Ρ Ο Μ Ο Ι Τ Η Σ Α Θ Η Ν Α Σ

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Ρ Ο Μ Ο Ι Τ Η Σ Α Θ Η Ν Α Σ"

Transcript

1 Ο ΟΣ Φ ΥΛΗΣ

2 ΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ εισαγωγή Εκ των πραγµάτων, η απόπειρα ανάγνωσης ενός δρόµου, από τη σκοπιά του γνωστικού αντικειµένου της πολεοδοµίας, δεν µπορεί να αφορά µόνο το συγκεκριµένο δρόµο. Το ίδιο και µια διερεύνηση από τη σκοπιά της κυκλοφορίας ή της αρχιτεκτονικής δεν µπορεί να θεωρηθεί ολοκληρωµένη αν δε λάβει υπόψη της πως ο δρόµος είναι τµήµα ενός δικτύου, ενός πλέγµατος, ενός πολύπλοκου συστήµατος που βρίσκεται σε µια διαρκή κίνηση, που εκτείνεται σε αποστάσεις πολύ µεγαλύτερες από αυτές που µπορεί να προσδιορίσει κανείς µε κριτήριο τα φυσικά του όρια, που είναι εκτεθειµένο στο χρόνο, στις ιστορικές αλλαγές και στις κοινωνικές δυναµικές. Όσο µεγαλύτερη η ιστορία ενός δρόµου και όσο λιγότερα έχουν ειπωθεί ή γραφτεί για αυτόν, τόσο πιο σκοτεινό γίνεται το µυστήριό του, για όποιον έχει συνηθίσει να µελετάει µόνο από την καρέκλα του γραφείου του. Ειδικά, όταν ένας δρόµος δεν έχει την καλύτερη φήµη στην πόλη, όταν οι περισσότεροι θέλουν να τον αποφεύγουν και όταν η αναφορά σε αυτόν προκαλεί άλλοτε αντιδράσεις αποστροφής και άλλοτε χαµόγελα (συν)ενοχής, τότε πρόκειται για δρόµο µε ενδιαφέρον. Ο µόνος τρόπος να πλησιάσει κανείς ένα τέτοιο δρόµο είναι να αναρωτηθεί αν πέρα από την αρνητική εντύπωση που µπορεί να έχει για αυτόν, αλλά και τους αντικειµενικούς κινδύνους που ενδέχεται σε ιδιαίτερες συγκυρίες να υπάρχουν, µπορεί να βρει σηµεία «ασφαλή», χώρους που τους αισθάνεται οικείους, πράγµατα ενδιαφέροντα που αξίζει να καταγράψει ή να βιώσει και δεδοµένου ότι οι συµπεριφορές των ανθρώπων δύναται να είναι διαφορετικές υπό διαφορετικές συνθήκες και πολλά από όσα µέχρι σήµερα ήξερε για αυτόν µπορούν να ανατραπούν. Μέσα από µια τέτοια οπτική, έγινε και η προσέγγιση ενός δρόµου που είναι περισσότερο γνωστός για τις «άτυπες», τις «άνοµες» και τις «παράνοµες» δραστηριότητες που φιλοξενεί παρά για τον επίσηµο ρόλο του που είναι αυτός της κατοικίας. Αναφερόµαστε στην οδό Φυλής, στο δρόµο των οίκων ανοχής. Οπωσδήποτε, ένας τέτοιος δρόµος είναι µια πρόκληση, αλλά είναι και µια έκπληξη όταν συνειδητοποιήσει κανείς πως, πέρα από τις «ύποπτες» εξώπορτες, τα κακόφηµα στέκια και τα µισογκρεµισµένα κτήρια, υπάρχουν πολλά στοιχεία που θα µπορούσαµε να ισχυριστούµε οτι λείπουν από πολλές «ειδυλλιακές» περιοχές κατοικίας της πρωτεύουσας. Αν αυτό ακούγεται κάπως υπερβολικό, τότε πρέπει να πούµε πως, υπό διαφορετικές συνθήκες και µετά από παρεµβάσεις τοπικής κλίµακας, που βρίσκονται όµως πάντα µέσα στα πλαίσια του εφικτού αλλού έχουν πραγµατοποιηθεί τέτοιες και πολύ µεγαλύτερες, η οδός Φυλής δύναται να αποτελέσει έναν «ανεκτό» τόπο κατοικίας για κάποιους. Η οδός Φυλής, δηλαδή, έχει ένα πλούσιο δυναµικό που περιµένει να το ανακαλύψουµε, να το καταλάβουµε και, αν χρειάζεται, να το αναδείξουµε και που σε αυτή την εργασία έγινε µια πρώτη προσπάθεια ένα µέρος του να εντοπιστεί και να αξιολογηθεί. Η µεθοδολογία που ακολουθήθηκε περιλαµβάνει δύο εξίσου σηµαντικές διαδικασίες. Η πρώτη περιλαµβάνει την αναζήτηση βιβλιογραφικού υλικού, την εξέταση του σχετικού νοµικού πλαισίου, την άντληση στοιχείων από παλαιότερες µελέτες, τη χρήση χαρτογραφικού και αεροφωτογραφικού υλικού της ΓΥΣ, την επεξεργασία ψηφιακών δεδοµένων της Αττικό Μετρό (GIS) (στο βαθµό που κρίνονταν αξιόπιστα), την αναζήτηση στοιχείων από το διαδίκτυο και τη συλλογή πληροφοριών από υπηρεσίες και φορείς της περιοχής, συµπεριλαµβανοµένων και των αρµόδιων αστυνοµικών τµηµάτων. Μέσα από τη διαδικασία αυτή συλλέξαµε στοιχεία που µπόρεσαν να µας δώσουν µια πρώτη εικόνα για θέµατα που αφορούν τόσο στα γενικά πολεοδοµικά και κυκλοφοριακά χαρακτηριστικά της περιοχής, σε επίπεδο αστικού ιστού, όσο και στο ρόλο του δρόµου στο ευρύτερο κέντρο της Αθήνας. Η διαδικασία που µας τροφοδότησε µε στοιχεία για το λανθάνον δυναµικό και τις «αθέατες» πλευρές του δρόµου έχει να κάνει, αρχικά, µε µια διαδικασία τυχαίας περιπλάνησης, και αργότερα, µε µια συστηµατική προσπάθεια εµπλοκής µε συγκεκριµένα στοιχεία του δρόµου που θεωρήσαµε ότι παρουσίαζαν ξεχωριστό ενδιαφέρον. Η διαδικασία επιτόπιας παρατήρησης πραγµατοποιήθηκε σε χαρακτηριστικές ώρες και µέρες της βδοµάδας, µε στόχο να αποκτηθεί µια όσο το δυνατόν πιο ολοκληρωµένη εικόνα του δρόµου. Η περιπλάνηση στο δρόµο γινόταν άλλοτε µε τρόπο προκλητικό, για να τραβήξει το ενδιαφέρον των κατοίκων, και άλλοτε µε κάποια διακριτικότητα, προκειµένου να µην προσβάλλονται συγκεκριµένα άτοµα ή οµάδες και να αποφεύγονται πιθανές παρεξηγήσεις. Παράλληλα, εντοπίζονταν άτοµα που διαδραµάτιζαν έναν ειδικό ρόλο στην περιοχή (καφετζήδες, µαγαζάτορες, ηλικιωµένοι κλπ.) και τα οποία µπορούσαν να παρέχουν χρήσιµες πληροφορίες ή να προσθέσουν νέες οπτικές. Ο συνολικός όγκος των πληροφοριών συγκροτήθηκε γύρω από κεντρικά ερωτήµατα που µπήκαν από την αρχή της έρευνας και επαναδιατυπώθηκαν αργότερα, έτσι όπως αυτά παρουσιάζονται, κατά παρέκκλιση, προς το τέλος της εργασίας (παρ.β.3). 72

3 Ο ΟΣ ΦΥΛΗΣ 1. Θέση στην πόλη α κεφάλαιο ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΡΟΜΟΥ Ο δρόµος οφείλει την ισχυρή αστικότητά του στην κεντρική θέση που έχει στην πόλη (ξεκινά δυό τετράγωνα από την πλ.βάθης), ενώ τη σχετική ποικιλοµορφία του στο γεγονός πως ακολουθεί µια ακτινική πορεία κατά τον άξονα Β-Ν φθάνοντας ως τα άνω όρια (προς βορρά) του ευρύτερου κέντρου (Κάτω Πατήσια) (χάρτης 1 στο παράρτηµα). Περιβάλλεται από δρόµους µε ιδιαίτερο χαρακτήρα και ρόλο στην πόλη (Αχαρνών, Αριστοτέλους, Γ Σεπτεµβρίου, Πατησίων), οι οποίοι, καθώς παραλαµβάνουν πλήρως την υπερτοπική και τοπική κυκλοφορία της ευρύτερης περιοχής του κέντρου, εξασφαλίζουν στην οδό Φυλής το χαρακτήρα τοπικής οδού χαµηλής κυκλοφορίας. Ταυτόχρονα, καθώς το µεγαλύτερο µέρος των εµπορικών και κεντρικών λειτουργιών συγκεντρώνεται κατά µήκος των παραπάνω αξόνων, η περιοχή µελέτης εµφανίζεται απαλλαγµένη από εντατικές δραστηριότητες, διαθέτοντας, έτσι, σηµαντικά περιθώρια για τη διατήρηση και ανάπτυξη της κατοικίας ως κυρίαρχης χρήσης. Η εγγύτητα της οδού σε σηµαντικά τοπόσηµα και σε αστικούς συντελεστές 1 της πρωτεύουσας, όπως είναι το Πολυτεχνείο, το Μουσείο, το Πεδίο του Άρεως, η Φωκίωνος Νέγρη, κτήρια υπουργείων, ποικίλες κεντρικές υπηρεσίες και κεντρικές πλατείες (Οµόνοιας, Βάθης, Βικτωρίας, Αγ.Παντελεήµονα, Αµερικής), δίνει τη δυνατότητα στους κατοίκους της να αισθάνονται τον παλµό της πόλης όποτε το επιθυµούν χωρίς να υποχρεώνονται σε µεγάλες µετακινήσεις, καθώς είτε µε τα πόδια είτε µε µια ποικιλία µέσων µαζικής µεταφοράς µπορούν να βρεθούν οποιαδήποτε στιγµή σε οποιοδήποτε σηµείο του κέντρου θελήσουν. Τέλος, ο απόλυτος προσανατολισµός της κατά τη διεύθυνση Β-Ν την καθιστά δρόµο σκιερό, ενώ πρέπει να σηµειωθεί πως ευνοείται από την κίνηση των επικρατούντων ανέµων στην περιοχή, οι οποίοι είναι Β-ΒΑ και Ν-Ν και λειτουργούν απορρυπαντικά για τον δρόµο, στο βαθµό που κάτι τέτοιο είναι δυνατόν στο κέντρο της Αθήνας. 1 Για την έννοια του αστικού συντελεστή βλ. Aldo Rossi, Ιστορία Για την ιστορία του τόπου θα µπορούσαν να ειπωθούν αρκετά, καθώς ο δρόµος έχει ήδη διανύσει πάνω από έναν αιώνα έντονων αστικών διεργασιών και µεταλλαγών, πράγµα που, όπως θα δούµε και σε επόµενες παραγράφους, αποτυπώνεται µε σαφήνεια στα σηµερινά χαρακτηριστικά του δοµηµένου περιβάλλοντος αλλά και στην κοινωνική σύνθεση της περιοχής. Τον ιστορικό του πλούτο οφείλει στο γεγονός πως, από πολύ νωρίς κιόλας, αποτελούσε δρόµο κεντρικής περιοχής κατοικίας. Τόσο κεντρικής, όµως, που δύσκολα θα µπορούσε να διατηρήσει για πολύ τον πλούτο και την αίγλη των πρώτων δεκαετιών. Στα µέσα του 19 ου αιώνα, λοιπόν, τα Πατήσια (ιδιαίτερα κατά µήκος της οδού Πατησίων) αποτελούσαν περιοχή εξοχικής κατοικίας της µεσαίας και ανώτερης αστικής τάξης, γνωστή για τα µεγάλα περιβόλια της, και ενώ η πόλη εκτεινόταν, τότε, προς βορρά, µέχρι το Μουσείο (ΤΕΑΜ 4, 1995:7 και Σαρηγιάννης, 2000:70). Από την άλλη πλευρά, η αρχή της Αχαρνών αποτελούσε το βορειοανατολικό όριο της βιοµηχανικής περιοχής που αναπτυσσόταν σταδιακά στις δυτικές παρυφές του κέντρου. Η περιοχή αυτή, λόγω της µη ευνοϊκής θέσης και µορφολογίας της (κακές µικροκλιµατικές συνθήκες, άκρη της πόλης), της κοινωνικής σύνθεσής της (γύφτοι τεχνίτες και αιγύπτιοι πρώην σκλάβοι των τούρκων) και της παρουσίας των σιδηροδροµικών σταθµών Λαρίσης και Πελοποννήσου, συγκέντρωνε τις παραγωγικές δραστηριότητες και τον εργατικό πληθυσµό της πόλης (Σαρηγιάννης 2000:66). Στη συνέχεια, στην περιοχή των κάτω Πατησίων ακολούθησε µια διαδικασία διαδοχικών επεκτάσεων του σχεδίου πόλεως, οι οποίες πραγµατοποιούνταν βάσει ιδιωτικών ρυµοτοµικών σχεδίων και έρχονταν να ικανοποιήσουν την επιθυµία των µεσαίων και ανώτερων κοινωνικών στρωµάτων για απόκτηση β και αργότερα α κατοικίας εκτός του κέντρου. Οι επεκτάσεις αυτές δεν υπάκουαν σε έναν µακροπρόθεσµο σχεδιασµό αλλά γίνονταν µε ένα συγκυριακό τρόπο, µε αποτέλεσµα ο ιστός που διαµορφώθηκε µέσα από αυτή τη διαδικασία να παρουσιάζει, σύµφωνα µε σηµερινά κριτήρια, ασυνέχειες και διαφοροποιήσεις τόσο στο κυκλοφοριακό δίκτυο όσο και σε επιµέρους µορφολογικά στοιχεία της ρυµοτοµίας. Χαρακτηριστικό παράδειγµα είναι η διακοπή της Γ Σεπτεµβρίου και άλλων παράλληλών της οδών στην Αγ. Μελετίου, καθώς στο ρυµοτοµικό της ανάντη περιοχής δεν προβλεπόταν η συνέχιση του οδικού δικτύου (Μπίρης, 1999:163). Εντούτοις, η ίδια η Φυλής ήταν από τους λίγους δρόµους που εξασφάλισαν µια συνέχεια σε επίπεδο χάραξης αλλά όχι και σε επίπεδο γεωµετρίας, η οποία µεταβάλλεται από τµήµα σε τµήµα. ηλαδή, ο δρόµος έχει ένα 73

4 ΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ιδιαίτερα µικρό πλάτος στο τµήµα που εντάχθηκε πρώτο στο σχέδιο (το πιο κοντινό στο κέντρο), αποκτά µεγαλύτερο πλάτος στο τµήµα που εντάχθηκε δεύτερο (που όµως είναι το πιο αποµακρυσµένο από το κέντρο) και διαθέτει το µεγαλύτερο πλάτος του στο τµήµα που εντάχθηκε τελευταίο στο σχέδιο (που βρίσκεται γεωγραφικά µεταξύ του πρώτου και του δεύτερου) (εικ.α.1). ΗΠΕΙΡΟΥ ΙΟΥΛΙΑΝΟΥ Α Χ Α Ρ Ν Ω Ν ΧΕΫ ΕΝ 1867 ΕΡΙΓΝΥ ΚΟ ΡΙΓΚΤΩΝΟΣ ΠΙΠΙΝΟΥ Α Χ Α Ρ Ν Ω Ν ΜΑΥΡΟΓΕΝΟΥΣ 1887 Α Ρ Ι Σ Τ Ο Τ Ε Λ Ο Υ Σ ΙΘΑΚΗΣ ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ ΚΑΜΠΑΝΗ ΑΓ. ΜΕΛΕΤΙΟΥ Α Χ Α Ρ Ν Ω Ν ΘΗΡΑΣ ΝΙΟΒΗΣ 1879 εικόνα α.1. Συνέπειες των αποσπασµατικών επεκτάσεων του σχεδίου πόλεως στη γεωµετρία του δρόµου και στη ρυµοτοµία της περιοχής. Συνοψίζοντας, κανείς διακρίνει µια διαδικασία σταδιακής βελτίωσης των γεωµετρικών χαρακτηριστικών των κάθε φορά νέων τµηµάτων του δρόµου, η οποία, αν και παρουσιάζει µια χρονική διαδοχή-ακολουθία, δεν παρουσιάζει και χωρική συνέχεια. Παρά, λοιπόν, την απουσία ενός µακροπρόθεσµου και συντονισµένου σχεδιασµού, οι νέες αυτές περιοχές συγκέντρωσαν πολυτελείς κατοικίες αριστοκρατικών οικογενειών που ζητούσαν ικανοποιητικές συνθήκες διαβίωσης και που τα προάστια της Αθήνας µπορούσαν να εξασφαλίσουν την εποχή εκείνη εξαιτίας των χαµηλών πυκνοτήτων τους 2. Τούτο 2 Αξίζει να σηµειώσουµε ότι και τα σηµερινά προάστια της Αθήνας (Γλυφάδα, Βούλα, κλπ.), που προτιµούνται από τα µεσαία και ανώτερα κοινωνικά στρώµατα, ούτε ικανοποιητικούς ΣΤΡΙΦΤΟΜΠΟΛΑ ΟΛΥΜΠΙΑΣ Α Χ Α Ρ Ν Ω Ν ΦΟΛΕΓΑΝ ΡΟΥ ΤΥΧΗΣ ΣΥΜΗΣ αποδεικνύεται από την παρουσία πολλών κτηρίων αρχιτεκτονικής και ιστορικής αξίας τόσο της περιόδου προ του 1930 όσο και του µεσοπολέµου. Ειδικά κατά τον µεσοπόλεµο, στην περιοχή λαµβάνει χώρα η εγκατάσταση µεγαλοαστών και µεσοαστών από την επαρχία και το εξωτερικό σε νέες πολυώροφες κατοικίες, στις γνωστές µας πολυκατοικίες (Σαρηγιάννης 2000:106). Η εντατικότερη, όµως, οικιστική ανάπτυξη µε όρους µη ευνοϊκούς, µακροπρόθεσµα, για το αστικό περιβάλλον της περιοχής και η επέκταση του κέντρου και των δραστηριοτήτων του προς το βορρά οδήγησαν σε µεταλλαγή του χαρακτήρα της περιοχής, από περιοχή εξοχικής ή προαστιακής κατοικίας σε περιφερειακή περιοχή α κατοικίας του κέντρου. Χαρακτηριστικά της νοµοθεσίας της περιόδου που συνέβαλαν προς αυτήν την κατεύθυνση είναι τα µεγάλα ύψη, το συνεχές σύστηµα, η απουσία θεσµοθετηµένου ποσοστού ακάλυπτης επιφάνειας στο οικόπεδο, η δυνατότητα για κατασκευή πρόσθετου ορόφου σε εσοχή από την πρόσοψη του κτηρίου και η δυνατότητα για κατασκευή µεγάλων κλειστών προεξοχών στις κύριες όψεις των κτηρίων (έρκερ) (Σαρηγιάννης, 2000: και ΤΕΑΜ 4, 1995:9). Κυρίαρχο ρόλο στη διαδικασία «υποβάθµισης» 3 της ευρύτερης περιοχής έπαιξε και η επέκταση του ηλεκτρικού σιδηροδρόµου από την πλατεία Αττικής προς βορρά, όπου, µετά από έντονες διαµάχες, από το 1937 έως το 1955, µεταξύ των διαφορετικών φορέων της εποχής (Υπουργείο Συγκοινωνιών, ιεύθυνση Σχεδίου Πόλεως του δήµου, κα.) πάρθηκε η απόφαση για όδευση της σιδηροδροµικής γραµµής επί της Λ.Ιωνίας και όχι σε όρυγµα ή σε σήραγγα όπως ζητούσε ο δήµος (Μπίρης, 1999:402). Αποτέλεσµα τούτου ήταν όχι µόνο η διχοτόµηση της πόλης αλλά και η µεταλλαγή του χαρακτήρα τόσο των εκατέρωθεν του άξονα περιοχών όσο και πιο αποµακρυσµένων περιοχών που γειτνίαζαν µε τις πρώτες (όπως είναι η περιοχή µελέτης). Εν τω µεταξύ, η ολοένα αυξανόµενη συγκέντρωση βιοτεχνιών, εργαστηρίων, χονδρεµπορίου και «οχλουσών» δραστηριοτήτων δυτικά της Αχαρνών ενέτεινε την αλλαγή του χαρακτήρα της. Μεταπολεµικά, η πριµοδότηση της οικοδοµής (έκθεση Βαρβαρέσου), ο ΓΟΚ κοινόχρηστους χώρους διαθέτουν ούτε ορθολογικά σχεδιασµένο κυκλοφοριακό δίκτυο. Εντούτοις, προτιµούνται επειδή χαρακτηρίζονται από χαµηλές πυκνότητες και περιοριστικούς όρους δόµησης, στοιχεία που συµβάλλουν στο να µη γίνονται από την αρχή ορατές οι ελλείψεις τους σε κοινόχρηστες υποδοµές. 3 Εδω χρειάζεται να ξεκαθαρίσουµε πως ο όρος «υποβάθµιση» χρησιµοποιείται για να τονιστεί η οικονοµική απαξίωση της περιοχής, χωρίς να υποννοούνται διαδικασίες υποβάθµισης σε άλλα επίπεδα, όπως π.χ. το κοινωνικό, όπου συµβαίνει να σηµειώνονται ακόµα και αντίστροφες διαδικασίες. 74

5 Ο ΟΣ ΦΥΛΗΣ του 1955 και το σύστηµα της αντιπαροχής και της οριζόντιας ιδιοκτησίας, είχαν ως αποτέλεσµα την πύκνωση της κατοικίας αλλά και την καθ ύψος ανάπτυξή της στους 5 και 6 ορόφους, που µε την τότε τεχνολογία ήταν πλέον όχι µόνο εφικτή αλλά και ιδιαίτερα προσοδοφόρα 4. Τότε ο δρόµος δεν είχε ακόµα εγκαταληφθεί πλήρως από τα ανώτερα στρώµατα, φιλοξενώντας τις κατοικίες κάποιων επωνύµων προσώπων (καλλιτεχνών, πολιτικών, επιχειρηµατιών κλπ.), καθώς υπήρχαν ακόµη πολλοί χώροι αδόµητοι, οι δρόµοι διέθεταν πλούσιες δενδροστοιχίες και, µη όντας κατειληµµένοι από τα αυτοκίνητα, τα παιδιά και οι πεζοί είχαν αρκετό χώρο για παιχνίδι και περπάτηµα. Παράλληλα, όµως, τα µεσαία στρώµατα συνέχιζαν να γεµίζουν, µε πολύ µεγαλύτερη µαζικότητα πια, τα διαµερίσµατα των νεόχτιστων πολυκατοικιών. Η οικιστική έκρηξη εκείνων των δεκαετιών, αλλά και η µετέπειτα ραγδαία αύξηση των ΙΧ, είχε, τελικά, ως αποτέλεσµα τη µαζική έξοδο των µεγαλοαστικών και µεσοαστικών στρωµάτων προς τα νέα προάστια της Αθήνας, την ενοικίαση ή την πώληση των κατοικιών τους στα κατώτερα εισοδηµατικά στρώµατα και την εµφάνιση δραστηριοτήτων µειωµένης κοινωνικής αποδοχής και κύρους, όπως είναι οι οίκοι ανοχής, τα µπαρ και οι διάφορες λέσχες 5. Τα ιδιαίτερα αυτά στοιχεία που «στιγµάτισαν» µε τον καιρό συγκεκριµένα τµήµατα του δρόµου και που αποθάρρυναν την οποιαδήποτε περαιτέρω επένδυση σε αυτά, καθιστώντας, πλέον, την περιοχή «υποβαθµισµένη», επέφεραν τη σηµερινή συνύπαρξη παλαιών, νέων, υψηλών, χαµηλών, ιστορικά ή αρχιτεκτονικά αξιόλογων και µη κτισµάτων, σχηµατίζοντας ένα σύνθετο «µωσαϊκό» δοµηµένου περιβάλλοντος που δεν οφείλεται στην προσπάθεια του κράτους ή των κατοίκων για διατήρηση του κτηριακού πλούτου αλλά, αντίθετα, στην εγκατάλειψή του ή, καλύτερα, σε µια «ιδιότυπη» αλλαγή χρήσεων και χρηστών (εικ.α.2). Έτσι, οι διαφορετικές ποιότητες κελυφών και κατοικίας που χαρακτηρίζουν το δρόµο σήµερα, του επιτρέπουν να φιλοξενεί πολύ διαφορετικές κοινωνικές οµάδες, τόσο µεταξύ τους όσο και από τον πληθυσµό των παλαιότερων δεκαετιών, κάτι που οφείλεται, επιπλέον, στην σηµαντική σε αριθµό εγκατάσταση µεταναστών από χώρες της ανατολικής Ευρώπης και από αναπτυσσόµενες χώρες της Ασίας και της Αφρικής. 4 Εκείνη την περίοδο, ο πληθυσµός της Αθήνας αυξανόταν ραγδαία µε την εισροή κατοίκων της υπαίθρου. 5 Συγκεκριµένα, οι οίκοι ανοχής βρήκαν καταφύγιο στην οδό Φυλής µετά την εκδίωξή τους από το λιµάνι του Πειραιά όπου στεγάζονταν µέχρι τότε. εικόνα α.2. Το «µωσαϊκό» κτηρίων, χρήσεων και κοινωνικών οµάδων, παρά τις συγκρούσεις και τις αντιθέσεις που το χαρακτηρίζουν, αποτελεί κύριο στοιχείο της φυσιογνωµίας του δρόµου. 3. Γεωµετρικά και κυκλοφοριακά χαρακτηριστικά Όπως προαναφέραµε, το συνολικό πλάτος της οδού είναι γύρω στα 8 µ. στο τµήµα από την αρχή της οδού 6 µέχρι την οδό Κοδριγκτώνος, στα 12 µ. από την Κοδριγκτώνος µέχρι την Αγ.Μελετίου, και από εκεί µέχρι το τέρµα διατηρείται σταθερό στα 10 µ. Τα πεζοδρόµια στο πρώτο τµήµα είναι υπερβολικά µικρά (<1µ.), σχεδόν ακατάλληλα για περπάτηµα, ενώ µετά αποκτούν κάπως µεγαλύτερο πλάτος και φέρουν δενδροστοιχίες, στοιχείο που, παρά την θετική συµβολή του στην εικόνα και στο µικροκλίµα του δρόµου, µειώνει το διαθέσιµο για περπάτηµα πλάτος και πάλι στην ελάχιστη διάσταση. Όλοι οι κάθετοι στη Φυλής δρόµοι είναι µονόδροµοι και η Φυλής έχει φορά προς το κέντρο. Όπως αναφέραµε και στην παράγραφο α.1 η Φυλής παίζει ρόλο τοπικής σηµασίας και δεν εξυπηρετεί διαµπερείς κινήσεις. Το σύστηµα των κάθετων σε αυτήν δρόµων χαρακτηρίζεται από αρκετά αδιέξοδα, από πεζόδροµους και από σηµαντικό αριθµό οδών που τερµατίζουν στη Φυλής, γεγονός που συµβάλει στην προώθηση των διαµπερών κινήσεων µε διεύθυνση -Α προς συγκεκριµένους εγκάρσιους άξονες µε πιο κατάλληλα γεωµετρικά χαρακτηριστικά (Ηπείρου, Ιουλιανού, εριγνύ, Κοδριγκτώνος, Πιπίνου, Ιθάκης, Κεφαλληνίας, Αγ.Μελετίου, Αγαθουπόλεως, Φολεγάνδρου). Ειδικά, στο βόρειο τµήµα, το οδικό δίκτυο µοιάζει σαν να σχεδιάστηκε επί τούτοις στη λογική των κυψελών, µιας και δηµιουργεί «λαβύρινθους» που αποθαρρύνουν 6 Ως αρχή της οδού θεωρούµε το νότιο άκρο της, αυτό που βρίσκεται, δηλαδή, προς την πλευρά του κέντρου. 75

6 ΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ τα περαστικά οχήµατα. Η παρουσία του δακτυλίου (µέσω της οδού Ιουλιανού) δηµιουργεί µια πρόσθετη κυκλοφοριακή φόρτιση στις περιοχές έξω από αυτόν, καθώς λειτουργεί ως φράγµα για την είσοδο των ΙΧ στο κέντρο, ωθώντας τα να κινούνται και να σταθµεύουν στα όριά του. Στην περιοχή αντιµετωπίζεται, όµως, ένα γενικότερο πρόβληµα στάθµευσης, καθώς η υπερσυγκέντρωση εντατικών χρήσεων στους γύρω κύριους άξονες έχει ως συνέπεια τη µεγάλη ζήτηση στάθµευσης, µια ζήτηση που δεν µπορεί να ικανοποιηθεί από τις υπάρχουσες θέσεις επί των οδών αυτών. Έτσι, η ζήτηση στάθµευσης φτάνει µέχρι και την οδό Φυλής, παρόλο που η ίδια δεν προσελκύει στον ίδιο βαθµό µετακινήσεις 7. ΗΠΕΙΡΟΥ ΙΟΥΛΙΑΝΟΥ Α Χ Α Ρ Ν Ω Ν ΧΕΫ ΕΝ Ο ΟΣ ΦΥΛΗΣ ΕΡΙΓΝΥ ΚΟ ΡΙΓΚΤΩΝΟΣ Α Ρ Ι Σ Τ Ο Τ Ε Λ Ο Υ Σ ΠΙΠΙΝΟΥ Α Χ Α Ρ Ν Ω Ν ΙΘΑΚΗΣ ΚΕΦΑΛΛΗΝΙΑΣ ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ ΑΓ. ΜΕΛΕΤΙΟΥ ΚΑΜΠΑΝΗ Α Χ Α Ρ Ν Ω Ν ΘΗΡΑΣ ΝΙΟΒΗΣ ΟΛΥΜΠΙΑΣ Α Χ Α Ρ Ν Ω Ν ΦΟΛΕΓΑΝ ΡΟΥ ΧΩΡΟΣ ΣΤΑΘΜΕΥΣΗΣ ΠΕΖΟ ΡΟΜΟΣ εικόνα α.3. Οι χώροι στάθµευσης πυκνώνουν προς βορρά, ενώ προς το κέντρο παρουσιάζονται σηµαντικές ελλείψεις, µε αποτέλεσµα την πλήρη κατάληψη των πεζοδρόµων και των ελεύθερων χώρων από τα ΙΧ. ΠΗΓΕΣ: ΤΕΑΜ 4, ΠΟΛΥΟ ΗΓΟΣ, ΚΑΠΡΑΝΙ ΗΣ, ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ (ΜΑΜ) 7 Εννοώντας µετακινήσεις που γίνονται µόνο µε ΙΧ. ΤΥΧΗΣ ΣΥΜΗΣ Επιπλέον, καθώς οι θέσεις επί της οδού ούτε πάλι επαρκούν, έχει δηµιουργηθεί ένας σηµαντικός αριθµός ιδιωτικών και ελεύθερων, υπαίθριων και κλειστών χώρων στάθµευσης εκτός οδού, τόσο επί της οδού Φυλής όσο και επί των εγκάρσιων οδών (εικ.α.3). Η έλλειψη χώρων στάθµευσης λειτουργεί υποβαθµιστικά για τους πεζόδροµους και τα αδιέξοδα της περιοχής που καταλαµβάνονται ασφυκτικά από αυτοκίνητα µη αφήνοντας χώρο για άλλες, εξίσου αναγκαίες για τους κατοίκους, δραστηριότητες. 4. Χαρακτηριστικά του δοµηµένου περιβάλλοντος Σε γενικές γραµµές, τα χαρακτηριστικά του δοµηµένου περιβάλλοντος έχουν ήδη σκιαγραφηθεί από τις προηγούµενες παραγράφους, εν τούτοις, έχει ένα νόηµα να κοιτάξουµε τον ιστό της περιοχής µε κάποια µεγαλύτερη λεπτοµέρεια. Τόσο οι πυκνότητες κατοίκων/ha, όσο και τα ποσοστά κάλυψης των οικοπέδων είναι ιδιαίτερα αυξηµένα στην περιοχή, µε αριθµούς που φτάνουν τους 750 κατοίκους/ha και 70% κάλυψη (Αττικό Μετρό, 1997) (χάρτης 2 στο παράρτηµα). Τα δυσµενέστερα νούµερα από πλευράς πυκνοτήτων παρατηρούνται µεταξύ των οδών Λεµεσού και εριγνύ όπου ο συντελεστής δόµησης είναι 4,2 (βορειότερα είναι 3,6, ενώ νοτιότερα αρχίζει η επιρροή του κέντρου και οι πυκνότητες µειώνονται). Η κυριαρχία του συνεχούς συστήµατος είναι απόλυτη και, παρά τα γνωστά µειονεκτήµατά του, προσδίδει στο δρόµο µια ισχυρή αστικότητα. Εντός της περιοχής µελέτης υπάρχουν, όµως, και θύλακες χαµηλών πυκνοτήτων και καλύψεων, είτε σε επίπεδο οικοπέδου είτε και σε επίπεδο οικοδοµικού τετραγώνου, οι οποίοι, βέβαια, δεν οφείλονται στην απόφαση κάποιων ιδιοκτητών να αντισταθούν στην εµπορευµατοποίηση της γης, αλλά, κυρίως, στην αδυναµία τους να «αξιοποιήσουν» τις ιδιοκτησίες τους εξαιτίας της χαµηλής απόδοσης των ακινήτων στη συγκεκριµένη περιοχή. Το ίδιο συµβαίνει και µε τη µεγάλη διασπορά χαµηλών κτηρίων (χάρτης 3 στο παράρτηµα), τα οποία συνήθως βρίσκονται σε πολύ κακή κατάσταση ή εγκαταλελειµµένα, ενώ πολλά από αυτά φιλοξενούν δραστηριότητες πολύ διαφορετικές από αυτήν για την οποία κατασκευάστηκαν. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η θεώρηση των πολεοδοµικών χαρακτηριστικών της περιοχής τοποθετώντας τη στο δήµο Αθήνας, όπου παρατηρούµε να διαµορφώνονται µε εντυπωσιακή σαφήνεια καµπύλες ίσων πυκνοτήτων και, παροµοιάζοντάς τες µε ισοϋψείς, βλέπουµε να σχηµατίζεται µια άλλη «µορφολογία» της πόλης, µε την περιοχή µελέτης να τοποθετείται σε «λόφο» και µάλιστα σε έναν από τους υψηλότερους (χάρτης 2 στο παράρτηµα). 76

7 Ο ΟΣ ΦΥΛΗΣ Αν κοιτάξει κανείς το χάρτη 3 του παραρτήµατος, µπορεί, ακόµα, να δει ένα τόξο χαµηλών κτηρίων που ξεκινάει νότια και οδεύει δυτικά και βορειοδυτικά, αγκαλιάζοντας την περιοχή µελέτης, δίχως, όµως, να την εντάσσει στο σχηµατισµό του. Τα σχήµατα αυτά πιστεύουµε πως αποτυπώνουν στο χώρο, ως ένα βαθµό, την ιστορία της περιοχής, έτσι όπως την παρουσιάσαµε σε προηγούµενη παράγραφο, και προσφέρουν πληροφορίες για το σηµερινό της ρόλο και τον τρόπο µε τον οποίο επηρεάζεται από τις γύρω περιοχές. Συνοψίζοντας, φαίνεται µε σαφήνεια πως η περιοχή βρίσκεται µεταξύ µιας περιοχής στα δυτικά µε κτηριακό όγκο χαµηλής ποιότητας και µεγάλης παλαιότητας, που χαρακτηρίζεται από µικρές πυκνότητες και οχλούσες δραστηριότητες και µιας περιοχής στα ανατολικά όπου κυριαρχεί η κατοικία και οι κεντρικές λειτουργίες, µε πυκνότητες και ύψη που ξεπερνούν κατά πολύ το µέσο όρο, υποβαθµίζοντας το άµεσο αστικό περιβάλλον. Τέλος, η σχέση του κέντρου µε το νότιο τµήµα της περιοχής µελέτης αποτυπώνεται χαρακτηριστικά µε την κατακόρυφη µείωση των πυκνοτήτων και την απότοµη αύξηση των ορόφων στα κάτω όριά της. Ο κτηριακός πλούτος του δρόµου (πρβλ. α.2) είναι αξιοσηµείωτος και αναµφίβολα αποτελεί σηµαντική συνιστώσα της ιδιαίτερης φυσιογνωµίας του. Η τυπολογική ποικιλία που απαντάται δεν έχει µόνο ιστορική ή αισθητική σηµασία, αλλά πραγµατικά συµβάλλει στη δηµιουργία και τη συνύπαρξη διαφορετικών περιβαλλόντων. Έτσι, τόσο επί της Φυλής όσο και στις εγκάρσιες οδούς, συναντώνται κτήρια προ του 1930, νεοκλασικά, εκλεκτικιστικά, λαϊκά και µοντέρνα µε επιρροές Bauhaus (ΤΕΑΜ 1993:56-61, ΤΕΑΜ 1995:34-38). Η περιοχή της Φυλής διαθέτει, επίσης, ένα σηµαντικό αριθµό πολυώροφων κτηρίων του µεσοπολέµου (22), σε σχέση µε την έκτασή της και συγκρίνοντάς τη µε κεντρικούς και ιστορικούς δρόµους του κέντρου όπως είναι η Πατησίων, η Αχαρνών, η Σταδίου, η Κυψέλης κλπ. (Μαρµαράς 1991:118). Αυτή η ποικιλία περιορίζεται, όµως, όσο προχωρά κανείς προς το βόρειο άκρο του δρόµου, όπου κυριαρχεί πλέον η σύγχρονη αστική πολυκατοικία. Σε περιπτώσεις υψηλών πυκνοτήτων και µεγάλων καλύψεων εδάφους, µεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει η αποτύπωση των χτισµένων και άχτιστων χώρων, καθώς δίνει µια καλή εικόνα της υλικής πλευράς του ιστού της πόλης και βοηθά στον προσδιορισµό χώρων για πιθανές παρεµβάσεις που θα µπορούσαν να γίνουν µε στόχο την απόκτηση πιο ενιαίων ή ακόµα και περισσότερων ελεύθερων χώρων. Μια τέτοια αποτύπωση παρουσιάζεται στο χάρτη 1 (στο τέλος του άρθρου), όπου διακρίνονται οι ακάλυπτοι των οικοπέδων και ξεχωρίζουν κάποιες ενότητες άχτιστων χώρων που, σύµφωνα µε κάποια γεωµετρικά κριτήρια, προσφέρονται για διερεύνηση. Γενικά, στο νότιο τµήµα του δρόµου η αναλογία χτισµένου/άχτιστου είναι εις βάρος του άχτιστου και οι επιλογές χώρων προς παρέµβαση είναι περιορισµένες, αλλά όχι και ανύπαρκτες. Στην ανατολική πλευρά του κεντρικού τµήµατος τα κτήρια «ασφυκτιούν» από τη σοβαρή έλλειψη ακάλυπτων χώρων και η συνεχής δόµηση δεν έχει αφήσει διόδους προς τους ακάλυπτους. Αντίθετα, στο βόρειο τµήµα υπάρχει περισσότερος ακάλυπτος χώρος και σχεδόν σε κάθε ΟΤ θα µπορούσαν να γίνουν παρεµβάσεις που δε θα απαιτούσαν ριζικές αλλαγές (γκρεµίσµατα, απαλλοτριώσεις κλπ.) και υπέρογκους προϋπολογισµούς. Η κατά βούληση τοποθέτηση της κάτοψης στο οικόπεδο είχε κι εδώ το αποτέλεσµα οι όγκοι των κτηρίων να µην αφήνουν στο εσωτερικό του ΟΤ ελεύθερους χώρους ικανοποιητικούς ή αξιοποιήσιµους προς κοινή χρήση, αλλά ακάλυπτους κατακερµατισµένους, µακρόστενους και χωρίς δυνατότητες σύνδεσης µεταξύ τους. Οι αυθαίρετες επεκτάσεις των ισόγειων καταστηµάτων, οι εκ των υστέρων τοποθετήσεις των λεβητοστασίων στους ακαλύπτους και οι διαµορφώσεις πρόσθετων αποθηκευτικών χώρων σε αυτούς επιδεινώνουν την κατάσταση και περιορίζουν τις δυνατότητες παρέµβασης. Πάντως, η ύπαρξη πολλών υπαίθριων χώρων στάθµευσης, όπως και αρκετών χαµηλών κτηρίων που βρίσκονται διάσπαρτα καθόλη την έκταση της περιοχής µελέτης και ανάµεσα σε ψηλές και ογκώδεις πολυκατοικίες, λειτουργεί εκτονωτικά για το αστικό περιβάλλον και είναι ένα στοιχείο που θα πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη κατά το σχεδιασµό. Σχετικά µε το βαθµό υποβάθµισης του κτηριακού όγκου της περιοχής, αυτό που πρέπει να σηµειώσουµε είναι τα έντονα φαινόµενα εγκατάλειψης των παλαιών και συχνά αξιόλογων κτηρίων ή η χρησιµοποίησή τους για δραστηριότητες που δεν απαιτούν την επισκευή τους. Συνήθως, η απλή κήρυξή τους ως «διατηρητέων» αποβαίνει τελικά εις βάρος τους, καθώς αφήνονται από τους ιδιοκτήτες τους στο έλεος του χρόνου, ενώ δε λείπουν φαινόµενα επιτάχυνσης της κατάρρευσής τους από τους ίδιους τους κατόχους τους προκειµένου να µπορέσουν να αξιοποιήσουν σύντοµα τα οικόπεδά τους. 5. Χρήσεις - δραστηριότητες Σχετικά µε τις επικρατούσες χρήσεις, τα πράγµατα περιπλέκονται εξαιτίας της ιδιαίτερης φύσης των κυρίαρχων δραστηριοτήτων στην περιοχή και των συγκρούσεων που δηµιουργούνται. Από τις «επίσηµες» χρήσεις αυτή που κυριαρχεί είναι αναµφίβολα η κατοικία. 77

8 ΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ Εντούτοις, εξίσου ισχυρή -και κατά τµήµατα επικρατούσα- εµφανίζεται η δραστηριότητα της πορνείας. Έχει παρατηρηθεί, πως σε επίσηµες καταγραφές χρήσεων γης (π.χ. της Αττικό Μετρό) το ζήτηµα των οίκων ανοχής αντιµετωπίζεται µε κάποια αµηχανία, τοποθετώντας τους άλλοτε στις υπηρεσίες και άλλοτε στο εµπόριο, µια πρακτική που ούτε απόλυτα λάθος είναι γιατί η πορνεία είναι, όντως, εµπόριο, αποτελώντας ταυτόχρονα και υπηρεσία ούτε και σωστή. εν είναι σωστή, γιατί δε λαµβάνει υπόψη της το µηχανισµό µε τον οποίο η συγκεκριµένη δραστηριότητα κατανέµεται στο χώρο, αγνοεί τις ιδιαίτερες επιδράσεις της στις υπόλοιπες χρήσεις και στη φυσιογνωµία της περιοχής, παραβλέπει τον υπερτοπικό χαρακτήρα της, το χαρακτήρα της αναψυχής, την ιδιαίτερη πελατεία της, τη διαφορετικότητα, την προέλευση και τις ανάγκες των εργαζοµένων της, τη σχέση της µε το νόµο και τα όργανα που µεριµνούν για την τήρησή του, τον τρόπο µε τον οποίο «πλασσάρεται» στην αγορά κλπ. Ενδεικτικό αυτών που υποστηρίζουµε είναι η ειδική νοµοθεσία για τους οίκους ανοχής 8 που ίσχυε µέχρι το 99, η οποία αναφέρει πως: εν δύναται εις περιοχήν Αστυνοµικού Τµήµατος να χορηγούνται άδειαι εγκαταστάσεως γυναικών περισσότεραι των (12) δώδεκα και δια χρόνον υπερβαίνοντα την διετίαν. Μετά την λήξιν των υπόκεινται εις ανανέωσιν µετά νέαν έρευναν των προϋποθέσεων χορήγησεώς των. Έτσι, δεν είναι καθόλου τυχαίο πως οι περισσότεροι οίκοι ανοχής συγκεντρώθηκαν εκατέρωθεν της οδού Φυλής η οποία αποτελούσε τότε διοικητικό όριο δύο αστυνοµικών τµηµάτων (χάρτης 2 στο τέλος του άρθρου). ηλαδή, το γραµµικό αυτό χωρικό στοιχείο, έτσι όπως ήταν διοικητικά ορισµένο, ευνόησε την εκατέρωθεν συγκέντρωση των συγκεκριµένων επιχειρήσεων, οι οποίες λειτουργούν, κυρίως, µε πιάτσες και όχι η κάθε µια ξεχωριστά. Άρα, η οδός Φυλής ήταν ο µόνος δρόµος της ευρύτερης περιοχής µελέτης που επιτρεπόταν, ουσιαστικά, από το νόµο να φιλοξενήσει πιάτσα. Επίσης, σε αυτό το περιβάλλον είναι πολύ πιο εύκολο να λειτουργούν και κάποιοι οίκοι παράνοµα, παρά αν βρίσκονταν κατακερµατισµένοι και διασκορπισµένοι σε διάφορους άλλους δρόµους και κάνοντας διακριτή την παρουσία του καθενός ξεχωριστά. Το γιατί, βέβαια, δηµιουργήθηκε πιάτσα εντός της συγκεκριµένης περιοχής και όχι σε κάποια άλλη εξίσου «υποβαθµισµένη» περιοχή του κέντρου (σε ένα άλλο όριο ΑΤ) είναι αντικείµενο µιας πιο µακροσκοπικής έρευνας και δεν µπορεί εύκολα να απαντηθεί στα πλαίσια της συγκεκριµένης εργασίας. Σίγουρα, η κεντρική θέση του δρόµου και οι χαµηλές αξίες γης έχουν παίξει σηµαντικό ρόλο, εντούτοις, παραµένει το ερώτηµα αν οι οίκοι ανοχής έριξαν τις αξίες γης ή οι χαµηλές αξίες προσέλκυσαν τους οίκους. Ο νέος νόµος, ο οποίος επανακαθορίζει το πλαίσιο λειτουργίας και χωροθέτησης των οίκων ανοχής, πετά στην παρανοµία το σύνολο των νόµιµων οίκων της περιοχής, αφού πια 9 : δεν επιτρέπεται η εγκατάσταση σε κτίρια που απέχουν σε ακτίνα λιγότερο από 200 µέτρα από ναούς, σχολεία, νηπιαγωγία, φροντιστήρια, παιδικούς σταθµούς, νοσηλευτικά ιδρύµατα, κέντρα νεότητας, αθλητικά κέντρα, οικοτροφεία, βιβλιοθήκες και ευαγή ιδρύµατα, καθώς και από πλατείες και παιδικές χαρές. Με απόφαση του δηµοτικού ή κοινοτικού συµβουλίου µπορεί να αυξάνονται οι προαναφερόµενες αποστάσεις και να καθορίζονται και άλλα κτίρια Η εφαρµογή των παραπάνω όρων έχει ως αποτέλεσµα να µη διατίθεται ούτε ένα τετραγωνικό για λειτουργία οίκου ανοχής στην περιοχή µελέτης (αλλά και σε καµία περιοχή της Αθήνας γενικότερα). Το συµπέρασµα είναι πως µόνο δύο διέξοδοι υπάρχουν, πλέον, για αυτούς: είτε να λειτουργούν παράνοµα, είτε να µεταφερθούν εκτός πόλης και, µάλιστα, µακριά από κατοικίες. Στην πρώτη περίπτωση καταργούνται και τα τελευταία εργασιακά και ανθρώπινα δικαιώµατα για τις εκδιδόµενες γυναίκες, ενώ στη δεύτερη οδηγούµαστε προς µια επικίνδυνη γκετοποίηση των οίκων ανοχής. Σε καµία περίπτωση, έτσι, δε λύνεται το πρόβληµα της ύπαρξης οίκων ανοχής, ένα από τα χειρότερα παραδείγµατα εκµετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, και το οποίο, βέβαια, δεν µπορεί να λυθεί µε νόµους και απαγορεύσεις. Πέρα από τη δραστηριότητα της πορνείας που λαµβάνει χώρα εντός των συνηθισµένων οίκων ανοχής, στην περιοχή παρατηρούνται και άλλες «ιδιαίτερες» χρήσεις, όπως είναι κάποια ξενοδοχεία «ειδικού» χαρακτήρα, κάποια µπαρ και κέντρα διασκέδασης ανάλογης φύσεως και µερικές λέσχες µπιλιάρδου ή χαρτοπαικτικές. Όλες αυτές οι δραστηριότητες αλληλοτροφοδοτούνται ενισχύοντας τη συγκεκριµένη πιάτσα µε εναλλακτικές µορφές πορνείας (πόρνες πολυτελείας, κονσοµασιόν κλπ.). Επίσης, όλες οι παραπάνω χρήσεις έχουν υπερτοπικό χαρακτήρα και για αυτό η πιάτσα της Φυλής πρέπει να αντιµετωπίζεται ως υπερτοπικός πόλος έλξης. Άλλες χρήσεις που καταγράφονται στην περιοχή, και θα µπορούσαν από 8 Ν.1193 ΦΕΚ 220 Α / «Περί της εξ αφροδισίων νόσων προστασίας και ρυθµίσεως συναφών θεµάτων» άρθρο 9 παρ Ν.2734 ΦΕΚ 181 Α / «Εκδιδόµενα µε αµοιβή πρόσωπα και άλλες διατάξεις», άρθρο 3, παρ.3 78

9 Ο ΟΣ ΦΥΛΗΣ κάποιους να θεωρηθούν «οχλούσες», είναι τα συνεργεία, οι βιοτεχνίες και τα βενζινάδικα. Εντούτοις, ο µικρός αριθµός τους και η διάχυσή τους σε όλη την έκταση της υπό µελέτη περιοχής δε δηµιουργεί γενικευµένη όχληση παρά µόνο σηµειακού χαρακτήρα. Επίσης, οι περισσότερες από αυτές τις επιχειρήσεις εξυπηρετούν, κυρίως, κατοίκους της περιοχής. Εξίσου σηµαντική είναι και η παρουσία αρκετών κέντρων απεξάρτησης, όπου εξαιτίας του είδους των ατόµων που προσελκύουν δε γίνονται εύκολα αποδεκτά σε άλλες κεντρικές περιοχές της Αθήνας, πόσο µάλιστα σε περιοχές κατοικίας. Ενδεικτικά, αναφέρουµε πως τα προγράµµατα «Στροφή», «Πλεύση» και «ιάβαση» αριθµούν συνολικά 12 κέντρα απεξάρτησης/ενηµέρωσης στην περιοχή µελέτης µε τα 3 από αυτά να βρίσκονται επί της οδού Φυλής 10. Πέρα, από τις έντονες προκαταλήψεις που διατηρούν αρκετοί κάτοικοι για τους χρήστες ναρκωτικών και την ψυχολογική όχληση που νιώθουν όταν αυτοί περνούν έξω από τα σπίτια τους, υπάρχουν και κάποια αντικειµενικά προβλήµατα που δηµιουργούνται από τη συνύπαρξη αυτή. Τα κέντρα αυτά, µην έχοντας τους απαιτούµενους ή τους κατάλληλους χώρους αναµονής και συνάθροισης, αναγκάζουν τους τοξικοµανείς και τους γονείς τους να συγκεντρώνονται πριν την έναρξη των διαφόρων δραστηριοτήτων επί του πεζοδροµίου, ενώ, µην έχοντας εξασφαλίσει την κατάλληλη ηχοµόνωση, προκαλούν µια σχετική όχληση στα γειτνιάζοντα διαµερίσµατα. Αν, βέβαια, στη θέση του κέντρου απεξάρτησης λειτουργούσε φροντιστήριο ή ωδείο, είναι σίγουρο πως ο ίδιος ή και µεγαλύτερος θόρυβος θα προκαλούσε λιγότερες διαµαρτυρίες από τους περιοίκους, στοιχείο που αποδεικνύει ότι ακόµα και η «όχληση» είναι ένα ζήτηµα σε µεγάλο βαθµό υποκειµενικό. Χαρακτηριστικό της περιοχής και ιδιαίτερα του βόρειου τµήµατος είναι η παρουσία πολλών µικροµάγαζων και ψιλικατζίδικων στα ισόγεια και στα ηµιυπόγεια των πολυκατοικιών, ενώ δε λείπουν και κάποιες αποθήκες χονδρεµπόριου όπως και µερικά συνοικιακά supermarket. Οι χρήσεις αυτές προσδίδουν µια στοιχειώδη πολυλειτουργικότητα στο δρόµο και εξασφαλίζουν µια ζωντάνια και κάποια µόνιµα «µάτια» να τον παρακολουθούν 11. Ένα άλλο στοιχείο, που δεν είναι, όµως, ορατό µε πρώτο µάτι, είναι µερικά διάσπαρτα µαγαζιά µεταναστών (Αφρικανών, Πολωνών, Αράβων κλπ.) που όσο πλησιάζει κανείς στους κεντρικούς δρόµους (Αχαρνών) 10 για περισσότερα στοιχεία για τα κέντρα αυτά επισκέψου την ιστοσελίδα: 11 βλ, αποσπάσµατα από το βιβλίο της Jane Jacobs,The death and life of great American cities, όπως το «Συνηγορία της µεγαλούπολης σε υπεράσπιση της πόλης», στη συλλογή κειµένων Επί Πόλεως, Συγχρονα Θέµατα. πυκνώνουν. Τα περισσότερα από αυτά απευθύνονται στους µετανάστες κατοίκους της περιοχής (καφενεία, κουρεία, τρόφιµα, ρούχα, είδη πρώτης ανάγκης), κάποια από αυτά έχουν ελληνική πελατεία από όλο το λεκανοπέδιο (εξωτικά είδη δώρων, διακοσµητικά κλπ.) και κάποια λίγα λειτουργούν ως προµηθευτές µεταναστών πλανόδιων πωλητών (τσιγάρα, γυαλιά, ξύλινα γλυπτά). Πάντως, δεν µπορούµε να πούµε ότι στη Φυλής έχει διαµορφωθεί κάποιος εµπορικός πόλος, αλλά, απλά, ότι τα συγκεκριµένα µαγαζιά υποδηλώνουν τη συγκέντρωση αντίστοιχης εθνικότητας µεταναστών στην περιοχή. Τέλος, κάθε Τετάρτη πρωΐ στη Φυλής λειτουργεί λαϊκή αγορά, η οποία, συµπεριλαµβανοµένων των πάγκων µεταναστών (αφρικανών, κινέζων, ασιατών, αλβανών) καταλαµβάνει περίπου το 80% του µήκους του δρόµου. Οι όροι µε τους οποίους λειτουργεί η λαϊκή αγορά, ειδικά στο στενότερο τµήµα του δρόµου, είναι πρωτοφανείς, καθώς εκεί, εξαιτίας των παρκαρισµένων αυτοκινήτων και των πάγκων, δεν µπορούν να περάσουν από τον κεντρικό διάδροµο παραπάνω από δύο άτοµα. Καταλαβαίνει, λοιπόν, κανείς σε τι δεινή θέση βρίσκεται µια γυναίκα µε παιδί σε καροτσάκι που θέλει να κάνει τα ψώνια της βδοµάδας και, ειδικά, όταν αυτή η γυναίκα είναι Αλβανίδα και δεν έχει «Αλβανίδα» να της κρατήσει το παιδί. Τούτο αποκτά ιδιαίτερη σηµασία αν αναλογιστούµε πως η λαϊκή αγορά αποτελεί την κύρια πηγή τροφοδοσίας των περισσότερων νοικοκυριών της περιοχής, τα οποία, λόγω των χαµηλών εισοδηµάτων τους, δυσκολεύονται να προσεγγίσουν πιο ακριβά καταστήµατα. 6. Πράσινο, υπαίθριοι χώροι, κοινωφελείς υποδοµές Εντός των στενών ορίων της περιοχής µελέτης οι πράσινοι και οι υπαίθριοι χώροι είναι σχεδόν ανύπαρκτοι (εκτός της πλατείας της Αγ.Τριάδας). Αν, όµως, κοιτάξει κανείς λίγο πιο έξω παρατηρεί πως η περιοχή της οδού Φυλής είναι περικυκλωµένη από µικρές και µεγάλες πλατείες ενώ δεν απέχει πολύ από το πεδίο του Άρεως και απ το Μουσείο. Πλατείες κεντρικές, όπως η πλ.βάθης, η πλ.βικτωρίας, η πλ.αµερικής και ο Αγ.Παντελεήµονας, αλλά και λιγότερο γνωστές, όπως η πλ.καλλιγά, η πλ.μπακογιάννη και οι εκκλησίες Αγ.Νικολάου και Αγ.Ανδρέα, εκτονώνουν, η κάθε µια µε τον τρόπο της, την ανάγκη των περιοίκων για χώρους ελεύθερους και, µάλιστα, δηµόσιους. Ειδικά, ο πληθυσµός που κατοικεί στην οδό Φυλής έχει ακόµα µεγαλύτερη ανάγκη το δηµόσιο χώρο της πλατείας, γιατί, αφενός, οι συνθήκες κατοικίας του δεν είναι οι καλύτερες δυνατές ώστε να τον κρατούν στο σπίτι, αφετέρου, γιατί στις συγκεκριµένες πλατείες συµβαίνουν πολλά πράγµατα που κανείς δε 79

10 ΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ θέλει να χάσει. Χώροι όπως η πλ.βικτωρίας προσφέρονται για άµεση ή έµµεση επαγγελµατική δραστηριότητα (υπαίθριο εµπόριο, διακίνηση νέων για δουλειές), αλλά αποτελούν και χώρους συγκέντρωσης ατόµων από συγκεκριµένες µεταναστευτικές οµάδες που περνούν εκεί τον ελεύθερο χρόνο τους µε την οικογένειά τους και µε τους οµοεθνείς φίλους τους. Εδώ µπορεί κανείς να µιλήσει για τους στόχους του, τα όνειρά του, τα σχέδια της επόµενης µέρας, τους ανθρώπους και τους τόπους που άφησε πίσω του, να ζητήσει κάποια βοήθεια, να (επι)δείξει τα νέα του ρούχα. Η τεράστια χρησιµότητα των χώρων αυτών αποδεικνύεται από το γεγονός πως είναι καθηµερινά κατάµεστοι από κόσµο, πολύ περισσότερο από άλλες πλατείες, που πιθανά προσφέρουν περισσότερο πράσινο ή είναι καλύτερα σχεδιασµένες. Ο κοινωφελής εξοπλισµός (εκπαίδευση, υγεία-πρόνοια, αθλητισµός, πολιτισµός) παρουσιάζει µια γενικότερη διασπορά αλλά µόνο από την Κοδριγκτώνος και πάνω. Στο νότιο µέρος υπάρχει έλλειψη σχολείων και υποδοµών πρόνοιας, ενώ στο σύνολο της περιοχής δεν υπάρχει ούτε ένας οργανωµένος αθλητικός χώρος. Οι περισσότεροι χώροι που χρησιµοποιούνται για σχολεία είναι χώροι µισθωµένοι (ΤΕΑΜ, 1995:18) και συνεπώς µη σχεδιασµένοι για τη συγκεκριµένη χρήση. Τα προαύλια, στην καλύτερη περίπτωση είναι περιφραγµένα µε ψηλά κάγκελα, ενώ στη χειρότερη αποτελούν εσωτερικούς ακαλύπτους των πολυκατοικιών που µισθώνονται. Εντούτοις, κάποια δηµοτικά και νηπιαγωγεία στεγάζονται σε αποκατεστηµένα νεοκλασικά κτήρια, παρέχοντας στα παιδιά ένα υλικό περιβάλλον υψηλής αισθητικής ποιότητας. Το ίδιο και κάποια ιδιωτικά κοινωφελή ιδρύµατα, όπως δραµατικές και µουσικές σχολές, καλλιτεχνικά εργαστήρια και φροντιστήρια. Τούτο έχει διπλό όφελος για την περιοχή, γιατί πετυχαίνεται, ταυτόχρονα, η επανάχρηση και διατήρηση του παλιού και αξιόλογου κτηριακού της όγκου. Επίσης, µερικά θέατρα και κινηµατογράφοι συναντώνται σε κάθετους δρόµους προς την πλευρά της Πατησίων όπου και πυκνώνουν. Τέλος, η παρουσία της Στέγης Γερόντων της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών στη συµβολή των οδών Ιθάκης και Φυλής αποκτά ένα συµβολικό χαρακτήρα, καθώς από εκεί και µετά περιορίζονται σηµαντικά οι οίκοι ανοχής και κυριαρχούν οι κατοικίες. 7. Προέλευση του πληθυσµού Η σύνθεση του πληθυσµού δεν µπορεί να αποτυπωθεί µε µεγάλη ευκολία. Αυτό γιατί ο συγκεκριµένος δρόµος παρουσιάζει µια µεγάλη ποικιλία εισοδηµατικών στρωµάτων, εθνικοτήτων και επαγγελµατικών οµάδων, χωρίς ακραίες χωρικές κατανοµές. Το πλέον προφανές είναι η συγκέντρωση µεγάλου αριθµού νοικοκυριών από την Αλβανία σχεδόν σε όλη την έκταση της περιοχής. Η παρουσία τους είναι τόσο ισχυρή που κάποιοι παλιότεροι κάτοικοι αποκαλούν ειρωνικά την πλατεία του Αγ.Παντελεήµονα «πλατεία Αλβανίας». Το γεγονός ότι αυτοί έχουν έρθει µε τις οικογένειές τους έχει ως αποτέλεσµα την εξίσου σηµαντική παρουσία παιδιών και γυναικών της ίδιας εθνικότητας στους δρόµους και τις πλατείες της περιοχής. Επίσης, δεν αποκλείεται και η παρουσία Ελλήνων οµογενών από την Αλβανία αν κρίνουµε από τις µουσικές που ακούσαµε σε συγκεκριµένες γειτονιές (ηπειρώτικα). Πέρα, όµως, από τους µετανάστες από την Αλβανία που διατηρούν το µεγαλύτερο ποσοστό στο δρόµο, σηµειώνονται και άλλες εθνικότητες του πρώην ανατολικού µπλοκ όπως Πολωνοί και Ρουµάνοι γύρω από τη Βικτωρίας και τη Μαυρογένους, Ουκρανοί στην αρχή του δρόµου (πνευµατικό κέντρο) και Ρώσοι. ιακριτή είναι και η παρουσία πολλών Αφρικανών στο βόρειο τµήµα του δρόµου από χώρες όπως το Μπουρούντι, η Τασµανία, η Κένυα, η Σενεγάλη, το Ζαΐρ και το Κογκό. Οι περισσότεροι από αυτούς είναι πρόσφυγες που, συχνά, ανήκαν στα µεσαία και υψηλά εισοδηµατικά στρώµατα της πατρίδας τους, διαθέτουν ένα ανώτερο επίπεδο εκπαίδευσης και ασχολούνται µε το εµπόριο και τις εισαγωγές ρούχων, δερµάτων, υφασµάτων και διακοσµητικών αντικειµένων. Τέλος, στην ίδια περιοχή συναντώνται και Ασιάτες (Πακιστανοί και Μπαγκλαντεσιανοί), ενώ στο νότιο τµήµα σηµειώθηκαν κάποιοι µουσουλµάνοι αραβικής προέλευσης. Ο εµπλουτισµός του πληθυσµού της περιοχής µε ανθρώπους άλλων εθνικοτήτων δεν έχει αφήσει ανέπηρέαστους τους οίκους ανοχής. Για την ακρίβεια, οι Έλληνες προαγωγοί, ίσως, να ήταν οι πρώτοι εργοδότες που ανακάλυψαν το «θησαυρό» της ανατολικής Ευρώπης, ενώ οι πρώτοι αλλοεθνείς κάτοικοι της Φυλής πρέπει να ήταν τα κορίτσια που ήρθαν να δουλέψουν στο συγκεκριµένο δρόµο. Όλες αυτές οι µεταναστευτικές οµάδες συνυπάρχουν µε τους ντόπιους που, αν και έχουν µειωθεί σε σχέση µε παλαιότερα χρόνια, παραµένουν στην περιοχή και συνεχίζουν να αποτελούν την πλειοψηφία, ειδικά στο βόρειο τµήµα. Στα παλιά κτήρια του νότιου τµήµατος µένουν πλέον αρκετοί ηλικιωµένοι, ενώ υπάρχουν περιπτώσεις νέων νοικοκυριών και νοικοκυριών εργένηδων που επιµένουν να βρίσκουν πλεονεκτήµατα σε περιοχές κατοικίας 80

11 Ο ΟΣ ΦΥΛΗΣ όπως η Φυλής. Τέλος, στο νότιο τµήµα της Φυλής µεγάλο ποσοστό των ανθρώπων που εντοπίζονται στο δρόµο είναι διερχόµενοι, που είτε εργάζονται κοντά είτε έχουν ως προορισµό τους έναν από τους υπερτοπικούς πόλους της περιοχής, συµπεριλαµβανοµένων και των οίκων ανοχής. Εδώ πρέπει να σηµειωθεί πως η πελατεία των οίκων ανοχής δεν προσδιορίζεται ούτε ηλικιακά ούτε ταξικά. Έτσι, το πρωί βλέπει κανείς άντρες «καθωσπρέπει» γύρω στα σαράντα 12 µε κοστούµι και χαρτοφύλακα, ενώ το απόγευµα εφήβους και ενήλικες, Έλληνες και αλλοδαπούς. Πρέπει να σηµειωθεί, πως οι πολύπλοκες και ευµετάβλητες σχέσεις που διαµορφώνονται µεταξύ παλιών και νέων κατοίκων, εργαζοµένων κάθε κατηγορίας και διερχοµένων, σε µια πρώτη ανάγνωση, δε χαρακτηρίζονται από ακραία φαινόµενα βίας και ρατσισµού και, ίσως, εδώ βρίσκεται το µεγαλύτερο πλεονέκτηµα του δρόµου. Συµπερασµατικά, η Φυλής θα µπορούσε να θεωρηθεί ως ένας από τους πλέον πολυφυλετικούς και πολυσυλλεκτικούς δρόµους της Αθήνας, ένας δρόµος που δεν ανήκει σε καµία εθνικότητα και οµάδα, αλλά σε όλους τους κατοίκους και τους επισκέπτες της, Έλληνες και µη. 8. Οµαδοποίηση τµηµάτων του δρόµου Η περιγραφή που έχει γίνει µέχρι αυτό το σηµείο οδηγεί σε µια πρώτη διαίρεση του δρόµου σε τέσσερις ζώνες (χάρτης 2), οι οποίες παρουσιάζουν κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και µια σχετική οµοιογένεια στο εσωτερικό τους. Ο διαχωρισµός αυτός µας βοηθάει, προς το παρόν, να συγκροτήσουµε καλύτερα τις γνώσεις και τις εντυπώσεις µας για το δρόµο και να προσδιορίσουµε πιο συστηµατικά τα επόµενα βήµατα της έρευνας. Σε αυτές τις τέσσερις ζώνες δώσαµε τα παρακάτω «ποµπώδη» ονόµατα, παραλείποντας προς στιγµήν τα εισαγωγικά: 1) Νεκρή ζώνη (Αρχή-Ιουλιανού). Η ζώνη αυτή βρίσκεται εντός του δακτυλίου. Ο κτηριακός όγκος είναι φανερά υποβαθµισµένος εξαιτίας φαινοµένων φυσικής φθοράς και εγκατάλειψης. Τα γεωµετρικά στοιχεία του δρόµου και η εκτεταµένη δόµηση έχουν διαµορφώσει ένα µίζερο, ανήλιο περιβάλλον, χωρίς πράσινο, υπαίθριους χώρους, κοινωφελείς υποδοµές και άλλα αναγκαία στοιχεία για τη διαβίωση στην πόλη. Πολλά κτήρια φαίνονται εγκαταλελειµµένα, σχεδόν όλοι οι άχτιστοι χώροι χρησιµοποιούνται για στάθµευση και το µοναδικό σηµάδι ζωής είναι κάποια νυχτερινά κέντρα και κάποιες βιοτεχνίες που υπολειτουργούν. 2) Ζώνη της ανοχής (Ιουλιανού-Μαυρογένους). Αυτή είναι η ζώνη που έχει στιγµατίσει την οδό Φυλής εξαιτίας της µεγάλης συγκέντρωσης οίκων ανοχής, οι οποίοι, µαζί µε τα ξενοδοχεία, τα βραδινά κέντρα, τις λέσχες και τα κέντρα αποτοξίνωσης, συνθέτουν ένα πλαίσιο έντονης ψυχολογικής «όχλησης». Η παρουσία τέτοιων δραστηριοτήτων λειτουργεί υποβαθµιστικά για τον κτηριακό όγκο της περιοχής ο οποίος δεν ανανεώνεται και χάνει τους παλιούς του κατοίκους. Απόδειξη της χρηµατικής απαξίωσης του υλικού περιβάλλοντος είναι η µεγάλη συγκέντρωση µεταναστών, οι οποίοι, κατά κανόνα, µένουν σε γειτονιές που δεν προτιµούν οι ντόπιοι και, κατ επέκταση, χαρακτηρίζονται από χαµηλές αξίες γης. 3) Ζώνη της υποβαθµισµένης κατοικίας (Μαυρογένους-Στριφτόµπολα). Εδώ, αν και εµφανίζεται µια µεγαλύτερη διασπορά των οχλουσών δραστηριοτήτων και η γεωµετρία του δρόµου βελτιώνεται σηµαντικά, δεν σταµατούν να υπάρχουν σηµαντικά προβλήµατα στάθµευσης, παλαιότητας των κτηρίων, εντατικής οικοδόµησης, υψηλών πυκνοτήτων, έλλειψης κοινοχρήστων χώρων, πρασίνου κτλ.. Στην περιοχή έχουµε µια οριακή διατήρηση του ντόπιου πληθυσµού και κάποια µεγαλύτερη ζωντάνια στους δρόµους. Τα ποσοστά αλλοεθνών κατοίκων είναι και εδώ µεγάλα. 4) Ζώνη της κανονικής κατοικίας (Στριφτόµπολα-Σύµης). Από εδώ και έπειτα η ένταση της δόµησης µειώνεται, τα κτήρια είναι πιο καινούρια, οι «οχλούσες» χρήσεις του νότιου τµήµατος έχουν εξαληφθεί και ο πληθυσµός είναι, κυρίως, ελληνικής προέλευσης. Η απόσταση που υπάρχει από το κέντρο δίνει το χαρακτήρα της περιφερειακής γειτονιάς και οι επιπτώσεις τις κυκλοφορίας έχουν ελαττωθεί περισσότερο ως προς τους φόρτους και λιγότερο ως προς τη στάθµευση. Υπάρχει ένα µεγαλύτερο ποσοστό πράσινων και υπαίθριων χώρων, χωρίς να αποτελούν, όµως, δίκτυο. 12 Σύµφωνα µε έρευνα για την «Πορνεία και διεθνική σωµατεµπορία στη σύγχρονη Ελλάδα» που άρχισε πριν έντεκα χρόνια από τον επιστηµονικό συνεργάτη του τοµέα Εγκληµατολογίας του Παντείου Πανεπιστηµίου Γρηγόρη Λάζο, βασικοί πελάτες των οίκων ανοχής είναι οι 40άρηδες, από άρθρο της Γιώτας Μυρτσιώτη στην Καθηµερινή, 2/6/02, σελ

12 ΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ β κεφάλαιο ΛΑΝΘΑΝΟΝ ΥΝΑΜΙΚΟ ΤΟΥ ΡΟΜΟΥ Εδώ, οφείλουµε να ξεκαθαρίσουµε πως δεν χρησιµοποιούµε την έννοια του «λανθάνοντος δυναµικού» για να προσδιορίσουµε µόνο στοιχεία του χώρου που παραµένουν ανεκµετάλλευτα και περιµένουν οπωσδήποτε να τα ανακαλύψουµε και να τα αξιοποιήσουµε, αλλά εντάσσουµε σε αυτό και τα στοιχεία εκείνα τα άψυχα, τα έµψυχα και διάφορους συνδυασµούς τους που εσωκλείουν ιδιαίτερες ποιότητες, δυναµικές και σηµασίες που συχνά αδυνατούµε να εντοπίσουµε µε ένα συστηµατικό και συνειδητό τρόπο είτε ως ερευνητές είτε ως περαστικοί είτε και ως κάτοικοι. Για αυτό, µια λανθάνουσα δυναµική κατάσταση δεν αφορά µόνο υλικά στοιχεία ή, έστω, υλικές ολότητες, αλλά και κοινωνικά σύνολα, κοινωνικές οµάδες, σχέσεις εξάρτησης, σύγκρουσης, συναίνεσης, ανοχής, δυναµικές ανατροπής και πολύπλοκους µηχανισµούς συσχέτισης των κοινωνικών δράσεων µε τις µεταβολές και τις διαφορετικές όψεις του υλικού περιβάλλοντος, πράγµατα που δεν γίνονται συχνά αντιληπτά και για αυτό αγνοούνται. Ο πιο λεπτοµερειακός προσδιορισµός τους έχει ιδιαίτερο νόηµα γιατί αυτά αποτελούν βασικές συνιστώσες του περιβάλλοντος και καθορίζουν τις εξελίξεις σε αυτό πολλές φορές πιο έντονα και από τους «αντικειµενικούς» παράγοντες που όλοι καταλαβαίνουµε, οι οποίοι παίζουν και αυτοί το ρόλο τους, άλλα όχι πάντα και τον κυρίαρχο. Ο διαχωρισµός µεταξύ υλικού και κοινωνικού λανθάνοντος δυναµικού είναι, τελικά, τεχνητός, αλλά µεθοδολογικά αναγκαίος, σε ένα πρώτο στάδιο ανάλυσης του σύνθετου περιβάλλοντος που µελετάµε, και για αυτό, αν και τον χρησιµοποιούµε, δε θα τον ακολουθήσουµε πιστά µέχρι τέλους. 1. Λανθάνον «υλικό» δυναµικό Πρόχειρες κατασκευές, υλικά. Αναπόσπαστο µέρος του υλικού περιβάλλοντος της περιοχής το οποίο δε συνηθίζεται να αναφέρεται σε επίσηµες µελέτες αρχιτεκτονικού ή πολεοδοµικού περιεχοµένου είναι κάποια κτίσµατα ή κατασκευές που µπορεί να µην «εναρµονίζονται αισθητικά µε το γύρω περιβάλλον τους», αλλά να έχουν κατασκευαστεί καθαρά από την ανάγκη των δηµιουργών τους να αντιµετωπίσουν συγκεκριµένα και άµεσα προβλήµατα της δουλειάς τους, της διαβίωσής τους κλπ. για τα οποία δεν είχαν ή δεν υπάρχει άλλη ταχύτερη, αποτελεσµατικότερη, φτηνότερη ή πιο νόµιµη λύση. Συχνά, κάποια τέτοια στοιχεία αποτελούν χαρακτηριστικά σηµάδια (σηµεία) για συγκέκριµενες δραστηριότητες που λαµβάνουν χώρα πίσω από τους τοίχους των κτηρίων και κυριαρχούν αντιληπτικά σε µεγάλα τµήµατα του δρόµου. Ενδεικτικά, αναφέρουµε τα αναµµένα φανάρια στις κύριες όψεις παλαιών και χαµηλών κτηρίων ή σε ηµιυπόγεια, τις «εκκεντρικές» µεταλλικές εξώπορτες και την επένδυση από πλακάκι γύρω από αυτές, τα σφραγισµένα παράθυρα, τις πρόχειρες σκεπές από ελενίτ ή άλλα ευτελή υλικά κλπ., στοιχεία που υποδηλώνουν αν όχι ανακοινώνουν τη λειτουργία οίκου ανοχής και, µάλιστα, χαµηλής ποιότητας (εικ.β.1). Συγκεκριµένα, για τους οίκους ανοχής αυτής της κατηγορίας, µπορούµε να σηµειώσουµε πως µπορούν να αναγνωριστούν ακόµα και από την κίνηση των πεζών του δρόµου, καθώς είναι, ίσως, τα µόνα κτήρια στα οποία µπαίνει ο καθένας (άντρας) µόνος του, µε µια σχετική αµηχανία, ενώ βγαίνουν όλοι µαζί µε ύφος συνωµοτικό και συχνά εύθυµο (οι νεότεροι). Εδώ, πρέπει να τονιστεί πως η σχετική πολυλειτουργικότητα του δρόµου και η ισχυρή παρουσία της κατοικίας σε αυτόν εικόνα β.1. Σφραγισµένα παράθυρα, αναµµένο φανάρι και στρώση µε πλακάκι στον τοίχο δίπλα από τη µεταλλική είσοδο. δεν επιτρέπει στους οίκους ανοχής να προβάλλονται µε προκλητικό ή περισσότερο εµφανή τρόπο όπως σε άλλες χώρες (π.χ. µε βιτρίνες, φωτεινές επιγραφές κλπ.) καθώς οι λεπτές ισορροπίες που τους επιτρέπουν να παραµένουν στην περιοχή θα ανατρέπονταν µε τέτοιου είδους κινήσεις 13. Επιπλέον, η ανάµιξη αυτή ενδέχεται να περιορίζει την εµφάνιση ακραία επιθετικών συµπεριφορών από τους προαγωγούς ή τους πελάτες κάτι που δε θα ισχύει στην περίπτωση που οι οίκοι αποµονωθούν και γκετοποιηθούν. 13 «όταν κατόπιν εγγράφων καταγγελιών περιοίκων διαπιστούται ότι η εις ωρισµένην περιοχήν εγκατάστασις γυναικών εκδιδοµένων επ αµοιβή προκαλεί ζητήµατα εις τον καθηµερινόν βίον αυτών (περιοίκων), η Αστυνοµική Αρχή, παύει υποχρεωτικά τη χορήγηση νέων αδειών ή την ανανέωσιν των υπαρχουσών», ΦΕΚ 220/Α 20/8/1981 άρθρο 12 παρ.2. 82

13 Ο ΟΣ ΦΥΛΗΣ Πεζόδροµοι και αδιέξοδα. Στοιχεία που βρίσκονται στα όρια λανθάνοντος και συνειδητοποιηµένου είναι οι πεζόδροµοι και τα αδιέξοδα της περιοχής. Έχουµε µια δυσκολία να τα κατατάξουµε κάπου, γιατί, ενώ είναι συγκεκριµένα και διακριτά στοιχεία του αστικού ιστού, δεν είναι καθόλου καθορισµένος και κατοχυρωµένος ο ρόλος τους. Για την ακρίβεια, κάποια έχουν βρει έναν ουσιαστικό και κεντρικό ρόλο στην περιοχή, ενώ κάποια άλλα είναι µάλλον ανενεργά ως προς τη λειτουργία για την οποία σχεδιάστηκαν, καλύπτοντας κενά και ανάγκες που θα έπρεπε να ικανοποιούνται µε διαφορετικό τρόπο. Συγκεκριµένα, τα αδιέξοδα µεταξύ εριγνύ και Κοδριγκτώνος (εικ.β.2) και οι πεζόδροµοι Σµύρνης και ιδύµου (εικ.β.3) είτε καλύπτουν ανάγκες στάθµευσης είτε απλά αποτελούν διόδους για τις παρόδιες ιδιοκτησίες, χωρίς να διαθέτουν τη στοιχειώδη ζωτικότητα, χωρίς να µπορούν να φιλοξενήσουν οποιαδήποτε δηµόσια δραστηριότητα, αποτελώντας καταφύγιο αυτών που θέλουν να βρίσκονται µακριά από την κίνηση και τα βλέµατα των πεζών (π.χ. τοξικοµανείς). εν είναι τυχαίο ότι ούτε ο γεωµετρικός τους σχεδιασµός είναι κατάλληλος (έχουν πολύ µικρό πλάτος και δεν αποτρέπουν τη στάθµευση) ούτε και η σύνθεση των χρήσεων παρουσιάζει κάποια ποικιλία ή κάποια µόνιµα σηµεία αναφοράς. Η απόλυτη κυριαρχία κάποιων εικόνα β.2. Αδιέξοδο γεµάτο αυτοκίνητα, µε την παρουσία δύο οίκων εικόνα β.3. Πεζόδροµος ιδύµου. Στον τοίχο γράφει: «ο δρόµος είναι πεζόδροµος, απαγορέβετε αυτοκίνητα και µοτοσακό». «εσωστρεφών» χρήσεων (κατοικίες, οίκοι ανοχής, ξενοδοχεία) κάνει το αδιέξοδο (ή τον πεζόδροµο) επικίνδυνα µονολειτουργικό, καθιστώντας το(ν) µη προσπελάσιµο κατά τις νυχτερινές ώρες. Κάπως καλύτερος από πλευράς γεωµετρίας είναι ο πεζόδροµος της οδού Ευτυχίας, ενώ παραµένει κι αυτός νεκρός από πλευράς ανθρώπινης κινητικότητας. Αντίθετα, οι πεζόδροµοι Μαυρογένους και Καµπάνη αποτελούν θετικά ενεργοποιηµένα στοιχεία, πλήρως βιωµένα από τους κατοίκους. Σε αυτά, ο χαρακτήρας του λανθάνοντος έχει να κάνει, αφενός, µε το κατά πόσο γίνονται αντιληπτά ως δηµόσιοι χώροι από όλους τους κατοίκους (µετανάστες και ντόπιους) σε ποιό βαθµό και µε ποιό τρόπο, και, αφετέρου, µε το κατά πόσο οι κεντρικότητες που αναπτύσσονται εκεί αξιολογούνται ως τέτοιες από αυτούς που έχουν την ευθύνη για τη διαχείριση και το σχεδιασµό του χώρου. Στην Καµπάνη (εικ.β.4) έχουµε ένα σύστηµα πεζοδρόµων που, ουσιαστικά, διεισδύουν σε ένα ΟΤ, παρέχοντας ζωτικό χώρο τόσο στην πολυκατοικία που περιβάλλουν όσο και σε ένα πλήθος άλλων κτηρίων µέσω της τεθλασµένης όδευσης και της διακλάδωσής τους. Η ενότητα αυτή αποτελεί ένα δυναµικό τοπικό κέντρο και ένα δηµόσιο χώρο, γιατί, εκτός της κατοικίας, περιλαµβάνει µια ποικιλία χρήσεων, όλες τοποθετηµένες αυθόρµητα αλλά σε καίριες θέσεις, έτσι ώστε να ενισχύει η µία την άλλη χωρίς να την ανταγωνίζεται. Το ουζερί, το καφενείο, το µπαρ και η ψησταρια δηµιουργούν ένα πόλο αναψυχής προσφέροντας εναλλακτικές λύσεις για διαφορετικές ηλικίες και διαθέσεις. Το σχολείο, το φροντιστήριο και το ωδείο εξασφαλίζουν την ενεργή παρουσία των παιδιών τις περισσότερες ώρες της ηµέρας. Το supermarket αποτελεί το κέντρο τροφοδοσίας των νοικοκυριών, τόσο αυτών που µένουν εντός της συγκεκριµένης ενότητας όσο και πολλών εικόνα β.4. Η γεωµετρία και τα κατασκευαστικά στοιχεία του πεζοδρόµου ευνοούν το περπάτηµα και το παιχνίδι αποθαρρύνοντας την είσοδο των οχηµάτων. άλλων αυξάνοντας σηµαντικά την κινητικότητα στην περιοχή. Τα µαγαζιά στην Αγ.Μελετίου δίνουν τον απαιτούµενο υπερτοπικό χαρακτήρα που τραβάει το ενδιαφέρον αυτών που κάθονται στα καφενεία και το περίπτερο 83

14 ΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ καλύπτει µικρές ανάγκες των περιοίκων και των διερχοµένων, πεζών και οχηµάτων. Τέλος, τα γραφεία αυξάνουν το ποσοστό των εργαζοµένων στο όλο «µείγµα». Σε αυτήν την ενότητα η κατοικία διαδραµατίζει πρωταγωνιστικό ρόλο, γιατί µε τον ιδιαίτερο προσανατολισµό και το χαρακτήρα της εξασφαλίζει την παρουσία ανθρώπων που βλέπουν και κινούνται στο δρόµο διάφορες ώρες της ηµέρας, χωρίς να έχουν κάποιον ειδικό λόγο. Ο ίδιος ο πεζόδροµος είναι συνήθως κατειληµµένος από το παιχνίδι των παιδιών και η γεωµετρία του αποτρέπει τη συχνή διέλευση και το παρκάρισµα των αυτοκινήτων, εκτός αυτών που τροφοδοτούν τα καταστήµατα. Τέλος, το πράσινο είναι παρόν µε διάφορους τρόπους, προσθέτωντας άλλο ένα θετικό στοιχείο στην συγκεκριµένη ενότητα. Στη Μαυρογένους έχουµε µια, ακόµη, επιτυχηµένη εφαρµογή πεζοδρόµησης, χωρίς, βέβαια, να συγκροτείται µια κεντρικότητα του µεγέθους της Καµπάνη. Και εδώ, ο συνδυασµός σχολείου, κατοικίας, εµπορίου και αναψυχής είναι καθοριστικός για τη ζωτικότητα του δρόµου. Τα ιδιαίτερα κατασκευαστικά στοιχεία του δρόµου (µεγάλες ζαρντινιέρες, µπάλες) υποχρεώνουν τα οχήµατα σε µια τεθλασµένη και οριοθετηµένη τροχιά κίνησης, η παρουσία υπογείου πάρκινγκ δίνει µια απάντηση στο πρόβληµα της στάθµευσης και ο πεζός αποκτά µια µεγαλύτερη ελευθερία κινήσεων (εικ.β.5) Οι ζαρντινιέρες χρησιµεύουν και για παγκάκι, ενώ τα µεγάλα δέντρα µε το πλούσιο φύλλωµα δηµιουργούν σκιερές στάσεις. Στην πιο κεντρική από αυτές ένα µαγαζάκι βγάζει λίγες πλαστικές καρέκλες για τους περιοίκους (Πολωνούς και Ρουµάνους) που στον ελεύθερό χρόνο τους µαζεύονται για µπίρες και κουβέντα, ενώ η πάνω είσοδος του πεζοδρόµου ανήκει στα παιδιά. Τέλος, τα γραφεία της τοπικής οργάνωσης του ΚΚΕ στην κάτω είσοδο (Αχαρνών) προσδίδουν και µια πολιτική διάσταση στη συγκεκριµένη ενότητα, ενώ αποτελούν και δείκτη της κοινωνικής της σύνθεσης. εικόνα β.5. Ο χώρος για τον πεζό µπορεί να ανακτηθεί όταν συνδυάζονται κατασκευαστικές και διαχειριστικές λύσεις. Στη Ζολιώτη καταγράφεται ένας πεζόδροµος ο οποίος µπορεί να µη διαθέτει αξιόλογη γεωµετρία, αλλά αποδεικνύει πως η παρουσία έστω και ενός µικροµάγαζου είναι αρκετή για να αλλάξει το χαρακτήρα και το ρόλο ενός δρόµου. Απ την άλλη, η δυναµική που αναπτύσσεται µε την παρουσία δύο κέντρων αποτοξίνωσης στην είσοδο του πεζοδρόµου είναι ένα στοιχείο προς διερεύνηση. Έχει, δηλαδή, σηµασία, να αναρωτηθούµε πως σε µια αµφίρροπη κατάσταση που αναπτύσσεται στο συγκεκριµένο πεζόδροµο µπορούµε να παρέµβουµε προκειµένου να παραµείνουν οι υφιστάµενες χρήσεις, εµπλουτίζοντας, όµως, το µείγµα των χρήσεων µε τέτοιο τρόπο, ώστε να µην καταλήξουµε σε ένα «δρόµο των κέντρων αποτοξίνωσης» -γιατί µια τέτοια έκβαση θα ήταν επιζήµια και για τα ίδια τα κέντρα. Μια από τις πιο µυστηριώδεις και µοναδικές ενότητες της Φυλής είναι αυτή που βρίσκεται στην αρχή του δρόµου. Εκεί σηµειώνεται ένα αδιέξοδο που κυριαρχείται από δύο αντίπαλες τάσεις: την εγκατάλειψη (φυσική φθορά) και την επανάκτηση του χώρου (πράξη αντίστασης). Απ τη µια έχουµε την πλήρη υποβάθµιση των υλικών εικόνα β.6. Το πρόβληµα στοιχείων, τον σταδιακό περιορισµό των χρήσεων και την ασφυξία του χώρου και από την άλλη την προσπάθεια των παλιών και νέων κατοίκων να βελτιώσουν τις συνθήκες διαβίωσής τους µε όποιο µέσο τους έχει αποµείνει. Τα πράγµατα είναι ως εξής: τα κτήρια είναι του µεσοπολέµου ή νεώτερα σε πολύ κακή κατάσταση, µε αποτέλεσµα να πέφτουν εικόνα β.7. και η λύση σ αυτό. σοβάδες στα πεζοδρόµια και να υπάρχει κίνδυνος για τους πεζούς. Τα αυτοκίνητα των εργαζοµένων της ευρύτερης περιοχής καταλαµβάνουν πλήρως το χώρο του δρόµου όντας σταθµευµένα µε τρόπο τέτοιο ώστε να βρίσκονται κι αυτά συχνά 84

15 Ο ΟΣ ΦΥΛΗΣ εγκλωβισµένα (εικ.β.6). Η πρόσβαση στις κατοικίες είναι σχεδόν αδύνατη. Ο γυµνός τσιµεντένιος σκελετός ενός κτηρίου στέκεται απειλητικά πίσω και πάνω από αυτές. Ακόµα και ο Σύνδεσµος Ελλήνων Προπονητών που στεγαζόταν σε ένα από τα κτήρια έχει µετακοµίσει και χρησιµοποιεί το κτήριο για αποθήκη. Εντούτοις, οι κατοικίες δεν είναι άδειες όπως δείχνουν από µακριά. Εκεί µένουν, πλέον, οικογένειες Αλβανών µεταναστών µαζί µε µερικούς ηλικιωµένους, παλιούς κατοίκους της περιοχής. Ο χώρος δεν έχει αφεθεί πλήρως στο έλεος των αυτοκινήτων, τουλάχιστον όχι µπροστά από τα δύο κτήρια που στεγάζουν ακόµα ανθρώπους. Εκεί, από παλιά, οι κάτοικοι είχαν τοποθετήσει εικόνα β.8. δεκάδες γλάστρες, βαρέλια και τενεκέδες µε φυτά (ένα πραγµατικό φυτώριο) προκειµένου να ανασχέσουν την επέλαση των αυτοκινήτων (εικ.β.7). Το εγχείρηµα έχει στεφθεί µε διπλή επιτυχία καθώς έχουν εξασφαλίσει και µια πραγµατική «µάσκα οξυγόνου», κάποια τετραγωνικά µέτρα πρασίνου έξω από την πόρτα του σπιτιού τους. Αυτός ο χώρος µοιάζει αρκετός για το παιχνίδι των παιδιών, τα οποία, έτσι κι αλλιώς, δε ζητούν πολλά. Ταυτόχρονα, το καφενείο που βρίσκεται πίσω από το αδιέξοδο, επί της οδού Αβέρωφ, διαθέτει, πλέον, και µια πίσω είσοδο, αφού οι πελάτες του µπορούν πια να το προσεγγίσουν από την οδό Φυλής, κάτι που αποτέλεσε ισχυρό κίνητρο για τη συγκεκριµένη ενέργεια. Τέλος, ο τσιµεντένιος σκελετός, χρησιµοποιείται σήµερα ως χώρος στάθµευσης (εικ.β.8), εκφράζοντας την αντίρρηση του ιδιοκτήτη του να ενοποιηθεί η Φυλής µε την Αβέρωφ µε δρόµο διαµέσου του οικοπεδου του. Πιστεύουµε, λοιπόν, πως ακόµα και εδώ, υπάρχουν δυναµικές πίσω από τα κελύφη που κινούνται αυθόρµητα αλλά συντονισµένα προς κατευθύνσεις βελτίωσης των όρων διαβίωσης των κατοίκων στην περιοχή. Ταυτόχρονα, υπάρχουν συγκρούσεις και αντιφάσεις που οφείλονται σε ατοµικά µικροσυµφέροντα ή στη δυσπιστία που έχουν οι πολίτες απέναντι στο κράτος συνήθως δικαιολογηµένα. Αδόµητοι χώροι, κενά κτήρια. Αν κάτι µπορεί να θεωρηθεί άµεσα αξιοποιήσιµο από πολεοδοµικής πλευράς, αυτό είναι οι αδόµητοι χώροι και τα κενά κτήρια. εικόνα β.9. Εφαπτόµενοι αδόµητοι χώροι που βρίσκονται σε απέναντι πλευρές του ίδιου ΟΤ. εικόνα β.10. Αδόµητα οικόπεδα σε σειρά, ανάµεσα από ψηλές πολυκατοικίες. εικόνα β.11. Μεγάλος ενιαίος άχτιστος χώρος στο εσωτερικό ΟΤ που µόλις άρχισε να χτίζεται η εξωτερική πλευρά του. Μια χαµένη ευκαιρία... Σχετικά µε τους αδόµητους χώρους υπάρχουν οι παρακάτω περιπτώσεις (εικ.β.9-11): Μικροί χώροι που βρίσκονται διαιρεµένοι στο εσωτερικό των ΟΤ (ακάλυπτοι). Εξυπηρετούν ανάγκες αποθηκευτικές ή φέρουν αυθαίρετες κατασκευές. Μικροί χώροι που βρίσκονται στη µία πλευρά του ΟΤ και µπορούν να δώσουν διέξοδο σε έναν ακάλυπτο. Αυτοί χρησιµοποιούνται για στάθµευση ή λειτουργούν βοηθητικά για κάποιες βιοτεχνίες. Μεγάλοι, ενιαίοι χώροι που βρίσκονται σε γωνίες ή πλευρές κάποιων ΟΤ και χρησιµοποιούνται συνήθως για στάθµευση. Μικροί χώροι που βρίσκονται είτε σε συνέχεια είτε αντιδιαµετρικά στις µεγάλες πλευρές ενός µακρόστενου ΟΤ και θα µπορούσαν να ενοποιηθούν. Όλοι αυτοί οι χώροι διαθέτουν µια δυναµική που µπορεί να συµβάλλει 85

16 ΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ αποφαστιστικά στη βελτίωση του αστικού περιβάλλοντος της περιοχής µετά από παρεµβάσεις που δεν απαιτούν ιδιαίτερες κατεδαφίσεις, αλλά µια διαφορετική οργάνωση του χώρου. Παρά το µικρό τους µέγεθος µπορούν να αποτελέσουν θύλακες πρασίνου, επιµέρους µονάδες ενός δικτύου υπαιθρίων χώρων ή εισόδους προς έναν µεγαλύτερο και ενιαίο υπαίθριο χώρο. Η κατασκευή υπόγειων εγκαταστάσεων στάθµευσης σε πολλούς από αυτούς µοιάζει δυνατή. Σχετικά µε τα εγκαταλελειµµένα κτήρια της περιοχής συµβαίνουν τα εξής. Πολλά δεν παρουσιάζουν κάποιο αρχιτεκτονικό ή ιστορικό ενδιαφέρον και δεν είναι εύκολο να ανακατασκευαστούν. Αυτά πρέπει να αξιολογηθούν ως προς την κρισιµότητα της θέσης τους, αν δηλαδή το οικόπεδο υπάγεται σε κάποια από τις παραπάνω κατηγορίες και έχει σηµασία να µετατραπεί σε κοινόχρηστο χώρο. Υπάρχουν, όµως, και πολλά κτήρια που παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, είτε λόγω της σχέσης τους µε το γύρω περιβάλλον, είτε από ιστορικής ή αρχιτεκτονικής πλευράς. Τέτοια κτήρια έχουµε δει να νοικιάζονται από κοινωφελή ιδρύµατα, καλλιτεχνικές οµάδες και συλλόγους, να αποκαθίστανται και να επαναχρησιµοποιούνται. Τέτοιες ενέργειες θεωρούνται θετικές γιατί ξαναζωντανεύουν κάποιες ενότητες του δρόµου που είχαν ατονίσει, η περιοχή αποκτά χρήσεις και λειτουργίες που της έλειπαν και, ταυτόχρονα, διατηρείται ένα µέρος του σηµαντικού κτηριακού της πλούτου. Μη οριοθετηµένο πράσινο. Πέρα από το επίσηµο, οριοθετηµένο, περιφραγµένο και, συχνά, ασθενικό πράσινο των ελεύθερων χώρων, στην περιοχή υπάρχει και ανθίσταται ένα πράσινο άναρχο, άγριο και συνήθως πολύ ζωντανό, που ξεπροβάλει ανάµεσα από ερείπια κτηρίων, ακαλύπτους, αυλές και άχτιστα οικόπεδα. Το πράσινο αυτό συνήθως δεν υπολογίζεται ως πραγµατικό πράσινο, αλλά θεωρείται άχρηστο τµήµα του υπό κατεδάφιση κτηρίου ή του Εικ.β.12. υπό εκµετάλλευση οικοπέδου και αµέλεια του ιδιοκτήτη που το άφησε να «θεριέψει». Εντούτοις, η συµβολή του στη βελτίωση του αστικού περιβάλλοντος της περιοχής και στην εικόνα των δρόµων, µε τη διαµόρφωση µικρών ενοτήτων φυσικού πρασίνου, είναι καθοριστική και πιστεύουµε πως τέτοιες «αυθαίρετες» παρεµβάσεις της φύσης πρέπει να αξιολογούνται θετικά και να µη γίνεται προσπάθεια να αναιρεθούν. Αντίθετα, τα στοιχεία αυτά πρέπει να οδηγούν και τις δικιές µας παρεµβάσεις. Απ την άλλη µπορούµε να δούµε κάποιους φοίνικες ανάµεσα από τα κτίσµατα να αντιστέκονται στο πέρασµα του χρόνου, αποτελώντας ζωντανό στοιχείο της ιστορίας της περιοχής. Ακόµα µεγαλύτερο ενδιαφέρον έχει όταν ο φοίνικας, αντί να συνοδεύει το αρχοντικό που συνήθιζε να συνοδεύει επί χρόνια, στέκεται αγέρωχος ανάµεσα στις πολυκατοικίες που πήραν πρόσφατα τη θέση του, περιγράφοντας µε ακρίβεια τον τρόπο εξέλιξης της περιοχής (εικ.β.12). Ιδιωτικοί δηµόσιοι χώροι. ηµόσιοι χώροι δεν είναι µόνο αυτοί που µοιάζουν να απευθύνονται στο σύνολο της κοινωνίας (π.χ. µια πλατεία), γιατί ούτε η κοινωνία είναι ενιαία ούτε και υπάρχουν χώροι που είναι πραγµατικά προσβάσιµοι σε όλους αν θεωρήσουµε ότι η ελεύθερη πρόσβαση είναι ένα βασικό χαρακτηριστικό του δηµόσιου χώρου. Κάθε επιµέρους κοινωνική οµάδα έχει τα δικά της σηµεία συνάντησης, τους δικούς της χώρους έκφρασης, τους δικούς της δηµόσιους χώρους. Σε κάποιες περιπτώσεις, ίσως να µην έχει και µεγάλη σηµασία εάν αυτοί οι χώροι είναι ιδιωτικοί, περιφραγµένοι ή κλειστοί (µη υπαίθριοι). Σηµασία έχει κάθε µέλος της οµάδας στην οποία απευθύνεται ο συγκεκριµένος χώρος να µπορεί να τον προσεγγίζει ελεύθερα και να νιώθει οικεία σε αυτόν, έτσι, ώστε να µπορεί να εκφράζεται, να συνδιαλέγεται και να πράττει (ή να ετοιµάζει τη δράση του). Ένας τέτοιος χώρος είναι το πνευµατικό κέντρο της ουκρανικής κοινότητας στην αρχή της Φυλής. Εκεί µαζεύονται οι Ουκρανοί µετανάστες µε τα παιδιά τους και συµµετέχουν σε διάφορα εργαστήρια εκµάθησης υπολογιστών, ουκρανικής γλώσσας, καλλιτεχνικών, µουσικής και διοργανώνουν εκδηλώσεις και εκθέσεις ειδών λαϊκής τέχνης. Στο χώρο αυτό µπορούν να συζητήσουν, να οργανώσουν δράσεις για την ενίσχυση της κοινότητάς τους, να υποδεχτούν σηµαντικούς καλεσµένους, αλλά και να παίξουν και να διασκεδάσουν. Σε περίπτωση γιορτής καταλαµβάνεται και µέρος του δρόµου, καθώς µαζεύονται τόσα πολλά άτοµα που αδυνατούν να χωρέσουν στην υπόγεια αίθουσα εκδηλώσεων. Αυτός ο χώρος είναι µια δυναµική ενότητα κοινωνικής ζωής, έκφρασης και δράσης, και, µάλιστα, στο πιο νεκρό τµήµα του δρόµου, στη «νεκρή ζώνη». Μια ανάλογη διάσταση δηµοσίου χώρου έχουν τα δύο µαγαζιά Αφρικανών που εντοπίστηκαν στο βόρειο τµήµα. Αυτά εκτός του ότι παρέχουν διάφορες υπηρεσίες στους οµοεθνείς πελάτες τους (ειδικές κοµµώσεις, τηλέφωνο, εµπόριο καλλυντικών και άλλων καθηµερινών αντικειµένων) λειτουργούν ως 86

17 Ο ΟΣ ΦΥΛΗΣ σηµεία συνάντησης των Αφρικανών, όπου µπορούν να περάσουν τον ελεύθερο χρόνο τους, να φάνε και να κουβεντιάσουν. Τέλος, είναι γενικά γνωστός ο ρόλος των καφενείων στην κοινωνική ζωή των ηλικιωµένων και των εργατικών στρωµάτων στην Ελλάδα και τα καφενεία της Φυλής επιβεβαιώνουν την άποψη αυτή. 2. Λανθάνον «κοινωνικό» δυναµικό Κάποια από τα παραδείγµατα λανθάνοντος υλικού δυναµικού που παραθέσαµε υπέδειξαν την ταυτόχρονη παρουσία ενός σηµαντικού λανθάνοντος κοινωνικού δυναµικού που επιδρά στο υλικό περιβάλλον µε διάφορους τρόπους και προαναγγέλει, συχνά, ευρύτερες κοινωνικές αλλαγές ή και ανατροπές. Οι σύνθετες σχέσεις και ισορροπίες που σηµειώνονται στην οδό Φυλής συνθέτουν ένα πραγµατικό κοινωνικό εργαστήρι που παρέχει χρήσιµα συµπεράσµατα για το πως τόσες πολλές διαφορετικές και ξεχωριστές κοινωνικές οµάδες µπορούν να συνυπάρχουν σε ένα περιβάλλον που δεν εξασφαλίζει και τις καλύτερες υλικές προϋποθέσεις. Η ζώνη της «ανοχής», όπως την ονοµάσαµε, δεν είναι απλά η ζώνη των οίκων ανοχής, αλλά η ζώνη των εκδιδοµένων γυναικών, των προαγωγών, των πελατών τους, των µεταναστών κατοίκων, των ντόπιων, των τοξικοµανών, των εργαζοµένων, των καταναλωτών κλπ. Είναι ένα τµήµα του δρόµου όπου έχει επιτευχθεί ένας αξιοσηµείωτος βαθµός ανοχής του διαφορετικού, όσο και αν αυτό (το διαφορετικό) αµφισβητεί συχνά τα πρότυπα και τις αξίες των υπολοίπων (επίσης «διαφορετικών»). Ενδεικτικό αυτών που αναφέρουµε, είναι το γεγονός πως, τα απογεύµατα, στο συγκεκριµένο τµήµα του δρόµου, βλέπει κανείς τους µετανάστες να περπατούν ανέµελοι µε τα παιδιά τους σε ένα δρόµο που κυριαρχείται αντιληπτικά από τα αναµµένα φώτα των οίκων ανοχής, διασταυρούµενοι µε το πολύχρωµο πλήθος των πελατών τους. Η ανεκτικότητα αυτή, φυσικά, οφείλεται και στο γεγονός ότι δεν υπάρχει για καµία πλευρά κάποια εναλλακτική λύση. Εντούτοις, η πολυσυλλεκτικότητα που σηµειώνεται είναι εξίσου ευεργετική µε την πολυδιαφηµισµένη πολυλειτουργικότητα, γιατί απ τη στιγµή που αποφεύγονται οι αυστηρές περιθωριοποιήσεις συγκεκριµένων κοινωνικών οµάδων, περιορίζονται, πιθανά, τα ακραία φαινόµενα αστικής βίας (Μαντουβάλου, Μαυρίδου, 2001:62). Επίσης, έχει ένα νόηµα να σηµειώσουµε πως τα περισσότερα θετικά στοιχεία του δρόµου δεν οφείλονται σε εξωγενείς παρεµβάσεις αλλά σε εσωτερικές δυναµικές. Για αυτό πρέπει να τονίσουµε πως η επιτυχία των πεζοδρόµων που αναφέραµε (Καµπάνη, Μαυρογένους) οφείλεται σε µεγάλο βαθµό και στους ανθρώπους που τους χρησιµοποιούν και δίνουν ζωή σε αυτούς. εν είµαστε απόλυτα βέβαιοι αν θα υπήρχε µια ανάλογη τάση αξιοποίησης και του τελευταίου ελεύθερου χώρου της περιοχής, στην περίπτωση που ο πληθυσµός αποτελούταν µόνο από ανώτερα εισοδηµατικά στρώµατα. Η έντονη διάθεση των κατοίκων για κοινωνική επαφή είναι αυτή που οδηγεί, τελικά, στην επιτυχία µερικών τέτοιων παρεµβάσεων. Μια άλλη δυναµική που πρέπει να αξιολογηθεί είναι η σταδιακή βελτίωση της οικονοµικής κατάστασης µερικών µεταναστών. Είναι αλήθεια, και έχει παρατηρηθεί και αλλού, ότι τα νοικοκυριά που σκοπεύουν να µείνουν µόνιµα στην Ελλάδα, αφού καταφέρουν να µαζέψουν κάποια χρήµατα, τα επενδύουν σε αγορά φτηνής κατοικίας, συνιστώντας, έτσι, κρίσιµο παράγοντα για τη λειτουργία της εγχώριας αγοράς κατοικίας (Αναγνωστόπουλος, 2002). Συγκεκριµένα, µάθαµε πως πολλές οικογένειες Αλβανών έχουν αγοράσει διαµερίσµατα έως και των δρχ. και πως κάποιες από αυτές σκέφτονται ακόµα και τη µετεγκατάστασή τους σε κάποιο προάστιο της Αθήνας. Οι διαδικασίες ενσωµάτωσης των µεταναστών στην τοπική κοινωνία αποκαλύπτονται, όµως, και µε άλλους πιο απλούς τρόπους. Μπορεί να µην είναι κανόνας, άλλα η παρουσία ενός Αφρικανού σε καφενείο ντόπιων αποτελεί στοιχείο της δυναµικής που υποστηρίζουµε ότι υπάρχει στο δρόµο. Τέλος, τι µπορεί να είναι πιο κραυγαλέο από ένα σύνθηµα γραµµένο στον τοίχο ή κάποιες αγγελίες σε άλλες γλώσσες από την ελληνική (εικ.β.13). εικόνα β.13 Ταυτόχρονα, όµως, µε τις σχέσεις συναίνεσης και ανοχής υπάρχουν σχέσεις σύγκρουσης και ανατροπής. Οι δεύτερες µπορεί να χαρακτηρίζονται τόσο από στοιχεία συντήρησης και ξενοφοβίας όσο και από στοιχεία πραγµατικά ριζοσπαστικά. Τα πρώτα, µας είναι γνώριµα από τους «αγανακτισµένους» κατοίκους που ζητούν το διωγµό των οίκων ανοχής και την απέλαση των µεταναστών που «τους κλέβουν, τους σκοτώνουν και τους παίρνουν τις 87

18 ΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ δουλειές». Πραγµατικά ανατρεπτικό χαρακτήρα θα µπορούσαν, όµως, να πάρουν κινήσεις όπως αυτές του Κινήµατος Εκδιδοµένων Γυναικών που καλούν σε απεργία απέναντι στην απάνθρωπη και ρατσιστική πολιτική του κράτους µε αφορµή το νέο νόµο για τη λειτουργία των οίκων ανοχής (εικ.β.14), ενώ παράλληλα ζητούν την αλληλεγγύη και την ανοχή των κατοίκων. Χωρίς να γνωρίζουµε τους πραγµατικούς στόχους και τους όρους µε τους οποίους διεξήχθει ο αγώνας αυτός, οι σκισµένες αφίσες υποδηλώνουν ότι κάποιοι, τουλάχιστον, ενοχλήθηκαν. Τέλος, αν η έλευση των µεταναστών δεν είναι πάντα υπεύθυνη για την αύξηση της ανεργίας των Ελλήνων εργαζοµένων, δε θα µπορούσε να ειπωθεί το ίδιο και για το χώρο των εικόνα β.14. Το Κίνηµα Εκδιδοµένων Γυναικών καλεί σε απεργία. οίκων ανοχής, όπου πραγµατικά οι αλλοδαπές κυριαρχούν τα τελευταία χρόνια, οδηγώντας σε συνολική αναδιάρθρωση του συγκεκριµένου κλάδου (Λάζος, 2002). Μετά από έρευνα που πραγµατοποιήθηκε από την Εθνική Σχολή ηµόσιας Υγείας για την περίοδο , βρέθηκε πως, σε διάστηµα πέντε ετών, οι Ελληνίδες εκδιδόµενες µειώθηκαν κατά 23%, ενώ οι αλλοδαπές αυξήθηκαν κατά 600% 14. Επίσης, οι αλλοδαπές διαθέτουν, συχνά, στοιχεία που τις καθιστούν πιο «ανταγωνιστικές» στην ελληνική αγορά 15, µε ότι επιπτώσεις µπορεί να έχει αυτό για τις Ελληνίδες εκδιδόµενες. 14 Φούρα Γαλήνη, «Πόρνες οµορφότερες, µορφωµένες και µε έιτζ», Καθηµερινή, 2/6/02, σελ ό.π., και (Λάζος Γ., 2002). 3. Αναθεώρηση όρων και εννοιών για µια διαφορετική ερµηνεία (σηµασιοδότηση) των στοιχείων του δρόµου νέα ερωτήµατα που γεννιούνται Μετά από την περιγραφή και το σχολιασµό µερικών «αθέατων» πλευρών του δρόµου οφείλουµε να προχωρήσουµε σε κάποια νέα ερωτήµατα που γεννιούνται και σε κάποιες διαπιστώσεις που αλλάζουν τα δεδοµένα και τον τρόπο προσέγγισης. Η ανάλυση του λανθάνοντος «υλικού» και «κοινωνικού» δυναµικού του δρόµου µας έδωσε περισσότερο την εικόνα ενός πλέγµατος, ενός ηµιδεσµού 16 υλικών και κοινωνικών οντοτήτων και λιγότερο µια στρωτή, ξεκάθαρη, δενδροειδή κατανοµή σε κατηγορίες. Εξάλλου, και η ίδια η διαίρεση σε υλικό και κοινωνικό δυναµικό είναι προβληµατική, καθώς πολλές φορές δεν µπορούµε να εξηγήσουµε µια κατάσταση ή να προτείνουµε κάποια λύση επικαλούµενοι µόνο το ένα από τα δύο (βλ. πεζόδροµοι). Είδαµε, για παράδειγµα, πως δεν µπορεί να ενεργοποιηθεί το υλικό δυναµικό µιας περιοχής αν δεν ενεργοποιηθεί το κοινωνικό δυναµικό της και πως ακόµα και όταν κάποιο από τα δύο ενεργοποιηθεί το άλλο µπορεί να υπονοµεύσει την εξέλιξη αυτή. Ποιος είναι, άραγε, σίγουρος, ότι µια ενοποίηση ακαλύπτων θα είναι καθόλα αποδεκτή από τους κατοίκους όταν αυτοί δε νιώθουν καµία ενότητα και αλληλεγγύη µε τους γείτονές τους σε κοινωνικό επίπεδο; Αντίθετα, όταν δεν είναι διαµορφωµένοι κάποιοι στοιχειώδεις υλικοί όροι πώς θα µπορέσει να εκφραστεί και να πετύχει κάποια πράγµατα ένα κοινωνικό δυναµικό που απλά παλεύει να επιβιώσει (π.χ. µετανάστες, εκδιδόµενες); Μετά την ανάλυση του λανθάνοντος δυναµικού είδαµε να ανατρέπονται γενικευτικοί χαρακτηρισµοί όπως «νεκρή ζώνη», «ζώνη της υποβαθµισµένης κατοικίας» κλπ. και να αποκαλύπτοναι µικρές ενότητες (ολότητες) µε χαρακτηριστικά πολύ διαφορετικά από αυτά του περιβάλλοντος στο οποίο εντάσσονται. Τελικά, πώς µπορούµε να προσδιορίσουµε και µε ποιά κριτήρια αν το δυναµικό µιας περιοχής είναι ανενεργό ή ενεργοποιηµένο, και για ποιούς; Μήπως, σε τελευταία ανάλυση, κάθε κοινωνική οµάδα και κάθε υλική ενότητα έχει το δικό της ενεργοποιηµένο και λανθάνον δυναµικό; Μήπως, ακόµα, τα στοιχεία του χώρου που βιώνει η κάθε οµάδα συγκροτούν λιγότερο ή περισσότερο συνεκτικές ενότητες µε τα δικά τους κέντρα, τους δικούς τους 16 για µια ανάλυση της δοµής της πόλης βάσει του σχήµατος του «ηµι-δεσµού» βλ. Christopher Alexander, «Η πόλη δεν είναι δένδρο» στη συλλογή κειµένων «Επί Πόλεως», Σύγχρονα Θέµατα. 88

19 δηµόσιους χώρους, το δικό τους πράσινο κλπ.; Συµπερασµατικά, υπάρχουν µηχανισµοί που δεν µπορούµε να τους προβλέψουµε και ευτυχώς ούτε να τους ελέγξουµε και που, ακόµα και σε καταστάσεις δύσκολες, µπορούν να γεννήσουν ελπιδοφόρες κοινωνικές δράσεις και «οάσεις» υλικού περιβάλλοντος. Κάτω από αυτό το πρίσµα, όροι όπως υποβάθµιση/αναβάθµιση, νόµιµο/παράνοµο, ηθικό/ανήθικο, δηµόσιο/ιδιωτικό κ.α. αποκτούν µια υποκειµενική διάσταση και δε βοηθούν στην αξιολόγηση των στοιχείων του χώρου, τα οποία δεν είναι πάντοτε µετρήσιµα. Έτσι, ο ρόλος του εξωτερικού και «από τα πάνω» αξιολογητή-κριτή χάνει την εγκυρότητά του και η όλη διαδικασία ανάλυσης και σχεδιασµού πρέπει αναγκαστικά να περάσει σε χαµηλότερα επίπεδα εµπλέκοντας στο µέγιστο βαθµό το µέγιστο αριθµό ενδιαφεροµένων (χρηστών). Η µόνη απάντηση, δηλαδή, στην επιστηµονική «αντικειµενικότητα» και «εγκυρότητα» (που προτάσσει η αγορά) και στον κρατικό-κεντρικό σχεδιασµό, πρέπει να είναι οι αµεσοδηµοκρατικές διαδικασίες και ο σχεδιασµός σύµφωνα µε τις ανάγκες, τις αξίες και τα κριτήρια αυτών που θα δεχτούν τα αποτελέσµατα και τις επιπτώσεις του. Εδώ, ο ρόλος του «επιστήµονα» είναι καθαρά συµβουλευτικός. Επιπλέον, µια τέτοια αλλαγή κατεύθυνσης υπονοεί και προϋποθέτει ευρύτερες αλλαγές σε κοινωνικό, οικονοµικό και πολιτικό επίπεδο, ενώ κάθε προσπάθεια εφαρµογής ενός συµµετοχικού σχεδιασµού σήµερα, έχει, κυρίως, προπαγανδιστικό και εκπαιδευτικό χαρακτήρα. Ο ΟΣ ΦΥΛΗΣ 89

20 ΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ γ κεφάλαιο ΙΑΤΥΠΩΣΗ ΚΡΙΤΗΡΙΩΝ ΓΙΑ ΠΙΘΑΝΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ 1. Στόχοι αρχές παρέµβασης Μετά από όλα τα παραπάνω, καταλαβαίνουµε πως η εξασφάλιση ενός καλύτερου υλικού περιβάλλοντος για τους κατοίκους της περιοχής δεν περνά µέσα από σαρωτικές κρατικές παρεµβάσεις ολοκληρωτικού χαρακτήρα (π.χ. εκδίωξη των οίκων ανοχής, µαζικές κατεδαφίσεις κλπ.) ή από παρεµβάσεις που χρησιµοποιούν ως µέσο την αγορά, όπου πλέον τα κριτήρια αναγκαστικά αλλάζουν και µαζί µε αυτά η κοινωνική σύνθεση και η φυσιογνωµία της περιοχής (gentrification). Πιθανότητα πραγµατικής βελτίωσης του υλικού πλαισίου διαβίωσης των σηµερινών κατοίκων της Φυλής θα έχουµε µόνο µε παρεµβάσεις που δε θα ξεπερνούν τα κρίσιµα εκείνα όρια, πέρα από τα οποία η περιοχή αλλάζει χαρακτήρα και χάνει το σηµερινό οικονοµικό και κοινωνικό της ιστό. Αν θέλουµε, τώρα, να επισηµάνουµε κάποια γενικά προβλήµατα τα οποία χρειάζεται να αντιµετωπιστούν προκειµένου να υπάρξει µια ουσιαστική βελτίωση του δοµηµένου περιβάλλοντος της περιοχής, αυτά είναι: Έλλειψη πράσινων χώρων και χώρων κοινωνικής ζωής. Αποτελεί κρίσιµο ζήτηµα τόσο από περιβαλλοντικής σκοπιάς όσο και από κοινωνικής. Το λανθάνον δυναµικό της περιοχής παρέχει δυνατότητες για σηµειακές παρεµβάσεις µικρής κλίµακας, αλλά χρειάζεται διερεύνηση της κοινωνικής χρησιµότητας, της δυνατότητας ολοκληρωµένης εφαρµογής τους και των επιπτώσεων που πιθανά θα έχουν. Απουσία δικτύων κίνησης πεζών. Είναι ανάγκη να αντιµετωπιστούν τα άµεσα λειτουργικά προβλήµατα που σχετίζονται µε την κίνηση των πεζών στο δρόµο (ειδικά στο νότιο τµήµα) σε συνδυασµό µε ένα σχεδιασµό που θα αποδίδει ζωτικό χώρο στον πεζό έναντι του αυτοκινήτου. Στην περιοχή υπάρχουν τέτοια παραδείγµατα παρεµβάσεων (πεζοδροµήσεις) τα οποία πρέπει να µελετηθούν σε βάθος προκειµένου να αντληθούν συµπεράσµατα. Έλλειψη θέσεων στάθµευσης. Τα δύο παραπάνω προβλήµατα συνδέονται άµεσα µε το πρόβληµα των θέσεων στάθµευσης και, για αυτό, απαιτείται µια συνδυαστική λύση. Επειδή, λοιπόν, είναι ανάγκη να απελευθερωθεί υπαίθριος χώρος, τον οποίο σήµερα καταλαµβάνουν τα ΙΧ, πρέπει να διερευνηθεί η δυνατότητα απόκτησης υπόγειων χώρων στάθµευσης µαζί µε µια διαφορετική διαχείριση των υπαίθριων θέσεων, µε µόνο στόχο την κάλυψη των αναγκών των κατοίκων. Φαινόµενα εγκατάλειψης και φθοράς του κτηριακού όγκου. Προκύπτουν ζητήµατα συνεκτικότητας και ζωτικότητας του αστικού ιστού, σε συνδυασµό µε φαινόµενα µείωσης του πληθυσµού (ΤΕΑΜ 4, 1995:42-44). Έχει αποδειχθεί ότι µια καλή και ρεαλιστική λύση είναι η απόδοση κάποιων κτηρίων σε κοινωφελή ιδρύµατα του δηµόσιου ή του ιδιωτικού τοµέα, τα οποία αναλαµβάνουν µε δικό τους κόστος την αποκατάσταση και τη συντήρησή τους. Ταυτόχρονα, αντιµετωπίζεται, έτσι, η έλλειψη κοινωφελών υποδοµών (νότιο τµήµα). Κυριαρχία «εσωστρεφών» χρήσεων σε συγκεκριµένα τµήµατα του δρόµου. Έχει να κάνει µε ζητήµατα πολυλειτουργικότητας και ασφάλειας του δρόµου, ιδιαίτερα κρίσιµα εξαιτίας των χρήσεων που επικρατούν. Τµήµατα που παρουσιάζουν έλλειψη ανθρώπινης παρουσίας για κάποιες ώρες της ηµέρας πρέπει να «εµπλουτιστούν» µε κατάλληλες χρήσεις, οι οποίες δε θα πρέπει να διαλύουν τις υφιστάµενες δοµές. Εντούτοις, δεν µπορεί να υπάρξει κάποια εγγύηση ότι, ακόµα και αν αντιµετωπιστούν όλα τα παραπάνω, ευνοηµένοι θα βγουν οι σηµερινοί κάτοικοι και όχι κάποιοι διορατικοί επενδυτές. Για αυτό, σε κάθε απόπειρα παρέµβασης πρέπει να δοθεί µεγάλη προσοχή στα κοινωνικά δεδοµένα και στις ιδιαίτερες ανάγκες των χρηστών, αποφεύγοντας λύσεις που απευθύνονται στο «µέσο όρο», ακόµα και αν το τελικό αποτέλεσµα της παρέµβασης δε γίνει άµεσα αντιληπτό από έναν εξωτερικό παρατηρητή. Αυτό που χρειάζεται, δηλαδή, είναι να διεισδύσει κανείς στους χώρους των κοινωνικών οµάδων που απαρτίζουν τον πληθυσµό της περιοχής, να δεί µε πιο τρόπο τα γενικά προβλήµατα που εντοπίζονται τις επηρεάζουν, αν υπάρχουν ειδικά (επιµέρους) προβλήµατα που δεν έχουν γίνει αντιληπτά, αν υπάρχουν «εκ των έσω» τρόποι επίλυσης τους και µε πιο τρόπο θεσµικό, οικονοµικό ή άλλο η εµβέλεια της παρέµβασης θα µπορέσει να περιοριστεί εντός των ορίων της ενδιαφερόµενης οµάδας (ή οµάδων), ώστε να µην προσποριστούν τα οφέλη της διάφοροι εξωτερικοί παράγοντες. Συνοψίζοντας, προτείνεται µια διαδικασία άµεσου συµµετοχικού σχεδιασµού µε στόχο την πραγµατοποίηση µια σειράς ήπιων παρεµβάσεων µικρής κλίµακας όχι, όµως, και αποσπασµατικών, κάτι που µπορεί να ενέχει µια αυξηµένη δυσκολία, αλλά αποκτά ιδιαίτερη σηµασία αν αναλογιστούµε πως αφορά άτοµα µε περιορισµένα ή ανύπαρκτα νοµικά και πολιτικά δικαιώµατα και δυνατότητες συλλογικής έκφρασης. 90

ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ: ΟΙΚΟΣΜΟΣ ΕΡΓΑΤΙΚΩΝ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ «ΠΥΛΗΣ ΑΞΙΟΥ»

ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ: ΟΙΚΟΣΜΟΣ ΕΡΓΑΤΙΚΩΝ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ «ΠΥΛΗΣ ΑΞΙΟΥ» Ομάδα Εργασίας: Κόντου Χριστίνα, Λαζαρίδης Χριστόφορος, Μπουλταδάκη Άννα, Πάσχου Μαρία, Παυλίδου Ιωάννα, Τσιολάκη Φανή ΠΕΡΙΟΧΗ ΜΕΛΕΤΗΣ: ΟΙΚΟΣΜΟΣ ΕΡΓΑΤΙΚΩΝ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ «ΠΥΛΗΣ ΑΞΙΟΥ» Η περιοχή μελέτης ανήκει

Διαβάστε περισσότερα

Ειδικό Θέµα Περιβάλλοντος 8ου 8 ο εαρινό εξάµηνο ακαδηµαϊκό έτος ΘΕΜΑ:

Ειδικό Θέµα Περιβάλλοντος 8ου 8 ο εαρινό εξάµηνο ακαδηµαϊκό έτος ΘΕΜΑ: Ειδικό Θέµα Περιβάλλοντος 8ου 8 ο εαρινό εξάµηνο ακαδηµαϊκό έτος 2004-2005 ΘΕΜΑ: Πρόταση αναβάθµισης της πλατείας του Αγιού Γεωργίου, επί της οδού Πειραιώς ΜΕΛΕΤΗΤΕΣ : ΠΕΤΡΑΤΟΥ ΜΑΝΤΩ, ΡΑΜΠΟΤΑ ΜΑΡΙΑ 1 Η

Διαβάστε περισσότερα

ΝΑΥΠΛΙΟ Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑ ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ ΗΠΑΛΙΑΠΟΛΗ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑ

ΝΑΥΠΛΙΟ Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑ ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ ΗΠΑΛΙΑΠΟΛΗ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑ ΝΑΥΠΛΙΟ Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑ ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ ΗΠΑΛΙΑΠΟΛΗ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑ 1 Η ΝΕΩΤΕΡΗ ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ 2 Τα εργαλεία ανάγνωσης της ταυτότητας της πόλης. Τα εργαλεία

Διαβάστε περισσότερα

Υπόγειο δίκτυο πρόσβασης Ένα νέο έδαφος

Υπόγειο δίκτυο πρόσβασης Ένα νέο έδαφος Ένα νέο έδαφος Το ελληνικό τοπίο υπομένει για περισσότερα από 40 χρόνια μια παρατεταμένη διαδικασία «προ-αστικοποίησης». Στην ανάπτυξη των παραθεριστικών οικισμών κυριαρχούν τα γνώριμα μοντέλα της πανταχόθεν

Διαβάστε περισσότερα

Η πόλη και οι λειτουργίες της.

Η πόλη και οι λειτουργίες της. Η πόλη και οι λειτουργίες της. Η έννοια του οικισµού. Τον αστικό χώρο χαρακτηρίζουν τα εξής δύο κύρια στοιχεία: 1. Το «κέλυφος», το οποίο αποτελείται από οικοδομικούς όγκους και τεχνικό εξοπλισμό συσσωρευμένους

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΙ ΚΑΙ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΙ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΛΟΓΩ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΙ ΚΑΙ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΙ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΛΟΓΩ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ Νέες Πολιτείες ΙΙΙ : Λαχανόκηποι Μενεμένης Στα ενδιάμεσα όρια της πόλης Στην περιοχή Λαχανόκηποι, που ανήκει στα διοικητικά όρια του Δήμου Μενεμένης, εντοπίστηκε ένας τρίτος, εντελώς νέος για τα δεδομένα

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ A.Π. / ΔΤΥ ΠΡΟΣ : Πρόεδρο ΔΣ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ A.Π. / ΔΤΥ ΠΡΟΣ : Πρόεδρο ΔΣ 1 ΠΡΟΣ : Πρόεδρο ΔΣ ΘΕΜΑ : ΣΧΕΤ : Πολεοδομική μελέτη περιοχής Bοσπόρου Γνωμοδότηση ΣΧΟΠ (πράξη 222 /συνεδρία 19 η / 01. 06. 99) Α. Ο Δήμος προσπαθώντας να αντιμετωπίσει τα έντονα προβλήματα των αντικρουόμενων

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑ ΕΞΑΜΗΝΟΥ «Το φαινόμενο της αστικοποίησης στο Δήμο Ζωγράφου»

ΘΕΜΑ ΕΞΑΜΗΝΟΥ «Το φαινόμενο της αστικοποίησης στο Δήμο Ζωγράφου» ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Δ.Π.Μ.Σ. «ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ» ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: «ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ-ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ» ΜΑΘΗΜΑ: «ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΤΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Ο τρόπος οργάνωσης σε οµάδες κατοικιών οδηγεί σε κοινή

Ο τρόπος οργάνωσης σε οµάδες κατοικιών οδηγεί σε κοινή 77.5 7 5.0 85. 0 85. 0 ΕΞΟΧΙΚΕΣ ΚΑΤΟΙΚΙΕΣ ΣΤΟ ΣΚΟΡΠΟΝΕΡΙ Ν. ΕΥΒΟΙΑΣ ΗΜΗΤΡΑ ΦΥΓΚΑ 814973 ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ ΧΡΥΣΟΠΟΥΛΟΥ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Η ΚΕΝΤΡΙΚΗ Ι ΕΑ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΘΕΤΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ Α. Αστικός σχεδιασµός: 1. Οργάνωση σε

Διαβάστε περισσότερα

Τα «Κόκκινα Φανάρια» Ζητήματα πολεοδομικού σχεδιασμού και θεσμικού πλαισίου στις ζώνες αγοραίου έρωτα: οίκοι ανοχής στον Δήμο Βόλου

Τα «Κόκκινα Φανάρια» Ζητήματα πολεοδομικού σχεδιασμού και θεσμικού πλαισίου στις ζώνες αγοραίου έρωτα: οίκοι ανοχής στον Δήμο Βόλου Τα «Κόκκινα Φανάρια» Ζητήματα πολεοδομικού σχεδιασμού και θεσμικού πλαισίου στις ζώνες αγοραίου έρωτα: οίκοι ανοχής στον Δήμο Βόλου ΛΑΛΕΝΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΟΣΧΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΠΟΛΥΜΕΝΙΔΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ e-mail: polym60@gmail.com,

Διαβάστε περισσότερα

Σημερινές ελληνικές πόλεις δέχονται μεγάλο αριθμό μεταναστών Εγκατάσταση τους σε υποβαθμισμένες περιοχές Προβληματισμός : Πως μπορεί ο αρχιτέκτων

Σημερινές ελληνικές πόλεις δέχονται μεγάλο αριθμό μεταναστών Εγκατάσταση τους σε υποβαθμισμένες περιοχές Προβληματισμός : Πως μπορεί ο αρχιτέκτων ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΑΝΑΠΛΑΣΕΩΝ-ΑΛΛΑΓΗΣ ΧΡΗΣΕΩΝ ΓΗΣ ΣΤΙΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΜΕΙΟΝΟΤΗΤΕΣ ΣΤΟ ΜΕΤΑΞΟΥΡΓΕΙΟ Σημερινές ελληνικές πόλεις δέχονται μεγάλο αριθμό μεταναστών Εγκατάσταση τους σε υποβαθμισμένες περιοχές Προβληματισμός

Διαβάστε περισσότερα

Τμήμα Α7. Ανακαλύπτοντας τον κρυμμένο αρχιτεκτονικό θησαυρό της γειτονιάς μας

Τμήμα Α7. Ανακαλύπτοντας τον κρυμμένο αρχιτεκτονικό θησαυρό της γειτονιάς μας 39ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2014-15 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ Τμήμα Α7 Ανακαλύπτοντας τον κρυμμένο αρχιτεκτονικό θησαυρό της γειτονιάς μας ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΚΥΨΕΛΗΣ Η Κυψέλη είναι μια από τις παλαιότερες

Διαβάστε περισσότερα

ΗΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΛΕΥΣΙΝΑ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ ΙΙ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΑΣΤΙΚΟ ΧΩΡΟ

ΗΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΛΕΥΣΙΝΑ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ ΙΙ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΑΣΤΙΚΟ ΧΩΡΟ ΗΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΛΕΥΣΙΝΑ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΑΣΤΙΚΟ ΧΩΡΟ Αναστασία Δένδια Λυδία Μπόουεν α.μ. 04107001 α.μ. 04107660 6 ο εξάμηνο Κα. Σ. Αυγερινού Κολόνια ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ ΙΙ Προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΤΗ: ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ ΣΤΙΣ Ο ΟΥΣ Γ. ΧΑΛΚΙ Η ΚΑΙ ΜΕΓ. ΑΛΕΞΑΝ ΡΟΥ ΤΩΝ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ

ΜΕΛΕΤΗ: ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ ΣΤΙΣ Ο ΟΥΣ Γ. ΧΑΛΚΙ Η ΚΑΙ ΜΕΓ. ΑΛΕΞΑΝ ΡΟΥ ΤΩΝ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ ΜΕΛΕΤΗ: ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΩΝ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ ΣΤΙΣ Ο ΟΥΣ Γ. ΧΑΛΚΙ Η ΚΑΙ ΜΕΓ. ΑΛΕΞΑΝ ΡΟΥ ΤΩΝ ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΩΝ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ Α ΣΤΑ ΙΟΥ ΜΕΛΕΤΗΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕΛΕΤΗΣ Η µελέτη έχει ως

Διαβάστε περισσότερα

Το οικόπεδο που μας δίνεται να αναπτύξουμε την κτιριακή σύνθεση χαρακτηρίζεται από την έντονη κλίση προς τη θάλασσα

Το οικόπεδο που μας δίνεται να αναπτύξουμε την κτιριακή σύνθεση χαρακτηρίζεται από την έντονη κλίση προς τη θάλασσα ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΣ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ : Εξοχικές κατοικίες στο Σκροπονέρι Ευβοίας Το οικόπεδο που μας δίνεται να αναπτύξουμε την κτιριακή σύνθεση χαρακτηρίζεται από την έντονη κλίση προς τη θάλασσα και από την ακανόνιστη

Διαβάστε περισσότερα

ΝΑΥΠΛΙΟ Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ

ΝΑΥΠΛΙΟ Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΝΑΥΠΛΙΟ Η ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΛΑΣΗΣ NAFPLIO A. THE HISTORIC CHARACTER OF THE CITY B. PROPOSALS FOR PROTECTION AND SUSTAINABLE DEVELOPMENT THE OLD CITY - VIEW FROM THE

Διαβάστε περισσότερα

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΘΕΩΡΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ ΧΡΗΣΕΩΝ ΓΗΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΘΕΩΡΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ ΧΡΗΣΕΩΝ ΓΗΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΘΕΩΡΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑΣ ΧΡΗΣΕΩΝ ΓΗΣ Όταν εξετάζουµε µία συγκεκριµένη αγορά, πχ. την αστική αγορά εργασίας, η ανάλυση αυτή ονοµάζεται µερικής ισορροπίας. Όταν η ανάλυση µας περιλαµβάνει

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΠΛΑΝΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ. Αρχιτεκτονική. Περιβαλλοντική αρχιτεκτονική

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟ ΠΛΑΝΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ. Αρχιτεκτονική. Περιβαλλοντική αρχιτεκτονική Η ιδιοκτησία της ΑΝΘΕΜΙΑΣ Α.Ε., χωροθετείται μέσα στον οικισμό της Καρδίας. Ο πολεοδομικός και ο οικιστικός σχεδιασμός των οικοπέδων της ιδιοκτησίας οφείλει να στηρίζεται σε συγκεκριμένο στρατηγικό πλάνο,

Διαβάστε περισσότερα

Άποψη της Π.Π. Γερµανού από τη γωνία µε Π.Μελά. Φαίνεται η κυριαρχία και η όχληση από τα ισόγεια καταστήµατα.

Άποψη της Π.Π. Γερµανού από τη γωνία µε Π.Μελά. Φαίνεται η κυριαρχία και η όχληση από τα ισόγεια καταστήµατα. 1-2. Καφέ-µπαρ στη γωνία Π.Μελά και Π.Π. Γερµανού. ιακρίνονται τα τραπεζοκαθίσµατα, οι τέντες, οι οµπρέλες πεζοδροµίου και ο λοιπός εξοπλισµός του καταστήµατος, που αφήνουν ελάχιστο ελεύθερο χώρο επί του

Διαβάστε περισσότερα

Ανάλυση της συµπεριφοράς των πεζών ως προς τη διάσχιση οδών σε αστικές περιοχές

Ανάλυση της συµπεριφοράς των πεζών ως προς τη διάσχιση οδών σε αστικές περιοχές Ανάλυση της συµπεριφοράς των πεζών ως προς τη διάσχιση οδών σε αστικές περιοχές Ε.Παπαδηµητρίου Γ.Γιαννής Ι.Γκόλιας ΕΜΠ - Τοµέας Μεταφορών και Συγκοινωνιακής Υποδοµής 5ο ιεθνές Συνέδριο Έρευνα στις Μεταφορές

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΙ ΡΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ Φ.Α. ΣΤΟ ΑΣΤΙΚΟ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟ ΤΟΠΙΟ

ΕΠΙ ΡΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ Φ.Α. ΣΤΟ ΑΣΤΙΚΟ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟ ΤΟΠΙΟ ΕΠΙ ΡΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ Φ.Α. ΣΤΟ ΑΣΤΙΚΟ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟ ΤΟΠΙΟ 1. Κτίρια και εγκαταστάσεις Φ.Α. Ξεκινώντας, θα ήθελα να διαχωρίσω τις εγκαταστάσεις Φ.Α. καθώς και τα κτίρια στα οποία αυτές εφαρµόζονται

Διαβάστε περισσότερα

ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ- ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΥ ΚΑΙ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ

ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ- ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΥ ΚΑΙ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ- ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΥ ΚΑΙ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟ 5 ο Ακαδημαϊκό έτος 2016-2017 ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ Ι ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΓΕΝΙΚΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΔΗΜΟΣ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ. Ελευσίνα. 08 / 09 /2011 Αρ. Πρωτ. 21413

ΓΕΝΙΚΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΔΗΜΟΣ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ. Ελευσίνα. 08 / 09 /2011 Αρ. Πρωτ. 21413 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΔΗΜΟΣ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ Διεύθυνση:Χατζηδάκη 41 & Δήμητρος ΕΛΕΥΣΙΝΑ Πληρ.: κ. Π. Λινάρδος Τηλ.: 210 5537 309 Fax: 210 5537 279 Email: Ελευσίνα. 08 / 09 /2011 Αρ. Πρωτ. 21413

Διαβάστε περισσότερα

Τα πρότυπα ανάπτυξης των πόλεων στην Ελλάδα

Τα πρότυπα ανάπτυξης των πόλεων στην Ελλάδα Τα πρότυπα ανάπτυξης των πόλεων στην Ελλάδα Η ουσιαστική ανάπτυξη των πόλεων στην Ελλάδα άρχισε από τις αρχές της δεκαετίας του 50. Ενωρίτερα της περιόδου αυτής οι κοινωνικοοικονομικές συνθήκες δεν ευνοούσαν

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΔΟΜΗΜΕΝΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΤΟΠΙΟΥ ΣΤΑ ΖΑΓΟΡΟΧΩΡΙΑ Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΒΙΤΣΑΣ

ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΔΟΜΗΜΕΝΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΤΟΠΙΟΥ ΣΤΑ ΖΑΓΟΡΟΧΩΡΙΑ Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΒΙΤΣΑΣ Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΒΙΤΣΑΣ Άρης Σαπουνάκης Δρ Αρχιτέκτων Πολεοδόμος Αναπληρωτής Καθηγητής του Τμήματος Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΤΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

ΜΕΛΕΤΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΜΕΛΕΤΗ 010025 ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Η περιοχή μελέτης αντιμετωπίζεται με βάση την τοπογραφία της: το έδαφος και το κλίμα, με την ευρύτερη έννοια, κατευθύνουν τη μελέτη. Τοίχοι και τοιχία αντιστήριξης χαράσσονται

Διαβάστε περισσότερα

Η περιοχή του ήµου Μενεµένης βρίσκεται στη δυτική πλευρά του Πολεοδοµικού Συγκροτήµατος

Η περιοχή του ήµου Μενεµένης βρίσκεται στη δυτική πλευρά του Πολεοδοµικού Συγκροτήµατος 2 ΤΟ ΘΕΜΑ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΜΕΝΕΜΕΝΗΣ Η ανάπτυξη των Λαχανοκήπων και της ευρύτερης περιοχής Α. ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΜΕΝΕΜΕΝΗΣ Η περιοχή του ήµου Μενεµένης βρίσκεται στη δυτική πλευρά του Πολεοδοµικού

Διαβάστε περισσότερα

Στρατόπεδο Aσηµακοπούλου. Παραλία

Στρατόπεδο Aσηµακοπούλου. Παραλία Στάδιο Στρατόπεδο Aσηµακοπούλου Παραλία Λιµανάκι Σφαγείων Καρνάγιο Το Περιγιάλι όπως είναι σήμερα. Η γραμμή περιγράφει τη περιοχή που διαμορφώνεται σε μια νέα, πρότυπη πόλη στα ανατολικά της Καβάλας. Η

Διαβάστε περισσότερα

2 ΤΕΧΝΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΓΕΝΙΚΑΤΟΠΟΛΟΓΙΑ Η μελέτη του παραθεριστικού οικισμού, έχει σαν στόχο να ικανοποιήσει λειτουργικά και αισθητικά το αγοραστικό κοινό αλλά και να εκμεταλλευτεί στο μέγιστο την οικοδομισιμότητα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. «Η πολεοδομική εξέλιξη της Χαλκίδας» Ευσταθοπούλου Αγγελική (ΑΜ) Παπαβασιλείου Βασιλική (ΑΜ) Επίβλεψη Τσουκάτου Στέλλα

ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. «Η πολεοδομική εξέλιξη της Χαλκίδας» Ευσταθοπούλου Αγγελική (ΑΜ) Παπαβασιλείου Βασιλική (ΑΜ) Επίβλεψη Τσουκάτου Στέλλα ΑΝΩΤΑΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙ ΕΥΤΙΚΟ Ι ΡΥΜΑ ΠΕΙΡΑΙΑ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΔΟΜΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ «Η πολεοδομική εξέλιξη της Χαλκίδας» Ευσταθοπούλου Αγγελική

Διαβάστε περισσότερα

H Μητροπολιτική Αθήνα αντιμετωπίζει ριζικές αλλαγές και σύνθετα πολεοδομικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά προβλήματα

H Μητροπολιτική Αθήνα αντιμετωπίζει ριζικές αλλαγές και σύνθετα πολεοδομικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά προβλήματα 1 2 H Μητροπολιτική Αθήνα αντιμετωπίζει ριζικές αλλαγές και σύνθετα πολεοδομικά, περιβαλλοντικά και κοινωνικά προβλήματα 3 Περιβαλλοντική υποβάθμιση 4 Σε αναζήτηση της σύγχρονης ταυτότητας 5 Ανεργία -

Διαβάστε περισσότερα

Η ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΛΕΥΣΙΝΑ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ ΙΙ: ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΑΣΤΙΚΟ ΧΩΡΟ Ε.Μ.Π. ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ

Η ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΛΕΥΣΙΝΑ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ ΙΙ: ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΑΣΤΙΚΟ ΧΩΡΟ Ε.Μ.Π. ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Η ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΕΛΕΥΣΙΝΑ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ ΙΙ: ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΕΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΑΣΤΙΚΟ ΧΩΡΟ Ε.Μ.Π. ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΑΝΘΙΜΟΥ ΕΛΕΝΑ-04107602, ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ ΙΩΑΝΝΑ-04107601 6 Ο ΕΞΑΜΗΝΟ ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: Σ.ΑΥΓΕΡΙΝΟΥ ΣΤΟΧΟΙ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΛΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΡΙΖΟΥΠΟΛΗΣ ΠΕΡΙΣΣΟΥ

ΑΝΑΠΛΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΡΙΖΟΥΠΟΛΗΣ ΠΕΡΙΣΣΟΥ ΕΜΠ ΣΧΟΛΗΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΤΟΜΕΙΣ Ι,ΙΙ,ΙΙΙ ΑΚΑ ΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2006 07 9ο ΧΕΙΜΕΡΙΝΟ ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑ : ΑΡΧΙΤΕΚΟΝΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ 9: ΑΣΤΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΑΝΑΠΛΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΡΙΖΟΥΠΟΛΗΣ ΠΕΡΙΣΣΟΥ ΟΜΑ Α 2 ΠΕΡΙΟΧΗ Β

Διαβάστε περισσότερα

ΡΑΠΤΗΣ ΠΤΕΛΕΑ ΛΕΙΒΑΔΑΚΙ

ΡΑΠΤΗΣ ΠΤΕΛΕΑ ΛΕΙΒΑΔΑΚΙ ΡΑΠΤΗΣ ΠΤΕΛΕΑ ΛΕΙΒΑΔΑΚΙ προς Λιβαδάκι ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΕΙΟ ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΟ Η Σύσταση του Οικισμού: Ο οικισμός είναι ορεινός, αγροτικός και αποτελείται από: -13 κατοικίες, (μόνιμα διαμένουν σε 6 από αυτές,

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ, ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ& ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΠΑΡΚΑ:

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ, ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ& ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΠΑΡΚΑ: ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ, ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ& ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΠΑΡΚΑ: Ι ΡΥΣΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ Εισήγηση: Α.Μουρτσιάδης, Προϊστάμενος Γενικής Διεύθυνσης Γενική

Διαβάστε περισσότερα

Εμπόριο και πόλη: ζητήματα πολεοδομικής οργάνωσης η περίπτωση της οδού Πατησίων

Εμπόριο και πόλη: ζητήματα πολεοδομικής οργάνωσης η περίπτωση της οδού Πατησίων ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ 7 Α - ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΑΣΤΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ Ανιχνεύοντας την κρίση με επίκεντρο την οδό Πατησίων. Σενάρια ανασυγκρότησης του αστικού ιστού Εμπόριο και πόλη: ζητήματα πολεοδομικής οργάνωσης η

Διαβάστε περισσότερα

Β. ΓΙΑΤΗΧΑΛΚΙΔΑ. γενικά: πρωτεύουσα ν.ευβοίας 80 χλμ από την Αθήνα 53.584 κάτοικοι επίσημα

Β. ΓΙΑΤΗΧΑΛΚΙΔΑ. γενικά: πρωτεύουσα ν.ευβοίας 80 χλμ από την Αθήνα 53.584 κάτοικοι επίσημα Η ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΧΑΛΚΙΔΑΣ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΜΕΤΩΠΟΥ ΠΑΛΟΓΟΥ ΣΟΦΙΑ A. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Αντικείμενο: Χαλκίδα Στόχος: μελέτη του θαλάσσιου μετώπου Μέθοδοι επεξεργασίας: βιβλιογραφία-διαδίκτυο αεροφωτογραφίες

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΑ ΠΑΡΚΑ: ΙΔΡΥΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ Εισήγηση: Α.Μουρτσιάδης, Προϊστάμενος Γενικής Διεύθυνσης Γενική παρατήρηση

Διαβάστε περισσότερα

1η Ελληνο - Γαλλική & Διεθνής Συνάντηση, SD-MED:

1η Ελληνο - Γαλλική & Διεθνής Συνάντηση, SD-MED: Ε ΘΝΙΚΟ Μ ΕΤΣΟΒΙΟ Π ΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΓΡΟΝΟΜΩΝ & ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΜΕΑΣ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑΣ & ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ 1η Ελληνο - Γαλλική & Διεθνής Συνάντηση, SD-MED: «Πολιτικές χωρικού σχεδιασμού και διευθέτησης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΙΡΑΙΑΣ Ανάλυση SWOT Αγοράνου Ουρανία Μπεγλερίδου Ελένη Χελιώτη Αγγελική

ΠΕΙΡΑΙΑΣ Ανάλυση SWOT Αγοράνου Ουρανία Μπεγλερίδου Ελένη Χελιώτη Αγγελική ΠΕΙΡΑΙΑΣ Ανάλυση SWOT Αγοράνου Ουρανία Μπεγλερίδου Ελένη Χελιώτη Αγγελική Φυσικό περιβάλλον του Πειραιά Λιμάνια ΥΠΕΡΤΟΠΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ Λιμάνι Πειραιά Μαρίνα Ζέας (Πασαλιμάνι) Τουριστικά καταλύματα Ξενοδοχεία

Διαβάστε περισσότερα

Πρόγραμμα FATE ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟΥ ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΥ

Πρόγραμμα FATE ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟΥ ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΥ Πρόγραμμα FATE ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΤΡΑΤΟΠΕΔΟΥ ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΥ Παρατηρήσεις επί της πρότασης/μελέτης Γενικές 1. Η μελέτη δεν έχει τη δομή ούτε μίας οικονομοτεχνικής ή επιχειρησιακής μελέτης αλλά ούτε και

Διαβάστε περισσότερα

Εργαλεία του Πολεοδοµικού Σχεδιασµού ΓΠΣ - ΣΧΟΟΑΠ

Εργαλεία του Πολεοδοµικού Σχεδιασµού ΓΠΣ - ΣΧΟΟΑΠ Εργαλεία του Πολεοδοµικού Σχεδιασµού ΓΠΣ - ΣΧΟΟΑΠ ΘΕΟ ΟΣΗΣ ΨΥΧΟΓΙΟΣ Τοπ. Μηχ/κός Πολεοδόµος Προϊστάµενος Τµήµατος Σχεδιασµού Οργανισµού Ρυθµιστικού Σχεδίου και Προστασίας Περιβάλλοντος Αθήνας ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΚΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη διεθνή και ελληνική εμπειρία από την εφαρμογή προγραμμάτων αστικής αναγέννησης. Προτάσεις για το μέλλον

Εισαγωγή στη διεθνή και ελληνική εμπειρία από την εφαρμογή προγραμμάτων αστικής αναγέννησης. Προτάσεις για το μέλλον Προγράμματα αστικής αναγέννησης και βιώσιμη ανάπτυξη. Ελληνικές και Βρετανικές εμπειρίες ΤΕΕ / ΤΚΜ ΣΕΜΠΧΠΑ Εισαγωγή στη διεθνή και ελληνική εμπειρία από την εφαρμογή προγραμμάτων αστικής αναγέννησης. Προτάσεις

Διαβάστε περισσότερα

Εργαλεία του Πολεοδοµικού Σχεδιασµού ΓΠΣ - ΣΧΟΟΑΠ

Εργαλεία του Πολεοδοµικού Σχεδιασµού ΓΠΣ - ΣΧΟΟΑΠ Εργαλεία του Πολεοδοµικού Σχεδιασµού ΓΠΣ - ΣΧΟΟΑΠ Θ. ΨΥΧΟΓΙΟΣ Τοπ. Μηχ/κός Πολεοδόµος Προϊστάµενος Τµήµατος Σχεδιασµού Οργανισµού Ρυθµιστικού Σχεδίου και Προστασίας Περιβάλλοντος Αθήνας ΕΠΙΠΕ Α ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΡΑΠΤΗ. Γενική άποψη του οικισμού. Το άνοιγμα στη θέα. Η περιοχή μελέτης

ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΡΑΠΤΗ. Γενική άποψη του οικισμού. Το άνοιγμα στη θέα. Η περιοχή μελέτης ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΡΑΠΤΗ Το Ράπτη είναι ένα τυπικό παράδειγμα οικισμού στα ορεινά του νομού Ηλείας :δε χαρακτηρίζεται για τον παραδοσιακό του χαρακτήρα αλλά κυρίως για το πλούσιο φυσικό του περιβάλλον, που όμως

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΧΕΔΙΩΝ. Το οικόπεδο μας ανήκει στον κύριο Νίκο Δαλιακόπουλο καθώς και το γειτονικό οικόπεδο.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΧΕΔΙΩΝ. Το οικόπεδο μας ανήκει στον κύριο Νίκο Δαλιακόπουλο καθώς και το γειτονικό οικόπεδο. - 89-1. Τοπογραφικό Διάγραμμα : ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΣΧΕΔΙΩΝ Το οικόπεδο μας ανήκει στον κύριο Νίκο Δαλιακόπουλο καθώς και το γειτονικό οικόπεδο. Η πρόσοψη του οικοπέδου βρίσκεται επί της οδού Κρουσόβου, ενώ το οικόπεδο

Διαβάστε περισσότερα

Institutional Repository - Library & Information Centre - University of Thessaly 02/03/ :53:35 EET

Institutional Repository - Library & Information Centre - University of Thessaly 02/03/ :53:35 EET ΚΕΝΤΡΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΣΤΟ ΝΑΥΠΛΙΟ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΔΕΡΖΕΚΟΣ II ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ Institutional Repository - Library & Information Centre - University of Thessaly ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΧΩΡΟΥ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΧΩΡΟΥ Τίτλος Μαθήματος ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΕ & ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΩΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΤΕ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΧΩΡΟΥ κ. Καριώτου

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ ΠΟΛΕΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ ΠΟΛΕΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ ΠΟΛΕΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Άρης Σαπουνάκης Δρ Αρχιτέκτων Πολεοδόμος Αναπληρωτής Καθηγητής του Τμήματος Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας & Περιφερειακής Ανάπτυξης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Ιστορικά

Διαβάστε περισσότερα

Ιεράρχηση του αστικού οδικού δικτύου και οδική ασφάλεια

Ιεράρχηση του αστικού οδικού δικτύου και οδική ασφάλεια ΠΣ ΑΤΜ - ΤΕΕ Επιστηµονική Ηµερίδα Παρόδιες χρήσεις γης και διαχείριση προσβάσεων Αθήνα, 26-27 Απριλίου 2001 Ιεράρχηση του αστικού οδικού δικτύου και οδική ασφάλεια Γιώργος Γιαννής Μαθιός Καρλαύτης Ιωάννης

Διαβάστε περισσότερα

4 ο ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΕΔΙΟ:

4 ο ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΕΔΙΟ: 4 ο ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΕΔΙΟ: Με ποιους τρόπους συμβάλει ο βιοκλιματικός σχεδιασμός των κτιρίων, στην βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των ανθρώπων. Ομάδα Εργασίας : Αλεξόπουλος Πέτρος, Δημαρά Κατερίνα, Καλεμάκη

Διαβάστε περισσότερα

στον αστικό ιστό Το παράδειγμα του Δήμου Αρτέμιδος Αττικής» ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ: Ι. ΠΟΛΥΖΟΣ, Τζ. ΚΟΣΜΑΚΗ, Σ. ΜΑΥΡΟΜΜΑΤΗ Αθήνα, Μάρτιος 2009

στον αστικό ιστό Το παράδειγμα του Δήμου Αρτέμιδος Αττικής» ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ: Ι. ΠΟΛΥΖΟΣ, Τζ. ΚΟΣΜΑΚΗ, Σ. ΜΑΥΡΟΜΜΑΤΗ Αθήνα, Μάρτιος 2009 ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΔΠΜΣ: Αρχιτεκτονική - Σχεδιασμός του Χώρου Κατεύθυνση: Πολεοδομία Χωροταξία Μάθημα:Περιβαλλοντικές συνιστώσες του σχεδιασμού και της οικιστικής

Διαβάστε περισσότερα

οκ _ τόπους παρεμβάσεις τοπίου για την ανάδειξη του παραλιακού μετώπου του Ναυπλίου

οκ _ τόπους παρεμβάσεις τοπίου για την ανάδειξη του παραλιακού μετώπου του Ναυπλίου Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Ε.Μ.Π. τομέας Ι _ αρχιτεκτονικών συνθέσεων Ιούλιος 2012 Σπουδαστική ομάδα _ Αγαπητού-Κυρίτση Αλεξάνδρα-Νιόβη Χουντάλα Παναγιώτα Επιβλέποντες καθηγητές _ Καρβουντζή Βαλεντίνη

Διαβάστε περισσότερα

ΞΑΠΛΩΝΟΝΤΑΣ ΣΤΟ ΕΔΑΦΟΣ. Στρατηγική Συν-Κατοίκησης

ΞΑΠΛΩΝΟΝΤΑΣ ΣΤΟ ΕΔΑΦΟΣ. Στρατηγική Συν-Κατοίκησης ΞΑΠΛΩΝΟΝΤΑΣ ΣΤΟ ΕΔΑΦΟΣ Στρατηγική Συν-Κατοίκησης Η πρόταση μας εισάγει μια νέα τυπολογία κατοικίας, αυτήν της οριζόντιας πολυκατοικίας. Η αναφορά στην ελληνική αστική πολυκατοικία είναι σκόπιμη αφού η

Διαβάστε περισσότερα

Α Ρ Χ Ι Τ Ε Κ Τ Ο Ν Ι Κ Η Α Ν Α Λ Υ Σ Η Π Α Ρ Α Δ Ο Σ Ι Α Κ Ω Ν Κ Τ Ι Ρ Ι Ω Ν - Σ Υ Ν Ο Λ Ω Ν

Α Ρ Χ Ι Τ Ε Κ Τ Ο Ν Ι Κ Η Α Ν Α Λ Υ Σ Η Π Α Ρ Α Δ Ο Σ Ι Α Κ Ω Ν Κ Τ Ι Ρ Ι Ω Ν - Σ Υ Ν Ο Λ Ω Ν 1 Α Ρ Χ Ι Τ Ε Κ Τ Ο Ν Ι Κ Η Α Ν Α Λ Υ Σ Η Π Α Ρ Α Δ Ο Σ Ι Α Κ Ω Ν Κ Τ Ι Ρ Ι Ω Ν - Σ Υ Ν Ο Λ Ω Ν Έλενα Κωνσταντινίδου, Επ. Καθηγήτρια ΕΜΠ Σας καλοσωρίζουμε στο μάθημα της «Αρχιτεκτονικής ανάλυσης παραδοσιακού

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΣΦΑΛΕΙΑ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΛΛΑΓΕΣ ΤΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ ΑΜΕΡΙΚΗΣ ΠΑΤΗΣΙΩΝ

ΑΝΑΣΦΑΛΕΙΑ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ ΚΑΙ ΜΕΤΑΛΛΑΓΕΣ ΤΩΝ ΚΕΝΤΡΙΚΩΝ ΠΕΡΙΟΧΩΝ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ ΑΜΕΡΙΚΗΣ ΠΑΤΗΣΙΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΑΝΑΣΦΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ Ο φόβος του εγκλήματος Η εγκληματικότητα στην Ελλάδα ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΤΩΝ ΙΔΙΑΙΤΕΡΩΝ ΓΝΩΡΙΣΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΤΩΝ ΠΑΤΗΣΙΩΝ (ΠΛΑΤΕΙΑ ΑΜΕΡΙΚΗΣ) Πολεοδομική

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ BΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΕΙΡΑΙΩΣ (Σ.Β.Α.Π)

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ BΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΕΙΡΑΙΩΣ (Σ.Β.Α.Π) ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ BΙΟΜΗΧΑΝΙΩΝ ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΠΕΙΡΑΙΩΣ (Σ.Β.Α.Π) ΕΤΟΣ ΙΔΡΥΣΗΣ: 1951 ΕΔΡΑ: Πειραιάς, Μέγαρο ΕΒΕΠ, Λουδοβίκου 1, Γραφεία Αθηνών: Αμερικής 10, T.K. 106 71 ΑΘΗΝΑ, Τηλ: 210-3392567, Fax: 210-3631720 e-

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ Μάθημα 2Σ6 01. ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ: Ελένη ΑΝΔΡΙΚΟΠΟΥΛΟΥ, Γρηγόρης ΚΑΥΚΑΛΑΣ Χ Ε Ι Μ Ε Ρ Ι Ν Ο Ε Ξ Α Μ Η Ν Ο

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ Μάθημα 2Σ6 01. ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ: Ελένη ΑΝΔΡΙΚΟΠΟΥΛΟΥ, Γρηγόρης ΚΑΥΚΑΛΑΣ Χ Ε Ι Μ Ε Ρ Ι Ν Ο Ε Ξ Α Μ Η Ν Ο ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ Μάθημα 2Σ6 01 ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ: Ελένη ΑΝΔΡΙΚΟΠΟΥΛΟΥ, Γρηγόρης ΚΑΥΚΑΛΑΣ Χ Ε Ι Μ Ε Ρ Ι Ν Ο Ε Ξ Α Μ Η Ν Ο 2 0 1 3-2014 1 Α. ΟΙΚΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΚΑΙ ΚΑΤΟΙΚΙΑ Δίκτυο οικισμών και

Διαβάστε περισσότερα

ΦΟΙΤΗΤΡΙΕΣ: ΜΑΡΙΝΗ ΜΑΡΙΑ

ΦΟΙΤΗΤΡΙΕΣ: ΜΑΡΙΝΗ ΜΑΡΙΑ Ε. Μ. ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΑΚΑ. ΕΤΟΣ : 2005-2006 ΜΑΘΗΜΑ: ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΑ ΙI: ΣΥΓΓΡΟΥ ΑΓΙΟΣ ΣΩΣΤΗ Ι ΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑ Α:Ν. ΜΠΕΛΑΒΙΛΑΣ Ρ. ΚΛΑΜΠΑΤΣΕΑ ΦΟΙΤΗΤΡΙΕΣ: ΜΑΡΙΝΗ ΜΑΡΙΑ ΠΡΕΝΤΟΥ ΠΟΛΥΞΕΝΗ 6ο εξά

Διαβάστε περισσότερα

Ξενοδοχείο 4* «Virginia Hotel» εκτός Σχεδίου Δήμος Ρόδου

Ξενοδοχείο 4* «Virginia Hotel» εκτός Σχεδίου Δήμος Ρόδου Σάββενας Γιώργος Αρχιτέκτων Μηχ/κος Ε.Μ.Π. Ξενοδοχείο 4* «Virginia Hotel» εκτός Σχεδίου Δήμος Ρόδου Αρχιτεκτονική Μελέτη: Γ. Σάββενας Πολιτικός Μηχανικός: Κ. Χριστόπουλος Διακοσμήτρια: Κ. Καλλιγά Σάββενα

Διαβάστε περισσότερα

Rethink Athens: μια στρατηγική για την κυκλοφορία και τον δημόσιο χώρο στο κέντρο της Αθήνας

Rethink Athens: μια στρατηγική για την κυκλοφορία και τον δημόσιο χώρο στο κέντρο της Αθήνας Rethink Athens: μια στρατηγική για την κυκλοφορία και τον δημόσιο χώρο στο κέντρο της Αθήνας Η ανασυγκρότηση του κέντρου με άξονα την Πανεπιστημίου εντάσσεται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο στρατηγικών παρεμβάσεων

Διαβάστε περισσότερα

ο εκτοπισμός της κατοικίας από το Γκαζοχώρι

ο εκτοπισμός της κατοικίας από το Γκαζοχώρι Δ.Π.Μ.Σ. ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΧΩΡΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ Β : ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑ και ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ ΓΕΩΓΡΑΦΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΙΚΕΣ και ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ ο εκτοπισμός της κατοικίας από το Γκαζοχώρι φοιτήτρια:

Διαβάστε περισσότερα

Η Αθήνα είναι µια πόλη η οποία χαρακτηρίζεται από ιστορική συνέχεια. Kατοικείται από την εποχή του λίθου, αναπτύσσεται και επιβιώνει µέχρι και

Η Αθήνα είναι µια πόλη η οποία χαρακτηρίζεται από ιστορική συνέχεια. Kατοικείται από την εποχή του λίθου, αναπτύσσεται και επιβιώνει µέχρι και Π. ΑΚΡΙΤΙ ΗΣ 1 Η Αθήνα είναι µια πόλη η οποία χαρακτηρίζεται από ιστορική συνέχεια. Kατοικείται από την εποχή του λίθου, αναπτύσσεται και επιβιώνει µέχρι και σήµερα. Τα σηµάδια αυτής της µακράς ιστορίας

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΑΡΟΔΙΑΣ ΖΩΝΗΣ (Corridor Management)

ΑΣΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΑΡΟΔΙΑΣ ΖΩΝΗΣ (Corridor Management) ΑΣΤΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΑΡΟΔΙΑΣ ΖΩΝΗΣ (Corridor Management) N. Κοτσίκου, Αρχιτέκτων MA, υποψήφια Διδάκτωρ Σχολής Αγρονόµων & Τοπογράφων Μηχανικών Θ. Μαράτου, Dr Πολεοδόµος Αρχιτέκων Επιστηµονικοί Συνεργάτες:

Διαβάστε περισσότερα

Κανονιστική διάταξη για την αναστολή έκδοσης νέων αδειών ΚΥΕ στο τµήµα του κέντρου του Χαλανδρίου που ανακηρύσσεται κορεσµένο.

Κανονιστική διάταξη για την αναστολή έκδοσης νέων αδειών ΚΥΕ στο τµήµα του κέντρου του Χαλανδρίου που ανακηρύσσεται κορεσµένο. Κανονιστική διάταξη για την αναστολή έκδοσης νέων αδειών ΚΥΕ στο τµήµα του κέντρου του Χαλανδρίου που ανακηρύσσεται κορεσµένο. Η έκδοση της παρούσας κανονιστικής απόφασης γίνεται σύµφωνα µε το άρθρο 79

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΙ ΚΑΙ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΙ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΛΟΓΩ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ Μέρος Α

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΙ ΚΑΙ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΙ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΛΟΓΩ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ Μέρος Α ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟ ΕΛΛΑΔΑΣ ΤΜΗΜΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΜΟΝΙΜΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΩΝ ΘΕΜΑΤΩΝ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ: ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟΙ ΚΑΙ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΚΟΙ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΛΟΓΩ ΤΟΥ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΔΙΑΤΑΞΗ ΚΟΙΜΗΤΗΡΙΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΒΑΡΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΑΝΑΔΙΑΤΑΞΗ ΚΟΙΜΗΤΗΡΙΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΒΑΡΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΝΑΔΙΑΤΑΞΗ ΚΟΙΜΗΤΗΡΙΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΒΑΡΗΣ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το δημοτικό κοιμητήριο της Βάρης βρίσκεται στη θέση «Ασύρματος» της Δημοτικής Ενότητας Βάρης του Δήμου Βάρης Βούλας Βουλιαγμένης.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΟ ΗΛΑΤΟ ΡΟΜΟΥ ΕΝΤΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΚΟΥ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ

ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΟ ΗΛΑΤΟ ΡΟΜΟΥ ΕΝΤΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΚΟΥ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΟ ΗΛΑΤΟ ΡΟΜΟΥ ΕΝΤΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΚΟΥ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΕΩΣ ΤΩΝ ΓΡΕΒΕΝΩΝ ---ΒΑΣΙΚΕΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΥ ΕΝΤΑΞΗΣ ΠΟ ΗΛΑΤΟΥ ΣΕ ΑΣΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΧΗ-- Η µεθοδολογία εκπόνησης της µελέτης-πρότασης

Διαβάστε περισσότερα

ΑΣΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΣΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ. Σελ. 1

ΑΣΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΣΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ. Σελ. 1 Η πολιτική αστικής ανάπτυξης περιλαμβάνει δράσεις που αποσκοπούν στη βελτίωση των συνθηκών του αστικού περιβάλλοντος και διαβίωσης του πληθυσμού. Η βελτίωση επηρεάζει την ελκυστικότητα της πόλης και αυξάνει

Διαβάστε περισσότερα

majestic insight in living

majestic insight in living Ψυχικό Πρεσβεία ή Ιδιωτική Κατοικία ή Συγκρότημα Κατοικιών (Υπό κατασκευή) Κτίσμα 1800 μ2 σε οικόπεδο 1300μ2 Μοναδική θέση στην καλύτερη περιοχή του Ψυχικού Κορυφαία Αρχιτεκτονική Σχεδίαση από τον Αλέξανδρο

Διαβάστε περισσότερα

Μελέτη Πεδίου ΟΜΑΔΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2012

Μελέτη Πεδίου ΟΜΑΔΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2012 Μελέτη Πεδίου ΟΜΑΔΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2012 Μελέτη Πεδίου-Ορισμός Οι μελέτες πεδίου αναφέρονται σε προσχεδιασμένες δραστηριότητες των μαθητών/τριών που πραγματοποιούνται

Διαβάστε περισσότερα

Πολυκατοικία. Γ. Σάββενας. Γιώργος Αρχιτέκτων Μηχ/κος Ε.Μ.Π. Πόλη της Ρόδου (Ανάληψη)

Πολυκατοικία. Γ. Σάββενας. Γιώργος Αρχιτέκτων Μηχ/κος Ε.Μ.Π. Πόλη της Ρόδου (Ανάληψη) Πολυκατοικία Πόλη της Ρόδου (Ανάληψη) Σάββενας Γιώργος Αρχιτέκτων Μηχ/κος Ε.Μ.Π. Αρχιτεκτονική Μελέτη: Γ. Σάββενας Πολιτικός Μηχανικός: Κ. Χριστόπουλος Διακοσμήτρια: Κ. Καλλιγά Σάββενα Φωτογραφίες: Γ.

Διαβάστε περισσότερα

Βάση της διάλεξης είναι η ερευνητική εργασία με τίτλο «Οικολογικές γειτονιές σε χώρες της Ευρώπης» των Κατεργιανάκη Ευγενία, Μουσταφατζή Βασιλική,

Βάση της διάλεξης είναι η ερευνητική εργασία με τίτλο «Οικολογικές γειτονιές σε χώρες της Ευρώπης» των Κατεργιανάκη Ευγενία, Μουσταφατζή Βασιλική, Σχεδιασμός περιοχών κατοικίας* Βάση της διάλεξης είναι η ερευνητική εργασία με τίτλο «Οικολογικές γειτονιές σε χώρες της Ευρώπης» των Κατεργιανάκη Ευγενία, Μουσταφατζή Βασιλική, Τζιραλή Αννα-Μαρία με Επιβλέπουσα

Διαβάστε περισσότερα

Συνολικός Χάρτης Πόλης

Συνολικός Χάρτης Πόλης Στα πλαίσια εφαρµογής της οδηγίας 2002/49/ΕΚ, για την αντιµετώπιση των σοβαρών περιβαλλοντικών προβληµάτων που αντιµετωπίζουν οι πόλεις, εξαιτίας του οδικού Θορύβου, µε σοβαρές επιπτώσεις στην ανθρώπινη

Διαβάστε περισσότερα

Σχολή Ανθρωπιστικών Σπουδών Σπουδές στον Ευρωπαϊκό Πολιτισμό ΓΕΝΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ, ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΩΓΡΑΦΙΑ. 4η Γραπτή Εργασία Ακαδημαϊκού Έτους

Σχολή Ανθρωπιστικών Σπουδών Σπουδές στον Ευρωπαϊκό Πολιτισμό ΓΕΝΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ, ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΩΓΡΑΦΙΑ. 4η Γραπτή Εργασία Ακαδημαϊκού Έτους Σχολή Ανθρωπιστικών Σπουδών Σπουδές στον Ευρωπαϊκό Πολιτισμό ΓΕΝΙΚΗ ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ, ΑΝΘΡΩΠΟΓΕΩΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΥΛΙΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ 4η Γραπτή Εργασία Ακαδημαϊκού Έτους 2010-2011 Φοιτητής : Λιούμπας Ανδρέας

Διαβάστε περισσότερα

Περισσότερες πληροφορίες:

Περισσότερες πληροφορίες: Περισσότερες πληροφορίες: http://roma.eled.auth.gr/sites/roma/gmap/files/dendropotamos.pdf Όνομα χωριού: Δενδροπόταμος Δήμος στον οποίο ανήκει: Δήμος Αμπελοκήπων-Μενεμένης Περιφέρεια: Κεντρική Μακεδονία

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΚΟ-ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ...3 ΤΟ ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΠΟΛΥΚΕΝΤΡΟ ΠΤΟΛΕΜΑΪ ΑΣ...4 ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗΣ ΛΥΣΗΣ...8

ΙΣΤΟΡΙΚΟ-ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ...3 ΤΟ ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΠΟΛΥΚΕΝΤΡΟ ΠΤΟΛΕΜΑΪ ΑΣ...4 ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗΣ ΛΥΣΗΣ...8 Ε Λ Λ Η Ν Ι Κ Η Η Μ Ο Κ Ρ Α Τ Ι Α Ν Ο Μ Α Ρ Χ Ι Α Κ Ο Ζ Α Ν Η Σ Η Μ Ο Σ Π Τ Ο Λ Ε Μ Α Ϊ Α Σ ΕΜΠΟΡΙΚΟ ΠΟΛΥΚΕΝΤΡΟ ΗΜΟΥ ΠΤΟΛΕΜΑΪ ΑΣ ΠΡΟΤΑΣΗ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ & ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΚΟΙΝΗΣ ΩΦΕΛΕΙΑΣ ΠΟΛΗΣ ΠΤΟΛΕΜΑΪ

Διαβάστε περισσότερα

ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΧΩΡΟΥ ΣΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΟΥ Π. Σ. Θ.

ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΧΩΡΟΥ ΣΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΟΥ Π. Σ. Θ. ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΧΩΡΟΥ ΣΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΟΥ Π. Σ. Θ. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΤΟΧΟΙ - ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΚΟΙΝΟΧΡΗΣΤΟΙ ΧΩΡΟΙ ΑΣΤΙΚΕΣ ΟΧΛΗΣΕΙΣ ΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Διαβάστε περισσότερα

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΔΥΤΙΚΟΥ ΣΑΡΩΝΙΚΟΥ

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΔΥΤΙΚΟΥ ΣΑΡΩΝΙΚΟΥ Οργανισμός Ρυθμιστικού Σχεδίου και Προστασίας Περιβάλλοντος Αθήνας ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΑΡΑΚΤΙΑΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΔΥΤΙΚΟΥ ΣΑΡΩΝΙΚΟΥ Επιστημονικός υπεύθυνος: καθ. Χ. Κοκκώσης Εργαστήριο Περιβάλλοντος και Χωρικού

Διαβάστε περισσότερα

ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΣΥΝΟΛΩΝ

ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΣΥΝΟΛΩΝ ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΣΥΝΟΛΩΝ -Η κάθε αστική ή αγροτική τοποθεσία που µαρτυρεί πολιτισµό έχει µνηµειακή αξία -Το ενδιαφέρον δεν περιορίζεται µόνο στην υψηλή αρχιτεκτονική αλλά και στα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΜΠ / ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ / ΤΟΜΕΑΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2008

ΕΜΠ / ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ / ΤΟΜΕΑΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2008 ΕΜΠ / ΣΧΟΛΗ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΩΝ / ΤΟΜΕΑΣ ΠΟΛΕΟΔΟΜΙΑΣ ΚΑΙ ΧΩΡΟΤΑΞΙΑΣ / ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2008 ΠΑΛΟΓΟΥ ΣΟΦΙΑ / ΧΑΛΚΙΔΑ _ ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΣΤΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΜΕΤΩΠΟ / ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΕΣ : ΒΑΪΟΥ ΝΤΙΝΑ _ ΜΟΝΕΜΒΑΣΙΤΟΥ ΑΛΕΚΑ «...Οι σημαντικότερες

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΧΡΗΣΕΩΝ ΓΗΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΑΜΑΡΟΥΣΙΟΥ. Οκτώβρης 2008

ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΧΡΗΣΕΩΝ ΓΗΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΑΜΑΡΟΥΣΙΟΥ. Οκτώβρης 2008 ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΧΡΗΣΕΩΝ ΓΗΣ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΑΜΑΡΟΥΣΙΟΥ Οκτώβρης 2008 ΧΡΗΣΕΙΣ ΓΗΣ Ο στρατηγικός σχεδιασμός της πόλης επιτυγχάνεται μέσα από το Γ.Π.Σ. Σε βάθος χρόνου οριοθέτηση των οχλουσών δραστηριοτήτων με στόχο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΙΟΣ ΣΩΣΤΗΣ-ΣΥΓΓΡΟΥ ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΑ 1 ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΑΣΤΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ

ΑΓΙΟΣ ΣΩΣΤΗΣ-ΣΥΓΓΡΟΥ ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΑ 1 ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΑΣΤΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ ΠΟΛΕΟ ΟΜΙΑ 1 ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΑΣΤΙΚΟΥ ΧΩΡΟΥ ΑΓΙΟΣ ΣΩΣΤΗΣ-ΣΥΓΓΡΟΥ ΚΑΛΛΙΟΠΗ ΑΜΥΓ ΑΛΟΥ ΟΛΓΑ ΤΟΥΡΛΟΜΟΥΣΗ Ι ΑΣΚΟΝΤΕΣ: Ν.ΜΠΕΛΑΒΙΛΑΣ, Ι.ΠΟΛΥΖΟΣ, Φ.ΒΑΤΑΒΑΛΗ Α. ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΠΕΡΙΟΧΗΣ - ΙΣΤΟΡΙΚΑ Γνωριµία µε

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΣΤΑΘΜΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΑΛΙΑ ΠΟΛΗ ΤΟΥ ΝΑΥΠΛΙΟΥ

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΣΤΑΘΜΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΑΛΙΑ ΠΟΛΗ ΤΟΥ ΝΑΥΠΛΙΟΥ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΣΤΑΘΜΕΥΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΑΛΙΑ ΠΟΛΗ ΤΟΥ ΝΑΥΠΛΙΟΥ Αναγνώριση της περιοχής μελέτης Προβλήματα και ελλείψεις στην κυκλοφοριακή λειτουργία και τις μεταφορικές υποδομές Αυξημένος φόρτος διέλευσης

Διαβάστε περισσότερα

Θέμα: ΟΡΓΑΝΩΣΗ & ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΓΡΑΜΜΙΚΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ

Θέμα: ΟΡΓΑΝΩΣΗ & ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΓΡΑΜΜΙΚΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΤΕΙ ΣΕΡΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΔΟΜΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ Θέμα: ΟΡΓΑΝΩΣΗ & ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΓΡΑΜΜΙΚΩΝ ΣΧΕΔΙΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ & ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΗΣ Σύνταξη κειμένου: Μαρία Ν. Δανιήλ, Αρχιτέκτων

Διαβάστε περισσότερα

Α τική δ τική ιάχυση ιάχ

Α τική δ τική ιάχυση ιάχ Αστική διάχυση Δρ. Δέσποινα Διμέλλη Ορισμοί Ως αστική διάχυση ορίζεται η διαδικασία της μεταβολής των ορίων μιας αστικής περιοχής με κύριο χαρακτηριστικό τη χαμηλή πυκνότητα των νέων περιοχών που δημιουργούνται

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΗΝ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΤΗΣ 19 ΙΟΥΛΙΟΥ 2012, ΕΠΙ ΤΗΣ ΓΝΩΜΗΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ ΜΕ ΘΕΜΑ: «ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ»

ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΗΝ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΤΗΣ 19 ΙΟΥΛΙΟΥ 2012, ΕΠΙ ΤΗΣ ΓΝΩΜΗΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ ΜΕ ΘΕΜΑ: «ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ» ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ Ο.Κ.Ε. κ. ΧΡΗΣΤΟΥ ΠΟΛΥΖΩΓΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΗΝ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΤΗΣ 19 ΙΟΥΛΙΟΥ 2012, ΕΠΙ ΤΗΣ ΓΝΩΜΗΣ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑΣ ΜΕ ΘΕΜΑ: «ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΚΕΝΤΡΟΥ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ» Η Αθήνα, και ειδικότερα

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγή στη διεθνή και ελληνική εμπειρία από την. Προτάσεις για το μέλλον

Εισαγωγή στη διεθνή και ελληνική εμπειρία από την. Προτάσεις για το μέλλον Προγράμματα αστικής αναγέννησης και βιώσιμη ανάπτυξη. Ελληνικές και Βρετανικές εμπειρίες ΤΕΕ / ΤΚΜ ΣΕΜΠΧΠΑ Εισαγωγή στη διεθνή και ελληνική εμπειρία από την εφαρμογή προγραμμάτων αστικής αναγέννησης. Προτάσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ

ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΑΚΙΝΗΤΩΝ Ακίνητο κατά το άρθρο 948 Α.Κ. είναι το έδαφος και τα συστατικά του μέρη. Κινητό είναι ότι δεν είναι ακίνητο. Ως έδαφος νοείται ορισμένο τμήμα της επιφάνειας της γης που πληρεί

Διαβάστε περισσότερα

ένα αειφόρο πρότυπο Ήβη Νανοπούλου Αρχιτέκτων - Διευθύνων σύμβουλος ΘΥΜΙΟΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΑΕΜ

ένα αειφόρο πρότυπο Ήβη Νανοπούλου Αρχιτέκτων - Διευθύνων σύμβουλος ΘΥΜΙΟΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΑΕΜ Η πόλη ως καταλύτης για ένα αειφόρο πρότυπο ανάπτυξης Ήβη Νανοπούλου Αρχιτέκτων - Διευθύνων σύμβουλος ΘΥΜΙΟΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ ΑΕΜ Διαπιστώσεις Πού ζούμε ; Ο χάρτης αναπαριστά τη συγκέντρωση πληθυσμού

Διαβάστε περισσότερα

Προστασία και ανάπλαση του ιστορικού συνόλου της Χαλέπας Χανίων. Στο δρόμο προς την θεσμοθέτηση.

Προστασία και ανάπλαση του ιστορικού συνόλου της Χαλέπας Χανίων. Στο δρόμο προς την θεσμοθέτηση. Προστασία και ανάπλαση του ιστορικού συνόλου της Χαλέπας Χανίων. Στο δρόμο προς την θεσμοθέτηση. [1] Η προσπάθεια αυτή ξεκίνησε εξ αιτίας της επικινδυνότητας της πλήρους εκμετάλλευσης των επιτρεπομένων

Διαβάστε περισσότερα

Αστική "πλατφόρμα" Πλατεία Κοινόχρηστες λειτουργίες Δημοτικό Parking

Αστική πλατφόρμα Πλατεία Κοινόχρηστες λειτουργίες Δημοτικό Parking Αστική "πλατφόρμα" Πλατεία Κοινόχρηστες λειτουργίες Δημοτικό Parking ΠΤ-ΑΜ 2007 ΒΑΛ Institutional Repository - Library & Information Centre - University of Thessaly ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ : ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΩΔΕΚΑΘΕΣΙΟ ΔHMOTIKO ΣXOΛEIO ΣTΑ ΚΑΤΩ ΠΑΤΗΣΙΑ

ΔΩΔΕΚΑΘΕΣΙΟ ΔHMOTIKO ΣXOΛEIO ΣTΑ ΚΑΤΩ ΠΑΤΗΣΙΑ E.M.Π. ΣXOΛH APXITEKTONΩN ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ AKAΔΗΜΑΪΚΟ ETOΣ 2012-13 TOMEAΣ I APXITEKTONIKOY ΣXEΔIAΣMOY 5ο XEIMEPINO EΞAMHNO MAΘHMA: APXITEKTONIKOΣ ΣXEΔIAΣMOΣ 5 Διδακτική ομάδα: Β. Γκανιάτσας, Καθηγητής Στ. Γυφτόπουλος,

Διαβάστε περισσότερα

Δίνοντας ζωή στην Πόλη της Ορεστιάδας

Δίνοντας ζωή στην Πόλη της Ορεστιάδας ΟΣΑΑ Ορεστιάδας 2007-2013 Δίνοντας ζωή στην Πόλη της Ορεστιάδας Δήμος Ορεστιάδας Σκοπός Η ανάπλαση, χωρική και κοινωνική ανασυγκρότηση, βιώσιμη οικονομική και κοινωνική αναζωογόνηση στοχευμένου θύλακα

Διαβάστε περισσότερα

ΧΩΡΟΙ ΣΤΑΘΜΕΥΣΗΣ ΔΙΑΛΕΞΗ

ΧΩΡΟΙ ΣΤΑΘΜΕΥΣΗΣ ΔΙΑΛΕΞΗ ΧΩΡΟΙ ΣΤΑΘΜΕΥΣΗΣ ΔΙΑΛΕΞΗ ΥΠΟΥΡΓΙΚΗ ΑΠΟΦΑΣΗ: ΑΡΙΘΜΌΣ 98728/7722/93 ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΈΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΉ ΧΏΡΩΝ ΣΤΆΘΜΕΥΣΗΣ ΑΥΤΟΚΙΝΉΤΩΝ ΠΟΥ ΕΞΥΠΗΡΕΤΟΎΝ ΤΑ ΚΤΊΡΙΑ. (ΦΕΚ 167/ /2 3 93) Το ελάχιστο πλάτος των οριζοντίων

Διαβάστε περισσότερα

Σιδηροδροµικοί σταθµοί

Σιδηροδροµικοί σταθµοί 7. Σιδηροδροµικοί σταθµοί 7.1 Εισαγωγή Στον γενικό όρο σιδηροδροµικοί σταθµοί περιλαµβάνονται: Σιδηροδροµικοί σταθµοί Τα σηµεία στάθµευσης Οι στάσεις Σιδηροδροµικοί σταθµοί: οι σιδηροδροµικές εγκαταστάσεις

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΟΡΕΙΝΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ, ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ, ΑΝΑΠΤΥΞΗ

ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΟΡΕΙΝΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ, ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ, ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΟΡΕΙΝΟΙ ΟΙΚΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ, ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ, ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΛΕΝΗ ΜΑΙΣΤΡΟΥ ΤΡΙΠΟΛΗ - ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 1ο ερώτημα Γιατί και με ποιους όρους η προστασία της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς ενός

Διαβάστε περισσότερα

ι. ΣΤΑΔΙΟ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ιι. ΣΤΑΔΙΟ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ιιι. ΣΥΝΘΕΤΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ & ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ

ι. ΣΤΑΔΙΟ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ιι. ΣΤΑΔΙΟ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ιιι. ΣΥΝΘΕΤΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ & ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ & ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ι. ΣΤΑΔΙΟ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ιι. ΣΤΑΔΙΟ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ιιι. ΣΥΝΘΕΤΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ ι. ΣΤΑΔΙΟ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ α. Αρχειακή έρευνα β. Βιβλιογραφική έρευνα γ. Έρευνα

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΙΑ ΙΚΑΣΙΕΣ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΠΟΛΥΚΕΝΤΡΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ SWOT ANALYSIS ΓΙΑ ΤΑ ΚΕΝΤΡΑ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ:

ΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΕΝΟΤΗΤΕΣ ΙΑ ΙΚΑΣΙΕΣ ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ ΠΟΛΥΚΕΝΤΡΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ SWOT ANALYSIS ΓΙΑ ΤΑ ΚΕΝΤΡΑ ΤΟΥ ΗΜΟΥ ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΜΕΘΟ ΟΛΟΓΙΑ Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Ε.Μ.Π. Μεταπτυχιακή κατεύθυνση: Πολεοδοµία-Χωροταξία «Προσεγγίσεις του εφαρµοσµένου αστικού σχεδιασµού στην Ελλάδα» Υπεύθυνοι µαθήµατος: Κ. Σερράος, Ε. Κλαµπατσέα

Διαβάστε περισσότερα

ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΔΗΜΟΣ ΝΕΜΕΑΣ ΤΜΗΜΑ ΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΠΡΟΜΗΘΕΙΑ ΚΑΙ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΠΑΙΔΙΚΩΝ ΧΑΡΩΝ ΔΗΜΟΥ ΝΕΜΕΑΣ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ-ΚΑΤΑΛΛΗΛΟΤΗΤΑ

Διαβάστε περισσότερα