Νταίζη Παπαθανασοπούλου

Transcript

1 Γ ηλικία. Υγιής και ενεργός γήρανση. Διαμόρφωση πρότασης. 12 η Συνάντηση Εργασίας Εθνικού Διαδημοτικού Δικτύου Υγιών Πόλεων- Προαγωγής Υγείας Μαρούσι, 2 Οκτωβρίου 2015 Νταίζη Παπαθανασοπούλου

2 Ομάδα Εργασίας. Παπαθανασοπούλου Νταίζη, Κοινωνιολόγος Κοινωνική Λειτουργός, Συντονίστρια προγράμματος Υγιείς Πόλεις στο ΕΔΔΥΠΠΥ, Πρόεδρος Συμβουλευτικής Επιτροπής Π.Ο.Υ. για τα Εθνικά Δίκτυα, Δρ. Ευαγγέλου Ευανθία, Κοινωνική Υπηρεσία Δήμου Γλυφάδας,Αναπληρώτρια Συντονίστρια Προγράμματος Υγιείς Πόλεις Δήμου Γλυφάδας, Πομώνη Διονυσία, Προϊσταμένη ΚΑΠΗ Δήμου Αγίων Αναργύρων Καματερού Τσαπατσάρη Λία, Κοινωνιολόγος, Συντονίστρια Προγράμματος Υγιείς Πόλεις Δήμου Αθηναίων Αραβαντινού Πέγκυ, Αρχιτέκτων Μηχανικός- Οικονομολόγος, Msc, MBA,PhD, Συντονίστρια Προγράμματος Υγιείς Πόλεις, Δήμος Δελφών Λάσκαρη Κατερίνα, Συντονίστρια Προγράμματος Υγιείς Πόλεις Δήμου Κερκύρας.

3 Figure 3: Proportion of population aged 60 or over in 2015 and % 10-19% 20-24% 25-29% 30+% Nodata

4

5

6 Global Age Watch 2015 Η Ελλάδα κατατάσσεται χαμηλά στην θέση 79 σε 96 συνολικά χώρες και είναι η χαμηλότερη κατάταξη για χώρα της Δυτικής Ευρώπης. Η Ελλάδα κατέχει την θέση (22) στο τομέα της υγείας με το προσδόκιμο ζωής κατά τα 60 να είναι 24έτη και το προσδόκιμο υγιούς ζωής κατά 60 να είναι 17 έτη. Κατατάσσεται στην θέση 28 στον τομέα της ασφάλειας του εισοδήματος Η Ελλάδα κατατάσσεται χαμηλότερα στο πεδίο ικανότητας (87) με το ποσοστό απασχόλησης (35,6%) και το μορφωτικό επίπεδο των ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας (31,3%) να είναι κάτω από το μέσο όρο της ευρωπαϊκής περιφέρειας (56,3% και 62,7% αντίστοιχα). Κατατάσσεται επίσης χαμηλότερα ως προς τον τομέα ευνοϊκού περιβάλλοντος (91), λόγω της χαμηλής ικανοποίησης των ηλικιωμένων με τις μεταφορές (53%), την ασφάλεια (48%) και την ελευθερία των πολιτών (39%).

7 Ασφάλεια εισοδήματος 28 η θέση συνταξιοδοτική κάλυψη: 77,4% άτομα άνω των 65 λαμβάνουν σύνταξη ποσοστό φτώχειας στους ηλικιωμένους: 7,7% των ατόμων ηλικίας 60 ετών και άνω έχουν εισόδημα κάτω από το μέσο όρο εισοδήματος της χώρας Σχετική πρόνοια: 106,0% των ηλικιωμένων 60+ έχουν μέσο εισόδημα / κατανάλωση άνω του % του μέσου εισοδήματος / κατανάλωση του υπόλοιπου πληθυσμού. Κατά κεφαλήν εισόδημα: US $ 26,215.3 Δείκτης για το βιοτικό επίπεδο των ανθρώπων στο εσωτερικό της χώρας. Έχει ως στόχο να παράσχει τη σύγκριση μεταξύ των χωρών.

8 Δείκτες Υγείας 22 η θέση προσδόκιμο ζωής κατά τα 60: 24 ο μέσος αριθμός των ετών που ένα άτομο ηλικίας 60 ετών αναμένεται να ζήσει. προσδόκιμο υγιούς ζωής κατά τα 60: 17.4 Ο μέσος αριθμός των ετών που ένα άτομο ηλικίας 60 ετών αναμένεται να ζήσει με καλή υγεία Σχετική ψυχολογική / νοητική ευεξία: 92,4% των ατόμων άνω των 50 ετών που αισθάνονται τη ζωή τους έχει νόημα σε σχέση με τα άτομα ηλικίας που αισθάνονται το ίδιο. Ο δείκτης μετρά αυτο-αξιολογούμενη ψυχική ευεξία.

9 Ικανότητα 87 η θέση απασχόληση των ατόμων μεγαλύτερης ηλικίας: 35,6% του πληθυσμού ηλικίας ετών απασχολούνται. Ο δείκτης μετρά την πρόσβαση των ηλικιωμένων στην αγορά εργασίας και την ικανότητά τους να συμπληρώσουν το συνταξιοδοτικό εισοδήμα με τους μισθούς, καθώς και η πρόσβασή τους σε δίκτυα που σχετίζονται με την εργασία. Το ποσοστό απασχόλησης είναι ένα διαβατήριο για την οικονομική ενδυνάμωση των ηλικιωμένων. Εκπαιδευτικό επίπεδο: το 31,3% του πληθυσμού ηλικίας άνω των 60 ετών έχουν δευτεροβάθμια ή τριτοβάθμια εκπαίδευση. Η εκπαίδευση είναι μια ένδειξη της συσσώρευσης των δεξιοτήτων και των ικανοτήτων στη διάρκειας ζωής που δείχνει το κοινωνικό και ανθρώπινο κεφαλαίο και τις δυνατότητες που υπάρχουν μεταξύ των ηλικιωμένων.

10 Κοινωνία και Περιβάλλον που δημιουργούν δυνατότητες 91 η θέση Κοινωνικοί δεσμοί: 61% των ατόμων άνω των 50 ετών έχουν συγγενείς ή φίλους που μπορούν να υπολογίζουν σε δύσκολες στιγμές Φυσική ασφάλεια: το 48% των ανθρώπων άνω των 50 ετών αισθάνονται ασφαλείς να περπατούν μόνοι τη νύχτα στην πόλη ή την περιοχή όπου ζουν. Ατομική ελευθερία: 39% των ατόμων άνω των 50 ετών είναι ικανοποιημένοι με την ελευθερία επιλογής στη ζωή τους. πρόσβαση στα μέσα μαζικής μεταφοράς: 53% των ατόμων άνω των 50 ετών είναι ικανοποιημένοι με τα τοπικά μέσα μαζικής μεταφοράς.

11 Κοινωνική σύνταξη Θέμα Μηνιαία αξία σε τοπικό νόμισμα Σύνταξη στους ανασφάλιστους υπερήλικες 330 Μηνιαία αξίας US $ 448 Τοις εκατό του μέσου εισοδήματος (κατά κεφαλήν ΑΕΠ) 24.18% Ηλικία επιλεξιμότητας 60 στόχευση Εξαρτώμενες από το εισόδημα Συνολικό κόστος (% του ΑΕΠ) 0.18% Επίπεδο εισοδήματος της χώρας Υψηλό εισόδημα: ΟΟΣΑ

12 Greece Greece Total under 15 years 15 to 29 years 30 to 49 years 50 to 64 years 65 to 84 years 85 years and over eurostat

13 Greece Greece

14 στοιχεία εργασίας του καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας και διευθυντή του Εργαστηρίου Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλύσεων (ΕΔΚΑ) Βύρωνα Κοτζαμάνη Ο κ. Κοτζαμάμης αναφέρεται σε κάποιες βεβαιότητες όσον αφορά τις μέλλουσες πληθυσμιακές μας εξελίξεις. Ειδικότερα, αναφέρει ότι το 2025 * ο πληθυσμός της Ελλάδας θα υπολείπεται πιθανότατα κατά χιλιάδες περίπου αυτού του 2015, * τα φυσικά (γεννήσεις- θάνατοι) ως και τα μεταναστευτικά ισοζύγια (είσοδοιέξοδοι) την επόμενη δεκαετία θα είναι αρνητικά, * η δημογραφική γήρανση -μη αναστρέψιμη τάση- θα συνεχισθεί καθώς το ποσοστό των άνω των 65 ετών το 2025 θα υπερβεί πιθανότατα το 22% του συνολικού πληθυσμού και οι άνω των 85 ετών θα αποτελούν σχεδόν το 15% της ομάδας των 65+ (υπενθυμίζεται ότι στις αρχές της δεκαετίας του 1950 οι 65+ αποτελούσαν μόλις το 6,7% του συνολικού πληθυσμού, οι δε 85+ μόλις το 0,4% αντίστοιχα) ενώ η μέση ηλικία θα ξεπεράσει τα 45έτη,

15 * το προσδόκιμο ζωής στη γέννηση (ο μέσος όρος ζωή μας δηλαδή) μετά από 10 χρόνια, στην ευνοϊκότερη των περιπτώσεων δεν θα μειωθεί σημαντικά ενώ η πιθανότητα να αυξηθούν τα χρόνια ζωής πριν τον θάνατο σε κακή κατάσταση υγείας είναι ισχυρή, * η γονιμότητα των γενεών που γεννήθηκαν τη δεκαετία θα συρρικνωθεί ακόμη περισσότερο (θα περιορισθεί πιθανότατα στα 1,4 παιδιά/γυναίκα) και τέλος * το ειδικό βάρος των αλλοδαπών δεν αναμένεται να μεταβληθεί σημαντικά το 2025 (γύρω από το 10% του συνολικού πληθυσμού), ενώ το ίδιο έτος ένας στους 7 νέους κάτω των 15 ετών θα έχει γεννηθεί από έναν τουλάχιστο αλλοδαπό γονέα.

16 Σε Ιταλία και Ελλάδα καταγράφονται τα υψηλότερα ποσοστά ηλικιωμένων στην Ευρωπαϊκή Ένωση σύμφωνα με την έκθεση που έδωσε στη δημοσιότητα για το 2014 η ευρωπαϊκή στατιστική υπηρεσία Eurostat. Συνολικά το 18,5% του πληθυσμού της Ε.Ε. είναι άνω των 65 ετών. Άνω των 80 ετών είναι το 5% του πληθυσμού της Ε.Ε., το οποίο προβλέπεται να φτάσει το 12% το Ωστόσο, οι χώρες με τα υψηλότερα ποσοστά πληθυσμού άνω των 80 ετών είναι η Ιταλία (6,4%), η Ελλάδα (6%), η Ισπανία και η Γαλλία (5,7%). Στον αντίποδα οι χώρες με τα χαμηλότερα ποσοστά ατόμων άνω των 80 ετών είναι η Ιρλανδία και η Σλοβακία (3%) και η Κύπρος (3,1%). Όσον αφορά τα ποσοστά πληθυσμού άνω των 65 ετών, τα υψηλότερα καταγράφονται στην Ιταλία (21,4%) και ακολουθεί η Ελλάδα με ποσοστό 20,5%, το οποίο σύμφωνα με τη Eurostat αναμένεται να αυξηθεί στο 31% έως το Όσον αφορά τους ηλικιωμένους άνω των 80 ετών στην Ελλάδα, από 6% του πληθυσμού το 2014 προβλέπεται πως θα αυξηθεί στο 13,5% το 2080.

17 Το 8,2% στην ΕΕ, ζούν στο όριο της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Ακόμα υψηλότερα είναι το ποσοστά των ατόμων κάτω των 65 ετών που κινδυνεύουν να ζήσουν στη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό, τόσο στην Ελλάδα (38,9%), όσο και στην ΕΕ (26%). Όσον αφορά, τέλος, τη χρήση του διαδικτύου από άτομα ηλικίας μεταξύ 65 και 74 ετών, η Ελλάδα (14%) και η Κύπρος (16%) καταγράφουν τα χαμηλότερα ποσοστά στην ΕΕ (42%), μετά τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία (10%). Το 30% των ηλικιωμένων που «σερφάρουν» στο διαδίκτυο στην Ελλάδα, είναι μέλη κάποιου κοινωνικού δικτύου, έναντι 23% στην Ε.Ε..

18

19

20 Η ομάδα εργασίας, λαμβάνοντας υπ όψιν της Τα σύγχρονα δημογραφικά δεδομένα και τις προβλέψεις για την ραγδαία αύξηση του ποσοστού των ατόμων ηλικίας μεγαλύτερης των 65 ετών τα προσεχή χρόνια ( Eurostat και ΕΛΣΤΑΤ) Την χαμηλή θέση της κατάταξης της χώρας μας, (79 η θέση σε 96 χώρες ) στην παγκόσμια κατάταξη ( Global Age Watch 2015) με τις χώρες όπου είναι καλύτερες να γερνάς. Την έκθεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης Περιφερειακή πολιτική για τις «Πόλεις του αύριο. Προκλήσεις, οράματα, η πορεία μπροστά.» Την Έκθεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης «The 2015 Ageing Reporτ.Underlying Assumptions and Projection Methodologies» Την έκδοση με την πολιτική του Π.Ο.Υ., «Policies and priority interventions for healthy ageing

21 Tην έκδοση της Age Platform Europe «Ενεργοί Ευρωπαίοι πολίτες μεγαλύτερης ηλικίας. Ενας Οδηγός για την Ευρωπαϊκή Ενωση», Τον οδηγό του Π.Ο.Υ. γαι το προφίλ των ηλικιωμένων Την έκδοση του Π.Ο.Υ. «Μύθοι της Γ Ηλικίας», Την έκδοση του Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ «A Researce & Evaluation Framework for Age Friendly Cities Την έκδοση του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων «Οδικός Χάρτης της Ενεργούς Γήρανσης στην Ελλάδα » Την Εκθεση «Υγιής Γήρανση. Μια Πρόκληση για την Ευρώπη» του Σουηδικού Ινστιτούτου για την Δημόσια Υγεία, με την συμμετοχή εκπροσώπων όλων των χωρών μελών. Την έκθεση του Π.Ο.Υ. «The demographics of ageing

22 Την έκθεση του Π.Ο.Υ. «Ενεργός Γήρανση. Η καλή υγεία προσθέτει χρόνια στην ζωή» Την έκδοση του Π.Ο.Υ. «Strategy and Action Plan for healthy ageing in Europe, , Την Εκθεση του Π.Ο.Υ.,«Strengthening noncommunicable disease policies to promote active ageing», Την Έκθεση του Ευρωβαρόμετρου για την Ενεργό γήρανση(2011), Την πολιτική των Υγιών Πόλεων του Π.Ο.Υ. για την 5 η και 6 η φάση

23 Την «Συμφωνία των Αθηνών» που υπεγράφη στο Παγκόσμιο Συνέδριο Υγιών Πόλεων 2015, Καλές πρακτικές που συγκεντρώθηκαν από τα συνέδρια και τις συναντήσεις εργασίας των Υγιών Πόλεων από όλο τον κόσμο, και τέλος, Τους παράγοντες που επηρεάζουν την Υγεία, κοινωνικούς, οικονομικούς, περιβαλλοντικούς Εισηγείται την διαμόρφωση μιας νέας πολιτικής στους Δήμους μέλη του Δικτύου η οποία

24 θα έχει μια ολιστική προσέγγιση στην χάραξη της στρατηγικής και στην πρακτική της θα χρησιμοποιεί την μεθοδολογία των Υγιών Πόλεων. Θα καταγράφει και θα μελετά τα προβλήματα και τις ανάγκες των ηλικιωμένων στην περιοχή Θα λαμβάνει υπ όψιν της τις προτάσεις τους για την βελτίωση της ποιότητας ζωής τους, Θα λαμβάνει υπ όψιν της τα δημογραφικά στοιχεία της περιοχής, ώστε να λαμβάνει μέτρα όσο μπορεί και να προετοιμάζεται για μια πλέον γηρασμένη κοινωνία στην περιοχή και την κάλυψη των αναγκών που θα προκύπτουν, Θα εναρμονίσει την πολιτική της για το αστικό και φυσικό περιβάλλον με βάση και τις ανάγκες των ηλικιωμένων

25 Προτείνεται οι κύριοι άξονες της πολιτικής να είναι Υγεία. Σωματική και Ψυχική. Προαγωγή, Πρόληψη και Αγωγή Υγείας Κοινωνικό περιβάλλον. Προβλήματα, ανάγκες. Ισότητα Οικονομικό περιβάλλον. Αστικό περιβάλλον.προσβασιμότητα και υποδομές της πόλης. Πόλεις φιλικές για τους ηλικιωμένους Μεταφορές Ασφάλεια Αθλητισμός Πολιτισμός Ψυχαγωγία Νέες τεχνολογίες

26

27 Η Υγιής γήρανση ορίζεται ως «η διαδικασία μεγιστοποίησης των ευκαιριών για σωματική, κοινωνική και ψυχική υγεία, ώστε οι άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας να είναι σε θέση να συμμετέχουν ενεργά στην κοινωνία χωρίς διακρίσεις και να απολαμβάνουν μία ανεξάρτητη και καλής ποιότητας ζωή» Η Ενεργός Γήρανση «Ενεργός γήρανση σημαίνει ότι η ζωή συνεχίζεται αμείωτη και επομένως η κοινωνία οφείλει να εκτιμά και να τιμά με αυξανόμενους ρυθμούς τη συμβολή των μεγαλύτερων και να τους παρέχει ευκαιρίες για να εξακολουθούν να εργάζονται και να μοιράζονται τις εμπειρίες και την πείρα τους με τους νεότερους, να εξακολουθούν να συμμετέχουν ενεργά στην κοινωνία ως ισότιμα μέλη της, και να ζουν όσο το δυνατόν πιο υγιείς και δραστήριοι, απολαμβάνοντας μια καλύτερη ποιότητα ζωής»

28 Υγεία. Σωματική και Ψυχική, Πρόληψη και Αγωγή Υγείας. Πρωτοβουλίες ενημέρωσης των ατόμων της Γ ηλικίας, αλλά και των πολιτών που τα φροντίζουν για την ορθή χρήση των φαρμάκων. Διατήρηση και ενίσχυση του προγράμματος «βοήθεια στο σπίτι». Εξεύρεση δυνατοτήτων κάλυψης της κατ οίκον νοσηλείας σε ειδικές κατηγορίες ηλικιωμένων σε συνεργασία με κρατικούς φορείς και εθελοντές. Πρωτοβουλίες ενημέρωσης των ηλικιωμένων σε ζητήματα πρόληψης και αντιμετώπισης προβλημάτων υγείας. Προγράμματα πρόληψης κυρίως των μη μεταδοτικών ασθενειών με αξιοποίηση των δημοτικών και κρατικών δομών υγείας Παροχή ψυχολογικής στήριξης από εξειδικευμένους επιστήμονες με την δημιουργία κέντρων ψυχοκοινωνικής υποστήριξης στους Δήμους.

29 . Ανάπτυξη μορφών για την διευκόλυνσης της παροχής ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης των ευπαθών ομάδων της Τρίτης μέσω των δημοτικών ιατρειών ή άλλων δομών. Αντιμετώπιση των γενικότερων καθοριστικών παραγόντων, όπως οι κοινωνικές σχέσεις, η φτώχεια, οι διακρίσεις, που επιδρούν στην ψυχική υγεία και στην ευημερία της τρίτης ηλικίας. Ευαισθητοποίηση για τα ψυχικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι, όπως η κατάθλιψη και η γεροντική άνοια. Αύξηση της παροχής ψυχοθεραπευτικών και ψυχοκοινωνικών παρεμβάσεων για τους ανθρώπους τρίτης ηλικίας

30 Λειτουργία προγραμμάτων δραματοθεραπείας σε συνεργασία με τα κατά τόπους Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα. Νοητική ενδυνάμωση με Ομάδες ανάγνωσης λογοτεχνικών βιβλίων και ποιητικών συλλογών,ομάδες ασκήσεων νοητικής ενδυνάμωσης προώθηση γνωστικού επιπέδου,ομάδες δια βίου Μάθησης Διαμόρφωση προγραμμάτων δια βίου μάθησης και κυρίως τη διασύνδεση των υφιστάμενων γνώσεων των ηλικιωμένων με τις νέες τεχνολογίες, όπως και την ανανέωσή τους με τις εξελίξεις στον χώρο της επιστήμης και της τεχνικής.

31 Κοινωνική πολιτική Εκστρατείες ενημέρωσης της ευρύτερης κοινωνίας σχετικά με την κοινωνική και βιολογική ταυτότητα του ηλικιωμένου, για τα θεμελιώδη προβλήματα που αντιμετωπίζει, καθώς και των δυνατοτήτων ενεργητικής παρουσίας στην κοινωνική ζωή. Διατήρηση και ενίσχυση του θεσμού των ΚΑΠΗ, ως θεσμού κοινωνικοποίησης, κοινωνικής δικτύωσης, ψυχαγωγίας κλπ και ενίσχυση του ρόλου του ως κύριου φορέα άσκησης πολιτικής για την γ ηλικία. Εκπόνηση σχεδίου επανένταξης της τρίτης ηλικίας στις δραστηριότητες της τοπικής κοινωνίας (πολιτική, οικονομία, πολιτισμός κ.α.). Προώθηση θεμάτων ισότητας στην γ ηλικία, εξάλειψη των διακρίσεων λόγω φύλου Μέριμνα για την εξάλειψη της κακοποίησης ψυχολογικής, σωματικής και οικονομικής, των ηλικιωμένων

32 Σχεδιασμός προγραμμάτων ελαχιστοποίησης των μορφών ιδρυματοποίησης των ατόμων της Τρίτης ηλικίας. Ειδική μέριμνα και προγράμματα υποστήριξης των ανθρώπων και των οικογενειών που φροντίζουν ηλικιωμένους με χρόνιες παθήσεις. Κοινωνική δικτύωση Δημιουργία και οργάνωση γραφείου διαμεσολάβησης στο Δήμο, ώστε να δίνεται δυνατότητα άμεσης επικοινωνίας των ενδιαφερόμενων ή συγγενών τους για προγράμματα που εκπονούνται και να λαμβάνουν την σχετική ενημέρωση. Δημιουργία δικτύου αλληλεγγύης και αμοιβαίας βοήθειας μεταξύ των ατόμων της τρίτης ηλικίας και με την συμμετοχή εθελοντών Ισότητα Λήψη μέτρων και οργάνωση δράσεων που να εστιάζουν στους τρόπους προστασίας από τις παραδοσιακές διακρίσεις φύλου μεταξύ των ηλικιωμένων καθώς και σε άλλου είδους ανισότητα λόγω ηλικίας.

33 Διαγενεακή επικοινωνία.προγραμματισμένες επισκέψεις ομάδας ηλικιωμένων σε παιδικούς σταθμούς και νηπιαγωγεία με συγκεκριμένη θεματολογία. Αφήγηση παραδοσιακού παραμυθιού, ιστορικών βιωματικών γεγονότων, αναβίωση εθίμων, κατασκευή παιχνιδιών των παιδικών χρόνων των ηλικιωμένων, αναβίωση των ομαδικών παιχνιδιών στην αυλή των σχολείων, διαγωνισμοί επιτραπέζιων παιχνιδιών μεταξύ παιδιών και ηλικιωμένων Εθελοντισμός Οι ηλικιωμένοι έχουν ελεύθερο χρόνο και πολλοί από αυτούς, επιθυμούν να είναι δραστήριοι, ενεργά μέλη της κοινωνίας και να προσφέρουν εθελοντικά. Να τους παρέχεται η δυνατότητα να εκπαιδεύονται στις αρχές και τις αξίες του εθελοντισμού, συμμετέχουν σε εθελοντικές δράσεις του Δήμου και άλλων κοινωνικών φορέων στην πόλη.

34 Αθήνα, 2015 Οι μύθοι της τρίτης ηλικίας Ελληνικό Διαδημοτικό Δίκτυο Υγιών Πόλεων

35 Οικονομικό περιβάλλον Ανάπτυξη μορφών οικονομικής στήριξης και προστασίας των ευπαθών ομάδων της Τρίτης ηλικίας. Λήψη μέτρων για την ελάφρυνση των οικονομικά αδυνάμων. Εξασφάλιση τροφής και στέγης σε άπορους ηλικιωμένους

36 Αστικό περιβάλλον. Προσβασιμότητα και υποδομές της πόλης. Πόλεις φιλικές προς τους ηλικιωμένους. Ασφάλεια. Έλεγχος πεζοδρομίων, οδών και δημοσίων κτηρίων κλπ. ως προς τη δυνατότητα που παρέχουν στην άνετη κίνηση των ηλικιωμένων. Διορθωτικές παρεμβάσεις. Πράσινους και εύκολα προσβάσιμους υπαίθριους χώρους Χώροι συνάντησης για τις ανθρώπινες συναναστροφές, Κτίρια που διευκολύνουν την πρόσβαση Καλός φωτισμός στους δρόμους προς αποφυγήν ατυχημάτων και για λόγους ασφαλείας Εξοπλισμός πόλης με παγκάκια, στέγαστρα κλπ σε κοντινές σχετικά αποστάσεις στους δρόμους και τα πάρκα. Δημιουργία διαδρομών περιπάτου Δημιουργία χώρων αποχωρητηρίων σε επιλεγμένα σημεία της πόλης

37

38 Μεταφορές Καλή συγκοινωνία με τα μέσα μαζικής μεταφοράς Μίσθωση μέσων μεταφοράς για την εξυπηρέτηση των ατόμων Τρίτης ηλικίας Διαμόρφωση εθελοντικού δικτύου βοηθείας μετακινήσεις των ηλικιωμένων που αντιμετωπίζουν κινητικά προβλήματα και άλλα προβλήματα.

39 Αθλητισμός Η δημιουργία προγράμματος άθλησης προσαρμοσμένου στις σωματικές ανάγκες των ηλικιωμένων. Η δημιουργία υπαίθριων χώρων άθλησης και εκγύμνασης Η οργάνωση εκδρομών περιπάτου ή άλλων αθλητικών δραστηριοτήτων για ηλικιωμένους Η δημιουργία προγραμμάτων χορού

40

41

42 Πολιτισμός- Ψυχαγωγία Συγκρότηση ομάδων τέχνης (θέατρο, μουσική, ζωγραφική, ποίηση, γραφιστική κλπ.) που θα απευθύνονται στις ανάγκες καλλιτεχνικής έκφρασης των ατόμων της Τρίτης ηλικίας. Ανάληψη πρωτοβουλιών διαπολιτισμικού διαλόγου και επικοινωνίας. Όπως η οργάνωση προγραμμάτων επισκέψεων πολιτιστικής γνωριμίας και ανταλλαγής ατόμων Τρίτης ηλικίας με άλλους Δήμους του Δικτύου και με άλλα κράτη της Ε.Ε. Οργάνωση εκδρομών, επισκέψεων σε μουσεία, θέατρα κλπ Οργάνωση καλλιτεχνικών βραδιών και βραδιών συνάντησης σε χώρους του Δήμου Δημιουργία προγραμμάτων με παραδοσιακά φαγητά, ή κεντήματα ή τέχνες παλαιές κλπ από ηλικιωμένους που εκπαιδεύουν τις νεότερες γεννεές.

43 Νέες Τεχνολογίες και Δια βίου μάθηση Προγράμματα εκμάθησης υπολογιστών και άλλων ηλεκτρονικών μέσων, με σκοπό την προσαρμογή τους στον νέο τρόπο ζωής, την εξυπηρέτησή τους μέσω ηλεκτρονικών μέσων και τελικά την μείωση του απομονωτισμού και του αποκλεισμού τους.

44

45

46

47