Οθωμανικές πηγές για τη νεώτερη ιστορία της Λευκάδας

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Οθωμανικές πηγές για τη νεώτερη ιστορία της Λευκάδας"

Transcript

1

2 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΛΕΥΚΑΔΑΣ ΔΗΜΟΣ ΛΕΥΚΑΔΑΣ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Ι.Τ.Ε. Οθωμανικές πηγές για τη νεώτερη ιστορία της Λευκάδας Επιμέλεια - Εισαγωγή Ηλίας Κολοβός Μεταφράσεις Ηλίας Κολοβός Μαρίνος Σαρηγιάννης Προλεγόμενα Σπύρος Ι. Ασδραχάς ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΡΗΤΗΣ Ιδρυτική δωρεά Παγκρητικής Ενώσεως Αμερικής ΗΡΑΚΛΕΙΟ 2013

3 ΠANEΠIΣTHMIAKEΣ EKΔOΣEIΣ KPHTHΣ ΙΔΡΥΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ & ΕΡΕΥΝΑΣ Hράκλειο Kρήτης: Νικ. Πλαστήρα 100, Βασιλικά Βουτών Tηλ.: , Fax: Aθήνα: Κλεισόβης 3, Tηλ.: , Fax: ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΙΔΡΥΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ & ΕΡΕΥΝΑΣ Μελισσινού & Νικηφόρου Φωκά 130, Ρέθυμνο Τηλ.: , Fax: ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΛΕΥΚΑΔΑΣ Αντ. Τζεβελέκη & Υπ. Αθ. Κατωπόδη, , Λευκάδα Τηλ.: ΧΟΡΗΓΟΙ ΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: Χρήστος Βουκελάτος, Δαίδαλος ΑΤΕΒΕ: Ιωάννης Τάτσης & Παναγιώτης Λυκογιώργος 2013 Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών, Περιφερειακή Ενότητα Λευκάδας Πρώτη έκδοση: Ιούλιος 2013 Στοιχειοθεσία - σελιδοποίηση: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης Εκτύπωση: Γ. Αργυρόπουλος ΕΠΕ Σχεδίαση εξωφύλλου: Ντίνα Γκαντή ISBN

4 Περιεχόμενα Προλογικό σημείωμα...xv Πρόλογος του Δημάρχου Λευκάδας κ. Κώστα Αραβανή...xvii Προλεγόμενα του Σπύρου Ι. Ασδραχά....xxi ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Η Λευκάδα στη νησιωτική μεθόριο του Ιονίου...1 Το Ιόνιο Πέλαγος στο πλαίσιο της ιστοριογραφίας της μεθορίου...1 Η Αγία Μαύρα ως οθωμανική μεθόριος...6 Το μεθοριακό φρούριο της Αγίας Μαύρας...13 Η φρουρά της οθωμανικής μεθορίου...23 Γύρω από το φρούριο...37 Η αγροτική ενδοχώρα της μεθορίου...47 Συμπερασματικά...73 Οι οικισμοί-φορολογικές ενότητες της Λευκάδας σύμφωνα με τα οθωμανικά κατάστιχα...76 Χάρτης των οικισμών της Λευκάδας κατά τους οθωμανικούς χρόνους...78 Επεξήγηση συμβόλων...79 A.1. A.2. Α.3. Α.4. Α.5. Μεταφράσεις ΟΘΩΜΑΝΙΚΩΝ ΤΕΚΜΗΡΙΩΝ Α. ΟΘΩΜΑΝΙΚΑ ΚΑΤΑΣΤΙΧΑ Λογαριασμός είσπραξης του κεφαλικού φόρου του Αγγελόκαστρου, της Αγίας Μαύρας και της Κεφαλονιάς για το έτος Εγίρας 894 (1488/89)...83 Λογαριασμός είσπραξης του κεφαλικού φόρου του Αγγελόκαστρου, της Αγίας Μαύρας και της Κεφαλονιάς για το έτος Εγίρας 895 (1489/90)...85 Καταχώριση του καζά της Αγίας Μαύρας στο συνοπτικό φορολογικό κατάστιχο του σαντζακιού του Κάρλελι για το έτος Εγίρας 937 (1530/31)...89 Καταχώριση του βιλαετιού της Αγίας Μαύρας στο συγκεντρωτικό κατάστιχο κεφαλικού φόρου για το έτος 958 (1551) Κατάστιχο μισθοδοσίας της φρουράς της Αγίας Μαύρας για τα έτη Εγίρας ( ) vii

5 ΟΘΩΜΑΝΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΩΤΕΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΛΕΥΚΑΔΑΣ Α.6. Λογαριασμός συλλεχθέντος κεφαλικού φόρου για το έτος Εγίρας 1006 (1597/98) από το βιλαέτι της Αγίας Μαύρας Α.7. Κατάστιχο μισθοδοσίας των στρατιωτών του φρουρίου της Αγίας Μαύρας για τα έτη Εγίρας ( ) Α.8. Κατάστιχο κεφαλικού φόρου του βιλαετιού της Αγίας Μαύρας για το έτος Εγίρας 1022 (1613/14) A.9. Καταχώριση του βιλαετιού της Αγίας Μαύρας σε κατάστιχο καθυστερούμενων οφειλών κεφαλικού φόρου για τα έτη Εγίρας 1047 ( ) και 1048 ( ) A.10. Αναλυτικό κατάστιχο κεφαλικού φόρου του βιλαετιού της Αγίας Μαύρας του έτους Εγίρας 1051 (1641/42) με βάση την απογραφή του Φαΐκ Μπέη A.11. Καταχώριση του βιλαετιού της Αγίας Μαύρας στο κατάστιχο είσ πραξης του κεφαλικού φόρου για το έτος Εγίρας 1051 (1641/42) Α.12. Συνοπτικό κατάστιχο κεφαλικού φόρου του βιλαετιού της Αγίας Μαύρας για το έτος Εγίρας 1052 (1642/43) A.13. Συνοπτικό κατάστιχο κεφαλικού φόρου του βιλαετιού της Αγίας Μαύρας για το έτος Εγίρας 1056 (1646/47) με βάση την απογραφή του γραφέα Μουσταφά Μπεράτι ανάθεσης της ευθύνης συλλογής του κεφαλικού φόρου του βιλαετιού της Αγίας Μαύρας στον Ιμπραήμ Πασά για το έτος Εγίρας 1056 (1646/47) A.14. Συνοπτικό κατάστιχο κεφαλικού φόρου του βιλαετιού της Αγίας Μαύρας για το έτος Εγίρας 1057 (1647/48) Μπεράτι ανάθεσης της ευθύνης συλλογής του κεφαλικού φόρου του βιλαετιού της Αγίας Μαύρας στον Ιμπραήμ Πασά για το έτος 1057 (1647/48) A.15. Συνοπτικό κατάστιχο κεφαλικού φόρου του βιλαετιού της Αγίας Μαύρας για το έτος Εγίρας 1058 (1648/49) Μπεράτι που αναθέτει την ευθύνη συλλογής του κεφαλικού φόρου του βιλαετιού της Αγίας Μαύρας στον Ιμπραήμ Πασά για το έτος 1058 (1648/49) A.16. Συνοπτικό κατάστιχο κεφαλικού φόρου του βιλαετιού της Αγίας Μαύρας για το έτος Εγίρας 1060 (1649/50) Μπεράτι που αναθέτει την ευθύνη συλλογής του κεφαλικού φόρου του βιλαετιού της Αγίας Μαύρας στον Ιμπραήμ Πασά για το έτος Εγίρας 1065 (1655/56) Α.17. Συνοπτικό κατάστιχο κεφαλικού φόρου της Αγίας Μαύρας για το έτος Εγίρας 1061 ( ) με βάση απογραφή του καπουτζήμπαση Μουσταφά Αγά Α.18. Συνοπτικό κατάστιχο κεφαλικού φόρου της Αγίας Μαύρας για το έτος Εγίρας 1062 ( ) Α.19. Σχετικά με τη μείωση της φορολογικής βάσης σε χανέδες στο χωριό Βάρνακας του βιλαετιού της Αγίας Μαύρας για το έτος 1062 ( ) viii

6 ΟΘΩΜΑΝΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΩΤΕΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΛΕΥΚΑΔΑΣ Α.20. Συνοπτικό κατάστιχο κεφαλικού φόρου του βιλαετιού της Αγίας Μαύρας για το έτος Εγίρας 1062 (1651/52) με βάση απογραφή του Αμπντί Αγά Α.21. Λογαριασμοί είσπραξης κεφαλικού φόρου από διάφορα χωριά του Αγγελόκαστρου και της Αγίας Μαύρας για το έτος Εγίρας 1068 (1657/58) A.22. Καταχώριση λογαριασμού είσπραξης του κεφαλικού φόρου του βιλαετιού της Αγίας Μαύρας για το έτος Εγίρας 1074 ( ) Α.23. Καταχώριση χρεωστικού υπολοίπου από τη συλλογή του κεφαλικού φόρου των βιλαετιών Αγγελοκάστρου και Αγίας Μαύρας για το έτος Εγίρας 1081 ( ) Β. ΣΟΥΛΤΑΝΙΚΑ ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΙΡΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΤΙΧΩΝ ΣΗΜΑΝΤΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ Β.1. Διαταγή για την αποστολή απολεσθέντων γερακιών από τη Λευκάδα (1552) Β.2. Διαταγή για τη διενέργεια αυτοψίας στο νερό που φτάνει με το υδραγωγείο στην Αγία Μαύρα (1564) Β.3. Δύο καπετάνιοι της Αγίας Μαύρας καταγγέλλονται ότι αιχμαλωτίζουν χριστιανούς από τις γύρω παραθαλάσσιες περιοχές (1564) Β.4. Δύο σπαχήδες της Αγίας Μαύρας καταγγέλλονται από τον καδή ότι κουρσεύουν πλοία των χριστιανών εμπόρων, δολοφονούν και προσβάλλουν τον βοϊβόδα του βεζίρη Αχμέτ Πασά (1564) Β.5. Ο εχθρικός στόλος αναφέρεται ότι ετοιμάζεται να επιτεθεί στα κάστρα της Πρέβεζας και της Αγίας Μαύρας (1565) Β.6. Διαταγή επιστράτευσης εν όψει της επισκευής του φρουρίου της Αγίας Μαύρας (1566) Β.7. Διαταγή για την κατεδάφιση σπιτιών στο φρούριο της Αγίας Μαύρας (1566). 291 Β.8. Διαταγή σχετικά με παράνομη πώληση σιτηρών στο εξωτερικό (1566) Β.9. Διαταγή για την απαγόρευση αυθαιρεσιών σχετικών με το παιδομάζωμα (1566) Β.10. Διαταγή για την επίσπευση της επισκευής του φρουρίου της Αγίας Μαύρας (1566) Β.11. Διαταγή για την αποπομπή στρατιωτών του φρουρίου της Αγίας Μαύρας, υπόπτων για προδοτικές τάσεις (1566) Β.12. Διαταγή σχετικά με τις λεηλασίες των λεβέντ (1566) Β.13. Διαταγή σχετικά με τη συμμετοχή ραγιάδων και σπαχήδων στην οικοδόμηση του φρουρίου της Αγίας Μαύρας και της οχύρωσης του διαύλου του Β.14. Διαταγή σχετικά με την απόσπαση πληροφοριών από χριστιανούς αιχμαλώτους (1571) Β.15. Διαταγή σχετικά με την στρατολόγηση επικουρικού ιππικού για την ενίσχυση των φρουρών της Πρέβεζας και της Αγίας Μαύρας (1571)..299 ix

7 ΟΘΩΜΑΝΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΩΤΕΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΛΕΥΚΑΔΑΣ Β.16. Διαταγή σχετικά με την αποστολή σπαχήδων για τη φύλαξη της Πρέβεζας και της Αγίας Μαύρας από ενδεχόμενη επίθεση (1571) Β.17. Διαταγή σχετικά με τη φύλαξη του φρουρίου της Αγίας Μαύρας (1571) Β.18. Διαταγή σχετικά με επισκευές του φρουρίου της Αγίας Μαύρας και τη φύλαξή του (1571) Β.19. Διαταγή σχετικά με την αποστολή ενισχύσεων από το Κιοστεντίλ για τη φρούρηση της Ναυπάκτου και της Αγίας Μαύρας (1572) Β.20. Διαταγή σχετικά με την άμυνα της Αγίας Μαύρας από τον μπέη του Κάρλελι (1572) Β.21. Διαταγή σχετικά με την επίσπευση των επισκευών στα κάστρα της Αγίας Μαύρας και του Νέου Πύργου (1572) B.22. Διαταγή σχετικά με τις επισκευές των φρουρίων της Ναυπακτίας, της Πρέβεζας και της Αγίας Μαύρας (1572) Γ. ΛΥΤΑ ΟΘΩΜΑΝΙΚΑ ΕΓΓΡΑΦΑ ΤΩΝ ΑΡΧΕΙΩΝ ΝΟΜΟΥ ΛΕΥΚΑΔΑΣ Γ.1. Ο καδής της Αγίας Μαύρας επικυρώνει συμβιβασμό μεταξύ χριστιανών σχετικά με κληρονομιά (1483) Γ.2. Επικύρωση προικοδοσίας μεταξύ χριστιανών στους Σφακιώτες (1489) Γ.3. Οι τιμαριούχοι των Σφακιωτών παραχωρούν τον τίτλο χωραφιού χριστιανού φυγάδα σε άλλους χριστιανούς (1499) Γ.4. Αγοραπωλησία σπιτότοπου, αμπελότοπου και χωραφιών στο Μεσοχώρι μεταξύ χριστιανών (1515) Γ.5. Αγοραπωλησία χωραφιού και αμπελιού στους Σφακιώτες μεταξύ χριστιανών (1533) Γ.6. Εκδίκαση από τον τοποτηρητή καδή της Αγίας Μαύρας κτηματικής διένεξης μεταξύ χριστιανών σχετικά με χωράφι (1542) Γ.7. Επικύρωση από τον τοποτηρητή καδή της Αγίας Μαύρας εξωδικαστικού συμβιβασμού μεταξύ χριστιανών σχετικά με κληρονομιά (1544) Γ.8. Αγοραπωλησία χωραφιών και αμπελιών μεταξύ χριστιανών στους Σφακιώτες (1544) Γ.9. Εκδίκαση αντιδικίας μεταξύ της μονής Οδηγήτριας και χριστιανού για χωράφι στις Καθαρίδες (1553) Γ.10. Παραχώρηση χωραφιών αποθανόντα χριστιανού στους Σφακιώτες σε άλλο χριστιανό (1557) Γ.11. Αγοραπωλησία μεταξύ χριστιανών γυναικών προικώου αμπελιού ενώπιον του τοποτηρητή καδή της Αγίας Μαύρας (1562) Γ.12. Οι κάτοικοι του Βουρνικά αναλαμβάνουν την υποχρέωση να καταβάλουν οι ίδιοι τη δεκάτη του χωριού τους (1566/67) Γ.13. Χριστιανή αγοράζει δημευμένα χωράφια της μονής Οδηγήτριας (1569) Γ.14. Άδεια για την κατασκευή νερόμυλου στους Σφακιώτες (1572) x

8 ΟΘΩΜΑΝΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΩΤΕΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΛΕΥΚΑΔΑΣ Γ.15. Αγοραπωλησία χωραφιού μεταξύ χριστιανών στον Βάρνακα (1581) Γ.16. Δήλωση των χριστιανών της Καρυάς για το φορολογικό καθεστώς της Αγίας Βαρβάρας (1584) Γ.17. Πώληση χωραφιών στον Αλέξανδρο από χριστιανούς σε μουσουλμάνο (1588) Γ.18. Προσφυγή στον καδή χριστιανού από τους Σφακιώτες σχετικά με τη χήρα Μάρω (1590) Γ.19. Αγοραπωλησία αμπελιού και χωραφιού μεταξύ χριστιανών στην Απόλπενα (1595) Γ.20. Παραχώρηση σπιτότοπου στην Αμαξική σε χριστιανό (1596) Γ.21. Ανάκτηση από χριστιανό πωληθέντος χωραφιού στον Άγιο Πέτρο (1599) Γ.22. Πώληση χωραφιού στα Κοκλάτα από μουσουλμάνους σε χριστιανούς (1603) Γ.23. Παραχώρηση χωραφιού προς την κόρη αποθανόντα χριστιανού στους Σφακιώτες (1604) Γ.24. Παραχώρηση χωραφιών προς τις κόρες αποθανόντα χριστιανού στον Βάρνακα (1606) Γ.25. Παραχώρηση χωραφιών προς τη σύζυγο και τις κόρες αποθανόντα χριστιανού στον Βάρνακα (1607) Γ.26. Παραχώρηση χωραφιών αποθανόντα μοναχού στους Σφακιώτες προς τους μοναχούς του Αγίου Ιωάννη (1611) Γ.27. Πώληση χωραφιού στον Αλέξανδρο από χριστιανό προς την εκκλησία της Παναγιάς (1611) Γ.28. Αντιδικία μεταξύ πατέρα και νύφης αποθανόντα χριστιανού στο βαρόσι της Αγίας Μαύρας (1613) Γ.29. Πώληση χωραφιού στον Αλέξανδρο προς την Κόκκινη Εκκλησιά (1615) Γ.30. Οι μοναχοί της Κόκκινης Εκκλησιάς δεν φέρουν καμία ευθύνη για τον τραυματισμό χριστιανού από μουσουλμάνο ληστή (1616) Γ.31. Πώληση χωραφιών στον Αλέξανδρο από μουσουλμάνο σε μοναχούς (1616).342 Γ.32. Πώληση χωραφιών προς μοναχούς της Κόκκινης Εκκλησιάς από μουσουλμάνο στον Αλέξανδρο (1619) Γ.33. Πώληση χωραφιού στην Αγία Θέκλα από μουσουλμάνους προς την Κόκκινη Εκκλησιά (1619) Γ.34. Πώληση χωραφιού στην Αγία Θέκλα από μουσουλμάνους προς την Κόκκινη Εκκλησιά (1619) Γ.35. Καταβολή εγγύησης από χρέος συνεταιρισμού μεταξύ χριστιανών της Αγίας Μαύρας και της Βόνιτσας (1620) Γ.36. Αγοραπωλησία χωραφιού μεταξύ χριστιανών στον Αλέξανδρο (1621) Γ.37. Πληρεξούσιο για την είσπραξη υπολοίπου φόρων ζιμήδων από την Άρτα που εγκαταστάθηκαν στους Σφακιώτες (1622/23) Γ.38. Αγοραπωλησία χωραφιού στην Καρυά μεταξύ μουσουλμάνων από το φρούριο της Αγίας Μαύρας (1624) xi

9 ΟΘΩΜΑΝΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΩΤΕΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΛΕΥΚΑΔΑΣ Γ.39. Γ.40. Γ.41. Γ.42. Γ.43. Γ.44. Γ.45. Γ.46. Γ.47. Γ.48. Γ.49. Γ.50. Γ.51. Γ.52. Γ.53. Γ.54. Γ.55. Γ.56. Γ.57. Γ.58. Γ.59. Πώληση χωραφιού στον Αλέξανδρο από χριστιανό προς την Κόκκινη Εκκλησιά (1624) Πώληση χωραφιού στον Αλέξανδρο από χριστιανούς προς τους μοναχούς της Κόκκινης Εκκλησιάς (1624) Πώληση χωραφιών στον Αλέξανδρο από μουσουλμάνο προς την Κόκκινη Εκκλησιά (1626) Συμβιβασμός μοναχών της Κόκκινης Εκκλησιάς με κατοίκους του Αλέξανδρου για χρέη από δάνεια (1629) Πώληση χωραφιού στα Πλατύστομα από χριστιανούς προς την Κόκκινη Εκκλησιά (1630/31) Πώληση χωραφιού στη Βαυκερή από χριστιανό προς την Κόκκινη Εκκλησιά (1630) Πώληση χωραφιού στον Αλέξανδρο από μουσουλμάνο προς την Κόκκινη Εκκλησιά (1632/33) Εξόφληση χρέους χριστιανής από το βαρόσι σε κληρονόμους μουσουλμάνου από την Αγία Μαύρα (1636) Διεκδίκηση μεριδίου σε κληρονομιά από το γιο θανόντα χριστιανού στο βαρόσι της Αγίας Μαύρας (1636) Πώληση χωραφιού στα Πλατύστομα από χριστιανούς προς την Κόκκινη Εκκλησιά (1637/38) Πώληση χωραφιού στα Πλατύστομα από μουσουλμάνο προς την Κόκκινη Εκκλησιά (1638/39) Ναυλοσύμφωνο μεταξύ καπετάνιου της Αγίας Μαύρας και εμπόρων από τη Μεθώνη (1638) Παραχώρηση χέρσων γαιών στα Πλατύστομα προς τους μοναχούς της Κόκκινης Εκκλησιάς (1641) Εκδίκαση αντιδικίας μεταξύ χριστιανών και της Κόκκινης Εκκλησιάς για χωράφι στα Πλατύστομα (1642) Αντιδικία μεταξύ χριστιανών και μουσουλμάνων της Αγίας Μαύρας για αποθήκη στην Αμαξική (1646) Αποκατάσταση χρεωμένης από το σύζυγό της χριστιανής χήρας στο βαρόσι της Αγίας Μαύρας (1648) Αφιέρωση αμπελιών στο Φρύνι και αποθήκης στην Αμαξική από χριστιανή προς την Κόκκινη Εκκλησιά (1648) Παραχώρηση χωραφιού στην Κατούνα-Εγκλιμενό προς την Κόκκινη Εκκλησιά (1650/51) Παραχώρηση χωραφιού αποθανούσας χριστιανής στο Άλατρο προς την Κόκκινη Εκκλησιά (1652/53) Αφιέρωση σπιτιού και αμπελιού στο βαρόσι της Αγίας Μαύρας από χριστιανές προς την Κόκκινη Εκκλησιά (1653) Απόδειξη πληρωμής του κατ αποκοπή φόρου των μοναχών της Κόκκινης Εκκλησιάς (1657/58) xii

10 ΟΘΩΜΑΝΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΩΤΕΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΛΕΥΚΑΔΑΣ Γ.60. Προσωρινή παραχώρηση ερειπωμένων μοναστηριών από τη μονή Αγίου Γεωργίου προς την Κόκκινη Εκκλησιά (1666) Γ.61. Υπό όρους πώληση νερόμυλου στον Αλέξανδρο από τη μονή Ταξιάρχη Ασωμάτου προς την Κόκκινη Εκκλησιά (1666) Γ.62. Σουλτανική διαταγή για να μην καταπιέζεται χριστιανός από τους μουσουλμάνους πιστωτές του στην Αγία Μαύρα (1666) Γ.63. Εκδίκαση αντιδικίας μεταξύ μουσουλμάνων και χριστιανών για χωράφι στους Σφακιώτες (1673) Γ.64. Ο ζαΐμης της Καρυάς ζητά την παύση μοναχού του μοναστηριού του Αγίου Ιωάννη (1676) Γ.65. Απόδειξη πληρωμής του κατ αποκοπή φόρου των μοναχών της Οδηγήτριας (1676/77) Γ.66. Παραχώρηση σε μοναχούς χωραφιών στους Σφακιώτες (1679) Γ.67. Παραχώρηση τίτλου χωραφιού από τον ζαΐμη της Ζάβερδας σε χριστιανό καλλιεργητή (1701/2) Γ.68. Ιεροδικαστική διαταγή προστασίας των μοναστηριών και των εκκλησιών της Λευκάδας από τις καταπιέσεις των τοπικών αξιωματούχων (1715) Γ.69. Αίτηση των μοναστηριών της Λευκάδας για απαλλαγή τους από τους επαχθείς φόρους (1716) Γ.70. Διαταγή προστασίας των μοναστηριών της Αγίας Μαύρας από έκτακτες εισφορές (1716) Γ.71. Άδεια επισκευής των ξενώνων στη μονή Αγίου Δημητρίου Ζάβερδας (1739/40) Γ.72. Υποσχετικό υποταγής χριστιανού ληστή στο Βούστρι Ξηρόμερου (1751) Γ.73. Υποσχετικό υποταγής χριστιανού ληστή στο Βούστρι Ξηρόμερου (1751) Γ.74. Απόδειξη πληρωμής τέλους κληρονομιάς μοναχού στη Ζάβερδα (1756) Γ.75. Συμφωνητικό ναύλου μεταξύ μουσουλμάνων (1814) Έγγραφα χωρίς χρονολογία Γ.76. Πώληση χωραφιών στον Αλέξανδρο από μουσουλμάνο προς μοναχούς (1616) Γ.77. Πώληση χωραφιού στην Παλαιοκατούνα από χριστιανό προς το μοναστήρι της Παναγιάς Γ.78. Παραχώρηση τίτλου χωραφιού από τον ζαΐμη της Ζάβερδας σε χριστιανό καλλιεργητή (περ. 1701/2) Γ.79. Παραχώρηση τίτλου εγκαταλειμμένου σπιτιού στον Βάρνακα Γ.80. Συστατική επιστολή προς τον μουτεσελίμη του Κάρλελι για έναν μουσουλμάνο Γ.81. Επιστολή προς τον φρούραρχο Βόνιτσας για την προστασία υπηρετών του μητροπολίτη Λευκάδας xiii

11 ΟΘΩΜΑΝΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΩΤΕΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΛΕΥΚΑΔΑΣ Δ. Η ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΛΕΥΚΑΔΑΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΒΛΙΓΙΑ ΤΣΕΛΕΜΠΗ (1670/71) ΓΛΩΣΣΑΡΙ ΤΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΤΩΝ ΛΕΥΚΑΔΙΩΝ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΤΟΠΩΝ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ENGLISH SUMMARY xiv

12 Προλογικό σημείωμα Η ιδέα για τη διερεύνηση των οθωμανικών πηγών για τη νεώτερη ιστορία της Λευκάδας ανήκει στον Σπύρο Ασδραχά, τον μεγάλο Έλληνα ιστορικό που, με αγάπη για τον τόπο του, μας έμαθε να γονιμοποιούμε τη συνολική ιστορία μέσα από την τοπική. Την πρωτοβουλία για την πραγματοποίηση της έρευνας είχε το 2009 ο Κώστας Αραβανής, Νομάρχης τότε Λευκάδας και σήμερα Δήμαρχος Λευκάδας, ο οποίος πρότεινε τη χρηματοδότησή της με βάση Προγραμματική Σύμβαση που υπογράφηκε μεταξύ της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Λευκάδας και του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών (Ι.Μ.Σ.) του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας. Ο διάδοχός του στη σημερινή Περιφερειακή Ενότητα Λευκάδας, κ. Θεόδωρος Βερύκιος, υιοθέτησε επίσης την έρευνά μας. Είναι σπάνια συγκυρία η τοπική αυτοδιοίκηση να αναλαμβάνει να βοηθήσει την ιστορική έρευνα, με στόχο να εμπλουτίσει ενεργά το πολιτισμικό απόθεμα του τόπου. Ελπίζουμε ότι το παρόν βιβλίο, που επιχειρεί να ανανεώσει τις ιστορικές μας γνώσεις για τη νεώτερη ιστορία της Λευκάδας, ανταποκρίνεται στις υψηλές απαιτήσεις των Λευκαδίων και, κυρίως, στην ξεχωριστή αγάπη για τον τόπο τους και την ιστορία του. Με βάση την Προγραμματική Σύμβαση, ξεκίνησε στα τέλη του 2009 η έρευνα για το παρόν βιβλίο στα αρχεία της Ελλάδας, της Τουρκίας και της Βουλγαρίας, τα αποτελέσματα της οποίας παραδόθηκαν στα τέλη του 2010 και δημοσιεύονται σήμερα. Με την καθοδήγηση του Διευθυντή του Ι.Μ.Σ., καθηγητή Ιστορίας Νεώτερων Χρόνων κ. Χρήστου Χατζηιωσήφ, συγκροτήθηκε μια ερευνητική ομάδα, στην οποία συμμετείχαν ο γράφων και επιμελητής του βιβλίου Ηλίας Κολοβός, επίκουρος καθηγητής οθωμανικής ιστορίας του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, ο οποίος ταξίδεψε στην Κωνσταντινούπολη για να συγκεντρώσει τις πηγές από το Οθωμανικό Αρχείο της Πρωθυπουργίας και ανέλαβε την γενική επιμέλεια και τον συντονισμό του έργου, ο Μαρίνος Σαρηγιάννης, ερευνητής οθωμανικής ιστορίας του Ι.Μ.Σ., ο οποίος συνεργάστηκε στις μεταφράσεις και στον σχολιασμό, ο Χρήστος Κυριακόπουλος και η Μαρίνα Δημητριάδου, φοιτητές xv

13 ΟΘΩΜΑΝΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΩΤΕΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΛΕΥΚΑΔΑΣ του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών στην Τουρκολογία που συνδιοργανώνουν το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας και το Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών στο Ρέθυμνο, οι οποίοι εργάστηκαν σκληρά στη βιβλιογραφική έρευνα, στην υποστήριξη των μεταφράσεων και στα ευρετήρια του τόμου. Ο Γιώργος Βιολιδάκης, παλαιότερος μεταπτυχιακός στο Ρέθυμνο, μετέγραψε και μετέφρασε τις ιταλικές επικυρώσεις που βρέθηκαν στα οθωμανικά έγγραφα των Αρχείων της Λευκάδας. Ο Ανδρέας Λυμπεράτος, ερευνητής νεώτερης ιστορίας του Ι.Μ.Σ., συνέδραμε επίσης στην έρευνά μας. Είχαμε την τιμή να έχουμε ως εξωτερικούς συνεργάτες του προγράμματος τους συναδέλφους οθωμανολόγους κ. Asparuh Velkov (Ακαδημία Επιστημών της Σόφιας), ο οποίος συγκέντρωσε και μας έστειλε τις οθωμανικές πηγές για τη Λευκάδα από την Εθνική Βιβλιοθήκη της Σόφιας, και κ. Ali Yaycıoğlu (Πανεπιστήμιο Stanford, Η.Π.Α.), ο οποίος μας έστειλε αρχειακό υλικό για την έρευνά μας από την Άγκυρα. Επίσης, η κ. Ελένη Γράψα είχε την καλοσύνη να διαθέσει για την έρευνά μας τα οθωμανικά έγγραφα που απόκεινται στα Γενικά Αρχεία του Κράτους, Αρχεία Νομού Λευκάδας. Τέλος, από τα Αρχεία του Νομού Λευκάδας μας τέθηκε υπόψη οθωμανικό αρχειακό υλικό από την Κωνσταντινούπολη που είχε κατατεθεί εκεί από την κ. Ευαγγελία Μπαλτά, Διευθύντρια Ερευνών στο Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, υλικό που μνημονεύεται στις οικείες θέσεις στο βιβλίο. Με τον Μαρίνο Σαρηγιάννη είχαμε την ευκαιρία να παρουσιάσουμε την πορεία της έρευνάς μας στο ΙΕ Συμπόσιο της Εταιρείας Λευκαδικών Μελετών που διεξήχθη στο πλαίσιο των Γιορτών Λόγου και Τέχνης στη Λευκάδα τον Αύγουστο του 2010 με θέμα «Δρόμοι και παράδρομοι της τοπικής ιστορίας». Εκεί γνωρίσαμε Λευκαδίτες φίλους που στάθηκαν στη συνέχεια μόνιμοι αρωγοί της έρευνάς μας και, με τη γνώση και την αγάπη για τον τόπο τους, μας έλυσαν πολλές απορίες: ο Αντινομάρχης τότε και σήμερα Αντιδήμαρχος Λευκάδας κ. Λευτέρης Αραβανής, που αγκάλιασε εγκάρδια την έρευνά μας, ο φιλόξενος Πρόεδρος της Εταιρείας Λευκαδικών Μελετών κ. Θωμάς Κατωπόδης, ο φιλόλογος και ιστορικός κ. Δημήτρης Τσερές και η προϊσταμένη των Αρχείων Νομού Λευκάδας κ. Ε. Γράψα, που διάβασαν τα χειρόγραφά μας και μας έστειλαν τις πολύτιμες παρατηρήσεις τους, ο κ. Γεράσιμος Γληγόρης, που είχε επιπλέον την καλοσύνη να μοιραστεί μαζί μας τις γνώσεις του από τη μελέτη του βενετικού κτηματολογίου, και ο π. Ιωαννίκιος Ζαμπέλης, που έθεσε και αυτός στη διάθεσή μας τις γνώσεις του για την εκκλησιαστική και μοναστηριακή ιστορία της Λευκάδας. Με τον κ. Βασίλη Φίλιππα συνεργαστήκαμε για τον κατάλογο των οικογενειακών ονομάτων των Λευκαδίων που περιλαμβάνεται ως παράρτημα στον παρόντα τόμο. Τους ευχαριστούμε όλους θερμά. Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε επίσης ιδιαίτερα τον Τριαντάφυλλο Σκλαβενίτη, Διευθυντή Ερευνών στο Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύμα- xvi

14 ΠΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ τος Ερευνών, ο οποίος υπήρξε αθόρυβη κινητήρια δύναμη της προσπάθειάς μας και είχε την καλοσύνη να διαβάσει προσεκτικά τα γραφόμενα στον παρόντα τόμο και να μας στείλει τις πάντοτε εύστοχες παρατηρήσεις του. Οι συνάδελφοι Έφη Αβδελά, Αντώνης Αναστασόπουλος, Ελευθερία Ζέη και Χρήστος Χατζηιωσήφ του Τμή ματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, ο Βασίλης Γούναρης του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, καθώς και οι υποψήφιοι διδάκτορες Παναγιώτης Στάθης και Aytek Alpan, είχαν την καλοσύνη να συζητήσουν μαζί μας κριτικά για την προσέγγιση της ιστοριογραφίας της μεθορίου και τους ευχαριστούμε πολύ για αυτό. Τέλος, η Ελισάβετ Ζαχαριάδου, η «μαμά» της ελληνικής οθωμανολογίας, επίτιμο μέλος σήμερα του Ινστιτούτου Μεσογειακών Σπουδών του Ι.Τ.Ε., μας παρακίνησε με την οξυδέρκειά της να ξεκινήσουμε αυτή την έρευνα και στη συνέχεια μας πρόσφερε αμέριστα κάθε είδους υποστήριξη και τις σπουδαίες βιβλιογραφικές και ιστορικές της γνώσεις. Είμαστε πάντοτε ευγνώμονες απέναντί της. Και βέβαια ευχαριστούμε τον Σπύρο Ασδραχά, που ήταν συνεχώς κοντά μας στη διάρκεια της έρευνας για να μας μαθαίνει και να μας βάζει να σκεφτόμαστε ιστορικά, ακόμα και την παραμικρή λεπτομέρεια. Η δημοσίευση του παρόντος τόμου έγινε εφικτή χάρη και πάλι στην επίμονη προσπάθεια του Δημάρχου και του Αντιδημάρχου Λευκάδας, κ.κ. Κώστα και Λευτέρη Αραβανή, και στη γενναιοδωρία των χορηγών της, κ.κ. Χρήστου Βουκελάτου, Ιωάννη Τάτση και Παναγιώτη Λυκογιώργου. Τη δημοσίευση ανέλαβαν οι Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης και θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε το προσωπικό τους και ιδιαίτερα την κ. Διονυσία Δασκάλου, για την εξαιρετική τους επιμέλεια, που σπανίζει πλέον στον ελληνικό εκδοτικό χώρο. xvii

15 Πρόλογος του Δημάρχου Λευκάδας κ. Κώστα Αραβανή Στόχος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι η πολύπλευρη ανάπτυξη του τόπου μας σε αυτό το πλαίσιο, η πολιτισμική μας κληρονομιά αποτελεί ανεκτίμητο κεφάλαιο για την ανάπτυξη και το μέλλον μας. Οφείλουμε να προστατεύσουμε και να αναδείξουμε τα πολιτισμικά αγαθά που κληρονομήσαμε από το παρελθόν, δείχνοντας τον απαραίτητο σεβασμό. Η γνώση της ιστορίας μας, ειδικότερα, είναι αναγκαίο προαπαιτούμενο για την αυτογνωσία μας. Ώστε να φωτιστούν τα ιστορικά γεγονότα του τόπου μας, η παράδοσή μας, η εξέλιξη των ανθρώπινων κοινοτήτων. Με αυτό το σκεπτικό, λάβαμε το 2009 ως Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Λευκάδας, στην προσπάθειά μας για την κοινωνική και πολιτιστική ανάπτυξη, την πρωτοβουλία να ενισχύσουμε την έρευνα στις αρχειακές πηγές για τη νεώτερη ιστορία του νησιού μας. Μεταξύ των δράσεων που αποφασίσαμε, επιλέξαμε να παραγγείλουμε στο Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας μια έρευνα των ιστορικών τεκμηρίων της περισσότερο ανεξερεύνητης περιόδου της ιστορίας της Λευκάδας κατά τους νεώτερους χρόνους, εκείνη της οθωμανικής κυριαρχίας ( ). Η έρευνα ολοκληρώθηκε το 2010 και σήμερα είμαι στην ευχάριστη θέση, ως Δήμαρχος Λευκάδας, να παρουσιάζω την έκδοσή της. Ο παρών τόμος για τις «Οθωμανικές Πηγές για τη Νεώτερη Ιστορία της Λευκάδας» περιλαμβάνει σειρά πολύτιμων ιστορικών τεκμηρίων που συγκεντρώθηκαν και μεταφράστηκαν από τα αρχεία της Κωνσταντινούπολης, της Σόφιας και τα Γενικά Αρχεία του Κράτους στη Λευκάδα. Τα τεκμήρια αυτά ρίχνουν νέο φως στην τοπική μας ιστορία. Μεγάλο τμήμα των πηγών μάς παρέχει αναλυτική πληροφόρηση για το φρούριο της Αγίας Μαύρας, που αποτελεί σήμερα ένα στολίδι της ιστορίας στην είσοδο του νησιού μας, καθώς και για τους οικισμούς γύρω του, το «Βαρόσι», που βρισκόταν στα δυτικά του φρουρίου, την «Άλλη Μεριά», στα ανατολικά του, καθώς και για την Αμαξική, που εξελίχθηκε στη σημερινή πόλη της Λευκάδας. Επιπλέον, οι πηγές που δημοσιεύονται εδώ μας παρέχουν τις αρχαιότερες πληροφορίες για το δίκτυο των οικισμών του νησιού, τα χωριά μας, καθώς και για τα δημογραφικά τους xix

16 ΟΘΩΜΑΝΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΩΤΕΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΛΕΥΚΑΔΑΣ αναστήματα. Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον βλέπουμε ότι δημοσιεύεται σε μετάφραση και απογραφή που περιλαμβάνει τα οικογενειακά ονόματα των Λευκαδίων από τα μέσα του 17ου αιώνα. Είναι αναμφισβήτητο ότι οι οθωμανικές πηγές αναδεικνύουν τις βαθιές ρίζες των Λευκαδίων στον τόπο τους. Είναι πεποίθησή μας ότι οι ρίζες και ο πολιτισμός μας αποτελούν πυξίδα για να αντιμετωπίσουμε τη δύσκολη δημοσιονομική πραγματικότητα των ημερών αυτών. xx

17 Προλεγόμενα I. ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ Η σημασία των οθωμανικών πηγών για τη Λευκάδα είναι αυτονόητη. Ο κύριος συντελεστής της έκδοσης που κρατάτε στα χέρια σας, ο Ηλίας Κολοβός, αναπτύσσει στην εισαγωγή του τόμου τον τρόπο με τον οποίο φωτίζουν τη νεώτερη ιστορία της Λευκάδας, όπως έχει ήδη αναλύσει προκαταρκτικά σε επιστημονικές συναντήσεις στη Λευκάδα και στους Παξούς. Εγώ από την πλευρά μου έχω να προσθέσω λίγα πράγματα. Θα ήθελα να αρχίσω με ευχαριστίες, για δεύτερη και τρίτη φορά, προς τον φίλτατο Κώστα Αραβανή, τον Δήμαρχο σήμερα της Λευκάδας και τους συνεργάτες του, που εξασφάλισαν τις υλικές προϋποθέσεις για τη συλλογή των τεκμηρίων του τόμου και για την έκδοσή του. Οι πηγές προέλευσης των οθωμανικών τεκμηρίων που μεταφράστηκαν και δημοσιεύονται εδώ είναι πολλαπλές: το Πρωθυπουργικό Αρχείο της Κωνσταντινούπολης, το Αρχείο της Βιβλιοθήκης Κύριλλος και Μεθόδιος της Σόφιας, και δυστυχώς σε μικρό βαθμό το Αρχείο Tapu Kadastro της Άγκυρας. Η τελευταία πηγή μας καλεί σε μια συνέχεια της έρευνας που ελπίζω, αν κάποτε οι καιροί γίνουν καλύτεροι, να πραγματοποιηθεί. Τέλος, θεωρώ ότι θα πρέπει να δοθεί ιδιάζουσα σημασία στα οθωμανικά τεκμήρια που είχαν αποθησαυριστεί στο Αρχειοφυλάκιο της Λευκάδας, το Archivio, ή Αλκίδιο όπως το έλεγαν οι παλαιότεροι, και σήμερα Γ.Α.Κ.-Αρχεία Νομού Λευκάδας που επιτέλους το 2010 ταξινομήθηκαν και έγινε η καταλογογράφησή τους και μεταφράστηκαν επίσης στην παρούσα έκδοση. Το σύνολο των οθωμανικών τεκμηρίων δίνει μια διαβαθμισμένη εικόνα, η χρονικότητα της οποίας αρχίζει από τον φθίνοντα 15ο αιώνα και φτάνει ως τον αρχόμενο 18ο. Μας δίνουν το οικιστικό πλέγμα του νησιού, το οποίο φυσικά δεν είναι δημιούργημα των χρόνων της οθωμανικής κυριαρχίας μας παραπέμπει στην προηγούμενη, την ανδηγαυική, χωρίς όμως αυτή η περίοδος να προϊδεάζει τη βυζαντινή, για την οποία τα γραπτά τεκμήρια είναι ελάχιστα και τα μνημεία σπανιότατα. Με δυο λόγια, xxi

18 ΟΘΩΜΑΝΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΩΤΕΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΛΕΥΚΑΔΑΣ η οθωμανική κυριαρχία επικάθησε σε μια προηγούμενη. Όπως λέγαμε, οι απαρχές χάνονται μέσα σε ένα χρόνο που δεν μας άφησε επάρκεια τεκμηρίων, γραπτών ή υλικών. Δεν είναι μονάχα το οικιστικό πλέγμα, αλλά και οι σχέσεις των ανθρώπων με τις πηγές της παραγωγής. Ενδεικτικό παράδειγμα, οι αλικάριοι, αμοιβόμενοι angariarii, που διαιωνίζουν μια σχέση από τους Τόκκους ως τα μέσα του 20ού αιώνα. Μέσα από τα οθωμανικά τεκμήρια αναδεικνύεται και ένα ακόμα φαινόμενο, που, ας μου επιτραπεί η επανάληψη, μας παραπέμπει και αυτό σε παλαιότερους χρόνους. Είναι η διχοτομία ανάμεσα στην Αγία Μαύρα και στο νησί της Λευκάδας. Ο Εβλιά Τσελεμπή, το κείμενο του οποίου δημοσιεύεται εδώ σε φροντισμένη μετάφραση του Μαρίνου Σαρηγιάννη, λέει ότι τα χώματα της Αγίας Μαύρας αρχίζουν από τον Αχελώο και ύστερα. Η εποχή των Τόκκων δείχνει τη γεωγραφικότητα της Αγίας Μαύρας. Το ομώνυμο χρονικό είναι αψευδής μάρτυρας. Ας φανταστούμε αυτή την Αγία Μαύρα, που πλέον δεν ανταποκρίνεται στα όρια που μας δίνει ο Εβλιά Τσελεμπή, αλλά σε μια πιο συρρικνωμένη Αγία Μαύρα: το Κάστρο, το λιμάνι του, τα Δέματα. Επιπλέον, ένα τεκμήριο, το οποίο δεν είναι οθωμανικό, ένα πατριαρχικό σιγίλλιο του έτους 1661, αναφερόμενο στη Γύρα, η οποία σημειώνεται σε χάρτες που εικονογραφούν το νησολόγιο του Buondelmonti, λέγει το εξής: Από την Υπεραγία Θεοτόκο της Γύρας ήταν εξαρτώμενες οι εκκλησίες Άγιος Νικόλαος στο Νησί, μια εκκλησία στα Δέματα, ο σπηλαιώδης ευκτήριος οίκος του Αγίου Αντωνίου στην ακαρνανική ακτή απέναντι στο Κάστρο, στην Άλλη Μεριά, καθώς και ο Άγιος Ιωάννης στο Φρύνι. Τον τελευταίο ναό τον λένε Αντζούση. Το Αντζούσης, δηλαδή άντζα (=κνήμη), είναι το ακρωτήριο του Αγίου Ιωάννου στο Φρύνι, όπως αποκαλείται στο σιγίλλιο. Λοιπόν το θαλάσσιο σύνορο ξεκίναγε από το Κάστρο και έφτανε ως το εκκλησάκι του Αγίου Ιωάννη, τον Αντζούση, που βεβαίως δεν έχει καμία σχέση με τους Anjou, όπως μυθολόγησε ο Σπ. Βλαντής. Αυτό είναι το σύνορο. Σε ένα χάρτη του Camocio (1574) αντί για την αμμόγλωσσα που ξεκινάει από τα Δέματα και φτάνει μέχρι τον Αντζούση έχουμε βράχους. Ίσως να δείχνουν ότι η τεράστια αυτή αμμόγλωσσα δεν είχε ακόμα διαμορφωθεί. Τέλος πάντων, έχουμε ένα σύνορο, που, αν δεν κάνω πολύ μεγάλο λάθος, ήταν το σύνορο της Αγίας Μαύρας. Θα ήθελα επίσης να επισημάνω τη σημασία του ονοματολογίου της Λευκάδας, το οποίο προκύπτει από τα οθωμανικά τεκμήρια. Αναφέρομαι στα ανθρωπωνύμια και όχι στις τοπωνυμίες. Τα περισσότερα από τα ονόματα αυτά διατηρούνται μέχρι σήμερα στη Λευκάδα. Αλλά παρατηρεί κανείς ότι κάποια ονόματα, μαρτυρημένα τον 17ο αιώνα, δεν υπάρχουν στα οθωμανικά τεκμήρια. Δεν είναι στιγμή να δοθεί απάντηση σε αυτή την απουσία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το όνομα Ζαμπέλης. Και βεβαίως δεν μπορεί να επικαλεστεί κανείς ότι οι Ζαμπέληδες, ως οικογένεια ιερέων, δεν καταγράφονταν στα οθωμανικά κατάστιχα, αφού τα τελευταία κατέγραφαν και τους ιερείς κατά τον 17ο αιώνα. Αν αληθεύει η οικογενειακή παράδοση των Ζα- xxii

19 ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ μπελίων ότι προέρχονται από ιταλικό κλάδο, τμήμα του οποίου εγκαταστάθηκε στη Βενετία, με απογόνους των οποίων οι Ζαμπέλιοι διατηρούσαν τη μνήμη της κοινής καταγωγής, τότε είναι τελείως λογικό ότι οι Ζαμπέλιοι της Λευκάδας, που δεν ήταν βέβαια στο σύνολό τους ιερείς, θα έπρεπε να είχαν εγκατασταθεί στο νησί πριν την οθωμανική κυριαρχία. Μένοντας στην ονοματολογία, και κάνοντας σύγκριση με τη μεταγενέστερη, η οποία μας έρχεται από τις βενετικές πηγές, μπορούμε να οριοθετήσουμε τις πληθυσμικές εισροές, κυρίως από Κεφαλονιά ή Ιθάκη ή από Κεφαλονιά μέσω Ιθάκης. Και τούτο συμβαίνει κυρίως στη νότια Λευκάδα. Για τα πληθυσμικά μεγέθη δεν χρειάζεται να κάνω επιπλέον λόγο από αυτόν του συντελεστή της έκδοσης και από τα λίγα πράγματα που και ο υπογραφόμενος έχει υπαινιχθεί παλαιότερα. Είναι φυσικό ότι τα πληθυσμικά μεγέθη αυξάνονται ή αυξομειώνονται μέσα σε μια σχετικά μεγάλη χρονική περίοδο. Το ζήτημα είναι αν η αυξομείωση αλλοιώνει και σε ποιο βαθμό το ιστόγραμμα. Σε μελέτη που συνέταξε παλαιότερα ο Ηλίας Κολοβός με τη συμβολή του υπογραφόμενου το ζήτημα έχει τεθεί. Εδώ χρειάζονται όμως και κάποιες επιπρόσθετες παρατηρήσεις. Η τύχη το φερε να γίνει πολύς λόγος για τους Σφακιώτες και να έχουμε και κωμικές αντιδράσεις όσων υπεραμύνονται της κρητικής προέλευσής τους. Η σημερινή ονοματολογία της συστάδας των οικισμών που αποτελούν τους Σφακιώτες μας παραπέμπει, με ενδεικτικό παράδειγμα το όνομα Λάζαρης, σε έναν προγενέστερο εποικισμό: εκείνον που εξάγεται από το Χρονικό των Τόκκων. Και πάλι αναδεικνύεται η οπισθοβατική ιστορία που μπορεί να γραφεί από τα οθωμανικά τεκμήρια, που ανήκουν σε μια μεταγενέστερη συγχρονία. Ως πού μπορούμε να φτάσουμε γυρίζοντας τον τροχό του χρόνου προς τα πίσω; Υπάρχουν απουσίες; Η μεσαιωνική, βυζαντινή πρωτεύουσα της Λευκάδας (στο χώρο της αρχαίας Νηρίκου;), διασώζεται; Προφανώς όχι. Όταν όμως γίνεται η στάση των Σφακισάνων εναντίον του Γρατιανού Τζώρτζη (1357) και γίνεται λόγος για το περιτείχισμα της Επισκοπίας, πράγματα για τα οποία μας μιλάει ο Hopf, και που θα μπορούσαν να έχουν συνδεθεί με τη μαρτυρία του Λιουτπράνδου (968), όλα αυτά θα μπορούσαν να συντεθούν σε ερώτημα στο οποίο δεν δόθηκε ποτέ απάντηση και πάλι μας ανάγουν στις σιωπές που περιμένουν απόκριση. Από ποιο οικιστικό συγκρότημα πέρασε ο Λιουτπράνδος; Η Επισκοπία γιατί δεν συνοδεύεται από έναν προσδιορισμό του τύπου η «Επισκοπία των Σφακιωτών»; Ανάμεσα στις χάρες και στις χαρές τις οποίες μας δίνει η δημοσίευση αχρησιμοποίητων τεκμηρίων που μας πηγαίνουν πίσω και μπρος είναι ακριβώς η δημιουργία ερωτημάτων. Η συλλογή των οθωμανικών τεκμηρίων μας προσφέρει αυτή τη χαρά. Αρκέστηκα στην υπόμνηση ορισμένων εύστοχων ή άστοχων παρατηρήσεων προς την κατεύθυνση αυτή. Εύχομαι οι δημιουργικοί χρήστες του βιβλίου να υπερβούν την καταγεγραμμένη χρονικότητα των μαρτυριών και να αναχθούν στο ερώτημα που ανάμεσα σε άλλα είχε θέσει ο Lucien Febvre: η ιστορία είναι όπως μας τη διηγήθηκαν; xxiii

20 ΟΘΩΜΑΝΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΩΤΕΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΛΕΥΚΑΔΑΣ IΙ. ΑΝΑΓΚΑΙΑ ΥΠΟΜΝΗΣΗ Ας μου επιτραπεί να σημειώσω με ικανοποίηση ότι η ταξινόμηση και η κεφαλαιώδης καταγραφή του Αρχείου της Λευκάδας για την περίοδο έγινε το 2010 με χορηγία της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Λευκάδας ο τότε Νομάρχης Λευκάδας Κώστας Αραβανής και οι συνεργάτες του είχαν και σ αυτή την περίπτωση την αποτελεσματική πρωτοβουλία προς το Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών. Το Ινστιτούτο, με την ευθύνη και την κατά περιόδους άμισθη παρουσία στη Λευκάδα της Ευτυχίας Δ. Λιάτα, Διευθύντριας Ερευνών Ι.Ν.Ε. Ε.Ι.Ε., σχεδίασε το έργο, οργάνωσε και καθοδήγησε ομάδα ταξινόμησης αποτελούμενη από τους ιστορικούς Χριστίνα Παπακώστα, Γιώργο Βιολιδάκη και Σωτήρη Κουτμάνη, που εργάστηκε στη Λευκάδα επί ένα χρόνο και έφερε σε πέρας το δύσκολο έργο, καθιστώντας προσιτό στην έρευνα όλο το αρχειακό υλικό, το οποίο σε μεγάλο μέρος του δεν έχει χρησιμοποιηθεί από τους ερευνητές αφού ήταν αταξινόμητο. Η κεφαλαιώδης καταγραφή του Αρχείου ελπίζω να βρει σύντομα τη δεξίωση που της αξίζει, π.χ. με μια έκδοση και για την ώρα ας γίνει προσιτή μέσω του διαδικτύου στην επιστημονική κοινότητα και το φιλέρευνο κοινό. Ας υπομνησθεί επίσης ότι η συγκέντρωση των οθωμανικών τεκμηρίων του Ιστορικού Αρχείου Λευκάδος και η καταλογογράφησή τους με τα συνοδευτικά τεκμήρια είναι έργο του αρχειοφύλακα ( ) Γεώργιου Γρηγορίου Παρίση ( ). Σπύρος Ι. Ασδραχάς xxiv

ΟΘΩΜΑΝΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΩΤΕΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΛΕΥΚΑΔΑΣ

ΟΘΩΜΑΝΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΝΕΩΤΕΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΛΕΥΚΑΔΑΣ Προλογικό σημείωμα Η ιδέα για τη διερεύνηση των οθωμανικών πηγών για τη νεώτερη ιστορία της Λευκάδας ανήκει στον Σπύρο Ασδραχά, τον μεγάλο Έλληνα ιστορικό που, με αγάπη για τον τόπο του, μας έμαθε να γονιμοποιούμε

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΜΟΣ

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΜΟΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΣ ΤΟΜΟΣ . Τμήμα Γεωγραφίας Πανεπιστημίου Αιγαίου Τμήμα Αρχιτεκτόνων Πολυτεχνικής Σχολής Α.Π.Θ. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΑΙ ΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 29 Οι Βαλκανικοί πόλεμοι Ιστορία Γ Γυμνασίου. Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης (26 Οκτωβρίου 1912)

Ενότητα 29 Οι Βαλκανικοί πόλεμοι Ιστορία Γ Γυμνασίου. Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης (26 Οκτωβρίου 1912) Ενότητα 29 Οι Βαλκανικοί πόλεμοι 1912-1913 Ιστορία Γ Γυμνασίου Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης (26 Οκτωβρίου 1912) Χρονολόγιο 1897-1908 Μακεδόνικος Αγώνας 1912-1913 Βαλκανικοί πόλεμοι 1914-1918 Α' Παγκόσμιος

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος: από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη

Κωνσταντίνος: από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη Επανάληψη Κωνσταντίνος: από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη Ο Κωνσταντίνος Βυζάντιο 1. Αποφασίζει τη μεταφορά της πρωτεύουσας στην Ανατολή κοντά στο αρχαίο Βυζάντιο: νέο διοικητικό κέντρο η Κωνσταντινούπολη 2. 313

Διαβάστε περισσότερα

ΗΕΠΟΧΗΤΗΣΑΚΜΗΣ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΕΡΜΑΤΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑΣ ΩΣ ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 843-1054

ΗΕΠΟΧΗΤΗΣΑΚΜΗΣ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΕΡΜΑΤΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑΣ ΩΣ ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 843-1054 ΗΕΠΟΧΗΤΗΣΑΚΜΗΣ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΕΡΜΑΤΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑΣ ΩΣ ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 843-1054 Η ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΑΚΜΗΣ: ΑΠΟ ΤΟΝ ΤΕΡΜΑΤΙΣΜΟ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑΣ ΩΣ ΤΟ ΣΧΙΣΜΑ ΤΩΝ ΔΥΟ ΕΚΚΛΗΣΙΩΝ 843-1054 867 886 912 913

Διαβάστε περισσότερα

H ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ Γ ΚΑΙ Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ

H ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ Γ ΚΑΙ Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ H ΒΑΣΙΛΕΙΑ ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ Γ ΚΑΙ Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΠΟΧΗΣ ΓΙΑΤΙ ΕΡΧΟΜΑΣΤΕ ΣΤΟ ΣXOΛEIO; ΓΙΑ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΟΥΜΕ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΜΑΣ!!! Ο Μιχαήλ Γ (842-867) ήταν ο τελευταίος αυτοκράτορας της δυναστείας του Αμορίου. Όταν

Διαβάστε περισσότερα

Καθηγήτρια Τζελίνα Χαρλαύτη, Διευθύντρια Δρ Μαρίνος Σαρηγιάννης, Αναπλ. Διευθυντής

Καθηγήτρια Τζελίνα Χαρλαύτη, Διευθύντρια Δρ Μαρίνος Σαρηγιάννης, Αναπλ. Διευθυντής Καθηγήτρια Τζελίνα Χαρλαύτη, Διευθύντρια Δρ Μαρίνος Σαρηγιάννης, Αναπλ. Διευθυντής Παραγωγή γνώσης Στην παλιά πόλη του Ρεθύμνου Σύνολο: 42 Ερευνητές- 6 Συνεργαζόμενα μέλη ΔΕΠ- 8 Μεταδιδάκτορες - 12 Μεταπτυχιακοί

Διαβάστε περισσότερα

1.3 Σκεπτικό Με τη δραστηριότητα χαρτογράφησης της Ανατολικής Μεσογείου σε µία εποχή έντονων συγκρούσεων για την κυριαρχία στην περιοχή, επιδιώκεται ο

1.3 Σκεπτικό Με τη δραστηριότητα χαρτογράφησης της Ανατολικής Μεσογείου σε µία εποχή έντονων συγκρούσεων για την κυριαρχία στην περιοχή, επιδιώκεται ο 1 Χαρτογραφώντας την κυριαρχία στην ανατολική Μεσόγειο από το 13 ο έως το 18 ο αι. 1.1 Περίληψη Οι µαθητές καλούνται να δηµιουργήσουν χάρτες της Ανατολικής Μεσογείου που να απεικονίζουν τις αλλαγές στην

Διαβάστε περισσότερα

Γενικά Αρχεία του Κράτους Αρχεία Νομού Λευκάδας

Γενικά Αρχεία του Κράτους Αρχεία Νομού Λευκάδας Γενικά Αρχεία του Κράτους Αρχεία Νομού Λευκάδας Ελένη Δ. Γράψα Προϊσταμένη Γ.Α.Κ. Αρχείων Ν. Λευκάδας e-mail: mail@gak. lef.sch. g Ιστορικά στοιχεία Τον Ιούλιο του 1684 ο Βενετός αρχιστράτηγος Φραγκίσκος

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνικές τάξεις στη Μεσοβυζαντινή Κοινωνία. Κουτίδης Σιδέρης

Κοινωνικές τάξεις στη Μεσοβυζαντινή Κοινωνία. Κουτίδης Σιδέρης Κοινωνικές τάξεις στη Μεσοβυζαντινή Κοινωνία Κουτίδης Σιδέρης Η βυζαντινή κοινωνική διαστρωμάτωση Εισαγωγή Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία υπήρξε μία από τις πλέον μακραίωνες κρατικές δομές στην μέχρι τώρα ανθρώπινη

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΗΣ ΔΥΣΗΣ Ι Ενότητα #2: Βασικές Γνώσεις I Εισαγωγή Νικόλαος Καραπιδάκης Τμήμα Ιστορίας Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Οι λαοί γύρω από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία

Οι λαοί γύρω από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία Οι λαοί γύρω από τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία Π Ρ Ο Τ Υ Π Ο Γ Ε Ν Ι Κ Ο Λ Υ Κ Ε Ι Ο Α Ν Α Β Ρ Υ Τ Ω Ν Σ Χ Ο Λ Ι Κ Ο Ε Τ Ο Σ : 2 0 1 7-2 0 1 8 Υ Π Ε Υ Θ Υ Ν Η Κ Α Θ Η Γ Η Τ Ρ Ι Α : Β. Δ Η Μ Ο Π Ο Υ Λ Ο Υ Τ Α

Διαβάστε περισσότερα

Εικονογραφία. Μιχαήλ Βόδας Σούτσος Μεγάλος Διερµηνέας και ηγεµόνας της Μολδαβίας Dupré Louis, 1820

Εικονογραφία. Μιχαήλ Βόδας Σούτσος Μεγάλος Διερµηνέας και ηγεµόνας της Μολδαβίας Dupré Louis, 1820 Φαναριώτες Ονοµασία που δόθηκε στα µέλη της παλαιάς βυζαντινής αριστοκρατίας (µεταξύ εκείνων που δεν διέφυγαν στη Δύση ή δεν εξισλαµίσθηκαν) και σε εµπόρους από τις περιοχές του Πόντου, της Ανατολίας (:

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 3. Οι Βαλκανικοί Πόλεµοι (σελ )

Κεφάλαιο 3. Οι Βαλκανικοί Πόλεµοι (σελ ) Ιστορία ΣΤ τάξης 5 η ενότητα «Η Ελλάδα στον 20 ο αιώνα» 1 Κεφάλαιο 3 Οι Βαλκανικοί Πόλεµοι (σελ. 186 189) Οι προσδοκίες, που καλλιέργησε στους υπόδουλους χριστιανικούς λαούς το κίνηµα των Νεοτούρκων το

Διαβάστε περισσότερα

Επαναληπτικό διαγώνισμα Ιστορίας

Επαναληπτικό διαγώνισμα Ιστορίας Επαναληπτικό διαγώνισμα Ιστορίας (Προσφυγικό-Κρητικό) ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΣΗ ΘΕΜΑ Α1 Να δώσετε το περιεχόμενο των ακόλουθων όρων: α) Υπουργείο Περιθάλψεως (1917) (μον. 5) β) Προσωρινή Κυβέρνηση Κρήτης (μον. 5) γ)

Διαβάστε περισσότερα

18 ος 19 ος αι. ΣΟ ΑΝΑΣΟΛΙΚΟ ΖΗΣΗΜΑ. «Σώστε με από τους φίλους μου!»

18 ος 19 ος αι. ΣΟ ΑΝΑΣΟΛΙΚΟ ΖΗΣΗΜΑ. «Σώστε με από τους φίλους μου!» 18 ος 19 ος αι. ΣΟ ΑΝΑΣΟΛΙΚΟ ΖΗΣΗΜΑ «Σώστε με από τους φίλους μου!» Σο Ανατολικό ζήτημα, ορισμός Είναι το ζήτημα της διανομής των εδαφών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η οποία από τις αρχές του 18ου αιώνα

Διαβάστε περισσότερα

Σουμελίδου Παναγιώτα Α4 7 ο Λύκειο Καλλιθέας Μπαλικτσής Λάζαρος

Σουμελίδου Παναγιώτα Α4 7 ο Λύκειο Καλλιθέας Μπαλικτσής Λάζαρος Σουμελίδου Παναγιώτα Α4 7 ο Λύκειο Καλλιθέας Μπαλικτσής Λάζαρος ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ!!! Θα ήθελα να ευχαριστήσω εγκάρδια την οικογένειά μου για την πολύτιμη βοήθειά τους και θα ήθελα να αφιερώσω την εργασία μου

Διαβάστε περισσότερα

Η ανάλυση των στοιχείων στο Παρατηρητήριο στο αρχαίο θέατρο ΑΡΧΑΙΟ

Η ανάλυση των στοιχείων στο Παρατηρητήριο στο αρχαίο θέατρο ΑΡΧΑΙΟ Η ανάλυση των στοιχείων στο Παρατηρητήριο στο αρχαίο θέατρο ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΟΙΝΙΑΔΩΝ. βασίσθηκε στην εργασία που εκπόνησε ειδική επιστημονική ομάδα υπό τους κ.κ. Λάζαρο Κολώνα τ. γενικό Διευθυντή Αρχαιοτήτων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΑΚΤΙΚΑ ΜΕΛΗ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΑΚΤΙΚΑ ΜΕΛΗ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑΣ Μυτιλήνη, 28 Σεπτεμβρίου 2010 Στην υπ αρ. 2/22.09.2010 Γενική Συνέλευση Ειδικής Σύνθεσης του Τμήματος Κοινωνικής

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΑΔΑ Α. Α. 1. α. Επιλέξτε τη σωστή απάντηση: 1. Ο αρχηγός της αποστολής κατά το β αποικισμό ονομαζόταν: α) ευγενής β) ιδρυτής γ) οικιστής

ΟΜΑΔΑ Α. Α. 1. α. Επιλέξτε τη σωστή απάντηση: 1. Ο αρχηγός της αποστολής κατά το β αποικισμό ονομαζόταν: α) ευγενής β) ιδρυτής γ) οικιστής ΟΜΑΔΑ Α Α. 1. α. Επιλέξτε τη σωστή απάντηση: 1. Ο αρχηγός της αποστολής κατά το β αποικισμό ονομαζόταν: α) ευγενής β) ιδρυτής γ) οικιστής 2. Η σάρισα ήταν: α) Η επίσημη ονομασία της μακεδονικής φάλαγγας.

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦ. 4. ΟΙ ΑΡΑΒΙΚΕΣ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

ΚΕΦ. 4. ΟΙ ΑΡΑΒΙΚΕΣ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΚΕΦ. 4. ΟΙ ΑΡΑΒΙΚΕΣ ΚΑΤΑΚΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ α. η αραβική εξάπλωση με την καθοδήγηση των δύο πρώτων χαλιφών οι Άραβες εισέβαλαν και κατέκτησαν σε σύντομο χρονικό διάστημα τις πλούσιες χώρες της Εγγύς

Διαβάστε περισσότερα

Ένα εξαιρετικό και αποκαλυπτικό βιβλίο για την Μονή Βατοπαιδίου και την Λίμνη Βιστωνίδα!

Ένα εξαιρετικό και αποκαλυπτικό βιβλίο για την Μονή Βατοπαιδίου και την Λίμνη Βιστωνίδα! 10 Σεπτεμβρίου 2019 Ένα εξαιρετικό και αποκαλυπτικό βιβλίο για την Μονή Βατοπαιδίου και την Λίμνη Βιστωνίδα! Επιστήμες / Εκδόσεις Πασχάλης Ανδρούδης, Μοναχός Κοσμάς Σιμωνοπετρίτης (Παναγιώτης Κυρανούδης)

Διαβάστε περισσότερα

Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ. Οι πρεσβευτές πρόσωπα σεβαστά και απαραβίαστα

Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ. Οι πρεσβευτές πρόσωπα σεβαστά και απαραβίαστα Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ Α. Η βυζαντινή διπλωματία Οι πρεσβευτές πρόσωπα σεβαστά και απαραβίαστα Μέθοδοι της βυζαντινής διπλωματίας: Ευκαιριακές αποστολές πρέσβεων Χορηγίες ( χρήματα ή δώρα

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ. Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων εορτασμού 50 χρόνων λειτουργίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ. Στο πλαίσιο των εκδηλώσεων εορτασμού 50 χρόνων λειτουργίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΝΕΩΤΕΡΗ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ ΛΑΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΒΕΝΕΤΙΑΣ ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

«Η συνεισφορά των Λευκαδιτών ιστορικών Νίκου Σβορώνου και Σπύρου Ασδραχά»

«Η συνεισφορά των Λευκαδιτών ιστορικών Νίκου Σβορώνου και Σπύρου Ασδραχά» Συνδιοργάνωση Περιφέρειας Ιονίων Νήσων και Τμήματος Ιστορίας Ιονίου ΣΥΝΕΔΡΙΟ «Η συνεισφορά των Λευκαδιτών ιστορικών Νίκου Σβορώνου και Σπύρου Ασδραχά» Λευκάδα, 19 και 20 Απριλίου 2019 Αίθουσα Συνεδριάσεων

Διαβάστε περισσότερα

Ορθή επανάληψη: Πρόσκληση Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος για υποψηφίους διδάκτορες στο πλαίσιο της χρηµατοδοτούµενης Πράξης Κύρτου Πλέγµατα

Ορθή επανάληψη: Πρόσκληση Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος για υποψηφίους διδάκτορες στο πλαίσιο της χρηµατοδοτούµενης Πράξης Κύρτου Πλέγµατα Ορθή επανάληψη: Πρόσκληση Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος για υποψηφίους διδάκτορες στο πλαίσιο της χρηµατοδοτούµενης Πράξης Κύρτου Πλέγµατα Αθήνα, 22/7/2013 To Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύµατος

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη Νεοελληνική Ιστορία

Εισαγωγή στη Νεοελληνική Ιστορία ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Εισαγωγή στη Νεοελληνική Ιστορία Ενότητα 1η: Εισαγωγή Ελευθερία Μαντά, Λέκτορας Νεότερης Ελληνικής Ιστορίας Ιστορίας και Αρχαιολογίας

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 6. Η κρίση στα Βαλκάνια (σελ )

Κεφάλαιο 6. Η κρίση στα Βαλκάνια (σελ ) Ιστορία ΣΤ τάξης 4 η Ενότητα «Η Ελλάδα στον 19 ο αιώνα» 1 Κεφάλαιο 6 Η κρίση στα Βαλκάνια (σελ. 170 173) Στη διάρκεια του 19ου αιώνα η Οθωµανική Αυτοκρατορία αντιµετώπισε πολλά προβλήµατα και άρχισε σταδιακά

Διαβάστε περισσότερα

1. Οι Σλάβοι και οι σχέσεις τους με το Βυζάντιο

1. Οι Σλάβοι και οι σχέσεις τους με το Βυζάντιο Τα όρια του βυζαντινού κράτους από τα μέσα του 7ου ως τον 9ο αιώνα. Επεξεργασία: Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού. ΙΜΕ http://www.ime.gr/chronos/09/gr/gallery/main/others/o2p 2.html I. Ο ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΚΟΣΜΟΣ ΚΑΤΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ [επιστήμης κοινωνία]

ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ [επιστήμης κοινωνία] ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ [επιστήμης κοινωνία] ειδικές μορφωτικές εκδηλώσεις 2014 2015 www.eie.gr Νέες προσεγγίσεις στην Ιστορία του Νότου της Ρωσικής Aυτοκρατορίας, 1784-1914 ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΤΙΜΟΚΑΤΑΛΟΓΟΣ Ε Κ Δ Ο Σ Ε Ω Ν

ΤΙΜΟΚΑΤΑΛΟΓΟΣ Ε Κ Δ Ο Σ Ε Ω Ν ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΛΕΥΚΑΔΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ ΤΙΜΟΚΑΤΑΛΟΓΟΣ Ε Κ Δ Ο Σ Ε Ω Ν 1971-2013 ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΛΕΥΚΑΔΙΚΩΝ ΜΕΛΕΤΩΝ Σταδίου 48, 5ος όροφος, γραφ. 17, 105 64 Αθήνα, τηλ. 210.32.15.100 Α.Φ.Μ.: 090045002, Δ.Ο.Υ.: Α Αθήνας Πληροφορίες:

Διαβάστε περισσότερα

ΙΟΝΙΟΣ ΛΟΓΟΣ ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ - IONIO ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ. Τόμος χαριστήριος στον Δημήτρη Ζ. Σοφιανό ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ - ΤΟΜΟΣ Α'

ΙΟΝΙΟΣ ΛΟΓΟΣ ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ - IONIO ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ. Τόμος χαριστήριος στον Δημήτρη Ζ. Σοφιανό ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ - ΤΟΜΟΣ Α' ΙΟΝΙΟΣ ΛΟΓΟΣ ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ - IONIO ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ - ΤΟΜΟΣ Α' Τόμος χαριστήριος στον Δημήτρη Ζ. Σοφιανό ΚΕΡΚΥΡΑ 2007 ΙΟΝΙΟΣ ΛΟΓΟΣ L ΙΟΝΙΟΣ ΛΟΓΟΣ ΤΜΗΜΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ - ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία του νεότερου και σύγχρονου κόσμου

Ιστορία του νεότερου και σύγχρονου κόσμου Ιστορία ΣΤ' Δημοτικού Ιστορία του νεότερου και σύγχρονου κόσμου Βιβλίο μαθητή ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ Ιωάννης Κολιόπουλος Ομότιμος Καθηγητής Ιάκωβος Μιχαηλίδης Επίκουρος Καθηγητής, ΑΠΘ Αθανάσιος Καλλιανιώτης Σχολικός

Διαβάστε περισσότερα

Ε. Τοποθετήστε τους δείκτες σκορ, στη θέση 0 του μετρητή βαθμολογίας. ΣΤ. Τοποθετήστε τον δείκτη χρόνου στη θέση Ι του μετρητή χρόνου.

Ε. Τοποθετήστε τους δείκτες σκορ, στη θέση 0 του μετρητή βαθμολογίας. ΣΤ. Τοποθετήστε τον δείκτη χρόνου στη θέση Ι του μετρητή χρόνου. ιαρκεια 90 λεπτα Παικτεσ 4 Ηλικια 12+ ΚΑΝΟΝΕΣ ΣΤΟΧΟΣ ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ Το Autokrator είναι ένα μεσαιωνικό στρατιωτικό παιχνίδι, για τις μάχες μεταξύ Χριστιανών και Μουσουλμάνων μεταξύ 7ου και 11ου αιώνα μ.χ.

Διαβάστε περισσότερα

Η ιστορική πατρότητα του όρου «Μεσόγειος θάλασσα» ανήκει στους Λατίνους και μάλιστα περί τα μέσα του 3ου αιώνα που πρώτος ο Σολίνος τη ονομάζει

Η ιστορική πατρότητα του όρου «Μεσόγειος θάλασσα» ανήκει στους Λατίνους και μάλιστα περί τα μέσα του 3ου αιώνα που πρώτος ο Σολίνος τη ονομάζει Η ιστορική πατρότητα του όρου «Μεσόγειος θάλασσα» ανήκει στους Λατίνους και μάλιστα περί τα μέσα του 3ου αιώνα που πρώτος ο Σολίνος τη ονομάζει χαρακτηριστικά «Mare Mediterraneum» ως μεταξύ δύο ηπείρων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΜΕΛΕΤΩΝ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΥ ΤΟΥ ΑΙΜΟΥ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ

ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΜΕΛΕΤΩΝ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΥ ΤΟΥ ΑΙΜΟΥ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ Βαλκανικά σύμμεικτα ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΜΕΛΕΤΩΝ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΥ ΤΟΥ ΑΙΜΟΥ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ Υπεύθυνος: Μέλη: Καθ. Παρασκευή Νάσκου Περράκη Καθ. Φώτιος Σιώκης Καθ. Κυριάκος Κεντρωτής Λέκτ. Ελευθερία

Διαβάστε περισσότερα

ΣΧΕ ΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ

ΣΧΕ ΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ ΣΧΕ ΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ 1ο Σχέδιο Ι ΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ιάρκεια: Ολιγόλεπτο Θέµατα: 3 ΘΕΜΑ 1ο Ο Β Παγκόσµιος πόλεµος και οι µεταπολεµικές σχέσεις Ελλάδας-Αλβανίας ΠΗΓΗ Το πώς έβλεπε η αλβανική

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΣΔΡΟΛΙΑ 7 η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία Αγιάς. Ανάδειξη και αξιοποίηση.

ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΣΔΡΟΛΙΑ 7 η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων. Αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία Αγιάς. Ανάδειξη και αξιοποίηση. ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΣΔΡΟΛΙΑ 7 η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Αρχαιολογικοί χώροι και μνημεία Αγιάς. Ανάδειξη και αξιοποίηση. Στρατηγική θέση της Αγιάς Η περιοχή της Αγιάς χαρακτηρίζεται κυρίως από την εύφορη κοιλάδα

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΣΑΙΩΝΑ ΣΤΗΝΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ

ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΣΑΙΩΝΑ ΣΤΗΝΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΣΑΙΩΝΑ ΣΤΗΝΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ εμφανίζεται ΣΤΗ ΒΟΡΕΙΑ ΙΤΑΛΙΑ Επηρεάζεται από το ελληνικό και ρωμαϊκό πολιτισμό ΟΥΜΑΝΙΣΜΟΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΘΕΑΤΡΟ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ Αξία στον ΝΤΑ ΒΙΝΤΣΙ ΣΑΙΞΠΗΡ ΚΟΠΕΡΝΙΚΟΣ Άνθρωπο ΜΙΧΑΗΛ

Διαβάστε περισσότερα

Πτυχές διαμόρφωσης αναγνωστικής πολιτικής και πολιτικής για το έντυπο βιβλίο στις ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες

Πτυχές διαμόρφωσης αναγνωστικής πολιτικής και πολιτικής για το έντυπο βιβλίο στις ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες Πτυχές διαμόρφωσης αναγνωστικής πολιτικής και πολιτικής για το έντυπο βιβλίο στις ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες Χριστίνα Μπάνου, Λέκτορας Τμήμα Αρχειονομίας Βιβλιοθηκονομίας, Ιόνιο Πανεπιστήμιο, Τηλ.: 26610-87416,

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ "ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ "

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΩΝ "ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ Κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ" ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑ "ΒΑΛΚΑΝΙΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ ΚΑΙ ΕΝΩΣΗ 1911-1913" Κεφάλαιο 5 Ο χάρτης των Βαλκανίων

Διαβάστε περισσότερα

29. Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία

29. Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία 29. Νέοι εχθροί εμφανίζονται και αποσπούν εδάφη από την αυτοκρατορία Οι Σελτζούκοι Τούρκοι και οι Νορμανδοί απειλούν την αυτοκρατορία και την Πόλη. Η Ανατολική και η Δυτική εκκλησία χωρίζονται οριστικά.

Διαβάστε περισσότερα

Η ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ

Η ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ Η ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ Οι βυζαντινοί ήταν καλά πληροφορημένοι για τις γειτονικές χώρες από δικούς τους ανθρώπους. Όταν έφταναν επισκέπτες, έμποροι, μισθοφόροι ή στρατιωτικοί φυγάδες, ή ακόμα κρατικές

Διαβάστε περισσότερα

Τι σημαίνει ο όρος «βυζαντινόν»;

Τι σημαίνει ο όρος «βυζαντινόν»; Τι σημαίνει ο όρος «βυζαντινόν»; Ο όρος«βυζαντινόν» αναφέρεται στο Μεσαιωνικό κράτος που εδιοικείτο από την Κωνσταντινούπολη, τη μεγάλη πόλη των ακτών του Βοσπόρου. Οι ιστορικοί χρησιμοποιούν τον όρο αυτόν

Διαβάστε περισσότερα

1ο Σχέδιο. δεδοµένων της Β και Γ στήλης, που αντιστοιχούν στα δεδοµένα της Α στήλης. A. Βασικοί όροι των συνθηκών Β. Συνθήκες Γ.

1ο Σχέδιο. δεδοµένων της Β και Γ στήλης, που αντιστοιχούν στα δεδοµένα της Α στήλης. A. Βασικοί όροι των συνθηκών Β. Συνθήκες Γ. . ΣΧΕ ΙΑ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΤΗ 1ο Σχέδιο Ι ΑΚΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Η Ελλάδα από το 1914 ως το 1924 (επαναληπτικό) ιάρκεια: 1 διδακτική ώρα Θέµατα: 3 ΘΕΜΑ 1ο Ι. Να συµπληρώσετε, στα κενά της Α στήλης,

Διαβάστε περισσότερα

Μετανάστευση. Ορισμός Είδη Ιστορική αναδρομή

Μετανάστευση. Ορισμός Είδη Ιστορική αναδρομή Μετανάστευση Ορισμός Είδη Ιστορική αναδρομή ΟΡΙΣΜΟΣ Μετανάστευση Μετακίνηση ανθρώπων μεμονωμένα ή κατά ομάδες Σε χώρους διαφορετικούς από την κατοικία τους Λόγοι οικονομικοί, κοινωνικοί, εκπαιδευτικοί

Διαβάστε περισσότερα

Μοναδικό παλαιοχριστιανικό μνημείο οι Κατακόμβες της Μήλου

Μοναδικό παλαιοχριστιανικό μνημείο οι Κατακόμβες της Μήλου 09/04/2019 Μοναδικό παλαιοχριστιανικό μνημείο οι Κατακόμβες της Μήλου / Ιστορία - Εθνικά Θέματα Αθανάσιος Κίμων Ευθυμίου, Δημοσιογράφος Εκτός από κοιμητήριο, οι κατακόμβες ήταν και τόπος λατρείας. Έτσι

Διαβάστε περισσότερα

Περπατώντας στην ªÂÛ ÈˆÓÈÎ fiïë

Περπατώντας στην ªÂÛ ÈˆÓÈÎ fiïë Περπατώντας στην ªÂÛ ÈˆÓÈÎ fiïë Σπάνια έχει κάποιος την ευκαιρία να διαβεί 2400 χρόνια ιστορίας, συγκεντρωµένα σε µια έκταση 58,37 εκταρίων που περικλείεται ανάµεσα στα τείχη της Μεσαιωνικής Πόλης. Έναν

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΧΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ Θ.Ε.: ΕΠΟ 11 Κοινωνική και οικονομική ιστορία της Ευρώπης

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΧΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ Θ.Ε.: ΕΠΟ 11 Κοινωνική και οικονομική ιστορία της Ευρώπης ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΧΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ Θ.Ε.: ΕΠΟ 11 Κοινωνική και οικονομική ιστορία της Ευρώπης 2 η εργασία 2012 13 ΘΕΜΑ: «Στις παραμονές της λεγόμενης βιομηχανικής επανάστασης,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ στα αποσπάσματα των εγχειριδίων που ακολουθούν : 1]προσέξτε α) το όνομα του Βυζαντίου β) το μέγεθος

ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ στα αποσπάσματα των εγχειριδίων που ακολουθούν : 1]προσέξτε α) το όνομα του Βυζαντίου β) το μέγεθος ΑΠΟΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΣΗΜΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ στα αποσπάσματα των εγχειριδίων που ακολουθούν : 1]προσέξτε α) το όνομα του Βυζαντίου β) το μέγεθος και τον τόνο της αποτίμησης γ) τα στοιχεία της ιστορικής

Διαβάστε περισσότερα

Ομάδα «Αναποφάσιστοι» : Αθανασοπούλου Ναταλία, Μανωλίδου Εβίτα, Μήτση Βασιλική, Στέφα Αναστασία

Ομάδα «Αναποφάσιστοι» : Αθανασοπούλου Ναταλία, Μανωλίδου Εβίτα, Μήτση Βασιλική, Στέφα Αναστασία Ομάδα «Αναποφάσιστοι» : Αθανασοπούλου Ναταλία, Μανωλίδου Εβίτα, Μήτση Βασιλική, Στέφα Αναστασία Βρίσκεται στην ανατολική πλευρά της Λακωνίας. Το όνομα «Μονεμβασιά» προέρχεται από τις λέξεις «Μόνη Έμβασις»

Διαβάστε περισσότερα

Ολοι είμαστε αδέλφια

Ολοι είμαστε αδέλφια ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Θρησκευτικά Γ Δημοτικού (Μέρος Α ) Ολοι είμαστε αδέλφια ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ Θρησκευτικά Γ Δημοτικού Ολοι είμαστε αδέλφια (Μέρος A )

Διαβάστε περισσότερα

Το ρωμαϊκό κράτος κλονίζεται

Το ρωμαϊκό κράτος κλονίζεται Ι. Η ΜΕΤΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΡΩΜΑΪΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ 1. Από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη Ας διαβάσουμε τι θα μάθουμε στο σημερινό μάθημα: Σκοπός: Σκοπός του παρόντος μαθήματος είναι να απαντήσουμε σε ένα «γιατί»: Γιατί χρειάστηκε

Διαβάστε περισσότερα

Οι Άγιοι της Θεσσαλονίκης.

Οι Άγιοι της Θεσσαλονίκης. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Οι Άγιοι της. Ενότητα 1: Θεσσαλονίκη: Ιστορικά και Πολιτισµικά Χαρακτηριστικά Συµεών Πασχαλίδης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό

Διαβάστε περισσότερα

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ. Διεύθυνση αλληλογραφίας: Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας/Φιλοσοφική Σχολή/ Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων/ Τ.Κ. 45110.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ. Διεύθυνση αλληλογραφίας: Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας/Φιλοσοφική Σχολή/ Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων/ Τ.Κ. 45110. ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Ονοματεπώνυμο: Αγγελική Παναγοπούλου Πατρώνυμο: Γεώργιος Τόπος γέννησης: Αθήνα Οικογενειακή κατάσταση: Άγαμη Θέση: Λέκτορας Γνωστικό Αντικείμενο: Βυζαντινή Ιστορία Διεύθυνση αλληλογραφίας:

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΘΕΣΜΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ

Ο ΘΕΣΜΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ Ο ΘΕΣΜΟΣ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ 4 Ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ - ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2012 13 ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : ΤΜΗΜΑ : Α4 ΕΙΡΗΝΗ ΜΑΡΑΖΑΚΗ, ΜΑΡΙΑ ΜΕΡΑΜΒΕΛΙΩΤΑΚΗ, ΙΩΑΝΝΑ ΠΑΠΑ ΑΚΗ ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ : ΕΥ. ΣΕΡ ΑΚΗ 1 Ο ρόλος του οίκου

Διαβάστε περισσότερα

Μιχάλης Κοκοντίνης. 1 Πειραματικό δημοτικό σχολείο Θεσσαλονίκης Ε'1 τάξη Οι Ρωμαίοι κυβερνούν τους Έλληνες

Μιχάλης Κοκοντίνης. 1 Πειραματικό δημοτικό σχολείο Θεσσαλονίκης Ε'1 τάξη Οι Ρωμαίοι κυβερνούν τους Έλληνες Μιχάλης Κοκοντίνης 1 Πειραματικό δημοτικό σχολείο Θεσσαλονίκης Ε'1 τάξη 2017-18 1. Οι Ρωμαίοι κυβερνούν τους Έλληνες Πρώτη φροντίδα των Ρωμαίων ήταν να κρατήσουν τους Έλληνες διχασμένους και να τους εμποδίσουν

Διαβάστε περισσότερα

Η Μεθώνη και η περιοχή της από την αρχαιότητα έως τα νεότερα χρόνια Αρχαιολογικές και ιστορικές προσεγγίσεις

Η Μεθώνη και η περιοχή της από την αρχαιότητα έως τα νεότερα χρόνια Αρχαιολογικές και ιστορικές προσεγγίσεις ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ/ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΦΙΛΩΝ ΚΑΣΤΡΟΥ ΜΕΘΩΝΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ Η Μεθώνη και η περιοχή της από την αρχαιότητα έως τα νεότερα χρόνια Αρχαιολογικές και ιστορικές

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ- ΙΟΥΝΙΟΥ Ονοματεπώνυμο: Τμήμα:. Αριθμός:..

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ- ΙΟΥΝΙΟΥ Ονοματεπώνυμο: Τμήμα:. Αριθμός:.. ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2016 2017 ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΜΑΪΟΥ- ΙΟΥΝΙΟΥ 2017 ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΑΞΗ: Β ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 02 /06/2017 ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 2 ΩΡΕΣ Βαθμός: Ολογράφως:.. Υπογραφή: Ονοματεπώνυμο:

Διαβάστε περισσότερα

www.kalymnikifilia.gr

www.kalymnikifilia.gr Η επιρροή του ελληνικού πολιτισμού και της ελληνικής γλώσσας στη διαμόρφωση του ρωσικού εκπαιδευτικού συστήματος (το παράδειγμα των Εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της Μόσχας) ΒΑΝΤΙΜ ΓΙΑΡΟΒΟÏ Kαθηγητής μουσικής

Διαβάστε περισσότερα

Μεθοδολογία Έρευνας Κοινωνικών Επιστημών

Μεθοδολογία Έρευνας Κοινωνικών Επιστημών Μεθοδολογία Έρευνας Κοινωνικών Επιστημών Dr. Anthony Montgomery Επίκουρος Καθηγητής Εκπαιδευτικής & Κοινωνικής Πολιτικής antmont@uom.gr Ποιός είναι ο σκοπός του μαθήματος μας? Στο τέλος του σημερινού μαθήματος,

Διαβάστε περισσότερα

Μνήμων. Τομ. 15, Σελίδα τίτλου-πίνακας περιεχομένων. Mnimon Mnimon To cite this article:

Μνήμων. Τομ. 15, Σελίδα τίτλου-πίνακας περιεχομένων. Mnimon Mnimon  To cite this article: Μνήμων Τομ. 15, 1993 Σελίδα τίτλου-πίνακας περιεχομένων Mnimon Mnimon http://dx.doi.org/10.12681/mnimon.301 Copyright 1993 To cite this article: Mnimon (1993). Σελίδα τίτλου-πίνακας περιεχομένων. Μνήμων,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Θρησκευτικά B Δημοτικού (Μέρος Α ) Ομορφος κόσμος ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ Θρησκευτικά Β Δημοτικού Ομορφος κόσμος (Μέρος A ) Συγγραφική ομάδα:

Διαβάστε περισσότερα

30α. Η τέταρτη σταυροφορία και η άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους

30α. Η τέταρτη σταυροφορία και η άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους 30α. Η τέταρτη σταυροφορία και η άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Φράγκους Οι σταυροφόροι βοηθούμενοι από τους Βενετούς καταλαμβάνουν την Πόλη. Πολλοί Έλληνες αναγκάζονται να φύγουν και να ιδρύσουν

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ...2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ...3 ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ...3

ΠΡΟΛΟΓΟΣ...2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ...3 ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ...3 Γενικό Λύκειο Γέρας Ερευνητική Έκθεση Β Τετραμήνου: Μια ματιά στον τόπο μας μέσα από τα αξιοθέατα Σχολικό Έτος :2015-2016 Υποθέμα : Μεσαγρός Μέλη ομάδας Γιώργος Ζαφειρίου Γιάννης Σαμιώτης Νίκος Σάμιος

Διαβάστε περισσότερα

Πρόσκληση απασχόλησης στο έργο ''Πανδέκτης: Ψηφιακός θησαυρός πρωτογενών τεκµηρίων ελληνικής ιστορίας και πολιτισµού''

Πρόσκληση απασχόλησης στο έργο ''Πανδέκτης: Ψηφιακός θησαυρός πρωτογενών τεκµηρίων ελληνικής ιστορίας και πολιτισµού'' Πρόσκληση απασχόλησης στο έργο ''Πανδέκτης: Ψηφιακός θησαυρός πρωτογενών τεκµηρίων ελληνικής ιστορίας και πολιτισµού'' Οι παρακάτω προσκλήσεις εντάσσονται στο Έργο «ΠΑΝ ΕΚΤΗΣ Νο2- Ψηφιακός Θησαυρός Πρωτογενών

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ

ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Ναύπλιο, Βουλευτικό Παρασκευή 9 - Κυριακή 11 Οκτωβρίου 2015 Παρασκευή 9 Οκτωβρίου, απόγευμα Εναρκτήρια Συνεδρία 6.00-6.30: Υποδοχή Συνέδρων και Κοινού 6.30-6.40: Προσφώνηση

Διαβάστε περισσότερα

Μνήμων. Τομ. 12, 1989 ΣΕΛΙΔΑ ΤΙΤΛΟΥ-ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ. Mnimon Mnimon To cite this article:

Μνήμων. Τομ. 12, 1989 ΣΕΛΙΔΑ ΤΙΤΛΟΥ-ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ. Mnimon Mnimon  To cite this article: Μνήμων Τομ. 12, 1989 ΣΕΛΙΔΑ ΤΙΤΛΟΥ-ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ Mnimon Mnimon http://dx.doi.org/10.12681/mnimon.377 Copyright 1989 To cite this article: Mnimon (1989). ΣΕΛΙΔΑ ΤΙΤΛΟΥ-ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ. Μνήμων,

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία της Ιστοριογραφίας

Ιστορία της Ιστοριογραφίας Ιστορία της Ιστοριογραφίας Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας 1) Τα Annales. Μια «μικρή διανοητική επανάσταση» στο πεδίο της Ιστοριογραφίας Ρίκα Μπενβενίστε

Διαβάστε περισσότερα

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2014 ΤΑΞΗ: Β ΧΡΟΝΟΣ: 2 ΩΡΕΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΕΛΙΔΩΝ: 5

ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2014 ΤΑΞΗ: Β ΧΡΟΝΟΣ: 2 ΩΡΕΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΕΛΙΔΩΝ: 5 ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2013-2014 ΛΕΜΕΣΟΣ ΓΡΑΠΤΕΣ ΠΡΟΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΙΟΥΝΙΟΥ 2014 ΜΑΘΗΜΑ: ΙΣΤΟΡΙΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 12/Ο6/2014 ΤΑΞΗ: Β ΧΡΟΝΟΣ: 2 ΩΡΕΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΣΕΛΙΔΩΝ: 5 ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ---------------------------------------------------------

Διαβάστε περισσότερα

Βενετοί Μέρος Κωνσταντινούπολης + νησιά + λιμάνια Αιγαίου, Ιονίου

Βενετοί Μέρος Κωνσταντινούπολης + νησιά + λιμάνια Αιγαίου, Ιονίου Αυτοκρατορία Κωνσταντινούπολης Βαλδουίνος της Φλάνδρας Βασίλειο Θεσσαλονίκης Θρακικά, μακεδονικά εδάφη Βονιφάτιος Μομφερατικός Δουκάτο Αθηνών Καταλανοί (πρωτεύουσα Θήβα) Μαγιόλοι Βενετοί Μέρος Κωνσταντινούπολης

Διαβάστε περισσότερα

Κεφάλαιο 4. Η Ελλάδα στον Α' Παγκόσµιο Πόλεµο (σελ )

Κεφάλαιο 4. Η Ελλάδα στον Α' Παγκόσµιο Πόλεµο (σελ ) Ιστορία ΣΤ τάξης Ε Ενότητα «Η Ελλάδα στον 20 ο αιώνα» 1 Κεφάλαιο 4 Η Ελλάδα στον Α' Παγκόσµιο Πόλεµο (σελ. 190 193) Το 1914 ξέσπασε στην Ευρώπη ο Α' Παγκόσµιος Πόλεµος. Η Ελλάδα, αφού οδηγήθηκε σε διχασµό

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ. Γενικά στοιχεία Περιεχόµενα Οδηγός για µελέτη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ. Γενικά στοιχεία Περιεχόµενα Οδηγός για µελέτη ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ Γενικά στοιχεία Περιεχόµενα Οδηγός για µελέτη Το παρόν ηλεκτρονικό εγχειρίδιο έχει ως στόχο του να παρακολουθήσει τις πολύπλοκες σχέσεις που συνδέουν τον

Διαβάστε περισσότερα

3ο Colloquium Υποψήφιων Διδακτόρων και Μεταπτυχιακών Φοιτητών του Τομέα Αρχαίας Ελληνικής & Ρωμαϊκής, Βυζαντινής & Μεσαιωνικής Ιστορίας

3ο Colloquium Υποψήφιων Διδακτόρων και Μεταπτυχιακών Φοιτητών του Τομέα Αρχαίας Ελληνικής & Ρωμαϊκής, Βυζαντινής & Μεσαιωνικής Ιστορίας Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Φιλοσοφική Σχολή - Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας 3ο Colloquium Υποψήφιων Διδακτόρων και Μεταπτυχιακών Φοιτητών του Τομέα Αρχαίας Ελληνικής & Ρωμαϊκής, Βυζαντινής

Διαβάστε περισσότερα

Ιστορία Σλαβικών Λαών

Ιστορία Σλαβικών Λαών ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ενότητα 12 η :Μαυροβούνιο Αγγελική Δεληκάρη Λέκτορας Μεσαιωνικής Ιστορίας των Σλαβικών Λαών Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας ΑΠΘ Άδειες Χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

Ðñïóôáóßá ôçò áñ éôåêôïíéêþò êáé ðïëéôéóôéêþò ôáõôüôçôáò ôçò ËåõêÜäáò

Ðñïóôáóßá ôçò áñ éôåêôïíéêþò êáé ðïëéôéóôéêþò ôáõôüôçôáò ôçò ËåõêÜäáò ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗ ΑΥΤΟ ΙΟΙΚΗΣΗ ΛΕΥΚΑ ΑΣ Σ υ ν έ δ ρ ι ο Ðñïóôáóßá ôçò áñ éôåêôïíéêþò êáé ðïëéôéóôéêþò ôáõôüôçôáò ôçò ËåõêÜäáò 16 &17 Ìáñôßïõ 2006 Συνδιοργάνωση: Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Λευκάδας Σύλλογος Αρχιτεκτόνων

Διαβάστε περισσότερα

Η μετεξέλιξη του Ρωμαϊκού κράτους (4 ος -5 ος αι. μ.χ)

Η μετεξέλιξη του Ρωμαϊκού κράτους (4 ος -5 ος αι. μ.χ) Η μετεξέλιξη του Ρωμαϊκού κράτους (4 ος -5 ος αι. μ.χ) 1.1 Ο Διοκλητιανός και η αναδιοργάνωση της αυτοκρατορίας Επιμέλεια, Δ. Πετρουγάκη, Φιλόλογος Οι διοικητικές αλλαγές Ο Διοκλητιανός (284 μ.χ.) επεδίωξε

Διαβάστε περισσότερα

Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Τίρυνθας

Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο της Τίρυνθας ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΩΝ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΜΟΥΣΕΙΩΝ TMHMA ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Ακολούθησέ με... στο ανάκτορο

Διαβάστε περισσότερα

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΜΑΡΜΑΡΑ Καθηγητή του Τμήματος Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου ΟΜΙΛΙΑ

ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΜΑΡΜΑΡΑ Καθηγητή του Τμήματος Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου ΟΜΙΛΙΑ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΜΑΡΜΑΡΑ Καθηγητή του Τμήματος Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου ΟΜΙΛΙΑ Κυρίες και Κύριοι, Είναι μοιραίο, όταν ακολουθείς ως ομιλητής τους συγκεκριμένους σπουδαίους προλαλήσαντες να πρέπει

Διαβάστε περισσότερα

Εικόνες από τη Σαλαμίνα. Photo Album. by Πρίμπας Γεώργιος. Γιώργος Πρίμπας

Εικόνες από τη Σαλαμίνα. Photo Album. by Πρίμπας Γεώργιος. Γιώργος Πρίμπας Εικόνες από τη Σαλαμίνα Photo Album by Πρίμπας Γεώργιος Γιώργος Πρίμπας Σαλαμίνα. Προηγούμενα σχετικά αφιερώματα: Κυνόσουρα εδώ. Η Σπιναλόγκα του Σαρωνικού εδώ, Το σκεπτικό στη δημιουργία του παρόντος

Διαβάστε περισσότερα

Πορτογαλία Θρησκείες

Πορτογαλία Θρησκείες Πορτογαλία Θρησκείες 3. α. Εργαστείτε ομαδικά και διαλέξτε μια χώρα για να την παρουσιάσετε στην τάξη. Για μεγαλύτερη ευκολία, μπορείτε να συμπληρώσετε έναν πίνακα όπως ο παραπάνω με τα αντίστοιχα στοιχεία

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΟΣ Μυτιλήνη, 15.05.2014 Αρ. Πρ. 765 Το Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου

Διαβάστε περισσότερα

Βαλκανικά σύμμεικτα ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΜΕΛΕΤΩΝ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΥ ΤΟΥ ΑΙΜΟΥ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ

Βαλκανικά σύμμεικτα ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΜΕΛΕΤΩΝ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΥ ΤΟΥ ΑΙΜΟΥ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ Βαλκανικά σύμμεικτα ΠΕΡΙΟΔΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΜΕΛΕΤΩΝ ΧΕΡΣΟΝΗΣΟΥ ΤΟΥ ΑΙΜΟΥ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ Υπεύθυνος: π. Καθ. Παρασκευή Νάσκου Περράκη Μέλη: Καθ. Φώτιος Σιώκης Καθ. Κυριάκος Κεντρωτής Επίκ. Καθ.

Διαβάστε περισσότερα

Η ανάλυση των στοιχείων στο Παρατηρητήριο στο αρχαίο θέατρο ΑΡΧΑΙΟ

Η ανάλυση των στοιχείων στο Παρατηρητήριο στο αρχαίο θέατρο ΑΡΧΑΙΟ Η ανάλυση των στοιχείων στο Παρατηρητήριο στο αρχαίο θέατρο ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΑΜΦΙΛΟΧΙΚΟΥ ΑΡΓΟΥΣ. βασίσθηκε στην εργασία που εκπόνησε ειδική επιστημονική ομάδα υπό τους κ.κ. Λάζαρο Κολώνα τ. γενικό Διευθυντή

Διαβάστε περισσότερα

Δελτίο Τύπου 19-10-2015

Δελτίο Τύπου 19-10-2015 Ιβήριδος 9, T.K. 54351 Θεσσαλονίκη, τηλ.: 2310 905164, fax: 2310 903721 Email επικοινωνίας: anestis_anastasiadis@yahoo.gr, axmetaloulis@gmail.com Ιστοσελίδα: www.loutropoleis.com Δελτίο Τύπου 19-10-2015

Διαβάστε περισσότερα

ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ. Της Μαρίας Αποστόλα

ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ. Της Μαρίας Αποστόλα ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Της Μαρίας Αποστόλα Η Ελλάδα υπήρξε από τους πρώτους δέκτες του Χριστιανισμού και τα μνημεία της ελληνικής ορθοδοξίας αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της εθνικής κληρονομιάς, αποτελώντας

Διαβάστε περισσότερα

Χαρακτηριστικές εικόνες από την Ιλιάδα του Ομήρου

Χαρακτηριστικές εικόνες από την Ιλιάδα του Ομήρου Χαρακτηριστικές εικόνες από την Ιλιάδα του Ομήρου Η γυναίκα ως σύζυγος και μητέρα Η γυναίκα ως πολεμικό λάφυρο Γυναίκα και επιτάφιες τιμές ηρώων Η τύχη του γυναικείου πληθυσμού μετά την άλωση μιας πόλης

Διαβάστε περισσότερα

Τριάντα χρόνια ελληνικής ιστορίας

Τριάντα χρόνια ελληνικής ιστορίας ΜΑΡΚ ΜΑΖΑΟΥΕΡ Τριάντα χρόνια ελληνικής ιστορίας Μια προσωπική αναδρομή Απόψε θα εκφράσω μερικές προσωπικές σκέψεις για όσα είδα να συμβαίνουν στην Ελλάδα, την οποία επισκέφθηκα για πρώτη φορά πριν από

Διαβάστε περισσότερα

Η Τουρκία στον 20 ο αιώνα

Η Τουρκία στον 20 ο αιώνα Η Τουρκία στον 20 ο αιώνα Ενότητα 8: Δημήτριος Σταματόπουλος Τμήμα Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών 1 Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ

ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Θέμα: «ΤΟ ΓΕΝΙΚΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΤΟΥ ΚΙΛΚΙΣ». Φοιτητές:

Διαβάστε περισσότερα

με την Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση θα δημιουργήσουμε εκπαιδευτικά και άλλα προγράμματα. Με τον τρόπο αυτό θα συμβάλλουμε στην διάχυση

με την Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση θα δημιουργήσουμε εκπαιδευτικά και άλλα προγράμματα. Με τον τρόπο αυτό θα συμβάλλουμε στην διάχυση Κυρίες και κύριοι: Σε μια εποχή όπου η οικονομική κρίση διαπερνά το σύνολο της ελληνικής κοινωνίας και τείνει να λάβει μόνιμα χαρακτηριστικά, σε μια εποχή όπου η λέξη Ανάπτυξη ακούγεται διαρκώς, ωστόσο

Διαβάστε περισσότερα

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΟΥ ΤΕΕ ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΤΑΣΙΝΟΥ

ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΟΥ ΤΕΕ ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΤΑΣΙΝΟΥ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΟΥ ΤΕΕ ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΤΑΣΙΝΟΥ Κύριε Καθηγητά, Αξιότιμοι προσκεκλημένοι, Αγαπητοί συνάδελφοι, Αγαπητές φίλες και φίλοι, Σας καλωσορίζω στον φιλόξενο χώρο του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας,

Διαβάστε περισσότερα

Ανασκόπηση Στο προηγούμενο μάθημα είδαμε πως μετά το θάνατο του Βασιλείου Β : το Βυζάντιο έδειχνε ακμαίο, αλλά είχαν τεθεί οι βάσεις της κρίσης στρατι

Ανασκόπηση Στο προηγούμενο μάθημα είδαμε πως μετά το θάνατο του Βασιλείου Β : το Βυζάντιο έδειχνε ακμαίο, αλλά είχαν τεθεί οι βάσεις της κρίσης στρατι Εσωτερική κρίση εξωτερικοί κίνδυνοι 1054-10811081 Στο σημερινό μάθημα θα δούμε: 1. τα εσωτερικά προβλήματα 2. τους εξωτερικούς κινδύνους 3. κυρίως τη μάχη στο Ματζικέρτ και τις συνέπειές της Ανασκόπηση

Διαβάστε περισσότερα

Τέλος, η µετάφραση του ελληνικού κειµένου στα Αγγλικά έγινε από : Elizabeth Fowden Tim Cullen

Τέλος, η µετάφραση του ελληνικού κειµένου στα Αγγλικά έγινε από : Elizabeth Fowden Tim Cullen Το Σχέδιο ιαχείρισης της Παλιάς Πόλης της Κέρκυρας συντάχθηκε µε πρωτοβουλία του ΤΕΕ / Τµήµατος Κέρκυρας και του ήµου Κερκυραίων, από τους αρχιτέκτονες : Μαίρη Μητροπία, συντονιστή της Προγραµµατικής Σύµβασης

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΔΗΜΟΣ ΜΑΣ. Γιώργος Ε 1

Ο ΔΗΜΟΣ ΜΑΣ. Γιώργος Ε 1 Ο ΔΗΜΟΣ ΜΑΣ Γιώργος Ε 1 ΣΩΤΗΡΑ ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Η Σωτήρα έχει Αγιολογική ονομασία: φέρει το όνομα του Σωτήρος Χριστού. Εξάλλου στις 6 Αυγούστου τελείται μεγάλο πανηγύρι κατά τη γιορτή της Μεταμορφώσεως

Διαβάστε περισσότερα

Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου, Αυτοβιογραφία

Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου, Αυτοβιογραφία Ελισάβετ Μουτζάν-Μαρτινέγκου, Αυτοβιογραφία Ποιά ηρωικά χαρακτηριστικά έχει η ηρωίδα κατά τη γνώμη σας; Κατά τη γνώμη μου και μόνο που χαρακτηρίζουμε την Ελισάβετ Μουτζάν Μαρτινέγκου ηρωίδα δείχνει ότι

Διαβάστε περισσότερα

Η ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ALPHA BANK

Η ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ALPHA BANK Η ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ALPHA BANK Η σηµερινή φυσιογνωµία της Βιβλιοθήκης της Alpha Βank διαµορφώθηκε µετά το 2000 µε τη συγχώνευση της Alpha Τραπέζης Πίστεως µε την Ιονική Τράπεζα. Τότε και οι Βιβλιοθήκες των

Διαβάστε περισσότερα

Ο Ιερός Ναός του Αγ. Παντελεήμονος στη Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου

Ο Ιερός Ναός του Αγ. Παντελεήμονος στη Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου 28/07/2019 Ο Ιερός Ναός του Αγ. Παντελεήμονος στη Μεσαιωνική Πόλη της Ρόδου / Ορθόδοξες Προβολές Στη βορειοανατολική ακμή των τειχών της μεσαιωνικής πόλης της Ρόδου και σε απόσταση μόλις Παντελεήμονος.

Διαβάστε περισσότερα

ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΜΑΤΙΑ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ. ΟΔΟΣ ΜΑΡΤΥΡΩΝ 25ης ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ

ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΜΑΤΙΑ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ. ΟΔΟΣ ΜΑΡΤΥΡΩΝ 25ης ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ ΗΡΑΚΛΕΙΟ ΜΑΤΙΑ ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΟΔΟΣ ΜΑΡΤΥΡΩΝ 25ης ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ 1ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ 1ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΣΤ' ΤΑΞΗ 1ο ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ ΣΤ' ΤΑΞΗ ΚΡΗΤΗ, Η ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΝΩΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΦPONTIΣTHPIO IΣTOPIKΩN EΠIΣTHMΩN

ΦPONTIΣTHPIO IΣTOPIKΩN EΠIΣTHMΩN ΕΘΝΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΡΕΥΝΩΝ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΕPEYNΩN ΤΟΜΕΑΣ BΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΦPONTIΣTHPIO IΣTOPIKΩN EΠIΣTHMΩN ΠEPIOΔOΣ ΛΒ (2018-2019) ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΚΥΚΛΟΥ ΔΙΑΛΕΞΕΩΝ Σκηνή διδασκαλίας στο Βυζάντιο. Χρονικό

Διαβάστε περισσότερα