Ζουράρης Μιχάλης Σελίδα 2. Η οργάνωση του µαθήµατος 63

Transcript

1 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝ ΙΑ ΧΙΟΝΟ ΡΟΜΙΑΣ FEDERATION HELLENΙQJE DE SKI HELLENIC SKI FEDERATION GRIECHISCHER SKIVERBAND ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ Γ.Γ.Α. ΣΧΟΛΗ ΠΡΟΠΟΝΗΤΩΝ ΧΙΟΝΟ ΡΟΜΙΑΣ Γ ΚΑΤΗΓΟΡΙΑΣ 2014 ΕΓΧΕΙΡΙ ΙΟ ΑΛΠΙΚΩΝ ΑΓΩΝΙΣΜΑΤΩΝ Επιµέλεια: Ζουράρης Μιχάλης Πτυχιούχος Καθηγητής Φυσικής Αγωγής του γερµανικού ΤΕΦΑΑ Κολωνίας (Deutsche Sporthochschule Köln) Πτυχιούχος Προπονητής χιονοδροµίας της κρατικής γερµανικής προπονητικής Ακαδηµίας Κολωνίας (Trainerakademie Köln des DOSB) Προπονητής Χιονοδροµίας Α Κατηγορίας - Οµοσπονδιακός Προπονητής ΕΟΧ.

2 Πρακτικός οδηγός εκµάθησης Σκι Γερµανική Ένωση για τη ιδακτική του Σκι Αναγνωρισµένος σύνδεσµος του INTERSKI DEUTSCHLAND Ζουράρης Μιχάλης Σελίδα 1

3 Περιεχόµενα Βασικά χαρακτηριστικά του αθλήµατος του σκι 4 Χαρακτηριστικά της κατάβασης µε στροφές 5 Παράλληλη κατάβαση µε στροφές 7 Πώς µπορούµε να διακρίνουµε έναν καλό σκιέρ; 10 ιδασκαλία 20 Έναρξη Τρόπος Στόχος: Η µεθοδολογία της διδασκαλίας 21 Στην Έναρξη 21 Ο Στόχος 21 Ο Τρόπος 22 Κινητική µάθηση 23 Η µέθοδος διδασκαλίας 25 Η Μέθοδος εκµάθησης 26 Η ανάθεση ασκήσεων 26 Τα συναισθηµατικά στοιχεία 29 Η οργάνωση του µαθήµατος 29 Παρατήρηση κινήσεων, απαντήσεις και βελτιώσεις 31 Ο δρόµος προς την παράλληλη οδήγηση της στροφής µε εναλλακτικές µεθόδους 32 Επισκόπηση και στόχοι µάθησης 33 Στόχος µάθησης Νο 1 Γνωρίστε τον εξοπλισµό σας και µάθετε να τον αισθάνεστε 34 Στόχος µάθησης Νο 2 Μετακινήσου µε τα πέδιλα του σκι 36 Στόχος µάθησης Νο 3 Η πρώτη κατάβαση 40 Στόχος µάθησης Νο 4 Οι πρώτες στροφές (σε σχήµα V ) 44 Στόχος µάθησης Νο 5 Η χρήση των αναβατήρων (lift) για πρώτη φορά 46 Στόχος µάθησης Νο 6 Πραγµατοποίησε µε ασφάλεια τις πρώτες καταβάσεις 48 Στόχος µάθησης Νο7 Πραγµατοποίησε κατάβαση µε παράλληλη θέση των ποδιών 50 Προτάσεις προπόνησης για διαφορετικές οµάδες στόχου 53 Παράλληλη τεχνική και τώρα τι γίνεται; 54 Στόχοι µάθησης για προχωρηµένους 55 Μεθοδολογία 55 Προτάσεις για προγράµµατα µαθηµάτων 56 Παιδιά 58 Πώς µαθαίνουν τα παιδιά; 59 Ο δάσκαλος του σκι για τα παιδιά 60 Οι τυπικές περιπτώσεις 61 Η οργάνωση του µαθήµατος 63 Πρόγραµµα µαθηµάτων για παιδιά 65 Παιχνίδια χωρίς η µε πέδιλα του σκι 65 Χιονοδροµίες και παιχνίδια µε βοηθητικά µέσα 65 Σκι σε διαµορφωµένες διαδροµές και διαφορετικού τύπου επιφάνειες 66 Σκι σε σειρές 67 Κινούµαστε µέσα στο χιονοδροµικό 67 Ράλι ( Ralley ) στο χιονοδροµικό 67 Υλικά και βοηθητικά µέσα 67 Παιχνίδια στο χιόνι 68 Μορφές παιχνιδιών χωρίς πέδιλα του σκι 68 Μορφές παιχνιδιών µε πέδιλα, σε επίπεδη επιφάνεια 69 Μορφές παιχνιδιών µε πέδιλα, στην πίστα 69 Κινητικές ασκήσεις µε τη βοήθεια της νοερής απεικόνισης 69 Έφηβοι 70 Οµάδα στόχου οι έφηβοι 71 Ο προπονητής 72 Θεµατικές προτάσεις 72 Στυλ: Slope, Park, Προσωπικό 73 Σκι σε περιβάλλον µε απαιτήσεις 73 Ζουράρης Μιχάλης Σελίδα 2

4 Η υπευθυνότητα ως έκφραση της ενηλικίωσης 74 ιασκέδαση µέσω της δηµιουργικότητας 75 Πολλά µεµονωµένα άτοµα σχηµατίζουν µία οµάδα 75 Ελεύθερη κατάβαση ( Freeride ) σκι σε µη οριοθετηµένες περιοχές 76 Προϋποθέσεις και θεµέλια 77 Συστάσεις για την ασφάλεια 77 Εξοπλισµός 77 Συµβουλές για την τεχνική της κατάβασης 79 Ελεύθερη κατάβαση ( Freeride ) 79 Φρέσκο χιόνι ( χιόνι πούδρα) 79 Απόκρηµνες και παγωµένες πλαγιές 83 Πίστα µε βουναλάκια 86 Συµπέρασµα 88 Slopestyle Park & Pipe 90 Τι είναι το Style ; 91 Μαθήµατα για την ασφάλεια 92 Εξοπλισµός 92 Flat Tricks ( κόλπα σε επίπεδη επιφάνεια ) Style στην πίστα 93 Κατάβαση Fackie ( κατάβαση προς τα πίσω ) 93 Wheelies ( ευθεία πορεία µε το πίσω ή το µπροστινό µέρος των σκι ) 94 Περιστροφές 95 Pipe Quarterpipe & Halfpipe 96 Park 97 Μετάβαση στο αγωνιστικό σκι 102 Τεχνική µεθοδική κατανόηση του αγώνα 103 Προπόνηση της πολύπλευρης τεχνικής του σκι 105 Προπόνηση της βασικής τεχνικής 106 Μετάβαση στην κατάβαση σε προκαθορισµένη διαδροµή ( Χάραξη ) 108 Η διαδροµή στο γιγαντιαίο σλάλοµ 109 Η διαδροµή στο σλάλοµ 111 Παράλληλο σλάλοµ σε πόρτες γιγαντιαίου σλάλοµ 111 Συµβουλές για τη διαµόρφωση της πορείας 111 Ιδιαίτερες οµάδες στόχου 112 Η οικογένεια 113 Σκιέρ σε προχωρηµένη ηλικία 113 Το µάθηµα για γυναίκες 114 Η πολυσύνθετη αθλητική οµάδα του µαθήµατος 115 Παράρτηµα 116 Υλικό και εξοπλισµός 116 Μέτρα ασφάλειας που πρέπει να τηρεί ο δάσκαλος του σκι 117 Παγκόσµια Οµοσπονδία Χιονοδροµίας (FIS) Κανόνες συµπεριφοράς 117 FIS Κανόνες προστασίας του περιβάλλοντος 118 Γερµανική Οµοσπονδία Χιονοδροµίας (DSV) Συµβουλές για τους χρήστες των εναέριων αναβατήρων 118 DSV Συµβουλές για τους χρήστες των συρόµενων αναβατήρων 119 DSV Συµβουλές για τη συµπεριφορά απέναντι στα ερπυστριοφόρα οχήµατα 120 DSV Συµβουλές για την συµπεριφορά των γκρουπ διδασκαλίας στην πίστα 120 DSV Συµβουλές υγείας για τους χιονοδρόµους 121 Ζουράρης Μιχάλης Σελίδα 3

5 Βασικά χαρακτηριστικά του αθλήµατος του σκι Βασικά χαρακτηριστικά του αθλήµατος του σκι Η γοητεία του αθλήµατος του σκι κρύβεται στην κατάβαση µε στροφές, στο παιχνίδι µε τις δυνάµεις και στο βίωµα της ταχύτητας στην ελεύθερη φύση. Θεµέλιο και βασικό περιεχόµενο του µαθήµατος είναι η τεχνική, η οποία αποτελεί τη στρατηγική για τον ιδανικό τρόπο επίλυσης των καταστάσεων που παρουσιάζονται κάθε φορά σε κάποια κατάβαση. Ζουράρης Μιχάλης Σελίδα 4

6 Χαρακτηριστικά της κατάβασης µε στροφές Το σκι είναι ο χειρισµός καταστάσεων. Οι συνθήκες µιας κατάβασης καθορίζονται από την ποιότητα του χιονιού και το περιβάλλον, την επιλεγµένη διαδροµή και την ταχύτητα καθώς και από το υλικό που χρησιµοποιείται. Η τεχνική του σκι προσαρµόζεται µε διαφορετικό τρόπο σε οποιαδήποτε κατάσταση ανάλογα µε τα φυσικά και ψυχικά χαρακτηριστικά καθώς και την ικανότητα του σκιέρ. Σκοπός της διδασκαλίας είναι να παρέχουµε τη γνώση στο µαθητή ώστε να είναι σε θέση να εκτελεί µία ελεγχόµενη αλλαγή στην κατεύθυνση των πέδιλων του σκι. Ταυτόχρονα θα πρέπει να ελέγχεται συνεχώς τόσο η ταχύτητα όσο και η κατεύθυνση των σκι σε κάθε κατάσταση. Πέρα από αυτό γνωρίζουµε και επιπλέον στόχους διδασκαλίας, οι οποίοι προκύπτουν εξαιτίας των διαφορετικών κινήτρων, όπως για παράδειγµα το βίωµα της εποχής του χειµώνα, το βίωµα της οµαδικής εξάσκησης, τη χαρά για την κίνηση ή την άσκηση για λόγους αποκατάστασης. Πριν ασχοληθούµε µε τις αλλαγές κατεύθυνσης κατά την διάρκεια της κατάβασης, δηλαδή µε το ερώτηµα «Πώς τα πέδιλα του σκι ελεγχόµενα µεταβάλλουν την κατεύθυνση;», Θα πρέπει να γνωρίζουµε κάποιες βασικές έννοιες. Χαρακτηριστικά της κατάβασης µε στροφές Όταν τα σκι αλλάζουν την κατεύθυνση τους µιλάµε για στροφές και για ωθήσεις. Οι στροφές µπορούν να εκτελεστούν µε µεγαλύτερο ποσοστό παρέκκλισης (ντεραπάζ), τόσο σε παράλληλη όσο και σε γωνιώδη θέση (θέση V ) ή και µε βηµατισµούς (πάτηµα στο τόξο). Όταν η ακµή (γωνία) του σκι περνά κοντά από την ακτίνα του, τότε µιλάµε για µια κοφτή στροφή (στροφή πάνω σε ράγες). Κατά τη διάρκεια της στροφής, όταν το ποσοστό παρέκκλισης του σκι είναι µεγαλύτερο, και αυτό συνήθως συµβαίνει στην ουρά του σκι, τότε παρεκκλίνει ντεραπάρει (ξεφεύγει από την πορεία του). Όταν στρίβουµε µε τα σκι, κινούµαστε γύρω από ένα κέντρο στροφής. Η στροφή χαρακτηρίζεται από την ακτίνα που συνδέει το κέντρο της µε την τροχιά του έξω σκι. Κατά την διάρκεια µιας στροφής το έξω σκι διανύει µεγαλύτερη απόσταση σε σύγκριση µε το έσω σκι. Η ακτίνα είναι µικρή, µέτρια - µεσαία ή µεγάλη και µπορεί να µεταβάλλεται κατά τη διάρκεια της κατάβασης µε αλλαγές κατεύθυνσης. Αυτό σηµαίνει ότι µία στροφή µπορεί να έχει το σχήµα ενός κύκλου, οπότε η ακτίνα παραµένει αµετάβλητη ή µπορεί να στενεύει ή να φαρδαίνει κατά τη διάρκεια της στροφής, άρα η ακτίνα µεταβάλλεται τότε η στροφή «κλείνει» ή «ανοίγει». Η γωνία στροφής καθορίζει το µέγεθος της αλλαγής κατεύθυνσης των σκι κατά τη διάρκεια της κατάβασης µε στροφές. Εάν τα σκι αλλάζουν ελάχιστα την κατεύθυνση, δηλαδή είναι κοντά στη γραµµή πτώσης, η γωνία είναι µικρή. Εάν η αλλαγή κατεύθυνσης είναι µεγάλη, τότε και η γωνία στροφής είναι µεγάλη. Η γωνία στροφής είναι ανεξάρτητη από την ακτίνα. Μπορούµε για παράδειγµα να εκτελούµε µικρές ακτίνες µε µεγάλες η µικρές γωνίες στροφής. Οι στροφές µπορούν να εκτελεστούν µε διαφορετική συχνότητα. Όσο ποιο πολλές στροφές πραγµατοποιούνται σε µία καθορισµένη χρονική διάρκεια, τόσο πιο υψηλή είναι η συχνότητα. Falllinie: Γραµµή πτώσης Kurvenwinkel: Γωνία στροφής Räumliche Unterteilung: Κατανοµή στο χώρο Kurveneifahrt: Εισαγωγή στροφής Kurvenausfahrt: Έξοδος στροφής Radius: Ακτίνα Kurvenbahn: Πορεία στροφής Funktionale Unterteilung: Κατανοµή ενεργειών Bereich Kurvenwechsel: Περιοχή αλλαγής στροφής Kantenwechsel: Αλλαγή γωνιών Belastungswechsel: Αλλαγή επιβάρυνσης Kurvenlagewechsel: Αλλαγή θέση στροφής Schrittwechsel: Αλλαγή βηµατισµού Bereich Kurvensteuerung: Περιοχή οδήγησης zugemachte Kurve: Κλειστή στροφή runde Kurve: Στρόγγυλη στροφή geöffnete Kurve: Ανοιχτή στροφή Χαρακτηριστικά των στροφών Ζουράρης Μιχάλης Σελίδα 5

7 Βασικά χαρακτηριστικά του αθλήµατος του σκι Όταν οι στροφές ταξινοµούνται σε µια διαδοχική σειρά, λειτουργικά γίνεται ένας διαχωρισµός µεταξύ µιας φάσης αλλαγής και µιας φάσης πλοήγησης. Πέρα απ αυτό η στροφή µπορεί να διαχωριστεί στο τµήµα από την είσοδο µας σ αυτήν µέχρι να φτάσουµε στη γραµµή πτώσης και από τη γραµµή πτώσης και έπειτα µέχρι το τέλος της στροφής. Κατά τη διάρκεια της αλλαγής της στροφής µεταβάλλεται η κατεύθυνση περιστροφής των σκι. Κάνουµε σκι από τη δεξιά στροφή προς την αριστερή ή αντίστροφα. Ταυτόχρονα και ενώ τα σκι βρίσκονται σε µια παράλληλη θέση µεταξύ τους, επιτυγχάνεται µια αλλαγή των ακµών γωνιών τους και µία αλλαγή της θέσης στροφής του σώµατος από την µέχρι πρότινος εσωτερική πλευρά της στροφής στη νέα εσωτερική πλευρά. Επίσης από στροφή σε στροφή αλλάζει και η επιβάρυνση από εξωτερικό σε εξωτερικό σκι. Αυτό βέβαια δεν θα πρέπει να εκτελείται ταυτόχρονα µε την αλλαγή των ακµών των σκι αλλά µπορεί ήδη να έχει πραγµατοποιηθεί κατά την έξοδό µας από την προηγούµενη στροφή ή αρχικά κατά την είσοδο µας στην επόµενη στροφή. Εξαιτίας της θέσης στροφής και της διαφοράς ύψους µεταξύ των ποδιών δηµιουργείται µια θέση βηµατισµού προσαρµοσµένη στην κατάσταση και κατά την οποία το έσω σκι γλιστρά ελαφρά προς τα εµπρός. Στη χρονική στιγµή της αλλαγής των ακµών οι µύτες και των δύο σκι βρίσκονται στο ίδιο ύψος. Ενώ εκτελείται η στροφή το νέο έσω σκι γλιστρά πιο µπροστά από το έξω σκι. Όσο πιο µεγάλη είναι η διαφορά ύψους των ποδιών τόσο πιο πολύ µετατοπίζονται τα σκι. Αυτό άλλωστε µπορούµε να το παρατηρήσουµε ήδη όταν βρισκόµαστε σε στάση η όταν κατεβαίνουµε µια πλαγιά διαγώνια σε ευθεία πορεία (πλαγιοδρόµηση). Κατά τη διάρκεια της πλοήγησης - οδήγησης της στροφής τα σκι εκτελούν την αλλαγή της κατεύθυνσης τους. Το Κέντρο Βάρους του Σώµατος (Κ.Β.Σ) βρίσκεται στην εσωτερική πλευρά της στροφής (θέση στροφής) και τα σκι τοποθετούνται µε τις ακµές γωνίες τους µε τέτοιο τρόπο, ώστε να δηµιουργήσουν την απαραίτητη αντίσταση του χιονιού για να αλλάξουν την κατεύθυνση τους. Για να αυξηθεί η αντίσταση του χιονιού που δηµιουργείται µε την πίεση των ακµών γωνιών µέσα στο χιόνι, τα σκι πρέπει να επιβαρύνονται. Όσο περισσότερο επιβαρύνονται τα σκι µε την αύξηση της γωνίας των ακµών γωνιών και του µεγέθους των δυνάµεων τόσο µεγαλύτερη είναι και η αντίσταση του χιονιού. Η τροχιά του Κ.Β.Σ. βρίσκεται πιο κοντά στο κέντρο της στροφής απ ότι στην τροχιά των σκι εξαιτίας της θέσης στροφής του σώµατος. Οι τροχιές αυτές διασταυρώνονται κατά τη διάρκεια της αλλαγής της στροφής. Οι δύο φάσεις της στροφής πραγµατοποιούνται µε σωµατικές κινήσεις οι οποίες ονοµάζονται ενέργειες: Κινούµε τα πόδια, τους µηρούς, τον κορµό ή τα χέρια για να ελέγξουµε τα σκι µας. Αλλαγή στροφής: Αλλαγή της κατεύθυνσης, της θέσης στροφής, του γωνιάσµατος, της επιβάρυνσης και του βηµατισµού Προσαρµοσµένη θέση βηµατισµού κατά την αλλαγή στροφής και κατά τη διάρκεια της πλοήγησης οδήγησης της στροφής Ζουράρης Μιχάλης Σελίδα 6

8 Παράλληλη πλοήγηση οδήγηση της στροφής Οι κινήσεις µεταβάλλονται σε σχέση µε την κατεύθυνση, το εύρος, την ένταση και το συγχρονισµό (timing). Μπορούµε να εκµεταλλευτούµε αυτά τα περιθώρια της κίνησης για να προσαρµοστούµε στην κάθε κατάσταση. Η κατεύθυνση της κίνησης καθορίζει προς τα πού θα κινηθούµε µε το σώµα µας η µε τα µέρη του. Αν µία κίνηση εκτελεστεί περισσότερο ή λιγότερο ευρύχωρα, τότε αλλάζει το εύρος της. Ανάλογα µε το πόσο γρήγορα ή δυνατά πραγµατοποιούµε µία κίνηση αλλάζει και η ένταση. Ο συγχρονισµός (timing) καθορίζει πότε αρχίζει και πότε τελειώνει χωροχρονικά µία κίνηση. Τα περιθώρια των κινήσεων προσαρµόζουν τις βασικές κινήσεις µας σε κάθε κατάσταση που αντιµετωπίζουµε όταν κάνουµε σκι. εν θα πρέπει να παρατηρούµε τις κινήσεις µεµονωµένα διότι βρίσκονται πάντα σε αλληλεπίδραση µε άλλες. Η άριστη εκτέλεση της κίνησης εξασφαλίζεται µόνο µέσω αυτής της αλληλεπίδρασης και σε συντονισµό µε την κάθε κατάσταση που µας παρουσιάζεται. Παράλληλη πλοήγηση οδήγηση της στροφής Η βασική τεχνική του σκι είναι η παράλληλη πλοήγηση οδήγηση της στροφής κατά την οποία τα σκι είναι συνεχώς σε µία παράλληλη θέση. Κατά τη διάρκεια της κατάβασης πρέπει να ελέγχουµε την αλλαγή της κατεύθυνσης των σκι καθώς και την ταχύτητα µας, ενώ ταυτόχρονα θα πρέπει να διατηρούµε την ισορροπία µας. Η ισορροπία µας µεταβάλλεται συνεχώς εξαιτίας των εξωτερικών επιδράσεων και της µεταβολής των δυνάµεων, πράγµα που σηµαίνει ότι πρέπει να προσαρµοζόµαστε πάντα σε οποιαδήποτε κατάσταση, για να τη διατηρούµε. Για να προσαρµοστούµε στην κατεύθυνση και την ταχύτητα της κάθε κατάστασης που παρουσιάζεται, θα πρέπει να εκµεταλλευτούµε και να ελέγξουµε την αντίσταση του χιονιού, η οποία δηµιουργεί ένα σηµείο εφαρµογής δυνάµεων ενάντια στα σκι. Χωρίς την αντίσταση του χιονιού δεν µπορούµε να εκτελέσουµε στροφές, αυτό σηµαίνει ότι στην αρχή µιας στροφής πρέπει να αναζητήσουµε και να αναπτύξουµε την αντίσταση του χιονιού, κατά την διάρκεια της στροφής πρέπει να τη διατηρήσουµε και να προσαρµοστούµε σ αυτή µε απαλές κινήσεις και τέλος θα πρέπει να τη µειώσουµε ή ακόµη και να την υπερνικήσουµε, για να περάσουµε στην επόµενη στροφή. Αυτό θα το επιτύχουµε αν µετατοπίζουµε το Κ.Β.Σ., γωνιάζουµε και στρέφουµε τα σκι και µ αυτό τον τρόπο ρυθµίζουµε την επιβάρυνση των σκι. Falllinie: Γραµµή πτώσης Körperschwerpunktbahn: Πορεία του Κ.ΒΣ. Spur des Innenskis: Ίχνος του µέσα σκι Spur des Außenskis: Ίχνος του έξω σκι Bereich des Kurvenwechsels: Περιοχή της αλλαγής Kurveninnenseite: Εσωτερική πλευρά της στροφής Kurvenbahn der Ski: Πορεία των σκι Η τροχιά των σκι και του Κ.Β.Σ. Αντίσταση του χιονιού Ζουράρης Μιχάλης Σελίδα 7

9 Βασικά χαρακτηριστικά του αθλήµατος του σκι 555 Σχέση µεταξύ της παράλληλης πλοήγησης οδήγησης, της λειτουργίας της επιβάρυνσης, των ενεργειών και των κινητικών περιθωρίων Ιδανική παράλληλη οδήγηση µε στροφές Στόχος διαρκείς ρύθµιση της ισορροπίας έλεγχος της κατεύθυνσης και της ταχύτητας Ρύθµιση της αντίστασης του χιονιού (ψάχνω, κτίζω ελέγχω, προσαρµόζω υπερνικώ, αποφορτίζω - µειώνω) Ενέργεια διαµέσου της Ενέργειας ΕΠΙΒΑΡΗΝΣΗ αλλαγή Επιβάρυνσης διαµέσου της κίνησης και για την κίνηση Κινήσεις Μετατόπιση του Κινήσεις γωνιάσµατος Κ.Β.Σ. στρέψης Κινήσεις Προσαρµογή των κινήσεων στην κατάσταση διαµέσου κινητικών περιθωρίων στο χώρο (Timing, Ποσότητα, Κατεύθυνση, ένταση) Η λειτουργία της επιβάρυνσης έλεγχος της αντίστασης του χιονιού Στο σκι όλες οι κινήσεις, όπως για παράδειγµα οι κινήσεις γωνιάσµατος ή περιστροφής, προκαλούν µία µεταβολή στην επιβάρυνση των σκι και µ αυτό τον τρόπο και µία αντίστοιχη στην αντίσταση του χιονιού. Η επιβάρυνση αποτελεί έτσι τη βασική λειτουργία κατά τη διάρκεια µιας κατάβασης και η οποία θα πρέπει να έχει και το σωστό µέγεθος για την κάθε περίπτωση. Η επιβάρυνση των σκι καθορίζεται από το βάρος του σκιέρ, την κλήση του σώµατός του, την ταχύτητά του και από τις δυνάµεις που επιδρούν κατά τη διάρκεια της κατάβασης. Οι δυνάµεις και η κατεύθυνση της δράσης τους µεταβάλλονται συνεχώς κατά τη διάρκεια της κατάβασης µε στροφές και γι αυτό το λόγο θα πρέπει να προσαρµόζεται και η επιβάρυνση. Βασικά προσπαθούµε πάντα να επιβαρύνουµε τα σκι στο «µέσο» τους (ουδέτερη θέση), ενώ οι δυνάµεις µοιράζονται οµοιόµορφα προς τα εµπρός και προς τα πίσω. Έχουµε την αίσθηση ότι στεκόµαστε ρίχνοντας το βάρος µας σε όλο το πέλµα και ότι το µεταφέρουµε ελαφρά προς το µετατάρσιο µόνο κατά τη διάρκεια της αλλαγής της στροφής. Εξαίρεση αποτελούν είδη χιονιού όπως το ρωγµώδες παγωµένο χιόνι ή το απάτητο βαρύ χιόνι («λασπωµένο»). Σ αυτή την περίπτωση επιβαρύνουµε τα σκι λίγο περισσότερο στο πίσω µέρος τους (ουρές), διότι διαφορετικά υπάρχει µεγάλος κίνδυνος να βυθιστούν οι µύτες τους στο χιόνι. Η µετατόπιση του Κέντρου Βάρους του Σώµατος Το Κέντρο Βάρος του Σώµατος (Κ.Β.Σ.) το φανταζόµαστε µε τέτοιο τρόπο, σαν να έχει συγκεντρωθεί εκεί όλη η µάζα του σώµατος µας. Ανάλογα µε τη θέση και τη στάση που καταλαµβάνει το σώµα µας, το Κ.Β.Σ. βρίσκεται και σε ένα διαφορετικό σηµείο. Όταν για παράδειγµα στεκόµαστε όρθιοι, το Κέντρο Βάρος του σώµατος βρίσκεται περίπου στην περιοχή του οµφαλού µας. Βασικά µπορούµε να µετακινούµαστε κατά µήκος των πέδιλων των σκι (προς τα εµπρός και προς τα πίσω), εγκάρσια στα σκι (προς τα µέσα και προς τα έξω), σε απόσταση απ αυτά (προς τα πάνω και προς τα κάτω) καθώς επίσης και περιστρεφόµενοι γύρω από τον κατακόρυφο άξονα του σώµατος. Όταν κάνουµε σκι παρατηρείται κίνηση σε όλες τις αρθρώσεις µας, ιδιαίτερα στην άρθρωση της ποδοκνηµικής, των γονάτων και των ισχίων αλλά και στη σπονδυλική στήλη ή στην άρθρωση των ώµων και χεριών. Ανάλογα µε τον τρόπο που ρυθµίζουµε τη σχέση µεταξύ των γωνιών των αρθρώσεων µεταβάλλεται και η θέση του σώµατος µας. Μπορούµε να στεκόµαστε πιο όρθια η πιο σκυφτά, το σώµα να κλίνει προς τα εµπρός ή προς τα πίσω ή να γωνιάζουµε τα σκι, διότι για παράδειγµα έχουµε µεταφέρει στο πλάι τον κάτω κορµό (πόδια και λεκάνη) και ο κορµός αντισταθµίζει αυτή την κίνηση. Κατά τη διάρκεια της κατάβασης µε στροφές οι κατευθύνσεις των κινήσεων αλληλεπικαλύπτονται σύµφωνα µε την κάθε κατάσταση. Ανάλογα µε την ταχύτητα µιας κίνησης προκαλείται µία πρόσθετη ελάφρυνση ή επιβάρυνση των σκι. Kanten um die Skilängsachse: Γώνιασµα στον επιµήκη άξονα των σκι Drehen um die Körperlängsachse: Περιστροφή στον επιµήκη άξονα του σώµατος Körperlängsachse: Επιµήκης άξονας του σώµατος Körperschwerpunkt verlagern: Μετατόπιση του Κ.Β.Σ. Nach vorn oder hinten: Προς τα εµπρός ή πίσω Nach links oder rechts: Προς τα αριστερά ή δεξιά Nach innen oder außen: Προς τα µέσα ή έξω Körperschwerpunkt: Κέντρο Βάρους Σώµατος Strecken oder Beugen im Fuß-, Knie- und Hüftgeleng: Τέντωµα ή λύγισµα αρθρώσεων στην ποδοκνηµική, στα γόνατα και στη µέση λεκάνη υνατότητες για τη µετατόπιση του Κ.Β.Σ., κινήσεις περιστροφής και κινήσεις γωνιάσµατος Ζουράρης Μιχάλης Σελίδα 8

10 Παράλληλη πλοήγηση οδήγηση της στροφής Στη βασική θέση του σκι βρισκόµαστε µετά πόδια ελαφρά λυγισµένα έτσι, ώστε να έχουµε τη δυνατότητα για εφεδρικές κινήσεις σε όλες τις κατευθύνσεις. Η κνήµη ελαφρά προς τα εµπρός ενώ οι αρθρώσεις προσαρµόζονται έτσι, ώστε να επιτευχτεί µία µέση επιβάρυνση στα σκι. Αν καταφέρουµε να διατηρούµε τα σκι συνεχώς σε παράλληλη θέση, τότε έχουµε επιτύχει τη σωστή θέση του Κ.Β.Σ. Τα χέρια φέρονται µπροστά από το σώµα από το πλάι. Κινήσεις γωνιάσµατος των σκι Με τις κινήσεις γωνιάσµατος αλλάζουµε τη γωνία ακµής, δηλαδή τη γωνία µεταξύ του σκι και της επιφάνειας. Γωνιάζουµε προς τα πάνω, προς τα κάτω ή γύρω απ αυτά µε το να µεταφέρουµε τα πέδιλα του σκι γύρω από τον επιµήκη άξονα τους. Αυτό επιτυγχάνεται µε την κίνηση των γονάτων, της λεκάνης ή και όλου του σώµατος. Παρ όλο που η δυνατότητα κίνησης µέσα στη µπότα του σκι είναι περιορισµένη, η γωνία ακµής µπορεί να ρυθµίζεται και από την ποδοκνηµική άρθρωση. Κατά τη διάρκεια της κατάβασης µε αλλαγές κατεύθυνσης (στροφές) αυτές οι κινήσεις γωνιάσµατος παρουσιάζονται συχνά µε µικτές µορφές, ωστόσο µπορούµε να ακολουθήσουµε κάποιους κανόνες: Όταν θέλουµε να µεταβάλλουµε τη γωνία ακµής γρήγορα, όπως για παράδειγµα σε µικρές ακτίνες µε υψηλή συχνότητα, εκµεταλλευόµαστε κύρια την άρθρωση του γονάτου και της ποδοκνηµικής. Οι αρθρώσεις αυτές θα πρέπει να είναι λυγισµένες. Για να είµαστε σε θέση να δεχτούµε τις εµφανιζόµενες δυνάµεις, όταν η ταχύτητα της στροφής είναι υψηλή, δηµιουργούµε τη γωνία ακµής µέσω της κίνησης από τη λεκάνη ή όλο το σώµα. Ταυτόχρονα λυγίζουµε το εσωτερικό πόδι περισσότερο από το εξωτερικό. Κινήσεις περιστροφής Με µία ώθηση για περιστροφή µπορούµε να στρέψουµε πιο έντονα τα πέδιλα του σκι, απ ότι θα επέτρεπε µία κατάβαση που γίνεται µόνο µε τις ακµές γωνίες τους. Με το να στρέφουµε γύρο από τον κατακόρυφο άξονά µας µεγαλώνουµε έτσι την παρέκκλιση (ντεραπάρουµε). Η ώθηση για περιστροφή µπορεί να πραγµατοποιηθεί από τον κορµό, όλο το σώµα ή τα πόδια και µεταβιβάζεται στα πέδιλα του σκι. Αν η στροφή προκληθεί από τα πόδια, ο κορµός σχηµατίζει ένα σηµείο εφαρµογής δυνάµεων εναντίον του οποίου κινούνται τα πόδια. Είναι σηµαντικό τα σκι να επιβαρύνονται λιγότερο, ώστε να επιτρέπουν µία τέτοια κίνηση: Η γωνία ακµής θα πρέπει γι αυτό το λόγο να είναι µικρότερη απ ότι σε µία κατάβαση µε «κοφτή» κίνηση (στροφή πάνω σε ράγες). Όταν ξεκινάµε να εκτελέσουµε µια κίνηση περιστροφής, θα πρέπει να την ρυθµίσουµε µε τέτοιο τρόπο, ώστε να µην στρέψουµε τα σκι υπερβολικά, αυτό σηµαίνει ότι πρέπει συνεχώς να ελέγχουµε τη γωνία ακµής, την επιβάρυνση των σκι και µαζί µ αυτό και την κίνηση της ουράς των σκι προς τα έξω. Αριστερά: Θέση σώµατος: Πρόσθια, µεσαία και οπίσθια Μέση: θέση σώµατος: Υψηλή και χαµηλή θέση εξιά: Βασική θέση Ζουράρης Μιχάλης Σελίδα 9

11 Βασικά χαρακτηριστικά του αθλήµατος του σκι Μπορούν να διατυπωθούν µερικοί κανόνες και στις κινήσεις περιστροφής: Όσο ποιο γρήγορα πρέπει να γίνεται η αλλαγή της κατεύθυνσης τόσο πιο συχνά πρέπει να εκτελούµε τις κινήσεις µε τα πόδια ενώ ο κορµός διατηρείται σταθερός. Αρχικά για να επιτύχουµε την παρέκκλιση των σκι, µπορούµε να χρησιµοποιήσουµε τον κορµό, όµως ταυτόχρονα είναι πολύ δύσκολο να φρενάρουµε την κίνηση και να αποφύγουµε την υπερβολική παρέκκλιση, ιδιαίτερα σε µία λεία παγωµένη επιφάνεια. Το πέδιλο του σκι µπορεί να παρεκκλίνει και χωρίς να απαιτείται µία έντονη κίνηση περιστροφής από τον σκιέρ. Σ αυτή την περίπτωση κατά τη διάρκεια της αλλαγής της στροφής µετατοπίζουµε το Κ.Β.Σ. προς τα εµπρός και προς το κέντρο της στροφής. Έτσι το σκι αρχίζει ήδη να αλλάζει την κατεύθυνση. Στην παραπέρα εξέλιξη της στροφής µετατοπίζουµε το Κ.Β.Σ. πάνω από το µέσο του πέδιλου του σκι και ελέγχουµε µε τον τρόπο αυτό την παρέκκλιση ντεραπάρισµα του. Πως µπορούµε να διακρίνουµε έναν καλό σκιέρ; Αυτή η ερώτηση τίθεται συνέχεια από τότε που εµφανίστηκε το άθληµα της χιονοδροµίας. Από τη µία πλευρά υπάρχουν ιδιαίτερα λεπτοµερείς περιγραφές σχετικά µε το πώς πρέπει να εκτελούνται οι στροφές σε συγκεκριµένες καταστάσεις. Από την άλλη όµως διαπιστώθηκε ότι τέτοιοι ορισµοί είναι σχεδόν αδύνατοι, διότι το πλαίσιο των προϋποθέσεων, όπως η ικανότητα του σκιέρ, το υλικό των σκι, το είδος του χιονιού, η ορατότητα κ.λπ. αλλάζει συνεχώς, µερικές φορές και από τη µία στροφή στην άλλη. Για να εξασφαλίσουµε έναν προσανατολισµό για το δάσκαλο του σκι, τις σχολές του σκι, τα σχολεία και τους συλλόγους, θέλουµε σ αυτό το κεφάλαιο να αναφέρουµε απλά και µόνο τα γενικά ισχύοντα και βασικά χαρακτηριστικά της κατάβασης µε σκι. Εδώ θα βοηθηθούµε περισσότερο αν ρίξουµε και µια µατιά παραπέρα, όπως για παράδειγµα στο αγωνιστικό σκι, στην ελεύθερη κατάβαση (Freeride) ή και στις µηχανικές σχέσεις που διέπουν µια κατάβαση µε σκι. Τεχνικά άριστα εκτελεσµένες στροφές σε πλαγιά Η ανάλυση της τεχνικής των καλύτερων σκιέρ µπορεί να αποτελέσει ένα άριστο θεµέλιο για µεθοδικές σκέψεις, διότι ο καλός σκιέρ επιδεικνύει µε ποιο τρόπο εκτελούνται τεχνικά άριστες στροφές µε το µικρότερο ποσοστό παρέκκλισης και πως µπορεί να γίνει αυτό µε τον πιο κοµψό τρόπο. Όταν παρακολουθούµε κάποιους σκιέρ χωρίς να προσέχουµε τις τεχνικές λεπτοµέρειες, µπορούµε γρήγορα να διαπιστώσουµε ποιος µπορεί να υπερνικήσει την πλαγιά. Βέβαια τίθεται το ερώτηµα, σε ποια χαρακτηριστικά προσανατολιζόµαστε για να βγάλουµε αυτό το συµπέρασµα. Αρχικά λαµβάνουµε υπόψη τη συνολική εντύπωση των κινήσεων του σκιέρ: Εκτελεί τις στροφές µε ρυθµικά προσαρµοσµένες κινήσεις; Άλλωστε µπορούµε εύκολα να διακρίνουµε αν ο τρόπος που κατεβαίνει κάποιος µια Ζουράρης Μιχάλης Σελίδα 10

12 Πώς µπορούµε να διακρίνουµε έναν καλό σκιέρ; πλαγιά είναι αθλητικός, δυναµικός και η κίνηση του έχει µια συνεχή ροή. Πρώτα απ όλα είναι αυτά τα ορατά ποιοτικά χαρακτηριστικά που χαρακτηρίζουν έναν καλό σκιέρ. Χαρακτηριστικά Οι κινήσεις έχουν ρυθµό και είναι προσαρµοσµένες στον τρόπο µε τον οποίο εξελίσσεται η εκτέλεση των στροφών. Ο τρόπος της κατάβασης είναι αθλητικός, δυναµικός και έχει µία συνεχή ροή. Για να µπορέσει ένας σκιέρ να εκφράσει αυτά τα χαρακτηριστικά, διατηρεί τις αρθρώσεις της ποδοκνηµικής, των γονάτων, των ισχύων καθώς και τη σπονδυλική στήλη και τα χέρια του σε τέτοια θέση, ώστε να έχει αρκετά περιθώρια κίνησης και να κινείται όσο το δυνατό περισσότερο προς όλες τις κατευθύνσεις. Έτσι αυτή η βασική θέση καθιστά δυνατή την εκτέλεση των απαιτούµενων δράσεων κατά τη διάρκεια της κατάβασης µε στροφές. Προσπαθούµε να αποφεύγουµε τις άσκοπες κινήσεις, όπως για παράδειγµα τις κωπηλατικές κινήσεις µε τα χέρια, για να µην παρεµποδίζονται οι βασικές κινήσεις αλλά και για να επιτυγχάνεται πάντα η προσαρµογή στις συνεχώς µεταβαλλόµενες συνθήκες σε κάθε νέα στροφή. Μπορούµε επίσης να αναγνωρίσουµε τις ρυθµικές κινήσεις και τον αθλητικό, δυναµικό και συνεχή τρόπο κατάβασης και από τα ίχνη που αφήνουν τα πέδιλα του σκι κατά τη διάρκειά της. Τα γόνατα και η λεκάνη µετακινούνται πλάγια προς το κέντρο της στροφής χωρίς στρίψιµο οδήγηση Οι κινήσεις ξεκινούν από τα πόδια αλλαγή Η ανάπτυξη της πίεσης πραγµατοποιείται όσο το δυνατόν πιο νωρίς οδήγηση Ο κορµός εκτελεί µία ισορροπητική κίνηση - αντισταθµίζει Παράλληλη πλοήγηση οδήγηση της στροφής Ζουράρης Μιχάλης Σελίδα 11

13 Βασικά χαρακτηριστικά του αθλήµατος του σκι Από τα ίχνη που αφήνουν τα σκι µπορούµε να παρατηρήσουµε ένα ακόµη στοιχείο, το οποίο χαρακτηρίζει τους καλούς σκιέρ: την ποιότητα της εκτέλεσης των στροφών. Η ποιότητα της εκτέλεσης τους µπορεί να αξιολογηθεί σύµφωνα µε το ποσοστό της παρέκκλισης ντεραπάρισµα, δηλαδή την πλάγια κίνηση των σκι. Όσο µικρότερη είναι αυτή η πλάγια κίνηση, τόσο πιο καλά εκτελεσµένη είναι η στροφή. Η επίτευξη της καλής ποιότητας µιας στροφής εξαρτάται περά απ αυτό και από το υπόστρωµα του χιονιού (επίπεδη ή επικλινής επιφάνεια, σκληρό ή µαλακό χιόνι), την κλίση της πλαγιάς, την ακτίνα της στροφής και την ταχύτητα σε σχέση µε το υλικό του πέδιλου του σκι. Τα σύγχρονα πέδιλα του σκι εξαιτίας του τρόπου κατασκευής τους διευκολύνουν επιτρέπουν την οδήγηση πάνω στις γωνίες. Κατά τη διάρκεια της κατάβασης µε στροφές ο έλεγχος της ταχύτητας και της ακτίνας επιτυγχάνεται µε την αλλαγή της γωνίας ακµής των σκι ή µε τη µετατόπιση του Κ.Β.Σ. προς τα εµπρός ή προς τα πίσω. Αν «γωνιάζουµε» τα σκι περισσότερο, οι στροφές που εκτελούνται είναι πιο κλειστές. Με την κίνηση µπρος πίσω εξασφαλίζουµε µία µέση επιβάρυνση στα σκι, παρ όλο που η κλίση της πλαγιάς αλλάζει για το σκι κατά τη διάρκεια της στροφής. Επιπρόσθετα έχουµε τη δυνατότητα να επηρεάσουµε την κάµψη (λύγισµα) των πέδιλων του σκι καθώς και την ακτίνα στροφής µέσω της µετατόπισης του Κ.Β.Σ. προς την ουρά των σκι. Σε περίπτωση που το πέδιλο οφείλει να παρεκκλίνει - ντεραπάρει, δεν θα πρέπει να το γωνιάζουµε υπερβολικά προς τα πάνω και να το πιέζουµε µέσα στο χιόνι. Κατά τη διάρκεια της παρέκκλισης ντεραπάρισµα η τροχιά του Κ.Β.Σ αποκλίνει λιγότερο από την τροχιά των σκι απ ότι στην «κοφτή» οδήγηση (στροφή πάνω σε ράγες). Μπορούµε ακόµη να µειώσουµε την πίεση των ακµών στο χιόνι µε το να µοιράζουµε την επιβάρυνση οµοιόµορφα και στα δύο πέδιλα του σκι. Για να επηρεάσουµε επιπλέον τη στροφή, µπορούµε να δηµιουργήσουµε µία πρόσθετη ώθηση για περιστροφή. Ακόµη και ένας καλός σκιέρ παρεκκλίνει ντεραπάρει, για να ελέγχει την ταχύτητα του, όπως για παράδειγµα όταν κατεβαίνει µία απότοµη πλαγιά µε µικρή ακτίνα στροφών. Παρ όλα αυτά η κατάβαση του και σ αυτή την περίπτωση χαρακτηρίζεται από τη µέγιστη δυνατή ποιότητα εκτέλεσης των στροφών. Μπορούµε να διαπιστώσουµε ότι οι ουρές των σκι ακολουθούν σε µεγάλο βαθµό την τροχιά των µυτών τους παρ όλο το ποσοστό της παρέκκλισης. Σε ένα λιγότερο ικανό σκιέρ παρατηρούµε ότι η ουρά του σκι διαγράφει µία εµφανώς µεγαλύτερη τροχιά από αυτήν της µύτης του και ότι η τροχιά αυτή µοιάζει µε το ίχνος που αφήνουν οι υαλοκαθαριστήρες επάνω σ ένα βρεγµένο παρµπρίζ. Έτσι µπορούµε να ορίσουµε ένα επιπλέον ορατό χαρακτηριστικό για έναν καλό σκιέρ: Χαρακτηριστικό: Οι ουρές των πέδιλων των σκι ακολουθούν την τροχιά των µυτών τους. Εµείς καθώς και οι «µη δάσκαλοι» του σκι µπορούµε να παρατηρήσουµε µε ευκολία και να αξιολογήσουµε τα χαρακτηριστικά που έχουν περιγραφεί µέχρι τώρα. Τώρα τίθεται το ερώτηµα πως θα πρέπει να κινηθούµε µε τα σκι για να µπορέσουµε να εφαρµόσουµε αυτά τα χαρακτηριστικά. Ski schneiden um die Kurve: Οδήγηση στροφής πάνω σε ράγες Ski driften um die Kurve: Οδήγηση στροφής µε παρέκκλιση - ντεραπάρισµα Ski driften in die Kurve und schneiden aus der Kurve: Οδήγηση µε παρέκκλιση στην στροφή και πάνω στις γωνίες µετά την στροφή Skienden folgen der Bahn von der Skispitzen: Οι ουρές ακλουθούν τις µύτες των σκι Driften mit starkem Drehen = «Scheibenwischer»: παρέκκλιση µε δυναµική περιστροφή = «υαλοκαθαριστήρας» ιαφορετικοί τρόποι κατά την εκτέλεση στροφών Τεχνικά άριστα εκτελεσµένες στροφές µε οδήγηση πάνω στις γωνίες Ζουράρης Μιχάλης Σελίδα 12

14 Πώς µπορούµε να διακρίνουµε έναν καλό σκιέρ; Οι κινήσεις ξεκινούν από τα πόδια Το Κ.Β.Σ. µετατοπίζεται προς τα εµπρός Αλλαγή στροφής Εδώ πρέπει να αναλύσουµε τον τρόπο της αλλαγής και της πλοήγησης οδήγησης της στροφής. Όταν παρατηρούµε ένα σκιέρ, το Κ.Β.Σ. κινείται προς τα εµπρός και κατά µήκος του επιµήκη άξονα που περνά ανάµεσα στα δύο πέδιλα του σκι. Ακόµη και ένας αρχάριος θα πρέπει, την ώρα που εισέρχεται στη νέα στροφή, να µετατοπίσει το Κ.Β.Σ. του προς τα εµπρός, διαφορετικά θα πέσει ελαφρώς προς τα πίσω εξαιτίας της αυξανόµενης κλίσης της πλαγιάς οι µύτες των σκι χαµηλώνουν προς την κατεύθυνση της πλαγιά και της αδράνειας του σώµατός του. Μπορούµε να το φανταστούµε αυτό µε τον εξής τρόπο: Όταν κάνουµε σκι σε µια επίπεδη επιφάνεια και µ αυτό τον τρόπο επιβαρύνουµε τα σκι στη µέση τους και έπειτα εισέλθουµε σε µία απότοµη πλαγιά, οι µύτες των πέδιλων χαµηλώνουν προς την κατεύθυνση της πλαγιάς και τα σκι επιταχύνουν εξαιτίας της αύξησης του µεγέθους της συνιστώσας δύναµης που είναι παράλληλη µε την πλαγιά. Εµείς, σαν σκιέρ, έχουµε σωµατική µάζα η οποία είναι αδρανής, αυτό σηµαίνει ότι η µάζα του σώµατός µας θέλει να παραµείνει στην αρχική της κατάσταση δηλαδή αρχικά σε χαµηλή ταχύτητα και στην ιδία θέση όπως ήταν σε µία επίπεδη επιφάνεια. Ο επιµήκης άξονας των πέδιλων του σκι κατά την τη διάρκεια της ευθείας πορείας και της πορείας στροφής Ζουράρης Μιχάλης Σελίδα 13

15 Βασικά χαρακτηριστικά του αθλήµατος του σκι Flach: Επίπεδο Steil: Απότοµο Κίνηση του σώµατος προς τα εµπρός πίσω για την προσαρµογή στην επιφάνεια και στην εκτέλεση των διαδοχικών στροφών Τα πέδιλα µας επιταχύνουν στην κατεύθυνση της συνιστώσας δύναµης που είναι παράλληλη µε την πλαγιά, το σώµα µας αδρανεί, εποµένως θα πέσουµε προς τα πίσω, εάν δεν µετατοπίσουµε το Κ.Β.Σ. προς τα εµπρός ενεργητικά, για να διατηρήσουµε τον έλεγχο των σκι. Η είσοδος σε µία στροφή µπορεί να συγκριθεί µε το πέρασµα σε µια πιο απότοµη επιφάνεια. Έτσι µετακινούµε κατά τη διάρκεια της αλλαγής, και ενώ βρισκόµαστε ακόµη στο πιο επίπεδο τµήµα της επιφάνειας, το Κ.Β.Σ. προς τα εµπρός και µ αυτό τον τρόπο προσαρµοζόµαστε στην όλο και πιο απότοµη επιφάνεια την ώρα που εισερχόµαστε στη στροφή. Όταν πραγµατοποιείται η κίνηση προς τα εµπρός αισθανόµαστε µία έντονη επιβάρυνση στο µετατάρσιο. Κατά την έξοδο µας από τη στροφή, και ενώ µειώνεται η επιτάχυνση, επιβαρύνουµε όλο το πέλµα. Αυτή η κίνηση µπρός πίσω στοχεύει στο να επιβαρύνονται τα πέδιλα του σκι όσο το δυνατόν πιο πολύ στο µέσον τους όταν εκτελούµε µία στροφή. Πόσο µακριά και πόσο γρήγορα θα µετακινηθούµε προς τα εµπρός και πάλι προς τα πίσω εξαρτάται από την κλίση της πλαγιάς, την ακτίνα στροφής, τη γωνία στροφής και την ταχύτητα της κατάβασης. Όσο πιο απότοµη είναι η µετάβαση και όσο πιο µεγάλη είναι η γωνία στροφής, τόσο πιο πολύ πρέπει να µετακινηθούµε προς τα εµπρός. Όσο πιο µικρή είναι η γωνία και όσο πιο υψηλή είναι η ταχύτητα της κατάβασης, τόσο πιο γρήγορες πρέπει να είναι οι κινήσεις µας. Μπορούµε να ορίσουµε το επόµενο χαρακτηριστικό: Χαρακτηριστικό Όταν πραγµατοποιείται η αλλαγή της στροφής το Κ.Β.Σ. µετατοπίζεται προς εµπρός. Η κίνηση αυτή δεν είναι καθόλου ορατή στους καλούς σκιέρ, διότι η κίνηση µπρός πίσω ξεκινά από τα πόδια. Εδώ παίζει η άρθρωση της ποδοκνηµικής έναν πολύ σηµαντικό ρόλο. Με την κίνηση από την ποδοκνηµική ο σκιέρ µπορεί να προσαρµόσει όλο το σώµα του στην πορεία της στροφής µε ένα σχετικά µικρό εύρος κίνησης. Θα πρέπει πάντα να εξασκούµαστε, ώστε να µπορούµε να µεταφέρουµε την επιβάρυνση απ όλο το πέλµα προς την περιοχή του µεταταρσίου. Ταυτόχρονα εκτελούνται ρυθµιστικές κινήσεις στην άρθρωση του γονάτου, ώστε το Κ.Β.Σ. να µετατοπιστεί προς τα εµπρός. Η έκταση στο γόνατο επιδρά πρόσθετα, για να ανυψωθεί το Κ.Β.Σ. Με τον τρόπο αυτόν δηµιουργείται ένα περιθώριο της κίνησης για να µεταφερθούν τα σκι από τη µία πλευρά στην άλλη και ταυτόχρονα να γωνιάσουν από την αντίθετη πλευρά. Μόνο σε περιπτώσεις που απαιτούν ισορροπία, όπως για παράδειγµα στην κατάβαση µε βουναλάκια, ταιριάζει κατά την αλλαγή της στροφής να λυγίζουµε τα γόνατα και όχι να τα τεντώνουµε. Σε πολλές περιπτώσεις αυτή η ανόρθωση ή το χαµήλωµα είναι συνδεµένο και µε µία περιστροφή του σώµατος γύρω από τον κατακόρυφο άξονά του προς τη νέα κατεύθυνση. Κατάβαση σε βουναλάκια κάµψη κορµού κατά την διάρκεια της αλλαγής της στροφής Ζουράρης Μιχάλης Σελίδα 14

16 Πώς µπορούµε να διακρίνουµε έναν καλό σκιέρ; Σε µερικές περιπτώσεις απαιτείται η περιστροφή, όπως για παράδειγµα όταν κάνουµε σκι σε χιόνι όπου δεν µπορούµε να στρίψουµε εύκολα η όταν θέλουµε να φέρουµε γρήγορα τα σκι πάνω από τη γραµµή πτώσεις. Προκαλούµε τότε κατά τη διάρκεια της αλλαγής µία πρόσθετη ώθηση περιστροφή επιταχύνοντας την έξω πλευρά του σώµατος προς τη νέα κατεύθυνση. Αυτή ωστόσο είναι µια σύνθετη κίνηση, διότι κατά τη διάρκεια της αλλαγής της στροφής τα σκι θα πρέπει να είναι τοποθετηµένα επίπεδα και µετά να γωνιάσουν ξανά. Στην καλύτερη περίπτωση και αυτή η κίνηση ξεκινά από τα πόδια. Η περιστροφή αυτή είναι χρήσιµη ακόµα και σ έναν αρχάριο. Χρησιµοποιεί µάλιστα περισσότερο τον κορµό σαν βοήθεια, όπως για παράδειγµα όταν αλλάζει για πρώτη φορά την κατεύθυνση του. Κάθε δάσκαλος του σκι θα πρέπει να έχει σα στόχο η κίνηση των µαθητών τους να ξεκινά από τα πόδια όσο αυξάνεται η ικανότητά τους. Η κίνηση από τα πόδια επιδρά και στο γεγονός ότι οι µύες µας συσπώνται και χαλαρώνουν µε ρυθµικό τρόπο. Έτσι µπορούµε να κάνουµε σκι µε µεγαλύτερη οικονοµία κινήσεων. Άρα µπορούµε να ξεχωρίσουµε ένα ακόµη χαρακτηριστικό για µία κατάβαση που είναι σωστό από τεχνική άποψη: Χαρακτηριστικό: Οι κινήσεις ξεκινούν από τα πόδια. Ο καλός σκιέρ, όταν αλλάζει στροφή, προσπαθεί όσο το δυνατόν πιο νωρίς να νιώσει την αντίσταση του χιονιού στην εξωτερική ακµή γωνία του νέου έξω σκι, για να µπορεί να το κατευθύνει. Η πίεση αυξάνεται. Οι κινήσεις πρέπει να ξεκινούν από τα πόδια Κατευθύνσεις της κίνησης για την περιστροφή των σκι κατά τη διάρκεια της αλλαγής της στροφής Ζουράρης Μιχάλης Σελίδα 15

17 Βασικά χαρακτηριστικά του αθλήµατος του σκι Το πέδιλο του σκι δεν µπορεί να αλλάξει κατεύθυνση χωρίς την αύξηση της αντίστασης του χιονιού, διότι αυτή δηµιουργεί το σηµείο εφαρµογής της δύναµης ώστε να µην ολισθήσει το πέδιλο ανεξέλεγκτα στο πλάι. Έτσι η αντίσταση βοηθά και στη σταθεροποίηση της ισορροπίας µας. Με την αύξηση της επιβάρυνσης στο έξω σκι αποφεύγεται και η πτώση το κέντρο της στροφής, διότι το εσωτερικό πόδι µας παρέχει µία παραπέρα δυνατότητα στήριξης. Έτσι µπορούµε να ξεχωρίσουµε ένα ακόµη χαρακτηριστικό: Χαρακτηριστικό: Αυξήστε την πίεση στην εσωτερική ακµή γωνία του νέου έξω σκι όσο το δυνατόν πιο νωρίς (νιώστε την αντίσταση του χιονιού και δηµιουργήστε ένα σηµείο εφαρµογής δυνάµεων). Εδώ η επιφάνεια του χιονιού καθορίζει πόσο νωρίς µπορούµε να νιώσουµε αυτή την αντίσταση του χιονιού. Όταν η πίστα είναι σκληρή και κρατάει, αυτό επιτυγχάνεται αµέσως µετά την αλλαγή της στροφής. Όταν το χιόνι είναι φρέσκο (χιόνι πούδρα) µπορούµε να νιώσουµε την αντίσταση του χιονιού κατά ένα µέρος αµέσως µόλις ξεπεράσουµε τη γραµµή πτώσης, διότι το χιόνι θα πρέπει πρώτα να συµπιεστεί. Ακόµα και ένας αρχάριος θα αισθανθεί την αντίσταση του χιονιού, όµως συνήθως κατά την έξοδο του από τη στροφή, διότι γωνιάζει λιγότερο τα πέδιλα του και για αυτόν το λόγω δεν µπορεί να τα στρέψει (µε κάποιο ποσοστό ολίσθησης) πιο γρήγορα πάνω από τη γραµµή πτώσης. Ένας καλός σκιέρ, µόλις νιώσει την αντίσταση του χιονιού κάτω από τα πέδιλά του, θα προσπαθήσει να εκµεταλλευτεί παραπέρα τις ιδιότητές τους. Έτσι έχει τώρα τη δυνατότητα να αυξήσει τη γωνία ακµής του σκι και µ αυτό τον τρόπο να µειώσει την ακτίνα στροφής του. Η ενέργεια αυτή βέβαια δεν επηρεάζει την ποιότητα εκτέλεσης της στροφής. Η ανάπτυξη της πίεσης γίνεται όσο το δυνατόν πιο νωρίς Νιώστε την αντίσταση του χιονιού Ζουράρης Μιχάλης Σελίδα 16

18 Πώς µπορούµε να διακρίνουµε έναν καλό σκιέρ; Η ανάπτυξη της πίεσης πραγµατοποιείται όσο το δυνατόν πιο νωρίς Τα γόνατα και η λεκάνη µετακινούνται πλάγια προς το κέντρο της στροφής χωρίς στρίψιµο Ο κορµός εκτελεί µία ισορροπητική κίνηση - αντισταθµίζει Πλοήγηση οδήγηση της στροφής Ζουράρης Μιχάλης Σελίδα 17

19 Βασικά χαρακτηριστικά του αθλήµατος του σκι Θα πρέπει όµως να κινήσει τα γόνατα και τη λεκάνη του προς το κέντρο της στροφής. Αυτό µπορεί να παρατηρηθεί σε όλους τους σκιέρ. Χαρακτηριστικό Τα γόνατα και η λεκάνη κινούνται πλάγια προς το κέντρο της στροφής χωρίς στρίψιµο. Με την πλάγια κίνηση των γονάτων και της λεκάνης «γωνιάζονται» τα σκι και ο σκιέρ αποκτά µία θέση στροφής. Η λεκάνη διατηρεί όµως µία φυσική θέση που είναι προσαρµοσµένη στη θέση των πέδιλών του σκι, αυτό σηµαίνει όχι ενεργό στρίψιµο της λεκάνης σε σχέση µε τα σκι. Από τους εξωγενείς παράγοντες εξαρτάται πόσο θα µετακινηθούν τα γόνατα και η λεκάνη προς το κέντρο της στροφής. Όσο πιο υψηλή είναι η ταχύτητα, όσο λιγότερο ολισθηρή είναι η πίστα, όσο πιο κοφτερές είναι οι ακµές γωνίες για να περιγράψουµε µερικές µόνο προϋποθέσεις τόσο πιο πολύ µπορούµε να αυξήσουµε τη γωνία ακµής µε την κίνηση προς το κέντρο της στροφής χωρίς να υπάρξει απώλεια στην αύξηση της επιβάρυνσης του έξω σκι. Όσο πιο λίγο υποχωρούµε στην άρθρωση του γονάτου τόσο πιο εύκολα µπορούµε να διατηρήσουµε και να ρυθµίσουµε τις εξωτερικές δυνάµεις. Αυτό είναι κάτι που δεν εξαρτάται από την επιλεγµένη γωνία στροφής. Σε καλούς σκιέρ κατά τη διάρκεια εκτέλεσης των στροφών παρατηρούµε ότι ο κορµός αντισταθµίζει την πλάγια κίνηση των γονάτων και της λεκάνης. Έτσι ο κορµός κινείται µπροστά και πλάι προς το έξω σκι µε µία «ανοιχτή προς την κοιλάδα» θέση του σώµατος. Η ισορροπητική κίνηση προς τα εµπρός εξασφαλίζει τη µέση επιβάρυνση των σκι και προσαρµόζεται στις γωνίες των αρθρώσεων των ποδιών. Ο καλός σκιέρ ταυτόχρονα προετοιµάζεται µε τον κορµό του για την αλλαγή της στροφής προς τη νέα κατεύθυνση. Η προετοιµασία γι αυτή την κίνηση γίνεται ήδη κατά την έξοδό του από τη στροφή. Αυτή η ευθυγράµµιση του κορµού προκύπτει σε εξάρτηση µε τον τρόπο που είναι µεταξύ τους τοποθετηµένα τα πέδιλα του σκι. Επειδή το έσω σκι προηγείται του έξω σκι λόγω της θέσης της στροφής και της διαφοράς ύψους των ποδιών ο εγκάρσιος άξονας των ώµων και της λεκάνης ευθυγραµµίζεται (παράλληλα) µε αυτά. Ανάλογα µε την ταχύτητα στροφής, τη γωνία στροφής και την κλίση της πλαγιάς ο κορµός παίρνει µία «ανοιχτή προς την κοιλάδα» θέση. Κίνηση του γονάτου και της λεκάνης σε µεσαία έως µεγαλύτερη ακτίνα στροφής Κίνηση του γονάτου και της λεκάνης σε µικρή ακτίνα στροφής Ζουράρης Μιχάλης Σελίδα 18

20 Πώς µπορούµε να διακρίνουµε έναν καλό σκιέρ; Αφού τα γόνατα και η λεκάνη κινούνται προς το κέντρο της στροφής, για να γωνιάσουν το πέδιλο του σκι και να υποδεχτούν τις δυνάµεις που δηµιουργούνται στη στροφή, µε την πλάγια ισορροπητική κίνηση του κορµού εξασφαλίζεται η ιδανική επιβάρυνση στο έξω σκι, δηλαδή µία ιδανική επιβάρυνση στην εσωτερική και εξωτερική πλευρά. Χαρακτηριστικό Ο κορµός ισορροπεί ώστε να επιβαρύνει ιδανικά τα σκι. Αυτός ο προσανατολισµός του κορµού αποτελεί και την προϋπόθεση για τη γρήγορη αλλαγή των στροφών. Στο σώµα δηµιουργούνται τάσεις για περιστροφή επειδή το σκι δείχνει σε διαφορετική κατεύθυνση απ ότι ο κορµός. Όταν µειώνεται η αντίσταση του χιονιού µε την ανύψωση ή το χαµήλωµα του Κ.Β.Σ. και την ταυτόχρονη µετατόπιση του προς τα εµπρός, τα σκι ακολουθούν την κατεύθυνση της κίνησης του κορµού. Αυτό µπορεί να συγκριθεί µε ένα λάστιχο. Όταν στριφτεί το πάνω άκρο του (κορµός), ενώ το κάτω µέρος του (σκι) είναι ακόµη σταθερό, δηµιουργείται µία αρχική τάση. Αν σταθεροποιηθεί τώρα το πάνω µέρος και αφεθεί ελεύθερο το κάτω, το κάτω θα ακολουθήσει το πάνω. Τελικά µ αυτό τον τρόπο µπορούµε να ορίσουµε τη βασική θέση σαν ένα χαρακτηριστικό για την κατάβαση µε στροφές: Η βασική θέση χαρακτηρίζεται από την ελαφριά κάµψη στις αρθρώσεις της ποδοκνηµικής, των γονάτων και των ισχίων, τα πέδιλα του σκι είναι παράλληλα ενώ τα χέρια βρίσκονται σε πλάγια θέση µπροστά από τον κορµό. Σύνοψη των χαρακτηριστικών Ρυθµικές κινήσεις που έχουν προσαρµοστεί στην εκτέλεση των στροφών καθώς και ένας αθλητικός δυναµικός και συνεχής τρόπος κατάβασης. Οι ουρές των πέδιλων των σκι ακολουθούν την τροχιά των µυτών τους. Όταν πραγµατοποιείται η αλλαγή της στροφής, το Κ.Β.Σ. µετατοπίζεται προς τα εµπρός. Οι κινήσεις ξεκινούν από τα πόδια. Αυξήστε την πίεση στην εσωτερική ακµή του νέου έξω σκι όσο το δυνατόν πιο νωρίς. Τα γόνατα και η λεκάνη κινούνται πλάγια προς το κέντρο της στροφής χωρίς στρίψιµο. Ο κορµός ισορροπεί - αντιστέκεται ώστε να επιβαρύνει ιδανικά τα σκι. Η βασική θέση χαρακτηρίζεται από την ελαφριά κάµψη στις αρθρώσεις της ποδοκνηµικής, των γονάτων και των ισχίων, τα πέδιλα του σκι είναι παράλληλα ενώ τα χέρια βρίσκονται σε πλάγια θέση µπροστά από τον κορµό. Ο κορµός αντισταθµίζει την κίνηση Βασική θέση κατά την κατάβαση µε στροφές Ζουράρης Μιχάλης Σελίδα 19

21 ιδασκαλία ιδασκαλία Η διδασκαλία είναι η κύρια αρµοδιότητα ενός δασκάλου του σκι. Το σωστό µάθηµα είναι προσανατολισµένο σε στόχους, έχει βιωµατικό χαρακτήρα, είναι ασφαλές και πραγµατοποιείται µέσα σε µία ευχάριστη ατµόσφαιρα. Ένας καλός σκιέρ µπορεί να εξελιχθεί σε ένα δάσκαλο βάσει των διδακτικών µεθοδικών, των παιδαγωγικών καθώς και των κοινωνικών ικανοτήτων του. Τα βασικά στοιχεία της κατάβασης µπορούν να παρατηρηθούν σε όλα τα επίπεδα ικανότητας. Εξαιτίας της γνώσης γύρω από τη διδασκαλία και τη µάθηση µπορούµε να συνοδεύσουµε το µαθητή, ώστε από αρχάριος να εξελιχθεί σε έναν προχωρηµένο σκιέρ. Η εκµάθηση της κατάβασης µε σκι µπορεί και πρέπει να είναι ευχάριστη. Για να παρακινηθεί ένας µαθητής πρέπει η ατµόσφαιρα του µαθήµατος να είναι ευχάριστη και να θέτει τη βάση για όλες τις σκέψεις και τα µέτρα για τη διαµόρφωση της διδασκαλίας. Ζουράρης Μιχάλης Σελίδα 20

22 Έναρξη Τρόπος Στόχος: Η µεθοδολογία της διδασκαλίας Έναρξη Τρόπος Στόχος: Η µεθοδολογία της διδασκαλίας Έναρξη Τρόπος ρόµος Στόχος µάθησης Προϋποθέσεις Εκµάθηση Επιθυµητό Κατάστασης κινήσεων αποτέλεσµα Στην έναρξη Όταν αρχίζει το µάθηµα βρισκόµαστε λοιπόν στην αρχή της εκπαιδευτικής διαδικασίας διαπιστώνουµε κάποιες συγκεκριµένες προϋποθέσεις και απαιτήσεις, τις οποίες µπορούµε να τις χαρακτηρίσουµε και σαν αφετηρία. Η «αφετηρία» αυτή µπορεί να αναλυθεί και µε τις παρακάτω ερωτήσεις «κλειδιά»: Τι µαθητές έχω (προσωπικότητα, ηλικία, επίπεδο ικανοτήτων, φυσική κατάσταση) ; Τι περιµένουν οι µαθητές µου από εµένα (κίνητρα, επιθυµίες) ; Τι υλικό διαθέτουν οι µαθητές µου ; Ποιές επιφάνειες και συνθήκες χιονιού διαθέτω ; Ποιους εξωτερικούς παράγοντες πρέπει να προσέξω (καιρός, πολυσύχναστες πίστες) ; Με την ανάλυση αυτών των συνθηκών µπορούν να προκύψουν οι στόχοι για τη διαδικασία του σκι. Οι στόχοι µάθησης για τον τοµέα της κατάβασης µε στροφές, που έχουν αναπτυχθεί µ αυτό τον τρόπο, έρχονται σε συµφωνία µε τις προσωπικές επιδιώξεις και το επίπεδο των µαθητών µας και είναι προσαρµοσµένοι στις υπάρχουσες συνθήκες. Για ένα µαθητή µεγάλη είναι και η επιρροή της ποιότητας των υλικών. Η µπότα του σκι, το µήκος του πέδιλου, η γωνία του και η αντίσταση (σκληρότητα) του στην περιστροφή θα πρέπει να προσαρµόζονται στις ανάγκες του µαθητή µε τέτοιο τρόπο, ώστε να υποστηρίζεται η εκπαιδευτική διαδικασία. Οι συνθήκες που επικρατούν αναφορικά µε την επιφάνεια και την ποιότητα του χιονιού είναι οι εξωτερικές προϋποθέσεις, τις οποίες θα πρέπει να λάβουµε υπόψη και από την άποψη της ασφάλειας. Κυρίως η επιφάνεια και η ποιότητα του χιονιού καθορίζουν την επιλογή των ασκήσεων και τη µορφή της οργάνωσης κατά την διάρκεια του µαθήµατος. Εδώ την επιφάνεια του χιονιού µπορούµε να τη χρησιµοποιήσουµε µε δύο τρόπους. Κάποιες ασκήσεις να διδαχτούν σε εξάρτηση µε το επίπεδο των ικανοτήτων µόνο σε συγκεκριµένα µεγέθη κλίσης των πλαγιών (π.χ. εκτελούµε στροφές γλιστρώντας κοντά στη γραµµή πτώσης). Μπορούµε όµως να διδάξουµε και σε µία επίπεδη επιφάνεια το µαθησιακό στόχο «κατάβαση σε µία (πιο) απότοµη πλαγιά ή σε µία πίστα µε πατηµένο χιόνι το στόχο «σκι σε απάτητο χιόνι». Τη µία φορά απαιτούµε ένα συγκεκριµένο τρόπο κατάβασης ανάλογα µε την κλίση της πίστας και την επόµενη στιγµή περνάµε σε µία πιο εύκολη πίστα και προετοιµάζουµε σηµαντικά βήµατα που αφορούν την τεχνική. Ο καιρός και το πόσο πολυσύχναστη είναι µία πίστα δεν είναι σηµαντικά µόνο για λόγους ασφάλειας. Επηρεάζουν καθοριστικά και την ψυχική και κινητική επιβάρυνση, την αυτοσυγκέντρωση, το φόβο και την παρακίνηση. Κατά τη διάρκεια του µαθήµατος θα πρέπει να παρατηρήσουµε µε προσοχή αυτή την επίδραση, ώστε να µη νιώσουν οι µαθητές µας κουρασµένοι ή απογοητευµένοι. Ο στόχος Αυτό το κεφάλαιο αφορά τους στόχους, τους οποίους θέλουν να επιτύχουν οι µαθητές και οι δάσκαλοι κατά τη διάρκεια και µέσω του µαθήµατος σκι. Αν επιτευχθεί ένας από αυτούς, τότε οι µαθητές θα έχουν αποκτήσει νέες εµπειρίες και θα έχουν µάθει και κάτι. Γι αυτό το λόγο τους ονοµάζουµε και στόχους µάθησης. Ζουράρης Μιχάλης Σελίδα 21

23 ιδασκαλία Τους στόχους µπορούµε να τους µεταφέρουµε στους µαθητές µας εµείς οι ίδιοι ή µπορούν να καθοριστούν από ίδιους τους µαθητές. Τέτοιοι στόχοι µάθησης είναι οι παρακάτω: Όλα τα επίπεδα µάθησης Εκµάθηση συγκεκριµένων ενεργειών (κινήσεις γωνιάσµατος, ρύθµιση της επιβάρυνσης, περιστροφικές κινήσεις, δηµιουργία σύσπασης και χαλάρωσης) Αρχάριοι ιάφορες µορφές της ευθείας κατάβασης και για πρώτη φορά κατάβαση µε στροφές Σταµάτηµα και φρενάρισµα Προχωρηµένοι Κατάβαση µε στροφές µε όλα τα χαρακτηριστικά της γνωρίσµατα Ανάπτυξη σύνθετων ικανοτήτων και σχεδίων δράσης (ισορροπία, ικανότητα αντίδρασης, επίλυση καταστάσεων) Σκι σε διαφορετικά είδη χιονιού και επιφανειών Ατοµικά Ειδικές προσδοκίες των πελατών (άλµατα, µία κατάβαση όµορφη από αισθητικής άποψης κ.λπ.) Εκπαίδευση για το άθληµα και εκπαίδευση µέσω του αθλήµατος Μεγάλη σηµασία για το µάθηµα µας παίζουν ο ξεκάθαρος διαχωρισµός και καθορισµός των στόχων µάθησης, διότι όπως λέει και το ρητό: «Όταν δεν γνωρίζεις το στόχο καµία µέθοδο δεν είναι σωστή». Ο στόχος µάθησης καθορίζει τη δοµή, τα περιεχόµενα και τη µεθοδολογία του µαθήµατος. Στην καλύτερη περίπτωση θα προσπαθήσουµε να φτάσουµε σ αυτούς τους στόχους χρησιµοποιώντας ένα µεγάλο πλήθος ασκήσεων. Μετά απ αυτό επικεντρώνουµε σε ένα νέο στόχο µάθησης Ο τρόπος Η διδασκαλία ή η κινητική µάθηση είναι µια διαδικασία, κατά τη διάρκεια της οποίας ο µαθητής πλησιάζει έναν κρυµµένο στόχο και τον κατακτά. Εµείς οι δάσκαλοι του σκι είµαστε οι ειδικοί, οι οποίοι επιβλέπουµε το µεµονωµένο άτοµο και το βοηθάµε να ξεπεράσει τις δύσκολες καταστάσεις, έτσι ώστε να ολοκλήρωση την διαδροµή του µε ασφάλεια και σιγουριά και να κατακτήσει όσο το δυνατόν πιο απλά και γρήγορα το στόχο του. Πρέπει λοιπόν να είµαστε σε θέση: Να επιλέξουµε το σωστότερο δρόµο (Λαµβάνουµε υπόψη την ηλικία, το επίπεδο της ικανότητας, την παρακίνηση κ.λπ.) Να δηµιουργήσουµε µία έµπιστη ατµόσφαιρα, για παράδειγµα ο τρόπος οµιλίας µας να είναι προσωπικός και ήρεµος Να ασχολούµαστε µε τον καθένα προσωπικά και να τον επιβλέπουµε µεµονωµένα Να εκτιµάµε τις καταστάσεις και να αντιδρούµε σ αυτές µε το σωστό τρόπο Να επιτυγχάνουµε το στόχο (µάθησης) που έχουµε θέσει ιδασκαλία αυτό σηµαίνει να παρέχουµε εµπειρίες Ζουράρης Μιχάλης Σελίδα 22

24 Κινητική µάθηση Βιώστε την οµάδα δηµιουργήστε την κατάλληλη ατµόσφαιρα Το µάθηµα µας λοιπόν είναι ο δρόµος προς το στόχο, ο δρόµος είναι η εκπαιδευτική διαδικασία, δηλαδή η εκµάθηση κινήσεων. Για να εξασφαλιστεί η εκµάθηση κινήσεων µε ασφαλή και οικονοµικό τρόπο, θα πρέπει να διαµορφωθεί ανάλογα και η εκπαιδευτική διαδικασία. Σαν ειδικοί θα πρέπει να χειριζόµαστε ανάλογα και το θέµα της κινητικής µάθησης. Για το λόγο αυτό θα πρέπει πρώτα να αποσαφηνιστούν τα πιο σηµαντικά ερωτήµατα: «Πώς εξελίσσεται η κινητική µάθηση;» «Τι πρέπει να παρέχω και τι να πράξω, για να εµφανιστεί ένα σχετικά γρήγορο και επαρκές µαθησιακό αποτέλεσµα;» Κινητική µάθηση Μιλάµε για µάθηση όταν ένας µαθητής έχει αλλάξει µε θετικό τρόπο την κινητική του συµπεριφορά σε µία συγκεκριµένη κατάσταση εξαιτίας του µαθήµατος σκι. Τη µάθηση δεν µπορούµε να την αξιολογήσουµε από µόνη της. Μόνο µέσω µιας κατάλληλης µεθόδου ελέγχου µπορούµε να διαπιστώσουµε αν ο µαθητής µας έχει βελτιωθεί η εάν υπάρχει στασιµότητα στην ικανότητα του να κάνει σκι. Η κατάβαση µε σκι χαρακτηρίζεται κύρια από το γεγονός, ότι ποτέ δεν επικρατεί η ίδια κατάσταση. Οι προϋποθέσεις, όπως οι καιρικές συνθήκες, η κλίση της πίστας και η κατάσταση του χιονιού, αλλάζουν συνεχώς. Αν παρατηρήσουµε µε λεπτοµέρεια ακόµη και κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης µιας στροφής, η επιφάνεια αλλάζει συνεχώς εξαιτίας των κινήσεων γωνιάσµατος των πέδιλων του σκι. Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να καθοδηγήσουµε τους µαθητές µας ώστε να εκτελέσουν συγκεκριµένες κινήσεις. Όταν ο µαθητής δείξει κάτι άλλο, η αιτία ίσως έγκειται στο γεγονός ότι δεν καταφέραµε να παρουσιάσουµε την άσκηση µε σαφήνεια ή ότι ο µαθητής µας κατάλαβε κάτι άλλο. Αυτή τη διαπίστωση την κάνει κάθε ένας που είναι εν ενεργεία δάσκαλος. Σε σχέση µε τις ήδη προαναφερθείσες παραλλαγές µέσα στο περιβάλλον µπορούµε να συµπεράνουµε µε σίγουρο τρόπο ότι ένας µαθητής δεν επιδεικνύει ποτέ το ίδιο κινητικό πρότυπο δύο φορές, όταν πρέπει να εκτελέσει µία συγκεκριµένη άσκηση. Ζουράρης Μιχάλης Σελίδα 23

25 ιδασκαλία Όταν τον κατευθύνουµε για να εκτελέσει ένα συγκεκριµένο βασικό χαρακτηριστικό (Κεφάλαιο Βασικά χαρακτηριστικά του αθλήµατος του σκι) σε κάποιο τµήµα της πλαγιάς, διαπιστώνουµε ακόµα και µε γυµνά µάτια ότι παρουσιάζει στερεότυπα ότι έχει µία καλή πλευρά (σοκολατένια πλευρά) και ότι χρειάζεται να εκτελέσει τρεις ή τέσσερις στροφές, για να έχει ροή η κατάβαση του ή ότι προς το τέλος της άσκησης έχει αποκτήσει µεγάλη ταχύτητα και γι αυτό το λόγο η εκτέλεση της δεν είναι τόσο καλή. Ακόµα και σε µία σχεδόν τέλεια εκτέλεση διαπιστώνουµε ότι κάθε στροφή εκτελείται κάπως διαφορετικά. Έτσι προκύπτει για µας µία διευρυµένη δυνατότητα διδασκαλίας και µάθησης. Όταν ξέρουµε ότι µ αυτό τον τρόπο ο µαθητής µας µαθαίνει, να µην εκτελεί ποτέ µε τον ίδιο τρόπο, παρ όλο που η άσκηση είναι ίδια ακριβώς, η µεθοδικά σωστή επιλογή από τις επιθυµητές παραλλαγές του ρεπερτορίου των ασκήσεων θα είναι πολύ πιο αποτελεσµατική από τη συνεχή επανάληψη κινήσεων σε συγκεκριµένες καταστάσεις. υνατότητες παραλλαγής µιας άσκησης για ένα στόχο µάθησης Έχουµε στη διάθεση µας πολλές δυνατότητες, για να διαµορφώσουµε συνειδητά το µάθηµα του σκι αναφορικά µε τις απαιτούµενες παραλλαγές. Αυτό µπορούµε να το προκαλέσουµε µε τη µεταβολή των συνθηκών του µαθήµατος, µε την παραλλαγή του ίχνους, της ταχύτητας και της κατεύθυνσης, µε την αλλαγή του τρόπου οργάνωσης αλλά και µε την αλλαγή των κινήσεων µέσα στα περιθώρια της κίνησης (κατεύθυνση, εύρος, συγχρονισµός, ένταση). Οι συνθήκες του µαθήµατος µπορούν παραπέρα να διαφέρουν ως προς το υλικό, την επιφάνεια της πίστας, την ποιότητα του χιονιού, τις καιρικές συνθήκες καθώς και την ορατότητα. Η παραλλαγή των συνθηκών ενός µαθήµατος επιτυγχάνεται για παράδειγµα κάνοντας σκι σε επίπεδη η ανώµαλη επιφάνεια ή οι µαθητές µας κατεβαίνουν µία πλαγιά φορώντας στο ένα πόδι τους ένα Snowblade και στο άλλο το κανονικό τους πέδιλο. Μπορούµε να επιτύχουµε µία παραλλαγή των κινήσεων αλλάζοντας µία ήδη γνωστή κινητική εικόνα, όπως για παράδειγµα την αλλαγή της επιβάρυνσης στο νέο έξω σκι, µε το να διαφοροποιήσουµε το συγχρονισµό της αλλαγής, ώστε να πραγµατοποιείται πριν ή µετά το γώνιασµα προς την άλλη πλευρά. Αν τώρα σκεφτεί κάποιος: τώρα µπορώ να τα κάνω όλα! Ή: Εδώ δεν δίνεται καµία κατευθυντήρια γραµµή! Έχει κάνει µεγάλο λάθος! Η γνώση των βασικών χαρακτηριστικών της κατάβασης µε στροφές καθώς και η µηχανική και λειτουργική αιτιολόγηση τους, η γνώση των µεθοδικών τρόπων κατά τη διαδροµή προς την παράλληλη κατάβαση ( Κεφάλαιο Ο δρόµος προς την πορεία µε στροφές), η παιδαγωγική γνώση κατά την ενασχόληση µας µε µαθητές και οι δυνατότητες της παρακίνησης δηλαδή όλα τα στοιχεία που συνθέτουν το πλαίσιο ενός ποιοτικού µαθήµατος σκι καθορίζουν τον τρόπο διδασκαλίας και παρέχουν µία κατευθυντήρια γραµµή. Μόνο όποιος γνωρίζει ποιες βασικές µηχανικές προϋποθέσεις καθορίζουν την κατάβαση µε στροφές και πως µπορούν να αναπτυχθούν η µία µετά την άλλη µπορεί να εφαρµόσει έναν τρόπο διδασκαλίας σύµφωνα µε τις αρχές της διαφορετικότητας της µάθησης. Έτσι χαρακτηρίζουµε άλλωστε τη µεθοδική, η οποία σαν βασική αρχή λαµβάνει υπόψη την παραλλαγή των ασκήσεων. Ζουράρης Μιχάλης Σελίδα 24