ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ"

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ «ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ» ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΤΙΓΚΙΡΗ Α.Μ: 413/ 2006/ 014 «ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΚΕΙΜΕΝΟΚΕΝΤΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗ Ι ΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΓΛΩΣΣΙΚΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΣΤΟ ΗΜΟΤΙΚΟ, Η ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΟΥ ΡΗΜΑΤΙΚΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΣΤΑ ΚΕΙΜΕΝΙΚΑ ΕΙ Η» ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ : ΜΙΧΑΛΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ, ΛΕΚΤΟΡΑΣ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ: ΣΚΟΥΡΤΟΥ ΕΛΕΝΗ, ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΡΙΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΚΑΖΟΥΛΛΗ ΒΑΣΙΛΕΙΑ, Ι ΑΣΚΟΥΣΑ 407/80 ΠΑΝ/ΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΡΟ ΟΣ, ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ

2 1. ΠΕΡΙΛΗΨΗ 2. Η ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΙΚΗΣ Ι ΑΣΚΑΛΙΑΣ 8 3. ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΚΑΙ ΚΕΙΜΕΝΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟΚΕΝΤΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Ι ΑΚΤΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ Η ΕΠΙΛΟΓΗ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ Η ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ ΚΕΙΜΕΝΩΝ ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΛΟΓΟΣ ΛΟΓΟΣ ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΙΚΟ ΕΙ ΟΣ ΕΠΙΠΕ Ο ΥΦΟΥΣ ΓΕΝΗ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ Η ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Η ΑΦΗΓΗΣΗ Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΕΙ Η ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΛΟΓΟΣ ΠΕΙΘΟΥΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ Η Ι ΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ ΟΙ ΡΗΜΑΤΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ ΟΙ ΣΠΟΥ ΑΙΟΤΕΡΟΙ ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΜΟΝΤΕΛΑ Ι ΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ Ι ΑΚΤΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟ ΟΤΙΚΗ Ι ΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ Η Ι ΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΤΩΝ ΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΤΥΠΩΝ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ Η ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΚΕΙΜΕΝΟΚΕΝΤΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΑ ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ ΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ Ι ΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΟΧΟΙ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Ι ΑΚΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΑ ΕΙ Η ΚΕΙΜΕΝΩΝ ΠΟΥ Ι ΑΣΚΟΝΤΑΙ ΕΙ Η ΚΕΙΜΕΝΩΝ ΠΟΥ Ι ΑΣΚΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ Ε ΗΜΟΤΙΚΟΥ ΕΙ Η ΚΕΙΜΕΝΩΝ ΠΟΥ Ι ΑΣΚΟΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΣΤ ΗΜΟΤΙΚΟΥ 34 2

3 7. Η ΕΡΕΥΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Η ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΧΡΟΝΩΝ ΣΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΗΣ Ε ΚΑΙ ΣΤ ΤΑΞΗΣ Η ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΧΡΟΝΩΝ ΣΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΗΣ Ε ΤΑΞΗΣ Η ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΧΡΟΝΩΝ ΣΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΗΣ ΣΤ ΤΑΞΗΣ Η ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΧΡΟΝΩΝ ΣΤΑ ΕΙ Η ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΤΑ ΚΕΙΜΕΝΙΚΑ ΕΙ Η ΤΗΣ Ε ΚΑΙ ΣΤ ΤΑΞΗΣ Η ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΧΡΟΝΩΝ ΣΤΑ ΕΙ Η ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΤΑ ΚΕΙΜΕΝΙΚΑ ΕΙ Η ΤΗΣ Ε ΤΑΞΗΣ Η ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΤΩΝ ΧΡΟΝΩΝ ΣΤΑ ΕΙ Η ΛΟΓΟΥ ΚΑΙ ΤΑ ΚΕΙΜΕΝΙΚΑ ΕΙ Η ΤΗΣ ΣΤ ΤΑΞΗΣ ΣΥΖΗΤΗΣΗ/ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΣΕΝΑΡΙΟ Ι ΑΣΚΑΛΙΑΣ Η Ι ΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΡΗΜΑΤΙΚΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΜΕΣΩ ΤΩΝ ΚΕΙΜΕΝΙΚΩΝ ΕΙ ΩΝ ΣΧΕ ΙΟ Ι ΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΙΤΛΟΣ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΓΝΩΣΤΙΚΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΜΕ ΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΣΥΝ ΕΕΤΑΙ ΤΑΞΕΙΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑ ΜΕ ΤΑ ΙΣΧΥΟΝΤΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΥΛΙΚΑ ΜΕΣΑ ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ ΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΟΣ Ι ΑΚΤΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΕΝ ΕΙΚΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΠΙΛΟΓΟΣ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 88 3

4 1. ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στο θεωρητικό µέρος της εργασίας περιλαµβάνεται το θεωρητικό υπόβαθρο της επικοινωνιακής προσέγγισης στη γλωσσική διδασκαλία, οι µεθοδολογικές αρχές και ο σκοπός της γλωσσικής διδασκαλίας στα πλαίσια της προσέγγισης αυτής. Εξετάζονται, επίσης, ζητήµατα σχετικά µε τη χρήση κειµένων στη διδασκαλία της γλώσσας, δίνονται οι ορισµοί του κειµένου, κειµενικού είδους, επιπέδου ύφους και λόγου, και γίνεται διάκριση των γενών λόγου και των ειδών λόγου. Ακολουθούν, ακόµη, ζητήµατα σχετικά µε τη θέση της γραµµατικής στη διδασκαλία, µε τη διδασκαλία της γραµµατικής µέσω κειµένων, ενώ γίνεται λόγος και για την έννοια του γραµµατικού χρόνου των ρηµάτων. Στη δεύτερη ενότητα περιλαµβάνονται στοιχεία της νέας διδακτικής προσέγγισης για τη γλωσσική διδασκαλία στο δηµοτικό (Ε και Στ τάξη), όπως ορίζονται από το αναλυτικό πρόγραµµα και περιέχονται στο βιβλίο του δασκάλου, και δίνεται ένας κατάλογος µε τα είδη λόγου και τα είδη κειµένων που διδάσκονται στα αντίστοιχα βιβλία του µαθητή. Τέλος, περιλαµβάνονται τα αποτελέσµατα από την έρευνα, που αφορά την κατανοµή των ρηµατικών χρόνων στα κείµενα που περιέχονται στα βιβλία αυτά. Ακολουθεί, στην τρίτη ενότητα, ένα σχέδιο διδασκαλίας των ρηµατικών χρόνων, το οποίο βασίζεται στη χρήση κειµένων και στο οποίο αξιοποιούνται οι νέες τεχνολογίες. 4

5 2. Η ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ 2.1 ΤΟ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ Αφετηρία για τους πρώτους θεωρητικούς της επικοινωνίας αποτέλεσε η προφανής αναποτελεσµατικότητα των µοντέλων γλωσσικής διδασκαλίας που εφαρµόστηκαν µέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1960, του παραδοσιακού και του δοµικού. Η αναποτελεσµατικότητα των µοντέλων αυτών προκύπτει από το γεγονός, ότι έχουν σηµείο αναφοράς τη γλώσσα αυτή καθαυτή και την αντιµετωπίζουν κάτω από µια πολύ περιορισµένη προοπτική κι όχι σε ολόκληρη την έκτασή της. Συγκεκριµένα το παραδοσιακό µοντέλο κρίνεται ως ένα ελλιπές µοντέλο, χωρίς καµία θεωρητική βάση, το οποίο περιορίζει τη γλωσσική διδασκαλία στο πλαίσιο του συστήµατος και αγνοεί σχεδόν τη γλωσσική χρήση. Ταυτίζει, µάλιστα, τη γλώσσα µε ένα µόνο τµήµα της γλωσσικής ικανότητας και δίνει ιδιαίτερη έµφαση στην κατοχή της µορφολογίας και των σχετικών κανόνων κι εξαιρέσεων χωρίς αναγωγές στη γλωσσική χρήση. Αντίθετα, το δοµικό µοντέλο τονίζει τη διάσταση της χρήσης της γλώσσας και µετατοπίζει το ενδιαφέρον από τη λέξη στην πρόταση, αποτελώντας µια σηµαντική πρόοδο σε σχέση µε το παραδοσιακό. Ωστόσο η µέθοδος µε την οποία επιδιώκεται η εσωτερίκευση και οικειοποίηση των προτύπων γλωσσικών δοµών από µέρους των µαθητών αποδείχθηκε αναποτελεσµατική, καθώς στηρίζεται στην εντατική άσκηση κι επανάληψη των προτύπων δοµών, η οποία µάλιστα γίνεται µε επιφανειακό και µηχανικό τρόπο. (Μήτσης Ν., 2004, σσ.19-25) Η επικοινωνιακή προσέγγιση, που έκανε την εµφάνισή της στις αρχές της δεκαετίας του 1970, συνδυάζει τη γνώση του συστήµατος της γλώσσας µε την ταυτόχρονη ικανότητα χρήσης και στοχεύει στην παροχή ολοκληρωµένης γλωσσικής αγωγής. Με την προσέγγιση αυτή η διδασκαλία παύει να αποτελεί µία τυποποιηµένη και µηχανιστικού τύπου δραστηριότητα, και µεταβάλλεται σε µία διαδικασία δυναµική. (Μήτσης Ν., 1999, σελ.154) Ο Ν. Μήτσης (1999:153) αναφέρει ως βασικές αρχές στις οποίες στηρίζεται η επικοινωνιακή γλωσσική διδασκαλία την προτεραιότητα του προφορικού λόγου έναντι του γραπτού, την έµφαση στη συνταγµατική διάσταση της γλώσσας, την ένταξη του γλωσσικού φαινοµένου στο σχήµα της επικοινωνίας και τον τονισµό της επικοινωνιακής λειτουργίας του γλωσσικού κώδικα, την έµφαση στην έννοια του (γλωσσικού και εξωγλωσσικού) περιβάλλοντος, τη διαπίστωση της οριζόντιας (γεωγραφικής) και κάθετης (κοινωνικής) ποικιλίας του γλωσσικού φαινοµένου, και το πέρασµα από την πρόταση στο κείµενο. 5

6 2.2 ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ ΚΑΙ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗΣ Ο Ν. Μήτσης (1999: ) παραθέτει έναν πίνακα, όπου συγκεντρώνει τις θεωρητικές αντιλήψεις στις οποίες βασίζεται η επικοινωνιακή προσέγγιση, καθώς και τις αντίστοιχες µεθοδολογικές αρχές που υπαγορεύονται από αυτές. Παρακάτω αναφέρονται συνοπτικά ορισµένες από αυτές, που κρίθηκαν ως οι περισσότερο σηµαντικές στα πλαίσια της εργασίας αυτής ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΑΝΤΙΛΗΨΕΙΣ Η γλώσσα αποτελεί κώδικα µε τον οποίο υλοποιούνται ποικίλες λειτουργίες, κυριότερη από τις οποίες είναι η επικοινωνία. Η γλώσσα χαρακτηρίζεται από πολυµορφία, ποικιλία και διαφοροποίηση. Η επιλογή της κατάλληλης γλωσσικής µορφής εξαρτάται από τις συνθήκες επικοινωνίας. Η γλωσσική πράξη αποτελεί µία αβίαστη και αυθόρµητη διαδικασία, εποµένως η γλωσσική διδασκαλία πρέπει να έχει το χαρακτήρα µιας φυσιολογικής γλωσσικής δραστηριότητας. Η γλωσσική ικανότητα νοείται ως σύνθετη δεξιότητα. Η γλώσσα κατακτάται µε την ενεργό συµµετοχή σε γλωσσική δραστηριότητα. Η κατοχή της γλώσσας προϋποθέτει την απόκτηση της επικοινωνιακής ικανότητας. Η τάξη είναι οµάδα συνεργαζόµενων µελών και ο διδάσκων ισότιµος συνοµιλητής και συνεργάτης. Στόχο της διδασκαλίας αποτελεί η βελτίωση της επικοινωνιακής ικανότητας του µαθητή, η οποία στηρίζεται στις ανάγκες και τα ενδιαφέροντά του. Η γνώση του συστήµατος της γλώσσας (γραµµατικής) είναι απαραίτητη αλλά όχι επαρκής για τη βελτίωση της επικοινωνιακής ικανότητας. Οι αρχές λειτουργίας του γλωσσικού κώδικα συνιστούν «ανακάλυψη» των µαθητών. Το λάθος είναι ένα φυσιολογικό φαινόµενο που χαρακτηρίζει τη γλωσσική ανάπτυξη των νέων ατόµων. Το ενδιαφέρον της διδασκαλίας µετατοπίζεται από την απλή πρόταση στο εκφώνηµα. Ο λόγος που χρησιµοποιείται στην τάξη πρέπει να διαθέτει βιωµατικό και επικοινωνιακό φορτίο. Η χρήση των οπτικοακουστικών µέσων είναι απαραίτητη, πρέπει όµως να εντάσσεται σωστά στη στρατηγική του µαθήµατος και να εξυπηρετεί τους επιδιωκόµενους στόχους. Η αξιολόγηση αποτελεί µια απαραίτητη διαδικασία για την ενίσχυση της γλωσσικής και επικοινωνιακής ικανότητας των µαθητών. (Μήτσης Ν., 1999, σσ ) 6

7 2.2.2 ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ Σκοπός της γλωσσικής διδασκαλίας είναι η ανάπτυξη της ικανότητας αποτελεσµατικής επικοινωνίας. Κατά τη γλωσσική διδασκαλία δίνεται έµφαση στη χρήση και οι µαθητές ασκούνται στην διαπίστωση των συνθηκών επικοινωνίας, ώστε να είναι σε θέση να προσαρµόζουν σωστά τη γλώσσα και να επιτύχουν αποτελεσµατική επικοινωνία. Η γλώσσα δεν αποτελεί αντικείµενο διδασκαλίας αλλά κατακτάται µε τη συµµετοχή σε συνεχείς και σκόπιµα οργανωµένες γλωσσικές δραστηριότητες, που έχουν το χαρακτήρα φυσιολογικής επικοινωνίας. Η γλώσσα αποτελεί το µέσο µε το οποίο η τάξη επικοινωνεί, και για αυτό το λόγο αποφεύγεται η χρήση συγκεκριµένου εγχειριδίου, αλλά χρησιµοποιείται υλικό που εκπονείται από το διδάσκοντα, είναι αυθεντικό και ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα των µαθητών. Η γλωσσική διδασκαλία στοχεύει στην ταυτόχρονη αρµονική ανάπτυξη όλων των επιµέρους γλωσσικών δεξιοτήτων, δηλαδή της ακρόασης, της οµιλίας, της ανάγνωσης και της γραφής. Η γλωσσική διδασκαλία νοείται ως συνεχής συµµετοχή και άσκηση στην πρόσληψη και παραγωγή λόγου, η οποία διεξάγεται σε συγκεκριµένες συνθήκες επικοινωνίας. Η γλωσσική διδασκαλία συνδυάζει τη γλωσσική και επικοινωνιακή ικανότητα, όπως ακριβώς και στους φυσικούς οµιλητές η ανάπτυξη της µίας ικανότητας προχωράει παράλληλα µε την άλλη. Υποχωρούν οι παραδοσιακοί ρόλοι του διδάσκοντος και των µαθητών και αναπτύσσονται αλληλεπιδράσεις ανάµεσα στους µαθητές ως άτοµα και τους µαθητές ως οµάδες, στο διδάσκοντα και την τάξη ως σύνολο. Η µεθοδολογία παίρνει χαρακτήρα ατοµοκεντρικό, στο επίκεντρο της διδακτικής διαδικασίας βρίσκεται ο µαθητής, και τα ενδιαφέροντά του και οι επιθυµίες του καθορίζουν την εργασία στην τάξη. Η γραµµατική δε διδάσκεται ως αυτοσκοπός, αλλά εξυπηρετεί το βασικό στόχο της διδασκαλίας, που είναι η ανάπτυξη της ικανότητας για αποτελεσµατικότερη επικοινωνία. Οι ίδιοι οι µαθητές είναι δυνατό να συνειδητοποιήσουν τις αρχές λειτουργίας της γλώσσας µε επαγωγικό τρόπο. Όταν η χρήση αρκεί για την κατανόηση ενός φαινοµένου, δεν είναι απαραίτητη η αναγωγή στη διατύπωση µιας γενικότερης αρχής. Το λάθος είναι φυσιολογικό κι αναµενόµενο. Ο διδάσκων οφείλει να διακρίνει τα γλωσσικά από τα επικοινωνιακά λάθη και να οµαδοποιήσει, να ιεραρχήσει και να παρουσιάσει στην τάξη όσα λάθη µπορούν να αντιληφθούν οι µαθητές, ώστε να βελτιώσουν τη γλωσσική τους συµπεριφορά. Η γλωσσική δραστηριότητα στην τάξη πρέπει να εµφανίζεται µε τη µορφή της πραγµατικής επικοινωνίας. Στο επίπεδο του φυσικά παραγόµενου λόγου µονάδα εκφοράς είναι το εκφώνηµα. 7

8 Τα παραδείγµατα που επιλέγονται κατά τη γλωσσική διδασκαλία πρέπει να είναι λόγος βιωµατικός και ζωντανός, µε τον οποίο επιδιώκεται συγκεκριµένο επικοινωνιακό αποτέλεσµα. Τα οπτικοακουστικά µέσα πρέπει να αποτελούν ερεθίσµατα για τη φυσιολογική παραγωγή λόγου και η αξιοποίησή τους πρέπει να εντάσσεται στη λογική της επικοινωνιακής αντίληψης. Οι ίδιοι οι µαθητές αναπτύσσουν προβληµατισµό για το λόγο τους, διαπιστώνουν τα λάθη τους και προτείνουν αποτελεσµατικότερες γλωσσικές διατυπώσεις. (Μήτσης Ν., 1999, σσ ) 2.3 ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΙΚΗΣ Ι ΑΣΚΑΛΙΑΣ Στα πλαίσια της επικοινωνιακής προσέγγισης στόχος της γλωσσικής διδασκαλίας είναι να καταστούν οι µαθητές ικανοί οµιλητές, στόχο αποτελεί δηλαδή: 1. η κατανόηση των ποικίλων µορφών προφορικού και γραπτού λόγου, η σύνδεση των µορφών αυτών µε τις συνθήκες επικοινωνίας µέσα στις οποίες παράγονται, και η ικανότητα δηµιουργικής χρήσης της γλώσσας για την παραγωγή λόγου προσαρµοσµένου στην περίσταση επικοινωνίας, και 2. η συνειδητοποίηση του µηχανισµού λειτουργίας της γλώσσας και η αξιοποίηση των δυνατοτήτων που αυτή προσφέρει για αποτελεσµατική επικοινωνία. (Χαραλαµπόπουλος Α. & Χατζησαββίδης Σ., 1997, σσ ) Ο Ν. Μήτσης (1999:157) ορίζει τη γλώσσα ως γνώση αλλά και ως χρήση, ως σύστηµα και ταυτόχρονα ως εφαρµογή του συστήµατος, ως ικανότητα αλλά και ως εκµετάλλευση αυτής της ικανότητας για επικοινωνία. Η κατοχή της γλώσσας, εποµένως, προϋποθέτει τόσο τη γλωσσική όσο και την επικοινωνιακή ικανότητα, ενώ «επαρκής οµιλητής χαρακτηρίζεται αυτός που διαθέτει γνώση του συστήµατος της γλώσσας και ταυτόχρονα µπορεί να προσαρµόζει το λόγο του στις περιστάσεις επικοινωνίας» (Χαραλαµπόπουλος Α. & Χατζησαββίδης Σ., 1997, σσ.56-57) Η γλωσσική ικανότητα αφορά «τη γνώση του συστήµατος, δηλαδή των διακρίσεων που κάνει η γλώσσα στα διάφορα επίπεδα (φωνολογικό, µορφολογικό, συντακτικό, σηµασιολογικό) και των κανόνων που διέπουν την αξιοποίηση αυτών των διακρίσεων στο συνταγµατικό και παραδειγµατικό επίπεδο». (Χαραλαµπόπουλος Α. & Χατζησαββίδης Σ., 1997, σελ.55), ενώ η επικοινωνιακή ικανότητα αφορά «την ικανότητα για προσαρµογή του λόγου στο περιβάλλον και τις εκάστοτε συνθήκες επικοινωνίας» (Μήτσης Ν., 1999, σελ.157) Σύµφωνα µε ψυχογλωσσικές έρευνες η κατάκτηση της γλωσσικής ικανότητας γίνεται σταδιακά κατά την παιδική ηλικία και ολοκληρώνεται γύρω στην ηλικία των πέντε χρόνων, ενώ δε συµβαίνει το ίδιο και µε την επικοινωνιακή ικανότητα, η ανάπτυξη της οποίας αργεί περισσότερο να ολοκληρωθεί. (Χαραλαµπόπουλος Α. & Χατζησαββίδης Σ., 1997, σσ.55-56) Στόχο εποµένως της διδασκαλίας δεν 8

9 πρέπει να αποτελεί µόνο η διδασκαλία του συστήµατος αλλά και ο εθισµός του µαθητή στην επιλογή των στοιχείων που είναι απαραίτητα για µια πλήρη και αποτελεσµατική επικοινωνία. Η γνώση, µε άλλα λόγια, του συστήµατος, της γραµµατικής δηλαδή µιας γλώσσας, δεν έχει κάποια αυτονόητη σηµασία, αλλά εξυπηρετεί τους στόχους της µόνο αν συµπληρώνεται από την εφαρµογή των επικοινωνιακών κανόνων, από τη γλωσσική δηλαδή χρήση. (Μήτσης Ν., 1999, σελ.157) 9

10 3. ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΚΑΙ ΚΕΙΜΕΝΟ 3.1 ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ Ο παραδοσιακός τρόπος διδασκαλίας του γλωσσικού µαθήµατος εξαντλείται σε αναλύσεις και ασκήσεις που έχουν ως πλαίσιο την πρόταση. Το γεγονός ότι οι προτάσεις δε λειτουργούν ανεξάρτητα, αλλά ενταγµένες σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, το κείµενο, επιβάλλει µια διαφορετική προσέγγιση στον τρόπο διδασκαλίας του γλωσσικού µαθήµατος. Οι µαθητές, εξάλλου, παρουσιάζουν δυσκολίες όχι τόσο γλωσσικού τύπου όσο επικοινωνιακού, οι αδυναµίες τους δηλαδή δεν αφορούν την εφαρµογή των κανόνων του γλωσσικού συστήµατος, αλλά οφείλονται στην έλλειψη εµπειρίας και άσκησης στην οργάνωση του κειµένου τους. Προϋπόθεση για την παραγωγή ενός είδους κειµένου αποτελεί η γνώση των παραγόντων που χαρακτηρίζουν τη µορφή του και του τρόπου µε τον οποίο η µεταβολή κάποιου από αυτούς τους παράγοντες µπορεί να επηρεάσει την εκφορά του κειµένου. Αυτό εξηγεί την αδυναµία ορισµένων µαθητών να παραγάγουν συγκεκριµένα είδη κειµένων, παρόλο που δεν τίθεται θέµα άγνοιας του συστήµατος της γλώσσας. Τα προβλήµατα αυτά έχουν να κάνουν µε την αδυναµία των µαθητών να κάνουν τις κατάλληλες επιλογές σε επίπεδο λεξιλογίου και διατύπωσης, να αξιοποιήσουν την ελευθερία που δίνει η γλώσσα σε συνταγµατικό και παραδειγµατικό επίπεδο, ώστε να παραγάγουν λόγο κατάλληλο για τη συγκεκριµένη περίσταση. Για αυτό το λόγο, στόχο της γλωσσικής διδασκαλίας πρέπει να αποτελέσει η παραγωγή από τους µαθητές λόγου επικοινωνιακού, λόγου δηλαδή προσαρµοσµένου στην περίσταση επικοινωνίας. (Χαραλαµπόπουλος Α, & Χατζησαββίδης Σ., 1997, σσ ) 3.2 ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΚΕΙΜΕΝΟΚΕΝΤΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Σηµείο εκκίνησης και πλαίσιο οργάνωσης της διδασκαλίας στην κειµενοκεντρική προσέγγιση αποτελεί το κείµενο. Το κείµενο αποτελεί µία ενότητα λόγου, η οποία κατέχει συγκεκριµένο λειτουργικό ρόλο σε συγκεκριµένα κοινωνικά συµφραζόµενα κι αποτελείται από γλωσσικές µονάδες, ανεξάρτητες αλλά που συνδέονται µεταξύ τους, έτσι ώστε το κείµενο να διατηρεί γλωσσική συνοχή και νοηµατική συνεκτικότητα. Στόχο της διδασκαλίας στην κειµενοκεντρική προσέγγιση αποτελεί η ανάπτυξη στρατηγικών για την κατανόηση και παραγωγή πλαισιωµένου λόγου, η ένταξη µε άλλα λόγια του παραγόµενου λόγου σε επικοινωνιακό πλαίσιο, ώστε να επιτυγχάνονται οι στόχοι του. Με βάση τα παραπάνω γίνεται σαφής έτσι η σύνδεση των δύο προσεγγίσεων. (Ιορδανίδου Α., ) 10

11 Στο πλαίσιο της κειµενοκεντρικής προσέγγισης αναδεικνύεται ο επικοινωνιακός ρόλος του γραπτού λόγου και η σχέση ανάµεσα στον κοινωνικό ρόλο του παραγόµενου κειµένου και τη δοµή, περιεχόµενο και ύφος που τελικά αυτό προσλαµβάνει. Η παραγωγή γραπτού λόγου καθίσταται έτσι πρόβληµα προς επίλυση, γεγονός που ενεργοποιεί τη δηµιουργικότητα του µαθητή και την προσπάθειά του να νοηµατοδοτήσει τις εµπειρίες του από τον κόσµο µε τρόπο διαπραγµατεύσιµο µε τους άλλους. (Ματσαγγούρας Η., 2001, σελ.99) Η κειµενοκεντρική προσέγγιση αναγνωρίζει την ύπαρξη γραµµατικών και συντακτικών κανόνων και δοµών που δεν αφορούν µόνο τη λέξη και την πρόταση, αλλά το κείµενο στο σύνολό του, ενώ κρίνεται, ακόµη, απαραίτητη η διδασκαλία µορφών λόγου που παρέχουν στο άτοµο δυνατότητες κοινωνικής ανόδου. Η ανάγκη αυτή γίνεται επιτακτική, αν ληφθεί υπόψη το γεγονός, ότι µαθητές που προέρχονται από χαµηλά κοινωνικά στρώµατα, όπου επικρατεί ο προφορικός λόγος της καθηµερινής επικοινωνίας και ο αφηγηµατικός γραπτός λόγος, δεν έχουν άµεση εµπειρία αυτών των µορφών λόγου. Η εξοικείωση, όµως, µε αυτές τις µορφές λόγου αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την πρόσβαση στις διάφορες µορφές εξουσίας, γι αυτό και σκοπός του γλωσσικού µαθήµατος πρέπει να είναι η εξοικείωση των µαθητών µε τις συµβάσεις των επιµέρους κειµενικών ειδών, και κυρίως των «ισχυρών κειµενικών ειδών», εκείνων που βρίσκονται πέρα από το λόγο της καθηµερινής επικοινωνίας. (Ματσαγγούρας Η., 2001, σσ ) 3.3 Ι ΑΚΤΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ Στο πλαίσιο της επικοινωνιακής προσέγγισης αναπτύσσονται νέες αντιλήψεις σχετικά µε το ρόλο των κειµένων στη γλωσσική διδασκαλία, οι οποίες µπορούν να συνοψιστούν στις παρακάτω: (Γεωργακοπούλου Α. & Γούτσος., 1999, σσ ) «Βασική µονάδα ανάλυσης είναι το κείµενο» (Γεωργακοπούλου Α. & Γούτσος., 1999, σελ.264): Το κείµενο δε θεωρείται πλέον αφορµή για τη διδασκαλία ενός φαινοµένου, το οποίο οι µαθητές πρέπει να αποµνηµονεύσουν, αλλά, αντίθετα, κάθε επιµέρους φαινόµενο διδάσκεται µέσα από το κείµενο και συνδέεται µε συγκεκριµένες περικειµενικές προϋποθέσεις (δηµιουργούς, αποδέκτες, λειτουργίες). «Κύριο πεδίο µελέτης είναι το κείµενο» (Γεωργακοπούλου Α. & Γούτσος., 1999, σελ.264): Το αυθεντικό κείµενο θεωρείται ένα αυτόνοµο σύστηµα, το οποίο µπορεί να προσφέρει όλα τα στοιχεία που είναι απαραίτητα για µια ολοκληρωµένη γλωσσική διδασκαλία, ενώ τα επιµέρους γλωσσικά στοιχεία θεωρούνται αφορµές περικειµενοποίησης. 11

12 «Το κείµενο είναι δοµηµένο, δηλαδή συστηµατικά οργανωµένο» (Γεωργακοπούλου Α. & Γούτσος., 1999, σελ.264): Η παραπάνω αρχή έχει ως συνέπεια το ότι µεγαλύτερη σηµασία πρέπει να αποδοθεί όχι στην απαρίθµηση των γλωσσικών στοιχείων αλλά στους τρόπους µε τους οποίους αυτά συνδυάζονται και συµβάλλουν στην κειµενική ολότητα, στην επίτευξη δηλαδή συνεκτικού λόγου που εξυπηρετεί συγκεκριµένους σκοπούς και λειτουργίες. «Τα κείµενα αποτελούν γλωσσικές µονάδες µε νόηµα, το οποίο προκύπτει θεµελιακά από τη χρήση τους σε συγκεκριµένες καταστάσεις» (Γεωργακοπούλου Α. & Γούτσος., 1999, σελ.265) Η αρχή αυτή υπαγορεύει την περικειµενοποίηση των κειµένων, την παροχή δηλαδή των απαραίτητων πληροφοριών για το περιβάλλον τους, καθώς η σηµασία των κειµένων προκύπτει από την αλληλεπίδραση ανάµεσα στους δηµιουργούς και τους αποδέκτες µε το περικείµενο της χρήσης της γλώσσας. «Το κείµενο αποτελεί συστατικό στοιχείο του άµεσου και ευρύτερου κοινωνικοπολιτισµικού περιβάλλοντος» (Γεωργακοπούλου Α. & Γούτσος., 1999, σελ.265): Με βάση την αρχή αυτή η διδακτική µέθοδος οφείλει να δίνει έµφαση στα στοιχεία του περιβάλλοντος (κοινωνικού, ιστορικού, πολιτισµικού) της γλωσσικής παραγωγής και στους γνωστικούς µηχανισµούς που ερµηνεύουν την πολιτισµικά καθορισµένη γνώση. «εν υπάρχουν προνοµιούχα κείµενα, αλλά µόνο αυθεντικά, µαρτυρηµένα κείµενα µπορούν να αποτελέσουν τη βάση της ανάλυσης» (Γεωργακοπούλου Α. & Γούτσος., 1999, σελ.266): Καθώς αναγνωρίζεται ότι όλα τα κειµενικά είδη έχουν ισοδύναµη αξία, ενισχύεται η χρήση κειµενικών ειδών που δε διδάσκονταν επαρκώς και ανατρέπεται η κυριαρχία ορισµένων από αυτά (π.χ. των λογοτεχνικών). Κρίνεται απαραίτητη η επιλογή και χρήση αυθεντικών κειµενικών ειδών, καθώς αυτά παρουσιάζουν την πραγµατική εικόνα της γλώσσας. 3.4 Η ΕΠΙΛΟΓΗ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ Απαραίτητη προϋπόθεση για να λειτουργήσει κανείς εποικοδοµητικά στις όποιες περιστάσεις επικοινωνίας αποτελεί η γνώση των κανόνων και των συµβάσεων σύνταξης των κειµενικών ειδών, καθώς το κειµενικό είδος καθορίζει τις γλωσσικές επιλογές στο επίπεδο δόµησης και πληροφοριακής οργάνωσης του κειµένου. (Κέκια Α., ) 12

13 Εποµένως στόχος της γλωσσικής διδασκαλίας είναι «η εξοικείωση των µαθητών και η άσκησή τους στις ποικίλες µορφές γραπτού λόγου που παράγονται στο πλαίσιο της κοινωνίας» (Χαραλαµπόπουλος Α. & Χατζησαββίδης Σ., 1997, σελ.74). Η αναγκαιότητα εξοικείωσης των µαθητών µε τη µεγάλη αυτή ποικιλία γραπτών κειµένων µάς υποχρεώνει να συµπεριλάβουµε στη διδασκαλία κείµενα όχι µόνο λογοτεχνικά αλλά και κείµενα που εξυπηρετούν ζωτικές επικοινωνιακές ανάγκες στην κοινωνία. (Χαραλαµπόπουλος Α. & Χατζησαββίδης Σ., 1997, σελ.74) Η κειµενοκεντρική προσέγγιση προωθεί µια λογική της εγγραµµατοσύνης (literacy), σύµφωνα µε την οποία κρίνεται απαραίτητη η επέκταση του σχολικού κανόνα πέρα των λογοτεχνικών κειµένων, για να συµπεριληφθούν στη σχολική χρήση πραγµατολογικά, επιχειρηµατολογικά και χρηστικά κείµενα. (Ματσαγγούρας Η., 2001, σελ. 98) Κατά την επιλογή των κειµένων που θα συµπεριληφθούν στο διδακτικό υλικό είναι πιθανό να διατυπώνονται ενστάσεις όσον αφορά τόσο το περιεχόµενο όσο και τη µορφή τους. Για να επιτευχθεί συναίνεση σε αυτό το σηµείο, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι τα κείµενα που επιλέγονται είναι δυνατό να εξυπηρετήσουν τους σκοπούς της γλωσσικής διδασκαλίας, όπως αυτοί ορίζονται στα πλαίσια της κειµενοκεντρικής προσέγγισης, όταν χαρακτηρίζονται από πληρότητα και λογική συγκρότηση ως προς το περιεχόµενο, όταν παρουσιάζουν σαφήνεια στη διατύπωση, κι όταν τηρούνται οι προδιαγραφές του γλωσσικού επιπέδου ύφους στο οποίο ανήκουν. (Χαραλαµπόπουλος Α. & Χατζησαββίδης Σ., 1997, σελ.75). Ωστόσο, η εκ των προτέρων επιλογή κειµένων για αξιοποίηση στη γλωσσική διδασκαλία µπορεί να οδηγήσει σε προβλήµατα που έχουν να κάνουν µε την επικαιρότητά τους τη στιγµή που γίνεται η δραστηριότητα ή ακόµη είναι πιθανό να µην ανταποκρίνονται στο επίπεδο των µαθητών ή να µην παρουσιάζουν ενδιαφέρον για το σύνολο της τάξης. Τέτοιου είδους προβλήµατα ξεπερνιούνται µε την αναζήτηση κειµένων από τους ίδιους τους µαθητές, οι οποίοι έτσι εµπλέκονται σε µία διαδικασία σύγκρισης, αξιολόγησης και τελικά επιλογής των κειµένων που κρίνουν κατάλληλα για τις δραστηριότητές τους. (Χαραλαµπόπουλος Α. & Χατζησαββίδης Σ., 1997, σσ.75-76) Θα πρέπει να γίνει, επίσης, σαφές ότι στο πλαίσιο της ίδιας δραστηριότητας είναι δυνατό να χρησιµοποιούνται κείµενα από διαφορετικές κατηγορίες ανάλογα µε την πτυχή του θέµατος που εξετάζεται κάθε φορά. (Χαραλαµπόπουλος Α. & Χατζησαββίδης Σ., 1997, σελ.76) Η αξιοποίηση διαφορετικών τύπων κειµένου στο πλαίσιο της ίδιας δραστηριότητας µπορεί να διευκολύνει και την εξαγωγή συµπερασµάτων σχετικά µε τη λειτουργικότητα καθενός από αυτά. Για παράδειγµα όταν το προς εξέταση θέµα αποτελεί ένας γνωστός αρχαιολογικός χώρος µπορούν να δοθούν κείµενα όπως η περιγραφή του χώρου από έναν αρχαιολόγο, από έναν επισκέπτη, από έναν λογοτέχνη, ένα άρθρο τοπικής εφηµερίδας στο οποίο τονίζονται τα οφέλη από τη λειτουργία του αρχαιολογικού χώρου, ένα έγγραφο καταγγελία περιβαλλοντικής οργάνωσης σχετικά µε τη φθορά των µνηµείων, κ.ά. (Μήτσης Ν., 2004, σελ. 270) Ορισµένες παρατηρήσεις είναι χρήσιµο να γίνουν και σχετικά µε τη χρήση των κειµένων κατά τη γλωσσική διδασκαλία. Τα κείµενα που έχουν επιλεγεί για να αξιοποιηθούν σε κάποια γλωσσική δραστηριότητα δε λειτουργούν αυτοτελώς. ιαφορετικά είδη κειµένων είναι δυνατό να εξυπηρετούν 13

14 διαφορετικούς επιµέρους στόχους, π.χ. κάποιο µπορεί να λειτουργήσει ως αφετηρία και εισαγωγή στο θέµα, άλλο ως προετοιµασία για προφορική συζήτηση, ενώ κάποιο άλλο µπορεί να οδηγήσει στην παραγωγή γραπτού λόγου. Οποιαδήποτε, όµως, κι αν είναι η επιµέρους λειτουργία που επιτελούν κατά τη διεκπεραίωση µιας δραστηριότητας, πρέπει να συνδέονται λειτουργικά µεταξύ τους και να εντάσσονται ως µέρη στο όλο. (Χαραλαµπόπουλος Α. & Χατζησαββίδης Σ., 1997, σελ.76) Χρήσιµη κρίνεται, ακόµη, και η χρήση κειµένων διαφορετικών συγγραφέων, όταν αυτά αναφέρονται στο ίδιο θέµα και το προσεγγίζουν από διαφορετική οπτική. Η σύγκριση των κειµένων οδηγεί στον εντοπισµό των διαφορών, είτε αφορούν τις γλωσσικές επιλογές είτε τον τρόπο εκτίµησης των ίδιων δεδοµένων, και εθίζει τους µαθητές στην κριτική προσέγγιση των κειµένων. (Χαραλαµπόπουλος Α. & Χατζησαββίδης Σ., 1997, σελ.76) 3.5 Η ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΤΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΑΣ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ ΚΕΙΜΕΝΩΝ Η ανάπτυξη της ικανότητας ανάγνωσης και κατανόησης κειµένων προϋποθέτει την άσκηση, και συγκεκριµένα την άσκηση που έχει κάποιο νόηµα για αυτόν που την κάνει. Η άσκηση στην ανάγνωση και κατανόηση πρέπει να έχει κάποιο στόχο για το µαθητή και δεν πρέπει να γίνεται για να διαπιστώσει ο δάσκαλος αν ο µαθητής έχει κατανοήσει αυτά που διάβασε. Η ανάγνωση ενός κειµένου πρέπει να έχει ως αφετηρία το γεγονός ότι ο αναγνώστης προσδοκά ότι το κείµενο περιέχει ενδιαφέρουσες πληροφορίες, ενώ η κατανόησή του είναι απαραίτητη, ώστε ο αναγνώστης να συλλέξει τα στοιχεία που τον ενδιαφέρουν. Οι ικανότητες ανάγνωσης και κατανόησης αναπτύσσονται στα πλαίσια κάποιας επικοινωνιακής περίστασης, αφού και τα ίδια τα κείµενα επιλέγονται µε κριτήρια επικοινωνιακά. Τα κείµενα συµβάλλουν στη διαµόρφωση της επικοινωνιακής περίστασης και βρίσκονται σε λειτουργική σχέση µεταξύ τους ως µέρη ενός συνόλου. Εποµένως, µέσα σε αυτό το πλαίσιο δηµιουργείται ενδιαφέρον να διαβαστούν και να κατανοηθούν, καθώς περιέχουν τα στοιχεία εκείνα που είναι απαραίτητα για τη διεκπεραίωση των δραστηριοτήτων. Η ενασχόληση των µαθητών µε τα κείµενα έχει ως στόχο την άντληση πληροφοριών, ενώ ο τρόπος που τα προσεγγίζουν καθορίζεται από τα ζητούµενα των µαθητών και από το βαθµό δυσκολίας των κειµένων. Σε κάθε περίπτωση η ανάγνωση ενός κειµένου θα πρέπει να αποτελεί µία άσκηση µε νόηµα και να εντάσσεται στην επικοινωνιακή περίσταση που διαµορφώνει η κάθε δραστηριότητα. (Χαραλαµπόπουλος Α. & Χατζησαββίδης Σ., 1997, σσ.77-78) 14

15 4 ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΛΟΓΟΣ Ο όρος λόγος παρουσιάζει εξαιρετική πολυσηµία όχι µόνο σε µη επιστηµονικά αλλά και σε επιστηµονικά κείµενα διαφορετικών κλάδων καθώς χρησιµοποιείται στα πλαίσια διαφορετικών θεωρητικών αντιλήψεων αποκτά σε κάθε επιστήµη διαφορετικό σηµασιολογικό περιεχόµενο. Κάτι αντίστοιχο συµβαίνει και µε τον όρο κείµενο, η χρήση του οποίου στις διαφορετικές επιστήµες αποτυπώνει και διαφορετικές διαστάσεις θεωρητικού προβληµατισµού. Στα πλαίσια του επιστηµονικού προβληµατισµού σχετικά µε το κείµενο έχουν συγκροτηθεί και απόψεις για διαφορετικά «κειµενικά είδη» και «επίπεδα ύφους». ( ενδρινού Β., ) Στην ενότητα αυτή θα γίνει αναφορά στις έννοιες «λόγος», «κείµενο», «κειµενικό είδος», «επίπεδο ύφους», «γένος λόγου» και «είδη λόγου» ώστε να γίνει σαφές το περιεχόµενό τους. 4.1 ΛΟΓΟΣ Η έννοια του όρου λόγος, µε τον οποίο αποδίδεται στα ελληνικά ο όρος discourse της αγγλικής, «βασίζεται στην άποψη ότι η γλώσσα αποτελεί πηγή κοινωνικά οριοθετηµένων νοηµάτων και όχι µέσο έκφρασης ατοµικών ιδεών» (Μητσικοπούλου Β., ) Οι διαφορές που παρατηρούνται στις µορφές γλωσσικής παραγωγής δεν οφείλονται τόσο στις διαφορές µεταξύ των οµιλητών, αλλά συνδέονται µε το διαφορετικό πλαίσιο κοινωνικών θεσµών στο οποίο ο λόγος χρησιµοποιείται. Ο κάθε θεσµός προσδιορίζει τις πρακτικές, τις αξίες και τις έννοιες του λόγου του, και στη συνέχεια προσδιορίζεται από αυτές τις επιλογές. Ο λόγος, εποµένως, δεν µπορεί να θεωρηθεί ως φαινόµενο ατοµικό, αλλά τον προσεγγίζουµε ως διαδικασία κοινωνική, που καθορίζεται από τις ευρύτερες κοινωνικές και ιδεολογικές συνθήκες παραγωγής του. (Μητσικοπούλου Β., ) 4.2 ΚΕΙΜΕΝΟ Με τον όρο κείµενο (text στην αγγλική γλώσσα) αναφερόµαστε σε ένα «σύνολο φράσεων που απαρτίζουν ένα ολοκληρωµένο νόηµα και συνιστούν ένα κοινωνικά οριοθετηµένο µήνυµα». (Μητσικοπούλου Β., ) Σύµφωνα µε τον Kress (1989, 18) το κείµενο «διαµορφώνεται από το λόγο στον οποίο εντάσσεται εγγράφοντας κοινωνικές περιστάσεις επικοινωνίας και τις έννοιες που αναπτύσσονται από τους µετέχοντες στις περιστάσεις αυτές». 15

16 4.3 ΚΕΙΜΕΝΙΚΟ ΕΙ ΟΣ Ως κειµενικό είδος (genre στην αγγλική) ορίζουµε «µία κοινωνική διαδικασία µε κειµενική δοµή πολιτισµικά και ιδεολογικά προσδιορισµένη, που χρησιµοποιείται για διάφορους σκοπούς σε διάφορα συγκειµενικά πλαίσια». Η γνώση των κανόνων και των συµβάσεων σύνταξης κειµενικών ειδών είναι απαραίτητη προϋπόθεση για να λειτουργήσει κάποιος στις διάφορες περιστάσεις επικοινωνίας. (Μητσικοπούλου Β., ) 4.4 ΕΠΙΠΕ Ο ΥΦΟΥΣ Σε αντίθεση µε το κειµενικό είδος, που καθορίζει τις γλωσσικές επιλογές στο επίπεδο της δοµής του κειµένου, το επίπεδο ύφους (µετάφραση του αγγλικού όρου register) καθορίζει τις γλωσσικές επιλογές στο επίπεδο της σύνταξης των φράσεων του κειµένου και του λεξιλογίου του, τις γλωσσικές επιλογές που προσδιορίζουν το γενικό ύφος του κειµένου (για παράδειγµα κατά τη σύνταξη ενός δηµόσιου εγγράφου οι γλωσσικές επιλογές µπορεί να οδηγήσουν στη σύνταξη ενός κειµένου µε ύφος γραφειοκρατικό ή µε ύφος φιλικό προς το αναγνωστικό κοινό). (Μητσικοπούλου Β., ) 4.5 ΓΕΝΗ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ Η συστηµατική µελέτη ενός κειµένου περιλαµβάνει την εξέταση των παρακάτω παραγόντων: Της φύση του, δηλαδή του υλικού µέσου η καναλιού µε το οποίο µεταφέρεται το µήνυµα από τον συγγραφέα/οµιλητή στον αναγνώστη/ακροατή. Τις κοινωνικές ή επαγγελµατικές ταυτότητες, π.χ. στις συνοµιλίες µεταξύ γιατρού και ασθενούς ή σε συνεντεύξεις µεταξύ υπουργού και δηµοσιογράφου, Τους συνοµιλιακούς ρόλους, τους ρόλους δηλαδή και τις ταυτότητες που αποδίδονται στον παραγωγό και αποδέκτη του µηνύµατος, Την καταστασιακή και πολιτισµική συνθήκη, που περιλαµβάνει το χώρο και χρόνο παραγωγής και πρόσληψης του λόγου, το θεσµικό ή άτυπο πλαίσιό του, την προσωπική ή απρόσωπη σχέση ανάµεσα στον παραγωγό και αποδέκτη, Τα πολιτισµικά χαρακτηριστικά του ποµπού και του δέκτη, και Τις γνωστικές, συναισθηµατικές και άλλες προϋποθέσεις που συνοδεύουν τη σύνταξη και ερµηνεία του κειµένου. (Πολίτης Π., ) 16

17 Η προσπάθεια να δοθεί απάντηση στο ερώτηµα «ποιο είναι το αντικείµενο ενός κειµένου» οδήγησε στον προσδιορισµό των γενών ή τρόπων του λόγου. Με κριτήριο τον τρόπο µε τον οποίο ο οµιλητής/συγγραφέας αντιλαµβάνεται τη φύση της πραγµατικότητας µπορούµε να ταξινοµήσουµε τα γένη λόγου σε τρεις κατηγορίες (σύµφωνα µε την κατηγοριοποίηση που ακολουθεί ο Π.Πολίτης), την περιγραφή και αφήγηση, που συνδέονται µε την εµπειρική σύλληψη και απόδοση της πραγµατικότητας, και την επιχειρηµατολογία, που συνδέεται µε τη νοηµατική επεξεργασία της Η ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ Αντικείµενο της περιγραφής είναι η γλωσσική αναπαράσταση οντοτήτων που έχουν σταθερή ταυτότητα και σύσταση, όπως είναι τα αντικείµενα, φαινόµενα ή καταστάσεις πραγµάτων. Τις οντότητες αυτές τις αντιλαµβανόµαστε µέσω της εµπειρίας, τις επεξεργαζόµαστε νοητικά και στη συνέχεια της απεικονίζουµε για τον αναγνώστη/ακροατή. Η περιγραφή απαντά σε ερωτήµατα σχετικά µε το τι είναι ένα αντικείµενο, φαινόµενο ή κατάσταση, τα στοιχεία που το συγκροτούν, την οργάνωσή του στο χώρο και τη µέθοδο που ακολουθεί η οργάνωσή του. Μπορούµε να διακρίνουµε δύο είδη περιγραφής µε κριτήριο το βαθµό εµπλοκής του συγγραφέα/οµιλητή στο λόγο, την αντικειµενική και υποκειµενική. Στην πρώτη περίπτωση, που προσιδιάζει σε κείµενα πληροφοριακά και επιστηµονικά, ο συγγραφέας/οµιλητής αποφεύγει να εκφράσει τη στάση του και τα συναισθήµατά του, έτσι ώστε η αναπαράσταση να γίνει µε τρόπο που αντιστοιχεί στα πράγµατα. Η δεύτερη περίπτωση, της υποκειµενικής περιγραφής, η οποία συναντάται κυρίως στη λογοτεχνία, οι λεπτοµέρειες σχετικά µε το αντικείµενο της περιγραφής συνυπάρχουν µε τα συναισθήµατα του συγγραφέα. Για αυτό κυρίαρχο ρηµατικό πρόσωπο στην αντικειµενική περιγραφή είναι το τρίτο, που αναδεικνύει το αντικείµενο της περιγραφής εξαφανίζοντας το υποκείµενο από το προσκήνιο του λόγου, ενώ στην υποκειµενική περιγραφή επίµονη είναι η παρουσία του πρώτου ρηµατικού προσώπου. (Πολίτης Π., ) Η ΑΦΗΓΗΣΗ Η αφήγηση απαντάει σε ερωτήµατα που αφορούν το πώς συνέβη ή συµβαίνει ένα γεγονός. Αποτελεί τέχνη του χρόνου, αντίθετα µε την περιγραφή που χαρακτηρίζεται τέχνη του χώρου, κι αντικείµενό της αποτελεί «η εξιστόρηση, µε µιαν ορισµένη σειρά, συµβάντων που µεταβάλλουν µια αρχική κατάσταση πραγµάτων ή ενεργειών, πράξεων που σκόπιµα διαπράττονται από τους «ήρωες» µιας ιστορίας». (Πολίτης Π., ) 17

18 Είναι δυνατό να διακρίνουµε τρία είδη αφήγησης, τη µυθώδη, την ιστορική και τη ρεαλιστική. Η µυθοπλαστική αφήγηση είναι συνδεδεµένη µε τη λογοτεχνία και δεν αφηγείται το πραγµατικό, αλλά δηµιουργεί έναν καινούργιο κόσµο προσώπων και καταστάσεων. Χαρακτηριστικό παράδειγµα αποτελούν τα λαϊκά παραµύθια και οι αφηγήσεις της προσωπικής, δηµιουργικής λογοτεχνίας. Η ιστορική αφήγηση αφορά την εξιστόρηση γεγονότων του παρελθόντος και συγκεκριµένα περιστατικών σύντοµων, σαφών και επαληθεύσιµων από την εµπειρία. Η διαφορά της ρεαλιστικής αφήγησης από την ιστορική βρίσκεται στο χρόνο των συµβάντων και στην τεκµηρίωσή τους. Συγκεκριµένα, οι απαιτήσεις των αναγνωστών/ακροατών για τεκµηρίωση των γεγονότων είναι µεγαλύτερες, καθώς τα γεγονότα που εξιστορούνται είναι σύγχρονα του αφηγητή. (Πολίτης Π., ) Η ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Η διαφορά της επιχειρηµατολογίας από την περιγραφή και την αφήγηση δε βρίσκεται µόνο στον τρόπο αναπαράστασης της πραγµατικότητας, που είναι όπως αναφέρθηκε προηγουµένως εµπειρικός στην περίπτωση της περιγραφής και της αφήγησης και λογικός στην περίπτωση της επιχειρηµατολογίας. Πρόκειται περισσότερο για αντίθεση ανάµεσα στις δύο λειτουργίες της γλώσσας, της γλώσσας που πληροφορεί το δέκτη και της γλώσσας που επηρεάζει το δέκτη. Εποµένως, ως επιχειρηµατολογία θα µπορούσε να οριστεί «το γένος του λόγου που επιστρατεύεται για να προωθηθεί η αποδοχή (από µεριάς του αποδέκτη) µιας θέσης ως αληθούς (αλλά και ψευδούς, αν πρόκειται για αντίκρουση της αντίπαλης θέσης) ή της αξιολόγησης µιας πεποίθησης ως επιθυµητής/ανεπιθύµητης». (Πολίτης Π., ) 4.6 ΕΙ Η ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ Ένα κριτήριο που προσφέρεται για µια λειτουργική ταξινόµηση των ειδών λόγου αποτελεί ο λόγος ύπαρξης κάθε κειµένου και ο σκοπός για τον οποίον αυτός έχει παραχθεί. Ο λόγος µπορεί να εστιάζεται σε καθέναν από τους βασικούς παράγοντες του επικοινωνιακού τριγώνου, τον ποµπό, το δέκτη, την πραγµατικότητα αναφοράς και το µήνυµα, και αντίστοιχα να παραχθεί λόγος εκφραστικός, λόγος πειθούς, λόγος πληροφοριακός και λογοτεχνικός αντίστοιχα. (Πολίτης Π., ) ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ Στην κατηγορία αυτή συµπεριλαµβάνονται κείµενα που έχουν συµβατικοποιηµένη µορφή, όπως είναι τα θρησκευτικά σύµβολα πίστης, τα συντάγµατα, τα συµβόλαια κ.ά., καθώς επίσης και κείµενα 18

19 µε λιγότερο συµβατικοποιηµένη µορφή, όπως τα ηµερολόγια, οι αυτοβιογραφίες, οι απολογίες, και κυρίως η άτυπη καθηµερινή συνοµιλία. Κοινό στοιχείο στις παραπάνω περιπτώσεις αποτελεί η κεντρική λειτουργία του ατόµου και της υποκειµενικότητας, καθώς ο λόγος γίνεται δίαυλος για την εξωτερίκευση πλευρών της προσωπικότητας του ποµπού. Η αυτοέκφραση έχει πάντοτε συγκεκριµένο σκοπό, ακόµη κι αν φαίνεται ότι πρόκειται για υπόθεση προσωπική, και το περιεχόµενό της αποτελείται από συναισθηµατικά και διανοητικά στοιχεία. Οι µη συµβατικοποιηµένες µορφές δεν υπακούουν σε κάποιο γενικό οργανωτικό πρότυπο, ενώ η συχνά µακραίωνη παράδοσή των περισσότερο συµβατικοποιηµένων µορφών έχει επιβάλει οργανωτικά πρότυπα που πρέπει υποχρεωτικά να ακολουθούνται. (Πολίτης Π., ) ΛΟΓΟΣ ΠΕΙΘΟΥΣ Στην περίπτωση αυτή ο λόγος εστιάζεται στο πρόσωπο του δέκτη (ακροατή/αναγνώστη) και στοχεύει στον επηρεασµό του δέκτη, ώστε αυτός να ταυτιστεί µε τον ποµπό. Η αλλαγή που επιδιώκεται από το δέκτη µπορεί να είναι διανοητική, συναισθηµατική ή αλλαγή συµπεριφοράς και για να επιτευχθεί, θα πρέπει ο λόγος να χαρακτηρίζεται από ιδεολογική συνέπεια σε ό,τι αφορά τον ποµπό, καταλληλότητα περιεχοµένου και ύφους σε ό,τι αφορά τον ακροατή/ αναγνώστη και αξιοπιστία τεκµηρίων σε ό,τι αφορά την αντιµετώπιση της πραγµατικότητας. Ο πολιτικός και δικανικός λόγος, το εκκλησιαστικό κήρυγµα, γενικά ο λόγος του προσηλυτισµού και της ιδεολογικής χειραγώγησης αποτελούν τυπικές µορφές λόγου πειθούς, ενώ στις λιγότερο τυπικές µπορούµε να συµπεριλάβουµε τις τεχνικές πωλήσεων, την άτυπη διδαχή ηθικών και κοινωνικών κανόνων από τους γονείς προς τα παιδιά ή από τους δασκάλους προς τους µαθητές. (Πολίτης Π., ) ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟΣ ΛΟΓΟΣ Στόχο των κειµένων πληροφοριακού χαρακτήρα αποτελεί ο τρίτος παράγοντας του επικοινωνιακού τριγώνου, η φυσική/ κοινωνική πραγµατικότητα και η περιγραφή της, γι αυτό και η λειτουργία της γλώσσας είναι τυπικά πληροφοριακή. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν τα κείµενα που απεικονίζουν τη "γνωστή" πραγµατικότητα, όπως τα ειδησεογραφικά κείµενα των µέσων ενηµέρωσης, τα λήµµατα µιας εγκυκλοπαίδειας, οι άτλαντες, τα τεχνικά εγχειρίδια, και πολλά από τα σχολικά εγχειρίδια. (Πολίτης Π., ) 19

20 4.6.4 ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ Στην περίπτωση που στόχος της επικοινωνιακής διαδικασίας είναι το ίδιο το µήνυµα, το προϊόν του λόγου είναι λογοτεχνία. Η µελέτη της θεωρητικής φύσης της λογοτεχνίας έχει οδηγήσει στη συγκρότηση θεωριών, τις οποίες µπορούµε να εντάξουµε σε κατηγορίες που αντιστοιχούν στους γνωστούς θεµελιώδεις παράγοντες κάθε επικοινωνιακής περίστασης. Η πρώτη κατηγορία περιλαµβάνει τις θεωρίες που συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον τους στην έκφραση της ατοµικότητας, κυρίως των συναισθηµάτων, του συγγραφέα, στη δεύτερη κατηγορία εντάσσονται προσεγγίσεις που υπογραµµίζουν µε έµφαση τον παράγοντα "αναγνωστικό κοινό", στην τρίτη κατηγορία ανήκουν οι «µιµητικές» προσεγγίσεις που περιγράφουν τη λογοτεχνία ως καθρέφτη της πραγµατικότητας, και τέλος οι προσεγγίσεις που ανήκουν στην τέταρτη κατηγορία εστιάζουν στη δοµή του λογοτεχνικού έργου ως αντικειµένου. (Πολίτης Π., ) 20

21 5 Η Ι ΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ ΟΙ ΡΗΜΑΤΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ 5.1 ΟΙ ΣΠΟΥ ΑΙΟΤΕΡΟΙ ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ Ως σηµαντικότεροι µαθησιακοί στόχοι, που θα έπρεπε να εξυπηρετεί η διδασκαλία της γραµµατικής, ορίζονται από το Χαραλαµπάκη (1994: 66-70) οι ακόλουθοι: 1. Βελτίωση της γλωσσικής χρήσης Η διδασκαλία της γραµµατικής θεωρείται ότι εξυπηρετεί πρακτικούς σκοπούς και αποτελεί οδηγό για τη σωστή χρήση της γλώσσας. Ωστόσο, η γλωσσική φροντίδα δεν αποτελεί αντικείµενο µόνο της γραµµατικής, ενώ η βελτίωση του ύφους δεν συνδέεται απαραίτητα µε τη γνώση των γραµµατικών κανόνων της γλώσσας. Καθώς η παραδοσιακή γραµµατική δεν ξεπερνάει τα όρια της πρότασης, η διδασκαλία της γραµµατικής, όπως γίνεται στο σχολείο, δεν µπορεί να βοηθήσει το µαθητή να βελτιώσει τη γλώσσα και το ύφος του, το οποίο εµφανίζεται πληρέστερα στις υπερπροτασιακές δοµές. Όταν, όµως, η γραµµατική είναι λειτουργική (οδηγεί δηλαδή στην κατανόηση των γραµµατικών κατηγοριών) και επικοινωνιακή (επισηµαίνει δηλαδή τους φορείς της γλωσσικής πληροφορίας και τις σηµασιολογικές µονάδες) και παρέχει δοµικές εναλλακτικές λύσεις, τότε είναι δυνατό να οδηγήσει σε πρακτικά υφολογικά αποτελέσµατα. 2. Κατανόηση της δοµής της γλώσσας Στα πλαίσια της επικοινωνιακής προσέγγισης απορρίπτεται η συστηµατική γλωσσική αγωγή και ο αυτόνοµος ρόλος της γραµµατικής. Αντίθετα, υποστηρίζεται µια ενστικτώδης προσέγγιση της γλώσσας και ταυτόχρονα προτεραιότητα αποκτούν οι επικοινωνιακές περιστάσεις. 3. Βελτίωση της ικανότητας ανάλυσης και ερµηνείας κειµένων Η σηµασία της γραµµατικής εντοπίζεται στην παραγωγή και κατανόηση γραπτών κειµένων και όχι στην παραγωγή προφορικού λόγου. Συγκεκριµένα, µπορούµε να θεωρήσουµε ως γραµµατική διαδικασία τη χρήση γραµµατικών κανόνων κατά τη διατύπωση ενός κειµένου, όπου µια γνωστική δοµή µετατρέπεται σε γραµµικό κείµενο, και την κατανόηση ενός κειµένου, όπου συµβαίνει το αντίστροφο, ένα γραµµικό δηλαδή κείµενο µετατρέπεται σε γνωστική δοµή. 4. ιαλογισµός για τη γλώσσα και τη γλωσσική συµπεριφορά Ο διαλογισµός για τη γλώσσα και τη γλωσσική συµπεριφορά αφορά τη «συνειδητοποίηση της ουσίας της επικοινωνίας, των περιστασιακών και πραγµατολογικών προϋποθέσεων» και πρέπει να συµπεριλαµβάνεται στους στόχους του γλωσσικού µαθήµατος. Η συνειδητοποίηση αυτή 21

22 επιτυγχάνεται, όταν η διδασκαλία ξεκινά από πραγµατικές περιστάσεις, όταν δηλαδή η γραµµατική διδάσκεται µε τρόπο επικοινωνιακό. 5. Προετοιµασία για την εκµάθηση ξένων γλωσσών Μία από τις απόψεις που έχουν διατυπωθεί σχετικά µε τη χρησιµότητα της γραµµατικής αναγνωρίζει τη χρησιµότητα της γνώσης της γραµµατικής για την εκµάθηση µιας ξένης γλώσσας κι όχι για την κατάκτηση της µητρικής. Η άποψη αυτή θεωρείται πλέον ξεπερασµένη παρά το γεγονός ότι η κατανόηση των δύο γλωσσών ενισχύεται µέσω της σύγκρισης τους. 6. Ανάπτυξη της λογικής, αναλυτικής σκέψης Παρόλο που στον τοµέα αυτό είναι πιο εµφανής η συνεισφορά των φυσικών επιστηµών, πρέπει να αναγνωριστεί και η συµβολή της γλώσσας, κυρίως όσον αφορά τις κοινωνικές και γλωσσικά συνυφασµένες µε αυτές γλωσσικές διαστρωµατώσεις. 5.2 ΜΟΝΤΕΛΑ Ι ΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ Στα πλαίσια των τριών µοντέλων γλωσσικής διδασκαλίας (παραδοσιακό, δοµικό, επικοινωνιακό) διαµορφώθηκαν και συγκεκριµένες αντιλήψεις σχετικά µε τη διδασκαλία της γραµµατικής. Οι διαφορές των τριών µοντέλων εντοπίζονται στη χρησιµότητα διδασκαλίας της γραµµατικής ως αυτόνοµου µαθήµατος, στη θέση που πρέπει να έχει η γραµµατική στο πλαίσιο του γλωσσικού µαθήµατος και στη µέθοδο που προτείνουν για την αποδοτικότερη διδασκαλία της. Παραδοσιακό µοντέλο εκµάθησης της γραµµατικής: Το παραδοσιακό µοντέλο στηρίζεται στην αντίληψη ότι βάση της διδασκαλίας αποτελεί η λέξη κι όχι η πρόταση και αναγνωρίζει ως µαθητή ικανό στη γλώσσα το µαθητή που γνωρίζει τη σχετική µε τη λέξη µεταγλωσσική ορολογία (Μπασλής Γ., 2006, σελ.190). Το µοντέλο αυτό ταυτίζει τη γραµµατική µε τη µηχανική γνώση των στοιχείων και των αρχών του γλωσσικού συστήµατος και αποβλέπει ση στείρα αποµνηµόνευση των κλιτικών παραδειγµάτων, των κανόνων και των εξαιρέσεων που αντιστοιχούν στη συγκεκριµένη γλωσσική µορφή που έχει υιοθετήσει το σχολείο. Ο µαθητής µαθαίνει για τη γλώσσα στα πλαίσια ενός γλωσσικού µαθήµατος που έχει καθαρά γνωστικό χαρακτήρα, και δεν ασκείται στη χρήση της ίδιας της γλώσσας. (Μήτσης Ν., 2004, σσ ) οµικό µοντέλο εκµάθησης της γραµµατικής: Σε αντίθεση µε το παραδοσιακό, το δοµικό µοντέλο αναγνωρίζει ως βάση της διδασκαλίας την πρόταση. Στηρίζεται στην αντίληψη ότι ο άνθρωπος µαθαίνει σταδιακά τη γραµµατική, καθώς µέσα από ένα πλήθος γλωσσικών ερεθισµάτων που δέχεται οδηγείται στη δηµιουργία του γραµµατικού 22

23 µηχανισµού. Στόχο αποτελεί στην περίπτωση αυτή η µεταφορά του φυσικού τρόπου εκµάθησης της γλώσσας και στο σχολείο. Ο µαθητής είναι δυνατό να κατακτήσει τη γραµµατική µε τρόπο διαισθητικό και ασύνειδο και να τη χρησιµοποιήσει ορθά και δηµιουργικά, αν έχει προηγηθεί συστηµατική γλωσσική άσκηση και χρήση. (Μήτσης Ν., 2004, σελ.102) Επικοινωνιακό µοντέλο εκµάθησης της γραµµατικής: Το επικοινωνιακό µοντέλο συνδυάζει την άσκηση στη γλωσσική χρήση µε τη συνειδητή διδασκαλία του γραµµατικού συστήµατος της γλώσσας. Στηρίζεται στις ακόλουθες σύγχρονες γλωσσολογικές αντιλήψεις: η κατοχή της γραµµατικής µιας γλώσσας σε θεωρητικό επίπεδο δεν ενισχύει αποτελεσµατικά τις γλωσσικές ικανότητες των οµιλητών, δεν τους καθιστά καλύτερους χρήστες του γλωσσικού κώδικα, και η συνεχής άσκηση στις δοµές της γλώσσας οδηγεί σε διαισθητική κατάκτηση των λειτουργιών της, η διεύρυνση όµως του γλωσσικού κώδικα προϋποθέτει τη συνειδητή γνώση των αρχών και των κανόνων του γλωσσικού συστήµατος. (Μήτσης Ν., 2004, σελ.103) Ενώ υφίστανται περισσότερες διακρίσεις, επιλέγεται η συγκεκριµένη, καθώς η διάταξη του Ν.Μήτση είναι αυτή που ανταποκρίνεται περισσότερο στην ελληνική εκπαιδευτική πραγµατικότητα. 5.3 Ι ΑΚΤΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟ ΟΤΙΚΗ Ι ΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ Ο Μήτσης (1995: ) διατυπώνει τις παρακάτω διδακτικές αρχές που οδηγούν στην αποδοτικότερη διδασκαλία της γραµµατικής: Η διδασκαλία της γραµµατικής θα πρέπει να έχει ως αφετηρία το επίπεδο του µαθητή και να στοχεύει στην προέκταση των ήδη σχηµατισµένων από το µαθητή δοµών. Αυτό σηµαίνει, ότι η διδασκαλία δεν πρέπει να ξεκινάει από ορισµούς και κανόνες αλλά από τη γλώσσα που χρησιµοποιούν οι µαθητές, ενώ ταυτόχρονα επιχειρείται και η σταδιακή αλλά συνειδητή κατάκτηση του συστήµατος της γλώσσας. Από την παραπάνω αρχή προκύπτει, ότι έµφαση πρέπει να δίνεται στον προφορικό λόγο, αφού αποτελεί το φυσικό τρόπο επικοινωνίας, χωρίς όµως να τίθεται σε δεύτερη µοίρα η γραπτή µορφή της γλώσσας. Μέσα από τη συνειδητοποίηση των βασικών λειτουργιών της προφορικής γλώσσας και την εξοικείωση µε τους µηχανισµούς και τις δοµές της οι µαθητές µπορούν να προχωρήσουν στην εξέταση του γραπτού λόγου, που αποτελεί κωδικοποίηση του προφορικού, κι έτσι να αναπτύξουν την ικανότητα χειρισµού και των δύο µορφών της γλώσσας. 23

24 Καθώς αφετηρία αποτελεί το επίπεδο του µαθητή, η διδασκαλία της γλώσσας προχωράει µε επαγωγικό τρόπο. Η διδασκαλία ξεκινάει από τις γλωσσικές δοµές του µαθητή, κι αυτοί στη συνέχεια οδηγούνται µε τη συµπαράσταση του εκπαιδευτικού στην παρατήρηση της λειτουργίας των γλωσσικών στοιχείων και στην εξαγωγή ανάλογων συµπερασµάτων και κανόνων. Μέσα στα παραπάνω πλαίσια η διδασκαλία αποβλέπει στην ανάπτυξη της αποκλίνουσας σκέψης του µαθητή, καθώς αυτή αποτελεί το εφόδιο µε το οποίο ο µαθητής µπορεί να συλλάβει τους µηχανισµούς της γλώσσας. Κατά τη διδασκαλία θα πρέπει να γίνει σαφές ότι η γλώσσα είναι ένας ζωντανός οργανισµός που εξελίσσεται και που παρουσιάζει πολυµορφία. Επιδίωξη της διδασκαλίας δεν αποτελεί πλέον, όπως συνέβαινε στην παραδοσιακή γραµµατική, η παρουσίαση µιας ενιαίας γλωσσικής µορφής, αλλά η παρουσίαση όλων των δοµών της γλώσσας κι όλων των ζωντανών γλωσσικών αποχρώσεων. Ο µαθητής µε άλλα λόγια πρέπει να διδάσκεται όσα αποδίδουν την γλωσσική πραγµατικότητα. Η διδασκαλία της γλώσσας ξεκινάει από τον προφορικό λόγο και µε συγκεκριµένα παραδείγµατα ωστόσο, η προσκόλληση στον προφορικό λόγο πρέπει να αποφεύγεται και να επιδιώκεται µέσα από τις επιµέρους περιπτώσεις η διαπίστωση της αλληλεξάρτησης των γλωσσικών στοιχείων. Στόχο της διδασκαλίας δε θα πρέπει σε καµία περίπτωση να αποτελεί ούτε η διατύπωση ρυθµιστικών κανόνων ούτε η έλλειψη αναφοράς στις κανονικότητες της γλώσσας. Οι κανόνες που διατυπώνονται δεν είναι απόλυτοι και αλύγιστοι αλλά διακρίνονται από ελαστικότητα και προσαρµοστικότητα. εν περιγράφεται πλέον τι είναι «σωστό» και τι «λάθος», αλλά τι µπορεί να λεχθεί και τι πρέπει να αποκλειστεί κάτω από συγκεκριµένες συνθήκες και σε συγκεκριµένα περιβάλλοντα. Η γλωσσική διδασκαλία ακολουθεί τρεις φάσεις: η πρώτη περιλαµβάνει την παρουσίαση του υλικού που περιέχει το υπό εξέταση φαινόµενο και λειτουργεί ως έναυσµα της διδασκαλίας, η δεύτερη αφορά τη µελέτη του υλικού και τη διατύπωση συµπερασµάτων για το υπό εξέταση φαινόµενο, ενώ η τρίτη ολοκληρώνει τη διδασκαλία µε τη δηµιουργική αναπαραγωγή του φαινοµένου. Εκτός, δηλαδή, από τη µετάβαση από τη χρήση στο σύστηµα, που πραγµατοποιείται κατά τη δεύτερη φάση, είναι απαραίτητη και η µετάβαση από το σύστηµα στη χρήση, που ολοκληρώνεται στην τρίτη φάση, ώστε να θεωρηθεί η διδασκαλία ολοκληρωµένη. Οι διδακτικές φάσεις πρέπει να κλείνουν µε ασκήσεις, µε γλωσσικές δηλαδή δραστηριότητες που στοχεύουν τόσο στην έκφραση µιας ικανότητας, όσο και στην πρόσκτηση µιας γνώσης, στη σταθεροποίηση των αρχών που διατυπώθηκαν αλλά και στην εφαρµογή τους. (Μήτσης Ν., 1995, σσ ) 24

25 5.4 Η Ι ΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ Η γλώσσα οι λέξεις αποκτούν νόηµα µέσα στο πλαίσιο στο οποίο χρησιµοποιούνται. Αυτό σηµαίνει, ότι όταν δεν είναι γνωστό το πλαίσιο, τότε καθίσταται πολύ δύσκολη η κατανόηση του νοήµατος µιας λέξης ή φράσης. Αυτό ισχύει τόσο για τις λέξεις που είναι αποκοµµένες από τις προτάσεις όσο και για τις προτάσεις που είναι αποκοµµένες από τα κείµενα. Η κατανόηση ενός κειµένου προϋποθέτει γνώση του τόπου και του χρόνου κατά τον οποίο το κείµενο παράγεται. Είναι απαραίτητη, εποµένως, η διάκριση του πλαισίου σε τρία επίπεδα, στο πλαίσιο του περιβάλλοντος κειµένου (surrounding text) και στο πλαίσιο της περιβάλλουσας κατάστασης (surrounding situation). Το πρώτο, το κείµενο δηλαδή, στο οποίο περιλαµβάνονται τα αποκοµµένα γλωσσικά στοιχεία και το οποίο προσδίδει νόηµα σε αυτά, έχει καθιερωθεί µε τον όρο co-text. Το δεύτερο καθιερώθηκε στην αγγλική βιβλιογραφία ως context of situation και περιλαµβάνει παράγοντες, όπως οι σχέσεις και οι ρόλοι των οµιλητών ή ο τρόπος επικοινωνίας. Το τρίτο επίπεδο (context of culture) αφορά ορισµένα πολιτισµικά στοιχεία, η εξοικείωση µε τα οποία είναι απαραίτητη για την κατανόηση των εκφωνηµάτων. (Thornbury S., 1999, σσ.69-90) Από τις παραπάνω παραδοχές προκύπτουν ορισµένες προτάσεις για τη διδασκαλία της γραµµατικής, οι οποίες συνοψίζονται στη διδασκαλία και εξάσκηση της γραµµατικής µέσα σε ορισµένο πλαίσιο, και στη χρήση κειµένων ως πλαισίων για τη διδασκαλία της. Πηγή των κειµένων µπορεί να αποτελέσει το σχολικό εγχειρίδιο, αυθεντικές πηγές (εφηµερίδες, διαδίκτυο, κτλ.), ο λόγος του δασκάλου και ο λόγος των µαθητών. Η διδασκαλία της γραµµατικής µέσα από κείµενα παρουσιάζει αρκετά πλεονεκτήµατα, καθώς τα κείµενα προσφέρουν πλαισιωµένες πληροφορίες κι έτσι επιτρέπουν στο µαθητή να εξαγάγει τη σηµασία άγνωστων γραµµατικών δοµών. Στην περίπτωση χρήσης αυθεντικών κειµένων γίνεται σαφής η χρήση ενός στοιχείου στην πραγµατική επικοινωνία, ενώ, ακόµη, ο µαθητής εκτίθεται σε στοιχεία λεξιλογίου και στοιχεία οργάνωσης και δοµής των κειµένων και προετοιµάζεται η αυτόνοµη µάθηση. Η δυσκολία ωστόσο ορισµένων κειµένων, κυρίως των αυθεντικών, είναι δυνατό να περιορίσει ορισµένα από τα παραπάνω πλεονεκτήµατα. Η εναλλακτική της χρήσης απλοποιηµένων κειµένων µπορεί να οδηγήσει σε µία παραπλανητική εικόνα της χρήσης της γλώσσας, ενώ ακόµη το ενδιαφέρον των µαθητών δεν είναι δεδοµένο σε κάθε περίπτωση. Από τα παραπάνω φαίνεται, ότι καµία µέθοδος δεν µπορεί να είναι κατάλληλη σε κάθε περίπτωση, κι ότι µεγάλη σηµασία πρέπει να δοθεί στο είδος των ευκαιριών που παρέχονται από το δάσκαλο. (Thornbury S., 1999, σσ.69-90) 25

Γνωστικό αντικείμενο: Ελληνικά. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: Ομάδα Εργασίας Ελληνικών (Δημοτική Εκπαίδευση)

Γνωστικό αντικείμενο: Ελληνικά. ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: Ομάδα Εργασίας Ελληνικών (Δημοτική Εκπαίδευση) Διήμερο Εκπαιδευτικού Δημοτικής Εκπαίδευσης 2018-2019: Η Θέση και η Διδασκαλία της Δομής στο Μάθημα των Ελληνικών στο Δημοτικό Σχολείο (Γ μέχρι Στ τάξεις) Γνωστικό αντικείμενο: Ελληνικά ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ: Ομάδα

Διαβάστε περισσότερα

Οι διδακτικές πρακτικές στην πρώτη τάξη του δημοτικού σχολείου. Προκλήσεις για την προώθηση του κριτικού γραμματισμού.

Οι διδακτικές πρακτικές στην πρώτη τάξη του δημοτικού σχολείου. Προκλήσεις για την προώθηση του κριτικού γραμματισμού. Οι διδακτικές πρακτικές στην πρώτη τάξη του δημοτικού σχολείου. Προκλήσεις για την προώθηση του κριτικού γραμματισμού. ημήτρης Γουλής Ο παραδοσιακός όρος αλφαβητισμός αντικαταστάθηκε από τον πολυδύναμο

Διαβάστε περισσότερα

Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ

Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ Δρ Ειρήνη Ροδοσθένους, Λειτουργός Π.Ι. ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ Επικοινωνιακή διδασκαλία της γλώσσας: η ίδια η γλώσσα συνιστά και ορίζεται ως κοινωνική

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΠΠΣ. ΔΕΠΠΣ και ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΑ

ΔΕΠΠΣ. ΔΕΠΠΣ και ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΑ ΔΕΠΠΣ ΔΕΠΠΣ και ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΑ Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών ΔΕΠΠΣ Φ.Ε.Κ., 303/13-03-03, τεύχος Β Φ.Ε.Κ., 304/13-03-03, τεύχος Β Ποιοι λόγοι οδήγησαν στην σύνταξη των ΔΕΠΠΣ Γενικότερες ανάγκες

Διαβάστε περισσότερα

Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις

Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις Α/ Α Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις Απλή Αν κάνετε αναζήτηση µιας λέξης σε ένα αρχαιοελληνικό σώµα κειµένων, αυτό που θα λάβετε ως αποτέλεσµα θα είναι: Μια καταγραφή όλων των εµφανίσεων της λέξης στο συγκεκριµένο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΕΙ ΙΚΟ ΜΕΡΟΣ: ΚΛΑ ΟΣ ΠΕ02 (78 ώρες)

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΕΙ ΙΚΟ ΜΕΡΟΣ: ΚΛΑ ΟΣ ΠΕ02 (78 ώρες) ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥ ΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗ ΤΩΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΩΝ ΕΙ ΙΚΟ ΜΕΡΟΣ: ΚΛΑ ΟΣ ΠΕ02 (78 ώρες) 1.α 3 ώρες Η εισαγωγή των ΤΠΕ στην εκπαίδευση και τη διδασκαλία των φιλολογικών µαθηµάτων Επισκόπηση

Διαβάστε περισσότερα

3 βήματα για την ένταξη των ΤΠΕ: 1. Εμπλουτισμός 2. Δραστηριότητα 3. Σενάριο Πέτρος Κλιάπης-Όλγα Κασσώτη Επιμόρφωση εκπαιδευτικών

3 βήματα για την ένταξη των ΤΠΕ: 1. Εμπλουτισμός 2. Δραστηριότητα 3. Σενάριο Πέτρος Κλιάπης-Όλγα Κασσώτη Επιμόρφωση εκπαιδευτικών 3 βήματα για την ένταξη των ΤΠΕ: 1. Εμπλουτισμός 2. Δραστηριότητα 3. Σενάριο Πέτρος Κλιάπης-Όλγα Κασσώτη Επιμόρφωση εκπαιδευτικών Παρουσίαση βασισμένη στο κείμενο: «Προδιαγραφές ψηφιακής διαμόρφωσης των

Διαβάστε περισσότερα

Ερωτήµατα. Πώς θα µπορούσε η προσέγγιση των εθνικών επετείων να αποτελέσει δηµιουργική διαδικασία µάθησης και να ενεργοποιήσει διαδικασίες σκέψης;

Ερωτήµατα. Πώς θα µπορούσε η προσέγγιση των εθνικών επετείων να αποτελέσει δηµιουργική διαδικασία µάθησης και να ενεργοποιήσει διαδικασίες σκέψης; ΕΘΝΙΚΕΣ ΓΙΟΡΤΕΣ Παραδοχές Εκπαίδευση ως μηχανισμός εθνικής διαπαιδαγώγησης. Καλλιέργεια εθνικής συνείδησης. Αίσθηση ομοιότητας στο εσωτερικό και διαφοράς στο εξωτερικό Αξιολόγηση ιεράρχηση εθνικών ομάδων.

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική Γλωσσικών Μαθημάτων (ΚΠΒ307)

Διδακτική Γλωσσικών Μαθημάτων (ΚΠΒ307) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ Διδακτική Γλωσσικών Μαθημάτων (ΚΠΒ307) Ενότητα #4: Λειτουργικός και Κριτικός Γραμματισμός Διδάσκων: Κατσαρού Ελένη ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Σχολικός εγγραμματισμός στις Φυσικές Επιστήμες

Σχολικός εγγραμματισμός στις Φυσικές Επιστήμες Σχολικός εγγραμματισμός στις Φυσικές Επιστήμες Εισηγητές: Απόστολος Κ. Σωτηρίου Γεώργιος Β. Παπαβασιλείου 20ο Δημοτικό Σχολείο Τρικάλων 17&18 Μαρτίου 2009 Αλφαβητισμός Γραμματισμός Literacy Εγγραμματισμός

Διαβάστε περισσότερα

Δ Φάση Επιμόρφωσης. Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Γραφείο Διαμόρφωσης Αναλυτικών Προγραμμάτων. 15 Δεκεμβρίου 2010

Δ Φάση Επιμόρφωσης. Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Γραφείο Διαμόρφωσης Αναλυτικών Προγραμμάτων. 15 Δεκεμβρίου 2010 Επιμόρφωση Εκπαιδευτικών Δημοτικής, Προδημοτικής και Ειδικής Εκπαίδευσης για τα νέα Αναλυτικά Προγράμματα (21-22 Δεκεμβρίου 2010 και 7 Ιανουαρίου 2011) Δ Φάση Επιμόρφωσης Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού

Διαβάστε περισσότερα

ヤ Διδασκαλία της Γλώσσας στις τάξεις Γ & Δ

ヤ Διδασκαλία της Γλώσσας στις τάξεις Γ & Δ ヤ Διδασκαλία της Γλώσσας στις τάξεις Γ & Δ Μαρία Θ. Παπαδοπούλου, PhD Σχολική Σύμβουλος 6ης Περιφέρειας Π.Ε. ν. Λάρισας Ελασσόνα, 19 Νοεμβρίου 2012 Επιμέρους τομείς στο γλωσσικό μάθημα 1. Προφορικός Λόγος

Διαβάστε περισσότερα

III_Β.1 : Διδασκαλία με ΤΠΕ, Γιατί ;

III_Β.1 : Διδασκαλία με ΤΠΕ, Γιατί ; III_Β.1 : Διδασκαλία με ΤΠΕ, Γιατί ; Eρωτήματα ποιες επιλογές γίνονται τελικά; ποιες προκρίνονται από το Π.Σ.; ποιες προβάλλονται από το εγχειρίδιο; ποιες υποδεικνύονται από το ίδιο το αντικείμενο; με

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ Ι ΑΣΚΑΛΙΑΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΦΟΡΜΑΓΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ

ΘΕΩΡΗΤΙΚΑ ΜΟΝΤΕΛΑ Ι ΑΣΚΑΛΙΑΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΦΟΡΜΑΓΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Ι ΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ, 5 CFU 1. prof. Paola Maria Minucci (6 ιδακτικές ώρες): 1 CFU Α ΜΕΡΟΣ, 0,5 CFU (In data da stabilire) ιδακτική της νεοελληνικής ποίησης 1: Ανάλυση του κειµένου Β ΜΕΡΟΣ,

Διαβάστε περισσότερα

Το μάθημα των Νέων Ελληνικών στα ΕΠΑΛ: Ζητήματα διδασκαλίας και αξιολόγησης. Βενετία Μπαλτά & Μαρία Νέζη Σχολικές Σύμβουλοι Φιλολόγων 5/10/2016

Το μάθημα των Νέων Ελληνικών στα ΕΠΑΛ: Ζητήματα διδασκαλίας και αξιολόγησης. Βενετία Μπαλτά & Μαρία Νέζη Σχολικές Σύμβουλοι Φιλολόγων 5/10/2016 Το μάθημα των Νέων Ελληνικών στα ΕΠΑΛ: Ζητήματα διδασκαλίας και αξιολόγησης Βενετία Μπαλτά & Μαρία Νέζη Σχολικές Σύμβουλοι Φιλολόγων 5/10/2016 Στόχοι της εισήγησης: Επισήμανση βασικών σημείων από τις οδηγίες

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και Διδασκαλία

Εισαγωγή. ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και Διδασκαλία The project Εισαγωγή ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και Διδασκαλία ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: Κουλτούρα και διδασκαλία Στόχοι Να κατανοήσετε τις έννοιες της κοινωνικοπολιτισμικής ετερότητας και ένταξης στο χώρο της

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμογές πρακτικών της παιδαγωγικής του γραμματισμού και των πολυγραμματισμών. Άννα Φτερνιάτη Επίκουρη Καθηγήτρια ΠΤΔΕ Παν/μίου Πατρών

Εφαρμογές πρακτικών της παιδαγωγικής του γραμματισμού και των πολυγραμματισμών. Άννα Φτερνιάτη Επίκουρη Καθηγήτρια ΠΤΔΕ Παν/μίου Πατρών Εφαρμογές πρακτικών της παιδαγωγικής του γραμματισμού και των πολυγραμματισμών Άννα Φτερνιάτη Επίκουρη Καθηγήτρια ΠΤΔΕ Παν/μίου Πατρών Οι σύγχρονες τάσεις που κυριαρχούν στη διδακτική του γλωσσικού μαθήματος

Διαβάστε περισσότερα

Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους. του Σταύρου Κοκκαλίδη. Μαθηματικού

Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους. του Σταύρου Κοκκαλίδη. Μαθηματικού Τα Διδακτικά Σενάρια και οι Προδιαγραφές τους του Σταύρου Κοκκαλίδη Μαθηματικού Διευθυντή του Γυμνασίου Αρχαγγέλου Ρόδου-Εκπαιδευτή Στα προγράμματα Β Επιπέδου στις ΤΠΕ Ορισμός της έννοιας του σεναρίου.

Διαβάστε περισσότερα

α. η παροχή γενικής παιδείας, β. η καλλιέργεια των δεξιοτήτων του μαθητή και η ανάδειξη των

α. η παροχή γενικής παιδείας, β. η καλλιέργεια των δεξιοτήτων του μαθητή και η ανάδειξη των ΔΕΠΠΣ ΑΠΣ ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ α. η παροχή γενικής παιδείας, β. η καλλιέργεια των δεξιοτήτων του μαθητή και η ανάδειξη των ενδιαφερόντων του, γ. η εξασφάλιση ίσων ευκαιριών και δυνατοτήτων μάθησης

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΣ ΕΤΗΣΙΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ 2015-2016 Α ΤΑΞΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΣ ΕΤΗΣΙΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ 2015-2016 Α ΤΑΞΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟΣ ΕΤΗΣΙΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ 2015-2016 Α ΤΑΞΗ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ Το μάθημα της Νέας Ελληνικής Γλώσσας στην Α Γυμνασίου διδάσκεται τρεις (3) περιόδους την εβδομάδα. Συνεπώς, το σύνολο

Διαβάστε περισσότερα

Παιδαγωγικές δραστηριότητες μοντελοποίησης με χρήση ανοικτών υπολογιστικών περιβαλλόντων

Παιδαγωγικές δραστηριότητες μοντελοποίησης με χρήση ανοικτών υπολογιστικών περιβαλλόντων Παιδαγωγικές δραστηριότητες μοντελοποίησης με χρήση ανοικτών υπολογιστικών περιβαλλόντων Βασίλης Κόμης, Επίκουρος Καθηγητής Ερευνητική Ομάδα «ΤΠΕ στην Εκπαίδευση» Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και της

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρµοσµένη ιδακτική των Φυσικών Επιστηµών (Πρακτικές Ασκήσεις Β Φάσης)

Εφαρµοσµένη ιδακτική των Φυσικών Επιστηµών (Πρακτικές Ασκήσεις Β Φάσης) Πανεπιστήµιο Αιγαίου Παιδαγωγικό Τµήµα ηµοτικής Εκπαίδευσης Μιχάλης Σκουµιός Εφαρµοσµένη ιδακτική των Φυσικών Επιστηµών (Πρακτικές Ασκήσεις Β Φάσης) Παρατήρηση ιδασκαλίας και Μοντέλο Συγγραφής Έκθεσης

Διαβάστε περισσότερα

Κείμενα και επικοινωνιακές δραστηριότητες στα νέα βιβλία της γλώσσας: μια κριτική εξέταση

Κείμενα και επικοινωνιακές δραστηριότητες στα νέα βιβλία της γλώσσας: μια κριτική εξέταση Κείμενα και επικοινωνιακές δραστηριότητες στα νέα βιβλία της γλώσσας: μια κριτική εξέταση Στόχος της ανακοίνωσης είναι να εξεταστούν κριτικά οι προσεγγίσεις που χρησιμοποιούνται στα νέα βιβλία της γλώσσας,

Διαβάστε περισσότερα

Ελένη Μοσχοβάκη Σχολική Σύμβουλος 47ης Περιφέρειας Π.Α.

Ελένη Μοσχοβάκη Σχολική Σύμβουλος 47ης Περιφέρειας Π.Α. Ελένη Μοσχοβάκη Σχολική Σύμβουλος 47ης Περιφέρειας Π.Α. Τι θα Δούμε. Γιατί αλλάζει το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών. Παιδαγωγικό πλαίσιο του νέου Α.Π.Σ. Αρχές του νέου Α.Π.Σ. Μαθησιακές περιοχές του νέου

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΚΘΕΣΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΕΚΦΡΑΣΗ ΕΚΘΕΣΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ Το δοκίµιο περιλαµβάνει την εισαγωγή, την πειθώ, τη γλώσσα και την οργάνωση του δοκιµίου. Εισαγωγή στο δοκίµιο Δοκίµιο ονοµάζεται το είδος του πεζού λόγου που έχει µέση έκταση, ποικιλία θεµάτων (κοινωνικού,

Διαβάστε περισσότερα

Νέες μέθοδοι-ορολογία. Μετά την. επικοινωνιακή προσέγγιση: η παιδαγωγική των κειμενικών ειδών. Κειμενικά είδη για διδακτική χρήση.

Νέες μέθοδοι-ορολογία. Μετά την. επικοινωνιακή προσέγγιση: η παιδαγωγική των κειμενικών ειδών. Κειμενικά είδη για διδακτική χρήση. Νέες μέθοδοι-ορολογία. Μετά την επικοινωνιακή προσέγγιση: η παιδαγωγική των κειμενικών ειδών. Κειμενικά είδη για διδακτική χρήση. Γραμματισμός: έννοια-παιδαγωγικές συνέπειες Σήμερα, στην αναπτυγμένη τεχνολογικά

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ Διαγώνισµα 01.04. Διάλογος Α. ΚΕΙΜΕΝΟ Η τυπική διαδικασία καθηµερινής επικοινωνίας εκπαιδευτικού - µαθητή στην τάξη και στο σχολείο δεν αφήνει πολλά περιθώρια

Διαβάστε περισσότερα

Α. Στόχοι σε επίπεδο γνώσεων και δεξιοτήτων

Α. Στόχοι σε επίπεδο γνώσεων και δεξιοτήτων ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΣΕΝΑΡΙΟΥ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Οριζόντια αντιστοίχιση Στόχων Μεθόδων Δραστηριοτήτων - Εποπτικού Υλικού - Αξιολόγησης Α. Στόχοι σε επίπεδο γνώσεων και δεξιοτήτων ΣΤΟΧΟΙ ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΕΠΟΠΤΙΚΟ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΦΑΚΕΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΦΑΚΕΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΦΑΚΕΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Μάθηµα: Εφαρµοσµένη ιδακτική των Φυσικών Επιστηµών (Πρακτικές Ασκήσεις Γ Φάσης) ΜΙΧΑΗΛ ΣΚΟΥΜΙΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης

Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Κοινωνιολογία της Εκπαίδευσης Βεμπεριανές απόψεις για την Εκπαίδευση Διδάσκων: Δρ. Βασίλης Ντακούμης 1 Διάγραμμα της παρουσίασης Μάθημα 12ο (σελ. 274 282) 2 Max Weber (1864 1920) Βεμπεριανές απόψεις για

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ & ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΛΟΓΟΥ Το Διαδικαστικό Μοντέλο

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ & ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΛΟΓΟΥ Το Διαδικαστικό Μοντέλο ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ «ΝΕΑ ΠΑΙΔΕΙΑ» Τομέας Νέων Ελληνικών ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗΣ & ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ ΛΟΓΟΥ Το Διαδικαστικό Μοντέλο Γιάννης Ι. Πασσάς, MEd ΑΘΗΝΑ, ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2018 ΑΝΑΓΝΩΣΗ & ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ 2 ΑΝΑΓΝΩΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Διήμερο εκπαιδευτικού επιμόρφωση Μέθοδος project στο νηπιαγωγείο. Έλενα Τζιαμπάζη Νίκη Χ γαβριήλ-σιέκκερη

Διήμερο εκπαιδευτικού επιμόρφωση Μέθοδος project στο νηπιαγωγείο. Έλενα Τζιαμπάζη Νίκη Χ γαβριήλ-σιέκκερη Διήμερο εκπαιδευτικού επιμόρφωση Μέθοδος project στο νηπιαγωγείο Έλενα Τζιαμπάζη Νίκη Χ γαβριήλ-σιέκκερη Δομή επιμόρφωσης 1 η Μέρα Γνωριμία ομάδας Παρουσίαση θεωρητικού υποβάθρου Προσομοίωση : α) Επιλογή

Διαβάστε περισσότερα

Δραστηριότητες γραμματισμού: Σχεδιασμός

Δραστηριότητες γραμματισμού: Σχεδιασμός Δραστηριότητες γραμματισμού: Σχεδιασμός Αφροδίτη Οικονόμου Νηπιαγωγός afoikon@uth.gr Μαρία Παπαδοπούλου Αν. Καθηγήτρια, Π.Τ.Π.Ε., Π.Θ. mariapap@uth.gr Η παρουσίαση αναπτύχθηκε για την πλατφόρμα Ταξίδι

Διαβάστε περισσότερα

Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης

Αναπτυξιακή Ψυχολογία. Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης Αναπτυξιακή Ψυχολογία Διάλεξη 6: Η ανάπτυξη της εικόνας εαυτού - αυτοαντίληψης Θέματα διάλεξης Η σημασία της αυτοαντίληψης Η φύση και το περιεχόμενο της αυτοαντίληψης Η ανάπτυξη της αυτοαντίληψης Παράγοντες

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣ : ΚΟΙΝ.: Ι. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ

ΠΡΟΣ : ΚΟΙΝ.: Ι. ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ----- ΕΝΙΑΙΟΣ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ Π/ΘΜΙΑΣ & Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ Δ/ΝΣΗ ΣΠΟΥΔΩΝ Δ/ΘΜΙΑΣ ΕΚΠ/ΣΗΣ ΤΜΗΜΑ Α Να διατηρηθεί μέχρι... Βαθμός Ασφαλείας...

Διαβάστε περισσότερα

Δομώ - Οικοδομώ - Αναδομώ

Δομώ - Οικοδομώ - Αναδομώ Δομώ - Οικοδομώ - Αναδομώ Χριστίνα Τσακαρδάνου Εκπαιδευτικός Πανθομολογείται πως η ανάπτυξη του παιδιού ορίζεται τόσο από τα γενετικά χαρακτηριστικά του, όσο και από το πλήθος των ερεθισμάτων που δέχεται

Διαβάστε περισσότερα

Ιδανικός Ομιλητής. Δοκιμασία Αξιολόγησης Α Λυκείου. Γιάννης Ι. Πασσάς, MEd Εκπαιδευτήρια «Νέα Παιδεία» 22 Μαΐου 2018 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Ιδανικός Ομιλητής. Δοκιμασία Αξιολόγησης Α Λυκείου. Γιάννης Ι. Πασσάς, MEd Εκπαιδευτήρια «Νέα Παιδεία» 22 Μαΐου 2018 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Γιάννης Ι. Πασσάς, MEd Εκπαιδευτήρια «Νέα Παιδεία» 22 Μαΐου 2018 Ιδανικός Ομιλητής Δοκιμασία Αξιολόγησης Α Λυκείου ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΘΕΜΑ Α1. Σύμφωνα με τον συγγραφέα του κειμένου «προσεκτικός ομιλητής»

Διαβάστε περισσότερα

Η λογική και η διδακτική προσέγγιση του βιβλίου

Η λογική και η διδακτική προσέγγιση του βιβλίου Το νέο σχολικό βιβλίο «Μαθηματικά Στ` ημοτικού» Η λογική και η διδακτική προσέγγιση του βιβλίου Πέτρος Κλιάπης Το παραδοσιακό μαθησιακό περιβάλλον των Μαθηματικών «Ισχυρή αντίληψη» για τα μαθηματικά: μια

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΑΡΟΙΚΙΑΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ (ΕΠΣ) Μαρία Παντελή-Παπαλούκα Επιθεωρήτρια σχολείων Προϊστάμενη Κυπριακής Εκπαιδευτικής Αποστολής Σύμβουλος Εκπαίδευσης Κυπριακής Υπάτης Αρμοστείας

Διαβάστε περισσότερα

Η περίληψη δεν είναι ξεχωριστό γραμματειακό είδος αλλά ένας τρόπος συνοπτικής απόδοσης προϋπάρχοντος κειμένου δια της οποίας επιδιώκεται:

Η περίληψη δεν είναι ξεχωριστό γραμματειακό είδος αλλά ένας τρόπος συνοπτικής απόδοσης προϋπάρχοντος κειμένου δια της οποίας επιδιώκεται: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΛΗΨΗΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥ (25 μονάδες) Η περίληψη δεν είναι ξεχωριστό γραμματειακό είδος αλλά ένας τρόπος συνοπτικής απόδοσης προϋπάρχοντος κειμένου δια της οποίας επιδιώκεται: α) Η κατανόηση του

Διαβάστε περισσότερα

Ενότητα 8: Κειμενικά είδη. Διάκριση αφηγηματικού & μη αφηγηματικού λόγου

Ενότητα 8: Κειμενικά είδη. Διάκριση αφηγηματικού & μη αφηγηματικού λόγου 1 Ενότητα 8: Κειμενικά είδη. Διάκριση αφηγηματικού & μη αφηγηματικού λόγου Βιβλιογραφία: Αρχάκης, Α. 2005. Γλωσσική διδασκαλία και σύσταση των κειμένων. Αθήνα: εκδ. Πατάκη. Αρχάκης, Α. & Τσάκωνα, Β. 2011.

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ «ΝΕΑ ΠΑΙΔΕΙΑ» Τοµέας Νέων Ελληνικών. ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2018 Εξεταστέα Ύλη Νεοελληνικής Γλώσσας

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ «ΝΕΑ ΠΑΙΔΕΙΑ» Τοµέας Νέων Ελληνικών. ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2018 Εξεταστέα Ύλη Νεοελληνικής Γλώσσας ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΗΡΙΑ «ΝΕΑ ΠΑΙΔΕΙΑ» Τοµέας Νέων Ελληνικών ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2018 Εξεταστέα Ύλη Νεοελληνικής Γλώσσας 12 Στην εξεταστέα ύλη του µαθήµατος της Νεοελληνικής Γλώσσας της Γ' τάξης Ηµερησίου Γενικού

Διαβάστε περισσότερα

Κάθε επιλογή, κάθε ενέργεια ή εκδήλωση του νηπιαγωγού κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι σε άμεση συνάρτηση με τις προσδοκίες, που

Κάθε επιλογή, κάθε ενέργεια ή εκδήλωση του νηπιαγωγού κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι σε άμεση συνάρτηση με τις προσδοκίες, που ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι προσδοκίες, που καλλιεργούμε για τα παιδιά, εμείς οι εκπαιδευτικοί, αναφέρονται σε γενικά κοινωνικά χαρακτηριστικά και παράλληλα σε ατομικά ιδιοσυγκρασιακά. Τέτοια γενικά κοινωνικο-συναισθηματικά

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μίου Κρήτης «Επιστήμες Αγωγής»

Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μίου Κρήτης «Επιστήμες Αγωγής» Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μίου Κρήτης «Επιστήμες Αγωγής» Ειδίκευση B «Γραμματισμός, αφήγηση και διδασκαλία της Ελληνικής ως πρώτης και ως δεύτερης/ξένης» Στην ειδίκευση αυτή προσφέρονται

Διαβάστε περισσότερα

Αναγκαιότητα - Χρησιμότητα

Αναγκαιότητα - Χρησιμότητα Διδακτικά Σενάρια Σενάρια Ως διδακτικό σενάριο θεωρείται η περιγραφή μιας διδασκαλίας- παρέμβασης με εστιασμένο γνωστικό αντικείμενο, συγκεκριμένους εκπαιδευτικούς στόχους, διδακτικές αρχές και πρακτικές.

Διαβάστε περισσότερα

Το Μάθημα της Γλώσσας στο Δημοτικό του Κολλεγίου Αθηνών

Το Μάθημα της Γλώσσας στο Δημοτικό του Κολλεγίου Αθηνών Το Μάθημα της Γλώσσας στο Δημοτικό του Κολλεγίου Αθηνών 1 η Τάξη Στόχοι Τα παιδιά: Αναπτύσσουν, σε κάθε ευκαιρία, τον προφορικό λόγο. Ως ομιλητές απαντούν σε απλές ερωτήσεις, ανακοινώνουν, περιγράφουν,

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ Δρ. Ζαφειριάδης Κυριάκος Οι ικανοί αναγνώστες χρησιμοποιούν πολλές στρατηγικές (συνδυάζουν την

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ Δρ. Ζαφειριάδης Κυριάκος Οι ικανοί αναγνώστες χρησιμοποιούν πολλές στρατηγικές (συνδυάζουν την 1 ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΓΝΩΣΤΙΚΗΣ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ Δρ. Ζαφειριάδης Κυριάκος Οι ικανοί αναγνώστες χρησιμοποιούν πολλές στρατηγικές (συνδυάζουν την παλαιότερη γνώση τους, σημειώνουν λεπτομέρειες, παρακολουθούν

Διαβάστε περισσότερα

Μαθηση και διαδικασίες γραμματισμού

Μαθηση και διαδικασίες γραμματισμού Μαθηση και διαδικασίες γραμματισμού Τι είδους δραστηριότητα είναι ο γραμματισμός; Πότε, πώς και γιατί εμπλέκονται οι άνθρωποι σε δραστηριότητες εγγραμματισμού; Σε ποιες περιστάσεις και με ποιο σκοπό; Καθημερινές

Διαβάστε περισσότερα

Καλές και κακές πρακτικές στη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης/ξένης γλώσσας. Άννα Ιορδανίδου ΠΤΔΕ Παν/μίου Πατρών

Καλές και κακές πρακτικές στη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης/ξένης γλώσσας. Άννα Ιορδανίδου ΠΤΔΕ Παν/μίου Πατρών Καλές και κακές πρακτικές στη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης/ξένης γλώσσας Άννα Ιορδανίδου ΠΤΔΕ Παν/μίου Πατρών Οι πρακτικές αναφέρονται σε θέματα κριτηρίων επιλογής κειμένων με βάση το επίπεδο ελληνομάθειας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΑΘΗΤΩΝ/ΤΡΙΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ Δ/ΛΙΑΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ. Μανώλης Πατσαδάκης

ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΑΘΗΤΩΝ/ΤΡΙΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ Δ/ΛΙΑΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ. Μανώλης Πατσαδάκης ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΑΘΗΤΩΝ/ΤΡΙΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ Δ/ΛΙΑΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Μανώλης Πατσαδάκης Γιατί Αξιολόγηση των Μαθητών; ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΛΟΓΗ Υποστηρίζει την επίτευξη των γενικών εκπ/κών στόχων της

Διαβάστε περισσότερα

Ναπολέων Μήτσης: Αποσπάσματα κειμένων για τη σχέση γλώσσας και πολιτισμού

Ναπολέων Μήτσης: Αποσπάσματα κειμένων για τη σχέση γλώσσας και πολιτισμού 5 ο ΔΙΕΘΝΕΣ ΘΕΡΙΝΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Ναπολέων Μήτσης: Αποσπάσματα κειμένων για τη σχέση γλώσσας και πολιτισμού Κείμενο A. Με τον όρο ευρύτερο κοινωνικό-πολιτισμικό περιβάλλον εννοούμε μια σειρά αρχών και δεδομένων

Διαβάστε περισσότερα

Μέθοδος-Προσέγγιση- Διδακτικός σχεδιασμός. A. Xατζηδάκη, Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μιο Κρήτης

Μέθοδος-Προσέγγιση- Διδακτικός σχεδιασμός. A. Xατζηδάκη, Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μιο Κρήτης Μέθοδος-Προσέγγιση- Διδακτικός σχεδιασμός A. Xατζηδάκη, Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μιο Κρήτης 1. MΕΘΟΔΟΣ Ο όρος μέθοδος, έτσι όπως χρησιμοποιείται στην Εφαρμοσμένη Γλωσσολογία, έχει ποικίλες σημασίες. Διαφοροποιείται

Διαβάστε περισσότερα

ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Γιατί η Ρομποτική στην Εκπαίδευση; A) Τα παιδιά όταν σχεδιάζουν, κατασκευάζουν και προγραμματίζουν ρομπότ έχουν την ευκαιρία να μάθουν παίζοντας και να αναπτύξουν δεξιότητες Η

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνα Πηλείδου, Δρ Φιλοσοφίας του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας ΑΠΘ, Δασκάλα Ειδικής Αγωγής, Ειδικό Δημοτικό Σχολείο Ηρακλείου Αττικής.

Κωνσταντίνα Πηλείδου, Δρ Φιλοσοφίας του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας ΑΠΘ, Δασκάλα Ειδικής Αγωγής, Ειδικό Δημοτικό Σχολείο Ηρακλείου Αττικής. Αναπτύσσοντας, κινητοποιώντας και βελτιώνοντας δεξιότητες: η εφαρμογή μαθησιακού προγράμματος σε ομάδα τμήματος του Ειδικού Δημοτικού Σχολείου Ηρακλείου Αττικής. Κωνσταντίνα Πηλείδου, Δρ Φιλοσοφίας του

Διαβάστε περισσότερα

Σχολικοί Σύµβουλοι Π.Ε.

Σχολικοί Σύµβουλοι Π.Ε. Ηλίας. Αναγνώστου Σ. Κ. Κρασσάς Σχολικοί Σύµβουλοι Π.Ε. ΣΤΟΧΟΙ «Βασικός στόχος είναι να αναπτυχθεί η ικανότητα των µαθητών να επικοινωνούν αποτελεσµατικά (προφορικά και γραπτά) κατανοώντας και παράγοντας

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική της Λογοτεχνίας

Διδακτική της Λογοτεχνίας ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διδακτική της Λογοτεχνίας Ενότητα 1: Σκοποί της διδασκαλίας της λογοτεχνίας l Βενετία Αποστολίδου Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ. Γεώργιος Ν. Πριµεράκης Σχ. Σύµβουλος ΠΕ03

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ. Γεώργιος Ν. Πριµεράκης Σχ. Σύµβουλος ΠΕ03 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Γεώργιος Ν. Πριµεράκης Σχ. Σύµβουλος ΠΕ03 1 Η αξιολόγηση (µπορεί να) αναφέρεται στον εκπαιδευτικό, στο µαθητή, στο Αναλυτικό Πρόγραµµα, στα διδακτικά υλικά στη σχολική µονάδα ή (και) στο θεσµό

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕ60/70, ΠΕ02, ΠΕ03, ΠΕ04)

ΠΕ60/70, ΠΕ02, ΠΕ03, ΠΕ04) «Επιµόρφωση εκπαιδευτικών στη χρήση και αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διδακτική διαδικασία» (Γ ΚΠΣ, ΕΠΕΑΕΚ, Μέτρο 2.1, Ενέργεια 2.1.1, Κατηγορία Πράξεων 2.1.1 θ) Αναλυτικό Πρόγραµµα Σπουδών για

Διαβάστε περισσότερα

Μουσεία και Εκπαίδευση (υποχρεωτικό 3,4 εξ.) Προσδοκώμενα αποτελέσματα: Στη διάρκεια του μαθήματος οι φοιτητές/τριες

Μουσεία και Εκπαίδευση (υποχρεωτικό 3,4 εξ.) Προσδοκώμενα αποτελέσματα: Στη διάρκεια του μαθήματος οι φοιτητές/τριες Μουσεία και Εκπαίδευση (υποχρεωτικό 3,4 εξ.) Περιγραφή του μαθήματος - στόχοι: Το μάθημα εξετάζει τις κοινωνικές, πολιτισμικές και ιστορικές διαστάσεις της ανάπτυξης του θεσμού του μουσείου και η ανάπτυξη

Διαβάστε περισσότερα

Η κοινωνική και πολιτική οργάνωση στην Αρχαία Ελλάδα

Η κοινωνική και πολιτική οργάνωση στην Αρχαία Ελλάδα ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΘΝΙΚΗΣ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΗΣ Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ (Θεωρητική Κατεύθυνση) Η κοινωνική και πολιτική οργάνωση στην Αρχαία

Διαβάστε περισσότερα

ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2019 A ΦΑΣΗ

ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2019 A ΦΑΣΗ ΤΑΞΗ: ΜΑΘΗΜΑ: B ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ / ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Ημερομηνία: Σάββατο 5 Ιανουαρίου 2019 Διάρκεια Εξέτασης: 3 ώρες ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α. Ο συγγραφέας αναφέρεται στη φυσιογνωμία και στον ρόλο

Διαβάστε περισσότερα

Η προσέγγιση του γραπτού λόγου και η γραφή. Χ.Δαφέρμου

Η προσέγγιση του γραπτού λόγου και η γραφή. Χ.Δαφέρμου Η προσέγγιση του γραπτού λόγου και η γραφή Πώς μαθαίνουν τα παιδιά να μιλούν? Προσπαθώντας να επικοινωνήσουν Πώς μαθαίνουν τα παιδιά να γράφουν? Μαθαίνoυν να γράφουν γράφοντας Η γραφή λύνει προβλήματα

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ & ΑΝΑΠΤΥΣΣΟΝΤΑΣ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΜΕΝΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ Διαστάσεις της διαφορετικότητας Τα παιδιά προέρχονται

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΙ ΙΚΗ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΗ. Τόµος Β Ι ΑΚΤΙΚΗ ΜΑΘΗΤΩΝ ΜΕ ΕΙ ΙΚΕΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ. Πίνακας περιεχοµένων

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΙ ΙΚΗ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΗ. Τόµος Β Ι ΑΚΤΙΚΗ ΜΑΘΗΤΩΝ ΜΕ ΕΙ ΙΚΕΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ. Πίνακας περιεχοµένων ΠΡΟΛΟΓΟΣ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΕΙ ΙΚΗ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΗ Τόµος Β Ι ΑΚΤΙΚΗ ΜΑΘΗΤΩΝ ΜΕ ΕΙ ΙΚΕΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ Πίνακας περιεχοµένων ΠΡΟΛΟΓΟΣ... ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ... ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΠΙΝΑΚΩΝ... ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΩΝ...

Διαβάστε περισσότερα

Γιούλη Χρονοπούλου Μάιος Αξιολόγηση περίληψης

Γιούλη Χρονοπούλου Μάιος Αξιολόγηση περίληψης Γιούλη Χρονοπούλου Μάιος 2018 Αξιολόγηση περίληψης Η δυσκολία συγκρότησης (και αξιολόγησης) της περίληψης Η περίληψη εμπεριέχει μια (φαινομενική) αντίφαση: είναι ταυτόχρονα ένα κείμενο δικό μας και ξένο.

Διαβάστε περισσότερα

Τα νέα σχολικά εγχειρίδια του Δημοτικού Σχολείου:

Τα νέα σχολικά εγχειρίδια του Δημοτικού Σχολείου: Τα νέα σχολικά εγχειρίδια του Δημοτικού Σχολείου: γλωσσολογικές και παιδαγωγικές καινοτομίες στα βιβλία της Γλώσσας Όλγα Μούσιου-Μυλωνά, Σχολική Σύμβουλος Π.Ε. Εισαγωγή Το θεωρητικό πλαίσιο του μαθήματος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΙΑ ΤΗ ΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΙΑ ΤΗ ΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΙΑ ΤΗ ΜΟΡΦΩΤΙΚΗ ΑΥΤΟΤΕΛΕΙΑ ΤΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΝ ΙΑΛΟΓΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΙ ΕΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΑΘΗΤΩΝ ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΤΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ Ι. ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Η

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Τομέας Έρευνας ΚΕΘΕΑ Η ποιοτική έρευνα επιχειρεί να περιγράψει, αναλύσει, κατανοήσει, ερμηνεύσει κοινωνικά φαινόμενα, έννοιες ή συμπεριφορές επιχειρεί να απαντήσει το γιατί

Διαβάστε περισσότερα

ΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ. Νικολιδάκης Συμεών, Τσάνταλη Καλλιόπη,

ΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ. Νικολιδάκης Συμεών, Τσάνταλη Καλλιόπη, ΕΠΑΝΕΓΓΡAΦΟΝΤΑΣ ΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΤΗΣ ΑΓΓΛΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ Νικολιδάκης Συμεών, simosnikoli@yahoo.gr Τσάνταλη Καλλιόπη, calliopetsantali@yahoo.gr ta oo Εισαγωγή Στην

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΑΛΛΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΓΑΛ 102 Προφορικός λόγος 6 ΓΑΛ 103 Γραπτός λόγος I 6 ΓΑΛ 170 e-french 6 ΓΑΛ 100-299 Μάθημα περιορισμένης επιλογής 6

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΑΛΛΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΓΑΛ 102 Προφορικός λόγος 6 ΓΑΛ 103 Γραπτός λόγος I 6 ΓΑΛ 170 e-french 6 ΓΑΛ 100-299 Μάθημα περιορισμένης επιλογής 6 πρώτο δεύτερο ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΓΑΛΛΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΓΑΛ 102 Προφορικός λόγος ΓΑΛ 103 Γραπτός λόγος I ΓΑΛ 170 e-french ΓΑΛ 100-299 Μάθημα περιορισμένης επιλογής ΓΑΛ 104 Γραπτός λόγος II ΓΑΛ 111 Φωνητική ΓΑΛ 1 Από

Διαβάστε περισσότερα

Για την εξέταση των Αρχαίων Ελληνικών ως μαθήματος Προσανατολισμού, ισχύουν τα εξής:

Για την εξέταση των Αρχαίων Ελληνικών ως μαθήματος Προσανατολισμού, ισχύουν τα εξής: Τρόπος εξέτασης των πανελλαδικά εξεταζόμενων μαθημάτων Τα θέματα των πανελλαδικά εξεταζόμενων μαθημάτων λαμβάνονται από την ύλη που ορίζεται ως εξεταστέα για κάθε μάθημα κατά το έτος που γίνονται οι εξετάσεις.

Διαβάστε περισσότερα

Σχετικά με τη διδακτική προσέγγιση του γλωσσικού δανεισμού

Σχετικά με τη διδακτική προσέγγιση του γλωσσικού δανεισμού Σχετικά με τη διδακτική προσέγγιση του γλωσσικού δανεισμού Περιεχόμενα 1. Εισαγωγικά στοιχεία 1.1 Η τρέχουσα αντιμετώπιση του γλωσσικού δανεισμού 1.2 Η προσέγγιση του θέματος μέσα από το σχολείο 1.3 Σχετικά

Διαβάστε περισσότερα

Η αξιολόγηση ως μηχανισμός ανατροφοδότησης της εκπαιδευτικής διαδικασίας

Η αξιολόγηση ως μηχανισμός ανατροφοδότησης της εκπαιδευτικής διαδικασίας Η αξιολόγηση ως μηχανισμός ανατροφοδότησης της εκπαιδευτικής διαδικασίας Δρ Ειρήνη Ροδοσθένους, ΕΜΕ Φιλολογικών Μαθημάτων Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Αξιολόγηση του μαθητή Βασικός στόχος της αξιολόγησης

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτική Γλωσσικών Μαθημάτων (ΚΠΒ307)

Διδακτική Γλωσσικών Μαθημάτων (ΚΠΒ307) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΡΗΤΗΣ Διδακτική Γλωσσικών Μαθημάτων (ΚΠΒ307) Ενότητα #2: Κειμενοκεντρική Προσέγγιση Διδάσκων: Κατσαρού Ελένη ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΩΝ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗ ΣΧΟΛΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΝΕΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ

ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΝΕΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΝΕΑ ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ Θέμα διδακτικού υλικού: Όνομα αξιολογητή: Ημερομηνία αξιολόγησης: Γενικές Οδηγίες Να αξιολογήσετε

Διαβάστε περισσότερα

Τρόπος αξιολόγησης των μαθητών/-τριών στις ενδοσχολικές εξετάσεις: προαγωγικές, απολυτήριες και ανακεφαλαιωτικές

Τρόπος αξιολόγησης των μαθητών/-τριών στις ενδοσχολικές εξετάσεις: προαγωγικές, απολυτήριες και ανακεφαλαιωτικές Τρόπος αξιολόγησης των μαθητών/-τριών στις ενδοσχολικές εξετάσεις: προαγωγικές, απολυτήριες και ανακεφαλαιωτικές των δύο κλάδων της «Ελληνικής Γλώσσας»: Νέα Ελληνική Γλώσσα/Νεοελληνική Γλώσσα και Νέα Ελληνική

Διαβάστε περισσότερα

Το Π.Σ. της Α Λυκείου με ένα παράδειγμα.. Κουτσογιάννης, Κ. Ντίνας, Σ. Χατζησσαβίδης συνεισφορά στο παράδειγμα: Μ. Αλεξίου

Το Π.Σ. της Α Λυκείου με ένα παράδειγμα.. Κουτσογιάννης, Κ. Ντίνας, Σ. Χατζησσαβίδης συνεισφορά στο παράδειγμα: Μ. Αλεξίου Το Π.Σ. της Α Λυκείου με ένα παράδειγμα. Κουτσογιάννης, Κ. Ντίνας, Σ. Χατζησσαβίδης συνεισφορά στο παράδειγμα: Μ. Αλεξίου Αρχικές αναζητήσεις στη γλωσσική διδασκαλία Σύνδεση της ανάγνωσης με θρησκευτικά

Διαβάστε περισσότερα

Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά. Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων

Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά. Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Γράφοντας ένα σχολικό βιβλίο για τα Μαθηματικά Μαριάννα Τζεκάκη Αν. Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Μ. Καλδρυμίδου Αν. Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Εισαγωγή Η χώρα μας απέκτησε Νέα Προγράμματα Σπουδών και Νέα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗ ΙΩΑΝΝΑ ΚΟΥΜΗ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2016

ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗ ΙΩΑΝΝΑ ΚΟΥΜΗ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2016 ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΠΡΑΞΗ ΙΩΑΝΝΑ ΚΟΥΜΗ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2016 ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Το κάθε παιδί είναι ξεχωριστή προσωπικότητα.

Διαβάστε περισσότερα

Κοινωνικοπολιτισμικές. Θεωρίες Μάθησης. & Εκπαιδευτικό Λογισμικό

Κοινωνικοπολιτισμικές. Θεωρίες Μάθησης. & Εκπαιδευτικό Λογισμικό Κοινωνικοπολιτισμικές Θεωρίες Μάθησης & Εκπαιδευτικό Λογισμικό Κοινωνικοπολιτισμικές προσεγγίσεις Η σκέψη αναπτύσσεται (προϊόν οικοδόμησης και αναδόμησης γνώσεων) στα πλαίσια συνεργατικών δραστηριοτήτων

Διαβάστε περισσότερα

Πολυπολιτισμικότητα και Εκπαίδευση

Πολυπολιτισμικότητα και Εκπαίδευση Πολυπολιτισμικότητα και Εκπαίδευση Κωδικός μαθήματος: ΚΕΠ 302 Διδάσκων: Δημήτρης Θ. Ζάχος Πιστωτικές μονάδες: 10 Χρόνος και τόπος διεξαγωγής: Τετάρτη 6-9 αίθουσα 907 Εισαγωγικά Η επιτυχής συμμετοχή σ ένα

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Π. Χρήστου

Κωνσταντίνος Π. Χρήστου 1 Κριτήρια: Διδακτική διαδικασία Μαθητοκεντρικά Δασκαλοκεντρικά Αλληλεπίδρασης διδάσκοντα διδασκόµενου Είδος δεξιοτήτων που θέλουν να αναπτύξουν Επεξεργασίας Πληροφοριών Οργάνωση-ανάλυση πληροφοριών, λύση

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ Ι ΣΤΑΘΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΗ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΕΡΟΣ Ι ΣΤΑΘΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΣΤΗ ΔΕΥΤΕΡΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΩΝ............................... 15 ΠΡΟΛΟΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ................................... 17 ΜΕΡΟΣ Ι ΣΤΑΘΜΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΚΑΘΙΕΡΩΣΗ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 1 ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ 1. Εισαγωγή Το μάθημα εισάγει τους μαθητές και τις μαθήτριες στην σύγχρονη οικονομική επιστήμη, τόσο σε επίπεδο μικροοικονομίας αλλά και σε επίπεδο μακροοικονομίας. Ο προσανατολισμός

Διαβάστε περισσότερα

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ. Μαρία Νέζη Σχολική Σύμβουλος Πειραιά

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ. Μαρία Νέζη Σχολική Σύμβουλος Πειραιά ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΚΑΙ ΕΣΠΕΡΙΝΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ Μαρία Νέζη Σχολική Σύμβουλος Πειραιά 15-9-2016 Βασικές αρχές Oδηγιών Τι διδάσκουμε; Πώς διδάσκουμε; Τι θέλουμε να πετύχουμε;

Διαβάστε περισσότερα

Επιμορφωτικό σεμινάριο «Διδάσκοντας την Ελληνική ως δεύτερη γλώσσα στο Δημοτικό Σχολείο»

Επιμορφωτικό σεμινάριο «Διδάσκοντας την Ελληνική ως δεύτερη γλώσσα στο Δημοτικό Σχολείο» Πρόγραμμα Ενδοϋπηρεσιακής Επιμόρφωσης εκπαιδευτικών, Εκπαιδευτικών Ψυχολόγων και εκπαιδευτικών Συμβουλευτικής και Επαγγελματικής Αγωγής Επιμορφωτικό σεμινάριο «Διδάσκοντας την Ελληνική ως δεύτερη γλώσσα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΓΛΩΣΣΙΚΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΓΛΩΣΣΙΚΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΟΥ ΓΛΩΣΣΙΚΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΤΗΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ Μέσω κανόνων Πλεονεκτήματα: κέρδος χρόνου, δυνατότητα επαναλήψεων, εκμετάλλευση των γνωστικών ικανοτήτων των μαθητών, λιγότερη διδακτική προετοιμασία.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΗΣ ΑΣΛΑΝΙΔΗΣ Φυσικός, M.Ed. Εκπαιδευτικός-Συγγραφέας

ΑΡΗΣ ΑΣΛΑΝΙΔΗΣ Φυσικός, M.Ed. Εκπαιδευτικός-Συγγραφέας ΑΡΗΣ ΑΣΛΑΝΙΔΗΣ Φυσικός, M.Ed. Εκπαιδευτικός-Συγγραφέας Ομιλία με θέμα: ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ & ΦΥΣΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΕΝΩΣΗ ΕΛΛΗΝΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ Εκδήλωση αριστούχων μαθητών: Οι μαθητές συναντούν τη Φυσική και η Φυσική

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ. Γεράσιμος Παπαναστασάτος, Ph.D. Αθήνα, Σεπτέμβριος 2016

ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ. Γεράσιμος Παπαναστασάτος, Ph.D. Αθήνα, Σεπτέμβριος 2016 ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Γεράσιμος Παπαναστασάτος, Ph.D. Αθήνα, Σεπτέμβριος 2016 ΚΕΘΕΑ Τομέας Έρευνας Η ποιοτική έρευνα επιχειρεί να περιγράψει, αναλύσει, κατανοήσει, ερμηνεύσει κοινωνικά φαινόμενα,

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΟΙΟΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ Γεράσιμος Παπαναστασάτος, Ph.D. Αθήνα, Σεπτέμβριος 2016 ΚΕΘΕΑ Τομέας Έρευνας Η ποιοτική έρευνα επιχειρεί να περιγράψει, αναλύσει, κατανοήσει, ερμηνεύσει κοινωνικά φαινόμενα,

Διαβάστε περισσότερα

www.themegallery.com LOGO

www.themegallery.com LOGO www.themegallery.com LOGO 1 Δομή της παρουσίασης 1 Σκοπός και στόχοι των νέων ΠΣ 2 Επιλογή των περιεχομένων & Κατανομή της ύλης 3 Ο ρόλος μαθητή - εκπαιδευτικού 4 Η ΚΠΑ στο Δημοτικό & το Γυμνάσιο 5 Η Οικιακή

Διαβάστε περισσότερα

Δ.Ε.Π.Π.Σ. Α.Π.Σ. & ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ. Δρ Δημήτριος Γκότζος

Δ.Ε.Π.Π.Σ. Α.Π.Σ. & ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ. Δρ Δημήτριος Γκότζος Δ.Ε.Π.Π.Σ. Α.Π.Σ. & ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Δρ Δημήτριος Γκότζος Γενικές αρχές της εκπαίδευσης Παροχή γενικής παιδείας Καλλιέργεια δεξιοτήτων του μαθητή και η ανάδειξη των ενδιαφερόντων του Η εξασφάλιση ίσων ευκαιριών

Διαβάστε περισσότερα

αντισταθµίζονται µε τα πλεονεκτήµατα του άλλου, τρόπου βαθµολόγησης των γραπτών και της ερµηνείας των σχετικών αποτελεσµάτων, και

αντισταθµίζονται µε τα πλεονεκτήµατα του άλλου, τρόπου βαθµολόγησης των γραπτών και της ερµηνείας των σχετικών αποτελεσµάτων, και 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Όλα τα είδη ερωτήσεων που αναφέρονται στο «Γενικό Οδηγό για την Αξιολόγηση των µαθητών στην Α Λυκείου» µπορούν να χρησιµοποιηθούν στα Μαθηµατικά, τόσο στην προφορική διδασκαλία/εξέταση, όσο

Διαβάστε περισσότερα

Συνεργατικές Τεχνικές

Συνεργατικές Τεχνικές Καταιγισμός ιδεών, Παιχνίδι ρόλων, Ομάδες Εργασίας, Συζήτηση με διάταξη δύο κύκλων, Δομημένη Συζήτηση - Debate Μέθοδος σχεδίων εργασίας ΚΕΣΥΠ ΚΙΛΚΙΣ Καταιγισμός ιδεών Είναι η εξέταση ενός ζητήματος μέσα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΤΜΗΜΑ ΘΕΑΤΡΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ Διδάσκουσα: Μαρία Δασκολιά Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Τμήμα Φ.Π.Ψ. Εαρινό εξάμηνο 2018-2019 ΕΝΟΤΗΤΑ 2: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Η επιστημονική

Διαβάστε περισσότερα

Διδακτικό υλικό σε ηλεκτρονική και έντυπη μορφή που απευθύνεται σε: τουρκόφωνους/ μουσουλμάνους μαθητές:

Διδακτικό υλικό σε ηλεκτρονική και έντυπη μορφή που απευθύνεται σε: τουρκόφωνους/ μουσουλμάνους μαθητές: Δοµή της παρουσίασης Διδακτικό υλικό σε ηλεκτρονική και έντυπη μορφή που απευθύνεται σε: παλιννοστούντες και αλλοδαπούς μαθητές: http://www.keda.uoa.gr/ed_material.html http://eppas.web.auth.gr/didaktiko/didaktiko.html

Διαβάστε περισσότερα

Μάθηση & Εξερεύνηση στο περιβάλλον του Μουσείου

Μάθηση & Εξερεύνηση στο περιβάλλον του Μουσείου Βασίλειος Κωτούλας vaskotoulas@sch.gr h=p://dipe.kar.sch.gr/grss Αρχαιολογικό Μουσείο Καρδίτσας Μάθηση & Εξερεύνηση στο περιβάλλον του Μουσείου Η Δομή της εισήγησης 1 2 3 Δυο λόγια για Στόχοι των Ερευνητική

Διαβάστε περισσότερα

Διαδικασία μετασχηματισμού του Προγράμματος Σπουδών σε μιντιακές δράσεις. Λοΐζος Σοφός

Διαδικασία μετασχηματισμού του Προγράμματος Σπουδών σε μιντιακές δράσεις. Λοΐζος Σοφός Διαδικασία μετασχηματισμού του Προγράμματος Σπουδών σε μιντιακές δράσεις Λοΐζος Σοφός Οι 5 φάσεις του διδακτικού μετασχηματισμού 1. Εμπειρική σύλληψη ενός σεναρίου μιντιακής δράσης και χαρτογράφηση της

Διαβάστε περισσότερα

1. Η σκοπιμότητα της ένταξης εργαλείων ψηφιακής τεχνολογίας στη Μαθηματική Εκπαίδευση

1. Η σκοπιμότητα της ένταξης εργαλείων ψηφιακής τεχνολογίας στη Μαθηματική Εκπαίδευση 1. Η σκοπιμότητα της ένταξης εργαλείων ψηφιακής τεχνολογίας στη Μαθηματική Εκπαίδευση Στη βασική παιδεία, τα μαθηματικά διδάσκονται με στατικά μέσα α) πίνακα/χαρτιού β) κιμωλίας/στυλού γ) χάρτινου βιβλίου.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΥΘΕΝΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ. Κατερίνα Κασιμάτη Επίκ. Καθηγήτρια, Γενικό Τμήμα Παιδαγωγικών Μαθημάτων Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε.

ΑΥΘΕΝΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ. Κατερίνα Κασιμάτη Επίκ. Καθηγήτρια, Γενικό Τμήμα Παιδαγωγικών Μαθημάτων Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε. ΑΥΘΕΝΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Κατερίνα Κασιμάτη Επίκ. Καθηγήτρια, Γενικό Τμήμα Παιδαγωγικών Μαθημάτων Α.Σ.ΠΑΙ.Τ.Ε. Ερωτήσεις.. Πώς το παραδοσιακό διδακτικό πλαίσιο διαμορφώνει το αξιολογικό

Διαβάστε περισσότερα