονται οι μεταβολές αυτές - Αλλαγή προτύπων ζωής & οικογένειας, αλλαγή ρόλων ανδρών και γυναικών που έχουν οδηγήσει για παράδειγμα στη συνεχόμενη αύξηση της μέσης ηλικίας απόκτησης παιδιού Ηλικία Συνεχή αύξηση και των δύο δεικτών Έτος 9

10 Πού οφείλονται οι μεταβολές αυτές - Συρρίκνωση της κοινωνικής προστασίας, ειδικότερα σε συνθήκες οικονομικής κρίσης η οποία έχει αρνητικές συνέπειες στη γονιμότητα - Αύξηση της ανεργίας η οποία επηρεάζει αρνητικά τη γονιμότητα. 10

11 Προτάσεις πολιτικής. Α. Οικογένεια γυναίκα παιδί Φορολογικές ελαφρύνσεις και επιδόματα σε οικογένειες με παιδιά Αντίστοιχα κίνητρα για την απόκτηση παιδιών σε όσους επιθυμούν να αποκτήσουν Προώθηση μέτρων για την απόκτηση παιδιών στην περίπτωση ατόμων που ζουν μόνα τους(πχ ασφαλιστική κάλυψη τεχνιτής γονιμοποίησης και άλλων μεθόδων τεκνοποίησης) Στεγαστική συνδρομή Επιδότηση ενοικίου κατά τα πρώτα δύο χρόνια του γάμου Ατοκα στεγαστικά δάνεια,ή με επιδοτούμενο επιτόκιο για την απόκτηση στέγης, προστασία 1 ης κατοικίας αδιαπραγμάτευτη Μόρια για την πρόσληψη στο δημόσιο Προστασία της μητρότητας 11

12 Προτάσεις πολιτικής. Α. Οικογένεια γυναίκα παιδί Αύξηση της άδειας λοχείας και μείωση του ωραρίου εργασίας, για όλες τις εργαζόμενες μητέρες. Προστασία στην έγκυο γυναίκα και μητέρα. (Αρχικά χρειάζεται πλήρης κάλυψη της ιατροφαρμακευτικής παρακολούθησης της εγκύου Μητέρας, κάλυψη των δαπανών τοκετού,υγειονομική κάλυψη της μητέρας και του βρέφους, προ και μετά τον τοκετό, όπως η κάλυψη δαπανών προγεννητικού ελέγχου και εκείνων τεχνητής γονιμοποίησης. Ολες οι μονάδες Νοσοκομεία, που τελούν υπό τον έλεγχο του κράτους, τα Κέντρα Υγείας θα δέχονται τις εγκυμονούσες Μητέρες από την πρώτη στιγμή κύησης μέχρι τον τοκετό, χωρίς κανένα πιστοποιητικό, βεβαίωση ασφαλιστικών ταμείων, ή οποιουδήποτε άλλου εγγράφου ΔΩΡΕΑΝ χωρίς καμία δαπάνη της όλες τις κυοφορούσες) Όλα τα Νοσοκομεία, που τελούν υπό τον έλεγχο του κράτους, τα Κέντρα Υγείας, πρέπει να έχουν καλύψει, σε όλες τις θέσεις παροχής υπηρεσιών: εξοπλισμό, ανθρώπινου δυναμικού, φαρμακευτικής αγωγής, υπηρεσίες ιατρών/μαιευτήρων. 12

13 Προτάσεις πολιτικής. Οικογένεια γυναίκα παιδί Ίδρυση περισσότερων βρεφονηπιακών σταθμών σε όλη τη χώρα και με τη λειτουργία τους με κατάλληλο προσωπικό και με ωράριο, το οποίο θα εξυπηρετεί τις εργαζόμενες μητέρες, που γυρνούν αργά στο σπίτι τους. Απαραίτητες είναι και ειδικές υπηρεσίες φύλαξης παιδιών τους θερινούς μήνες ιδιαίτερα σε τουριστικές περιοχές που οι γονείς εργάζονται κατά τη διάρκεια των διακοπών των παιδιών. Δωρεάν γεύματα στους βρεφονηπιακούς σταθμούς με την παρακολούθηση παιδιάτρων και εισαγωγή του θεσμού του σχολικού παιδιάτρου στους βρεφονηπιακούς και παιδικούς σταθμούς όπως και στα νηπιαγωγεία για την παρακολούθηση της υγείας βρεφών και νηπίων και με επίβλεψη του εμβολιασμού των. Απαραίτητο είναι να υποστηριχθεί υλικά και ηθικά η άγαμη μητέρα που επιθυμεί να μεγαλώσει μόνη της το παιδί της. Το ζήτημα των άγαμων γυναικών πρέπει να αγγίξει την πολιτεία, η οποία οφείλει να ενθαρρύνει της άγαμες γυναίκες που επιθυμούν να αποκτήσουν ένα παιδί έτσι ώστε να αυξηθεί το ελάχιστο ποσοστό τους στη χώρα μας, λόγω της ελλιπούς κρατικής μέριμνας. Αυστηρός και συστηματικότερος έλεγχος των απολύσεων εργαζομένων γυναικών που περιμένουν παιδί. Ο νόμος, βέβαια, απαγορεύει την απόλυση εγκύου. Δυστυχώς, όμως παραβιάζεται από τους εργοδότες με διάφορα προσχήματα. Το φαινόμενο αυτό δεν ενθαρρύνει καθόλου την απόφαση για τη γέννηση παιδιών. 13

14 Προτάσεις πολιτικής. Α. Οικογένεια γυναίκα παιδί Ενθάρρυνση της επανόδου ξενιτεμένων Ελλήνων (πρόσθετες διευκολύνσεις σχετικά με τη μεταφορά κεφαλαίων, άνοιγμα επιχειρήσεων και φροντίδα παιδιών για προσαρμογή), επέκταση των ευκαιριών απασχόλησης αποφοίτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Υποστήριξη της οικογενειακής στέγης. Προστασία της βρεφικής θνησιμότητας. Μείωση των δαπανών προσχολικής, πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, παροχή πραγματικής δωρεάν παιδείας 14

15 Προτάσεις πολιτικής. Α. Οικογένεια γυναίκα παιδί Φορολογικό σύστημα που θα επιτρέπει μεγαλύτερες ευχέρειες εκπτώσεων για νέα ζευγάρια Παροχή προληπτικών συμβουλευτικών υπηρεσιών σε νέα ζευγάρια και οικογένειες Θεσμοθέτηση της επισκέπτριας νοσηλεύτριας για την βοήθεια των νέων μητέρων και ίδρυση γραμμής βοήθειας για νέες μητέρες Ολοκληρωμένα σχέδια δημιουργίας καλύτερων συνθηκών διαβίωσης στην ύπαιθρο αφού πάγια οι κάτοικοι της υπαίθρου έχουν μεγαλύτερη γεννητικότητα. 15

16 Προτάσεις Πολιτικής. Β. Αγορά Εργασίας-Απασχόληση-Ανάπτυξη Μέτρα ενίσχυσης της απασχολησιμότητας ανδρών και γυναικών ειδικότερα των NEETS (15-24 & 15-29) Κίνητρα επιχειρηματικότητας (μείωση φορολογίας) Σχεδιασμός των αναγκών στην αγορά εργασίας περιφερειακά και τοπικά ώστε τα προγράμματα κατάρτισης να προσαρμόζονται στην κάλυψη των αναγκών της τοπικής οικονομίας Έμφαση στην επιχειρηματικότητα (κοινωνική επιχειρηματικότητα για παράδειγμα) με την άμεση διάθεση κεφαλαίων για την έναρξη επιχείρησης Παροχή δωρεάν υπηρεσιών συμβουλευτικής για την ανάπτυξη επιχειρηματικότητας και σχεδίων βιωσιμότητας της επιχείρησης Ενίσχυση της απορρόφησης των αποφοίτων Ανώτατης Εκπαίδευσης στην αγορά εργασίας για να αποφευχθεί το φαινόμενο της διαρροής εγκεφάλων (brain drain). Αυτό απαιτεί την ενίσχυση χρηματοδότησης της εκπαίδευσης, της έρευνας και της τεχνολογίας και τη διασύνδεσή τους με την επιχειρηματικότητα Ζώνες (χωρικές) ανάπτυξης επαγγελματικών προγραμμάτων και επιχειρηματικότητας 16

17 Προτάσεις Πολιτικής. Β. Αγορά Εργασίας-Απασχόληση-Ανάπτυξη Ενίσχυση νέων προσόντων με έμφαση στις νέες τεχνολογίες στην παροχή κοινωνικών υπηρεσιών Σεβασμός των εργασιακών δικαιωμάτων (άδειες, ρεπό, 8ωρο, ασφαλιστικά δικαιώματα για παροχή υπηρεσιών και σύνταξης) και αύξηση μισθών Ανάπτυξη συνεργασιών μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικών φορέων (κοινωνικές επιχειρήσεις) στην παροχή κοινωνικών υπηρεσιών (πχ φροντίδα ηλικιωμένων). Το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο για τις κοινωνικές επιχειρήσεις θα πρέπει να γίνει πιο φιλικό στην σύναψη συμβάσεων (και προγραματικών) μεταξύ δημοσίου και κοινωνικών επιχειρήσεων Ενίσχυση των υπηρεσιών κατ οίκων για την φροντίδα ηλικιωμέων με τη χρήση της νέας τεχνολογίας και νέων επαγγελματικών προσόντων Ειδικές παρεμβάσεις ενίσχυσης του δημογραφικού και της τοπικής οικονομίας σε περιοχές με υψηλά ποσοστά γήρανσης (πχ Νομός Λασιθίου Κρήτης) 17