βιωµατική µάθηση και διδασκαλία των µαθηµατικών επ. Κωνσταντίνος Π. Χρήστου

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "βιωµατική µάθηση και διδασκαλία των µαθηµατικών επ. Κωνσταντίνος Π. Χρήστου"

Ευδοκία Παπανδρέου
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 βιωµατική µάθηση και διδασκαλία των µαθηµατικών

2 η πυραµίδα της εµπειρίας του Dale (1969) Διάβασµα. Ακρόαση Έκθεση σε οπτικοακουστικά ερεθίσµατα. Χρήση τεχνολογίας τρόπος ταξινόµησης των µαθησιακών δραστηριοτήτων ανάλογα τη σχέση τους µε την καθηµερινή ζωή Επίσκεψη σε µουσεία/εκθέσεις. Παρακολούθηση δρώµενων. Δραµατοποίηση Συµµετοχή σε παιχνίδια ρόλων Ενεργός συµµετοχή σε αισθητηιακές δραστηριότητες. Άµεσες εµπειρίες

3 θεωρητικές σχολές learning by doing, Dewey µάθηση µέσω ανακάλυψης, Bruner µέθοδος project, Frey Δια βίου µάθηση Ρεαλιστική µαθηµατική εκπαίδευση, Freudenthal πολλαπλά είδη νοηµοσύνης, Gardner κριτική παιδαγωγική, Freire situated cognition, Lave & Wenger µη αυταρχική εκπαίδευση

4 βιωµατική µάθηση Ο µαθητής: απόκτηση γνώσης µέσα από την ενσώµατη εµπειρία κατασκευαστής της γνώσης του άµεση εµπλοκή στη διαδικασία µάθησης µάθηση µέσα από την εµπειρία και τον αναστοχασµό της συναισθηµατική εµπλοκή ανάλυση των συναισθηµάτων

5 βιωµατική µάθηση Ο δάσκαλος δηµιουργεί περιβάλλον για διδακτικές εµπειρίες συντονίζει ενισχύει, ρυθµίζει την πορεία βοηθά στον οργανωµένο αναστοχασµό

6 βιωµατική µάθηση - Τρόποι Παιχνίδια ρόλων θεατρικό παιχνίδι Μάθηση µέσα από τη χρήση αντικειµένων Επισκέψεις σε εξωσχολικούς χώρους Δηµιουργία και παρουσίαση πρότζεκτ Εικαστική δηµιουργία Τεχνικές λόγου (ηµερολόγιο, δηµιουργική γραφή, κτλ.) Παιχνίδι και βιωµατικές αναπαραστάσεις

7 βιωµατική εκπαίδευση vs παραδοσιακή Παραδοσιακή: µάθηση εκτός πλαισίου και στη συνέχεια προσπάθεια εφαρµογής της γνώσης Βιωµατική: εµπειρία σε εκπαιδευτικές δραστηριότητες + αναστοχασµός = µάθηση

8 learning by doing, Dewey Μαθαίνουµε από κάθε βίωµα Γνώση είναι η οργάνωση των εµπειριών µας Οι προϋπάρχουσες εµπειρίες δηµιουργούν στάσεις, πεποιθήσεις, οι οποίες επιδρούν στο πως βιώνουµε τα νέα πράγµατα Ανάγκη κατανόησης της υπάρχουσας εµπειρίας Η γνώση προέρχεται και κατευθύνεται στις ανάγκες και τις επιθυµίες της κοινότητας σε αυτή πρέπει να βρίσκει εφαρµογή και από αυτή να προκύπτει

9 Ο κύκλος της βιωµατικής µάθησης, Kolb (1984) Βίωµα = βιώνω/ παρατηρώ Eνεργός πειραµατισµός = Εφαρµόζω/ πειραµατίζοµαι Αναστοχασµός/ ερµηνεία της εµπειρίας Γνωστική επεξεργασία, γενίκευση, αξιολόγηση

10 Ο κύκλος της βιωµατικής µάθησης, Kolb (1984) Ολιστική προσέγγιση ανάµειξη λογικής, συναισθηµάτων, αισθήσεων αναγνώριση και ενεργητική χρήση των εµπειριών ζωής και µάθησης των µαθητών διαρκής αναστοχασµός των νέων εµπειριών

11 βιωµατική µάθηση, Joplin 5 βασικά στάδια: Εστιασµός: παρουσίαση δραστηριότητας στους µαθητές, κερδίζουµε την προσοχή, προετοιµασία για τη συµµετοχή σε δράση Δράση: σωµατική, νοητική, συναισθηµατική, διαπροσωπική για αντιµετώπιση δυσκολιών, λύση προβληµάτων, συµφωνία/διαφωνία, συνεννόηση Υποστήριξη: σωµατική, γραπτή ή προφορική για προσφορά βοήθειας, αίσθηση ασφάλειας, ενίσχυση για περισσότερη προσπάθεια Ανατροφοδότηση: σχόλια που πληροφορούν τον µαθητή για τη δράση του, τη στάση του στην οµάδα, το µέγεθος της προσπάθειας Ανασκόπηση: οργάνωση της πληροφορίας που αντλήθηκε, αποστασιοποίηση

12 βιωµατική µάθηση, Rogers «δεν µπορούµε να διδάξουµε κάποιον αλλά να τον βοηθήσουµε να µάθει» Οι µαθητές µαθαίνουν σε βάθος όταν: το θέµα είναι στα ενδιαφέροντά τους έχουν την πρωτοβουλία αισθάνονται ασφαλείς ότι δε θα απειληθεί η αυτοεκτίµησή τους διαχωρισµός σε γνωστική και βιωµατική µάθηση

13 βιωµατική µάθηση, Freire η εκπαιδευτική διαδικασία πρέπει να είναι οργανωµένη δηµοκρατικά η εκπαιδευτική διαδικασία πρέπει να βασίζεται στο δηµοκρατικό διάλογο ανάµεσα σε δάσκαλο και µαθητή η µάθηση είναι στην πολιτικοποιηµένη δράση ανάπτυξη αντανακλαστικών όπως αλληλεγγύη, σεβασµός στη διαφορετικότητα, κοινωνική δικαιοσύνη, κατανόηση της θέσης του άλλου,συµµετοχή στις αποφάσεις της κοινότητας

14 situated learning, Lave & Wenger η γνώση βρίσκεται εν-πλαισιωµένη σε κοινωνικές καταστάσεις δεν αποκτούµε τη γνώση αλλά µια δυναµική σχέση που αναπτύσσεται όταν συµµετέχουµε στη δηµιουργία/χρήση της ως µέλη της κοινότητας µαθαίνουµε από τη συµµετοχή µας στις δραστηριότητες της κοινότητας πρακτικής που είναι µια οµάδα ανθρώπων µε κοινούς στόχους και που διαµορφώνουν από κοινού τους τρόπους δράσης τους µαθαίνουµε µιλώντας τη γλώσσα της δουλειάς προγράµµατα µαθητείας, υπό την επίβλεψη κάποιου

15 γιατί λειτουργεί συµµετοχή του σώµατος και πολλών αισθήσεων βοηθά στη µνήµη, τη γνωστική ανάπτυξη, κτλ. γίνοται οι απαραίτητες συνδέσεις (εγκεφαλικές, σύνδεση µε εµπειρία, µε κοινότητα, µε συναισθήµατα, µε προηγούµενες γνώσεις,...) ανάπτυξη εργαλείων επικοινωνίας: γλώσσα, κοινωνικές δεξιότητες, πρωτοβουλίες, ρίσκα, αυτονοµία διασκεδαστικό, αυθεντικό αναδεικνύει τις διαφορετικές δυνατότητες ενεργοποιεί τη φαντασία που είναι βασικό χαρακτηριστικό των παιδιών σε αυτή την ηλικία ενεργοποιεί τα συναισθήµατα, διαχείρισή τους στη διαδικασία του αναστοχασµού

16 πως να αυξήσουµε τις αισθήσεις που συµµετέχουν µάθηση έξω από την τάξη χρήση τεχνολογίας, µε δράση σε αυτή χρήση χρωµάτων σε µολύβια, χαρτιά χρήση µουσικής, τραγουδιού που ακούµε, γράφουµε, τραγουδάµε παιχνίδια ρόλων, θέατρο, χορός, διαδικασίες έκθεσης χρήση χειροπιαστών αντικειµένων µετατροπή της µάθησης σε παιχνίδι

17 παιχνίδι χαρακτηριστικά: έχει κανόνες που όλοι ακολουθούν µαθαίνουν να αυτοθεσµίζονται έχει αυξηµένη συµµετοχή ορισµένο στόχο µεγάλη κινητικότητα και ενεργοποίηση των αισθήσεων ανταγωνιστικό ή όχι ανταγωνιστικό φαντασία, δηµιουργικότητα ανάδειξη ταλέντων οµαδική δραστηριότητα, κοινωνικές δεξιότητες, επικοινωνία διασκεδαστικό διδάσκει ή ξεκουράζει ή και τα δύο παραδείγµατα: κουίζ, φιδάκι, κουτσός, παιχνίδια στον η/υ,

18 ζωντανή βιβλιοθήκη ένας καλεσµένος που δέχεται ερωτήσεις µαθητών π.χ ένας παππούς, µία δικηγόρος, ένας φούρναρης, ένας ανάπηρος, ένας αθλητής, ένας µετανάστης, ένας οροθετικός προσοχή στο σεβασµό στην υποκειµενικότητα που φιλοξενείται, και στο ενδεχόµενο να ενισχυθεί ο ρατσισµός και η φοβία

19 παιχνίδια ρόλων µαθαίνω µπαίνοντας στη θέση του άλλου τι σηµαίνει να είµαι φούρναρης, λογιστής, να ζω σε ένα νησί, να είµαι παχουλός, κτλ. κάνω υπολογισµούς, κρατάω σηµειώσεις, αναπτύσσω το κατάλληλο λεξιλόγιο, οργανώνω την πληροφορία αναπαράσταση πραγµατικών καταστάσεων, λύση προβλήµατος, λήψη αποφάσεων, έρευνα, επικοινωνία

20 σωµατικές αναπαραστάσεις µε τους συµµαθητές µου κινούµαι στο χώρο και φτιάχνω ευθείες, καµπύλες, τρίγωνα, κινούµαι στο χώρο µε τις οδηγίες που µου δίνει κάποιος άλλος (3 βήµατα ευθεία, δεξιά 90, 2 βήµατα, κτλ.) ακολουθώ οδηγίες µε κλειστά τα µάτια για να φτιάξω ένα σχήµα στον πίνακα (ανέβα, στοπ, δεξιά, στοπ., κτλ)

21 προσοχή! Οι βιωµατικές δραστηριότητες έχουν µεγάλο εµπειρικό και συναισθηµατικό βάρος και γι αυτό αν δεν γίνονται σε ασφαλή περιβάλλοντα µπορούν να προκαλέσουν βία Η θα εξασφαλίσουµε τα παιδιά ή καλύτερα να µην κάνουµε βιωµατικές ακροβασίες σωµατικές δραστηριότητες και παιδιά µε κινητικές δυσκολίες βιωµατικές συναισθηµατικές δραστηριότητες µε τραυµατισµένα παιδιά (χωρίς οικογένεια, φτωχά, χωρίς πατρίδα) παιχνίδια ρόλων µε προϋπόθεση τη συναίνεση βιωµατικές δραστηριότητες για το ρατσισµό που τον ενισχύουν

22 αναστοχασµός και βιωµατική δραστηριότητα

23 ΠΡΟΣΟΧΗ!!! η σηµασία του αναστοχασµού η διαδικασία του αναστοχασµού είναι απαραίτητη σε κάθε βιωµατική δραστηριότητα η εµπειρία δεν νοηµατοδοτείται από µόνη της και δεν καταλλήγει απαραίτητα σε γνώση αλλά χρειάζεται στοχασµός πάνω στο βίωµα χωρίς αναστοχασµό η βιωµατική δραστηριότητα είναι συνήθως άχρηστη και µπορεί και να ενισχύει λανθασµένες πεποιθήσεις και γνώσεις των µαθητών για τη γνώση

24 σηµασία του αναστοχασµού επεξεργασία της εµπειρίας δηµιουργία συνδέσεων, νοηµατοδότηση µεταγνώση συναισθηµατική ισορροπία προσωπικός/συλλογικός αναστοχασµός

25 στάδια αναστοχασµού, Kold, 1984 Βρίσκουµε λέξεις να περιγράψουµε αυτό που έγινε (τι έγινε, τι είδατε, περιγράψτε) Αναγνωρίζουµε και παρατηρούµε αυτό που συνέβη τι κάνατε, τι έκαναν οι άλλοι, τι αισθανθήκατε Επανεξετάζουµε την κατάσταση τι ήταν σηµαντικό, τι δεν πήγε καλά, τι περιµένατε Σχεδιάζουµε τη νέα κατάσταση τι να κάνουµε τώρα, τι να αλλάξουµε

26 τρόποι ενίσχυσης αναστοχασµού Ερωτήσεις: τι σου άρεσε τι θα άλλαζες τι έγινε Συµπληρώστε τις φράσεις: όλα θα ήταν τέλεια εκτός... την επόµενη φορά θα ήθελα... σήµερα έµαθα ότι...

27 τρόποι ενίσχυσης αναστοχασµού Διατήρηση ηµερολογίου Συναισθηµατική έκφραση µε ζωγραφική ή άλλο εικαστικό τρόπο αναπαράσταση της συναισθηµατικής κατάστασης ζωγράφισέ το φόρα το αντίστοιχο καπέλο (άσπρο για χαρά, µπλε για θυµό, κίτρινο για διαφωνία...) πάρε µια στάση σώµατος που εκφράζει τη θέση σου (νεύρα, ανακούφιση, κτλ)

28 Ασκήσεις τέλους φύλλα αξιολόγησης (οµάδας, δράσης, γνώσης, τρόπου) φύλλα έκφρασης συναισθηµάτων δελτίο τύπου, συνέντευξη τύπου, ευχαριστίες για δηµιουργία καλού κλίµατος

29 Ανοιχτά προβλήµατα οδηγία: να δουλευτεί µε κυβάκια από βιβλ. Δ Δηµοτικού

30 από βιβλ. Δ Δηµοτικού

34 παιχνίδι ρόλων Πολλαπλασιασµός δεκαδικών αριθµών Τα schoolikakia διδάχτηκαν τον πολλαπλασιασµό δεκαδικών αριθµών µέσω της δραµατοποίησης. Έστησαν έναν πάγκο στην ψαραγορά και πουλούσαν φρεσκότατα ψάρια από την Ερέτρια. Τόσο οι ψαροπώληδες όσο και οι πελάτες έπρεπε να κάνουν νοητούς υπολογισµούς, προκειµένου να βρουν την τιµή των ψαριών που πουλούσαν και αγόραζαν αντίστοιχα. Ιδιαίτερη προσοχή δόθηκε στα ρέστα, στα χρήµατα δηλαδή που πρέπει να επιστρέψει ο πωλητής στον αγοραστή, όταν ο τελευταίος του δίνει κέρµατα ή χαρτονοµίσµατα µεγαλύτερης αξίας από αυτή του προϊόντος που αγοράζει.

35 θεατρικό οι 4 πράξεις µαλώνουν πια είναι πιο καλή γράφουµε σενάριο, πρόβες, κοστούµια, παίζουµε

36 βιβλιογραφία Τριλίβα, Σ., Αναγνωστοπούλου, Τ (2008). Βιωµατική Μάθηση Ένας πρακτικός οδηγός για εκπαιδευτικούς και ψυχολόγους, εκδ. Τόπος

Σχετικά έγγραφα

Μια εισαγωγή στην έννοια της βιωματικής μάθησης Θεωρητικό πλαίσιο. Κασιμάτη Κατερίνα Αναπληρώτρια Καθηγήτρια ΑΣΠΑΙΤΕ

Μια εισαγωγή στην έννοια της βιωματικής μάθησης Θεωρητικό πλαίσιο Κασιμάτη Κατερίνα Αναπληρώτρια Καθηγήτρια ΑΣΠΑΙΤΕ Τι εννοούμε με τον όρο «βιωματική μάθηση»; Πρόκειται για έναν εναλλακτικό τρόπο μάθησης,