JUDO ( ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΤΖΟΥΝΤΟ) Γ. ΖΑΓΓΕΛΙ ΗΣ Β. ΣΙΩΠΗΣ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ Γ. ΖΑΓΓΕΛΙ ΗΣ Β. ΣΙΩΠΗΣ JUDO ( ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΤΖΟΥΝΤΟ) ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ Γ. ΖΑΓΓΕΛΙ ΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2007

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελ. Εισαγωγή. 1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ 1. Ιστορία - εξέλιξη του τζούντο (σύγχρονο τζούντο) Ιστορία του judo Jigoro Kano Η ιστορία του judo στην Ελλάδα Ο σκοπός του σύγχρονου judo. η φιλοσοφία του seiryoku zenyou jita Kyouei Χαρακτηριστικά του judo Προπονητική µονάδα Προϋποθέσεις για την προπόνηση του judo Dojo (αίθουσα προπόνησης) Στολή του Judo Judoki Οι βαθµοί στο Judo Η εθιµοτυπία Reigisaho - Ο χαιρετισµός-υπόκλιση Rei Περιγραφή αγώνα Βασικοί κανονισµοί Γιαπωνέζικη ορολογία τζούντο Βασικές καθηµερινές λέξεις και φράσεις Βιβλιογραφία Παραποµπές ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΥΤΕΡΟ 2. Ιδιοποίηση της τεχνικής του judo - Βασικός µηχανισµός-αλγόριθµος Πνευµατική συµπεριφορά - στάση shin (αγωνιστικό πνεύµα) Shisei Οι στάσεις του σώµατος Ma ai Η απόσταση της πάλης Kumi-kata - Η λαβή (πιάσιµο) στο judo Shidai Οι µετακινήσεις Tai Sabaki - Η περιστροφή του σώµατος Οι βασικές µορφές της εκτέλεσης των µετακινήσεων µε περιστροφή Ikioi (φορά) και Kasumi (στιγµή) i

3 2.7. Kuzushi Η ανατροπή ισορροπίας στο judo Kokoro Η κατάλληλη στιγµή Tsukuri Η προπαρασκευαστική ενέργεια - το µπάσιµο Κake Η ολοκλήρωση της ρίψης Seiken setsutan Η εσωτερική δύναµη στην κίνηση Kokyo ho Η αναπνοή Ukemi Οι πτώσεις Koho Ukemi ή Ushiro Ukemi (πτώση πίσω) Υοκο-Ukemi (πτώση πλάγια) Mae Ukemi (πτώση εµπρός) Πτώση µπροστά µε κυβίστηση.. 54 Βιβλιογραφία Παραποµπές ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ 3. Οι τεχνικές του τζούντο. Kodokan judo / Ταξινόµηση τεχνικών (απόδοση στα ελληνικά) Nage waza Katame waza Ne waza Τεχνικές εδάφους (Οµαδοποίηση) Αντιπροσωπευτικές τεχνικές των οµάδων (kyu) του judo Uki-goshi (κυµατοειδής ρίψη γοφού) O-goshi (µεγάλη ρίψη γοφού) Ippon-seoi-nage (ρίψη πάνω από τον ωµό µ' ένα χέρι) Morote-seoi-nage (ρίψη πάνω από τον ωµό και µε τα δυο χεριά) Morote gari (σπάθισµα µε τα χεριά και των δυο ποδιών) Ashi moshi (ρίψη µε λαβή του ενός ποδιού και σάρωµα του αλλού) O-soto-gari (µεγάλο εξωτερικό σπάθισµα του ποδιού) De-ashi-barai (σάρωµα του ποδιού που προχωρεί - προωθείται) Tomoe-nage (κυκλική ρίψη προς τα πίσω µε τη βοήθεια του ποδιού) Kesa-gatame (ακινητοποίηση από τα πλαγιά µε καθήλωση της κεφαλής) Hadaka-jime ή ushiro-jime (στραγγαλισµός από πίσω µε γυµνά χεριά) Hadaka-jime - παραλλαγή (στραγγαλισµός από πίσω µε γυµνά χεριά που σχηµατίζουν µοχλό). 72 ii

4 Ude-hishigi-juji-gatame σταυρωτή εξαρθρωτική τεχνική στο χέρι από πλαγιά µε το ένα πόδι πάνω στον αντίπαλο) 73 Βιβλιογραφία Παραποµπές 75 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ 4. Τα Kata Nage no kata (το kata των ρίψεων) Gatame-no-kata τεχνικές εδάφους Kime no kata (kata της αυτοάµυνας) / shinken-shobu-no-kata (τεχνικές αυτοάµυνας) Kodokan-goshin-jutsu (σύγχρονη αυτοάµυνα) Ju-no-kata (το kata της µη αντίστασης /ευλυγισίας) Itsutsu no kata (το kata των 5 κινήσεων) Koshiki no kata (το kata του παλιού στυλ) Gonosen-no-kata (µέθοδοι αντεπιθέσεων αντιτεχνικές) Kaeshi no kata (µέθοδοι αντεπιθέσεων - αντιτεχνικές) Nage-waza-ura no kata(µέθοδοι αντεπιθέσεων - αντιτεχνικές) Seiryoku-zenyo kokumin taiiku no kata (το kata της σωµατικής.εκπαίδευσης σύµφωνα µε την αρχή της καλύτερης χρήσης του µυαλού και του σώµατος) Joshi-judo-goshin-ho (αυτοάµυνα για γυναίκες) Go no kata (το kata της δύναµης) Renkoho no kata (το kata των τεχνικών σύλληψης) Αυτοάµυνα και judo 91 Βιβλιογραφία παραποµπές 94 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ 5. Μεθοδολογία χρησιµοποίησης στοιχειών του judo στη σχολική φυσική αγωγή - ασκήσεις και παιχνίδια Ασκήσεις judo που µπορούν να χρησιµοποιηθούν στη σχολική φυσική αγωγή Παιδαγωγικά παιγνίδια που βοηθούν και προετοιµάζουν το παιδί για την εκµάθηση του judo Οµαδικά παιγνίδια Παιχνίδια σε ζευγάρια Οι σκοποί της εκπαίδευσης των παιδιών ηλικίας 6-9 ετών Περιεχόµενο της εκπαίδευσης 103 iii

5 Παιχνίδια για την αίσθηση και καλλιέργεια του προσανατολισµού στο χώρο Παιχνίδια για την καλλιέργεια της αίσθησης της κίνησης του αντιπάλου Παιχνίδια για την καλλιέργεια της ισορροπίας και του συγχρονισµού Παιχνίδια για την καλλιέργεια - διαµόρφωση αίσθησης της κατάλληλης στιγµής για την ανατροπή της ισορροπίας (ωθήσεις, έλξεις, περιστροφές) Παιχνίδια για την εκµάθηση των βασικών στάσεων (άµυνας) στο έδαφος Παιχνίδια για την ανάπτυξη της δύναµης Παιχνίδια για την εκµάθηση χρησιµοποίησης του βάρους του σώµατος Παιχνίδια για την εκµάθηση των πτώσεων Παιχνίδια για την εκµάθηση κάποιων τεχνικών από το Nage-Naza και το Ne-Waza 108 Βιβλιογραφία παραποµπές 110 iv

6 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το Judo λόγω της µεγάλης του θεαµατικότητας και του ενιαίου του χαρακτήρα, απολαµβάνει µεγάλης δηµοτικότητας τα τελευταία χρόνια στη χώρα µας, µε αποτέλεσµα την έλευση µεγάλων διακρίσεων σε διεθνές επίπεδο. Ο αυξανόµενος αριθµός των αθλητών του οφείλεται στο γεγονός ότι καλλιεργείται σε συλλόγους, ήµους και ιδιωτικά γυµναστήρια. Με την εργασία αυτή επιχειρείται η συµβολή στην κατεύθυνση της µεθοδικής ιδιαίτερα από τους προπονητές που ασχολούνται µε µικρά παιδιά και αρχάριους. Παράλληλα η εργασία αυτή θέλει να βοηθήσει και τους φοιτητές του Τ.Ε.Φ.Α.Α. οι οποίοι επιθυµούν να γνωρίσουν καλύτερα το άθληµα αυτό. Όπως και το οποιοδήποτε άθληµα, το Judo διαθέτει το δικό του περιεχόµενο, τις δικές του τεχνικές και τις κατάλληλες µορφές οργάνωσης και προετοιµασίας. Οι τεχνικές του Judo είναι δηµιουργηµένες και προσαρµοσµένες στις δυνατότητες τις οποίες προσφέρει η ειδική στολή του αθλήµατος (Kimono). Το άθληµα του Judo χαρακτηρίζει ένα πλήθος τεχνικών, µερικές από αυτές στην όρθια θέση (Nage-Waza), όπως είναι οι ρίψεις µε ανατροπές, µε σαρώµατα, µε γαντζώµατα κ.λπ. και άλλες στο έδαφος (Ne-Waza), όπως είναι οι τεχνικές των ακινητοποιήσεων, των πνιγµών, οι εξαρθρωτικές - µοχλοί, αλλά και τεχνικές επίθεσης των ζωτικών σηµείων (Atemi-Waza) που χρησιµοποιούνται στην αυτοάµυνα κυρίως. Όλες αυτές οι τεχνικές προσδίδουν στο Judo δυναµισµό και θεαµατικότητα, ενώ συµβάλλουν παράλληλα στην καλλιέργεια της φαντασίας και της δηµιουργικής σκέψης των αθλητών. Η εργασία είναι δοµηµένη σε πέντε κεφάλαια. Στο πρώτο εµπεριέχονται ιστορικά στοιχεία σχετικά µε την εξέλιξη, το σκοπό, τη φιλοσοφία, την εθιµοτυπία, τα χαρακτηριστικά και την ορολογία του τζούντο. Το δεύτερο αναφέρεται σε ένα βασικό αλγόριθµο ιδιοποίησης της τεχνικής (στάσεις σώµατος, λαβές, µετακινήσεις, ανατροπές της ισορροπίας, πτώσεις κτλ). Στο τρίτο οι τεχνικές ταξινοµούνται και αποδίδονται στα ελληνικά και επιλεκτικά παρατίθενται κάποιες αντιπροσωπευτικές τεχνικές από την κάθε οµάδα. Μια καταγραφή των γνωστών και µη kata (προκαθορισµένες ακολουθίες κινήσεων µε αντίπαλο) µε την απόδοση τους στα ελληνικά επιχειρείται στο τέταρτο κεφάλαιο για λόγους ιστορικούς, εθυµοτυπικούς, φιλοσοφικούς και αναγνώρισης. Στο πέµπτο παρατίθενται ένα σύνολο ασκήσεων και παιχνιδιών τα οποία συµβάλλουν στην εκµάθηση του Judo σε µικρά παιδιά και µπορούν να χρησιµοποιηθούν στη σχολική φυσική αγωγή. Η εργασία συστηµατοποιεί διάφορα στοιχεία µεθοδικής και εµπειριών ξένων ειδικών κυρίως, αλλά και Ελλήνων, παράλληλα παραθέτει ένα πλήθος από πληροφορίες που αφορούν το Judo. Στο σύνολό της είναι συνδυασµός θεωρίας και πρακτικής, συµπεριλαµβάνοντας θέµατα, η γνώση των οποίων κρίνεται απαραίτητη για όσους ασχολούνται ή θα ασχοληθούν ενεργά µε το άθληµα αυτό. 1

7 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ 1. ΙΣΤΟΡΙΑ - ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΤΖΟΥΝΤΟ (ΣΥΓΧΡΟΝΟ ΤΖΟΥΝΤΟ) Το Judo είναι ένα από τα πιο διαδεδοµένα αθλήµατα παγκοσµίως που προέρχονται από τις αρχαίες πολεµικές τέχνες µε προέλευση από την Ιαπωνία και την πολεµική τέχνη η οποία είναι γνωστή σαν Ju Jitsu (τζουτζούτσου όπως είναι η ακριβής ονοµασία του). Οι τεχνικές του Judo είναι δηµιουργηµένες και προσαρµοσµένες στις δυνατότητες τις οποίες προσφέρει η ειδική στολή του αθλήµατος που µοιάζει µε το ιαπωνικό kimono και ονοµάζεται τζουντόγκι (Judo-gi). Ο Ιάπωνας Jigoro Kano ( ), πτυχιούχος πολιτικών και οικονοµικών επιστηµών, αλλά και άριστος γνώστης της παιδαγωγικής της φυσικής αγωγής και των πολεµικών τεχνών, συγκέντρωσε, ανάλυσε και βελτίωσε τις τεχνικές του παλιού Jiu-Jitsu, δηµιουργώντας έτσι ένα καινούριο άθληµα, το Judo, δίνοντάς του τη µορφή που και σήµερα επικρατεί σ' ολόκληρο τον κόσµο. Ο Jigoro Kano απέκλεισε από το Judo όλα τα στοιχεία εκείνα, που θα µπορούσαν να είναι επικίνδυνα για την υγεία και τη ζωή των ασκουµένων. Η αλήθεια είναι ότι υιοθέτησε πολλές από τις τεχνικές του Ζίου Ζίτσου και ταυτόχρονα εφάρµοσε καινούργιες. Με την Οριοθέτηση όµως, σαν βασικό στόχο του αθλήµατος, εκτός από τη διάπλαση του ανθρώπινου σώµατος και τη διαµόρφωση του ανθρώπινου χαρακτήρα, µέσω της πνευµατικής και ηθικής πειθαρχίας, µετέτρεψε το Τζούντο από µια νέα πολεµική τέχνη σε πραγµατικό τρόπο ζωής. Ο Jigoro Kano στις 22 Φεβρουαρίου 1882, σε ηλικία 22 ετών, ίδρυσε τη δική του Σχολή, στο Βουδιστικό Ναό Eishogi και την ονόµασε Kodokan. Η λέξη " Κοdοkan " σηµαίνει τόπος (kan) για διδαχή (ko) του τρόπου (do) ή τόπος για διδαχή του judo. Στο Κοdοkan δεν γινόταν µόνο πρακτική εξάσκηση στις τεχνικές αλλά επίσης διαλέξεις φυσιολογίας, ψυχολογίας, ηθικής και φιλοσοφίας, όλων όσων εµπεριέχονται στο judo του Kano. Το Kοdokan Judo σιγάσιγά άρχισε να εξαπλώνεται σε ολόκληρη την Ιαπωνία. Το 1907 υπολογίζεται ότι είχε ήδη αθλητές - µέλη. Το Ινστιτούτο του Κόντοκαν, της Σχολής για τη για διδαχή του τρόπου, εξακολουθεί να βρίσκεται στην καρδιά του παγκοσµίου Τζούντο. Αποτελεί την εξέλιξη της σχολής του Τζίγκορο Κάνο και συνδιάζει το λεγόµενο παραδοσιακό τζούντο µε τον πρωταθλητισµό. Η Ιαπωνική οµοσπονδία τζούντο στεγάζεται στα κτίρια του Κόντοκαν, στο Τόκιο και όλοι οι τζουντόκα της Ιαπωνίας είναι µέλη του αφού έχουν κερδίσει τους βαθµούς τους στα εσωτερικά πρωταθλήµατα του Ινστιτούτου. Οι σηµερινές εγκαταστάσεις του, στο κέντρο του Τόκιο, χτίστηκαν το 1958, ενώ το 1982 ανακαινίστηκαν και επεκτάθηκαν. Αποτελεί ένα πραγµατικό «πανεπιστήµιο» του τζούντο και αποτελεί πόλο έλξης για κάθε τζουντόκα. Τα µέλη του πλησιάζουν τα δύο εκατοµµύρια και οι αίθουσές του είναι ανοιχτές σχεδόν όλη την ηµέρα, για Ιάπωνες και ξένους τζουντόκα που 2

8 επιθυµούν να ασκηθούν. Εντός του Ινστιτούτου φιλοξενούνται βιβιλιοθήκες, ξενώνες και ένα µουσείο του τζούντο, ενώ λειτουργούν µαθήµατα τζούντο κάθε επιπέδου. Η µετάφραση της λέξης Judo δίνει καθαρά τη µορφή που έχει το άθληµα αυτό. Οι λέξεις jujitsu και judo γράφονται µε δύο κινέζικους χαρακτήρες. Η λέξη ju και στα δύο έχει την ίδια σηµασία και σηµαίνει : «απαλότητα», «πραότητα», «ηπιότητα», «ευγένεια», «ευλυγισία», ή «υποχώρηση- δεξιοτεχνία». Η έννοια του jutsu είναι «τέχνη», «πρακτική». Το do σηµαίνει «αρχή», «µέθοδος», «δρόµος-τρόπος» συσχετισµένος µε την έννοια της ίδιας της ζωής. Το jujitsu µπορεί να µεταφραστεί σαν «ευγενής-ήπια τέχνη», και το judo σαν» ευγενικός- ήπιος δρόµος» ή «δρόµος της υποχώρησης» εννοώντας ότι πρώτα υποχωρώ για να νικήσω τελικά, κατ επέκταση και «δρόµος της δεξιοτεχνίας». Στο "ΝΤΟ" συµπεριλαµβάνεται η έννοια "της βελτίωσης του χαρακτήρα κάποιου". Το τζούντο του Jigoro Kano έχει ως υπέρτατο στόχο του την άσκηση του σώµατος και του πνεύµατος, η οποία υπερβαίνει την έννοια του "κερδίζω-χάνω" ή τη φιλοσοφία του ανταγωνισµού του Jujitsu, ενώ αναγνωρίζει τη σηµασία του συναγωνισµού και της ευγενούς άµιλλας ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ JUDO - JIGORO KANO Ο Jigoro Kano γεννήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 1860 στο Migake κοντά στο Kobe, στην Ιαπωνία, από αριστοκράτες γονείς. Σπούδασε Πολιτικές Επιστήµες και Φιλολογία στο Πανεπιστήµιο του Τόκιο και ασκήθηκε χρόνια κοντά στους µεγαλύτερους δασκάλους, τόσο στο Ju Jitsu η Jiu-Jitsu, όσο και σε άλλα αθλήµατα, µελετώντας ταυτόχρονα όλες τις παλιές µεθόδους αυτοάµυνας. Το Ju Jitsu από τα µέσα του 19ου αιώνα και µετά περνούσε τη µεγαλύτερη κρίση της Ιστορίας του. Αυτό οφειλόταν: α) στον άνεµο των µεταρρυθµίσεων που έπνεε τότε στην Ιαπωνία, β) στην έλλειψη κεντρικής οργάνωσης των διαφόρων Σχολών, γ) στην έλλειψη κανονισµών αγώνων και δ) στα πολλά ατυχήµατα που πάθαιναν οι αθλητές του. Αυτή την εικόνα της παρακµής εµφάνιζαν περίπου και όσες Πολεµικές Τέχνες ίσχυαν ακόµα, όταν εµφανίστηκε ο J. Kano, φοιτητής ακόµα, ο οποίος αφού διαπίστωσε τις ατέλειες του Ju Jitsu και την ασάφεια των τεχνικών του, αφαίρεσε όλα τα επικίνδυνα στοιχεία της πολεµικής αυτής τέχνης, υιοθέτησε τις καλύτερες τεχνικές και εφεύρε ολόκληρο σύστηµα τεχνικών και ασκήσεων. Το πλήρες αυτό σύστηµα πάλης το ονόµασε Kodokan Judo. Η Σχολή του Κοdοkan τον πρώτο χρόνο έχει εννέα µαθητές. Στην αρχή η αυτή αντιµετωπίζει δυσκολίες, τόσο από τους µοναχούς που φοβούνται µήπως τους καταστρέψει το Ναό, όσο και από τις άλλες ισχυρές Σχολές του Ju Jitsu, καθώς επίσης από τη δυσπιστία που δείχνει ο κόσµος στο νέο άθληµα. Όταν, εµφανίστηκαν οι τέσσερις «ουράνιοι φύλακες», ο 3

9 Γίιρπο Σάικο, ο Τσουνέιρο Τοµία, ο Γιοσιάκι Γιαµασίτα και ο Σακουΐρο Γιοκοχάµα, η σχολή του Τζιγκόρο Κάνο επικράτησε όλων των αθλητών του Ζιου Ζίτσου. Το 1886 στους Αγώνες που διοργανώνει η Μητροπολιτική Αστυνοµία του Τόκιο µεταξύ των µεγαλύτερων Σχολών, το Kodokan συµµετέχει µε 15 αθλητές. Τα λαµπρά αποτελέσµατα που πετυχαίνει (13 νίκες και 2 ισοπαλίες) διαλύουν και τις τελευταίες αµφιβολίες του κόσµου και εδραιώνουν το Judo σαν το καλύτερο σύστηµα άµυνας και επίθεσης. Ο αριθµός των µαθητών πολλαπλασιάζεται από χρόνο σε χρόνο και ο J. Kano αναλαµβάνει την εκπαίδευση της Αστυνοµίας του Τόκιο, αλλά και τη διάδοσή του παγκοσµίως. Για το σκοπό αυτό εκπαιδεύει συνεχώς νέα στελέχη και στέλνει τους καλύτερους µαθητές του στην Αµερική και την Ευρώπη για να διδάξουν το Kodokan Judo. Το 1903 ο Γιαµασίτα κατ εντολή του Κάνο πήγε στις ΗΠΑ όπου διέδωσε το Τζούντο εκπαιδεύοντας ακόµη και τον Αµερικανό Πρόεδρο Τεοντόρ Ρούσβελτ. Στις ΗΠΑ βρέθηκε κι ένας ακόµη φηµισµένος αθλητής ο Μιτσούγκο Μαέντα που έδωσε αγώνες χωρίς να γνωρίσει την ήττα (!), ενώ το 1915 το άθληµα από τον ίδιο διαδόθηκε και στη Βραζιλία. Παρά τις φυσιολογικές αλλαγές οι βασικοί κανόνες του Τζούντο παραµένουν ίδιοι, όπως και η βασική φιλοσοφία του πατέρα του Τζούντο, ο οποίος ήθελε τη νέα πολεµική τέχνη σαν ένα άθληµα µε τους λιγότερους δυνατούς τραυµατισµούς. Ο ίδιος ταξιδεύει συνέχεια από το 1909, είναι ήδη διπλωµατικός υπάλληλος και δίνει διαλέξεις σ' όλο τον κόσµο παρουσιάζοντας το νέο άθληµα. Το 1911 εκλέγεται Πρόεδρος της Ιαπωνικής Αθλητικής Οµοσπονδίας και τον επόµενο χρόνο οδηγεί την Ιαπωνική οµάδα στους Ολυµπιακούς της Στοκχόλµης. Συνολικά έλαβε µέρος 8 φορές, σαν αντιπρόσωπος της Χώρας του, στους Ολυµπιακούς Αγώνες. Το 1920 το Judo περιλαµβάνεται στο πρόγραµµα της δηµοτικής εκπαίδευσης στην Ιαπωνία. Ο J. Kano πέθανε στις 4 Μαΐου του 1938 σε ηλικία 78 χρόνων, επιστρέφοντας από το Κάιρο, όπου είχε λάβει µέρος στο ιεθνές Συνέδριο των Ολυµπιακών Αγώνων. Στη συνέχεια το Judo διδασκόταν σε δύο µεγάλες σχολές στην Ιαπωνία, σύµφωνα µε τις αρχές του ιδρυτή του. Η µια από τις σχολές αυτές ήταν το Kodokan του Τόκιο, και η άλλη το Budokai του Κιότο. Ο δεύτερος παγκόσµιος πόλεµος κατάφερε ένα δυνατό πλήγµα στο Judo, τόσο στην Ιαπωνία, όσο και στις υπόλοιπες χώρες στις οποίες γινόταν πρακτική εξάσκηση σε αυτό. Στην Ιαπωνία οι εκπαιδευτές του Judo ήταν υποχρεωµένοι να διδάσκουν το Atemi-Waza (τεχνικές επίθεσης στα ζωτικά σηµεία του σώµατος) και άλλες επικίνδυνες µορφές του Ju-Jitsu. Οι ηθικές αρχές του Judo, τις οποίες ονειρεύτηκε ο Kano, λησµονήθηκαν στην περίοδο του πολέµου. Στην περίοδο κατοχής της Ιαπωνίας από του Αµερικανούς απαγορεύτηκαν όλες οι πολεµικές τέχνες, εκτός του Judo, από τις αστυνοµικές σχολές (ιδιωτικά), πράγµα το οποίο είχε σαν αποτέλεσµα τη µείωση του αριθµού των αθλουµένων. 4

10 Με τη λήξη της απαγόρευσης αρχίζει η εξάπλωσή του γύρω στα 1951, οπότε και διεξάγεται το πρώτο ιεθνές Πρωτάθληµα Judo, στη Γαλλία, στο Παρίσι και ιδρύεται η ιεθνής Οµοσπονδία του Judo. Για τριάντα χρόνια ο Τζιγκόρο Κάνο αφιέρωσε τη ζωή του στη διάδοση και εξάπλωση του αθλήµατος. Βασικός συνεργάτης του Βαρόνου Πιερ Ντε Κουπερτέν, είχε ενεργό ρόλο στο Ολυµπιακό Κίνηµα και υπήρξε µέλος της ΟΕ. Ο Τζιγκόρο Κάνο δεν πρόλαβε να δει όσο ζούσε (πέθανε το 1938), την είσοδο του Τζούντο στους Ολυµπιακούς Αγώνες (το 1964 στο Τόκιο), ούτε την ίδρυση της ιεθνούς Οµοσπονδίας (το 1951), την οποία είχε προτείνει ο ίδιος από τη δεκαετία του 30. Αυτή τη στιγµή η ιεθνής Οµοσπονδία Τζούντο (IJF) έχει στα µητρώα της περισσότερες από 180 χώρες-µέλη. Νωρίτερα, το 1948, είχε ιδρυθεί η Ευρωπαϊκή Οµοσπονδία Τζούντο ενώ το 1951 διεξήχθη και το πρώτο Ευρωπαϊκό Πρωτάθληµα. Η εισαγωγή των κατηγοριών επηρέασε άµεσα την ανάπτυξη του Τζούντο, ενώ οκτώ χρόνια πριν από τους Ολυµπιακούς Αγώνες του Τόκιο το 1964, στην ίδια πόλη, διεξήχθη το πρώτο Παγκόσµιο Πρωτάθληµα µε συµµετοχή 31 αθλητών από 21 χώρες. Το 1956 διοργανώνεται το πρώτο Παγκόσµιο Πρωτάθληµα του Τόκιο, το οποίο διεξάγεται και το Το πρωτάθληµα αυτό από το 1965 διεξάγεται ανά δύο χρόνια. Πολλές χώρες, όπως η Αµερική και Γαλλία, προσκαλούν Ιάπωνες εκπαιδευτές µε σκοπό την ανάπτυξη του Judo στη χώρα τους. Στην Ολλανδία, ο Haku Machigami αναδεικνύει τον Anton Geesing, ο οποίος στέφεται Παγκόσµιος Πρωταθλητής και χρυσός Ολυµπιονίκης στην Ολυµπιάδα του Τόκιο το Οι νίκες του Ολλανδού Anton Geesing επί του Ιάπωνα Kaji Sone στο Παγκόσµιο Πρωτάθληµα του Judo το 1961 στο Παρίσι και επί του Kaminaga στην Ολυµπιάδα του 1964 στο Τόκιο, σηµαίνουν το τέλος της Ιαπωνικής κυριαρχίας στο άθληµα αυτό. Πρέπει επίσης να τονιστεί, µε την ίδια σηµασία, το γεγονός ότι στην ίδια Ολυµπιάδα η τρίτη και τέταρτη θέση στην ελαφρά κατηγορία και στην κατηγορία των βαρέων καταλήφθηκαν από Σοβιετικούς αθλητές. Στη συνέχεια η ανάπτυξη του Judo είναι ραγδαία και εµφανίζονται πολλοί καλοί αθλητές από διαφορετικές πλέον χώρες. Από το 1964 το Judo περιλαµβάνεται στο πρόγραµµα των Ολυµπιακών Αγώνων του Τόκιο και τελικά εδραιώνεται το 1972 στην Ολυµπιάδα του Μονάχου, σαν Ολυµπιακό Άθληµα. Το 1980 διεξήχθη για πρώτη φορά το Παγκόσµιο Πρωτάθληµα γυναικών. ώδεκα χρόνια αργότερα, το 1992 στη Βαρκελώνη το Τζούντο γυναικών συµπεριλαµβάνεται και στο πρόγραµµα των Ολυµπιακών Αγώνων. Αν και µεγάλες δυνάµεις του αθλήµατος θεωρούνταν η Γαλλία, η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα, η Κούβα και η Ρωσία, η διασπορά των µεταλλίων στους Ολυµπιακούς Αγώνες είναι αρκετά µεγάλη. Είναι χαρακτηριστικό ότι στους Ολυµπιακούς Αγώνες του Σίδνεϊ τα 56 µετάλλια του αθλήµατος µοιράστηκαν 25 χώρες, µια περισσότερη σε σχέση µε τους αγώνες της Αθήνας το

11 Στην Ελλάδα το Τζούντο εµφανίστηκε λίγο µετά τον Β παγκόσµιο πόλεµο. Το 1977 αναγνωρίστηκε επίσηµα, ως άθληµα και εντάχθηκε στον ΣΕΓΑΣ ενώ το 1985 ιδρύθηκε η Ελληνική Οµοσπονδία Τζούντο που σήµερα αριθµεί 150 και πλέον σωµατεία µε µια δύναµη αθλητών και αθλητριών Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ JUDO ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α 1 Στην Ελλάδα το τζούντο εµφανίστηκε λίγο µετά τον Β παγκόσµιο πόλεµο. Συγκεκριµένα άρχισε να «καλλιεργείται» το 1947, όταν ένας Άγγλος εκπαιδευτικός Σίντνεϊ Βάος (Waoh) άρχισε να διδάσει ένα µίγµα Τζουτζούτσου και Τζούντο. Μετά το θάνατό του (1950), το έργο του συνέχισε στον Πανελλήνιο Γυµναστική Σύλλογο (ΠΓΣ), ένας εκ των µαθητών του, ο ηµήτριος αµιανού, ο οποίος κατά πολλούς θεωρείται και ο «πατέρας» του Τζουτζούτσου και του Τζούντο στην Ελλάδα. Το 1958, ήλθε στην Ελλάδα ο Ιάπωνας δάσκαλος Κιγιόσι Κοµπαγιάσι (6ο Νταν του Κόντοκαν), ο οποίος κατόπιν εξετάσεων απένειµε στους ηµήτριο αµιανού και Χρήστο Φιλιππίδη το 1ο Νταν, που ισοδυναµούσε και µε τις πρώτες µαύρες ζώνες στη χώρα µας. Ο ηµήτριος αµιανού συνέχισε το έργο του στον Όµιλο Αντισφαιρίσεως Αθηνών (ΟΑΑ), ενώ στον ΠΓΣ άρχισε να διδάσκει ο Χρήστος Παπαηλιόπουλος (2ο Νταν), που προερχόµενος από τη Γερµανία ήταν ουσιαστικά ο πρώτος δάσκαλος αγωνιστικού τζούντο στην Ελλάδα,. ενώ ο ηµήτριος αµιανού απήλθε και συνέχισε να διδάσκει στον όµιλο που ίδρυσε στην Ελληνοαµερικανική Ένωση. Ο πρώτος, επισκέφθηκε αργότερα το Κόντοκαν στην Ιαπωνία, όπου του απενεµήθη το 2ο Νταν (σ.σ. ο πρώτος Έλληνας που προήχθη σε αυτόν το βαθµό µέσα στο ίδιο το Κόντοκαν). Αυτόν τον πυρήνα βρήκε ο Γιώργος Καράγιωργας (1ο Νταν στη Γαλλία), επιστρέφοντας από την Κορέα και την Ιαπωνία το 1954 και άρχισε να διδάσκει στον ΟΑΑ και να οργανώνει το Ελληνικό Judo σε κανονικό άθληµα. Οι δύο πρώτες οµάδες Judo οργανώθηκαν στον Αθηναϊκό Όµιλο Αντισφαιρίσεως και στον Πανελλήνιο Σύλλογο. Το 1971, δηµιουργήθηκε ένας ακόµη σύλλογος, πολύ ισχυρός αγωνιστικά στη Θεσσαλονίκη υπό την αιγίδα της ΧΑΝ. Επίσης το 1971 ήρθε από την Ιαπωνία, µε 3ο Νταν από το Κόντοκαν, ο Ιωάννης Βερώνης, ο οποίος και ίδρυσε τη σχολή του, την Μπούντοκαν. Χωρίς οµοσπονδία και αγώνες, το τζούντο έψαχνε να βρει το δρόµο του. Το 1976, χάρη στις προσπάθειες του Χρήστου Παπαηλιόπουλου και την αµέριστη συµπαράσταση του Γενικού Γραµµατέα Αθλητισµού, Κωνσταντίνου Παπαναστασίου, ιδρύθηκε υπό την αιγίδα του ΣΕΓΑΣ η πρώτη τεχνική επιτροπή τζούντο στη χώρα µας. Ένα χρόνο αργότερα διεξήχθησαν οι πρώτοι προκριµατικοί αγώνες τζούντο, µε σκοπό τη συγκρότηση της πρώτης εθνικής οµάδας, η οποία και αντιπροσώπευσε την Ελλάδα στους Βαλκανικούς Αγώνες του Βουκουρεστίου. 6

12 Το 1977, αφίχθη από τη Ρουµανία ο οµογενής ηµήτριος Βασιλείου (Βασιλέσκου), διεθνής διαιτητής, ο οποίος δίδαξε τους κανόνες διαιτησίας του τζούντο, βάζοντας ουσιαστικά τα θεµέλια του αµιγώς αγωνιστικού τζούντο. Η πρώτη διοργάνωση από τη χώρα µας, οι Βαλκανικοί Αγώνες Τζούντο, έγινε πραγµατικότητα το Έξι χρόνια αργότερα, το τζούντο απέκτησε τη δική του, αυτόνοµη οµοσπονδία, την Ελληνική Οµοσπονδία Φιλάθλων Τζούντο (ΕΟΦΤ), η οποία αργότερα µετονοµάστηκε σε Ελληνική Οµοσπονδία Τζούντο (ΕΟΤ). Η ανάπτυξή του στην Ελλάδα την τελευταία 10ετία ήταν εντυπωσιακή. Και αν η 7η θέση του Χαράλαµπου Παπαϊωάννου στους Ολυµπιακούς Αγώνες της Ατλάντα ήταν ότι καλύτερο είχε να επιδείξει το τζούντο στη χώρα µας από τη «γέννησή» του και µέχρι τη δεκαετία του `90, µετά το 2000 ήρθε η απόλυτη «έκρηξη» από πλευράς αγωνιστικών επιτυχιών. Χρονικά, η πρώτη σπουδαία στιγµή για το ελληνικό τζούντο ήρθε στη Βουδαπέστη το 2001 οπότε στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθληµα για αθλητές κάτω των 20 ετών, ο ιονύσης Ηλιάδης κατέκτησε τη δεύτερη θέση στην κατηγορία των -100 κιλών. Στη συνέχεια ένα χρυσό µετάλλιο στους Ολυµπιακούς Αγώνες της Αθήνας το 2004 από τον Ηλία Ηλιάδη (-81κ.), ένα µετάλλιο σε παγκόσµιο πρωτάθληµα ανδρών, τρία µετάλλια σε ευρωπαϊκά πρωταθλήµατα ανδρών, τρία µετάλλια σε παγκόσµια πρωταθλήµατα εφήβων, έντεκα µετάλλια σε ευρωπαϊκά πρωταθλήµατα Νέων ανδρών/νέων γυναικών, πέντε µετάλλια σε ευρωπαϊκά εφήβων και τέσσερα µετάλλια σε ευρωπαϊκά πρωταθλήµατα παίδων, συµπληρώνουν ένα παζλ µιας πορείας αν µη τι άλλο εντυπωσιακής. Το Judo διδάσκεται στο Τ.Ε.Φ.Α.Α. Θεσσαλονίκης από το 1983 σαν µάθηµα ειδικότητας και επιλογής από τον παλαιό πρωταθλητή και καθηγητή Φυσικής Αγωγής (µέλος Ε.Ε. Ι.Π.) κ. Βίκτωρα Σιώπη, µαθητές του οποίου υπήρξαν και οι περισσότεροι από του σηµερινούς προπονητές καθηγητές Φυσικής Αγωγής του αθλήµατος. Σηµαντική επιτυχία για το ελληνικό τζούντο θεωρείται και η εκλογή σε θέση λέκτορα το 2006 του Κ.Φ.Α Ζαγγελίδη Γεωργίου µετά από µια διαδροµή σαν αποσπασµένου Κ.Φ.Α. στα Τ.Ε.Φ.Α.Α., όπου και δίξαξε το µάθηµα επιλογής για περισότερο από 15 χρόνια. Οι δύο παραπάνω µαζί και µε τον Κ.Φ.Α. Βοζίκη Γεώργιο αποτελούν και τους πρώτους χρονικά καθηγητές Φ.Α. µε ειδικότητα το τζούντο στην Ελλάδα στις άρχες της δεκαετίας του Ελληνική Οµοσπονδία Τζούντο 7

13 1.3. Ο ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ JUDO. Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ SEIRYOKU ZENYOU - JITA KYOUEI Κατά τον Jigoro Kano, ιδρυτή του Kodokan Judo: Το Judo είναι ο τρόπος της πιο αποτελεσµατικής χρήσης της σωµατικής και της πνευµατικής δύναµης. Η εκπαίδευση σε επιθέσεις και σε άµυνα εξευγενίζει το σώµα και την ψυχή και βοηθάει στο να κάνει κανείς κτήµα του την αληθινή φύση του Judo. Με αυτό τον τρόπο γίνεται κανείς ικανός να τελειοποιήσει το χαρακτήρα του και να συνεισφέρει κάτι το αξιόλογο στην Κοινωνία. Αυτός είναι και ο τελικός σκοπός του Judo. Η φράση που χρησιµοποιήθηκε για να επεξηγήσει την νέα αρχή του τζούντο «η µέγιστη αποτελεσµατική χρήση πνευµατικής και φυσικής δύναµης» αποδίδεται µε τη φράση "Seiryoku Zenyou". Η πνευµατική και φυσική δύναµη µε τη λέξη "Seiryoku", ενώ η µέγιστη αποτελεσµατική χρήση µε τη λέξη "Zenyou", το οποίο µπορεί να µεταφραστεί και σαν καλή χρήση. Αυτό διότι η αποτελεσµατική χρήση πρέπει να είναι και στόχος και αποτέλεσµα µαζί. Στο µυαλό του, το τζούντο και η αγωγή ήταν ένα και το ίδιο πράγµα. Και αυτό επειδή και τα δύο µπορούν να χρησιµοποιηθούν για την ανάπτυξη των ανθρώπων. Θεωρούσε ότι οι στόχοι του τζούντου πρέπει να περιστρέφονται γύρω από τρεις πτυχές: φυσική αγωγή, αγώνες και ηθική. Με άλλα λόγια, µε πρακτική εξάσκηση στο τζούντο, κάποιος ολοκληρώνει την ανάπτυξή του εκπαιδεύοντας σώµα και µυαλό και καθίσταται πρόσωπο που συµβάλλει στην κοινωνία και τον κόσµο. Επίσης η συµβολή στην κοινωνία και τον κόσµο εξαρτάται από τις αρµονικές σχέσεις του καθενός µε τους άλλους, πράγµα το οποίο συµβάλλει στην ευηµερία αµφότερων. Ο Jigoro Kano συµπεριέλαβε αυτήν την πτυχή της φιλοσοφίας του τζούντο στην έκφραση "Jita Kyouei." Κατά συνέπεια, οι αρχές του τζούντου για τις οποίες αυτός αγωνίστηκε τόσο καιρό συµπεριλήφθηκαν εντελώς στη φιλοσοφία του "Seiryoku Zenyou Jita Kyouei." Το οποίο και έγινε ο υψηλότερος επιδιωκόµενος στόχος όλων των σπουδαστών του τζούντο. Η µετάφραση της λέξης Judo µας δίνει καθαρά τη µορφή που έχει το άθληµα αυτό: Ju = ευλυγισία, δεξιοτεχνία - υποχώρηση, Do = δρόµος, τρόπος - µέθοδος. ηλαδή: ΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΕΞΙΟΤΕΧΝΙΑΣ ή ΡΟΜΟΣ ΤΗΣ ΥΠΟΧΩΡΗΣΗΣ. Αυτές οι φράσεις µας δείχνουν τον βασικό κανόνα του αθλήµατος, τον κανόνα Ju που ο Kano εξηγεί µε τον παρακάτω τρόπο:: «Αν αντισταθώ όταν ένας δυνατότερος άντρας µε σπρώχνει µε όλη του τη δύναµη απλά θα νικηθώ. Αν, αντί να αντισταθώ, οπισθοχωρήσω, τότε αυτός θα χάσει την ισορροπία του και φυσιολογικά θα σκύψει µπροστά, στην κατεύθυνση προς την οποία σπρώχνει. Αν εγώ χρησιµοποιώντας τη δύναµη της ώθησής του και καθώς χάνει την ισορροπία του εφαρµόσω µια τεχνική είναι αρκετά πιθανό να τον ανατρέψω. Να ένα παράδειγµα, 8

14 πολύ απλό, για το πώς ένας αγωνιζόµενος µπορεί να νικήσει υποχωρώντας στη δύναµη του αντιπάλου του. Σε αυτό έγκειται και η αρχή της ευγένειας». Αν υποτεθεί ότι η δύναµη του ανθρώπου µετριέται σε µονάδες από 1 µέχρι 10 και η δύναµη ενός πιθανού αντιπάλου είναι 10 µονάδες, ενώ η δική µου δύναµη είναι µόνον 6 µονάδες, λογικά προκύπτει ότι σε άµεση σύγκρουση των δυνάµεων αυτών, ο αντίπαλός µου είναι ισχυρότερος κατά 4 µονάδες. Συνεπώς θα νικήσει, ενώ εγώ θα χάσω τον αγώνα. Όµως αν αντί να αντισταθώ, υποχωρήσω στη δύναµη του αντιπάλου την κατάλληλη στιγµή διατηρώντας την ισορροπία µου, θα βρεθούµε σε τέτοια κατάσταση, όπου ο αντίπαλός µου χάνει την ισορροπία του και γέρνει προς τα εµπρός. Τη στιγµή αυτή και σε αυτή τη θέση ο αντίπαλος µειονεκτεί καθαρά σε σχέση µε µένα και αυτό όχι λόγω των δυνάµεών µας, αλλά λόγω της άσχηµης θέσης του σώµατός του. ηλαδή η θέση του είναι αυτή που εµποδίζει τον αντίπαλο στο να χρησιµοποιήσει όλες του τις δυνατότητες (10 µονάδες δύναµης). Σε τέτοια κατάσταση δεν µπορεί να χρησιµοποιήσει παρά µόνο το 30% των δυνάµεών του. Το υπόλοιπο 70% σπαταλάτε για σκοπούς διατήρησης ισορροπίας. Εποµένως, ο αντίπαλος τη στιγµή αυτή έχει δύναµη 3 µονάδων µόνο, από τις αρχικές 10 που είχε, καθώς και κλονισµένη ισορροπία. Εγώ δε, διατηρώ τις αρχικές 6 µονάδες της δύναµής µου και την ισορροπία µου. Τη στιγµή αυτή µπορώ να νικήσω τον αντίπαλό µου, αφού φαίνεται από τα παραπάνω καθαρά ότι υπερτερώ κατά 3 µονάδες σε δύναµη και έχω σταθερή βάση και διατηρηµένη ισορροπία µου. Φυσικά αυτό δεν σηµαίνει ότι όλος ο αγώνας βασίζεται µόνο στην υποχώρηση. Μπορούν να γίνουν απ' ευθείας επιθέσεις και αντεπιθέσεις, ή και διάφοροι συνδυασµοί, καθώς επίσης είδη µοχλών, στραγγαλισµών και ακινητοποιήσεων. Στον υπόλοιπο αγώνα ισχύει ο άλλος κανόνας του Judo, της ΜΕΓΙΣΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ, δηλαδή ο καλύτερος δυνατός τρόπος χρησιµοποίησης της ενέργειας, ο οποίος βασίζεται στις κατάλληλες τεχνικές, λαβές και ρίψεις, οι οποίες πρέπει να γίνονται ΤΗΝ ΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΣΤΙΓΜΗ - TIMING. Το σύγχρονο Judo είναι πάλη µε στενούς περιορισµούς, πάντα στα πλαίσια του αθλήµατος, και αποσκοπεί στην καλλιέργεια της φυσικής αγωγής, στην ανάπτυξη του σώµατος και στη µέγιστη αποτελεσµατικότητα στον αγώνα. Το Judo σαν πολεµική και αµυντική µορφή έχει περάσει σε δεύτερη µοίρα. Η άσκηση στο άθληµα αυτό, κάτω από την επίβλεψη ενός έµπειρου προπονητή-δασκάλου, δεν προσφέρει µόνο αρµονική ανάπτυξη του σώµατος και αποτέλεσµα στη δράση, αλλά καλλιεργεί και το πνευµατικό επίπεδο του ασκούµενου. Με το Judo ανακαλύπτει κανείς δυνατότητες άγνωστες σ' αυτόν, ο δε παιδαγωγικός του ρόλος είναι αναµφισβήτητος. Προπονητικά απαιτεί ταχύτητα, ευλυγισία, αντοχή, ενώ αναπτύσσει στον αθλητή και αρετές όπως θάρρος, επιµονή, εγκράτεια, παρατηρητικότητα και αυτοσυγκέντρωση. 9

15 Στην αθλητική εκπαίδευση των νέων θα πρέπει να καλλιεργείται όλο εκείνο το ευγενικό πνεύµα που προέρχεται από την γενέτειρα χώρα του Judo, την Ιαπωνία. Εκτός λοιπόν από τη σωστή και ασφαλή µετάδοση των τεχνικών θα πρέπει να λαµβάνεται µέριµνα ώστε να αναπτυχθεί στους αθλητές το ευγενικό αθλητικό πνεύµα και ο ΣΕΒΑΣΜΟΣ προς τον αντίπαλο. Μπορεί ο αδύναµος να νικήσει τον γίγαντα ή µπορεί ο Judoka να νικήσει έναν πυγµάχο ή έναν παλαιστή; Aυτό εξαρτάται αποκλειστικά από τις ατοµικές ικανότητες και των δύο αντιπάλων. Υπάρχουν πολλοί καλοί Judoka, πυγµάχοι και παλαιστές. Όλοι λοιπόν έχουν τη δυνατότητα να νικήσουν στον αγώνα, στηριζόµενοι στις δικές τους ικανότητες και στην τεχνική τους κατάρτιση. Ο αντίπαλος που θα καταφέρει πρώτος να χρησιµοποιήσει τη δική του τεχνική αποτελεσµατικά, θα είναι αναµφισβήτητα και ο νικητής. Τέλος, οι αγώνες Judo είναι ο καλύτερος έλεγχος των σωµατικών και ψυχικών ικανοτήτων του Judoka ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ JUDO Όπως οποιοδήποτε άλλο άθληµα, και το Judo χαρακτηρίζεται από το δικό του περιεχόµενο, τεχνική, µορφές προετοιµασίας κ.λπ.. Ένα από τα χαρακτηριστικά του είναι το γεγονός ότι οι τεχνικές τους είναι δηµιουργηµένες και προσαρµοσµένες στις δυνατότητες που προσφέρει η εξάσκηση µε ειδικά ρούχα (κιµονό). Οι τεχνικές του Judo έχουν την πηγή τους σε µεγάλο αριθµό άλλων µορφών πάλης, από τις οποίες, µετά από σωστή επιλογή και επεξεργασία, απέκτησε το Judo τη σηµερινή του αγωνιστική µορφή. Κύριο χαρακτηριστικό του Judo είναι ο δυναµισµός του. Είναι ένα άθληµα µοντέρνο, δυναµικό, θεαµατικό, το οποίο αφήνει ελεύθερη τη φαντασία και τη σκέψη του αθλητή να συνδυάζει και να δηµιουργεί (συνδυασµός τεχνικών κ.λπ.). Με την φυσική, τεχνική, τακτική προετοιµασία, γενική και ειδική αγωγή των ψυχικών αρετών και τη θέληση, το Judo συµβάλλει στην αρµονική ανάπτυξη του µυοσκελετικού συστήµατος και την οµαλή λειτουργία των βασικών οργάνων, διευκολύνει τον έλεγχο και το συγχρονισµό των κινήσεων του σώµατος και αναπτύσσει σε µεγάλο βαθµό τις βασικές κινητικές ικανότητες. Το περιεχόµενο του Judo χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη 130 και πλέον τεχνικών στο Naze Waza (όρθια θέση) και Ne Waza (τεχνικές εδάφους). Ένα άλλο βασικό χαρακτηριστικό του Judo αποτελεί η ανάπτυξη της ακρίβειας των κινήσεων, της ευλυγισίας, της ευστροφίας και της επιδεξιότητας. Όσον αφορά την ψυχική πλευρά των αθλητών του Judo, χρειάζεται µια επιλογή ατόµων θαρραλέων και τολµηρών µε ένα πολύ καλό νευροκινητικό συγχρονισµό, πράγµα το οποίο προϋποθέτει τελειοποίηση αυτών των ικανοτήτων, έτσι ώστε να αναπτυχθεί η δραστηριότητα του κεντρικού νευρικού συστήµατος σε υψηλό επίπεδο. 10

16 Τα ψυχο-φυσικά προσόντα ενός αθλητή του Judo (Judoka) είναι: Η ταχύτητα και η ευλυγισία στην κίνηση, η αντοχή σε σχέση µε τη δύναµη και τον αυτοέλεγχο, το κουράγιο και η τόλµη στον αγώνα. Στους µεγάλους αγώνες η προσπάθεια ενός αθλητή του Judo εκδηλώνεται µε µια υποµέγιστη ένταση, συναντώντας όµως και επαναλήψεις κάποιων προσπαθειών µε ένταση µέγιστη 3-4 φορές στα 5 λεπτά, 5-11 φορές στους µεγάλους αθλητές. Το Judo σαν άθληµα διεξάγεται ατοµικά και οµαδικά. Στους ατοµικούς αγώνες η νίκη επιτυγχάνεται από τον αθλητή µε βάση το σύνολο των νικών, ενώ στους οµαδικούς αγώνες η νίκη επιτυγχάνεται µε το σύνολο των αγώνων που έχουν κερδηθεί και από τους επτά αθλητές της οµάδας. Οι αγώνες του Judo οργανώνονται µε βάση το σωµατικό βάρος και χωρίζονται σε επτά κατηγορίες. Οι αγώνες γίνονται υπό την επίβλεψη τριών διαιτητών επάνω σε ειδικά στρώµατα τα οποία λέγονται Tatami και η διάρκεια των αγώνων είναι για τους άνδρες 5' και για τις γυναίκες 4'. Από φυσιολογική άποψη, ο οργανισµός του αθλητή του Judo καταπονείται µε πολλούς τρόπους, τόσο σωµατικά (µυς, αρθρώσεις, νευρικό σύστηµα), όσο και λειτουργικά (αναπνοή, κυκλοφορία). Στο Judo χρησιµοποιούνται σύνθετες τεχνικές, οι οποίες στη βάση τους περιέχουν κάποια κληρονοµικά-γενετήσια αντανακλαστικά όσο και φυσικές κινήσεις. Αυτά είναι προσαρµοσµένα στην πάλη µε κιµονό επάνω στο Tatami. Με την προπόνηση οι τεχνικές αυτές τελειοποιούνται µέχρι τον αυτοµατισµό. Χαρακτηριστικό από φυσιολογικής άποψης είναι το γεγονός ότι στο Judo απαιτούνται όλες οι φυσικές ικανότητες (δύναµη, αντοχή, ταχύτητα, επιδεξιότητα, ευλυγισία), όλες αυτές σε σχέση µε την τεχνική του Judo. Έτσι δηλαδή στην µάχη µεταξύ των δύο αθλητών, η πρώτη φυσική ικανότητα η οποία απαιτείται δεν είναι η δύναµη, αλλά η επιδεξιότητα συνδυασµένη µε µια µεγάλη ταχύτητα αντίδρασης και εκτέλεσης των κινήσεων. Μία από αυτές τις χαρακτηριστικές ιδιότητες του Judo είναι και ότι σε µια µεγάλη δύναµη δεν πρέπει να απαντά κανείς µε δύναµη, αλλά µε επιδεξιότητα και ευστροφία, ώστε µε µια ξαφνική προσποίηση να ανατρέπεται η ισορροπία του αντιπάλου από τη δική του δύναµη και το βάρος, ώστε αυτά να χρησιµοποιούνται εναντίον του σαν µπούµερανγκ (Jigoro Kano). Το Judo απαιτεί, όπως και παραπάνω αναφέρθηκε, την πολύπλευρη συµµετοχή ολόκληρου του οργανισµού. Σωµατικά παρατηρείται µια σηµαντική καταπόνηση του νευρικού συστήµατος, η οποία οδηγεί: στην ελάττωση του χρόνου αντίδρασης, στην αύξηση της ταχύτητας εκτέλεσης, στην ανάπτυξη των απαραίτητων κινητικών ικανοτήτων, στη βελτίωση του συγχρονισµού των κινήσεων. 11

17 Οι αισθήσεις, οι οποίες προσαρµόζονται στις απαιτήσεις του Judo, κατέχουν ένα ρόλο σηµαντικό τόσο στην πορεία εκπαίδευσης όσο και στους αγώνες. Η αίσθηση της αφής τελειοποιείται και φτάνει να µπορεί να αντιλαµβάνεται ο Judoka τις προθέσεις του αντιπάλου, πράγµα το οποίο οφείλεται στην αντίληψη της οποιασδήποτε µυϊκής σύσπασης σε οποιοδήποτε σηµείο του σώµατός του. Η αυξανόµενη ευαισθησία των πεπειραµένων αθλητών του Judo τους επιτρέπει να ανακαλύπτουν έγκαιρα τις προθέσεις του αντιπάλου, µπορώντας έτσι να πάρουν τα κατάλληλα µέτρα για άµυνα και να περάσουν στην αντεπίθεση. Ένας έµπειρος Judoka µπορεί να παλέψει µε ένα λιγότερο πεπειραµένο, ακόµα και µε δεµένα µάτια, και είναι σε θέση να ξέρει τις προθέσεις του αντιπάλου. Είναι γνωστό το γεγονός ότι στο Judo η διατήρηση της ατοµικής ισορροπίας και η ανατροπή της ισορροπίας του αντιπάλου αποτελεί τον κυριότερο σκοπό όλων των ενεργειών. Για την επιτυχή εκτέλεση των παραπάνω, ξεχωριστό ρόλο παίζουν οι αισθήσεις της όρασης και της ισορροπίας. Όλα αυτά αφορούν κυρίως το Nage-Waza (ο αγώνας στην όρθια θέση). Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης και η τεχνική του Ne-Waza (ο αγώνας στο έδαφος). Ψυχικές αρετές οι οποίες απαιτούνται από τους Judoka για να ισχυροποιήσουν τις σωµατικές λειτουργίες, τις κινητικές και τεχνικοτακτικές δραστηριότητες µε τον πιο αποτελεσµατικό τρόπο είναι: Η συνείδηση, η εµµονή, το πείσµα, η τόλµη σαν έκφραση της απαιτούµενης για µέγιστη απόδοση θέλησης. Η ικανότητα αυτοσυγκέντρωσης και διατήρησης της προσοχής σε καταστάσεις µονοτονίας και κούρασης που αυξάνονται συνεχώς. Η συναισθηµατική ισορροπία, η ικανότητα υπερνίκησης βιωµάτων, ο αυτοέλεγχος σε καταστάσεις συναισθηµατικής φόρτισης, η αποφασιστικότητα και το κουράγιο µέχρι το τέλος. Ηλικία η οποία ενδείκνυται για να αρχίσει η διαδικασία εκµάθησης των τεχνικών του Judo είναι αυτή των ετών, από την ηλικία των 7-8 ετών όµως µπορεί να αρχίσει η καλλιέργεια - ανάπτυξη των βασικών κινητικών ικανοτήτων που απαιτούνται σ' αυτό (Judo σε παιγνιώδη µορφή). Το Judo διαµορφώνει την προσωπικότητα. Ο ιδρυτής του το θεωρεί σαν ένα µέσο αγωγής της προσωπικότητας, µέσο καλλιέργειας της αισιοδοξίας, της πειθαρχίας και της ειλικρίνειας. Είναι ένα άθληµα όπου ο συναθλητής έχει πρωταρχικό ρόλο. Μαθαίνουν µαζί, βοηθούν ο ένας τον άλλο στις προπονήσεις, διορθώνουν από κοινού τα λάθη τους, επαινούν και παροτρύνουν ο ένας τον άλλο. Ο προπονητής και ο αθλητής χαιρετιούνται στην αρχή και στο τέλος κάθε προπόνησης. Ο προπονητής αποτελεί και αυτός µε τον τρόπο του ένα σύντροφό του αθλητή. Η απόσταση µεταξύ τους όµως είναι µεγαλύτερη απ' ότι σε άλλα αθλήµατα. Στο Judo ο προπονητής αποτελεί παράδειγµα για τον αθλητή. 12

18 Ο Γιαπωνέζος προπονητής Maxito Ogno αναφέρει κάποια σηµεία σχετικά µε τα στοιχεία που αποτελούν πόλο έλξης προπόνησης στο Judo (Birod M., 1979): 1. Αναδεικνύει το µαχητικό ένστικτο του ατόµου. 2. Ο ασκούµενος δεν νιώθει ποτέ πλήξη. 3. Σε κάθε προπόνηση ανακαλύπτει κάτι καινούριο από την τεχνική του Judo. 4. Νιώθει ευχαρίστηση όταν κατανοεί τα διάφορα αντικείµενα του Judo. 5. Μέσω του Judo πραγµατοποιείται σύσφιξη των σχέσεων µεταξύ των αθλητών. 6. Οι τεχνικές και τα συστήµατα στο Judo είναι τα ίδια, ανεξάρτητα από τον προπονητή, την οµάδα και τη χώρα. 7. Τα Radori και τα Kata ΠΡΟΠΟΝΗΤΙΚΗ ΜΟΝΑ Α Η εκπαίδευση του Judo είναι συστηµατική και απαιτεί µακροχρόνια εκπαίδευση. Ο αθλητής µυείται σιγά-σιγά στην τεχνική και το πνεύµα του Judo, αποκτώντας τους βαθµούς "KYU" και "DAN". Σαν άθληµα πάλης απαιτεί πολύχρονη και βαριά προπόνηση (5-6 προπονητικές µονάδες την εβδοµάδα), βασισµένη στις συνεχείς επαναλήψεις των ασκήσεων, στην ανάπτυξη της ταχύτητας και της αποτελεσµατικότητας. Ολόκληρος ο προγραµµατισµός για την προετοιµασία του αθλητή αποτελεί ένα ξεχωριστό κεφάλαιο και οι παράγοντες απ' τους οποίους εξαρτάται είναι πάρα πολλοί (προπονητική ηλικία, περίοδος που βρίσκεται ο αθλητής κ.λπ.). Μια προπονητική οµάδα στο Judo θα µπορούσε να έχει την παρακάτω µορφή: Προθέρµανση διάρκειας 20 λεπτών περίπου, που θα περιλαµβάνει γενικές ασκήσεις για την προετοιµασία όλου του µυϊκού συστήµατος των αθλητών και ακόµα µερικά "εµβόλιµα" στοιχεία τεχνικής, που θα µπουν αργότερα πιο αναλυτικά στην κύρια προπόνηση. Κύρια προπόνηση: Το θέµα της κύριας προπόνησης µπορεί να είναι: α) µία (1) ώρα προπονητικός αγώνας (Randori) ή β) µία (1) ώρα διάφορα τεχνικά στοιχεία µε πολλές επαναλήψεις. Τέλος, γίνονται ΟΠΩΣ ΗΠΟΤΕ πολλές επαναλήψεις των διαφόρων τεχνικών (Uchi- Komi) µε διαφορετικές εντάσεις. Η Αποθεραπεία κλείνει πάντα την προπόνηση. Σηµείωση: Οι συµπληρωµατικές ασκήσεις δύναµης ή και ασκήσεις µε βάρη ή άλλα όργανα για πρόσθετη επιβάρυνση του αθλητή, σαν συµπλήρωµα της τεχνικής προπόνησης είναι αναµφισβήτητα εδώ και χρόνια απαραίτητο στοιχείο. Είναι σφάλµα να διατυπώνονται λανθασµένα κανόνες του τύπου: "Στο Judo η δύναµη είναι ασήµαντη". 13

19 Ο K. Kobayashi είπε: Στο Judo δεν υπάρχουν µυστικά. Τα αποτελέσµατα εξαρτώνται από την ικανότητα και επιµονή του κάθε αθλητή, καθώς και από τον δάσκαλο-προπονητή ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗ ΤΟΥ JUDO Στις περισσότερες από τις χώρες όπου καλλιεργείται το Judo δεν χρησιµοποιούνται γι' αυτό ειδικές αίθουσες. Η ενασχόληση όµως µε το άθληµα αυτό απαιτεί γνώσεις σχετικά µε τη συµπεριφορά, µε την τοπογραφία ενός Dojo (αίθουσα προπόνησης) και µε την αυστηρότητα του γιαπωνέζικου χαιρετισµού στο Tatami, διότι οι σχετικές µε τα παραπάνω γνώσεις θεωρούνται απολύτως απαραίτητες στην όλη εξέλιξη ενός Judoka DOJO (ΑΙΘΟΥΣΑ ΠΡΟΠΟΝΗΣΗΣ) Ένα σύνηθες Dojo περιλαµβάνει ένα χώρο επισήµων (Kamiza), ο οποίος βρίσκεται στον τοίχο απέναντι από την είσοδο, χώρος που εύκολα αναγνωρίζεται από την αναρτηµένη σ' αυτόν φωτογραφία του Jigoro Kano. Στην Ιαπωνία στον τοίχο αυτό πολλές φορές τοποθετούνται και άλλα σύµβολα (Gaku) σχετικά µε τις αρχές και τη φιλοσοφία του Judo. Οι θέσεις που αντιστοιχούν στον χώρο αυτό προορίζονται µόνο για τους εκπαιδευτές-προπονητές και τα τιµώµενα πρόσωπα (µεταξύ των οποίων και Judoka που κατέχουν επτά Dan και πάνω). Στον απέναντι τοίχο βρίσκεται ο χώρος Shimoza. Από την πόρτα που βρίσκεται στον τοίχο αυτό, µπαίνουν στον χώρο προπόνησης συνήθως οι αθλητές και οι εκπαιδευτές µικρότερης κατηγορίας. Ο χώρος Shimoza αποτελεί το µέρος συγκέντρωσης όλων των Judoka για την έναρξη και το τέλος του µαθήµατος και για διάφορες τελετές, όπως απονοµές βαθµών, Kata, κ.λπ.. Από το χώρο του Kamiza αριστερά βρίσκεται το Joseki (πάνω πλευρά της αίθουσας) και στα δεξιά το Shimoseki (η κάτω πλευρά της αίθουσας). Στους τοίχους του Dojo αναρτώνται συνήθως ταµπελίτσες µε τα ονόµατα αυτών που προπονούνται κατά σειρά αρχαιότητας. Με τον τρόπο αυτό ο προπονητής είναι ενηµερωµένος για τις συµµετοχές στην προπόνηση. Το πάτωµα της αίθουσας καλύπτεται από το Tatami, στρώµα ειδικό για Judo, το οποίο τώρα πια κατασκευάζεται µε σύγχρονο τρόπο και υλικά. Βασικό για το Tatami είναι η επιφάνειά του να είναι τέλεια επίπεδη µε το σωστό πάχος, ώστε να αποφεύγονται τα ατυχήµατα. Το παραδοσιακό Tatami έχει διαστάσεις 1x2 m. Στο Dojo υπάρχει πάντοτε διάδροµος πρόσβασης στο στρώµα για τους αθλητές, οι οποίοι βαδίζουν ξυπόλητοι, έτσι ώστε να διατηρούνται οι κανόνες υγιεινής. 14

20 ΣΤΟΛΗ ΤΟΥ JUDO JUDOKI Για την εξάσκηση στο Judo απαιτείται µια στολή η οποία ονοµάζεται Judoki και µοιάζει µε το κιµονό που φορούσαν οι παλιοί Σαµουράι. Η στολή πρέπει να είναι λευκή, βαµβακερή και ανθεκτική. Αποτελείται από το κιµονό (πάνω µέρος), το παντελόνι και τη ζώνη (ο χρωµατισµός της ζώνης υποδηλώνει το βαθµό προόδου του αθλητή). Η στολή του Judoka αποτελείται από το Uwagi (το πάνω µέρος), το Zubon (το παντελόνι) και την Obi (ζώνη), η οποία σταθεροποιεί το Kimono (Uwagi), αλλά και υποδεικνύει το βαθµό προόδου του αθλητή (Kyu και Dan) ΟΙ ΒΑΘΜΟΙ ΣΤΟ JUDO Yonen Shonen Seinen Mudansha Yudansha Kyu Dan Ταξινόµηση τζούντο/σύστηµα ταξινόµησης Παιδιά µαθητές Judo κάτω των 13 χρονών (χωρίς πνιγµούς και εξαρθρωτικές τεχνικές). Παιδιά µαθητές Judo από χρονών (χωρίς πνιγµούς και εξαρθρωτικές τεχνικές). Έφηβοι µαθητές Judo 17+ χρόνων (χωρίς πνιγµούς και εξαρθρωτικές τεχνικές πριν το Sankyu = πράσινη ζώνη). Μαθητές τζούντο χωρίς διαβάθµιση dan (έγχρωµες ζώνες). ιαβαθµισµένοι µαθητές τζούντο (µαύρες ζώνες). Ο βαθµός ο κατώτερος της µαύρης ζώνης. Οι βαθµοί µαύρων ζωνών). Ο Judoka, ο οποίος κατέχει κάποιο βαθµό (Kyu) στο Judo λέγεται Mudansha. ΕΥΡΩΠΗ ΙΑΠΩΝΙΑ 6 Kyu άσπρη ζώνη Kyu 6 Roku-Kyu άσπρη ζώνη 5 Kyu κίτρινη ζώνη Kyu 5 Co-Kyu άσπρη ζώνη 4 Kyu πορτοκαλί ζώνη Kyu 4 Shi-Kyu άσπρη ζώνη 3 Kyu πράσινη ζώνη Kyu 3 San-Kyu καφέ ζώνη 2 Kyu µπλε ζώνη Kyu 2 Ni-Kyu καφέ ζώνη 1 Kyu καφέ ζώνη Kyu 1 Ik-Kyu καφέ ζώνη 1-5 Dan Μαύρη ζώνη Μαύρη ζώνη 6-8 Dan Μαύρη η Ασπροκόκκινη ζώνη Μαύρη ή Ασπροκόκκινη ζώνη 9-10 Dan Μαύρη ή Κόκκινη ζώνη Μαύρη ή Κόκκινη ζώνη 11 Dan Μαύρη ή Κόκκινη ζώνη Μαύρη ή Κόκκινη ζώνη 12 Dan Άσπρη φαρδιά ζώνη Άσπρη φαρδιά ζώνη Ο Judoka που γίνεται κάτοχος της µαύρης ζώνης λέγεται Yudasha. 1 Dan Sho-Dan 5 Dan Go-Dan 9 Dan Ku-Dan 2 Dan Ni-San 6 Dan Roku-Dan 10 Dan Ju-Dan 3 Dan San-Dan 7 Dan Shichi-Dan 11 Dan Juichi-Dan 4 Dan Io-Dan 8 Dan Hachi-Dan 12 Dan Juni-Dan (Shidan) 15

21 Η ΕΘΙΜΟΤΥΠΙΑ REIGISAHO - Ο ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ-ΥΠΟΚΛΙΣΗ REI Ένας από τους βασικούς κανόνες της εθιµοτυπίας είναι να µάθει ο Judoka από την αρχή τη γονατιστή στάση (Seiza). Η τοποθέτηση σε αυτή τη στάση γίνεται ως εξής: α. Από την όρθια θέση εκτελείται πέρασµα σε ηµιγονατιστή θέση µε στήριξη στο αριστερό πόδι. Η πλάτη είναι όρθια, οι ώµοι ακίνητοι και το βλέµµα ευθεία µπροστά. β. Στη συνέχεια τοποθετείται και το άλλο πόδι σε γονάτιση, ενώ το κορµί παραµένει τέλεια ευθυγραµµισµένο. γ. Η λεκάνη χαµηλώνει και η έδρα κάθεται στις φτέρνες. Το µεγάλο δάχτυλο του δεξιού ποδιού στηρίζεται στο αριστερό πέλµα, ενώ τα χέρια στηρίζονται στους µηρούς και το σώµα παραµένει ακίνητο. Η απόσταση µεταξύ των γονάτων είναι περίπου ίση µε το µήκος που έχουν δύο γροθιές (10 cm). Κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης η πλάτη είναι ευθεία και τα µάτια κοιτάζουν µπροστά. Η στάση Seiza χρησιµοποιείται στις παρακάτω καταστάσεις: Στην αρχή και στο τέλος της προπόνησης αποτελώντας την έναρξη του χαιρετισµού από γονατιστή θέση - Zarei. Όταν ο Judoka ακούει τις συµβουλές ή παρακολουθεί κάποια επίδειξη από τον εκπαιδευτή του. Όταν δεν παλεύει και ξεκουράζεται. Η υπόκλιση στο Judo εκφράζει τον σεβασµό στον προπονητή-δάσκαλο, στον συναθλητή κατά την προπόνηση, στον αντίπαλο κατά τη διάρκεια του αγώνα. Η υπόκλιση γίνεται πριν και µετά από ασκήσεις, πριν και µετά από οποιασδήποτε µορφής αγώνα, πριν την είσοδο στο χώρο της προπόνησης (Tatami) και πριν την αποχώρηση απ' αυτόν. Η πιο συχνή υπόκλιση είναι αυτή από όρθια θέση (Ritsurei): Το σώµα κλίνει προς τα εµπρός 30 περίπου, οι φτέρνες είναι ενωµένες, τα χέρια σέρνονται σιγά-σιγά πάνω στους µηρούς. Υπάρχει όµως και η υπόκλιση από τη γονατιστή θέση (Zarei). Ο χαιρετισµός από τη γονατιστή στάση είναι περισσότερο εθιµοτυπικός και εκτελείται στην αρχή και στο τέλος της προπόνησης ή όταν εκτελούνται Kata. Με εξαίρεση την Ιαπωνία, όπου η εθιµοτυπία είναι πολύ 16

22 αυστηρή, ο χαιρετισµός αυτός πολλές φορές παραµελείται καθώς και η στάση Seiza που συχνά αντικαθίσταται από τη στάση "οκλαδόν" - Anza κυρίως όταν παρακολουθούνται υποδείξεις του προπονητή. Στην εκτέλεση Zarei ο Judoka αρχικά εκτελεί Seiza, στη συνέχεια τοποθετεί τις παλάµες του στο στρώµα µε τα δάχτυλα ελαφρά προσανατολισµένα στο εσωτερικό σε απόσταση 10 cm περίπου από τα γόνατα και µετά κλίνει το πάνω µέρος του σώµατός του προς τα δάχτυλα των χεριών του. Στη θέση αυτή παραµένει µερικά δευτερόλεπτα και ύστερα επανέρχεται στην όρθια θέση εκτελώντας µε αντίθετη σειρά όλες τις κινήσεις που αφορούν το Zarei και το Seiza. Πριν από το χαιρετισµό ελέγχεται υποχρεωτικά η στολή. Οι Judoka εισέρχονται στο Dojo από την πλευρά Shimoza και πριν περάσουν στον κυρίως χώρο της αίθουσας εκτελούν συνήθως Ritsurel προς την πλευρά Kamiza. Οι προπονητές, οι εκπαιδευτές και οι καθηγητές µπαίνουν από την πλευρά Kamiza και εκτελούν τον ίδιο χαιρετισµό. Στο τέλος της δραστηριότητας, πριν την έξοδο από το Dojo όλοι στρέφονται προς την Kamiza και εκτελούν Ritsurei η Zarei. Κάθε προπόνηση αρχίζει µε τους Judoka στη θέση Seiza κατά µήκος της Shimoza. Ο παλαιότερος µαθητής είναι πρώτος προς την πλευρά της Joseki, ενώ οι υπόλοιποι τοποθετούνται στη σειρά προς τη Shimoseki σύµφωνα µε την παλαιότητά τους στο άθληµα. Οι εκπαιδευτές και καθηγητές τοποθετούνται απέναντί τους θέτοντας τον εκπαιδευτή µε τον µεγαλύτερο βαθµό στα δεξιά (βλέποντας προς την Kamiza) και σε Seiza. Ο παλαιότερος µαθητής δίνει το παράγγελµα, Kamiza-Ni, παράγγελµα προετοιµασίας για τους εκπαιδευτές, ώστε να γυρίσουν προς την Kamiza. Αµέσως µετά ο ίδιος µαθητής λέει τη λέξη Rei, µε το άκουσµα της οποίας όλοι χαιρετούν προς την Kamiza. Ο χαιρετισµός αυτός είναι ένδειξη σεβασµού για τη σχολή του Judo, για τους πρωτοπόρους του αθλήµατος, τους καθηγητές και την εκπαίδευση. Στη συνέχεια, οι εκπαιδευτές γυρίζουν πάλι πρόσωπο στους µαθητές και ο παλαιότερος µαθητής δίνει το προπαρασκευαστικό παράγγελµα Sensei-Ni, το οποίο ακολουθεί τη λέξη Rei που αποτελεί τον αµοιβαίο χαιρετισµό µεταξύ µαθητών και εκπαιδευτών. Όλοι οι παραπάνω χαιρετισµοί εκτελούνται από τη στάση Zarei. Στο τέλος της προπόνησης του Judo η διαδοχή στους χαιρετισµούς είναι αντίθετη. Στην αρχή ανταλλάσσουν µεταξύ τους χαιρετισµούς οι µαθητές και οι εκπαιδευτές και µετά όλοι µαζί χαιρετούν προς την Kamiza από τη στάση Zarei. 17

23 Στα πλαίσια διαφόρων εκδηλώσεων, όπως και στην απονοµή των διακρίσεων (Dan), ο χαιρετισµός είναι Zarei. Εάν πρόκειται για µικρής διάρκειας εκδήλωση, τότε είναι Ritsurei. Αυτός ο τελευταίος χαιρετισµός χρησιµοποιείται επίσης πριν και µετά το Shiai (αγώνας) και στην απονοµή µεταλλίων. Πριν από τους αγώνες Judo οι αθλητές είναι υποχρεωµένοι να δένουν πάνω από την κανονική τους ζώνη µιαν άλλη ζώνη, άσπρη ο ένας και κόκκινη ο άλλος, για να διακρίνονται στον αγώνα και να είναι ευκολότερη η διαιτησία. Τελευταία άρχισε η χρησιµοποίηση διαφορετικού χρώµατος Kimono από τον ένα αθλητή (µπλε) ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΑΓΩΝΑ Ο αγώνας. Οι δύο αθλητές (τζουντόκα) φορώντας την χαρακτηριστική στολή (τζουντόγκι), ο ένας µπλε και ο άλλος λευκή, αγωνίζονται για πέντε λεπτά. Μέχρι τους Ολυµπιακούς Αγώνες του Σίδνεϊ οι τζουντόκα φορούσαν µόνο λευκές στολές. Στο Σίδνεϊ καθιερώθηκε και το µπλε τζουντόγκι για την ευκολότερη διάκριση των αθλητών. Ο αγώνας διευθύνεται από έναν κεντρικό διαιτητή και δύο κριτές µε ισότιµη γνώµη. Οι αποφάσεις λαµβάνονται µε τον κανόνα της πλειοψηφίας και το αποτέλεσµα ανακοινώνεται από το διαιτητή µε χαρακτηριστική κίνηση του χεριού και αναφώνηση του βαθµού ή της ποινής. Ένας αθλητής αναδεικνύεται νικητής άµεσα όταν πάρει ippon (ένας βαθµός = 10 πόντοι) πραγµατοποιώντας µία επιτυχηµένη τεχνική µε την οποία ρίχνει τον αντίπαλό του στο έδαφος κάτι που σηµαίνει ότι τελειώνει ο αγώνας. Υπάρχουν τεχνικές, οι οποίες αξιολογούνται µε µικρότερης αξίας βαθµούς όπως waza-ari (7 πόντοι), yuko (5 πόντοι) και koka (3 πόντοι). Υπάρχουν και αντίστοιχης αξίας ποινές που µπορούν να δοθούν σε ένα αθλητή για µικρές παραβάσεις, shido (=koka), 2 shido (=yuko), 3 shido (=waza-ari) και 4 shido (=ippon). Υπάρχει επίσης και ποινή για µεγάλες παραβάσεις, hansoku make (=ippon), που όπως και στην περίπτωση των τεσσάρων shido, αποφέρει την άµεση ήττα του αθλητή. ύο waza-ari προστίθενται για να γίνουν ippon. Το ίδιο ισχύει και όταν ένας αθλητής έχει ήδη πάρει waza-ari και ο αντίπαλός του στη συνέχεια δέχεται τρίτο shido. Το yuko και το koka δεν προστίθενται. Σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί ippon, νικητής αναδεικνύεται ο αθλητής που έχει τον µεγαλύτερης αξίας βαθµό, µετά το πέρας των πέντε λεπτών. Ο βαθµός ippon δίνεται όταν ο αθλητής εφαρµόζοντας µία τεχνική ρίψεων, ρίξει τον αντίπαλό του µε την πλάτη µε πολλή δύναµη, ταχύτητα και έλεγχο. Επίσης, ο βαθµός ippon δίνεται όταν ο αθλητής, εφαρµόζοντας µία τεχνική ακινητοποίησης, κρατήσει τον αντίπαλό του στο έδαφος για 25 δευτερόλεπτα. Ο διαιτητής ανακοινώνει την αρχή και το τέλος της ακινητοποίησης osaekomi. 18