ΔΗΜΟΣ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΔΗΜΟΥ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ

Transcript

1 ΔΗΜΟΣ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΔΗΜΟΥ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ Α ΜΕΡΟΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Συνοπτική Περιγραφή Στρατηγικού Σχεδιασμού για την Κοινωνική Διαβούλευση ΜΑΡΤΙΟΣ 2008

2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 3 I. Αντικείμενο και Σκοπός του Επιχειρησιακού Προγράμματος 3 II. Οι ενότητες του Επιχειρησιακού Προγράμματος σύμφωνα με τις προδιαγραφές του ΥΠ.ΕΣ.Δ.Δ.Α. 5 III. Θεσμικό πλαίσιο Επιχειρησιακών Προγραμμάτων 10 IV. Πλαίσιο Σύνταξης Επιχειρησιακού Προγράμματος 11 V. Συγκρότηση της Ομάδας Έργου 11 VI. Προγραμματισμός του Έργου 14 VII. Ενημέρωση των Υπηρεσιών και των ΝΠ του Δήμου 15 VIII. Παρουσίαση των διαδικασιών διαβούλευσης Αξιολόγηση της περιοχής του ΟΤΑ και των Νομικών Προσώπων του Δήμου. Error! Bookmark not defined. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1.2. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ & ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ Στρατηγική του Δήμου Πολιτικό Πλαίσιο Στρατηγική του Δήμου - Αναπτυξιακό Πλαίσιο Το Όραμα & οι αρχές του Δήμου Οι Άξονες Τα Μέτρα & Οι Δράσεις του Στρατηγικού Σχεδιασμού 25

3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ I. Αντικείμενο και Σκοπός του Επιχειρησιακού Προγράμματος Η διεθνής εμπειρία καταδεικνύει συνεχώς, μέσα από μελέτες και πρακτικές εφαρμογές, ότι η έννοια αλλά και η πρακτική της ανάπτυξης στηρίζεται πλέον στο σχεδιασμό, την έρευνα, την αναζήτηση καινοτομικών στοιχείων και τον προσδιορισμό του είδους της ανάπτυξης που επιδιώκει να πετύχει η κάθε πόλη ή περιοχή. Ο σχεδιασμός προσδιορίζεται με βάση τρεις αλληλένδετες παραμέτρους: οργανωμένη προσπάθεια, διερεύνηση εναλλακτικών σεναρίων και επίτευξη συγκεκριμένων στόχων. Αποτελεί μια διαδικασία καθορισμού μακροπρόθεσμων στόχων και επιλογής στρατηγικών και πολιτικών υλοποίησης, η οποία βασίζεται στην επιστημονική ανάλυση, τη διεθνή εμπειρία, τις συμμετοχικές διαδικασίες και τις ειδικές συνθήκες που επικρατούν στην οικονομία, την κοινωνία και τις υποδομές κάθε περιοχής. Τα περισσότερα σχέδια ανάπτυξης χρησιμοποιούν την ανάλυση SWOT 1 που αφορά σε μεθοδολογία διάγνωσης του αντικειμένου εξέτασης, τόσο στο εσωτερικό (internal situation audit) όσο και στο εξωτερικό περιβάλλον (external situation audit). Η βασική αποστολή του προτεινόμενου έργου είναι να αποτελέσει ένα επιχειρησιακό εργαλείο σχεδιασμού, ανάλυσης, αξιολόγησης και υλοποίησης δράσεων και πολιτικών που να συμβάλλουν στη βιώσιμη και μακροχρόνια ανάπτυξη του Δήμου. Ταυτόχρονα, ένα τέτοιο Σχέδιο καθίσταται αναγκαίο για τη χρηματοδότηση όλων των προτεινόμενων σε Κοινοτικά Προγράμματα παρεμβάσεων για την ανάπτυξη της περιοχής, καθώς και για την προετοιμασία του Δήμου για την αναπτυξιακή του στρατηγική για τη νέα προγραμματική περίοδο του Δ ΚΠΣ Τα τρία στρατηγικά ερωτήματα στα οποία θα πρέπει να δοθούν απαντήσεις είναι τα ακόλουθα: Πρώτον: Προσδιορισμός των χαρακτηριστικών και του επιπέδου ανάπτυξης στο οποίο βρίσκεται ο Δήμος κατά τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Δεύτερον: Προσδιορισμός του στόχου, δηλαδή σε ποιο τύπο ή επίπεδο ανάπτυξης επιδιώκει να φτάσει. Τρίτον: Προσδιορισμός του τρόπου, δηλαδή ποια μέσα θα χρησιμοποιήσει ο Δήμος για να φτάσει στο επίπεδο ανάπτυξης που επιδιώκει. 1 Ανάλυση SWOT: Συντομογραφία των αγγλικών λέξεων, Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats ή στα ελληνικά, ανάλυση ΑΔΕΑ: Αδυναμίες, Δυνατότητες, Ευκαιρίες, Απειλές. Αφορά την ανάλυση που λαμβάνει χώρα στο εσωτερικό περιβάλλον του αντικειμένου που εξετάζεται με τη διάγνωση των δυνατοτήτων και αδυναμιών, ενώ στο άμεσο εξωτερικό περιβάλλον εντοπίζονται οι ευκαιρίες και οι απειλές-κίνδυνοι. Είναι ανάλυση σε μικροοικονομικό επίπεδο.

4 Ο βασικός στόχος του προτεινόμενου έργου είναι να δώσει απαντήσεις στα τρία αυτά ερωτήματα, προκειμένου να προσδιοριστούν με σαφήνεια οι κατευθύνσεις και οι αντίστοιχες δράσεις οι οποίες θα οδηγήσουν στο επιθυμητό αναπτυξιακό αποτέλεσμα. Οι επιμέρους στόχοι του Επιχειρησιακού Σχεδίου Προγράμματος αφορούν στα εξής: Προσανατολισμός στο τρίπτυχο οικονομία κοινωνία περιβάλλον, στο οποίο στηρίζεται η κατεύθυνση της βιώσιμης ανάπτυξης. Βελτίωση της αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητας της λειτουργίας του Δήμου. Προώθηση του αναπτυξιακού και κοινωνικού ρόλου του Δήμου. Αποδοτικότερη και αποτελεσματικότερη κατανομή και αξιοποίηση των πόρων. Προσέλκυση πρόσθετων οικονομικών πόρων. Περιορισμό της αποσπασματικής αντιμετώπισης των προβλημάτων. Ενίσχυση της συνεργασίας όλων των δημιουργικών δυνάμεων του εσωτερικού περιβάλλοντος του Δήμου (επιχειρήσεις δημόσιοι τοπικοί φορείς πολίτες) σε διαδικασίες σχεδιασμού και εφαρμογής δράσεων ανάπτυξης στο πλαίσιο της κατεύθυνσης της αστικής ανασυγκρότησης και ανάπτυξης. Για να ικανοποιηθούν οι ανωτέρω στόχοι, θα εφαρμοστεί μια σύγχρονη μεθοδολογική προσέγγιση η οποία προσδιορίζεται από τα ακόλουθα βασικά σημεία: Σαφής καταγραφή και τεκμηρίωση της πραγματικής εικόνας και/ή κατάστασης του Δήμου με έμφαση στα μείζονα θέματα ανάπτυξης αλλά και στα προβλήματα που εμποδίζουν την ανάπτυξη. Αναγνώριση των ιδιαίτερων αναγκών για την ανάπτυξη του Δήμου, λαμβάνοντας υπόψη τις μέχρι τώρα δράσεις και προτείνοντας νέες με καινοτομικό χαρακτήρα. Αξιοποίηση της διεθνούς και Ελληνικής εμπειρίας. Καταγραφή στοιχείων και συλλογή δευτερογενούς υλικού από πολεοδομικές, χωροταξικές και αναπτυξιακές μελέτες για την περιοχή. Αξιοποίηση των υφιστάμενων ψηφιοποιημένων υποβάθρων (εάν υπάρχουν). Συλλογή στοιχείων για τη δημογραφική, κοινωνική, παραγωγική και οικονομική διάρθρωση του Δήμου και του Νομού από δημόσιες υπηρεσίες και φορείς του Δήμου και του Νομού. Συναντήσεις εργασίας με φορείς της περιοχής, με σκοπό την καταγραφή στάσεων και προτάσεων για την ανάπτυξη της περιοχής μελέτης. Δημιουργία πρωτογενούς χαρτογραφικού υλικού.

5 Χρησιμοποίηση μεθόδων συλλογικής ανάλυσης, τεκμηρίωσης και επιλογής προτάσεων (team work, brainstorming), ακολουθώντας σύγχρονες πρακτικές και μεθόδους ανάλυσης. Εκτιμάται ότι ο συνδυασμός όλων αυτών των στοιχείων προσδίδει στο Επιχειρησιακό Σχέδιο την απαραίτητη τεκμηρίωση και αποδοχή, έτσι ώστε να καταστεί ένα σημαντικό εργαλείο για την ανάπτυξη της περιοχής του Δήμου. Προκειμένου όμως, το Σχέδιο να στηρίζεται στα πραγματικά δεδομένα της περιοχής και στις πραγματικές της ανάγκες, καθώς και να λαμβάνει υπόψη του τις ιδέες, προτάσεις και τα ενδιαφέροντα των πολιτών της περιοχής η εκπόνηση του Σχεδίου, μεταξύ άλλων, επιτυγχάνεται μέσω συζητήσεων με κατοίκους και φορείς της περιοχής. Είναι προφανές ότι μόνο στο πλαίσιο του Δημοκρατικού Προγραμματισμού και του Σχεδιασμού εκ των κάτω προς τα άνω, είναι εφικτό να προκύψει ένα Σχέδιο που θα χαρακτηρίζεται από πληρότητα, ρεαλισμό, κοινωνική συναίνεση και αποδοχή. Σύμφωνα, μάλιστα και με το Νέο Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (Ν. 3463/ 2006, ΦΕΚ 114 Α 8/6/2006), στα άρθρα , διατυπώνεται η υποχρέωση των Ο.Τ.Α. για εκπόνηση ενός τέτοιου Επιχειρησιακού Προγράμματος, στο πλαίσιο της διαδικασίας εκσυγχρονισμού της οργάνωσης και λειτουργίας της πρωτοβάθμιας τοπικής αυτοδιοίκησης και με απώτερο σκοπό τη δημιουργία μόνιμων δομών προγραμματισμού, υλοποίησης και παρακολούθησης των αποτελεσμάτων της δράσης των Δήμων. Με βάση, λοιπόν την ανάλυση που προηγήθηκε, τη δέσμευση που θέτει ο Νέος Κώδικας, αλλά και την ανάγκη προετοιμασίας του Δήμου ενόψει του Δ ΚΠΣ της προγραμματικής περιόδου , κρίνεται σκόπιμη η εκπόνηση του Επιχειρησιακού Προγράμματος, ώστε ο Δήμος να βρεθεί προετοιμασμένος για τις εξελίξεις που προγραμματίζονται σε τοπικό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. II. Οι ενότητες του Επιχειρησιακού Προγράμματος σύμφωνα με τις προδιαγραφές του ΥΠ.ΕΣ.Δ.Δ.Α. Το περιεχόμενο, η δομή και ο τρόπος υποβολής των επιχειρησιακών προγραμμάτων των Ο.Τ.Α. α βαθμού καθορίζονται με την υπουργική απόφαση ΥΑ 18183/ (ΦΕΚ 534/ τεύχος Β ). Κατά συνέπεια το Πρόγραμμα που ακολουθεί περιλαμβάνει τις εξής ενότητες και υπό-ενότητες: Ενότητα 1: Στρατηγικός σχεδιασμός Κεφάλαιο 1.1: Περιγραφή και αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης. Περιγράφονται τα χαρακτηριστικά της περιοχής του Δήμου Κομοτηνής τα χαρακτηριστικά του ίδιου του Δήμου και των Νομικών Προσώπων του, ως οργανισμών, και αξιολογείται η υφιστάμενη κατάσταση Η περιγραφή της υφιστάμενης κατάστασης Η περιγραφή της υφιστάμενης κατάστασης αναφέρεται στα εξής δεδομένα και χαρακτηριστικά: Βασικά γεωγραφικά χαρακτηριστικά της περιοχής του Δήμου Κομοτηνής.

6 1. Βασικά πληθυσμιακά χαρακτηριστικά της περιοχής του Δήμου Κομοτηνής. 2. Βασικά κοινωνικά χαρακτηριστικά της περιοχής του Δήμου Κομοτηνής. 3. Βασικά οικονομικά χαρακτηριστικά της περιοχής του Δήμου Κομοτηνής. 4. Βασικά χωροταξικά και πολεοδομικά χαρακτηριστικά της περιοχής του Δήμου Κομοτηνής. 5. Βασικά αναπτυξιακά χαρακτηριστικά της περιοχής του Δήμου Κομοτηνής. Επίσης, αντικείμενο ανάλυσης συνιστά και ο Δήμος ως αυτοτελής οικονομικός οργανισμός. Συνεπώς, η ενότητα «υφιστάμενη κατάσταση» αναφέρεται και σε βασικά οργανωτικά και οικονομικά χαρακτηριστικά του Ο.Τ.Α., όπως: 1. Διοικητική διάρθρωση του Ο.Τ.Α. 2. Ανθρώπινο δυναμικό 3. Καταγραφή της κινητής και ακίνητης περιουσίας του Ο.Τ.Α. 4. Έσοδα και δαπάνες του Ο.Τ.Α Η αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης Η απλή περιγραφή της υφιστάμενης κατάστασης δεν αρκεί από μόνη της να συμβάλει σε έναν ασφαλή προσδιορισμό των στόχων και προτεραιοτήτων της αναπτυξιακής στρατηγικής. Για το λόγο αυτό απαιτείται η ενδελεχής αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης ώστε να προσδιορισθούν με σαφήνεια: A. Τα κρίσιμα ζητήματα ανάπτυξης, τα οποία είναι σκόπιμο να αντιμετωπιστούν από τον Ο.Τ.Α. κατά την επόμενη μεσοπρόθεσμη περίοδο, ιεραρχημένα κατά σειρά προτεραιότητας. B. Τα μειονεκτήματα και τα πλεονεκτήματα της περιοχής του Ο.Τ.Α. ως προς τα κρίσιμα ζητήματα, τις ανάγκες των πολιτών και την εκτιμώμενη ζήτηση για την παροχή δημοτικών ή κοινοτικών υπηρεσιών. Γ. Οι δυνατότητες και οι υφιστάμενες αδυναμίες των υπηρεσιών του Ο.Τ.Α. και των Νομικών Προσώπων του, σε σχέση με τις λειτουργίες που επιτελούν, το ανθρώπινο δυναμικό και την υλικοτεχνική υποδομή τους, την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, καθώς και σε σχέση με την οικονομική τους κατάσταση. Δ. Οι ευκαιρίες και οι περιορισμοί από εξωγενείς παράγοντες (όπως θεσμικό πλαίσιο, εθνικές και ευρωπαϊκές πολιτικές και χρηματοδοτήσεις). Κεφάλαιο 1.2: Στρατηγική του Ο.Τ.Α. και αναπτυξιακές προτεραιότητες Διατύπωση του αναπτυξιακού οράματος Η περιοχή αναφοράς οφείλει να προσδιορίσει το αναπτυξιακό της όραμα, προκειμένου αυτό να αποτελέσει οδοδείκτη της μελλοντικής δράσης τόσο της δημοτικής αρχής όσο και της τοπικής κοινωνίας. Και ενώ, η ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης απαντά στο ερώτημα «που βρίσκεται η περιοχή και ο Δήμος σήμερα», η διατύπωση του οράματος απαντά στο ερώτημα «ποιά οφείλει να είναι η εικόνα και η κατάσταση της περιοχής αύριο». Συνεπώς, το όραμα αποτελεί συνοπτική διατύπωση της μελλοντικής επιδιώξιμης κατάστασης της περιοχής του Ο.Τ.Α. και του ίδιου του Ο.Τ.Α., ως οργανισμού, για την επόμενη μεσοπρόθεσμη περίοδο, την οποία θα

7 επιδιώξει με την εφαρμογή της στρατηγικής που θα επιλέξει και με την ευρύτερη δυνατή κοινωνική συναίνεση Προσδιορισμός της στρατηγικής Ο προσδιορισμός της στρατηγικής του Ο.Τ.Α. αναφέρεται πρωτίστως στη διατύπωση των γενικών στρατηγικών στόχων προκειμένου να πετύχει το όραμα του. Σύμφωνα με τις τεθείσες προδιαγραφές, ενδεικτικά, οι στρατηγικοί στόχοι αφορούν: i. Στην προώθηση της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτιστικής ανάπτυξης της περιοχής. ii. Στην ικανοποίηση των αναγκών των αποδεκτών των υπηρεσιών του. iii. Στην αναβάθμιση της διοικητικής ικανότητας του (με τη βελτίωση της λειτουργίας των υπηρεσιών και των οργάνων του, την ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού και της υλικοτεχνικής υποδομής του). iv. Στη βελτίωση της οικονομικής του κατάστασης Προσδιορισμός των αναπτυξιακών προτεραιοτήτων Ο προσδιορισμός των αναπτυξιακών προτεραιοτήτων, σύμφωνα με τις οποίες θα διαρθρωθεί το επιχειρησιακό πρόγραμμα, λαμβάνει υπόψη τις εθνικές και περιφερειακές αναπτυξιακές προτεραιότητες. Οι αναπτυξιακές προτεραιότητες εκφράζονται στο επιχειρησιακό πρόγραμμα με τη μορφή αξόνων. Ενδεικτικά, οι άξονες αυτοί μπορεί να είναι: i. «Φυσικό και Οικιστικό Περιβάλλον - Τεχνικές υποδομές». ii. «Κοινωνική Πολιτική, Παιδεία και Πολιτισμός». iii. «Τοπική Οικονομία και Απασχόληση». iv. «Ο Ο.Τ.Α. ως οργανισμός και οι σχέσεις του με τους πολίτες, την πολιτεία και τους τοπικούς φορείς». Ο άξονας αυτός ενδεικτικά αφορά: α. Στη γενική οργάνωση και λειτουργία του Ο.Τ.Α., καθώς και σε ζητήματα αποτελεσματικότητας, αποδοτικότητας και χρηστής τοπικής διοίκησης. β. Στις οριζόντιες ή υποστηρικτικές λειτουργίες του Ο.Τ.Α. και των Νομικών Προσώπων του. γ. Στις ανάγκες υποστήριξης των οργάνων διοίκησης και των υπηρεσιών για την αποδοτικότερη και αποτελεσματικότερη άσκηση των αρμοδιοτήτων τους, καθώς και για τη γενικότερη βελτίωση της διοικητικής ικανότητας του Ο.Τ.Α. Ενότητα 2: Επιχειρησιακός προγραμματισμός Η δεύτερη ενότητα του Επιχειρησιακού Προγράμματος στοχεύει στη συγκεκριμένη πλέον διατύπωση στόχων, δράσεων και έργων για την επόμενη τετραετία. Ειδικότερα, σύμφωνα και με τις προδιαγραφές, η ενότητα αυτή περιλαμβάνει: Κεφάλαιο 2.1: Στόχοι και δράσεις Γενικοί και ειδικοί στόχοι Στο πρώτο κεφάλαιο του επιχειρησιακού προγραμματισμού εξειδικεύονται οι γενικοί στρατηγικοί στόχοι σε ειδικότερους στόχους Άξονες, μέτρα, προγράμματα δράσης και έργα Ακολούθως, κάθε άξονας εξειδικεύεται σε μέτρα, που αντιστοιχούν σε έναν ή περισσότερους ειδικότερους στόχους, που πρέπει να επιτευχθούν κατά προτεραιότητα από τον Ο.Τ.Α. την επόμενη τετραετία. Ενδεικτικά, τα

8 μέτρα μπορεί να αφορούν: Ύδρευση και Αποχέτευση, Διαχείριση Απορριμμάτων, Κοινωνική Φροντίδα, Πολιτισμό και Αθλητισμό, Απασχόληση, Τουριστική Ανάπτυξη, Οικονομικά του Ο.Τ.Α., καθώς και Ανάπτυξη του Ανθρώπινου Δυναμικού του Ο.Τ.Α. και των Νομικών Προσώπων του. Για την επίτευξη των στόχων του κάθε μέτρου σχεδιάζεται ένα ολοκληρωμένο υποπρόγραμμα δράσεων. Οι δράσεις είναι δυνατό να είναι κατηγορίες έργων ή μεγάλα έργα (όπου ως έργα νοούνται δράσεις που εκτελούνται εφάπαξ, με καθορισμένη χρονική έναρξη και πέρας υλοποίησης) ή να είναι συνεχώς επαναλαμβανόμενες λειτουργίες των υπηρεσιών και οργάνων διοίκησης. Τα έργα, ενδεικτικά, είναι δυνατό να περιλαμβάνουν τεχνικά έργα, μελέτες, έρευνες, ενέργειες κατάρτισης, ενέργειες δημοσιότητας, κανονιστικές ρυθμίσεις. Οι συνεχείς λειτουργίες είναι δυνατό να περιλαμβάνουν: α. Κύριες λειτουργίες, δηλ. δραστηριότητες μέσω των οποίων ασκούνται οι αρμοδιότητες και εκπληρώνεται ο σκοπός του Ο.Τ.Α. (όπως δραστηριότητες κοινωνικές, πολιτιστικές, αθλητισμού, προστασίας περιβάλλοντος). β. Υποστηρικτικές ή οριζόντιες λειτουργίες, των οποίων ο ρόλος συνίσταται στην παροχή υπηρεσιών υποστήριξης στις υπηρεσίες και τα όργανα διοίκησης του Ο.Τ.Α. και των Νομικών Προσώπων του (όπως διαχείριση θεμάτων προσωπικού, οικονομική διαχείριση, προμήθειες, διοικητική υποστήριξη, νομική υποστήριξη, υποστήριξη του προγραμματισμού, τεκμηρίωση πληροφοριών). Υπεύθυνοι υλοποίησης των δράσεων μπορεί να είναι υπηρεσίες του Ο.Τ.Α. και των Νομικών Προσώπων του. Μπορεί, επίσης, να είναι και σύνδεσμοι Ο.Τ.Α. στους οποίους συμμετέχει ο Ο.Τ.Α. ή οι δομές που ορίζονται ως φορείς υλοποίησης στις συμβάσεις συνεργασίας του Ο.Τ.Α. με άλλους φορείς. Σε ειδική παράγραφο του κεφαλαίου αυτού είναι δυνατό να προσδιορίζονται: α. Δράσεις διαδημοτικής σημασίας, εφόσον υπάρχει σχετική συμφωνία με τους γειτονικούς Ο.Τ.Α. β. Δράσεις υπερτοπικής σημασίας, ως προτάσεις προς τα υπερκείμενα επίπεδα προγραμματισμού. Κεφάλαιο 2.2: Τετραετής προγραμματισμός των δράσεων. Στο δεύτερο κεφάλαιο του επιχειρησιακού προγραμματισμού ιεραρχούνται οι δράσεις για την επίτευξη των στόχων του κάθε μέτρου και προσδιορίζονται οι δράσεις πρώτης προτεραιότητας. Τουλάχιστον για τις δράσεις αυτές συμπληρώνεται τυποποιημένο έντυπο προγραμματισμού, στο οποίο κατ ελάχιστον προσδιορίζονται: α. Ο άξονας και το μέτρο του επιχειρησιακού προγράμματος, όπου εντάσσεται η δράση. β. Οι στόχοι του μέτρου στην επίτευξη των οποίων θα συμβάλλουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα της δράσης. γ. Οι εκροές που θα παραχθούν από την υλοποίηση της δράσης. δ. Οι φάσεις υλοποίησης της δράσης. ε. Η υπηρεσία του Ο.Τ.Α. και των Νομικών Προσώπων του που είναι υπεύθυνη για την υλοποίηση της δράσης.

9 στ. Η χωροθέτηση της δράσης. ζ. Το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης, ανά έτος. η. Οι αναγκαίοι ανθρώπινοι και υλικοί πόροι και άλλες προϋποθέσεις για την υλοποίηση της δράσης. θ. Ο προϋπολογισμός δαπανών και οι πηγές χρηματοδότησης. Για τη διευκόλυνση της κατάρτισης των ετήσιων προγραμμάτων δράσης του Ο.Τ.Α. και των Νομικών Προσώπων του, το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των δράσεων, το χρονοδιάγραμμα απόκτησης των απαιτούμενων πόρων και ο προϋπολογισμός δαπανών συντάσσονται για κάθε έτος της επόμενης τετραετίας. Η διάρθρωση των ετήσιων προγραμμάτων δράσης του Ο.Τ.Α. και των Νομικών Προσώπων του αντιστοιχεί στην οργανωτική δομή των υπηρεσιών τους. Το περιεχόμενο των ετήσιων προγραμμάτων δράσης προκύπτει από την κατ έτος εξειδίκευση του επιχειρησιακού προγράμματος. Στο ετήσιο πρόγραμμα δράσης προσδιορίζονται οι δράσεις ή τμήματα πολυετών δράσεων του επιχειρησιακού προγράμματος, που θα υλοποιηθούν από τις υπηρεσίες του Ο.Τ.Α. και των Νομικών του Προσώπων. Για κάθε δράση προσδιορίζονται τουλάχιστον: α. Ο άξονας και το μέτρο του επιχειρησιακού προγράμματος όπου εντάσσεται η δράση. β. Ποσοτικά στοιχεία των εκροών που θα παραχθούν από τη δράση κατά το επόμενο έτος. γ. Το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης της δράσης, ανά τρίμηνο. δ. Ο προϋπολογισμός δαπανών και οι πηγές χρηματοδότησης. ε. Οι αναγκαίες προϋποθέσεις για την υλοποίηση της δράσης. Το ετήσιο πρόγραμμα δράσης του πρώτου έτους της δημοτικής περιόδου συντάσσεται μαζί με τον αντίστοιχο ετήσιο προϋπολογισμό και αποτελεί μαζί με το τεχνικό πρόγραμμα του ιδίου έτους, προσωρινό πρόγραμμα, που οριστικοποιείται με την ολοκλήρωση της κατάρτισης του επιχειρησιακού προγράμματος. Τα διετή προγράμματα δράσης των κοινωφελών επιχειρήσεων του άρθρου 259 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων (ν. 3463/2006) υποκαθιστούν τα αντίστοιχα ετήσια προγράμματα δράσης τους. Στο ετήσιο πρόγραμμα δράσης μπορεί να τροποποιείται ο προγραμματισμός υλοποίησης των δράσεων που έχουν προβλεφθεί στο επιχειρησιακό πρόγραμμα. Το ετήσιο πρόγραμμα μπορεί, επίσης, να περιλαμβάνει νέες δράσεις, οι οποίες δεν έχουν προβλεφθεί στο επιχειρησιακό πρόγραμμα, εφόσον εντάσσονται στη στρατηγική και στις αναπτυξιακές προτεραιότητες του Δήμου. Ενότητα 3: Οικονομικός προγραμματισμός και δείκτες παρακολούθησης και αξιολόγησης Η ενότητα αυτή περιλαμβάνει τα εξής: Κεφάλαιο 3.1: Οικονομικός προγραμματισμός. Στο κεφάλαιο «Οικονομικός προγραμματισμός» περιλαμβάνονται τα ακόλουθα:

10 α. Εκτιμώνται τα έσοδα του Ο.Τ.Α. και των Νομικών Προσώπων του, ανά πηγή χρηματοδότησης για κάθε έτος της επόμενης τετραετίας. β. Υπολογίζονται συνοπτικά οι λειτουργικές και οι επενδυτικές δαπάνες των δράσεων του προγράμματος. γ. Καταρτίζονται οι χρηματοδοτικοί πίνακες του προγράμματος ανά άξονα και μέτρο. Κεφάλαιο 3.2: Δείκτες παρακολούθησης και αξιολόγησης του προγράμματος. 1. Στο κεφάλαιο «Δείκτες παρακολούθησης και αξιολόγησης του προγράμματος», καταρτίζονται δείκτες αποτελεσμάτων για την παρακολούθηση και αξιολόγηση του βαθμού επίτευξης των στόχων και δείκτες υλοποίησης ή εκροών για την παρακολούθηση και αξιολόγηση του βαθμού υλοποίησης των δράσεων του προγράμματος. 2. Οι προηγούμενοι δείκτες αξιοποιούνται για την ποσοτικοποίηση των στόχων, προκειμένου αυτοί να καταστούν μετρήσιμοι. III. Θεσμικό πλαίσιο Επιχειρησιακών Προγραμμάτων Το παρόν επιχειρησιακό σχέδιο εκπονήθηκε με βάση τη σχετική νομοθετική υποχρέωση που απορρέει από το κεφάλαιο Ζ, άρθρα 203 έως 206 του ν. 3463/2006. Η σύνταξη του είναι υποχρεωτική για το Δήμο Κομοτηνής με το δεδομένο ότι αυτός είναι άνω των δέκα χιλιάδων κατοίκων και είναι πρωτεύουσα Νομού. Συμπληρωματικά για τη σύνταξη του λήφθηκαν υπόψη τα ακόλουθα. Νόμος 3463/2007 «Κύρωση του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων». Προεδρικό διάταγμα 185, ΦΕΚ 221, της 12 Σεπτεμβρίου 2007, τεύχος πρώτο «όργανα και διαδικασία κατάρτισης, παρακολούθησης και αξιολόγησης των επιχειρησιακών προγραμμάτων των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) α βαθμού». Η εγκύκλιος 66, Η εγκύκλιος 45, της 25 Οκτωβρίου 2006 του Υφυπουργού Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης «Επιχειρησιακά Προγράμματα (ΕΠ) Ο.Τ.Α.». Η 18183/2 Απριλίου 2007 Υπουργική Απόφαση «Περιεχόμενο, δομή και τρόπος υποβολής των επιχειρησιακών προγραμμάτων των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) α βαθμού» (διόρθωση σφάλματος). Η 4503/8 Αυγούστου 2007 Υπουργική Απόφαση «Τροποποίηση της υπ αριθμ /2 Απριλίου 2007 Υπουργική Απόφασης». Ο οδηγός κατάρτισης Επιχειρησιακών Προγραμμάτων Ο.Τ.Α. της ΕΕΤΑΑ. Για το επιχειρησιακό πρόγραμμα του Δήμου καταβλήθηκε προσπάθεια, ώστε να κωδικοποιηθεί κατά το δυνατόν σε όλα τα σημεία του. Επιλέχθηκε η παρουσίαση όλων των πληροφοριών με τη μορφή μικρών κειμένων και πινάκων και αποφεύχθηκαν οι μακροσκελείς αναφορές σε όλα τα κεφάλαιά του. Ακόμη έγινε επιλογή και παράθεση μόνο των αναγκαίων πληροφοριών που τεκμηριώνουν τις δράσεις που προτείνονται. Με τον τρόπο αυτό, εκτιμήθηκε ότι είναι δυνατή η άμεση άντληση των αναγκαίων

11 πληροφοριών, αλλά και η συνοπτική και τεκμηριωμένη περιγραφή των προτεινόμενων δράσεων και ενεργειών. IV. Πλαίσιο Σύνταξης Επιχειρησιακού Προγράμματος Η διαδικασία κατάρτισης του Επιχειρησιακού Προγράμματος ακολούθησε ένα συγκεκριμένο μεθοδολογικό πλαίσιο και πιο συγκεκριμένα: Ανάλυση του εξωτερικού περιβάλλοντος του Δήμου Κομοτηνής, με έμφαση στο τρόπο που αυτό επηρεάζει τον τρόπο λειτουργίας του Δήμου, προκειμένου να καταγραφούν τα προβλήματα και οι ευκαιρίες που παρουσιάζονται. Ανάλυση εσωτερικού περιβάλλοντος του Δήμου με σκοπό να εντοπιστούν οι αδυναμίες αλλά και τα πλεονεκτήματα που παρουσιάζονται στην οργάνωση και λειτουργία του Διατύπωση του Οράματος, της Στρατηγικής και του Προγραμματισμού Εξειδίκευση του Επιχειρησιακού Προγράμματος σε δράσεις, άξονες, μέτρα, προϋπολογισμούς και χρονοδιαγράμματα. Σημειώνεται ότι η εκπόνηση του Επιχειρησιακού Προγράμματος υλοποιήθηκε σύμφωνα με τις σχετικές οδηγίες και τον υφιστάμενο προγραμματισμό της Διεπιστημονικής Ομάδας Έργου με τα κάτωθι βήματα/στάδια υλοποίησης: Βήμα 1:Προετοιμασία και Οργάνωση Βήμα 2:Συνοπτική περιγραφή και αξιολόγηση της κατάστασης της περιοχής του Δήμου Βήμα 3:Συνοπτική περιγραφή και αξιολόγηση του Δήμου και των νομικών προσώπων του ως οργανισμών Βήμα 4:Καθορισμός της στρατηγικής και των αναπτυξιακών προτεραιοτήτων Βήμα 5:Έγκριση του Στρατηγικού Σχεδίου και διαδικασίες διαβούλευσης Βήμα 6:Κατάρτιση Σχεδίων Δράσης Βήμα 7:Τετραετής προγραμματισμός των δράσεων Βήμα 8:Οικονομικός προγραμματισμός Βήμα 9:Ολοκλήρωση του προγράμματος και τελικές ενέργειες V. Συγκρότηση της Ομάδας Έργου Με τη 2135/ απόφαση του Δημάρχου Κομοτηναίων συγκροτήθηκε Διεπιστημονική Ομάδας έργου, η οποία είχε ως στόχο την σύνταξη του Σχεδίου Επιχειρησιακού Προγράμματος του Δήμου Κομοτηνής κατά την Δημοτική Περίοδο , σε συνεργασία με τα όργανα διοίκησης και τις υπηρεσίες του Δήμου και των Νομικών Προσώπων του, το οποίο και εγκρίνεται από το Δημοτικό Συμβούλιο.

12 Μέλη της ορίστηκαν: 1. Ο Αντιδήμαρχος κ.τσαλικίδης Νικόλαος, ως πρόεδρος και υπεύθυνος ομάδας, με αναπληρωτή τον Αντιδήμαρχο κ. Ναλμπάντη Κων/νο. 2. Ο Αντιδήμαρχος κ. Μέτιος Χρήστος με αναπληρώτρια την Αντιδήμαρχο κ. Γιαμουστάρη Μαγδαληνή. 3. Η Διευθύντρια Τεχνικών Υπηρεσιών του Δήμου κ. Κοσμίδου Ζωή με αναπληρώτρια την Δημοτική Υπάλληλο κ. Ξενοδοχίδου Αλίκη. 4. Ο Αναπληρωτής Διευθυντής Διοικητικών, Οικονομικών και Κοινωνικών Υπηρεσιών του Δήμου κ. Μεϊμαρίδης Νικόλαος με αναπληρώτρια την Δημοτική Υπάλληλο κ. Μαργιωρή Ανθή. 5. Ο Προϊστάμενος Οικονομικού Τμήματος του Δήμου κ. Βίβογλου Αθανάσιος με αναπληρωτή τον Δημοτικό Υπάλληλο κ. Τσιμπερίδη Κυριάκο. Για τη συμβουλευτική υποστήριξη των εργασιών της συγκροτηθείσας διεπιστημονικής ομάδας έργου ο Δήμος επίσης σύναψε προγραμματική σύμβαση με : 1. Την Επιτροπή Ερευνών του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης (Δ.Π.Θ.). 2. Την Δημοτική Επιχείρηση Ανάπτυξης Κομοτηνής (Δ.Ε.Α.ΚΟ.) 3. Την Ανώνυμο Αναπτυξιακή Εταιρεία με την επωνυμία «ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΡΟΔΟΠΗΣ - Αναπτυξιακή Ανώνυμη Εταιρεία Ο.Τ.Α.», Στην Κοινή Επιτροπή παρακολούθησης του έργου ως μέλη διεπιστημονικής ομάδας έργου, ορίστηκαν: 1. Ο Αντιδήμαρχος κ. Τσαλικίδης Νικόλαος με αναπληρωτή τον Αντιδήμαρχο κ. Ναλμπάντη Κωνσταντίνο. 2. Ο Αντιδήμαρχος κ. Μέτιος Χρήστος με αναπληρώτρια την αντιδήμαρχο κ. Γιαμουστάρη Μαγδαληνή. Οι συνεδριάσεις των μελών της Διεπιστημονικής Ομάδας Έργου για την εκπόνηση του Επιχειρησιακού Προγράμματος του Δήμου και ο συντονισμός εργασιών της, γίνεται από τον υπεύθυνο συντονιστή και Πρόεδρο της ΔΟΕ Αντιδήμαρχο κ Τσαλικίδη Νικόλαο σε συνεργασία με την τη Δημοτική Επιχείρηση Ανάπτυξης Κομοτηνής καθώς και με τη συμβολή όλων των εταίρων. Η Δημοτική Επιχείρηση Ανάπτυξης Κομοτηνής σε συνεργασία με τους ειδικούς συνεργάτες της είναι αρμόδια για την υποστήριξη των οργάνων διοίκησης και των υπηρεσιών του Δήμου και των Νομικών Προσώπων του και της ομάδας έργου κατά τις διαδικασίες κατάρτισης του Επιχειρησιακού Προγράμματος. Εποπτεύων της Διεπιστημονικής Ομάδας Έργου είναι ο Δήμαρχος Κομοτηναίων που συγκαλεί σε συνεδρίαση, όποτε κρίνει σκόπιμο την Διεπιστημονική Ομάδα Έργου. Σχηματικά η δομή της διεπιστημονικής Ομάδας εργασίας αποτυπώνεται ως εξής: της

13 ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΑΝΤΙΔΗΜΑΡΧΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΑΝΤΙΔΗΜΑΡΧΟΣ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Υπεύθυνος ομάδας ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ συντονισμός ΔΗΜΑΡΧΟΣ γενική εποπτεία ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΡΕΥΝΩΝ ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΡΟΔΟΠΗΣ Α.Ε.

14 VI. Προγραμματισμός του Έργου Σύμφωνα με τα οριζόμενα στον Οδηγό Κατάρτισης Επιχειρησιακών Προγραμμάτων ΟΤΑ της Ε.Ε.Τ.Α.Α. (Σεπτέμβριος 2007) και τις εκτιμήσεις της ομάδας έργου, το χρονοδιάγραμμα κατάρτισης του Επιχειρησιακού Προγράμματος Δήμου Κομοτηνής είναι το ακόλουθο. ΦΑΣΕΙΣ ΕΝΑΡΞΗ ΛΗΞΗ Προετοιμασία 25/10/ /11/2007 Στρατηγικός Σχεδιασμός 12/11/ /11/2007 Διαδικασίες Διαβούλευσης 27/11/ /12/2007 Επιχειρησιακός και Οικονομικός Προγραμματισμός 10/12/ /12/2007 Ολοκλήρωση και Έγκριση του Προγράμματος 20/12/ /12/2007 Η κατάρτιση του χρονοδιαγράμματος έγινε σύμφωνα με την ισχύουσα καταληκτική ημερομηνία που είναι η 31/1/2008. Ωστόσο, μετά την Εγκύκλιο 8/12/2/2008 που παρατείνει την κατάρτιση του Επιχειρησιακού μέχρι 30/4/2008 το χρονοδιάγραμμα τροποποιήθηκε ως εξής: ΦΑΣΕΙΣ ΕΝΑΡΞΗ ΛΗΞΗ Προετοιμασία 25/10/ /11/2007 Στρατηγικός Σχεδιασμός 26/11/ /03/2008 Διαδικασίες Διαβούλευσης 14/03/ /04/2008 Επιχειρησιακός και Οικονομικός Προγραμματισμός 05/04/ /04/2008 Ολοκλήρωση και Έγκριση του Προγράμματος 25/04/ /04/2008 Σε περίπτωση που δοθεί και επιπλέον παράταση από το ΥΠ.ΕΣ για την ολοκλήρωση και υποβολή των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων των ΟΤΑ η παράταση αυτή θα ισχύει ανάλογα με τις διαδικασίες κατάρτισης του Επιχειρησιακού Προγράμματος, εφόσον ακόμη δεν έχει ολοκληρωθεί. Στο παρακάτω διάγραμμα παρουσιάζονται συνοπτικά τα βήματα που θα ακολουθηθούν για την κατάρτιση του Επιχειρησιακού Προγράμματος; καθώς επίσης και η εμπλοκή που θα έχουν οι φορείς στη διαδικασία αυτή. Ειδικότερα, όπως φαίνεται και από το προαναφερόμενο προγραμματισμό του έργου, εντοπίζονται τρεις διακριτές ενότητες στην όλη διαδικασία. Η πρώτη αφορά την αποτύπωση και αξιολόγηση της υφιστάμενης κατάστασης του Δήμου και των Νομικών Προσώπων, κατά την οποία η συλλογή των στοιχείων που απαιτούνται γίνεται μέσω πρωτογενούς και δευτερογενούς έρευνας. Καθοριστικό ρόλο στην ενότητα αυτή έχει η συμπλήρωση ερωτηματολογίων από τους προϊσταμένους, προκειμένου να αποτυπωθεί και απολογηθεί η υφιστάμενη κατάσταση της εσωτερικής λειτουργίας των υπηρεσιών. Ακολουθεί η διατύπωση του οράματος, της στρατηγικής και των αναπτυξιακών προτεραιοτήτων που θα αποτελέσουν τους κύριους ΔΕΑΚΟ 14

15 άξονες πολιτικής για την τρέχουσα τετραετία. Στην ενότητα αυτή απαιτούμενη είναι η εμπλοκή του Δημάρχου και του Δημοτικού Συμβουλίου το οποίο εγκρίνει το στρατηγικό σχέδιο που προτείνεται από τη διεπιστημονική ομάδα έργου. Η διαδικασία κατάρτισης του Επιχειρησιακού Προγράμματος ολοκληρώνεται με την εξειδίκευση της προηγούμενης ενότητας μέσω της κατάρτισης σχεδίων δράσης εγκεκριμένων από τις υπηρεσίες του Δήμου και των Νομικών Προσώπων και του χρονικού και οικονομικού προγραμματισμού των επιμέρους δράσεων. Στη συνέχεια ακολουθεί η έγκριση από την Περιφέρεια της διαδικασίας κατάρτισής του και η εξειδίκευση του σε ετήσια επιχειρησιακά προγράμματα προκειμένου να δρομολογηθεί η υλοποίησή του. VII. Ενημέρωση των Υπηρεσιών και των ΝΠ του Δήμου Αρχική ενημέρωση του προσωπικού των υπηρεσιών και των Νομικών Προσώπων του Δήμου πραγματοποιήθηκε σε σύσκεψη στις 12/11/2007 υπό την προεδρία του Δημάρχου Κομοτηνής με τη συμμετοχή των Διευθυντών και προϊστάμενων των υπηρεσιών του Δήμου και τους Προέδρους των Νομικών Προσώπων του Δήμου. Στη συνάντηση αυτή ζητήθηκε από τους παριστάμενους να συνεργαστούν με τα μέλη της ΔΟΕ στη διαδικασία καταγραφής της υφιστάμενης κατάστασης και αξιολόγησης των υπηρεσιών του Δήμου μέσα από την εφαρμογή της μεθόδου συμπλήρωσης δομημένου ερωτηματολόγιου με εστιασμένη συνέντευξη. Ο ΔΕΑΚΟ 15

16 σχεδιασμός του ερωτηματολογίου και οι συνεντεύξεις πραγματοποιήθηκαν από στελέχη - συνεργάτες της ΔΕΑΚΟ με σκοπό την αντικειμενικότερη αποτύπωση και αξιολόγηση των υπηρεσιών του Δήμου και των Νομικών Προσώπων. Η συμπλήρωση του συνόλου των ερωτηματολογίων ολοκληρώθηκε στις 20/02/2008. VIII. Παρουσίαση των διαδικασιών διαβούλευσης Μετά την Εγκύκλιο 8/12/2/2008 του ΥΠ.ΕΣ προγραμματίσθηκε για την περίοδο Μαρτίου 2008 η πραγματοποίηση της κρισιμότερης διαδικασίας εκπόνησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος που είναι η κοινωνική και δημόσια διαβούλευση, δηλαδή η προβολή του στρατηγικού σχεδίου και η κατάθεση των προτάσεων των φορέων της τοπικής μας κοινωνίας. Η πρόταση αποφασίστηκε να αναρτηθεί στις 14 Μαρτίου 2008 στην ιστοσελίδα του Δήμου και να πραγματοποιηθούν τρεις μεγάλες συναντήσεις διαλόγου στο πανεπιστήμιο, όπου οι καθηγητές θα συντονίσουν με τη συμμετοχή των φορέων της πόλης. Συγκεκριμένα: 01/04/08 θεματικό πεδίο ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ 02/04/08 θεματικό πεδίο ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ 03/04/08 θεματικό πεδίο ΤΟΠΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ» Μετά τον κοινωνικό διάλογο και τη διαβούλευση, θα ενσωματωθούν οι προτάσεις και οι θέσεις των φορέων και της τοπικής κοινωνίας, και με ευθύνη της Δημοτικής Αρχής, θα έρθει το Στρατηγικό Σχέδιο προς ψήφιση στο Δημοτικό Συμβούλιο. Ακολούθως, θα εκπονηθεί το Πρόγραμμα, δηλαδή η οικονομικοτεχνική μελέτη των προτεινόμενων και εγκεκριμένων σχεδίων από το στρατηγικό σχέδιο το οποίο ολοκληρώνει τη δουλειά και θα έρθει προς ψήφιση εκ νέου και κατάθεση στην Περιφέρεια. ΔΕΑΚΟ 16

17 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1.2. ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ & ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΕΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΕΣ Στρατηγική του Δήμου Πολιτικό Πλαίσιο Είναι κοινός τόπος ότι στις αρχές του 21 ου αιώνα ζούμε την διαδικασία ενός μετασχηματισμού ολόκληρου του κόσμου, την διαδικασία οικοδομήσεως ενός νέου παγκόσμιου πολιτικού, οικονομικού, κοινωνικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος. Μετασχηματισμός ο οποίος χαρακτηρίζεται από την ευρύτητα της μορφής του - είναι παγκόσμιος - από την ρευστότητα του περιεχομένου του - είναι σε διαρκή εξέλιξη - και τέλος από το αβέβαιο των αποτελεσμάτων του και των συνεπειών του στην εξέλιξη της ανθρωπότητας. Μια νέα πραγματικότητα στον αιώνα που τέλειωσε, στον αιώνα που ήρθε, της οποίας η μορφή και το περιεχόμενο αποδίδονται με τον όρο "παγκοσμιοποίηση". Μια πραγματικότητα η οποία ξεκίνησε από την διεθνοποίηση της οικονομίας, ωρίμασε και επιταχύνθηκε με την εκρηκτική εξέλιξη των επικοινωνιών και της τεχνολογίας και οδήγησε στην εποχή των μεταβαλλόμενων ρόλων. Οδήγησε στην αλλαγή ουσιαστικά του χώρου και του χρόνου μετοχής του ατόμου ή του συνόλου ατόμων, εθνών και συλλογικών οντοτήτων στην πολιτική, οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική ζωή του πλανήτη. Μια νέα πραγματικότητα, η παγκοσμιοποίηση, η οποία για ορισμένους φαντάζει πανάκεια, μέσο και σκοπό, λύση και λύτρωση των προβλημάτων, για άλλους δε άδηλο και αβέβαιο μέλλον, επιβολή και κυνισμός, κατάρρευση της συλλογικότητας, της ταυτότητας των εθνών και των λαών. Αμφότεροι, αισιόδοξοι και απαισιόδοξοι καταλήγουν στο ίδιο λανθασμένο και επικίνδυνο συμπέρασμα, ότι βρισκόμαστε στο τέλος της ιστορίας, οι πρώτοι με επιφωνήματα ανακούφισης και οι δεύτεροι με κραυγές αγωνίας. Αντίθετα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η παγκοσμιοποίηση δεν είναι ιδεολογία, δεν είναι πολιτική πρόταση διακυβέρνησης των κρατών ή της παγκόσμιας κοινότητας και σίγουρα δεν πρόκειται για κάποια διεθνή συνωμοσία. Η παγκοσμιοποίηση είναι απλά το περιβάλλον μέσα στο οποίο δρούμε διαχειριζόμενοι το παρόν και οικοδομώντας το μέλλον. Και ουδείς μπορεί να υποστηρίξει ότι σήμερα οι ευκαιρίες για πρόοδο δεν είναι περισσότερες από ότι ήταν άλλοτε, αλλά και ουδείς μπορεί να μην παραδεχτεί ότι οι συνθήκες για την αξιοποίησή τους δεν είναι ιδιαιτέρως ευάλωτες από οποιαδήποτε άλλη φορά. Η κατάρρευση των παλαιών συμμαχιών και η ανάπτυξη νέων ισορροπιών, οι εκρήξεις εθνικισμού, ο θρησκευτικός φανατισμός, η πείνα και οι ασθένειες του τρίτου κόσμου, οι περιβαλλοντικές μεταλλαγές, αναζητούν την λύση τους. Οι ιστορικοί ανταγωνισμοί και το κενό εξουσίας που δημιουργήθηκαν από την κατάρρευση των ιδεολογικών συνασπισμών του παρελθόντος, τροφοδοτούνται από την οικονομική και κοινωνική δυσαρέσκεια. Η πραγματικότητα του χθες ρευστοποιείται και η πολιτική φαντάζει αδύνατη να ανταποκριθεί στο φρενήρη ρυθμό της οικονομίας, της τεχνολογίας και των επικοινωνιών. Παγκοσμιοποίηση με δυσκολίες αλλά και πλεονεκτήματα, την οποία πρέπει να διαχειριστούμε, αξιοποιώντας το κληροδότημα του αιώνα που έφυγε, στην βάση των διαχρονικών θεμέλιων λίθων της ελευθερίας, της ισότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης, οικοδομώντας τον αιώνα που διανύουμε. Τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο. Οφείλουμε να την κατανοήσουμε, να την ελέγξουμε προς όφελος του πολίτη με σκοπό την οικοδόμηση μιας ανοικτής πλουραλιστικής παγκόσμιας κοινωνίας η οποία θα εξασφαλίζει στην οικονομία τον ΔΕΑΚΟ 17

18 ανταγωνισμό και την ανάπτυξη, στην κοινωνία την δικαιοσύνη και την αξιοκρατία, στην πολιτική την συμμετοχή και την αξιοπιστία, στα έθνη την ειρηνική συνύπαρξη. Η παγκόσμια κοινωνία μπορεί και πρέπει να επιβιώσει διαμέσου της παγκόσμιας οικονομίας και ενός πλανητικού συστήματος πληροφοριών σε ένα δημοκρατικό, φιλελεύθερο και αποκεντρωμένο δίκτυο-κρατών με τον πολίτη ορθά και καλά πληροφορημένο και συμμέτοχο. Η πρόκληση, για όλα τα έθνη, ιδιαιτέρως όμως για την Ελλάδα, και ακόμα περισσότερο για εμάς τους Ακρίτες Θρακιώτες και Κομοτηναίους είναι να αξιοποιήσουμε αυτή τη νέα πραγματικότητα, την παγκοσμιοποίηση, γιατί εάν δεν το κάνουμε, το κόστος για το παρόν και το μέλλον της χώρας θα είναι αφάνταστα μεγάλο. Και πρέπει πρώτα από όλα να δημιουργήσουμε τις ασφαλιστικές δικλίδες που θα μας βοηθήσουν αφενός να κατανοήσουμε το νέο διεθνές περιβάλλον και αφετέρου να θέσουμε σταθερούς και θεμελιώδεις προσανατολισμούς της πολιτικής μας. Γιατί σε έναν κόσμο διαρκώς και ταχύτατα μεταβαλλόμενο εάν υπάρχει ένα στοιχείο ομαλότητας, αυτό είναι η ύπαρξη σταθερών προσανατολισμών. Μιας πολιτείας που θα διασφαλίζει το εθνικό συμφέρον και ακόμα περισσότερο το τοπικό συμφέρον. Και τοπικό συμφέρον της Κομοτηνής στον νέο αιώνα, στόχος και όραμα στον 21 ο αιώνα δεν μπορεί να είναι άλλος από τον σχεδιασμό και την επιτυχή υλοποίηση όλων εκείνων των πολιτικών που προσδίδουν στο Δήμο ισχύ, στην κοινωνία ευημερία και στην σχέση κοινωνίας και Δήμου ανταποδοτικότητα. Σήμερα οι σημαντικοί παράγοντες είναι η ισχυρή τοπική οικονομία και η κοινωνική ευημερία, η οικοδόμηση ενός σύγχρονου αποκεντρωμένου δήμου και πρωτίστως η διευκόλυνση και λειτουργία της κοινωνίας πολιτών. Γι αυτό το ζητούμενο σήμερα είναι να αναπτυχθεί καθολικά σε ολόκληρη την κοινωνία και σε ότι μας αφορά στην κοινωνία του Δήμου Κομοτηνής αυτό που υπάρχει στο μεγάλο της τμήμα της Ελληνικής κοινωνίας, η συνείδηση κοινωνίας πολιτών. Και είναι αυτή η αλλαγή στην πολιτική κουλτούρα και στον πολιτικό πολιτισμό η οποία μετασχηματίζει την ελληνική κοινωνία από το πελατειακό και λαϊκίστικο μοντέλο που εξαφάνιζε το άτομο μέσα στη μάζα, σε κοινωνία πολιτών. Είναι η αλλαγή στην πολιτική και εκλογική συμπεριφορά μεγάλων τμημάτων της ελληνικής κοινωνίας που οδηγεί στην υπερψήφιση του αξιολογότερου, του υπευθυνότερου και πρωτίστως αυτού του προσώπου και της ομάδας που πρεσβεύει ιδεολογικά και διασφαλίζει θεσμικά τις αξίες της ελευθερίας του ατόμου, της συμμετοχής του πολίτη, της κοινωνικής δικαιοσύνης και της ατομικής αξιοπρέπειας. Είναι η προβολή της ατομικότητας και του ιδιωτικού ανταγωνισμού ως απάντηση στην αναποτελεσματικότητας της κρατικής γραφειοκρατίας. Γι αυτό είναι αναγκαίος ένας πολιτικός εκσυγχρονισμός που θα οδηγήσει σε ένα πλέγμα πολιτικών θεσμών που θα διευρύνουν τις διαδικασίες συμμετοχής του πολίτη, την ανεξαρτησία του, την οριζόντια ανάπτυξη δικτύων, την εμπιστοσύνη και αμοιβαιότητα. Ένας πολιτικός εκσυγχρονισμός που θα εδράζεται στην οροθετημένη διάκριση, του δημόσιου χώρου, του ιδιωτικού χώρου και του κοινωνικού χώρου. Η σύγχρονη δημοκρατία που θα οδηγεί σε εύρυθμη λειτουργία της κοινωνίας πολιτών καθορίζει τον ρόλο του κράτους, της αγοράς της κοινωνίας. Αυτή η δημοκρατία απαντά θετικά στην κρίση διακυβέρνησης, στην οικονομική υπανάπτυξη και πρωτίστως στην οικοδόμηση μιας ισχυρής Κομοτηνής. Μιας Ελλάδας που ο σημαντικός πυλώνας δημοκρατίας και ανάπτυξης είναι ένας θεσμός που είναι σύμφυτος με την κοινωνία πολιτών, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Σε αυτήν την κατεύθυνση ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ο ρόλος των αιρετών εκπροσώπου των τοπικών κοινωνιών είναι σημαντικός. Και αυτό γιατί η Τοπική αυτοδιοίκηση δεν είναι απλώς ένας θεσμός διακυβέρνησης, είναι ΔΕΑΚΟ 18

19 ουσιαστικά αυτός ο ζωτικός πολιτικός χώρος όπου μέσω της στενής και αέναης συνεργασίας όλων των εκπροσώπων της, προωθείται ο συλλογικός χαρακτήρας της πολιτικής απόφασης, εξασφαλίζεται η συμμετοχή των πολιτών, αναδεικνύονται τα πραγματικά προβλήματα και εφαρμόζονται δίκαιες πολιτικές επίλυσής τους. Είναι αυτός ο πολιτικός χώρος ο οποίος συμβάλλει στην αξιοπιστία των πολιτικών και εδραιώνει σχέσεις εμπιστοσύνης και συνεργασίας μεταξύ αιρετών και πολιτών. Η πολιτική δύναμη, πολιτική διαφορά αλλά και το ανάλογο μέγεθος της ευθύνης της Τ.Α. είναι η αμεσότητα της εκλογής των πολιτικών εκπροσώπων της αλλά κυρίως η αμεσότητα με την οικονομική, κοινωνική, πολιτιστική και πολιτική ζωή των κατοίκων των περιοχών που αναφέρεται. Η ισχυροποίηση της κοινωνίας διαμέσου της ενδυνάμωσης των αποκεντρωμένων θεσμών αυτοδιοίκησης και η δυνατότητα πρωτοβουλιών και η ελευθερία αποφάσεων σε χαμηλότερα από την εθνική κυβέρνηση επίπεδα, όπως της τοπικής αυτοδιοίκησης θα σημάνει την επανατοποθέτηση του ατόμου στην πολιτική του ιδιότητα και θα αποτελέσει την απαρχή της επίλυσης των προβλημάτων των σύγχρονων πολιτικών κοινωνιών. Η Αυτοδιοίκηση ευνοεί και επιδιώκει τον υψηλότερο βαθμό συναίνεσης, διαμορφώνοντας όρους και δίνοντας μορφή, σε πραγματικές κοινωνικές συναινετικές διαδικασίες, με στόχο την ενότητα και την κοινή δράση αιρετών και πολιτών σε όλα τα επίπεδα, προς όφελος των τελευταίων. Ουσιαστικά η Τ.Α. εγγυάται τον πολιτικό και θεσμικό διάλογο αλλά κυρίως μπορεί να εγγυηθεί την επιτυχία του διαλόγου και της συνεργασίας μέσω της αυξημένης κινητοποίησης των πολιτών λόγω της αμεσότητας με τα καθημερινά μικρά και μεγάλα τους προβλήματα Αυτό είναι το ζητούμενο και ο ρόλος της Αυτοδιοίκησης που ο Δήμος Κομοτηνής ευνοεί, στηρίζει και επιδιώκει. Έτσι σήμερα, στην αρχή του νέου αιώνα όλοι οι πολίτες απαιτούν και ελπίζουν, διεκδικούν και επιλέγουν όχι απλώς μια Δημοτική υπηρεσία, ένα γραφειοκρατικό οικοδόμημα αλλά μια πολιτική πρόταση και ένα αξιακό κώδικα που θα επιλύει τα μικρά και μεγάλα προβλήματα, τα καθημερινά αλλά και τα μεγάλα, τα μακροπρόθεσμα. Απαιτούν και ελπίζουν, επιλέγουν και εμπιστεύονται μια τοπική αυτοδιοίκηση που θα καταθέσει και θα υλοποιεί μια συνολική πρόταση, η οποία θα επανατοποθετεί τον πολίτη στην πολιτική του ιδιότητα, θα επαναδιατυπώνει τους όρους και τις προϋποθέσεις άσκησης της εξουσίας, θα εγγυάται την λειτουργία της δημοκρατίας, με σκοπό την λειτουργία της κοινωνίας πολιτών, την ανάπτυξη συνείδησης κοινωνίας πολιτών. Ο πολίτης που ασκεί κριτικό λόγο στα δρώμενα, που συμμετέχει και ελέγχει, που αντιστέκεται στα προνόμια, στον συγκεντρωτισμό και την κηδεμονία, στον πολωτικό ανταγωνισμό μεταξύ στείρων λογικών. Ο πολίτης που εξήλθε από την ανωριμότητα και την εγωιστική του συμπεριφορά. Γιατί κοινωνία πολιτών είναι η κοινωνία που χαρακτηρίζεται από ενεργούς και συμμέτοχους πολίτες, με ικανότητα αυτοκριτικής, με σεβασμό στο Νόμο που αναζητούν με επίγνωση της ατομικής ευθύνης τους για την πρόοδο της Κομοτηνής, την προσωπική τους καταξίωση. Κοινωνία πολιτών είναι οι πολίτες που δεν προσδοκούν παθητικά να κερδίσουν αυτά που ο Δήμος Κομοτηνής μπορεί να κάνει γι αυτούς, αλλά ελπίζουν, αποφασίζουν και συμμετέχουν, προσφέροντας στην κοινωνία αυτά που μπορούν εκείνοι να κάνουν για την πρόοδο και την ευημερία της. Από τον πολίτη μέλος της κοινωνίας πολιτών, από τον πολίτη που επιδιώκει την βελτίωση της ατομικής του θέσης σε ένα περιβάλλον οικονομικά ανεπτυγμένο, ΔΕΑΚΟ 19

20 κοινωνικά δίκαιο και πολιτικά δημοκρατικό. Από τον πολίτη που συνθλίβεται ανάμεσα στο κράτος και την αλόγιστη στρεβλά ανταγωνιστική αγορά έχοντας υποβαθμιστεί σε ψηφοφόρο και καταναλωτή. Ιδιαίτερα λοιπόν για το Δήμο Κομοτηνής που η εδραίωση ενός ποιοτικού, κοινωνικού, οικονομικού και διοικητικού συστήματος που θα εξασφαλίζει την Δημοκρατία, την Ανάπτυξη και την λειτουργία μιας εύρυθμης κοινωνίας πολιτών, συνιστά το βήμα εξόδου από την σημερινή παθογένεια. Πρωτίστως οδηγεί στην οικοδόμηση της Κομοτηνής που πρωταγωνιστεί ο άνθρωπος, της Κομοτηνής που πρωταγωνιστεί στη Θράκη, στην Ελλάδα, στα Βαλκάνια. ΔΕΑΚΟ 20

21 Στρατηγική του Δήμου - Αναπτυξιακό Πλαίσιο Στη σύγχρονη εποχή ο ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης στην διαχείριση των βασικών ζητημάτων ανάπτυξης κρίνεται πλέον από όλους ως κομβικός για την πορεία των τοπικών κοινωνιών. Η σύγχρονη τάση, η οποία προωθείται σημαντικά έπειτα από τις πρώτες σοβαρές συνέπειες του παγκοσμιοποιημένου περιβάλλοντος και την αδυναμία υιοθέτησης ομοιογενών πολιτικών από ανομοιογενείς χωρικές ενότητες, είναι η προσπάθεια αξιοποίησης των τοπικών συγκριτικών πλεονεκτημάτων. Η προσπάθεια αυτή στηρίζεται στη αρχή της επικουρικότητας η οποία όμως δεν εφαρμόστηκε αποτελεσματικά, ιδιαίτερα σε συγκεκριμένες χώρες όπου η συμμόρφωση του εθνικού νομικού πλαισίου με τις ευρωπαϊκές επιταγές δεν εξασφάλιζε και την ορθή εφαρμογή του Στο πλαίσιο αυτό η Τοπική Αυτοδιοίκηση καλείται να διαχειριστεί ένα μεγάλο αριθμό προβλημάτων και διευρυμένων προοπτικών και για αυτό απαιτείται ο σχεδιασμός μιας ρεαλιστικής στρατηγικής ανάπτυξης που θα άρει τους σοβαρούς ανασταλτικούς παράγοντες και θα επιτρέψει την ανάληψη πρωτοβουλιών σε όλο το φάσμα της κοινωνικοοικονομικής ζωής της περιοχής. Με βάση τα παραπάνω ο σκοπός εκπόνησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος είναι να αποτελέσει ένα επιχειρησιακό εργαλείο ανάλυσης, αξιολόγησης, σχεδιασμού και υλοποίησης δράσεων που συμβάλλουν στη βιώσιμη ανάπτυξη του Δήμου. Ο βασικός στόχος ενός Επιχειρησιακού Προγράμματος είναι να δώσει απάντηση σε τρία βασικά ζητήματα: Πρώτο, να προσδιορίσει τα χαρακτηριστικά και το επίπεδο ανάπτυξης στο οποίο βρίσκεται ο Δήμος κατά τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο. Δεύτερο, να προσδιορίσει τη στρατηγική του Δήμου, δηλαδή σε ποιο τύπο ή επίπεδο ανάπτυξης επιδιώκει να φτάσει. Τρίτον, να προσδιορίσει τους τρόπους, δηλαδή ποια μέσα θα χρησιμοποιήσει ο Δήμος για να φτάσει στο επίπεδο ανάπτυξης που επιδιώκει Στο παρόν Κεφάλαιο θα διατυπωθούν το Όραμα και οι Αρχές που προτίθεται να ακολουθήσει ο Δήμος Κομοτηνής στην επόμενη τετραετία, αναλύεται η στρατηγική που θα ακολουθηθεί και παρουσιάζονται οι Άξονες Προτεραιότητας, τα Μέτρα και οι Δράσεις, στα οποία θα βασιστούν τα Ετήσια Προγράμματα Δράσης του Δήμου και των Νομικών Προσώπων. Τόσο η Αποστολή του Δήμου και το Όραμα, όσο και η ανάπτυξη του Στρατηγικού Σχεδιασμού και των Αξόνων και Μέτρων του Επιχειρησιακού Προγράμματος εκπορεύονται από τις ανάγκες του Δήμου και τις απαιτήσεις που διαμορφώνονται για την ανάπτυξή του με μοναδικό περιορισμό το ευρύτερο νομικό πλαίσιο (εθνικό, κοινοτικό) βάσει του οποίου δραστηριοποιούνται ο Δήμος και τα Νομικά του Πρόσωπα. Βάση για την περαιτέρω ανάλυση αποτέλεσε τόσο η καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης του Δήμου Κομοτηνής όπου οδήγησε στην διαγνωστική ανάλυση του εξωτερικού και εσωτερικού περιβάλλοντος του Δήμου και των Νομικών Προσώπων του, η οποία στη συνέχεια κατέληξε σε συγκεκριμένα αποτελέσματα τα οποία εκφράζονται από το σύνολο των πλεονεκτημάτων, αδυναμιών, ευκαιριών και απειλών της περιοχής καθώς επίσης και από τα κρίσιμα ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Η εκμετάλλευση των δυνατών σημείων, η μετατροπή των αδυναμιών σε δυνητικά πλεονεκτήματα, ο περιορισμός των απειλών και η αξιοποίηση των ευκαιριών αποτελεί το ζητούμενο για κάθε περιοχή καθώς και το αντικείμενο του στρατηγικού σχεδιασμού σε ανώτατο επίπεδο ενδιαφέροντος. Απαραίτητη προϋπόθεση εξαιρετικά κρίσιμης σημασίας είναι προσδιορισμός ενός οράματος και η υιοθέτηση συγκεκριμένων στρατηγικών στόχων - προτεραιοτήτων. Η διαδικασία είναι πολύ σημαντική γιατί προσδιορίζει το επιθυμητό σημείο και τους ΔΕΑΚΟ 21

22 ειδικότερους στόχους για τους οποίους θα ενεργοποιηθεί ένα σύνολο παραγωγικών πόρων σε βάθος χρόνου και προδιαγράφει τον τρόπο μετάβασης στο σημείο στόχο. Ταυτόχρονα, στη διαδικασία αυτή έχουν ληφθεί πέραν των άλλων σοβαρά υπόψη όλες οι βασικές κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και πιο συγκεκριμένα ο κεντρικός άξονας της νέας προγραμματικής περιόδου που είναι ο στρατηγικός χαρακτήρας των παρεμβάσεων και η σαφέστερη διασύνδεση τους με τους στόχους της Στρατηγικής της Λισσαβόνας. Οι στρατηγικές κατευθύνσεις της ευρωπαϊκής ένωσης για τη συνοχή προσδιορίζουν τρεις βασικούς άξονες προτεραιοτήτων για τα αστικά κέντρα οι οποίοι αποτελούν ουσιαστικά και φορείς έκφρασης της αειφόρου ανάπτυξης. 1. Βελτίωση της ελκυστικότητας των πόλεων μέσω της βελτίωσης της πρόσβασης, της εξασφάλισης επαρκών υπηρεσιών υψηλής ποιότητας και της διατήρησης των περιβαλλοντικών τους δυνατοτήτων. 2. Ενθάρρυνση της καινοτομίας, της επιχειρηματικότητας, της οικονομικής ανάπτυξης και της γνώσης μέσω της έρευνας και της καινοτομίας, με την υιοθέτηση των νέων τεχνολογιών πληροφόρησης και επικοινωνίας. 3. Αύξηση της απασχόλησης με την προσέλκυση περισσότερων ανθρώπων στην αγορά εργασίας ή με την ενθάρρυνση επιχειρηματικών πρωτοβουλιών, τη βελτίωση της ευελιξίας των ανθρώπινων πόρων και των επιχειρήσεων και αύξηση των επενδύσεων σε ανθρώπινο κεφάλαιο. Η μετάφραση των ευρωπαϊκού στρατηγικού σχεδιασμού σε συγκεκριμένο χωρικό επίπεδο απαιτεί την εφαρμογή ενός νέου αναπτυξιακού μοντέλου το οποίο θα έχει απόλυτα προσδιορισμένους στόχους και θα εδράζεται σε συγκεκριμένους κεντρικούς πυλώνες: Ανταγωνιστικότητα Επιχειρηματικότητα, Κοινωνική συνοχή, Περιβαλλοντική προστασία, Διοικητική αναβάθμιση Εξωστρέφεια Οι παραπάνω κατευθυντήριες γραμμές μεταφέρονται και συγκεκριμενοποιούνται σε ειδικό χωρικό επίπεδο μέσω του Επιχειρησιακού Προγράμματος του Δήμου Κομοτηνής και συγκεκριμένα του Στρατηγικού Σχεδιασμού του. ΔΕΑΚΟ 22

23 Το Όραμα & οι αρχές του Δήμου Το Όραμα του Δήμου Κομοτηνής είναι η οικοδόμηση μιας κοινωνίας ευημερούσας και ενός Δήμου Αποτελεσματικού σε μια Ανταποδοτική Σχέση Πολίτη Δήμου. Σε αυτήν την Κομοτηνή πρωτεύουσα δύναμη είναι ο Άνθρωπος. Αναλυτικότερα το Όραμα και η Επιλογή μας είναι: Η Κομοτηνή που πρωταγωνιστεί ο Άνθρωπος, οι Ανάγκες του, οι Προσδοκίες του, η Ατομική του Ευτυχία και Ευημερία. Η Κομοτηνή πρωτεύουσα ανταγωνιστική Μητρόπολη της Θράκης, της Ελλάδας, των Βαλκανίων Η Κομοτηνή που πρωταγωνιστεί ο Δήμος, οι Δημοτικές Πολιτικές, οι Δεσμεύσεις μας και η Δημοτική Περιουσία, η Δική σας Συνεισφορά. Η Κομοτηνή κοινωνία ευημερούσα, φιλελεύθερη, πολυπολιτισμική, δημοκρατική, συμμετοχική και βιώσιμη. Σε αυτό το πλαίσιο ο σχεδιασμός, η απόφαση & η υλοποίηση του Στρατηγικού Σχεδίου του Δήμου Κομοτηνής είναι ευθύνη του Πολίτη Ο Σχεδιασμός, η Απόφαση & η Υλοποίηση του Στρατηγικού Σχεδίου είναι ευθύνη του Πολίτη, του καθενός μας, Όλων μας. Απέναντι στους «αρμόδιους», τους «συναρμόδιους» & τους «αναρμόδιους» εμείς οι Πολίτες της Κομοτηνής Προτάσσουμε τον Πολίτη Ο Πολίτης Αποφασίζει για την Ζωή του, την Πόλη του, τη Γειτονιά του, το Δήμο. Σε κάθε περίπτωση το όραμα του Δήμου Κομοτηνής είναι ρεαλιστικό, δυναμικό, σύνθετο, πολυλειτουργικό και κοινωνικά αποδεκτό. Ρεαλιστικό γιατί στηρίζεται στα πραγματικά δεδομένα της περιοχής και φιλοδοξεί να άρει τις όποιες αδυναμίες του και να αξιοποιήσει έτσι περαιτέρω τα ανταγωνιστικά του πλεονεκτήματα. Ειδικότερα, ο αστικός του χαρακτήρας, με βάση τις τάσεις πληθυσμιακής και οικονομικής ανάπτυξης του πολεοδομικού συγκροτήματος αναμένεται να ενισχυθεί κυρίως μέσω της συνέχισης της εγκατάστασης λειτουργιών στην περιοχή του Δήμου ελλείψει εναλλακτικών λύσεων, καθώς και μέσω αύξησης της ζήτησης χώρων για κύρια κατοικία των κατοίκων του ΠΣ. Η ενίσχυση όμως του αστικού χαρακτήρα του Δήμου θα πρέπει να γίνει με τέτοιο τρόπο ώστε αφενός να διαφυλαχτούν τα ποιοτικά του χαρακτηριστικά ως τόπου διαβίωσης, παραγωγής και εργασίας και αφετέρου να ενισχυθεί η αναπτυξιακή του πορεία. Το όραμα είναι δυναμικό γιατί δεν χαρακτηρίζεται από συντηρητισμό και στατικότητα. Απεναντίας, αναγνωρίζει τις τάσεις μετεξέλιξης της περιοχής, των πιέσεων που δέχεται από τα σύγχρονα δεδομένα και τις φυλετικές ιδιαιτερότητες της περιοχής, των αλλαγών στις πολιτικές και στις αγορές, τις περιβαλλοντικές αλλαγές, τις ποιοτικές προτιμήσεις των κατοίκων της περιοχής για κατανάλωση και κατοικία και θέτει ως στόχο της αξιοποίηση αυτών των τάσεων και αλλαγών προς όφελος της μελλοντικής του ανάπτυξης. Το όραμα είναι σύνθετο και πολυθεματικό, αποφεύγοντας μια μονοδιάστατη ανάπτυξη, η οποία θα τόνιζε μια από τις πτυχές της (π.χ. μόνο οικονομική, μόνο πολιτιστική, μόνο χωρική) ή θα εστίαζε σ έναν μόνο κλάδο ΔΕΑΚΟ 23

24 οικονομικής δραστηριότητας. Αντιθέτως, είναι εμφανές ότι το αναπτυξιακό όραμα του Δήμου προτάσσει την ισόρροπη και συμμετρική ανάπτυξη τόσο της οικονομικής δραστηριότητας, όσο και του πολιτισμού και της ποιότητας ζωής των κατοίκων. Το όραμα είναι πολυλειτουργικό σύμφωνα με το αναπτυξιακό πρότυπο της βιώσιμης ανάπτυξης. Επιδιώκει τη σύζευξη της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης με την παράλληλη προστασία και ανάδειξη του περιβάλλοντος και δίδει έμφαση στην ποιότητα (παραγωγής, περιβάλλοντος και κατοικίας). Συνεπώς, η επιδιωκόμενη αναπτυξιακή διαδικασία συμπεριλαμβάνει οικονομικές, περιβαλλοντικές, πολιτιστικές και κοινωνικές λειτουργίες, χωρίς αποκλεισμούς και αλληλο-αναιρέσεις. Το όραμα είναι κοινωνικά αποδεκτό γιατί προέκυψε μέσα από μια διαδικασία έντονης διαβούλευσης με φορείς και κατοίκους της περιοχής. Η κοινωνική αποδοχή του οράματος διασφαλίζει την εσωτερική του συνοχή καθώς και τις προοπτικές πραγμάτωσής του. Τέλος, το όραμα της περιοχής είναι συμβατό με το αναπτυξιακό όραμα τόσο του ΠΕΠ Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης όσο και του Στρατηγικού Σχεδίου Ανάπτυξης του Ν. Ροδόπης, καθώς και με τις βασικές κατευθυντήριες γραμμές της νέας πολιτικής συνοχής και τους εθνικούς και ευρωπαϊκούς αναπτυξιακούς στόχους. Οι αρχές που διέπουν το όραμα και την στρατηγική του Δήμου είναι: Της συμβατότητας και της άμεσης συσχέτισης με το αναπτυξιακό όραμα. Δηλαδή θα πρέπει να περιλαμβάνει όλους εκείνους τους γενικούς στόχους, η υλοποίηση των οποίων θα οδηγήσει την περιοχή στην κοινωνικά επιθυμητή κατάσταση. Στην ουσία πρόκειται για τη στρατηγική εξειδίκευση του οράματος μέσω της διατύπωσης εξειδικευμένων στόχων. Της εσωτερικής συνοχής, που σημαίνει ότι οι επιμέρους στόχοι θα πρέπει να λειτουργούν συμπληρωματικά, χωρίς επικαλύψεις ή συγκρούσεις και αλληλοαναιρέσεις. Της θεματικής εξειδίκευσης, δηλαδή του συγκεκριμένου προσανατολισμού και διακριτού περιεχομένου κάθε στόχου και της προώθησης ενός συγκεκριμένου τομέα της οικονομικής και κοινωνικής ζωής. Της εφικτότητας, δηλαδή της διατύπωσης στόχων που είναι ρεαλιστικοί και υλοποιήσιμοι. Της κοινωνικής αποδοχής, που σημαίνει ότι οι στρατηγικοί στόχοι θα πρέπει να είναι αποδεκτοί και να τυγχάνουν της κοινωνικής συναίνεσης από τους κατοίκους της περιοχής. Της συνάφειας με τις νομαρχιακές, περιφερειακές, εθνικές και ευρωπαϊκές αναπτυξιακές προτεραιότητες, ώστε αφενός να έχουν μεγάλη πιθανότητα χρηματοδότησης και αφετέρου να συνεργούν με αυτές ώστε να υπάρχει πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα. ΔΕΑΚΟ 24