«ΟΙ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ»

Transcript

1 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ : «ΟΙ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ» υποβληθείσα στην καθηγήτρια marketing Μάλαμα Ελεονώρα Ιουλία από τον σπουδαστή ΑΒΡΑΜΙΔΗ ΚΑΛΟΥΔΗ (ΠΑΡΟΔΟΣ ΦΩΚΙΑΝΟΥ 1, ΔΡΑΜΑ) Έναρξη: 5/2009 Παράδοση:25/10/2011 Καβάλα 2011

2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ 6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ : ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ 1.1 ΕΝΝΟΙΑ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΦΟΡΕΙΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΠΡΟΣΟΝΤΑ ΓΙΑ ΤΗΔ Δ.Σ ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΣΤΙΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΕΠΙΚΕΦΑΛΗΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ..19 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ: ΘΕΑΤΡΟ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ 2.1 ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΘΕΑΤΡΟΥ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ: ΤΕΧΝΙΚΕΣ Δ.Σ. ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ 3.1 ΚΑΛΗ ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΑΣΧΗΜΗ ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ.31 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ: ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑΣ 4.1 ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΣΚΟΠΩΝ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑΣ

3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ: ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑΣ 5.1 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΩΝ ΣΤΑ Μ.Μ.Ε ΔΙΟΡΓΑΝΩΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ..45 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ: ΟΙ Δ.Σ. ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΩΝ ΗΘΟΠΟΙΩΝ 6.1 ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΩΝ ΗΘΟΠΟΙΩΝ ΕΡΕΥΝΑ Δ.Σ.ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΩΝ ΗΘΟΠΟΙΩΝ ΕΠΙΛΟΓΟΣ.50 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ.51 3

4 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η θεατρική πράξη και λειτουργία αποτελεί από την ίδια της τη φύση μια δημόσια σχέση αφού πολύ περισσότερο ίσως από κάθε άλλη καλλιτεχνική δραστηριότητα, βασίζεται στην ύπαρξη κοινού. Με την κυριολεκτική σημασία του όρου λοιπόν, οι δημόσιες σχέσεις αποτελούν βασικό συμφραζόμενο της Θεατρικής πράξης και πρακτικής, ήδη στο καθαρά καλλιτεχνικό επίπεδο. Ωστόσο ως δημόσιες σχέσεις στο καλλιτεχνικό χώρο σήμερα νοούνται όλες εκείνες οι διαδικασίες που στοχεύουν στη γνωστοποίηση και στην προώθηση στον ευρύτερο κοινωνικό χώρο 1. Αναφέρονται δηλαδή σ ένα πεδίο σαφώς πέραν του καλλιτεχνικού, συνδεδεμένο περισσότερο με την οικονομική και εμπορική διάσταση της θεατρικής πρακτικής. Συχνά μάλιστα ο όρος απογυμνώνεται από κάθε κοινωνικό ή καλλιτεχνικό περιεχόμενο και σχεδόν ταυτίζεται με την διαφημιστική προβολή 2. Οι δημόσιες σχέσεις με τον σωστό τρόπο δεν στοχεύουν στον εντυπωσιασμό και την αγορά πελατών, άλλα στην επικοινωνία και την σύνδεση του θεάτρου με τον κοινωνικό χώρο, αποτελούν όχι μόνο υποβοηθητικό μέσο του θεάτρου αλλά και κοινωνική προσφορά 3. Η πτυχιακή εργασία που ακολουθεί, θα προσπαθήσει να δείξει πόσο σημαντικό ρόλο παίζουν οι Δημόσιες Σχέσεις στο χώρο των ηθοποιών, 1 ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ. ΤΕΥΧΟΣ 3 2 ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ. ΤΕΥΧΟΣ 3 3 ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ EΛΕΥΘΕΡΙΑ ΑΡΝΑΟΥΤΟΓΛΟΥ, ΜΑΝΩΛΗΣ ΝΤΟΥΡΟΥΝΤΑΚΗΣ. ΕΚΔΟΣΕΙΣ INTERBOOKS

5 καθώς προσπαθούν να επαναφέρουν τον παράγοντα άνθρωπο στην θέση και στο ύψος που του αρμόζει, σκεπτόμενος σαν άνθρωπος για τον άνθρωπο. Ειδικότερα δε αυτή η εργασία, θα προσπαθήσει να δείξει τη μεγάλη σημασία, καθώς και την βαρύτητα του ρόλου των Δημοσίων Σχέσεων μέσα στον θεατρικό χώρο. 5

6 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι Δ.Σ 4. είναι προϊόν της εξέλιξης της κοινωνίας του ανθρώπου. Από τη στιγμή που ο άνθρωπος οργανώθηκε σε ομάδες, είτε συμβολικές είτε επαγγελματικές, άσκησε και ανέπτυξε ενέργειες Δημοσίων Σχέσεων 5. Πράγματι από τη στιγμή που άφησε την κατάσταση του περιπλανώμενου-μοναχικού ατόμου και για λόγους επιβίωσης ενώθηκε με άλλους ανθρώπους εγκατέλειψε κάποια στοιχεία της ελευθερίας του και εντάχθηκε σ ένα σύνολο με κανόνες και νόμους. Για να μεταδώσει τη γνώμη του ή τη γνώμη της ομάδας του, για να αναδείξει την ομάδα του, την κοινωνία του, τη φυλή του ενώπιον των άλλων ομάδων, έπρεπε να υιοθετήσει κωδικούς επικοινωνίας, ώστε να γίνει κατανοητή η γνώμη του και η εικόνα του. Οι κωδικοί επικοινωνίας υιοθέτησαν τη γλώσσα που είναι κατεξοχήν κοινωνικό προϊόν της κοινωνικής ζωής του ανθρώπου. Η γλώσσα χρησιμοποιήθηκε για να μεταφέρει σκέψη, δηλαδή στοιχεία κρίσης του ανθρώπου που σχηματίζουν τη γνώμη 6. Οι Δ.Σ λοιπόν είναι κατεξοχήν προϊόν της κοινωνικής ζωής του ανθρώπου. Αν και οι ενεργές Δ.Σ. υπήρχαν πάντα, η σημερινή μορφή και δυναμική τους ξεκινά στη Μ. Βρετανία του 19ου αιώνα 7. Στην Ελλάδα η επιστήμη και οι τεχνικές των Δ.Σ. ως λειτουργία της διοίκησης των επιχειρήσεων άργησε να εφαρμοστεί 8. Κύρια φροντίδα 4 Συντομογραφία Δημοσιές Σχέσεις 5 ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ. ΤΕΥΧΟΣ 3 6 ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ EΛΕΥΘΕΡΙΑ ΑΡΝΑΟΥΤΟΓΛΟΥ, ΜΑΝΩΛΗΣ ΝΤΟΥΡΟΥΝΤΑΚΗΣ. ΕΚΔΟΣΕΙΣ INTERBOOKS Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΩΝ ΗΘΟΠΟΙΩΝ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ ΞΑΝΘΙΠΠΗ, ΘΕΟΔΟΥΛΟΥ ΙΩΑΝΝΗΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ EΛΕΥΘΕΡΙΑ ΑΡΝΑΟΥΤΟΓΛΟΥ, ΜΑΝΩΛΗΣ ΝΤΟΥΡΟΥΝΤΑΚΗΣ. ΕΚΔΟΣΕΙΣ INTERBOOKS

7 αυτών που διοικούσαν ήταν να δημιουργήσουν κράτος, να θεμελιώσουν υπηρεσίες και ν αναστηλώσουν το καταβεβλημένο ηθικό του λαού. Επίσης η οικονομία του κράτους, που στηριζόταν κατεξοχήν στην γεωργία, η μικρή ιδιοκτησία και οι οικονομικά ασθενείς εμπορικές επιχειρήσεις δεν έδιναν περιθώρια ούτε πρόσφορο έδαφος στη νέα αυτή επιστήμη, η οποία είχε αντιμετωπισθεί με τόση μεγάλη αμφισβήτηση και στα προηγμένα ακόμη κράτη. Αν προσθέσουμε σε όλα αυτά τις πολιτικές αδυναμίες των κομμάτων και την αστάθεια των διαδοχικών κυβερνήσεων κατά τα μεταπολεμικά χρόνια αντιλαμβανόμαστε πολύ καλά την οπισθοδρομική τακτική των επιχειρήσεων. Η έλλειψη ενημέρωσης του κοινού αποτελούσε τον κανόνα. Η αδιαφορία τους προς την κοινή γνώμη θεωρούνταν σαν κάτι ορθό και δίκαιο. Οι επιχειρήσεις αγνοούσαν πως η κοινή γνώμη είναι ο ουσιαστικός παράγοντας για την οικονομική και κοινωνική άνοδο του κράτους, ότι είναι η δύναμη που υποκινείται μόνο με τις δημόσιες σχέσεις 9. Η πρώτη εκδήλωση Δ.Σ. έγινε κατά μια άποψη το έτος 1949, από την Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία με την συνεργασία του κράτους και του Πανεπιστημίου Αθηνών, με την ευκαιρία του εορτασμού της 1900ής επετείου από την έλευση του Αποστόλου Παύλου στην Ελλάδα. Κατά μια άλλη γνώμη ο θεσμός των Δ.Σ. άρχισε να εφαρμόζεται στη χώρα μας από το 1951, όταν ο Ε.Ο.Τ. με την βοήθεια Αμερικανών ειδικών οργάνωσε γραφείο δημοσίων σχέσεων για την προβολή του ελληνικού κάλλους, των αρχαιοτήτων και του πολιτισμού μας Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΩΝ ΗΘΟΠΟΙΩΝ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ ΞΑΝΘΙΠΠΗ, ΘΕΟΔΟΥΛΟΥ ΙΩΑΝΝΗΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ EΛΕΥΘΕΡΙΑ ΑΡΝΑΟΥΤΟΓΛΟΥ, ΜΑΝΩΛΗΣ ΝΤΟΥΡΟΥΝΤΑΚΗΣ. ΕΚΔΟΣΕΙΣ INTERBOOKS

8 Οι Αμερικανοί επίσης δίδαξαν Δ.Σ. σε σεμινάρια που λειτούργησαν γι αυτό το σκοπό και σ αυτά μαθήτευσαν γνωστοί δημοσιογράφοι και διαφημιστές. Αυτά αποτέλεσαν τον πυρήνα της Ελληνικής εταιρίας Δ.Σ. και είναι οι πρωτοπόροι στη χώρα μας 11. Σήμερα υπάρχουν πολλά ιδιωτικά γραφεία συμβούλων Δ.Σ. είτε ενσωματωμένα στις επιχειρήσεις είτε σε διαφημιστικές εταιρείες, όμως στην οικονομική κρίση που διέρχεται η Ελλάδα οι Δ.Σ. θεωρούνται από πολλούς επιχειρηματίες ως πολυτέλεια. Αντιθέτως τις θεωρούν απαραίτητες μόνο αν ενσωματωθούν στη διαδικασία της πώλησης ή άλλων συναφών λειτουργιών της διοίκησης 12. Βλέποντας λοιπόν ότι οι Δ.Σ. έχουν μπει για τα καλά στη ζωή μας, αλλά και σε όλους τους χώρους, καθώς και στο χώρο των ηθοποιών και του θεάτρου, πραγματοποιήθηκε αυτή η πτυχιακή εργασία που ως βασικό στόχο έχει τον καθορισμό της βαρύτητας και της σπουδαιότητας που αποδίδεται στο ρόλο των Δ.Σ. στο χώρο του Θεάτρου. Αυτός είναι και ο τίτλος της πτυχιακής αυτής εργασίας κατά την συγγραφή της οποίας προέκυψαν εμπόδια, που οφείλονται, στη μη επαρκή βιβλιογραφία γύρω από αυτό το εξειδικευμένο θέμα. Η συλλογή των στοιχείων, παρά τη δυσκολία εύρεσης τους, καλύπτουν όσο το δυνατόν πιο ολοκληρωμένα το θέμα. 11 ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ, ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΝ «ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ» ΔΙΑΛΕΞΗ 2/12/ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΩΝ ΗΘΟΠΟΙΩΝ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ ΞΑΝΘΙΠΠΗ, ΘΕΟΔΟΥΛΟΥ ΙΩΑΝΝΗΣ

9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ 1.1 ΕΝΝΟΙΑ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ Ο όρος που τελικά έχει επικρατήσει, δηλαδή Δημόσιες Σχέσεις, αποτελεί κατά λέξη μετάφραση του Αγγλικού όρου Public Relations, που σημαίνει, σχέσεις με κοινό. Στη χώρα μας αποδόθηκε η λέξη Public με τη λέξη Δημόσιος αντί για κοινό, με αποτέλεσμα να προκαλούνται ακόμα παρεξηγήσεις ως προς την σωστή έννοια του όρου. Νομίζουν δηλαδή πολλοί, ότι αντικείμενο των Δ.Σ. είναι οι σχέσεις με το Δημόσιο ή με το κράτος, είτε ακόμη οι σχέσεις του δημοσίου με το κοινό 13. Στην προσπάθεια καλύτερης απόδοσης της έννοιας των Δ.Σ. έχουν διατυπωθεί πολλοί και διάφοροι ορισμοί, περισσότεροι από Παρακάτω παραθέτονται ορισμένοι που θεωρούνται από τους περισσότερο πλήρης 14. Το βρετανικό ινστιτούτο Δ.Σ. (1987) τις ορίζει σαν μια μεθοδευμένη, συνεχιζόμενη, προγραμματισμένη προσπάθεια για την εδραίωση και την διατήρηση καλών σχέσεων μεταξύ των Οργανώσεων και του κοινού τους. Για τον καθηγητή L. Salleron (1991) οι Δ.Σ. είναι το σύνολο των μέσων που χρησιμοποιούν οι Οργανώσεις για την εδραίωση ενός κλίματος εμπιστοσύνης στο προσωπικό τους, στο επιχειρηματικό, κοινωνικό, νομικό περιβάλλον τους και γενικά στο κοινό, με στόχο την υποστήριξη της δραστηριότητας και της ανάπτυξής τους. 13 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΩΝ ΗΘΟΠΟΙΩΝ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ ΞΑΝΘΙΠΠΗ, ΘΕΟΔΟΥΛΟΥ ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΑΝΗΓΥΡΑΚΗΣ Γ., ΒΕΝΤΟΥΡΑ Ζ, (2001) «ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ», ΜΠΕΝΟΥ 9

10 Η αμερικάνικη εταιρεία Δ.Σ.( 1972) δίνει τον εξής ορισμό: είναι ένα σύστημα μεθόδων και τεχνικών επικοινωνίας, οι οποίες στοχεύουν στη σωστή και ειλικρινή πληροφόρηση του κοινού μιας Οργάνωσης, με στόχο την κατάκτηση της εμπιστοσύνης και της κατανόησής του. Η παγκόσμια συνέλευση των Δ.Σ. δίνει τον εξής ορισμό (1999): οι Δ.Σ. είναι η τέχνη και η κοινωνική επιστήμη που αναλύει τάσεις και κατευθύνσεις, προβλέποντας τις συνέπειες τους, ώστε να μπορεί να συμβουλέψει τη διοίκηση των Οργανώσεων και να προγραμματίσουν από κοινού τη δράση που θα εξυπηρετήσει το συμφέρον τόσο της Οργάνωσης όσο και του ευρύτερου κοινού. Εκτός όμως από αυτούς τους ορισμούς υπάρχουν και άλλοι, περισσότερο σύντομοι, που προσπαθούν να διατυπώσουν θετικά ή και αρνητικά και να εκφράσουν το περιεχόμενο των Δ.Σ., όπως είναι οι παρακάτω 15 Θετικοί : Δ.Σ. είναι να κάνεις το καλό και να πιστώνεσαι γι αυτό. Δ.Σ. είναι να κερδίζεις αναγνώριση. Δ.Σ. είναι να περνάς καλά και να πληροφορείς σχετικά τους υπόλοιπους. Δ.Σ. είναι η επιστήμη που μετατρέπει την απάθεια ή αντιπάθεια σε συμπάθεια ή κατανόηση με έμμεσους τρόπους ή άμεσες επαφές. Αρνητικοί : 16 Δ.Σ. δεν είναι η προπαγάνδα. 15 ΠΙΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ, Γ.(1996) «ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΩ ΑΡΑ ΥΠΑΡΧΩ», ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ 16 ΠΑΝΗΓΥΡΑΚΗΣ Γ., ΒΕΝΤΟΥΡΑ Ζ, (2001) «ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ», ΜΠΕΝΟΥ 10

11 Δ.Σ. δεν είναι η μη πληρωμένη διαφήμιση. Δ.Σ. δεν είναι η ανειλικρίνεια Οι Δ.Σ. δεν είναι το όργανο της πολιτικής. Όλη η οργάνωση, η λειτουργία, η στελέχωση, οι τεχνικές και τα μέσα των Δ.Σ. έχουν ως σκοπό να συμβάλλουν στον ρόλο των Δ.Σ. που είναι η δημιουργία και η διατήρηση της θετικής και ομοιόμορφης εικόνας της Οργάνωσης. Όπως αναφέρθηκε πιο πάνω οι δημόσιες σχέσεις είναι μια μορφή επικοινωνίας, η οποία είναι απαραίτητη για την ομαλή συμβίωση των ανθρώπων. Η επικοινωνία επιβάλλεται πρώτα όχι ως νόημα αλλά ως δύναμη και δυναμική. Θέατρο και επικοινωνία είναι έννοιες αυτονόητες και ταυτολογικές 17. Αυτονόητες διότι είναι γνωστό ότι η σύνδεση θεάτρου και επικοινωνίας είναι ήδη γεγονός τόσο από άποψη δομής όσο και από άποψη περιεχομένου. Από άποψη δομής διότι δύσκολα μπορούμε να φανταστούμε θεατρικές προσπάθειες ικανές να επιβιώσουν χωρίς την προβολή που ποικιλοτρόπως προσφέρουν ή αρνιούνται οι εφημερίδες τα περιοδικά και τα άλλα μέσα και όπου η καθαρόαιμη κριτική θα παίζει έναν ρόλο όλο και πιο περιθωριακό. Από άποψη περιεχομένου διότι ο θεατρικός λόγος αλλά και το ερμηνευτικό ύφος αναπόδραστα επηρεάζονται από τον δεδομένο ρεαλισμό των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης που φιλοδοξώντας να δείξουν τον κόσμο όπως είναι τον κατασκευάζουν εν τέλει ακόμη περισσότερο όπως είναι Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΩΝ ΗΘΟΠΟΙΩΝ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ ΞΑΝΘΙΠΠΗ, ΘΕΟΔΟΥΛΟΥ ΙΩΑΝΝΗΣ ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ, ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΝ «ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ» ΔΙΑΛΕΞΗ 2/12/

12 1.2 Η ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Για να πραγματοποιηθεί η επικοινωνία προϋπόθεση είναι η ύπαρξη δύο ατόμων τουλάχιστον για τη μεταφορά και τη μεταβίβαση ειδήσεων, σκέψεων, ιδεών, γνώσεων κ.α. Η επικοινωνία του κάθε Ηθοποιού και κυρίως των διοικούντων με το κοινό είναι απαραίτητη εάν θέλουν καταρχήν να γνωστοποιήσουν στο κοινό τη δουλεία τους και κατά δεύτερον να κρατήσουν το κοινό τους. Τα βασικά στοιχεία της Επικοινωνίας είναι τέσσερα 19 : α. Ο πομπός. β. Το μήνυμα γ. Τα μέσα επικοινωνίας. δ. Ο δέκτης. Η διαδικασία της επικοινωνίας αρχίζει όταν το θέατρο έχει και θέλει να μεταδώσει προς το κοινό του μία πληροφορία. Η πληροφορία αυτή συνήθως αφορά τη δουλεία των ηθοποιών. Στη συνέχεια το μήνυμα αυτό μεταφράζεται και παίρνει την τελική μορφή του. Το επόμενο βήμα είναι τα μέσα με τα οποία θα μεταβιβαστεί το μήνυμα δηλαδή τα μέσα επικοινωνίας. Το τελικό βήμα της επικοινωνίας είναι το κοινό το οποίο λαμβάνει το μήνυμα το ερμηνεύει και τέλος αντιδράει με κάποιο συγκεκριμένο τρόπο. Η επικοινωνία είναι η διαδικασία με την οποία ένας πομπός Α (άνθρωπος ή ομάδα) μεταβιβάζει πληροφορίες, σκέψεις, ιδέες ή συναισθήματα σε ένα δέκτη Β (άνθρωπος ή ομάδα) με στόχο να ενεργήσει πάνω του με τρόπο 19 ΚΟΥΤΟΥΠΗΣ ΘΑΛΗΣ, (1990) «ΠΡΑΚΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ» ΓΑΛΑΙΟΣ 12

13 ώστε να προκαλέσει σε αυτόν την εμφάνιση ιδεών, πράξεων ή συναισθημάτων και σε τελική ανάλυση να επηρεάσει την κατάστασή του και τη συμπεριφορά του Η ροή των πληροφοριών στο κύκλωμα της επικοινωνίας φαίνεται στο παρακάτω διάγραμμα. ( 1.1 ) 20. Ποιος Τι θα πούμε Με ποιο μέσο Σε ποιον ΠΗΓΗ ΜΗΝΥΜΑ ΜΕΣΟΝ ΑΠΟΔΕΚΤΗ Μοντέλο επικοινωνίας ( διάγραμμα 2.1. ) Ανάλυση των σταδίων του κυκλώματος επικοινωνίας Πομπός πληροφοριών : Όταν λέμε πομπός, εννοούμε τους ανθρώπους του θεάτρου που επιθυμούν να εκφράσουν τις σκέψεις τους, να εξωτερικευτούν για να 20 ΘΕΑΤΡΟ ΘΕΑΤΡΟ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ. ΤΕΥΧΟΣ ΘΕΑΤΡΟ ΘΕΑΤΡΟ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ. ΤΕΥΧΟΣ

14 επικοινωνήσουν με το κοινό τους και γενικά με τους άλλους ανθρώπους του περιβάλλοντος του 22. Ο πομπός κατά την διάρκεια της επικοινωνίας θα πρέπει να προσέξει ορισμένα πράγματα όπως : θα πρέπει α) να προσδιορίσει το περιεχόμενο του μηνύματος που θέλει να μεταδώσει, β) να εντοπίσει το κοινό στο οποίο απευθύνεται το μήνυμα, γ) να προγραμματίσει τις ενέργειες που θα ακολουθήσει για να επικοινωνήσει, δ) να επιλέξει τα μέσα που θα χρησιμοποιήσει για να μεταδοθεί το μήνυμα και ε) να προγνώσει τα πιθανά αποτελέσματα που θα προκύψουν από τη μετάδοση του μηνύματος. Μήνυμα Κωδικοποίηση : Το μήνυμα είναι η εξωτερίκευση αυτών που θέλει ο πομπός να γνωστοποιήσει στο κοινό του. Κωδικοποίηση ή μετάφραση του μηνύματος είναι η προσπάθεια που γίνεται ώστε το μήνυμα να γίνει κατανοητό από το κοινό. Να δοθεί δηλαδή με τέτοια σύμβολα, εικόνες ή γράμματα ώστε να γίνει αμέσως κατανοητό 23. Μια καταχώρηση στην εφημερίδα ή σε περιοδικό αποτελεί κωδικοποιημένο μήνυμα. Ένα διαφημιστικό φιλμ είναι η κωδικοποίηση μιας πληροφορίας την οποία ο πομπός θέλει να μεταδώσει στο κοινό του. Μέσο : Ο πομπός για να μεταδώσει το μήνυμα του πρέπει να μπορεί να χρησιμοποιεί τον προφορικό λόγο, τις επιστολές, τις εφημερίδες, τα περιοδικά, το ράδιο και την τηλεόραση. Ο αριθμός των ατόμων προς τους οποίους απευθύνεται το μήνυμα αλλά και η ανάγκη μετάδοσης του μηνύματος παίζει σημαντικό ρόλο για την επιλογή του κατάλληλου μέσου μετάδοσης. 22 Μπουραντάς, ΚΟΥΤΟΥΠΗΣ ΘΑΛΗΣ, (1990) «ΠΡΑΚΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ» ΓΑΛΑΙΟΣ 14

15 Ερμηνεία : Η ερμηνεία του μηνύματος είναι το στάδιο κατά το οποίο το μήνυμα κατανοείται από το κοινό σύμφωνα με τις δυνατότητές του. Δέκτης μηνύματος : Δέκτης είναι το πρόσωπο ή η ομάδα ατόμων προς τα οποία απευθύνεται το μήνυμα. Το μήνυμα είναι πιθανόν να φτάσει στον αποδέκτη, που ενδιαφέρει τον πομπό, έμμεσα και όχι άμεσα. Για παράδειγμα σε μία παιδική παράσταση στέλνονται από την διεύθυνση του θεάτρου προσκλήσεις στο σχολείο. Το μήνυμα αυτό το λαμβάνουν τα παιδιά και στη συνέχεια μεταβιβάζουν την επιθυμία τους στους γονείς τους οι οποίοι λαμβάνουν το μήνυμα έμμεσα. Ανάδραση : Ανάδραση είναι η κατάσταση εκείνη κατά την οποία πληροφορίες και γνώμες από το μέρος του αποδέκτη επιστρέφουν στην πηγή. Όταν ένας θίασος προσπαθεί να πληροφορήσει το κοινό του για την παράσταση που παίζει, μπορεί να διαπιστώσει ότι υπάρχει ανάδραση στην επικοινωνία του με το κοινό αν το θέατρο γεμίζει καθημερινά 24. Θόρυβος : Θόρυβος είναι οτιδήποτε υπεισέρχεται και αλλοιώνει το σύστημα επικοινωνίας. Θόρυβος μπορεί να δημιουργηθεί από διάφορες πηγές, όπως και από άλλα μηνύματα. Επίσης μπορεί να δημιουργηθεί και από αυτό το ίδιο το μήνυμα π.χ. κακή φρασεολογία, άσχημες φωτογραφίες κ.λ.π. Τα 24 BATES DON, (2002), TO INFORM AND PERSUADE: PUBLIC RELATIONS FROM THE DOWN OF CIVILIZATION 15

16 στάδια επικοινωνίας του κυκλώματος των σύγχρονων ΜΜΕ τα βλέπουμε στο διάγραμμα ΜΕΣΟΝ -Τηλεόραση -Τύπος -Ράδιο ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ -Ομιλίες -Γραπτά κείμενα -Επιδείξεις κ.λ.π. ΕΡΜΗΝΕΙΑ Κατανόηση και ερμηνεία του μηνύματος από το κοινό. ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΘΟΡΥΒΟΣ ΑΠΟΔΕΚΤΗΣ -Ανταγωνιστές -Σύγχυση στην εργασία ΑΝΑΔΡΑΣΗ -Έρευνα Δ.Σ. -Πληροφορίες Κύκλωμα επικοινωνίας ( Διάγραμμα 1.1 ) ΤΙ ΠΡΟΣΦΕΡΟΥΝ ΟΙ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟ : 25 BATES DON, (2002), TO INFORM AND PERSUADE: PUBLIC RELATIONS FROM THE DOWN OF CIVILIZATION 26 BATES DON, (2002), TO INFORM AND PERSUADE: PUBLIC RELATIONS FROM THE DOWN OF CIVILIZATION 16

17 Το τμήμα δημόσιων σχέσεων στο χώρο του θεάτρου προσφέρει τα εξής λειτουργίες 27 : Καλλιέργεια Σχέσεων με Τύπο Σημαντικά πρόσωπα και Πολιτικούς Σύνταξη και έκδοση περιοδικού Σύνταξη και έκδοση εντύπων Παραγγελία οπτιακουστικού υλικού Ανάθεση και οργάνωση εκθέσεων Σύνταξη και διανομή ανακοινώσεων Οργάνωση συνεντεύξεων Τύπου Ενημέρωση φωτογράφων Διατήρηση υπηρεσίας πληροφοριών Έρευνα κοινού Εκπαίδευση προσωπικού Δημιουργία και διατήρηση μορφών εταιρικής ταυτότητας Αντιπροσώπευση εταιρίας Χειρισμός χορηγιών των Δημοσίων Σχέσεων Επίσημα εγκαίνια νέων κτιρίων Οργάνωση επισκέψεων προσωπικοτήτων Εορτασμός επετείων Οργάνωση επισκέψεων στο εργοστάσιο Συμμετοχή σε συνέδρια 1.4 ΦΟΡΕΙΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ 27 ΚΟΥΤΟΥΠΗΣ ΘΑΛΗΣ, (1990) «ΠΡΑΚΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ» ΓΑΛΑΙΟΣ 17

18 Φορείς των Δημοσίων Σχέσεων είναι τα εσωτερικά στελέχη των οργανισμών, οι ελεύθεροι επαγγελματίες αλλά και οι Σύμβουλοι Δημοσίων Σχέσεων 28. Αυτοί που ασχολούνται με τις Δημόσιες Σχέσεις θα πρέπει να συγκεντρώσουν κάποια χαρακτηριστικά, έτσι ώστε να είναι σε θέση να υπηρετούν σωστά και επαγγελματικά το θεσμό και τους διάφορους οργανισμούς. 1.5 ΤΑ ΠΡΟΣΟΝΤΑ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΧΟΥΝ ΟΣΟΙ ΑΣΧΟΛΟΥΝΤΑΙ ΜΕ ΤΙΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ Σε ιδανικό επίπεδο, κάποια προσόντα κρίνονται απαραίτητα, για να μπορέσει ένα στέλεχος των Δημοσίων Σχέσεων να αντιμετωπίσει με επιτυχία τα πολυποίκιλα και πολυσύνθετα προβλήματα που συναντά σε καθημερινό επίπεδο. Κάποια από αυτά τα προσόντα είναι έμφυτα, κάποια άλλα εξελίξιμα με την παιδεία και την άσκηση και κάποια αλλά είναι επίκτητα 29. Έμφυτα Ευχέρεια επικοινωνίας Αντικειμενικότητα Ευθυκρισία Θάρρος γνώμης Οργανωμένη σκέψη Επίκτητα 28 ΑΡΝΑΟΥΤΟΓΛΟΥ ΕΛ., ΝΤΟΥΡΟΥΝΤΑΚΗΣ Μ., (1999), «ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ» INTERBOOKS 29 ΣΑΡΡΗΣ Νίκος, ( 2004 ), Δημοσιές σχέσεις στρατηγικές και τεχνικές, Αθηνά, Ελλην, Έκδοση Δ 18

19 Μόρφωση Εμφάνιση Συμπεριφορά Ενημέρωση Ικανότητα προγραμματισμού και οξυδέρκεια Ευρύτητα πνεύματος Ενδιαφέρον για τους ανθρώπους, τις πράξεις τους και τις ιδέες τους Ισχυρή φαντασία, καθοδηγούμενη από κάθε κρίση 1.6 ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΣΤΙΣ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ 30 Έντυπο υλικό Οι εταιρείες χρησιμοποιούν υλικά έτσι ώστε να καταφέρουν να προσεγγίσουν, αλλά και να επηρεάσουν τις αγορές- στόχους τους. Στα υλικά αυτά περιλαμβάνονται οι ετήσιοι απολογισμοί, μπροσούρες, άρθρα, ενημερωτικά φυλλάδια, περιοδικά της εταιρίας και οπτικό- ακουστικό υλικό. Οι μπροσούρες μπορούν να παίξουν έναν ιδιαίτερο ρόλο σε ότι αφορά την πληροφόρηση των πελατών-στόχων για το τι είναι ένα προϊόν, πως λειτουργεί και πως κατασκευάζεται. Τα άρθρα που γράφουν συνήθως στελέχη της εταιρίας, έχουν τη δυνατότητα να προσελκύσουν το ενδιαφέρον και την προσοχή των πελατών στόχων προς την εταιρία και τα προσόντα της. Τα ενημερωτικά φυλλάδια και τα περιοδικά έχουν τη δυνατότητα να συμβάλουν στο χτίσιμο της εικόνας της εταιρίας, όπως επίσης και να μεταδώσουν σημαντικές ειδήσεις σε αγορές- στόχους. 30 ΚΟΥΤΟΥΠΗΣ ΘΑΛΗΣ, (1990) «ΠΡΑΚΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ» ΓΑΛΑΙΟΣ 19

20 Εκδηλώσεις Οι εταιρείες με την διοργάνωση ειδικών εκδηλώσεων έχουν τη δυνατότητα να προσελκύσουν την προσοχή και το ενδιαφέρον των αγορώνστόχων σε νέα προϊόντα ή άλλου είδους δραστηριότητες της εταιρείας. Η δημιουργία εκδηλώσεων είναι μια ιδιαιτέρα σημαντική τέχνη η οποία αποσκοπεί στη δημοσιοποίηση αποφάσεων για συγκέντρωση χρηματικών ποσών για μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς. Στις εκδηλώσεις περιλαμβάνονται οι συνεντεύξεις Τύπου, τα σεμινάρια, οι εκθέσεις, οι διαγωνισμοί, οι επέτειοι, εκθέσεις έργων τέχνης, φιλολογικές βραδιές, δημοπρασίες, πωλήσεις βιβλίων, διαγωνισμοί, χοροί, πάρτι που γίνονται σε ασυνήθιστα μέρη, όπως επίσης και η οικονομική υποστήριξη-χορηγία αθλητικών εκδηλώσεων, προσεγγίζοντας έτσι τις στοχευόμενες αγοραστικές ομάδες κοινού. Οι ειδήσεις Ένα από τα βασικά και τα πλέον σημαντικά καθήκοντα των στελεχών των δημοσίων σχέσεων, είναι να βρίσκουν και να δημιουργούν ευνοϊκές ειδήσεις για την εταιρεία, τους ανθρώπους της και τα προϊόντα της. Η δημιουργία ειδήσεων απαιτεί δεξιοτεχνία στη δημιουργία της ιδέας της ιστορίας, στη διεξαγωγή σχετικής έρευνας. 1.7 ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΕΠΙΚΕΦΑΛΗΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ Ο επικεφαλής του τμήματος Δημοσίων Σχέσεων έχει τις εξής αρμοδιότητες ΚΟΥΤΟΥΠΗΣ ΘΑΛΗΣ, (1990) «ΠΡΑΚΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ» ΓΑΛΑΙΟΣ 20

21 Άμεση επαφή με τη διοίκηση, συμμετέχει στις συνεδριάσεις του διοικητικού συμβούλιου ή της ομάδας ανώτατων στελεχών που διοικούν τον οργανισμό και Εκφέρει τη γνώμη του πάνω σε οποιοδήποτε θέμα έχει να κάνει με τις Δημόσιες Σχέσεις. Έτσι, από τη μια έχει μια πλήρη εικόνα των δραστηριοτήτων του οργανισμού και από την άλλη είναι σε θέση να αποτρέψει τη λήψη αποφάσεων, που θα βοηθήσουν στον σχηματισμό ευνοϊκής εικόνας. Συμμετέχει ενεργά και ουσιαστικά στις συζητήσεις και αποφάσεις πάνω στη γενική πολιτική που θα ακολουθήσει ο οργανισμός στον τομέα των Δημοσίων Σχέσεων και είναι ο κατεξοχήν υπεύθυνος για την πιστή εφαρμογή της. Πληροφορεί τη διοίκηση πάνω σε όλα τα εντός και εκτός του οργανισμού γεγονότα, Στοιχεία, κρίσεις και απόψεις, που ενδιαφέρουν τον οργανισμό. Προγραμματίζει, συντονίζει και κατευθύνει την εργασία του εσωτερικού τμήματος Δημοσίων Σχέσεων. Αποτελεί τον σύνδεσμο Διοίκησης- Γραφείου Δημοσίων Σχέσεων, με το οποίο συνεργάζεται στην υλοποίηση των αποφάσεων του οργανισμού. Παράλληλα παρακολουθεί και ελέγχει την εργασία του Γραφείου Δημοσίων Σχέσεων. Διαπιστώνει καταστάσεις, εισηγείται θέματα, προτείνει βελτιώσεις. Συνεργάζεται με το τμήμα μελετών και θέτει θέματα προς έρευνα. 21

22 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΘΕΑΤΡΟ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ 2.1 ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΘΕΑΤΡΟΥ Τα άτομα που πηγαίνουν στις παραστάσεις αποτελούν την αγορά του θεάτρου, είτε αυτά πληρώνουν είσοδο είτε όχι. Ίσως το πιο σημαντικό πράγμα που θα πρέπει να ξέρουμε, είναι το ποια είναι αυτά τα άτομα που στη γλώσσα των Δ.Σ. καλούνται κοινό, ενώ στη γλώσσα του Μάρκετινγκ καλούνται τμήματα 32. Υπάρχουν πολλά είδη αγοράς για την κάθε παράσταση. Για παράδειγμα το αρχαίο ελληνικό θέατρο ενδιαφέρει σχολεία και δασκάλους, ένα έργο του Shakespeare προτιμάται από τους καθηγητές δράματος και τους αναγνώστες του ιδίου, μια παράσταση θρησκευτικού περιεχομένου παρακολουθείται από ομάδες χριστιανών ή κάποιας άλλης θρησκείας κ.τ.λ. Όλοι μας είναι πιθανότερο να δείξουμε ενδιαφέρον για παραστάσεις που σχετίζονται με την προσωπικότητά μας ως κάποιο βαθμό. Ένα έργο π.χ. συγκεκριμένου πολιτικού περιεχομένου θα έχει αντανάκλαση στα άτομα των ιδίων πολιτικών πεποιθήσεων 33. Τα άτομα που αποτελούν την αγορά θεάτρου ή ειδικότερα ενός συγκεκριμένου έργου, μπορούν να προσδιοριστούν με βάση την γεωγραφική θέση τους, την ηλικία τους, το είδος της απασχόλησής τους, το εισόδημά τους, το επίπεδο μόρφωσής τους, την κουλτούρα τους και 32 ΣΑΡΡΗΣ Νίκος, ( 2004 ), Δημοσιές σχέσεις στρατηγικές και τεχνικές, Αθηνά, Ελλην, Έκδοση Δ 33 ΕΞΑΔΑΚΤΥΛΟΣ ΝΙΚΟΣ, (1995) «ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ», ΕΛΛΗΝ 22

23 κάποιες φορές τα ενδιαφέροντά τους και ίσως ακόμα κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους 34. Επίσης υπάρχουν στοιχεία, τα οποία έχουν δοθεί από έρευνα που πραγματοποιήθηκε από τη Γαλλική Επιτροπή Τεχνών 35, που αναφέρουν ότι οι άνθρωποι που πηγαίνουν στο θέατρο είναι ηλικίας χρόνων, ενώ από τα άτομα ηλικίας οι περισσότεροι προτιμούν τον κινηματογράφο. Αντιθέτως πάντως με το γενικό πιστεύω, δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι η κατοχή τηλεόρασης έχει κάποια συνέπεια στη συχνότητα επίσκεψης θεάτρων. Επίσης, πιο συχνά τα άτομα που πηγαίνουν στο θέατρο ανήκουν στην κατηγορία των επιστημόνων και των διοικούντων, ενώ πολύ μικρό αναλογικά είναι το ποσοστό των εργατών και των γεωργών. Πάντως παρουσιάζεται αύξηση της παρακολούθησης θεατρικών παραστάσεων από τα άτομα χαμηλότερης μόρφωσης το 86% των οποίων δεν έχει παρακολουθήσει ποτέ θεατρική παράσταση, σε σύγκριση με αυτούς του υψηλότερου μορφωτικού επιπέδου που παρακολουθούν θεατρικές παραστάσεις και που το 50% αυτών δηλώνουν συχνοί θεατές. Τέλος το ενδιαφέρον για το θέατρο αυξάνεται ανάλογα με την αύξηση του εισοδήματος, το οποίο όμως δεν είναι τόσο καταλυτικός παράγοντας όσο η μόρφωση. Πάντως το μεγαλύτερο ενδιαφέρον για την λυρική σκηνή, προέρχεται από ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας και υψηλότερου οικονομικού εισοδήματος. Βεβαίως, μεγάλο είναι το ποσοστό των ανθρώπων που δεν πηγαίνουν ποτέ στο θέατρο. Η τάση αυτή αποδεικνύει ότι ζούμε σε ένα καταναλωτικό 34 ΕΞΑΔΑΚΤΥΛΟΣ ΝΙΚΟΣ, (1995) «ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ», ΕΛΛΗΝ 35 WWW. ICCO.COM 23

24 κόσμο, αν και η ιστορία μας διδάσκει ότι ο υλισμός δεν είχε ποτέ τον τελευταίο λόγο. 2.2 ΟΙ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ Όλα τα μέλη του προσωπικού του θεάτρου είναι τροχοί σύμφωνα με τους όρους του μάνατζμεντ. Αποφάσεις για την αποτελεσματικότητα των εξόδων παίρνονται από όλους τους εργαζόμενους των διαφόρων τμημάτων πίσω και μπροστά στη σκηνή, σύμφωνα με όρους του θεάτρου 36. Το κλειδί για ένα πετυχημένο μάνατζμεντ είναι η επικοινωνία. Σίγουρα πρέπει να τηρούνται οι ιεραρχίες, αλλά στο συγκεκριμένο περιβάλλον οι ιεραρχίες χρησιμοποιούνται μόνο όταν υπάρχουν δυσκολίες. Πέραν του γεγονότος ότι οι ηθοποιοί τείνουν να καλοπιάνουν όλους τους ανθρώπους της διοίκησης του θεάτρου, δεν είναι γνώστες της κοινωνικής θέσης των διαφόρων θέσεων. Οι θέσεις εργασίας στο θέατρο τείνουν να λαμβάνουν μάλλον βαρυσήμαντους τίτλους παράλληλα με τον γενικό θόρυβο γύρω από το θέατρο που είναι καταστάσεις μόνιμες στον εσωτερικό χώρο του θεάτρου. Οι συνήθεις τίτλοι εργασίας είναι οι ακόλουθοι: Γενικός διευθυντής. Διευθυντής. Διοικητικός διευθυντής. Παραγωγός. Καλλιτεχνικός διευθυντής. 36 ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ Θ, ΘΕΑΤΕΣ, ΘΕΑΤΡΟΦΙΛΙΑ ΤΕΥΧΟΣ 20 24

25 Γενικός διαχειριστής. Καλλιτεχνικός διαχειριστής. Θεατρικός διευθυντής. Υπεύθυνος μάρκετινγκ / διευθυντής. Υπεύθυνος δημοσιότητας / διευθυντής. Υπεύθυνος τύπου / διευθυντής. Υπεύθυνος δημοσίων σχέσεων. Οικονομικός διαχειριστής. Λογιστής. Διευθυντής παραγωγής. Διευθυντής τεχνικής υπηρεσίας. Η ύπαρξη θεατρικών οργανώσεων είναι αξιοσημείωτη για την ικανότητα να αποφεύγουν την οικονομική καταστροφή και την κατάρρευση των οργανισμών. Πάντως η ύπαρξη ανασφάλειας και αστάθειας στις θεατρικές οργανώσεις, είναι παράγοντες που οδηγούν στη συγκρότηση μακροχρόνιων πρακτικών σχεδιασμών. 25

26 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΟΥ ΘΕΑΤΡΟΥ Η δημοσιότητα πολλές φορές συγχέεται με τις δημόσιες σχέσεις 37. Αν και η δημοσιότητα αποτελεί εργαλείο του σχεδιασμού των Δ.Σ, ανταποκρίνεται σε ένα μόνο μέρος αυτού. Όπως αναφέρουν οι Scott Cutlip και Allen Center στο βιβλίο τους Αποτελεσματικές Δ.Σ.Ο τύπος ενδιαφέρεται όχι για την επεξήγηση αιτιών, αλλά για την παροχή στους αναγνώστες του νέων. Η δημοσιότητα λοιπόν, είναι μία από τις ενέργειες που γίνονται για να κερδίσουμε την κατανόηση και αποδοχή του κοινού. Σχεδόν όλα τα άτομα που συμμετέχουν σ ένα θέατρο, πράττουν Δ.Σ. είτε το καταλαβαίνουν αυτό είτε όχι. Σ αυτά συμπεριλαμβάνονται τα άτομα που σηκώνουν το τηλέφωνο, που αποφασίζουν τις ώρες των παραστάσεων, πουλάνε τα εισιτήρια, κάνουν προώθηση, ή ακόμα προσφέρουν τα αναψυκτικά. 38 Η βασική διαφορά μεταξύ διαφήμισης και δημοσιότητας είναι το ότι πρωταρχικός σκοπός της διαφήμισης είναι η πώληση, ενώ της δημοσιότητας η ενημέρωση, παρ όλο που η δημοσιότητα μπορεί να οδηγήσει σε πωλήσεις και αντίστοιχα η διαφήμιση να ενημερώσει ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ: ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ, ΕΚΤΗ ΕΚΔΟΣΗ. ΑΘΗΝΑ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ: ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ, ΕΚΤΗ ΕΚΔΟΣΗ. ΑΘΗΝΑ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ : ΜΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΘΕΝΑ, ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ Γ. ΜΑΓΝΗΣΑΛΗ. ΕΚΔΟΣΕΙΣ << INTERBOOKS>>,ΑΘΗΝΑ

27 Αυτή η διάκριση χάνεται στο χώρο του θεάτρου, καθώς συγκεντρωνόμαστε στην πώληση εισιτηρίων, και κάποιοι ίσως θεωρούν ότι αυτός είναι και ο μοναδικός σκοπός της δημοσιότητας. Οι άνθρωποι του θεάτρου νομίζουν, και ίσως να έχουν και κάποιο δίκαιο, ότι η δημοσιότητα πουλά, αλλά κάποιες φορές πιστεύουν ότι μόνη της η δημοσιότητα θα πρέπει να πουλά όλα τα εισιτήρια 40. Για κάποια θέατρα σε παραστάσεις που είναι πολύ δημοφιλείς και σε θέατρα όλων των μεγεθών, η δημοσιότητα μπορεί να είναι υπέρ αρκετή για να γεμίσουν όλες οι θέσεις καθ όλη την περίοδο. Όμως τα πράγματα δεν είναι έτσι σε όλα τα έργα. Η δημοσιότητα μπορεί να είναι απαραίτητη, άλλα απαιτείται ο συνδυασμός της με την πώληση και αν είναι δυνατό και με κάποια μορφή διαφήμισης. Τα συνήθη μέσα της δημοσιότητας είναι οι εφημερίδες, τα περιοδικά, η τηλεόραση, το ραδιόφωνο, οι ομιλίες, οι αφίσες, τα φυλλάδια, οι επιστολές κ.λ.π. Όλα αυτά τα μέσα χρησιμοποιούνται και από την διαφήμιση με κάποιον διαφορετικό πάντα τρόπο, αλλά στο σημείο αυτό θα τα θεωρήσουμε όργανα της δημοσιότητας καθώς στο θέατρο χρησιμοποιούνται από τους υπεύθυνους των δημοσίων σχέσεων. 3.1 ΚΑΛΗ ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ. Για τους ανθρώπους του θεάτρου καλή δημοσιότητα είναι αυτή που αρκεί για να πουλήσει όλα ή σχεδόν όλα τα εισιτήρια. Επίσης σημαίνει καλές κριτικές και οποιαδήποτε άλλη κάλυψη που ωθεί τους ανθρώπους να 40 ΣΑΡΡΗΣ Νίκος, ( 2004 ), Δημοσιές σχέσεις στρατηγικές και τεχνικές, Αθηνά, Ελλην, Έκδοση Δ 27

28 προσέχουν και να σχολιάζουν θετικά το έργο. Ένα από τα πιο δυνατά μέσα είναι η μεταξύ των ανθρώπων συζήτηση, κατά την οποία προτείνουν σε άλλους την παράσταση που έχουν δει 41. Για έναν ικανό διευθυντή δημοσίων σχέσεων, το να κάνει καλά τη δουλεία του σημαίνει, να εξασφαλίζει μια συνεχή ροή ενδιαφερουσών πληροφοριών για τα γεγονότα του θεάτρου και τους ανθρώπους του, να κρατά την επαφή με τα άτομα με τα οποία το θέατρο θέλει να επικοινωνεί, και να το κάνει αυτό τόσο συχνά και με τόσο διάφορους τρόπους ώστε να τους ενημερώνει σωστά και ταυτόχρονα να αυξάνει το ενδιαφέρον τους για την παρακολούθηση την συμμετοχή ή ότι άλλο η οργάνωση τους θέλει να κάνουν 42. Τέλος για το κοινό καλή δημοσιότητα σημαίνει οτιδήποτε έχουν ακούσει, διαβάσει, παρατηρήσει ή λάβει, το οποίο τράβηξε το ενδιαφέρον τους και ταυτόχρονα ήταν προσοδοφόρο. 3.2 ΑΣΧΗΜΗ ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ Με τον όρο άσχημη ή κακή δημοσιότητα, οι άνθρωποι του θεάτρου συνήθως εννοούν πολύ λίγη, ή όχι αρκετή. Δυσμενείς κριτικές, κάλυψη ή συζητήσεις, επίσης καταγράφονται σ αυτή την κατηγορία 43. Τα θέατρα σπάνια αποτελούν πηγές αληθινά άσχημων νέων. Μερικά παραδείγματα είναι η παραβίαση κτιρίων ή κωδικών και οι περιπτώσεις 41 ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ: ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ, ΕΚΤΗ ΕΚΔΟΣΗ. ΑΘΗΝΑ ΤΟ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΕΝΟΣ ΗΘΟΠΟΙΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΕΞΑΡΧΟΣ. ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΩΔΩΝΗ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ EΛΕΥΘΕΡΙΑ ΑΡΝΑΟΥΤΟΓΛΟΥ, ΜΑΝΩΛΗΣ ΝΤΟΥΡΟΥΝΤΑΚΗΣ. ΕΚΔΟΣΕΙΣ INTERBOOKS

29 πυρκαγιών ή άλλων κινδύνων για τους θεατές ή τους εργαζόμενους του θεάτρου. Επίσης άσχημες ειδήσεις μπορεί να θεωρηθούν η καταδίκη κάποιου μέλους του θεάτρου, η οικονομική καταστροφή ή η κακή διοίκηση ή ακόμα τα εγκλήματα είτε από μέλη του θεάτρου είτε από άλλους μέσα στο χώρο πάντα του θεάτρου. Σ αυτές τις περιπτώσεις τα γεγονότα ή οι καταστάσεις είναι αυτά που είναι άσχημα. Ο μόνος τρόπος για να αποφευχθούν τέτοιες ειδήσεις, είναι με το να αποτραπούν τέτοιες καταστάσεις. Το μόνο που μπορεί να γίνει στα ίχνη τέτοιων γεγονότων, είναι να χρησιμοποιηθούν μέτρα ώστε να μην επαναληφθούν τέτοια γεγονότα και επίσης να δημοσιοποιηθούν αυτά τα μέτρα. Μια άλλη πηγή κακής δημοσιότητας είναι οι συζητήσεις για άλλα ενδεχόμενα προβλήματα εκτός της ποιότητας των παραστάσεων. Αυτό είναι δύσκολο να αντιμετωπιστεί καθώς οι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να διαμαρτυρηθούν στους φίλους τους, παρά στο ίδιο το θέατρο. Κάποιες από αυτές τις δυσάρεστες καταστάσεις είναι οι ακόλουθες 44 : Αργή ή άσχημη συμπεριφορά από το προσωπικό στη θυρίδα εισιτηρίων. Η τοποθέτηση σε λάθος θέση από τον ταξιθέτη και συνεπώς υποχρέωση μετακίνησης με τον ερχομό των κατόχων εισιτηρίων για τις συγκεκριμένες θέσεις. Λάθος στη θυρίδα εισιτηρίων, όπως παροχή εισιτηρίων για άλλη παράσταση ή κράτηση θέσεων σε διαφορετικά σημεία της αίθουσας. Παραμονή κατά την τηλεφωνική συνομιλία στην αναμονή για μεγάλο χρονικό διάστημα ή διακοπή της συνομιλίας ή ακόμα αδυναμία συνδιάλεξης λόγο υπερβολικά πολλών κλήσεων. 44 ΤΟ ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΕΝΟΣ ΗΘΟΠΟΙΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΕΞΑΡΧΟΣ. ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΔΩΔΩΝΗ

30 Θερμοκρασία στην αίθουσα είτε πολύ χαμηλή, είτε πολύ υψηλή. Αδυναμία παρακολούθησης των ηθοποιών λόγο κακής ηχητικής ρύθμισης. Άβολες θέσεις, ή εμπόδια στην παρακολούθηση της σκηνής. Έναρξη της παράστασης υπερβολικά καθυστερημένα κ.λ.π. Οι υπεύθυνοι των Δ.Σ. δεν έχουν έλεγχο πάνω σ αυτές τις καταστάσεις, αλλά θα πρέπει να πιέσουν τη διοίκηση του θεάτρου να προσπαθήσει να αποτρέψει όσο αυτό είναι δυνατό τέτοιες δυσμενείς καταστάσεις. Τα παράπονα των καταναλωτών μπορούν πολύ εύκολα να γίνουν δημοσίως γνωστά εάν αυτοί απευθυνθούν στις εφημερίδες και στους σταθμούς παραπόνων. Όταν αυτό συμβαίνει εκπρόσωπος του εντύπου έρχεται σε επαφή με την επιχείρηση ή το ίδρυμα για το οποίο πραγματοποιούνται τα παράπονα, για να επιβεβαιώσει τα γεγονότα και να προσπαθήσει να βρει μια εφικτή λύση για τον παραπονούμενο καταναλωτή, στην περίπτωση που τα πρόβλημα είναι πραγματικό. Έπειτα θα αποφασιστεί αν θα δημοσιευτεί το παράπονο και το αποτέλεσμα ή όχι 45. Τέτοιου είδους ερωτήσεις όσον αφορά το θέατρο πρέπει να ελέγχονται και να λύνονται όσο το δυνατόν πιο γρήγορα. Βέβαια τέτοιες καταστάσεις δεν συμβαίνουν συχνά στο χώρο του θεάτρου καθώς τα περισσότερα παρέχουν καλές υπηρεσίες. Στην περίπτωση που το παράπονο αφορά την συμπεριφορά ενός συγκεκριμένου εργαζομένου, η διοίκηση του θεάτρου 45 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΩΝ ΗΘΟΠΟΙΩΝ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ ΞΑΝΘΙΠΠΗ, ΘΕΟΔΟΥΛΟΥ ΙΩΑΝΝΗΣ

31 ξεκαθαρίζει την κατάσταση με το ίδιο άτομο ώστε να μην επαναληφθεί. Οποιαδήποτε πολιτική ή ενέργεια η οποία μπορεί να προκαλέσει δυσανασχέτηση ή άσχημη δημοσιότητα για το θέατρο αν γίνει γνωστή, πρέπει να μετατραπεί. Όλοι οι πελάτες του θεάτρου θα πρέπει να απολαμβάνουν καλές υπηρεσίες και δίκαιη συμπεριφορά, και όχι μόνο αυτοί που παραπονούνται, και φυσικά δεν πρέπει να υπάρχει διάκριση στη συμπεριφορά ανάμεσα σ αυτούς που παραπονούνται μέσα στο θέατρο και σ αυτούς που κάνουν τα παράπονα τους στον τύπο. Υπάρχουν και πολλές άλλες μορφές άσχημης δημοσιότητας που πραγματοποιείται από τις προσωπικές συζητήσεις μεταξύ των πελατών ή ακόμα και μεταξύ των ίδιων των μελών του θεάτρου. Το θέμα είναι ότι οι υπεύθυνοι των Δ.Σ. δεν έχουν τον έλεγχο πάνω σε όλες αυτές τις καταστάσεις τις οποίες μπορούν να περιορίσουν με την διάδοση περισσοτέρων πληροφοριών με διάφορους τρόπους ΑΡΝΗΤΙΚΗ ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑ Αν οι άνθρωποι ακούσουν ή διαβάσουν ότι μια παράσταση είναι καλή και την παρακολουθήσουν και αποφασίσουν ότι δεν είναι καλή, τίποτα δεν μπορεί να τους αλλάξει τη γνώμη και φυσικά θα πληροφορήσουν τους φίλους τους γι αυτό. Πάντως πολλοί άνθρωποι του θεάτρου πιστεύουν ότι η δημοσιότητα θα καλύψει ή θα αποκαταστήσει τις ελλείψεις ενός κατώτερου προϊόντος. Αυτό αποτελεί μια μη πραγματοποιήσιμη ελπίδα Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΩΝ ΗΘΟΠΟΙΩΝ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ ΞΑΝΘΙΠΠΗ, ΘΕΟΔΟΥΛΟΥ ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΡΝΑΟΥΤΟΓΛΟΥ ΕΛ., ΝΤΟΥΡΟΥΝΤΑΚΗΣ Μ., (1999), «ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ» INTERBOOKS 31

32 Η ίδια η παράσταση στην πραγματικότητα είναι αυτό που αποτελεί το θέατρο και που ενδιαφέρει το κοινό. Η δημοσιότητα μπορεί να κάνει την σημαντική δουλειά της ενημέρωσης του κοινού για τις ανερχόμενες παραστάσεις και ταυτόχρονα να αυξήσει το ενδιαφέρον για την παρακολούθηση αυτών, αλλά δεν μπορεί να το παρασύρει στο να του αρέσει το έργο εάν αυτό δεν είναι στην πραγματικότητα καλό. Οι δημοφιλείς παραστάσεις φυσικά, είναι εύκολη δουλεία υπό τη μορφή της δημοσιότητας και τα αποτελέσματα στις πωλήσεων έρχονται σχετικά εύκολα. Αυτές που δεν παρουσιάζουν τόσο ενδιαφέρον, απαιτούν πιο αποδοτικό σχεδιασμό και είναι οι πρόκληση για την δουλειά της δημοσιότητας. Με αυτές η δημοσιότητα έχει να εργαστεί με κάτι πραγματικό και τα καλά αποτελέσματα είναι εφικτά, καθώς το προϊόν είναι όντως καλό. Αλλά τι γίνεται με τις ανέλπιδες περιπτώσεις όπου το σενάριο είναι απαίσιο και η παραγωγή απερίγραπτη; Ο υπεύθυνος δημοσιότητας είναι υποχρεωμένος πάλι να δοκιμάσει, αλλά μπορεί να υπάρχει ομοφωνία από όλα τα μέλη της διοίκησης του θεάτρου ότι περαιτέρω προσπάθειες είναι άχρηστες 48. Είναι γεγονός στο χώρο του θεάτρου ότι μη επαρκής παρακολούθηση των παραστάσεων οφείλεται σε οτιδήποτε άλλο εκτός από την ίδια την παράσταση. Η δημοσιότητα θεωρείται μη αρκετή, ο καιρός πολύ ζεστόςκρύος- βροχερός- ξυρός, η οικονομία χαμηλή- ψηλή, και άλλα γεγονότα άσχετα με την πραγματικότητα. Βέβαια μερικές φορές μπορεί να είναι πραγματικά, αλλά επίσης είναι πραγματικότητα ότι για μια καλή παράσταση τέτοιοι παράγοντες δεν αποτρέπουν το κοινό από την 48 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ ΣΤΟ ΧΩΡΟ ΤΩΝ ΗΘΟΠΟΙΩΝ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ ΞΑΝΘΙΠΠΗ, ΘΕΟΔΟΥΛΟΥ ΙΩΑΝΝΗΣ

33 παρακολούθηση τους. Φυσικά η δημοσιότητα μπορεί να πετύχει πολλά, αλλά η πίστη ότι από μόνη της μπορεί να πουλήσει τα εισιτήρια είναι απλά ένας μύθος. 33

34 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑΣ 4.1 ΚΑΘΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΣΚΟΠΩΝ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑΣ Όλες οι ομάδες θεάτρου έχουν την προσωπική τους ταυτότητα, και τους προσωπικούς τους σκοπούς και στόχους. Γεγονός είναι ότι υπάρχουν πολύ λίγα θέατρα που πραγματοποιούν κέρδη ή τουλάχιστον που προσπαθούν 49. Στην πλειοψηφία τους είναι οργανωμένα ως μη κερδοσκοπικές επιχειρήσεις. Είναι λογικό για αυτού του είδους τα επαγγελματικά θέατρα, συμπεριλαμβανομένων των πολύ πετυχημένων, να λειτουργούν με μεγάλο ετήσιο έλλειμμα, το οποίο πρέπει να καλυφτεί με προσφορές και δωρεές. Το γεγονός αυτό εκπλήσσει με το αντικείμενο, και είναι πραγματικότητα και στις υπόλοιπες τέχνες. Από την άλλη πλευρά πολλά από τα κοινοτικά θέατρα δεν παρουσιάζουν έλλειμμα καθώς τα έξοδά τους είναι πολύ μικρά. Οι στόχοι λοιπόν του θεάτρου, βραχυχρόνιοι και μακροχρόνιοι, περιγράφονται παρακάτω 50 : Αύξηση του κοινού, ίσως ο πιο σημαντικός στόχος. Βελτίωση των υπηρεσιών του θεάτρου. Αρχή ή ενίσχυση προσπαθειών για εξεύρεση κεφαλαίων. Αίτηση δωρεών. Καλύτερη ενημέρωση των καταναλωτών για τις παροχές του θεάτρου 49 ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ EΛΕΥΘΕΡΙΑ ΑΡΝΑΟΥΤΟΓΛΟΥ, ΜΑΝΩΛΗΣ ΝΤΟΥΡΟΥΝΤΑΚΗΣ. ΕΚΔΟΣΕΙΣ INTERBOOKS ΑΡΝΑΟΥΤΟΓΛΟΥ ΕΛ., ΝΤΟΥΡΟΥΝΤΑΚΗΣ Μ., (1999), «ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ» INTERBOOKS 34

35 Γνωστοποίηση συγκεκριμένων καταστάσεων και σημείων σχετικών με το εν λόγο θέατρο. Βελτίωση εσωτερικής επικοινωνίας μεταξύ των υπαλλήλων του θεάτρου, είτε αυτοί ασχολούνται με την παράσταση είτε ανήκουν στο διοικητικό προσωπικό. Αύξηση κάλυψης της δημοσιότητας ( σε ποια μέσα ενημέρωσης, με ποιες επιπλέον μεθόδους.) Δημιουργία νέου κοινού μέσα από τα τμήματα της κοινωνίας που δεν αποτελούν κοινό του θεάτρου προς το παρών κ.λ.π. Το κάθε θέατρο μπορεί να έχει κάποιους ή και όλους αυτούς τους στόχους, ή κανέναν από αυτούς αλλά κάποιους εντελώς διαφορετικούς. Φτάνοντας στο σημείο του σχεδιασμού του προγράμματος δημοσιότητας θα πρέπει να ερευνήσουμε και να απαντήσουμε σε τέσσερις βασικές ερωτήσεις, καθώς σχετίζονται με την συγκεκριμένη κατάσταση του κάθε θεάτρου Ποια είναι τα άτομα που θέλουμε να αγγίξουμε; 2. Τι θέλουμε να τους πούμε; 3. Τι μεθόδους επικοινωνίας τα χρησιμοποιήσουμε για να τους πλησιάσουμε; 4. Πότε και πόσο συχνά σκοπεύουμε να επικοινωνούμε μαζί τους; Οι απαντήσεις σε αυτά τα ερωτήματα θα συναρμολογήσουν ένα ξεκάθαρο σχέδιο προγράμματος δημοσιότητας ιδανικά φτιαγμένο για το συγκεκριμένο θέατρο. 51 ΑΡΝΑΟΥΤΟΓΛΟΥ ΕΛ., ΝΤΟΥΡΟΥΝΤΑΚΗΣ Μ., (1999), «ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ» INTERBOOKS 35

36 4.2 ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑΣ Στο πρώτο ερώτημα που αφορά τον καθορισμό του τμήματος των ανθρώπων που θέλουμε να επικοινωνήσουμε μαζί, η απάντηση έχει δοθεί στο πρώτο κεφάλαιο, και αφορά το προσωπικό του θεάτρου, το κοινό, και γενικότερα όσους έρχονται σε επαφή με τον χώρο του. Το δεύτερο ερώτημα αναφέρεται στην απόφαση του τι είναι αυτό που θέλουμε να τους πούμε. Είναι πολύ πιθανό αν επικοινωνούμε κατά τυχαίο τρόπο να μας διαφύγουν σημαντικά στοιχεία, και ακόμα να επικοινωνήσουμε με τρόπο που μπορεί να δημιουργήσει σύγχυση. Ο καταιγισμός πληροφοριών στους ανθρώπους καθημερινά, μας οδηγεί στην ανάγκη της επιμελούς επιλογής αυτών που θα ειπωθούν, ώστε να αποκτηθεί το ενδιαφέρον του κοινού. Παρακάτω διατυπώνονται μερικές από τις πληροφορίες που κρίνονται απαραίτητες. Αυτές είναι οι ακόλουθες 52 : Το περιεχόμενο της παράστασης. Που και πότε δίνεται η παράσταση. Ποια είναι τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία της παράστασης. Ποια τα χαρακτηριστικά του θεάτρου. Ποιες οι ώρες των παραστάσεων. Ποια η τιμή του εισιτηρίου. Ποιες οι άλλες υπηρεσίες κ.λ.π.. Πληροφορίες για τους ηθοποιούς. 52 ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ, ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΝ «ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ» ΔΙΑΛΕΞΗ 2/12/

37 Άλλα γεγονότα. Όλες αυτές οι πληροφορίες πρέπει να είναι και αληθινές. Απλά και μόνο η διατύπωση κάποιας πληροφορίας δεν την κάνει και αληθινή. Αν αυτό που ένα θέατρο διατυπώνει διαφέρει από την πραγματικότητα, το κοινό αργά ή γρήγορα θα το αντιληφτεί. Το τρίτο ερώτημα αναφέρεται στις μεθόδους επικοινωνίας. Η βασική μέθοδος επικοινωνίας είναι αυτή που ονομάζεται πρόσωπο προς πρόσωπο. Υπάρχουν πολλές επιλογές, όπως : εφημερίδες, περιοδικά, ραδιόφωνο τηλεόραση, ταινίες, κασέτες, ομιλίες σε δημόσιες οργανώσεις, προσωπικές τηλεφωνικές κλήσεις, ενημέρωση πόρτα πόρτα και παροχή φυλλαδίων, αφίσες, ταχυδρομική ενημέρωση, ανακοινώσεις, κ.λ.π. Ο υπεύθυνος των Δ.Σ. θα πρέπει να είναι σε θέση να ξεχωρίζει την διαφορά μεταξύ των μέσων που χρησιμοποιούνται για διαφήμιση και αυτών που χρησιμοποιούνται για δημοσιότητα, ώστε να μπορεί να κάνει πιο αποτελεσματικά τη δουλειά του. Επίσης ο χώρος που παρουσιάζονται τόσο οι διαφημίσεις όσο και οι δημοσιεύσεις διαφέρει ακόμα και στο ίδιο μέσο, συνεπώς οι υπεύθυνοι θα πρέπει να μπορούν να επιλέγουν τον χώρο ανάλογα με τη μορφή που θέλουν να προσδώσουν στην δημοσίευση 53. Όσον αφορά τα άτομα που ενδιαφέρεται η οργάνωση να πλησιάσει, πρέπει να προαποφασιστεί ποια μέθοδος θα έχει την μεγαλύτερη απήχηση. Ποιος θεωρείται ο καλύτερος συνδυασμός για το κάθε θέατρο. Για παράδειγμα πολλοί άνθρωποι είναι πιο ευάλωτοι στην εφημερίδα που εμπιστεύονται επί καθημερινής βάσεως, στο σταθμό, τηλεοπτικό ή ραδιοφωνικό, που προτιμούν, στην ιδιαίτερη ενημέρωση είτε προσωπικά 53 ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΣ, ΔΙΑΦΑΝΕΙΕΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΩΝ «ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ» ΔΙΑΛΕΞΗ 2/12/

38 είτε με το ταχυδρομείο, και ίσως συχνότερα στις συζητήσεις με φίλους. Ο συνδυασμός σίγουρα αποφέρει τα μεγαλύτερα αποτελέσματα. Έπειτα από αυτή την προεργασία όταν πλέον προσεγγίζονται από τους ανθρώπους του θεάτρου είναι πιο εύπιστοι και δείχνουν περισσότερο ενδιαφέρον και μεγαλύτερη εμπιστοσύνη. Συνεπώς πρέπει να ερευνάται πρώτα η ομάδα που ενδιαφέρει το κάθε θέατρο και κατόπιν να επιλέγεται ο σωστότερος συνδυασμός μεθόδων προσέγγισης. Τέλος όσον αφορά το τέταρτο ερώτημα δηλαδή τη συχνότητα και το χρόνο προσέγγισης τα συμπεράσματα προέρχονται από έρευνες πάνω στην αγοραστική διαδικασία. Ο Barnum έπειτα από έρευνα που διενήργησε στο παραπάνω αντικείμενο παρατηρεί ότι `στην πρώτη του επαφή με μία διαφήμιση κάθε άνθρωπος αρχικά δεν την βλέπει, τη δεύτερη φορά απλά αντιλαμβάνεται την ύπαρξή της, την τρίτη φορά την διαβάζει, την τέταρτη φορά την σκέφτεται, την πέμπτη φορά την συζητά με κοντινά του πρόσωπα, και τις επόμενες δύο είναι πλέον έτοιμος για την αγορά του προϊόντος`54. Το παραπάνω συμπέρασμα βρίσκει πρακτική εφαρμογή και στην τεχνική ενημέρωσης των καταναλωτών. Όσο πιο συχνά κάποιος έρχεται σε επαφή με κάποιο θέμα τόσο πιο πιθανό είναι να το γνωρίζει και κατά συνέπεια να παρουσιάζει ενδιαφέρον και να ανταποκρίνεται σ αυτό. Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε ότι συμπληρωματικά στην προσέγγιση των ανθρώπων με διάφορες μεθόδους, ουσιαστικό ρόλο έχει και η συχνότητα σχεδιασμού επικοινωνίας. 54 ΝΕΟΣ ΠΡΑΚΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ:ΘΑΛΗ Π.ΚΟΥΤΟΥΠΗ Γ ΕΚΔΟΣΕΩΝ Ν.Σ.ΓΑΛΑΙΟΣ & ΣΙΑ Ο.Ε

39 Παράλληλα με τα παραπάνω θα πρέπει να γίνεται προγραμματισμός όσον αφορά τον συγκεκριμένο χρόνο έναρξης ενημέρωσης για τα συγκεκριμένα αντικείμενα. Πότε πρέπει να ανακοινωθεί το πρόγραμμα παραστάσεων για τον επόμενο χρόνο και πότε πρέπει να γίνει η παρουσίαση της ερχόμενης παράστασης. Πόσο συχνά και πότε πρέπει να ταχυδρομούνται ενημερωτικά δελτία στα μέλη της λίστας. Πότε πρέπει οι αφίσες να αναρτηθούν για να έχουν τη μεγαλύτερη δυνατή απήχηση. Όλα αυτά τα ερωτήματα οφείλουν να απαντηθούν για μία σωστότερη ενημέρωση. Ιδανική αντιμετώπιση είναι η συνεχής παροχή πληροφοριών, καθ όλη τη διάρκεια του θεατρικού έτους. Στις περισσότερες περιπτώσεις, το νωρίτερο το πρόγραμμα των παραστάσεων ανακοινώνεται, το καλύτερο αποτέλεσμα αποφέρει. Κάποιες φορές όμως μπορεί να θεωρηθεί επικίνδυνο καθώς συχνά στην αρχή γίνονται κάποιες αλλαγές εξαιτίας απρόβλεπτων παραγόντων, και αυτό μπορεί να αποβεί μοιραίο στην περίπτωση που ορισμένοι θεατές δεν ενημερωθούν έγκαιρα για τις αλλαγές 55. Ο χρόνος έναρξης των ενεργειών δημοσιοποίησης θα πρέπει να είναι συγχρονισμένος με το πρόγραμμα πωλήσεων των εισιτηρίων. Πολλές φορές παρατηρείται προπώληση των εισιτηρίων πολύ πριν την έναρξη των παραστάσεων, και κάποιες άλλες καθυστερημένη πώληση ίσως και κατά την εκτέλεση αυτών. Οι ενέργειες δημοσιότητας πρέπει να προγραμματίζονται καθ` όλη τη διάρκεια των πωλήσεων των εισιτηρίων. Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα στην επικοινωνία στο χώρο του θεάτρου είναι το να περάσει στο μυαλό των ανθρώπων ότι συμβαίνει την 55 WWW. ICCO.COM 39

40 συγκεκριμένη στιγμή, δηλαδή τώρα. Συχνά όταν μιλάμε σε κάποιον που παρακολουθεί κατά άστατα χρονικά διαστήματα θέατρο για μια παράσταση που παίζεται σε ένα θέατρο απαντά με την απορία αν αυτό παίζεται στο συγκεκριμένο θέατρο, ή ακόμα απορεί για το γεγονός ότι παίζεται ήδη. Όλοι αυτοί έχουν καλές προθέσεις απλά δεν είναι σωστά ενημερωμένοι όσον αφορά τον χρόνο. Άρα λοιπόν σημαντική είναι η έγκαιρη και σωστή ενημέρωση για τον παράγοντα χρόνο ΝΕΟΣ ΠΡΑΚΤΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ:ΘΑΛΗ Π.ΚΟΥΤΟΥΠΗ Γ ΕΚΔΟΣΕΩΝ Ν.Σ.ΓΑΛΑΙΟΣ & ΣΙΑ Ο.Ε

41 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑΣ 5.1 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΑΝΤΙΠΑΡΑΘΕΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΒΙΩΣΗ. Σε κάποιο σημείο της ζωής τους σχεδόν όλοι οι οργανισμοί αντιμετωπίζουν την δημόσια αμφισβήτηση. Αυτή μπορεί να προκύψει από πολλούς και διάφορους λόγους, όπως λάθος χειρισμοί, ελλιπής προγραμματισμός, αποτυχία συγκέντρωσης κεφαλαίων κ.λ.π. Όποιος και να είναι όμως ο λόγος αυτής της δυσκολίας, η δημόσια αμφισβήτηση προκαλεί πολλά προβλήματα στο προσωπικό των Δ.Σ. της επιχείρησης. Κάποιες φορές, πράγμα στο οποίο συμφωνούν τόσο τα διευθυντικά στελέχη των καλλιτεχνικών οργανισμών όσο και οι υπεύθυνοι των Δ.Σ., η αδιαφορία για κάποια καυτά θεμάτων μόνο και μόνο για την αποφυγή της αμφισβήτησης από το κοινό, δεν είναι η σοφότερη κίνηση. Μερικά θέματα πρέπει να αντιμετωπίζονται πρόσωπο με πρόσωπο ακόμα και αν το κόστος είναι η μείωση της δημοτικότητας απέναντι στο κοινό. Πάντως είτε το ίδρυμα υιοθετεί πολιτική αντιπαράθεσης είτε βρίσκεται σε αντιπαράθεση εξαιτίας τριτογενών παραγόντων, θα πρέπει να είναι έτοιμο να δεχτεί κριτική και να είναι σε θέση να την αντιμετωπίσει. Ένας οργανισμός που πραγματοποιεί συστηματικά και σωστά Δ.Σ. καθ όλη τη διάρκεια της ζωής του έχει γερά θεμέλια έτσι ώστε να μπορεί να αντιμετωπίσει μια κρίση αντίθετα από αυτόν που έχει παραμελήσει τις 41

42 Δ.Σ. Ο σεβασμός και η κατανόηση του κοινού, είναι σημαντικός παράγοντας σε περιόδους κρίσεως 57. Μερικοί τρόποι για την αντιμετώπιση τέτοιων απρόβλεπτων καταστάσεων καταγράφονται παρακάτω 58 : Η πρόβλεψη. Αν και όλες οι καταστάσεις δεν είναι αναμενόμενες, οι πεπειραμένοι οργανισμοί δεν αντιμετωπίζουν ποτέ εκπλήξεις. Η διακριτική αποφυγή. Συζήτηση με αυτούς που ασκούν κριτική πάνω στα θέματα αντιπαράθεσης, κερδίζει τόσο την εύνοια των κριτικών όσο και την παροχή λύσεων. Η γνώση. Η επιχείρηση όταν προχωρεί σε μια ενέργεια που είναι σίγουρο ότι θα προκαλέσει αντιπαραθέσεις, πρέπει να ενημερώνει πλήρως όλα της τα μέλη της ώστε να είναι ενωμένοι και να αντιμετωπίσουν καλύτερα την κρίση, γνωρίζοντας την πολιτική της επιχείρησης. Τήρηση ιεραρχιών. Ο οργανισμός θα πρέπει να εκπροσωπείται από ένα συγκεκριμένο πρόσωπο το οποίο πρέπει να γνωρίζει όλες τις θέσεις του και να στηρίζεται από όλα τα μέλη του. Άμεση αντιμετώπιση. Γρήγορη ανταπόκριση σε κρίσεις επιτρέπει την διασπορά των κατηγοριών. Μετριοπάθεια. Η επίθεση σ αυτούς που ασκούν κριτική είναι λάθος αντιμετώπιση, και πολλές φορές η αναγνώριση του λάθους, όταν βέβαια αυτό έχει γίνει φέρνει θετικά αποτελέσματα καθώς κερδίζει την συμπάθεια του κοινού. 57 ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ: ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΑΠΑΖΗΣΗ, ΕΚΤΗ ΕΚΔΟΣΗ. ΑΘΗΝΑ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ : ΜΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΘΕΝΑ, ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ Γ. ΜΑΓΝΗΣΑΛΗ. ΕΚΔΟΣΕΙΣ << INTERBOOKS>>,ΑΘΗΝΑ

43 Η αντιπαράθεση μπορεί να μην είναι ευχάριστη, όμως μια υγιής αντιπαράθεση πάνω σε ξεκάθαρα ορισμένα θέματα, μπορεί να αποφέρει σε τελική ανάλυση όφελος στον οργανισμό. 5.2 ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΗΜΟΣΙΟΤΗΤΑΣ Ορισμένες ενέργειες από την πλευρά της διοίκησης πολλές φορές αποφέρουν δημοσιότητα. Παρακάτω παραθέτονται ορισμένες χρήσιμες μέθοδοι 59 : Προσφορά βραβείων. Η προσφορά βραβείου σε πρόσωπα που συνεισφέρουν σημαντικά στις ανάγκες του θεάτρου, είναι αναγνώριση αυτών των ανθρώπων που ταυτόχρονα φέρνει θετική δημοσιότητα στο θέατρο. Διαγωνισμοί. Ένας διαγωνισμός σχετικός με την παράσταση είναι μορφή άσκησης Δ.Σ. Γιορτές. Η παρουσίαση μιας διαφορετικής ιστορίας ή ενημέρωση για μια ειδική παράσταση στον τύπο σε ημέρες εθνικής εορτής, οδηγεί σε δημοσιότητα. Φιλανθρωπία. Η οικονομική και ψυχολογική παροχή βοήθειας στις ομάδες ανθρώπων που έχουν ανάγκη και η συμμετοχή στα κοινά προβλήματα επίσης προσφέρουν δημοσιότητα στο θέατρο. 59 ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ : ΜΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΘΕΝΑ, ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ Γ. ΜΑΓΝΗΣΑΛΗ. ΕΚΔΟΣΕΙΣ << INTERBOOKS>>,ΑΘΗΝΑ